PL177230B1

PL177230B1 - Wodny środek do czyszczenia podłóg

Info

Publication number: PL177230B1
Application number: PL94310530A
Authority: PL
Inventors: Heinz-Dieter Soldanski; Marlies Kalibe; Jürgen Noglich
Original assignee: Henkel Kgaa
Priority date: 1993-03-05
Filing date: 1994-02-25
Publication date: 1999-10-29
Also published as: SK110295A3; CZ213295A3; EP0687290B1; GR3025103T3; CZ286846B6; HU218506B; PL310530A1; SK280885B6; HU9502589D0; DE59404098D1; EP0687290A1; CA2157570A1; ATE158341T1; DE4306899A1; WO1994020595A1; DK0687290T3; ES2107195T3; HUT72022A

Abstract

1. Wodny srodek do czyszczenia podlóg, zawierajacy niejonowa substancje powie- rzchniowo czynna, anionowa substancje powierzchniowo czynna, rozpuszczalny w alka- liach polimeryczny polikarboksylan, znamienny tym, ze zawiera: 2,5 do 25% wagowych srodków powierzchniowo czynnych przy zawartosci niejonowych srodków powierzchniowo czynnych co najmniej 50% wagowych przeliczajac na calkowita zawartosc srodków powie- rzchniowo czynnych, 1 do 8% wagowych rozpuszczalnego w alkaliach polimerycznego poli- karboksylanu, przy czym, co najmniej 25% wagowych zawartego udzialu niejonowych substancji powierzchniowo czynnych stanowia alkilopoliglikozydy. P L 177230 B 1 PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest wodny środek, który w rozcieńczonym stanie można stosować do czyszczenia i pielęgnacji twardych powierzchni, zwłaszcza podłóg.

W ostatnich latach i dziesięcioleciach opracowano do czyszczenia i pielęgnacji podłóg szereg nowych sposobów i środków, uwarunkowanych również przez rozwój nowych materiałów na wykładziny podłogowe. W praktyce wybór środków uzależnia się zasadniczo od

177 230 tego, czy należy osiągnąć przede wszystkim oczyszczenie czy konserwację powierzchni. I tak, do pielęgnacji i konserwowania powierzchni stosuje się w pierwszym rzędzie takie środki, które wytwarzają bardziej albo mniej twarde, wytrzymałe powłoki. W tym celu środki zawierają, najczęściej w zemulgowanej postaci, woski albo polimery powłokotwórcze i sieciujące substancje czynne, z reguły sole metali ciężkich, które razem po wyschnięciu na obrabianych powierzchniach tworzą samopołyskliwe albo dające się polerować powłoki. W ten sposób można osiągnąć długotrwałą konserwację powierzchni, przy czym zależnie od jakości powłoki znoszone są dobrze również silne mechaniczne obciążenia. Usunięcie tego rodzaju powłok, jeżeli jest ono niezbędne na przykład z powodu zabrudzenia albo uszkodzenia, jest oczywiście możliwe tylko w ekstremalnych warunkach. W przeciwieństwie do tego środki, których głównym zadaniem jest czyszczenie, zawierają wysokie udziały substancji powierzchniowo czynnych, często razem z substancjami o odczynie alkalicznym, rozpuszczalnikami organicznymi albo środkami ściernymi. Przy użyciu tych środków w wielu przypadkach możliwe jest dokładne usunięcie zabrudzeń i starych powłok, jednakże tak oczyszczone powierzchnie są potem z reguły bezbronnie wystawione na ponowne zabrudzenie, o ile nie dołączono obróbki konserwacyjnej.

Ze względu na to, że w wielu przypadkach wymagane jest równocześnie czyszczenie i pielęgnacja powierzchni podłogi, obok tych środków opracowano również takie środki, z pomocą których czyszczenie i konserwacja możliwe są w jednej operacji. Przykłady takich środków znajdują się na przykład w brytyjskim opisie patentowym 1 528 592 i w niemieckim zgłoszeniu patentowym 35 33 531. Środki te, określane również jako środki pielęgnacyjnościerające, obok powłokotwórczych polimerów zawierają wystarczające ilości substancji powierzchniowo czynnych, zwłaszcza niejonowe i anionowe substancje powierzchniowo czynne, tak że tymi środkami możliwa jest jednoczesna pielęgnacja i czyszczenie. W związku z tymi środkami wynikają pewne trudności, a mianowicie kiedy przy zastosowaniu kładzie się nacisk na szczególnie niskie pienienie i wówczas konieczne jest stosowanie w środkach większych ilości niskopieniących niejonowych substancji powierzchniowo czynnych. Odpowiednio ustawione środki często są nietrwałe w zimnie na rozwarstwienie i przy zastosowaniu na gładkich powierzchniach wykazują mniej dobrą właściwość pozostałości, przy czym niekiedy obserwuje się także silniejsze ponowne zabrudzenie powłoki. Stąd jednym z zadań omawianego wynalazku było dokonanie tu popraiwy, nie naruszając poza tym dobrych właściwości znanych środków.

Przedmiotem wynalazku jest wodny środek do czyszczenia podłóg, który zawiera niejonową substancję powierzchniowo czynną, anionową substancję powierzchniowo czynną i rozpuszczalny w alkaliach polimeryczny polikarboksylan, przy czym zawiera 2,5 do 25% wagowych środków powierzchniowo czynnych przy zawartości niejonowych środków powierzchniowo czynnych co najmniej 50% wagowych przeliczając na całkowitą zawartość środków powierzchniowo czynnych, do 8% wagowych rozpuszczalnego w alkaliach polimerycznego polikarboksylanu, przy czym, co najmniej 25% wagowych zawartego udziału niejonowych substancji powierzchniowo czynnych stanowią alkilopoliglikozydy

Nowe środki posiadają doskonałą zdolność czyszczenia i po wyschnięciu dają na powierzchni podłogi bardzo równomierne powłoki o nadzwyczaj wysokiej przezroczystości i bardzo małej skłonności do powtórnego zabrudzenia. Szczególnie godna uwagi jest wysoka trwałość wobec rozwarstwiania się przy składowaniu w zimnie, która istnieje nawet wtedy, gdy ze względu na szczególnie niskie pienienie się stosuje się bardzo niskopieniące niejonowe substancje powierzchniowo czynne o stosunkowo małej rozpuszczalności w wodzie i/albo środki wykazują bardzo wysokie stężenia substancji powierzchniowo czynnych.

Środki zawierają substancje powierzchniowo czynne na bazie mieszaniny złożonej z niejonowych i anionowych substancji powierzchniowo czynnych. Przy tym niejonowe

177 230 substancje powierzchniowo czynne stanowią co najmniej 50% wagowych ogólnej zawartości substancji powierzchniowo czynnych w środkach według wynalazku, a korzystnie udział ich wynosi 65-95% wagowych.

Jako niejonowe substancje powierzchniowo czynne- dla środków według wynalazku nadają się zasadniczo wszystkie rodzaje niejonowych substancji powierzchniowo czynnych, o ile zadośćczynią wymaganiom pod względem niskiego pienienia się. W pierwszym rzędzie należy wymienić produkty przyłączenia 3 - 20 moli tlenku etylenu (EO) do pierwszorzędowych Cs-C20-alkoholi, jak np. alkoholi tłuszczowych z oleju kokosowego albo z łoju, alkoholu oleilowego, oksoalkoholi albo drugorzędowych alkoholi o tej długości łańcucha. Przydatne są również odpowiednie produkty oksyetylenowania innych długołańcuchowych związków, na przykład kwasów tłuszczowych i amidów kwasów tłuszczowych o 12 - 18 atomach węgla i alkilofenoli o 8 -16 atomach węgla w części alkilowej. We wszystkich tych produktach zamiast części tlenku etylenu może być przyłączony także tlenek propylenu (PO). Jako niejonowe substancje powierzchniowo czynne odpowiednie są również mono- i dietanoloamidy kwasów tłuszczowych oraz długołańcuchowe aminotlenki albo sulfotlenki, na przykład związek N-kokosoalkilo-N,N-dimetyloammotlenek. Poza tym należy wymienić rozpuszczalne w wodzie, zawierające 20 - 250 grup etylenoglikoloeterowych i 1θ -100 grup propylenoglikoloeterowych produkty przyłączenia tlenku etylenu do glikolu polipropylenowego, glikolu alkilenodiaminopolipropylenowego i do glikolu alkilopolipropylenowego o 1 -10 atomach węgla w łańcuchu alkilowym, w których łańcuch glikolu polipropylenowego działa jako hydrofobowy rodnik. Z uprzednio wymienionych niejonowych substancji powierzchniowo czynnych w środkach według wynalazku korzystne są produkty przyłączenia 3-10 moli tlenku etylenu do długołańcuchowych pierwszorzędowych alkoholi o 10 - 16 atomach węgla z grupy oksoalkoholi i naturalnych alkoholi tłuszczowych, przy czym całkiem szczególnie korzystne są produkty oksyetylenowania alkoholi tłuszczowych.

Środki według wynalazku obok wyżej wymienionych niejonowych substancji powierzchniowo czynnych zawierają jako niejonowe substancje powierzchniowo czynne stale również alkilopoliglikozydy. Są to substancje powierzchniowo czynne o wzorze ogólnym 1

R-O(-G)n (1), w którym R oznacza długołańcuchowy rodnik alkilowy o 8 - 22 atomach węgla, G oznacza przyłączony glikozydowo rodnik monosacharydu, zaś n oznacza liczbę 1 -10.

Alkiloglikozydy znane są jako substancje powierzchniowo czynne od przeszło 50 lat i można je wywarzać różnymi sposobami. W związku z tym możnaby wskazać tylko na europejskie zgłoszenie patentowe 362 671, w którym cytowana jest także literatura w odniesieniu do starszych sposobów.

Syiteza znacząca dla skali technicznej obecnie polega w zasadzie na katalizowanej kwasowo kondensacji monosacharydów typu aldoz (HO-G) z długołańcuchowymi alkoholami (R-OH) zawierającymi 8 - 22, korzystnie 8-18 atomów węgla.

Przy odszczepieniu wody powstają alkiloglikozydy o wzorze 1

R - O(-G)n (1), przy czym wartość n może zmieniać się w szerokich granicach przez wybór warunków reakcji. Zgodnie z wynalazkiem przydatne są alkiloglikozydy o wzorze 1, w których n oznacza liczbę 1 -10; korzystne są związki, w których n oznacza liczbę 1 - 6, a zwłaszcza 1 - 2. W produktach, w których n jest większe niż 1, n stanowi oczywiście wielkość średnią.

Przy wytwarzaniu alkiloglikozydów można wychodzić także z oligo- albo polisacharydów, które później podczas przebiegu katalizowanej kwasowo reakcji najpierw przez hydrolizę i/albo alkoholizę ulegają depolimeryzacji do niskich fragmentów cząsteczki zanim utworzą się alkiloglikozydy o wzorze 1. Jako materiały wyściowe można zastosować również mieszaniny różnych redukujących monosacharydów albo polisacharydów, które zawierają różne jednostki monosacharydów, przy czym jeżeli n jest większe niż 1, mogą powstawać cząsteczki alkiloglikozydów o odpowiednim mieszanym składzie.

Jako materiały wyjściowe nadają się korzystnie następujące monosacharydy, a mianowicie glukoza, mannoza, galaktoza, arabinoza, apioza, liksoza, galoza, altroza, idoza,

177 230 ryboza, ksyloza i taloza oraz składające się z tych monosacharydów oligo- i polisacharydy, na przykład maltoza, laktoza, maltotrioza, hemiceluloza, skrobia, produkty częściowej hydrolizy skrobi i syrop cukrowy. W ramach wynalazku korzystne są oczywiście alkiloglikozydy zbudowane z jednostek jednakowych mono-sacharydów. Przy tym szczególnie korzystne są alkiloglikozydy, w których rodnik (-G) pochodzi od glukozy. Dla tych związków, określanych także jako alkiloglukozydy, jako materiały wyjściowe stosuje się odpowiednio glukozę, maltozę, skrobię i inne oligomery glukozy.

Część alkilowa R w opisanym wyżej wytwarzaniu pochodzi od długołańcuchowych, ewentualnie nienasyconych, korzystnie pierwszorzędowych alkoholi, które mogą być rozgałęzione, ale korzystnie są nierozgałęzione. Przykłady stanowią syntetyczne oksoalkohole o 9 - 15 atomach węgla oraz uzyskiwane z naturalnych kwasów tłuszczowych alkohole tłuszczowe o 8 - 22 atomach węgla. Korzystne są alkohole tłuszczowe o 8 - 18 atomach węgla oraz oksoalkohole o 11 -15 atomach węgla, ale szczególnie alkohole tłuszczowe o 8 -10 albo o 12 -14 atomach węgla.

Obok właściwych alkiloglikozydów o wzorze 1 produkty wytworzone technicznie zawierają na ogół jeszcze pewne udziały wolnego alkoholu R-OH oraz niezacetalowane sacharydy, ewentualnie w oligomerycznej postaci. Te techniczne zanieczyszczenia nie przeszkadzają w większości przypadków przy zamierzonym celu zastosowania. Jeśli przy wytwarzaniu alkiloglikozydów wychodzi się z mieszanin alkoholi, na przykład z alkoholi na bazie naturalnych tłuszczów, także w przypadku alkiloglikozydów chodzi oczywiście o mieszaniny z odpowiednio szerokim znaczeniem R we wzorze 1.

W ramach wynalazku korzystnie stosuje się takie alkilopoliglikozydy, których część glikozydowa składa się z 1 - 2 jednostek glukozy, a ich część alkilowa pochodzi od alkoholi tłuszczowych o 8 - 10 atomach węgla. Alkilopoliglikozydy w środkach według wynalazku stanowią co najmniej 25% wagowych łącznie zawartych niejonowych substancji powierzchniowo czynnych. W granicznym przypadku same alkilopoliglikozydy mogą być zawarte jako niejonowe substancje powierzchniowo czynne. Szczególnie korzystnie zawartość alkilopoliglikozydów wynosi 40 - 80% wagowych, w odniesieniu do niejonowych substancji powierzchniowo czynnych razem.

Jako anionowe substancje powierzchniowo czynne środki według wynalazku zawierają w pierwszym rzędzie syntetyczne anionowe substancje powierzchniowo czynne, przy tym przede wszystkim typu sulfonianów i siarczanów.

Jako substancje powierzchniowo czynne typu sulfonianu w rachubę wchodzą alkilobenzenosulfoniany o rodniku C9-C15-alkilowym i olefinosulfoniany, to znaczy mieszaniny złożone z alkeno- i hydroksyalkanosulfonianów oraz disulfonianów, jako otrzymuje się na przykład z C12-C18-monoolefin z podwójnym wiązaniem stojącym na końcu albo wewnątrz przez sulfonowanie gazowym tritlenkiem siarki i następnie alkaliczną albo kwasową hydrolizę produktów sulfonowania. Odpowiednie są również alkanosulfoniany, które można otrzymać z C12-Ct8-alkanów przez sulfochlorowanie albo sulfonowanie za pomocą SO2 i O2 i następną hydrolizę względnie zobojętnienie, albo przez przyłączenie do olefin wodorosiarczynu, oraz estry kwasów α-sulfotłuszczowych, np. α-sulfonowane estry metylowe albo etylowe uwodornionych kwasów tłuszczowych z oleju kokosowego, oleju palmowego z ziaren albo z łoju.

Odpowiednimi substancjami powierzchniowo czynnymi typu siarczanu są monoestry kwasu siarkowego i długołańcuchowych pierwszorzędowych alkoholi pochodzenia naturalnego albo syntetycznego, to znaczy alkoholi tłuszczowych, jak na przykład alkoholi tłuszczowych z oleju kokosowego, alkoholu oleilowego, alkoholu laurylowego, mirystylowego, palmitylowego albo alkoholu stearylowego, albo C10-C20-oksoalkoholi albo drugorzędowych alkoholi o tej długości łańcucha. Nadają się równie ż monoestry kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 1-6 molami tlenku etylenu (EO) alifatycznych długołańcuchowych alkoholi pierwszorzędowych względnie oksyetylenowanych drugorzędowych alkoholi. Poza tym odpowiednie są siarczanowane alkanoloamidy kwasów tłuszczowych, siarczanowane monoglicerydy kwasów tłuszczowych i długołańcuchowe estry kwasu sulfobursztynowego.

177 230

Anionowe substancje powierzchniowo czynne stosuje się korzystnie jako sole alkaliczne, zwłaszcza sole sodowe, chociaż można stosować również sole amonowe albo sole alkanoloamin o 2 - 6 atomach węgla. Szczególnie korzystnymi anionowymi substancjami powierzchniowo czynnymi w ramach wynalazku są siarczany alkoholi tłuszczowych i alkilopolioksyetylenosiarczany, na przykład C12/C18-kokosoalkilos.iarczan sodu i Ci2/Cl4-alkoholotrzymany z oleju kokosowego + 2EO-siarczan.

Obok wymienionych niejonowych i anionowych substancji powierzchniowo czynnych środki według wynalazku mogą zawierać także mniejsze ilości innych substancji powierzchniowo czynnych, zwłaszcza amfoterycznych substancji powierzchniowo czynnych i· mydeł, gdy to jest celowe dla uzyskania szczególnych efektów, a nie zostaną przez to zakłócone pozostałe dobre właściwości środków. W przypadku mydeł chodzi o rozpuszczalne w wodzie sole długołańcuchowych kwasów tłuszczowych o korzystnie 12 -18 atomach węgla, na przykład sól sodową kwasu tłuszczowego z oleju kokosowego i sól sodową kwasu tłuszczowego z łoju. W przypadku amfoterycznych substancji powierzchniowo czynnych chodzi o długołańcuchowe związki, których hydrofitowa część składa się z kationowego naładowanego centrum (zazwyczaj trzeciorzędowa grupa aminowa albo czwartorzędowa grupa amoniowa) i anionowo naładowanego centrum (zazwyczaj grupa karboksylanowa albo sulfonianowa). Przykładami tego rodzaju substancji powierzchniowo czynnych są N-kokosoalkilo-N,N-dimetyloaminooctan i N-dodecylo-N,N-dimetylo-3-aminopropanosulfonian.

Całkowita zawartość substancji powierzchniowo czynnych w środkach według wynalazku korzystnie wynosi 4-25% wagowych, zwłaszcza 8 -16% wagowych, w odniesieniu do całego środka w nierozcieńczonym stanie.

Dla pielęgnacyjnych właściwości środków ważna jest zawartość rozpuszczalnego w alkaliach polimerycznego polikarboksylanu. W przypadku tych karboksylanów może chodzić o żywicowate związki, na przykład o kopolimery ze styrenu i bezwodnika kwasu maleinowego, które mogą być częściowo zmydlone i ewentualnie także częściowo zestryfikowane albo amidowane. Korzystne są oczywiście rozpuszczalne związki polimerowe, które wykazują minimalną temperaturę powłokotwórczą wynoszącą 0 - 70^oC i, w których z reguły chodzi o kopolimery z co najmniej trzech różnych monomerów, przy czym polikarboksylany nie są sieciowane metalem.

Korzystnie stosowane polimery jako najważniejszy składnik zawierają kopolimer akrylanu otrzymany z 1 - 30 części wagowych, w odniesieniu do kopolimeru, monomerów zawierających grupy kwasu karboksylowego, 30 - 70 części wagowych monomerów, które tworzą homopolimery o temperaturach zeszklenia poniżej 20^tTC, korzystnie estrów kwasu akrylowego z C1-C8-alkoholami i/albo kwasu metakrylowego z C4-C8-alkoholami, i 30 - 70 części wagowych komonomerów, które tworzą homopolimery o temperaturach zeszklenia powyżej temperatury pokojowej, korzystnie estrów kwasu metakrylowego z C1-C3-alkoholami albo styrenu.

Jako komonomery zawierające grupy kwasowe można stosować etylenowo nienasycone kwasy karboksylowe; w pierwszym rzędzie w rachubę wchodzą kwas akrylowy oraz kwas metakrylowy.

Jako komonomery o temperaturach zeszklenia poniżej 20^OC, a więc temperaturach zeszklenia poniżej temperatury pokojowej (w odniesieniu każdorazowo do homopolimerów jednego monomeru) należy wymienić estry kwasu akrylowego z C1-C8-alkoholami oraz estry kwasu akrylowego z C1-C8 -alkoholami. I tak, można tu stosować ester metylowy, etylowy, propylowy, butylowy oraz ester 2-etyloheksylowy kwasu akrylowego jak też ester butylowy, heksylowy albo 2-etyloheksylowy kwasu metakrylowego. Komonomery, których homopolimery wykazują temperatury zeszklenia powyżej temperatury pokojowej, stanowią estry kwasu metakrylowego z C1-C3-alkoholami, jak na przykład metakrylan metylu albo metakrylan etylu. Szczególnie ważnym komonomerem, którego homopolimer wykazuje temperaturę zeszklenia powyżej temperatury pokojowej, jest styren.

177 230

Korzystnie stosuje się kopolimery kwasu akrylowego i/albo metakrylowego ze styrenem, estrami kwasu akrylowego i/albo estrami kwasu metakrylowego. Szczególnie korzystne są kopolimery z kwasu akrylowego albo kwasu metakrylowego z różnymi estrami kwasu akrylowego i/albo kwasu metakrylowego i/albo ze styrenem, na przykład terpolimery z estru metylowego kwasu akrylowego, estru etylowego kwasu akrylowego, kwasu metakrylowego i styrenu. Każdorazowe stosunki komonomerów, których homopolimery wykazują temperatury zeszklenia poniżej temperatury pokojowej, i monomerów, których homopolimery wykazują temperatury zeszklenia powyżej temperatury pokojowej, ustawia się tak, żeby temperatura powłokotwórcza dyspersji polimerów znajdowała się w zakresie 0 - 70°C. Ważna jest przy tym ogólna wiedza w dziedzinie chemii polimerów. Wymienione temperatury powłokotwórcze odnoszą się do układu wolnego do plastyfikatorów, to znaczy do polimerów bez dalszych dodatków. Przykładami takich polimerów są produkty Primal 1531 (firmy Rohm i Haas), NeoCryl XK-39 oraz NeoCryl BT-26 (firmy ICI).

W każdym przypadku zastosowane polikarboksylany, o ile nie są już jako takie rozpuszczalne w wodzie, można je przeprowadzić w postać rozpuszczalną za pomocą alkaliów. Jako alkalia wchodzą w rachubę, zwłaszcza NaOH, KOH i nielotne aminy, jak na przykład alkanoloaminy. Korzystny jest uwodniony amoniak, z pomocą którego można szczególnie pewnie ustawić klarowność polikarboksylanów bez niebezpieczeństwa przeanalizowania. Gotowe środki w nierozcieńczonym stanie powinny korzystnie wykazywać wartość pH między około 7 i około 11, przy czym szczególnie korzystny jest zakres wartości pH 8 - 9, ale również 10 -10,5.

Ilość polimerycznych polikarboksylanów w środkach według wynalazku należy korzystnie tak wybrać, żeby stosunek wagowy między polikarboksyłanem i całkowitą zawartością substancji powierzchniowo czynnych wynosił 1:6 do 2:3, zwłaszcza 1:4 do 1:2. Jeżeli stosuje się mieszaninę złożoną z kilku polimerycznych polikarboksylanów, wówczas wartości te odnoszą się do całej zawartości polikarboksylanów.

Obok wyżej opisanych obligatoryjnych substancji zawartych i wody oraz ewentualnie środków alkalizujących środki według wynalazku mogą zawierać dalsze substancje pomocnicze i domieszki, jakie są stosowane w tego rodzaju środkach. Warunkiem jest oczywiście, żeby przez to nie zostały uszczuplone pozytywne właściwości środków. Jako przykłady takich domieszek można wymienić organiczne całkowicie mieszalne z wodą rozpuszczalniki, które stosuje się w celu podniesienia wydajności oraz ewentualnie dla poprawienia zdolności zwilżania. Korzystnie stosuje się niskie alkohole o 2 albo 3 atomach węgla, przy czym stosuje się ilości nie przekraczające 10% wagowych, korzystnie wynoszące około 0,2-5% wagowych, w odniesieniu do całego ciężaru nierozcieńczonego środka. Przykładami innych domieszek są olejki zapachowe, barwniki, regulatory lepkości i środki konserwujące. Te substancje stosuje się zazwyczaj w ilościach nie przekraczających 5% wagowych, korzystnie wynoszące 0,01 - 2% wagowych.

Środki stosuje się w ten sposób, że najpierw wytwarza się roztwór środka przez rozcieńczenie wodą tak, żeby roztwór zawierał nielotne składniki w ilości około 0,2 do około 1 g/l. Zależnie od stężenia pierwotnego środka to stężenie osiąga się przez rozcieńczenie w stosunku około 1:1000 do około 1:50. Potem za pomocą chłonnego materiału, na przykład za pomocą ścierki wycierającej albo gąbki, nanosi się na przeznaczoną do czyszczenia powierzchnię rozcieńczony roztwór i po części z brudem znowu zbiera z powierzchni. Po tym traktowaniu powierzchni nie spłukuje się, tak że pozostały roztwór środka czyszczącego może wyschnąć na równomiernie chroniącą powłokę. Z powodu tego sposobu stosowania takie środki określane są również jako środki pielęgnacyjno-ścierające. Środek według wynalazku odznacza się przy tym optymalnym działaniem czyszczącym wobec szeregu zabrudzeń i jednocześnie tworzy wytrzymałą powłokę, która stanowi doskonałą ochronę przed ponownym zabrudzeniem. Powłoka jest całkowicie przezroczysta, a kolor i struktura obrobionych powierzchni mogą ukazywać się w znacznym stopniu niezmienione, przy czym nie występuje dodatkowy połysk. Przy ponownym zastosowaniu

177 230 środka powłoka rozpuszcza się i przez to ułatwia proces czyszczenia. Dodanie powłoki nie powoduje zakłóceń.

Środek według wynalazku jest szczególnie niskopieniący nawet wtedy, gdy stosuje się go w wyższym stężeniu albo nierozcieńczony do miejscowego usunięcia plam. Również w wysokim stężeniu wykazuje on doskonałą trwałość podczas składowania w zwykłych temperaturach składowania, ale zwłaszcza w zimnie. Środek nadaje się korzystnie do pielęgnacyjnego czyszczenia podłóg i przy tym daje doskonałe wyniki zarówno na kamieniu, lakierowanym parkiecie, kaflach, linoleum i podłogach z tworzyw sztucznych, ale odpowiedni jest również do czyszczenia innych twardych powierzchni, nawet szkła. Szczególnie korzystne jest zastosowanie na wykazujące wysoki połysk wykładziny podłogowe, gdyż utworzona powłoka dzięki swej wysokiej przezroczystości nie zmniejsza połysku.

Środek w swych różnych postaciach wykonania wytwarza się bez żadnych trudności. Zazwyczaj najpierw polimeryczny polikarboksylan, ewentualnie z dodatkiem środka alkalizującego, rozpuszcza się w wodzie, a potem domieszkuje w pożądanym stężeniu substancje powierzchniowo czynne. Wreszcie następują dodatki.

Niżej podano jeszcze niektóre dane odnośnie korzystnej receptury środka według wynalazku.

W skład receptury wchodzą: 1 -10, korzystnie 2 - 6%

-10, korzystnie 4 - 8%

0,5 - 4, korzystnie 1 - 3%

- 8, korzystnie 3-5%

0- 10, korzystnie 0,2 - 5% 0 - 5, korzystnie 0,01 - 2% wagowych oksyetylenowanego alkoholu tłuszczowego (3 - 10 EO), wagowgch poliglikozyduałkoholu tłuszczowzgo, wagowych anionowej substancji powierzchniowo czynnej z grupy siarczanu alkoholu tłuszczowego, alkilopolioksyetylenosiarczanu i ich mieszanin, wagowych rozpuszczalnego w alkaliach polimerycznego polikarboksylanu o minimalnej temperaturze powCgkotwórczej 0 - 70°C, wagowych rozpuszczalników organicznych mieszalnych z wodą i, wagowych d^ls^^h substancji pomocniczych i domieszek.

Przykłady

Przez zmieszanie poszczególnych składników w wodzie wytworzono podane w tabeli środki według wynalazku nr 1 - 3 oraz nie będące przedmiotem wytalazku środki nr 4 -10. Dane liczbowe w przypadku zawartych substancji oznaczają % wagowe; resztę do 100% wagowych stanowi woda. 3 g tych środków rozcieńczono każdorazowo do jednego litra i w tej postaci użyto do badania zdolności czyszczenia i powstrzymywania od ponownego zabrudzenia. Przezroczystość otrzymanej po wyschnięciu pozostałości badano stosując

3-krotnie mocniejsze stężenie środków, a badanie trwałości w zimnie prowadzono przy użyciu nierozcieńczunych środków. Wyniki badań przedstawiono również w tabeli.

Szczegółowe badania przeprowadzano w następujący sposób:

1. Badanie zdolności czyszczenia

Działanie czyszczące środków pielęgnacyjno-ścierających ustalano za pomocą doświadczalnego przyrządu do mycia i szorowania Gardner'a, w sposób opisany w normach jakościowych Industrieverbandes Putz- und Pflegemittel e. V. (Seifen-Ole-Fette-Wachse, 108, strony 526 - 528 (1982)). W metodzie tej białą folię PCW zaopatrzono w testowe zabrudzenie z sadzy i tłuszczu, i w standardowych warunkach ścierano mechanicznie gąbką nasyconą środkiem czyszczącym. Sprawność czyszczenia mierzuno przez fotoelektryczne oznaczanie stopnia remisji (dane w %).

177 230

2. Badanie ponownego zabrudzenia

W tym celu białą wykładzinę PCW (75 x 21 cm) podzielono na trzy jednakowe odcinki o wymiarach 25 x 21 cm. Na każdej z tych cząstkowych powierzchni rozprowadzono odrębną ścierką bawełnianą 1,2 ml badanego roztworu. Ten proces ścierania powtórzono po wschnięciu dziewięciokrotnie. Następnie badano zachowanie się pod względem zabrudzenia po wyschnięciu w specjalnym bębnie, do którego włożono wykładzinę PCW i z 36 g specjalnej mieszaniny brudzącej obracano przez 30 minut przy 25 obrotach na minutę. Testowy brud miał następujący skład:

g przesianego brudu z odkurzacza (RFC der Waschereiforschung, Krefeld) g wypalonego piasku morskiego g granulatu tworzywa sztucznego Durethan WKV 30 (Bayer, Leverkusen) g kulek stalowych o średnicy 6 - 7 mm.

Po procesie brudzenia testową taśmę wyjęto z bębna, otrzepano i trzy osoby dokonały wizualnie oceny prób, stosując przy tym następującą skalę:

= wykładzina bardzo jasna, prawie nie zabrudzona = wykładzina jasna, umiarkowanie zabrudzona = wykładzina lekko szara, średnio zabrudzona = wykładzina szara, silnie zabrudzona = wykładzina intensywnie szara, bardzo silnie zabrudzona

3. Badanie przezroczystości pozostałości

Czarny, o wysokim połysku kafel (15 x 15 cm) zanurzono na 10 sekund w badanym roztworze i potem ustawiono go pionowo do wyschnięcia. Po całkowitym wyschnięciu oznaczono połysk za pomocą refleksyjnego przyrządu pomiarowego (Dr. Lange, kąt pomiaru 20°) i porównano z wartością wyjściową ustaloną przed procesem zanurzenia.

W tabeli przedstawiono różnice między obydwiema wartościami pomiarowymi jako zmniejszenie połysku.

4. Badanie trwałości w zimnie

Nierozcieńczone środki czyszczące składowano w przezroczystych butelkach szklanych w ciągu 24 godzin w temperaturze +3°C. Po tym czasie oceniono wizualnie wygląd prób, przy czym + = produkt niezmiennie klarowny

- = produkt mętny albo zawiera kłaczki.

Z przedstawionych w poniższej tabeli wyników badań widać wyraźnie, że środki według wynalazku przy łącznie bardzo dobrych właściwościach wykazują szczególne korzyści dotyczące trwałości w zimnie i przezroczystości pozostałości.

177 230

Tabela

	Środki nr	10
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ci2/t4-alkilosiarczan Na	2	1,5	3	2	2	2	8	8	6	6
alkohol Ci2/i4-tłuszczowy + 4 EO	4		3	4	10	10	4	4	6	6
alkohol Ci2/i4-tłuszczowy + 6 EO		3						•
Cs/io-alkilopoliglukozyd (1,6 glukozy)	6	7	6	6			-	-		-
kopolimer z kwasu metakrylowego, akrylanu butylu i metakrylanu metylu wyklarowany za pomocą NH₄OH (pH 8,5)	5	4	5	-	4	-	5	-	5	-
etanol	5	-	5	5	5	5	5	5	5	5
substanqa zapachowa	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+
zdolność czyszczenia według Gardner'a (1)	45	43	46	32	34	29	43	33	38	32
ponowne zabrudzenie (2)	2-3	2-3	2	4	2-3	4-5	2	3-4	2-3	4
przezroczystości pozostałości (3)	-2	-3	-3	-2	-12	-7	-10	-5	-10	-5
trwałość w zimnie (4)	+	+	+	+	-	-	-	-	-	-

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 2,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1 do 8%

1. Wodny środek do czyszczenia podłóg, zawierający niejonową substancję powierzchniowo czynną, anionową substancję powierzchniowo czynną, rozpuszczalny w alkaliach polimeryczny polikarboksylan, znamienny tym, że zawiera:
2,5 do 25% wagowych środków powierzchniowo czynnych przy zawartości niejonowych środków powierzchniowo czynnych co najmniej 50% wagowych przeliczając na całkowitą zawartość środków powierzchniowo czynnych, wagowych rozpuszczalnego w alkaliach polimerycznego polikarboksylanu, przy czym, co najmniej 25% wagowych zawartego udziału niejonowych substancji powierzchniowo czynnych stanowią alkilopoliglikozydy.

2. Środek do czyszczenia podłóg według zastrz. 1, znamienny tym, że udział niejonowych substancji powierzchniowo czynnych w ogólnej zawartości substancji powierzchniowo czynnej wynosi 65 do 95% wagowych.
3. Środek do czyszczenia podłóg według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że zawarty w nim rozpuszczalny w alkaliach polimeryczny polikarboksylan wykazuje minimalną temperaturę powłokotwórczą wynoszącą 0-70°C.
4. Środek do czyszczenia podłóg według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że stosunek wagowy między polimerem i ogólną zawartością substancji powierzchniowo czynnych wynosi 1:6 do 2:3, korzystnie 1:4 do 1:2.
5. Środek do czyszczenia podłóg według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że zawiera substancje powierzchniowo czynne razem w ilości 4-25%, korzystnie 8-16% wagowych, w odniesieniu do ciężaru gotowego środka.
6. Środek do czyszczenia podłóg według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera

1-10, korzystnie 2-6% wagowych oksyetylowanego alkoholu tłuszczowego (3-10 EO), wagowych poliglukozydu alkilu tłuszczowego, wagowych anionowej substancji powierzchniowo czynnej z grupy siarczanu alkoholu tłuszczowego, alkilopolioksyetylenosiarczanu i ich mieszanin,

1-8, korzystnie 3-5% wagowych rozpuszczalnego w alkaliach polimerycznego polikarboksylanu o minimalnej temperaturze powłokotwórczej 0-70°C,

0-10, korzystnie 0,2-5% wagowych rozpuszczalników organicznych mieszalnych z wodą i,

0-5_; korzystnie 0,01-2% wagowych dalszych substancji pomocniczych i domieszek.
7. Środek do czyszczenia podłóg według zastrz. 1 albo 6, znamienny tym, że jako alkilopoliglikozyd zawiera alkilopoliglikozyd o łańcuchu alkilowym składającym się z 8-10 atomów węgla i o części poliglikozydowej składającej się z 1-2 jednostek glukozy.

1-10, korzystnie 4-8% 0,5-4, korzystnie 1-3% * * Λ