PL176385B1 - Hamulec - Google Patents

Abstract

1. Hamulec zawierajacy mechanizm laczacy, umo- zliwiajacy wykonywanie przez czlon napedzajacy wspólnego z nim ruchu przez czlon napedzany, nieru- chomy wspornik z powierzchnia cierna oraz czesc hamujaca, która moze wspólpracowac ze wspomniana powierzchnia cierna lub byc od niej odsuwana, powo- dujac tym samym odpowiednio hamowanie lub zwal- nianie hamowania czlonu napedzanego, znamienny tym, ze wspomniany mechanizm laczacy zain- stalowany jest pomiedzy wspomnianym czlonem na- pedzajacym a wspomnianym czlonem napedzanym i zawiera mechanizm (4) przelaczania sily, w którego sklad wchodzi blok roboczy (13), który moze wyko- nywac ruch wspólny wraz z czlonem napedzajacym (11), a blok napedzajacy (14) z kolei umozliwia wzgledne przemieszczanie sie czesci hamujacej odpo- wiadajace ruchowi wlaczania lub wylaczania hamul- ca, przy czym te dwa bloki, roboczy i napedzajacy, maja wspólpracujacy z nimi mechanizm, który z chwi- la przylozenia lub odjecia sily napedowej do lub od czlonu napedzajacego powoduje ruch wzgledny w kierunku wylaczania lub wlaczania hamulca, a wspo- mniany mechanizm laczacy zawiera takze mechanizm ograniczajacy, który ogranicza droge tego ruchu wzglednego bloków roboczego i napedzajacego. Fig 2 PL PL PL PL PL PL

Description

Znane hamulce tego rodzaju, czy to mechaniczne czy elektromagnetyczne czy też elektromagnetyczno-hydrauliczne, wymagają wszystkie raczej złożonych i energochłonnych układów zwalniających. Na przykład mechaniczny hamulec normalnie włączony wymaga dodatkowego źródła energii dla wytworzenia siły zewnętrznej potrzebnej do jego zwolnienia. Jako inny przykład można przytoczyć hamulec zwalniany elektromagnetycznie, który jest normalnie w stanie włączonym a źródło siły hamowania stanowi sprężyna. Jeśli teraz ciało hamowane tym hamulcem trzeba wprawić w ruch postępowy lub obrotowy to konieczne jest wzbudzenie elektromagnesu, który musi być wystarczająco silny dla pokonania siły sprężyny aby zwolnić taki hamulec.

W biuletynie Chińskiego Urzędu Patentowego z dnia 26 kwietnia 1989 opublikowano informację o zgłoszeniu patentowym nr 87102097 zatytułowanym Urządzenie hamujące wykorzystujące przekształconą siłę bezwładności jako siłę hamowania. To urządzenie hamujące musi mieć jednak dodatkowe źródło siły hamowania takie jak serwomechanizm, mechanizm hamulcowy, wzmacniacz siły itp., chociaż główna zewnętrzna siła hamowaniajest uzyskiwana przez odpowiednie przekształcenie siły bezwładności hamowanego ciała w momencie rozpoczęcia hamowania. Urządzenie to charakteryzuje się krótkim czasem hamowania, szybkim zwalnianiem hamulca oraz niezawodnością eksploatacyjną, ciągle jednak wymaga ono pewnej ilości energii zużywanej na wytworzenie początkowej siły hamowania przez to dodatkowe źródło tej siły.

Biorąc pod uwagę powyższe, postawiono sobie za zadanie tak ulepszyć dotychczasowe rozwiązania techniczne hamulców wyżej opisanego rodzaju, aby przy zwartej budowie tego urządzenia było możliwe uruchamianie hamulca lub jego zwalnianie, odpowiednio podczas biegu lub przy unieruchomieniu, bez potrzeby uciekania się do pomocy dodatkowego źródła siły.

Innym celem wynalazku jest opracowanie takiego urządzenia hamulcowego, które wykorzystywałoby ruch względny pojawiaj ący się w krótkim przedziale czasowym tuż po rozpoczęciu i po zakończeniu przenoszenia napędu między członem napędzającym a członem napędzanym.

Jeszcze innym celem wynalazku jest opracowanie takiego urządzenia hamującego, w którym hamowanie i zwalnianie hamowania odbywałoby się z wykorzystaniem wklęsło-wypukłych powierzchni współpracujących mechanizmu łączącego człon napędzający z członem napędzanym.

Zanim przejdziemy do omawiania istoty wynalazku należy najpierw objaśnić co oznaczają terminy takie jak człon napędzający, człon napędzany, pierwszy kierunek ruchu, drugi kierunek ruchu itd. aby ich interpretacją była jednoznaczna.

Jeśli chodzi o człon napędzający i człon napędzany to nie są one bynajmniej elementami składowymi hamulca według wynalazku, ale stanowią elementy funkcjonalnie z nim współdziałające, wchodzące w skład ciągu transmisyjnego przenoszącego napęd, w którym to ciągu człon napędzający znajduje się na końcu tego ciągu przyjmującym napęd, a człon napędzany - na jego końcu przekazującym napęd.

Pierwszy kierunek ruchu jest kierunkiem, w którym przemieszcza się człon napędzający gdy wprawia w ruch człon napędzany, a więc jest to wspólny kierunek przemieszczania się obu tych członów podczas przenoszenia napędu z jednego na drugi. Ten pierwszy kierunek ruchu jest nazywany także wspólnym kierunkiem ruchu.

176 385

Przemieszczenie względne w drugim kierunku oznacza przemieszczenie bloku napędzającego lub części hamującej względem powierzchni ciernej nieruchomego siedziska lub przemieszczenie względne podczas ruchu powodującego sprzęganie lub wysprzęganie cierne w stosunku do członu napędzanego lub części hamującej, tj. przemieszczenie względne powodujące włączanie lub zwalnianie hamowania. Tak więc to przemieszczenie względne w drugim kierunku jest także nazywane przemieszczeniem względnym podczas ruchu włączania lub wyłączania hamowania.

Niniejszy wynalazek proponuje hamulec zawierający mechanizm łączący, umożliwiający powodowanie przez człon napędzający wykonywania wspólnego z nim ruchu przez człon napędzany (tj. ruchu w jednym kierunku), nieruchomy wspornik z powierzchnią cierną oraz część hamującą, która może współpracować ze wspomnianą powierzchnią cierną lub być od niej odsuwaną, powodując tym samym odpowiednio hamowanie lub zwalnianie hamowania członu napędzanego, który to hamulec, zgodnie z wynalazkiem, charakteryzuje się tym, że wspomniany mechanizm łączący jest zainstalowany pomiędzy wspomnianym członem napędzającym a wspomnianym członem napędzanym i zawiera mechanizm przełączania siły, w którego skład wchodzi blok roboczy, który może wykonywać wspólny ruch (tj. ruch w pierwszym kierunku) wraz z członem napędzającym oraz umożliwiający względne przemieszczanie się części hamującej (w drugim kierunku) odpowiadającym ruchowi włączania lub wyłączania hamulca.

Te dwa bloki, roboczy i napędzający, mają odpowiednio do siebie dopasowaną konstrukcję, umożliwiającą ruch względny bloku napędzanego (tj. ruch w drugim kierunku) w momencie gdy siła czynna zostaje przyłożona do członu napędzającego lub gdy przestaje ona nań działać, przy czym ten ruch względny ma taki charakter, że powoduje przemieszczanie się bloku napędzającego w tym drugim kierunku w stosunku do członu napędzanego zwalniając lub powodując tym samym hamowanie członu napędzanego.

W skład tego mechanizmu łączącego wchodzi także mechanizm ograniczający drogę ruchu względnego między blokiem roboczym a blokiem napędzającym, gdy realizowany jest ruch włączania lub zwalniania hamowania, który to mechanizm ograniczający zapewnia także wprawianie członu napędzanego przez człon napędzający we wspólny ruch dla obu tych członów (tj. ruch w pierwszym kierunku).

W hamulcu według wynalazku wspomniany ruch we wspomnianym pierwszym kierunku może być ruchem obrotowym.

Wspomniany mechanizm ograniczający może zawierać sprężynę dociskającą blok roboczy, która działa z wystarczająco dużą siłą aby zapewnić wspólny ruch obu bloków roboczego i napędzającego (tj. ruch w pierwszym kierunku) z chwilą gdy ustanie wspomniany ruch względny między nimi.

Mechanizm ograniczający może także zawierać: część tarczową połączoną z członem napędzającym, która to część tarczowa jest zaopatrzona w szereg kołków zabierakowych rozmieszczonych wokół środka geometrycznego tej części; część tarczową na wspomnianym członie napędzanym, mającą szereg podłużnych otworów w miejscach i liczbie odpowiadających tym kołkom zabierakowym, przy czym każdy z tych podłużnych otworów rozciąga się na tej części tarczowej wzdłuż łuku koła współśrodkowego z jej środkiem geometrycznym a wspomniane kołki zabierakowe mogą się przemieszczać względem tych otworów podłużnych między końcami każdego z nich.

W hamulcu według wynalazku człony napędzający i napędzany mogą być umieszczone jeden nad drugim w pionie, przy czym wspomniany mechanizm ograniczający zawiera: część tarczową połączoną z członem napędzającym, która to część tarczowajest zaopatrzona w szereg kołków zabierakowych rozmieszczonych wokół środka geometrycznego tej części; część tarczową na wspomnianym członie napędzanym, mającą szereg podłużnych otworów w miejscach i liczbie odpowiadających tym kołkom zabierakowym, przy czym każdy z tych podłużnych otworów rozciąga się na tej części tarczowej wzdłuż łuku koła współśrodkowego z jej środkiem geometrycznym a wspomniane kołki zabierakowe mogą się przemieszczać względem tych otworów podłużnych między końcami każdego z nich.

W hamulcu według wynalazku współpracujące ze sobą powierzchnie robocze wspomnianego bloku roboczego i wspomnianego bloku napędzanego, mogące przemieszczać się wzglę176 385 dem siebie tworzą razem mechanizm krzywkowy, przy czym jedna z tych powierzchni roboczych może być powierzchnią krzywkową albo obie te powierzchnie robocze mogą być powierzchniami krzywkowymi. Kiedy zachodzi ruch względny między tymi powierzchniami, wtedy wspomniany blok napędzany przemieszcza się względem bloku roboczego (tj. wykonuje ruch względny hamowania lub odhamowywania) w drugim kierunku, tym samym powodując hamowanie lub zwalniając hamowanie.

W korzystnej postaci wykonania, hamulec według wynalazku może zawierać blok napędzający, wykonujący ruch z przemieszczeniem względnym, powodujący hamowanie lub odhamowywanie (tj. przemieszczenie względne w drugim kierunku), który to ruch odbywa się równolegle do osi obracającego się członu napędzanego, to znaczy, że względne przemieszczanie się wspomnianego bloku napędzającego w drugim kierunku może się odbywać w kierunku osi obracającego się członu napędzającego.

W innej, korzystnej postaci wykonania, hamulec według wynalazku może zawierać blok napędzający, wykonujący ruch z przemieszczeniem względnym, powodujący hamowanie lub odhamowywanie (tj. przemieszczenie względne w drugim kierunku), który to ruch odbywa się równolegle do promienia obracającego się członu napędzanego, to znaczy, że względne przemieszczanie się wspomnianego bloku napędzającego w drugim kierunku może się odbywać w kierunku promienia obracającego się członu napędzającego.

W innej postaci wykonania hamulca według wynalazku, wspomniana część hamująca i wspomniana część tarczowa połączona z członem napędzanym tworzą konstrukcyjnie jedną całość, zespoloną za pośrednictwem układu kompensacyjnego i wypustu prowadzącego, przy czym wspomniana część hamująca ma postać tarczy mającej wewnętrzny wieniec zębaty, wspomniana część tarczowajest rdzeniem umożliwiającym przestawianie układu kompensacyjnego i wypustu przesuwnego, zaś układ kompensacyjny znajduje się pomiędzy wspomnianą tarczą i wspomnianym rdzeniem, przy czym ten wypust prowadzący służy do sprzęgania tarczy z rdzeniem dla wspólnego wykonywania ruchu (tj. ruchu w pierwszym kierunku). Wspomniany układ kompensacyjny ma rowek znajdujący się na krawędzi rdzenia, blok uzębiony mający zęby wchodzące w ten rowek i współpracujący ze wspomnianą tarczą oraz sprężynę umieszczoną między wspomnianym blokiem uzębionym a dnem wspomnianego rowka.

W jednej z postaci wykonania wynalazku, dwie powierzchnie czołowe wspomnianego bloku roboczego mogą współpracować, każda z jednym z dwóch bloków napędzających tj. z dwiema zwróconymi ku nim powierzchniami tych bloków, z którymi te dwie powierzchnie czołowe bloku roboczego współpracują jednocześnie.

W hamulcu według wynalazku powierzchnia cierna wspomnianego nieruchomego siedziska może być powierzchnią stożkową, płaską lub cylindryczną.

W hamulcu według wynalazku wspomniany ruch w pierwszym kierunku (tj. wspólny ruch obu członów) może być także ruchem prostoliniowym i w takim przypadku hamulec ten zawiera blok napędzający, wykonujący przemieszczenie względne we wspomnianym drugim kierunku (tj. przemieszczenie będące ruchem hamowania lub odhamowywania), prostopadłym do kierunku ruchu bloku napędzanego, przemieszczającego się po linii prostej tzn. ten drugi kierunek przemieszczania względnego może być prostopadły do ruchu prostoliniowego wykonywanego przez wspomniany człon napędzany.

Istotne cechy znamienne wynalazku oraz jego zalety są objaśnione poniżej, bardziej szczegółowo, na przykładach wykonania, przedstawionych na załączonych rysunkach, na których:

Figura 1 przedstawia przekrój hamulca według wynalazku w jednej z przykładowych postaci wykonania w płaszczyźnie zaznaczonej linią A-A na fig. 2, który to przekrój ilustruje funkcjonowanie istotnych elementów takich jak kołki zabierakowe, podłużne otwory i łącznik;

Figura 2 przedstawia przekrój tego samego przykładu wykonania hamulca w płaszczyźnie zaznaczonej linią B-B na fig. 1;

Figura 3 przedstawia sam mechanizm przełączania siły w przekroju osiowym;

Figura 4 przedstawia tenże mechanizm w przekroju G-G zaznaczonym na fig. 3;

Figura 5 przedstawia w powiększeniu, wklęsło-wypukłe powierzchnie współpracujące bloku roboczego i bloku napędzającego;

176 385

Figura 6 przedstawia drugi przykład wykonania hamulca według wynalazku w przekroju C-C zaznaczonym na fig. 7;

Figura 7 przedstawia ten sam przykład wykonania w przekroju D-D zaznaczonym na fig. 6;

Figura 8 przedstawia układ kompensacyjny w przekroju E-E zaznaczonym na fig. 6;

Figura 9 przedstawia tenże układ kompensacyjny w przekroju F-F zaznaczonym na fig. 6;

Figura 10 przedstawia trzeci przykład wykonania hamulca według wynalazku w przekroju osiowym;

Figura 11 przedstawia przykład zastosowania hamulca według wynalazku do przekładni redukcyjnej, pokazanej w widoku z góry;

Figura 12 przedstawia przekrój M-M zaznaczony na fig. 11;

Figura 13 przedstawia przekrój N-N zaznaczony na fig. 11;

Figura 14 przedstawia piąty przykład wykonania wynalazku w przekroju osiowym;

Figura 15 przedstawia szósty przykład wykonania wynalazku w przekroju osiowym;

Figura 16 przedstawia siódmy przykład wykonania wynalazku w przekroju poprzecznym;

Figura 17 - ten sam przykład wykonania co fig. 16 w przekroju K-K zaznaczonym na fig. 16;

Figura 18 - ten sam przykład wykonania co fig. 16 w przekroju H-H zaznaczonym na fig. 16;

Figura 19 przedstawia ósmy przykład wykonania wynalazku.

Na figurze 1 do 5 pokazano pierwszy przykład wykonania hamulca według wynalazku, który to hamulec, będący hamulcem normalnie włączonym, ma nieruchomy wspornik 1, część hamująca 2, sprężyna wyzwalająca 3 i mechanizm 4 przełączania siły. Ponadto pokazano tutaj człon napędzany 9 i człon napędzający 11. Budowa tego hamulca oraz powiązania funkcjonalne między jego poszczególnymi częściami przedstawiają się następująco:

Na nieruchomym wsporniku 1 zamontowany jest blok hamulcowy 6 (w przedstawionym przykładzie komplet stanowią dwa takie bloki); powierzchnia cierna 8 części hamujące 2 może być płaska lub stożkowa. Sprzęgnięcie cierne między tą powierzchnią cierną hamowania a blokiem hamulcowym 6 daje efekt hamowania, arozsprzęgnięcie ich powoduje odhamowanie. Na fig. 2 pokazano stan, w którym powierzchnie cierne części hamującej i bloku hamulcowego 6 stykają się ze sobą tj. stan zahamowania.

Na części hamującej 2 znajdują się łukowate podłużne otwory 7 zaś tuleja 10 biernego członu napędzanego 9 służy do sprzęgania tego członu, przy czym każdy z podłużnych otworów 7 ma pewną długość, taką samą dla wszystkich tych otworów. Ponieważ część hamująca 2 i tuleja 10 są połączone w jedną całość, to gdy część hamująca 2 i blok hamulcowy 6 przylegają ściśle do siebie, co odpowiada ciernej współpracy między nimi, następuje hamowanie biernego członu napędzanego 9 za pośrednictwem tej tulei 10, a dzięki przesuwanemu osadzeniu tulei 10 na członie napędzanym 9 część hamująca może się przesuwać w kierunku poosiowym względem członu napędzanego 9.

Jeden koniec łącznika jest zamocowany jednym swym końcem do części hamującej 2, na którym to końcu znajduje się sprężyna 3, której siła działa na część hamującą 2. Gdy hamulec znajduje się w stanie hamowania, w wyniku działania sprężyny 3, wtedy część hamująca 2 ściśle przylega do bloku hamulcowego 6 (działanie bloku hamulcowego 6 i sprężyny 20 będzie omówione dalej).

Mechanizm 4 przełączania siły zawiera blok roboczy , 13 połączony z członem napędzającym 11 tworząc razem blok napędowy, oraz blok napędzany 14 przytwierdzony do części hamującej (patrz fig. 3 do fig. 5). Powierzchnie styku bloku roboczego 13 i bloku napędzanego 14 są dopełniającymi się wzajemnie powierzchniami wklęsło-wypukłymi 15 (współpracującymi ze sobą na zasadzie mechanizmu krzywkowego). Gdy do części napędzającej zostanie przyłożona siła robocza (napędowa), wtedy wprawia ona w ruch obrotowy blok roboczy, w wyniku czego garb krzywkowy na tym bloku przemieszcza się w kierunku garbu na bloku napędzanym 14 wywierając nań tym samym nacisk na blok napędzany 14 i przesuwając go w ten sposób w kierunku osiowym (co pokazuje strzałka na fig. 5), w wyniku czego powodowane jest przemieszczenie się członu napędzanego 2 na zewnątrz, wbrew działaniu sprężyny 3, co z kolei powoduje

176 385 odsunięcie się od siebie współpracujących ze sobą ciernie powierzchni na części hamującej 2 i na bloku hamulcowym 6, a tym samym zwolnienie hamulca.

Każdy kołek zabierakowy 5 przechodzi przez podłużny otwór w części hamującej 2. Jeden jego koniec jest połączony z członem napędzającym 11, a drugi współpracuje z blokiem roboczym 13 mechanizmu 4 przełączania siły (patrz fig. 1). Kołek zabierakowy może się przemieszczać między końcami podłużnego otworu, przez który przechodzi. W wyniku tego przemieszczania się wewnątrz podłużnych otworów 7 kołki zabierakowe najpierw wprawiają w ruch obrotowy blok roboczy 13, a za pośrednictwem bloku napędzającego 14 - również część hamującą 2.

W ten sposób dochodzi do zwolnienia normalnie włączonego hamulca a wprawianie biernego członu napędzanego 9 w normalny ruch roboczy odbywa się następująco: gdy człon napędzający 11 zaczyna się obracać, pod działaniem źródła napędu takiego jak np. silnik elektryczny, kołki zabierakowe 5 najpierw przemieszczają się w podłużnych otworach 7, a przeciwne ich końce wprawiają najpierw w ruch obrotowy blok roboczy 13 mechanizmu przełączania siły. W wyniku tego obrotu blok roboczy 13 wywiera nacisk na blok napędzany 14, który z kolei przemieszcza część hamującą 2 na zewnątrz i stopniowo uwalnia hamulec. Zanim hamulec nie zostanie zwolniony całkowicie bierny człon napędzany 9 pozostaje w dalszym ciągu nieruchomym. Dopiero wtedy gdy kołki zabierakowe 5 dojdą do końców otworów podłużnych 7, przez które przechodzą, hamulec jest całkowicie zwolniony. W tym momencie kołki zabierakowe 5 zaczynają spełniać swą rolę przenosząc moment obrotowy na część hamującą 2 a tym samym na bierny człon napędowy 9, na którym osadzona jest tuleja 10 tej części. Tak więc, w czasie zwłokijaka ma miejsce między rozpoczęciem ruchu obrotowego przez człon napędzający 11 a faktycznym przeniesieniem momentu obrotowego na bierny człon napędzany 9, ten ostatni pozostaje tymczasowo nieruchomym w wyniku przemieszczania się kołków zabierakowych 5 w podłużnych otworach 7, które to kołki na razie wprawiają w ruch obrotowy tylko blok roboczy 13, co pozwala na przemieszczenie na zewnątrz części hamującej 2 przez blok napędzający 14, a tym samym zwolnienie hamulca zanim zacznie się obracać bierny człon napędzany. Dopiero gdy hamowanie zostanie całkowicie zwolnione, bierny człon napędzany zaczyna normalnie pracować. Gdy hamulec jest już całkowicie zwolniony wtedy, w wyniku obracania bloku roboczego 13 mechanizmu przełączania siły zapośrednictwem kołków zabierakowych 5 garby powierzchni krzywkowej na bloku roboczym znajdują się dokładnie naprzeciw odpowiadających im garbów na bloku napędzającym i współpracując z nimi utrzymują niezawodnie stan zwolnienia hamulca, ponieważ dalsze przemieszczanie się tych garbów względem siebie jest niemożliwe wskutek opierania się kołków zabierakowych o końce otworów podłużnych, przez które te kołki przechodzą.

Przywracanie normalnego stanu włączenia hamulca odbywa się następująco: gdy, w wyniku zatrzymania źródła napędu, takiego jak silnik elektryczny, zachodzi potrzeba hamowania, człon napędzający 11 zaczyna zwalniać obroty i kołki zabierakowe 5 zaczynają się przemieszczać w podłużnych otworach 7 w kierunku, przeciwnym, powodując tym samym ruch względny bloku roboczego 13 również w przeciwnym kierunku, w wyniku czego garby krzywkowe na tym bloku przemieszczają się stopniowo w kierunku wklęsłych segmentów na bloku napędzającym 14, aż do całkowitego zaniku nacisku wywieranego przez blok roboczy na blok napędzający. W ten sposób sprężyna wyzwalająca działająca na część hamującą 2 może powodować jej dociskanie do bloku hamulcowego 6 a tym samym powstanie oporu ciernego między nimi; bierny człon napędzany 9, połączony z częścią hamującą 2 za pośrednictwem tulei, jest w ten sposób wyhamowywany aż do zupełnego zatrzymania go.

Należy pamiętać, że dla uproszczenia opisano powyżej współdziałanie jednej tylko powierzchni czołowej bloku roboczego 13 ze znajdującą się naprzeciw niej powierzchnią krzywkową bloku napędzającego 14, chociaż faktycznie, w omawianym przykładzie, dwie przeciwległe powierzchnie czołowe bloku roboczego 13 współpracują w taki sam sposób z dwoma blokami napędzającymi 14 i 18, z których każdy jest przyporządkowany innej spośród tych dwóch powierzchni czołowych, jak to widać na fig. 1 do fig. 5 (patrz dolna strona bloku roboczego) a w związku z tym oprócz części hamującej 2 występuje w tym przykładzie również druga, symetryczna do niej, część hamująca 16. Faktycznie jednak ta druga część hamująca 16 nie jest

176 385 konieczna i może być ona zastąpiona zwykłą płytą a działanie jednej tylko części hamującej 2 będzie w pełni wystarczające. W takim przypadku drugi koniec każdego z łączników 12 może być połączony z tą płytą. Poniżej opisano szczegółowo drugi przykład, gdzie uwzględniono również drugą część hamującą 16 (na fig. 4 pokazano także odpowiednio drugi blok napędowy 18 z powierzchnią styku 19 oraz drugą sprężynę wyzwalającą 20).

Należy -tutaj wspomnieć, że w tym przykładzie . wykonania sprzęgnięcie między członem napędzanym a członem napędzającym jest równorzędne, pod względem zasady działania, ze sprzęgłem podatnym.

Drugi przykład wykonania wynalazku pokazano na fig. 6 do fig. 9, przy czym takie same lub podobne części oznaczono takimi samymi odnośnikami liczbowymi jak w poprzednim przykładzie.

Część hamująca 16, odpowiadająca części hamującej 2, znajduje się po przeciwległej stronie bloku hamulcowego 6, a sprzężenie cierne między tym ostatnimjest realizowane poprzez współpracę między powierzchnią cierną tej drugiej części hamującej 16 a przeciwległą powierzchnią czołową bloku hamulcowego 6. Druga strona bloku roboczego 13 współpracuje z blokiem napędzającym 18 - odpowiednikiem bloku napędzającego 14 (patrz fig. 4, fig. 5), przy czym współpracujące ze sobą wklęsło-wypukłe powierzchnie stykowe 19.bloku roboczego 13 i bloku napędzającego 18 są symetryczne do powierzchni stykowych 15. Wypustprowadzący 17 zapewnia sprzęgnięcie tulei osadczych obu części hamujących 16 i 2 co powoduje, że obie te części obracają się i zatrzymują się jednocześnie, przy czym obie te części hamujące mogą przesuwać się względem siebie na tym wypuście w kierunku poosiowym. Oba końce każdego łącznika są połączone odpowiednio z częścią hamującą 2 lub częścią hamującą 16, przy czym na końcu każdego z tych łączników 12, połączonych z częścią hamującą 2, osadzona jest sprężyna 3, której siła działa na część hamującą 2. Na przeciwnym końcu każdego z tych łączników może być osadzona druga sprężyna 20, taka sama jak sprężyna- 3 (patrz fig. 2), której siła działa na część hamującą 16. Ten drugi koniec każdego z łączników 12 może być także przytwierdzony nieruchomo do drugiej części hamującej 16, a wtedy sprężyna 3 działa zarówno na część hamującą 2 jak i, za pośrednictwem łącznika 12, na część hamującą 16 (patrz fig. 7). Na powierzchni hamowania każdej z części hamujących 2 i 16 znajduje się okładzina cierna. Aby zapewnić równomierną pracę hamulca musi on mieć co najmniej dwa kołki zabierakowe 5 i odpowiadające im podłużne otwory 7, rozłożone symetrycznie na obwodzie; w tym przykładzie wykonania hamulec ma sześć podłużnych otworów 7 na części hamującej 2 (patrz fig. 6) oraz sześć współpracujących z tymi otworami kołków zabierakowych. Z tych samych powodów hamulec według wynalazku musi mieć co najmniej dwa symetrycznie rozmieszczone łączniki 12, łączące ze sobą obie części hamujące. W pokazanym przykładzie wykonania hamulec posiada dwie sprężyny dociskowe 3. Sprężyny dociskowe 20 mogą, ale nie muszą być zainstalowane.

Zwalnianie hamulca opisanego w drugim przykładzie wykonania przebiega w następujący sposób. Blok roboczy 13 obracany jest, za pośrednictwem kołków zabierakowych 5, w tym samym kierunku co człon napędzający z chwilą gdy tylko siła napędowa zacznie obracać ten człon. W wyniku obracania się bloku roboczego 13 wywiera on skierowany na zewnątrz nacisk na blok napędzający 14 i blok napędzający 18, które znajdują się po jego przeciwległych stronach. Powoduje to jednoczesne przemieszczanie się na zewnątrz obu części hamujących 2 i 16, a tym samym odsuwanie się ich od bloku hamulcowego 6, co powoduje zwolnienie normalnie włączonego hamulca i pozwala na wykonywanie przez bierny człon napędzany jego normalnego ruchu roboczego. Gdy siła napędowa przestaje działać na człon napędzający, wtedy blok roboczy 13 obraca się wraz z kołkami zabierakowymi 5 w przeciwnym kierunku, co powoduje przemieszczenie się wypukłych segmentów powierzchni krzywkowej bloku roboczego w kierunku wklęsłych segmentów współpracujących z nim powierzchni bloku napędowego, a tym samym zanik nacisku działającego na sprężyny wyzwalające 3 i 20, których siła zaczyna teraz, za pośrednictwem łączników, działać jednocześnie na części hamujące 2 i 16, powodując przemieszczanie się tych ostatnich do wewnątrz aż do momentu ich silnego dociśnięcia do bloku hamulcowego 6, a tym samym przywrócenie normalnego stanu włączenia hamulca.

176 385

W drugim przykładzie wykonania, obie części hamujące 2 i 16 mogą mieć każda kształt tarczy 21 z wewnętrznym uzębieniem i współpracującym z nim rdzeniem 22, tworzącymi razem układ kompensacyjny>23, przy czym pomiędzy tarczą21 ardzeniem 22 umieszczony jest wypust prowadzący, zapewniający jednoczesne obracanie się i zatrzymywanie się rdzenia i tarczy, a także służący do prowadzenia pozostałych części osadzonych na rdzeniu w kierunku osiowym tego rdzenia. W pokazanym przykładzie wykonania, obie części hamujące 2 i 16 są wyposażone w taki sam, symetryczny układ kompensacyjny. Blok hamulcowy 6 ma budowę dwutarczową i jest osadzony przesuwnie na wałku 30. Oprócz dwóch tarcz bloku hamulcowego 6 hamulec ten ma jeszcze jedną tarczę wewnętrzną 29 umieszczoną między nimi dla zwiększenia powierzchni ciernej, a tym samym uzyskania większej skuteczności hamowania. Układ kompensacyjny zastosowany w tym hamulcu stanowi ulepszoną wersję znanego układu kompensacyjnego z wieńcem zębatym. Wieniec zębaty 26 jest zamontowany w centralnym, wewnętrznym otworze tarczy 21 (patrz fig. 8, fig. 9). Z tym wieńcem zębatym współpracuje blok uzębiony 25, mający zęby zewnętrzne, które zazębiają się z zębami wewnętrznymi wieńca 26, przy czym zewnętrzny bok każdego z tych zębów jest ścięty ukośnie, a wewnętrzny leży w płaszczyźnie prostopadłej do osi wału napędowego. Boki zębów pierścienia zębatego 26 i bloku uzębionego współpracują ze sobą. Do regulacji prześwitu między powierzchniami ciernymi hamulca służy klin przesuwny 24 wyposażony w sprężynę 28. Ten klin może być nastawiany za pomocą śruby regulacyjnej umożliwiającej ręczne regulowanie tego prześwitu. Blok uzębiony 25 jest osadzony w rowku obwodowym 27 utworzonym na rdzeniu 22 a sprężyna 27a umieszczona na dnie rowka 27 dociska blok uzębiony do wieńca (patrz fig. 8). Na obwodzie rdzenia znajduje się szereg takich bloków uzębionych 25, rozmieszczonych w równych odstępach kątowych wokół rdzenia parami, składającymi się z dwóch takich bloków usytuowanych średnicowo-przeciwlegle względem siebie. Na rysunku pokazano część tych bloków uzębionych w stanie zupełnego zazębiania się zębami wieńca (fig. 8) a część z nich tylko częściowo zazębia się z nimi (fig. 9). Razem są cztery pary takich bloków uzębionych, przy czym cztery bloki zazębiające się całkowicie pokazano na fig. 6 jako nie zakreskowane a cztery zazębiające się częściowo pokazano tamże jako zakreskowane. Pełne zazębienie ma miejsce wtedy podczas zwalniania hamulca tj. gdy rdzeń części hamującej jest napędzany przez mechanizm przełączania siły i przemieszcza się na zewnątrz, powodując tym samym ruch tarczy na zewnątrz i zwalnianie hamulca. Gdy nacisk wywierany przez mechanizm przełączania siły ustaje, wtedy sprężyna wyzwalająca, działająca na rdzeń powoduje dociskanie do siebie tarczy i bloku hamulcowego, doprowadzając tym samym do zahamowania. Niezupełne zazębianie się zębów bloków uzębionych z zębami wieńca ma miejsce wtedy, gdy konieczne jest skompensowanie częściowego zużycia się okładziny ciernej. Wtedy pod działaniem siły pochodzącej od bloku napędzającego, rdzeń 22 przemieszcza się względem tarczy 21 na zewnątrz, blok uzębiony przemieszcza się do dołu pokonując opór sprężyny 27a znajdującej się w rowku i zęby bloku uzębionego przeskakują o jeden ząb w wieńcu.

Należy podkreślić, że ten układ kompensacyjny 23 opisany w drugim przykładzie wykonania może być używany w innych tarczowych hamulcach ciernych, takich jak hamulce opisane w dalszych przykładach wykonania od trzeciego do szóstego.

Trzeci przykład wykonania wynalazku pokazano na fig. 10. Podobnie jak poprzednio, części takie same łub podobne oznaczono tutaj tymi samymi odnośnikami liczbowymi co w poprzednich przykładach.

Na figurze 10 pokazano budowę hamulca według tego przykładu wykonania wynalazku w przekroju poprzecznym. Pokazano tutaj kolejną wersję rozwiązania opisanego w poprzednich przykładach wykonania. W tym przykładzie wykonania nieruchome wsporniki składają się z trzech sworzni łączących 31 i dwóch płyt bocznych 32 zamocowanych na końcach tych sworzni. Blok hamulcowy 6 składa się tutaj z dwóch oddzielnych tarcz 33, które są osadzone na sworzniach łączących 31. Części hamujące 2 i 16 współpracują, każda z inną, z dwiema oddzielnymi tarczami 33. Pomiędzy częściami hamującymi 2,16 i dwiema oddzielnymi tarczami 34 jest osadzony blok hamulcowy na trzpieniach łączących 31 i może się przesuwać po nich. Powierzchnie boczne wewnętrznej tarczy pośredniej 35, części hamujących i bloku hamulcowego współpracują ciernie ze sobą gdy odbywa się hamowanie. W tej wersji hamulca według

176 385 wynalazku rolę członu napędzającego 11 spełnia pośrednio koło zębate 36. To pośrednie koło zębate 36 jest zainstalowane między dwiema oddzielnymi tarczami 33 i osadzone swobodnie na osi 37. Oś 37 stanowi tutaj bierny człon napędzany i spełnia podobną funkcję sprzęgania części hamującej jak łączniki 12 w poprzednio opisanym przykładzie. Kołki zabierakowe 5 przechodzą przez koło zębate 36, bloki hamulcowe 2, 16 oraz wewnętrzną tarczę pośrednią 35 części hamującej a ich końce współpracują z podłużnymi otworami odpowiednio w części hamującej 2 i części hamującej 16. Sprężyny 3 i 20 osadzone są odpowiednio na końcach osi 37, przy czym blok roboczy 13 mechanizmu przełączania siły składa się z dwóch oddzielnych części połączonych z piastą koła zębatego 36. Gdy blok napędzający 14 i blok napędzający 18 wywierają nacisk odpowiednio na część hamującą 2 i część hamującą 16 wtedy obie te części hamujące, przezwyciężając siłę sprężyny 3a i 20a, przemieszczają się na zewnątrz co powoduje odsunięcie się od siebie powierzchni ciernych bloku hamulcowego 34 tarczy pośredniej 35 oraz pozostałych współpracujących części a tym samym zwolnienie hamulca. Gdy nacisk wywierany przez bloki napędzające 14 i 18 ustaje wtedy dochodzi do zadziałania sił hamowania pochodzących od sprężyn 3a i 20a a części hamującej 2 i 16 są dociskane do wewnętrznej tarczy pośredniej 35 oraz bloku hamulcowego 34 przemieszczając je do wewnątrz aż do osiągnięcia sprzężenia { ciernego powodującego hamowanie. ·

Przy zwalnianiu hamulca pokazanego w przykładzie trzecim, jeśli sprężyny 3a i 20a są wystarczająco silne, to zakres ruchu i skrajne położenia części hamujących 2, 16 mogą być ograniczone przez pierścienie osadcze 39 pozwalające im tylko na ograniczony ruch tak aby garby, krzywkowe bloku roboczego, przy zwolnionym hamulcu, nie mogły się zsunąć z garbów bloku, napędzającego 14. Przy takim rozwiązaniu nie są potrzebne kołki zabierakowe współpracujące ’z, podłużnymi otworami a przenoszenie siły zwalniającej hamulec realizowanejest bezpośrednio przez blok roboczy 13 i blok napędzający 14. Podobnie jak w przykładzie pierwszym, będzie tutaj występowała tylko jedna część hamująca 2, a nie będzie części hamującej 16.

Czwarty przykład wykonania wynalazku pokazano na fig. 11 do fig. 13, gdzie takie same lub podobne części oznaczono tymi samymi co poprzednio odnośnikami liczbowymi.

Jest to typowy przykład zastosowania hamulca według wynalazku do przekładni redukcyj nej. Odnośny mechanizm sprzęgający jest pokazany na fig. 11 do 13. Dwie boczne płyty 32 są zamocowane na wewnętrznych powierzchniach odpowiednich ścian bocznych obudowy tej przekładni redukcyjnej, koło zębate 36 przekazujące napęd, tj. człon napędzający zazębia się z kołem zębatym wyjściowym 38 tej przekładni, zaś rolę biernego członu napędzanego pełni wałekwyjściowy 37 tej przekładni. Pod pozostałymi względami rozwiązanie konstrukcyjne tego hamulca jest takie same jak w poprzednim przykładzie i nie wymaga powtórnego opisywania.

Piąty przykład wykonania pokazano na fig. 14, przy czym takie same lub podobne części oznaczono tymi samymi odnośnikami liczbowymi co poprzednio.

W tym przykładzie wykonania obie współpracujące ze sobą powierzchnie cierne części hamującej 2 i nieruchomego wspornika 1 są powierzchniami stożkowymi.

Nieruchomy wspornik 1 jest przytwierdzony bezpośrednio do obudowy członu napędzanego 40. Część hamująca 2 o stożkowej powierzchni ciernej składa się ze stożkowej tarczy 21 i rdzenia 22, przy czym zastosowano tutaj taki sam układ kompensacyjny jak w przykładzie 2. Jeden koniec łącznika 12 jest utwierdzony w tarczy 41, a między mechanizmem 4 przełączania siły i tarczą 41 umieszczone jest łożysko 42 dla zmniejszenia oporów tarcia. Pozostałe części takie jak człon napędzający 11, człon napędzany 9, kołki zabierakowe 9 i sprężyna 3 nie wymagają szczegółowego objaśniania.

Szósty przykład wykonania wynalazku pokazano na fig. 15, przy czym takie same lub podobne części oznaczono tymi samymi odnośnikami liczbowymi.

W tym przykładzie wykonania wykorzystywana jest siła ciążenia pochodząca od ciężaru własnego członu napędzającego 11 i członu napędzanego 9 (usytuowanych w pionie jeden na drugim, z członem napędzającym u góry) jako siła powodująca ograniczone przemieszczenie mechanizmu przełączania siły i nie ma tutaj potrzeby stosowania łączników sprzęgających 12. Nieruchome siedzisko służy tutaj także jako element łączący obudowę 43 górnego członu, z obudową 44 dolnego członu napędzanego, przy czym pomiędzy mechanizmem 4 przełączania siły a płytą oporową 45 znajduje się łożysko 42, zaś między członami napędzającym i napędza176 385 nym - łożysko 46, celem zmniejszenia oporów tarcia. Część hamująca, podobniejak poprzednio, składa się z tarczy 21 i rdzenia 22, przy czym między tarczą i rdzeniem może być umieszczony wcześniej już opisany układ kompensacyjny lub też kompensacyjny mechanizm śrubowy z klinem nastawczym 47 i sprężyną48. W miejscu gdzie znajduje się rowek klinowy umieszczono na tarczy śrubę regulacyjną 49. Gdy okładzina cierna ulegnie pewnemu zużyciu, klin 47 jest wciskany głębiej za pomocą tej śruby 49 celem skompensowania tego zużycia, a tym samym wyregulowania prześwitu między powierzchniami ciernymi.

Siódmy przykład wykonania wynalazku pokazano na fig. 17 do 18, przy czym te same lub podobne części oznaczono takimi samymi odnośnikami liczbowymi.

Konstrukcja hamulca w tym przykładzie różni się od wyżej opisanych tym, że mechanizm przełączania siły przekształca siłę roboczą w skierowaną promieniowo siłę pokonującą siłę sprężyny hamulcowej celem zwolnienia hamulca. Nieruchome siedzisko 1 może być przytwierdzone do obudowy członu napędzanego z możliwością zmiany położenia zamocowania go do tej obudowy. Wewnętrzna powierzchnia nieruchomego siedziska 1 stanowi część bloku hamulcowego oznaczonego tu odnośnikiem 6a. Powierzchnia cylindryczna bloku hamulcowego 6a jest cierną powierzchniąhamującąi nazywanajest tutaj cylindryczną powierzchnią hamującą 50. Część hamująca 2a ma kształt podkowiastego bloku zamocowanego przegubowo,z.a p^c^^r^c^^nictwem kołka 51, na członie napędzanym 9. Działanie bloku roboczego 13a, w mechanizmie 4a przełączania siły, jako elementu przekazującego siłę działającą w kierunku promieniowym, jest możliwe dzięki kołkowi zabierakowemu 5a. Powierzchnią roboczą bloku napędzającego 14a jest jego powierzchnia oznaczona odnośnikiem 53, przy czym ten blok napędzający jest bezpośrednio zamocowany na podkowiastym bloku 2a. Tak więc blok napędzający i blok podkowiasty 2a mogą być połączone w konstrukcyjnie jedną całość, co ma właśnie miejsce w tym przykładzie wykonania. Celem zmniejszenia tarcia między współpracującymi ze sobą powierzchniami kołka zabierakowego 5a i podłużnego otworu, w którym kołek ten się przemieszcza na końcu tego kołka 5a jest umieszczony element toczny. Aby uniknąć powstawaniu promieniowej składowej siły działającej między członami napędzającymi 11 i napędzanym 9 wskazanojest aby elementy mechanizmu 4a przełączania siły były rozmieszczone równomiernie w stosunku do osi obrotu. W tym przykładzie zastosowano dwudzielny mechanizm przełączający, którego elementy są rozmieszczone symetrycznie względem tej osi najednej linii przez nią przechodzącej i prostopadłej do niej. Gdy do członu napędzającego zostanie przyłożona siła napędowa to kołek zabierakowy 5a jest wprawiany w ruch, podczas którego element toczny na nim osadzony obtacza się po powierzchni, z którą współpracuje (patrz fig. 16) wytwarzając jednocześnie siłę skierowaną promieniowo i przeciwnie do kierunku działania sprężyny 3a co powoduje promieniowo przemieszczenie do wewnątrz szczęki hamulcowej 2a, a tym samym zwolnienie hamulca, a człony napędzający i napędzany mogą wykonywać swój normalny obrotowy ruch roboczy. Gdy na człon napędzający przestaje działać siła napędowa, wtedy kołek zabierakowy przemieszcza się w przeciwnym kierunku względem powierzchni 53, z którą współpracuje i pozwala tym samym na włączenie hamulca i przywrócenie stanu zahamowania pod działaniem sprężyny 3a.

Ósmy i ostatni przykład wykonania wynalazku pokazano na fig. 19, gdzie człon napędzający wprawia człon napędzany w ruch prostoliniowy (tj. w ruch wzdłuż osi w prawo i w lewo patrząc na rysunek).

Jak to pokazano na fig. 19 część hamująca 2 i blok napędzający 14 stanowią konstrukcyjnie jedną całość, przy czym mamy tutaj dwie części hamujące 2 umieszczone w rowkach w dwóch bocznych płaszczyznach członu napędzanego 9 zaś blok roboczy 13 znajduje się w rowku pomiędzy częścią hamującą a członem napędzającym. Ukośna powierzchnia na bloku napędzającym współpracuje z ukośną powierzchnią bloku roboczego 13; zaś oba końce sprężyny 3 opierają się o wewnętrzny koniec bloku napędzającego 14, przy czym okładzina cierna na zewnętrznej stronie części hamującej 2 współpracuje ciernie z powierzchnią hamującą nieruchomego siedziska 1. Gdy człon napędzający 11 zostaje wprawiony w ruch prostoliniowy przez przyłożenie doń siły napędowej, wtedy, w wyniku współpracy powierzchni ukośnych na blokach roboczym 13 i napędzającym 14 powoduje, że ten ostatni naciska na sprężynę 3 i przemieszcza się do wewnątrz, powodując tym samym, że współpracujące ze sobą powierzchnie cierne części

176 385 hamującej 2 i wspornika 1 odsuwają się od siebie a tym samym następuje zwolnienie hamowania członu napędzanego 9, który teraz może przemieszczać się wraz z członem napędzającym 11. Gdy siła napędowa przestaje działać na człon napędzający 11 wtedy rozpoczyna swe działanie hamujące sprężyna 3 w miarę jak blok roboczy 13 i część hamująca 2 przemieszczają się razem jako jedna całość w kierunku na zewnątrz, w wyniku czego część hamująca 2 wznawia współpracę cierną z powierzchnią cierną siedziska i człon napędzany 9 zostaje zahamowany.

Hamulec według wynalazku, dzięki zastosowaniu w nim mechanizmu przełączania siły, wykorzystując siłę napędową członu napędzającego do zwalniania hamulca.

W porównaniu z dotychczas znanymi rozwiązaniami, hamulec według wynalazku charakteryzuje się szeregiem istotnych zalet. Nie trzeba stosować żadnego dodatkowego źródła siły dla zwalniania hamulca, konstrukcja jest znacznie prostsza, oszczędza się na energii zużywanej na zwalnianie hamulca, a wszystko to może być wykorzystane w wielu dziedzinach dzięki bardzo szerokim możliwościom stosowania hamulca według wynalazku. Ponieważ nie potrzeba stosować żadnego dodatkowego źródła energii działanie tego hamulca jest w pełni bezpieczne i niezawodne.

Hamulec według wynalazku może znaleźć bardzo szerokie zastosowanie w rozmaitych dziedzinach takich jak przemysł górniczy, hutniczy, budowa urządzeń dźwigowych, budownictwo i przemysł budowy maszyn w ogólności.

Claims (13)

1. Hamulec zawierający mechanizm łączący, umożliwiający wykonywanie przez człon napędzający wspólnego z nim ruchu przez człon napędzany, nieruchomy wspornik z powierzchnią cierną oraz część hamującą, która może współpracować ze wspomnianą powierzchnią cierną lub być od niej odsuwaną, powodując tym samym odpowiednio hamowanie lub zwalnianie hamowania członu napędzanego, znamienny tym, że wspomniany mechanizm łączący zainstalowany jest pomiędzy wspomnianym członem napędzającym a wspomnianym członem napędzanym i zawiera mechanizm (4) przełączania siły, w którego skład wchodzi blok roboczy (13), który może wykonywać ruch wspólny wraz z członem napędzającym (11), a blok napędzający (14) z kolei umożliwia względne przemieszczanie się części hamującej odpowiadające ruchowi włączania lub wyłączania hamulca, przy czym te dwa bloki, roboczy i napędzający, mają współpracujący z nimi mechanizm, który z chwilą przyłożenia lub odjęcia siły napędowej do lub od członu napędzającego powoduje ruch względny w kierunku wyłączania lub włączania hamulca, a wspomniany mechanizm łączący zawiera także mechanizm ograniczający, który ogranicza drogę tego ruchu względnego bloków roboczego i napędzającego.

2. Hamulec według zastrz. 1, znamienny tym, że ma sprężynę (3) dociskającą blok napędzający (14) do bloku roboczego (13).

3. Hamulec według zastrz. 2, znamienny tym, że w skład wspomnianego mechanizmu ograniczającego wchodzi część tarczowa części hamującej (2) połączona z członem napędzającym, szereg kołków zabierakowych (5) rozmieszczonych wokół środka tej części tarczowej oraz część tarczową połączoną z członem napędzanym (11), w której to części tarczowej znajdują się podłużne otwory łukowate w liczbie i miejscach odpowiadających liczbie i usytuowanie tych kołków zabierakowych, które to otwory znajdują się na okręgu koła współśrodkowym z tą częścią tarczową połączoną z członem napędzanym.

4. Hamulec według zastrz. 3, znamienny tym, że elementy konstrukcyjne powodujące ruch względny pomiędzy powierzchniami roboczymi wspomnianego bloku roboczego i wspomnianego bloku napędzanego są elementami krzywkowymi.

5. Hamulec według zastrz. 4, znamienny tym, że ma blok napędzany wykonujący ruch względny w kierunku włączania lub wyłączania hamulca, będącym kierunkiem równoległym do osi obrotu wspomnianego członu napędzanego.

6. Hamulec według zastrz. 3, znamienny tym, że ma blok napędzany wykonujący ruch względny w kierunku włączania lub wyłączania hamulca, będącym kierunkiem promieniowym w stosunku do osi obrotu wspomnianego członu napędzanego.

7. Hamulec według zastrz. 2, znamienny tym, że blok napędzany wykonujący ruch względny w kierunku włączania lub wyłączania hamulca, będącym kierunkiem prostopadłym do kierunku ruchu członu napędzanego wykonującego ruch prostoliniowy.

8. Hamulec według zastrz. 5, znamienny tym, że wspomniany blok roboczy (13) ma dwie powierzchnie czołowe współpracujące z dwoma blokami napędzanymi.

9. Hamulec według zastrz. 5, znamienny tym, że ma tarczową część hamującą odpowiadającą blokowi napędzanemu a powierzchnia hamująca tej tarczowej części hamującej jest powierzchnią stożkową.

10. Hamulec według zastrz. 5, znamienny tym, że pomiędzy powierzchniami ciernymi tarczowej części hamującej zainstalowana jest tarcza wewnętrzna.

11. Hamulec według zastrz. 5, znamienny tym, że jedna z powierzchni czołowych wspomnianego bloku roboczego współpracuje z blokiem napędzanym a druga z łożyskiem.

12. Hamulec według zastrz. 6, znamienny tym, że wspomniane kołki zabierakowe są rozmieszczone równomiernie wokół osi, a na końcu każdego z nich znajduje się element toczny.

13. Hamulec według zastrz. 5 albo 8, albo 9, albo 10, albo 11, znamienny tym, że wspomniana część hamująca (2), oraz część tarczowa członu napędzanego tworzą jedną całość

176 385 i są zespolone ze sobą za pośrednictwem układu kompensacyjnego oraz klina przesuwnego, przy czym ta część hamująca jest tarczą mającą wewnętrzny pierścień uzębiony a wspomniana część tarczowa jest rdzeniem umożliwiającym ustawianie układu kompensacyjnego i klina przesuwnego, przy czym ten układ kompensacyjny zawiera rowek znajdujący się na obrzeżu rdzeni, w rowku tym znajduje się blok uzębiony współpracujący ze wspomnianą tarczą a na dnie wspomnianego rowka jest umieszczona sprężyna znajdująca się pod tym blokiem uzębionym.

Wynalazek dotyczy mechanicznego urządzenia hamującego, używanego do hamowania wprawianych w ruch ciał.