PL175901B1

PL175901B1 - Sposób wytwarzania peptydów z modyfikacjami przy N-końcowym

Info

Publication number: PL175901B1
Application number: PL93298362A
Authority: PL
Inventors: Gerhard Breipohl; Stephan Henke; Jochen Knolle; Bernward Scholkens; Hans-Georg Alpermann; Hermann Gerhards; Klaus Wirth
Original assignee: Hoechst Ag
Priority date: 1992-04-04
Filing date: 1993-04-02
Publication date: 1999-03-31
Also published as: CN1040330C; IL105287A; AU3565193A; IL105287A0; CN1077202A; ATE183197T1; ES2136626T3; PL298362A1; FI931474A0; NO931287L; KR930021656A; NZ247317A; DE59309726D1; FI931474A; SK281970B6; GR3031543T3; HU9300972D0; RU2109747C1; EP0564972A3; JP3426639B2

Abstract

1. Sposób wytwarzania peptydów z modyfikacjami przy N-koncowym o wzorze 1, w którym Z oznacza a1 ) (C1-C8)-alkil, (C1-C8 -alkanoil, (C1-C 8)-alkoksykarbo- nyl, (C3-C8)-cykk)alkil, (C4-C9)- c y ykloalkanoi l albo (C1-C8)-alkilo- sulfonyl, w których kazdorazowo 1, 2 albo 3 atomy wodoru sa ewentualnie zastapione przez 1,2 albo 3 jednakowe albo rózne rodniki z szeregu karboksy, NHR1, (C1-C4)-alkilo)NR1 albo (C6-C10)-arylo-(C1-C4)-alkilo)NR1 , przy czym R1 oznacza wodór albo grupe zabezpieczajaca uretanowa, dalej z szeregu (C1-C4)-alk il, (C1-C8)-alkiloainino, ((C6-C10)-arylo-(C1-C4)-al- kiloamino, hydroksy, (C1-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(C1-C8)-al- kiloamino, di[(C6-C10)-arylo-((C1-C4)]-alkiloamino, karbamoil, ftalimido, 1,8-naftaloimido, sulfamoil, (C1-C4)-alkoksykarbo- nyl, (C6-C14)-aiyl i (C6-C14)-arylo-(C1-C5)-aikil, albo w któ- rych kazdorazowo 1 atom wodoru ewentualnie jest zastapiony przez rodnik z szeregu (C3-C8)-cykloalkil, (C1-C6)-alkilosul- fonyl, (C1-C6)-alkilosulfinyl, (C6-C14)-arylo-(C1-C4)-alkilo- sulfonyl, (C6-C14)-arylo-(C1-C4)-alkilosulfinyl, (C6-C14)-aryl, (C6-C14)-aryloksy, (C3-C13)-heteroaryl i (C3-C13)-heteroary- loksy, a 1 albo 2 atomy wodoru zastapione sa przez 1 albo 2 jednakowe albo rózne rodniki z szeregu karboksy, amino, (C1-C8)-alkiloamino, hydroksy, (C1-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(C1-C8)-alkiloamino, karbamoil, sulfamoil, (C1-C4)-alko- ksykarbonyl, (C6-C14)-aryl i (C6-C14)-arylo-(C1-C5)-alkil; dalej Z oznacza a2) (C6-C14)-ae yl, (C7-C15)-aroil, (C6-C1 4)-arylosulfo- nyl, (C3-C13)-heteroaryl albo (C3-C13)-heteroaroil; albo oznacza a3) karbamoil, który ewentualnie moze byc podstawio- ny przy azocie przez (C1-C8)-alkil, (C6-C14)-aryl albo przez (C6-C14)-arylo-(C1-C5)-alkil, przy czym w okreslonych pod ... WZÓR 1 PL PL PL

Description

W identyczny sposób wywarzane są korzystne grupy peptydów o wzorze i scharakteryzowane na str 8-i0 niniejszego opisu.

Peptydy omówione w wynalazku wytworzono według ogólnie znanych metod chemii peptydów, patrz np. Houben-Wel, Methoden der organischen Chemie, tom i5/2, korzystnie za pomocą syntezy w fazie stałej, jak to jest opisane np. przez B. Merrifield'a J. Am. Chem. Soc. 85, 2i49 (I963) albo R.C.Sheppard'a, Int J. Peptide Protem Res. 2i, ii8 (I983) albo drogą równoważnych znanych metod. Jako przejściową grupę zabezpieczającą grupę aminową stosuje się grupy zabezpieczające, uretanowe, jak np. grupę zabezpieczającą tertbutoksykarbonylową (Boc) albo fluorenylometoksykarbonylową (Fmoc). Jeżeli dla powstrzymania reakcji ubocznych albo dla syntezy specjalnych peptydów jest wymagane, funkcjonalne grupy w łańcuchu bocznym aminokwasów są dodatkowo zabezpieczane odpowiednimi grupami zabezpieczającymi (patrz np. T. W. Greene, Protective Groups in Organie Synthesis), przy czym w pierwszym rzędzie stosuje się Arg(Mts), Arg(Mtr), Arg(Tos), Arg(Pmc), Asp(OBzl), Asp(OBut), Cys(4-MeBzl), Cys(Acm), Cys(SBut), Glu(OBzl), Glu(OBut), His(Tos), His(Fmoc), His(Dnp), His(Trt), Lys(Cl-Z), Lys(Boc), Met(O), Ser(Bzl), Ser(But), Thr(Bzl), Thr(But), Trp(Mts), Trp(CHO), Tro(Boc), Tyr(Br-Z), Tyr(Bzl) albo Tyr(But).

Synteza na fazie stałej rozpoczyna się na C-końcu peptydu sprzęgnięciem zabezpieczonego aminokwasu z odpowiednią żywicą. Tego rodzaju materiały wyjściowe można otrzymać przez połączenie zabezpieczonego aminokwasu ze zmodyfikowaną przez grupę chlorometylową, hydroksymetylową, benzhydryloaminową (BHA), przez grupę metylobenzhydryloaminową (MBHA) żywicą polistyrenową albo poliakryloamidową poprzez wiązanie estrowe lub amidowe. Żywice stosowane jako materiał podłożowy są dostępne w handlu. BHA i MBHA-żywice stosuje się zazwyczaj wtedy, gdy syntetyzowany peptyd przy C-końcowym powinien zawierać wolną grupę karbamoilową. Jeżeli peptyd na C-końcu powinien zawierać drugorzędową grupę amidową, to stosuje się chlorometylo- lub hydroksymetylo-żywicę i odszczepienie przeprowadza się odpowiednimi aminami. Jeżeli chce się otrzymać etyloamid, można odszczepiać peptyd od żywicy etyloaminą, przy czym odszczepienie grup zabezpieczających boczne łańcuchy zachodzi następnie innymi odpowiednimi odczynnikami. Jeżeli w peptydzie powinny być utrzymane tert-butylowe grupy zabezpieczające łańcucha bocznego aminokwasu, to syntezę przeprowadza się z grupą zabezpieczającą Fmoc w celu przejściowego zablokowania stosowanej do przedłużenia łańcucha grupy aminowej aminokwasu przy zastosowaniu metody opisanej np. u R.C. Sheppard, J. Chem.

175 901

Soc., Chem. Comm. 1982, 587, przy czym funkcja guanidpnowa arginmp zostaje zabezpieczona przez protonowanie nadchloranem pirydpniowpm, a zabezpieczenie innych funkcjonujących w łańcuchu bocznym aminokwasów następuje benzylowymi grupami zabezpieczającymi odszczepialnymi przez katalityczne uwodornienie - transferowe (A. Felix i inn, J. Org. Chem, 13,4194 (1978)) albo sodem w ciekłym amoniaku (W, Roberts,

J. Am. Chem. Soc. 76, 6203 (1954)).

Po odszczepieniu grupy zabezpieczającej grupę aminową aminokwasu sprzęgniętego z żywicą przy użyciu odpowiedniego odczynnika, jak np. kwasu trifluorooctowego w chlorku metylenu w przypadku grupy zabezpieczającej Boc albo 20% roztworu piperydyny w dimetyloformamidzie w przypadku grupy zabezpieczającej Fmoc, przyłącza się następne zabezpieczone aminokwasy jeden po drugim w pożądanej kolejności. Pośrednio powstające N-końcowo zabezpieczone aeatydożywice przed połączeniem z następną pochodną aminokwasu odblokowuje się opisanymi wyżej odczynnikami.

Jako odczynnik sprzęgający można stosować wszystkie używane w syntezie peptydów odczynniki aktywujące, patrz np. Houben-Weyl, Methoden der organischen Chemie, tom 15/2, zwłaszcza jednak karbodiimidy, jak np. N,N'-disyklohekgplokarbodiimid, N,N'-diizoaeopyloeaebod.iimid albo N -etylo-N'-(3-dimetyloaminoproaylo)karbodiimid, albo związki uroniowe (np. TBTU, TOTU) jak opisane są np. u R. Knorr i inni w Tetrahedron Letters, tom 30, nr 15, str. 1927-1930,1989 albo w europejskim zgłoszeniu patentowym nr 460 446. Sprzęganie z żywicą można przp tym przeprowadzać wprost przez połączenie pochodnej aminokwasu z odczynnikiem aetpWującpp i ewentualnie dodatkiem tłumiącym racemizację, jak np. 1-hydroksbenzotriaolem (HOBt) (W. Konig, R. Geiger, Chem. Ber. 103,708 (1970)) albo 3-hydroesp-4-oeso-3,4-dihydeobenzotriazyną (HOObt) (w. Konig, R. Geiger, Chem. Ber. 103, 2054 (1970)), albo wstępna aktywacja pochodnej aminokwasu może następować oddzielniejneo żpmetrpcznpbezwodoie albo HOBt- lub HOObt-ester i roztwór aktywnego gatunku w odpowiednim rozpuszczalniku dodaje się do zdolnej do sprzęgania peptpdorpwicy.

Sprzęganie lub aktywowanie pochodnych aminokwasu jednym z wyżej wymienionych odczynników aktywujących można przeprowadzić w dimetyloformamidzie, N-metylopirolidonie albo w chlorku metylenu albo w mieszaninie wymienionych rozpuszczalników. Aktywną pochodną aminokwasu stosuje się zazwyczaj w 1,5 do 4-keotnpm nadmiarze. W przypadkach, w których nastąpi niecałkowite sprzęgnięcie, powtarza się reakcję sprzęgania, nie przeprowadzając przedtem potrzebnego dla sprzęgnięcia następnego aminokwasu odblokowania grupy aminowej peptydo^wicy.

Skuteczny przebieg reakcji sprzęgania można sprawdzać za pomocą reakcji ninhydrynowej, jaka jest opisana np. przez E. Kaiser'a i innych, Anal. Biochem. 34, 595 (1970). Syntezę można również przeprowadzać w sposób zautomatyzowany, np. pedtydo-syotezatorem model 430A firmy Applied Biosyżtepż, przy czpm można stosować abo przewidziane przez wytwórcę aparatu programy syntez, albo też ustawione przez samego uryteowoika. Ostatnie używa się szczególnie przy zastosowaniu pochodnych aminokwasu zabezpieczonych grupą Fmoc.

Po syntezie peptydów w opisany wyżej sposób można peptyd odszczepić od żywicy odczynnikami, ta^mijak np. ciekły fluorowodór (korzystnie w przypadku peptydów wytworzonych metodą Boc) albo kwas trifluorooctowy (korzystnie w przypadku peptydów wytworzonych metodą Fmoc). Te odczynniki odszczepiają nie tylko peptpd od żywicy lecz również dalsze grupy zabezpieczające łańcuchy boczne pochodnych aminoewaów. W tym sposób otrzymuje się obok przy zastosowaniu BHA- i NBHA-żywic peptyd w postaci wolnego kwasu. W przypadku BHA- lub MBHA-żywic przy rozszczepianiu fluorowodorem albo kwasem tr-ifluorometanosulfonowym otrzymuje się peptyd jako amid kwasowy. Dalsze sposoby wytwarzania pedtydoamidkw opisane są w opisach patentowych EP-A 287 882 i EP-A 322 348. Tu odszczepienie peptydoamidu od żywicy następuje przez traktowanie stosowanymi zwykle w syntezie peptydów kwasami o średniej mocy (np. kwasem trifluorooctooyp), przp czym jako chwptacz kationów dodaje się substancje, takie jak fenol, krezol, tiokrezol, anizol, tioanizol, etanoditiol, dimetylosiarczek, etylopetylosiarczek albo

175 901 podobne używane w syntezie w fazie stałej chwytacze kationów pojedynczo albo mieszaninę dwu albo więcej tych środków pomocniczych. Kwas trifluorooctowy można przy tym stosować również rozcieńczony odpowiednimi rozpuszczalnikami, jak np. chlorkiem metylenu. Rozszczepienie można przeprowadzać również mieszaniną złożoną z kwasu trifluorooctowego, halogenku trimetylosililu (np. bromku trimetylosililu) i fenolu (np. m-krezolu). Jeżeli trzeba utrzymać tert-butylowe lub benzylowe grupy zabezpieczające łańcuchów bocznych peptydów, odszczepienie peptydu zsyntetyzowanego na szczególnie zmodyfikowanej żywicy podłożowej przeprowadza się za pomocą 1% kwasu trifluorooctowego w chlorku metylenu, jak to jest opisane np. u R. C. Sheppard, J. Chem. Soc., Chem. Comm. 1982,587. Jeżeli należy utrzymać pojedyncze tert-butylowe lub benzylowe grupy zabezpieczające w łańcuchach bocznych, to stosuje się odpowiednią kombinację metod syntezy i odszczepiania.

Do syntezy peptydów z C-końcowym ugrupowaniem karbamoilowym albo ugrupowaniem ω-amino lub ω-guanidynoalkilowym stosuje się również opisaną przez Sheppard'a zmodyfikowaną żywicę podłożową. Po syntezie całkowicie zabezpieczony w łańcuchu bocznym peptyd odszczepia się od żywicy i następnie w klasycznej syntezie w roztworze poddaje reakcji z odpowiednią aminą lub ω-aminoalkiloaminą albo ω-guanidynoalkiloaminą, przy czym ewentualnie obecne dalsze grupy funkcjonalne można zabezpieczyć przejściowo w znany sposób.

. Dalszy sposób wytwarzania peptydów z ugrupowaniem ω-aminoalkilowym opisany jest w opisie patentowym EP-A 264 802.

Peptydy w sposobie według wynalazku syntetyzowano korzystnie przy zastosowaniu techniki stałej fazy według dwu ogólnych taktyk grup zabezpieczających.

Syntezę prowadzono w automatycznym peptydo-syntezatorze model 430 A firmy Applied Biosystems przy zastosowaniu grup zabezpieczających Boc lub Fmoc do przejściowego blokowania grupy aminowej.

W przypadku zastosowania grupy zabezpieczającej Boc dla syntezy wykorzystano wstępnie zaprogramowane przez wytwórcę aparatu cykle syntezy.

Syntezę peptydów z wolną grupą karboksylową na C-końcu prowadzono na funkcjonalizowanej odpowiednim Boc-aminokwasem żywicy 4-(hydroksymetylo)fenylo-acetamidometylopolistyrenowej (R.M. Merrifield, J. Org. Chem. 43, 2845 (1978)) fiimy Applied Biosystems. W celu wytworzenia peptydoamidów stosowano MBHA-żywicę tej samej firmy. Jako odczynniki aktywujące służyły Ν,Ν'-dicykloheksylokarbodiimid albo N,N'diizopropylokarbodiimid. Aktywowanie następowało jako symetryczny bezwodnik, jako HOBt-ester albo HOObt-ester w CH2CI2, w mieszaninach CH2CI2-DMF albo w NMP. Dla sprzęgania stosowano 2-4 równoważniki aktywowanej pochodnej aminokwasu. W przypadkach, w których sprzęgnięcie przebiegło niecałkowicie, powtórzono reakcję.

W przypadku zastosowania grupy zabezpieczającej Fmoc do przejściowego zabezpieczenia grupy aminowej dla syntezy automatycznym peptydo - syntezatorem model 430A firmy Applied Biosystems wniesiono własne programy syntezy. Syntezę prowadzono na p-benzyloksybenzyloalkoholo-żywicy (S. Wang, J. Am. Chem. Soc. 95,1328 (1973)) firmy Bachem, którą zestryfikowano według znanej metody (E. Atherton i inni, J.CS.Chem. Comm. 1981, 336) odpowiednim aminokwasem. Aktywowanie pochodnych aminokwasu jako HOBt- albo HOObt-estru następowało bezpośrednio w dostarczonym przez wytwórcę aparatu naboju (cartridges) aminokwasu przez dodanie roztworu diizopropylokarbodiimidu w DMF do uprzednio odważonej mieszaniny złożonej z pochodnej aminokwasu i HOBt albo HOObt. Można również użyć wytworzone w substancji Fmoc-aminokwas-OObt-estry, jakie opisane są w opisie patentowym EP-A 247 573. Odszczepienie grupy zabezpieczającej Fmoc prowadzono 20% roztworem piperydyny w DMF w naczyniu reakcyjnym. Zastosowany nadmiar reaktywnej pochodnej aminokwasu wynosił 1,5 do 2,5 równoważników. Jeżeli sprzęgnięcie nie było całkowite, powtórzono je jak przy metodzie Boc.

Pojedyncze peptydy o wzorze 1 albo w kombinacji wykazują działanie antagonistyczne wobec bradykininy, które to działanie można testować na różnych modelach i75 90i i3 (patrz Handbook of Exp. Pharmacol, tom 25, Springer Verlag, i970, strony 53-55), tak np. na wyodrębnionej macicy szczura, na jelicie krętym świnki morskiej albo na wyodrębnionej tętnicy płucnej świnki morskiej.

W celu testowania peptydów wytworzonych sposobem według wynalazku na wyodrębnionej tętnicy płucnej świnki morskie (Dunkin Hartley) o ciężarze 400-450 g zabija się przez uderzenie w kark. Otwiera się klatkę piersiową i ostrożnie wypreparowuje tętnicę płucną. Usuwa się dokładnie otaczającą tkankę i tętnicę płucną rozcina spiralne przy kącie 45°C. Pasmo naczyń o długości 2,5 cm i szerokości 3-4 mm utrwala się w mieszczącej i0 ml łaźni do narządów, którą napełnia się roztworem Ringer'a.

Skład roztworu w mmolach/litr jest następujący:
NaCl	i54
KCl	5,(6
CaCl2	1,,0
NaHCOs	2,,4
glukoza	5,0
Do roztworu wprowadza się metodą perełkową 95% O2 i 5% CO2 i ogrzewa do

temperatury 37°C. Wartość pH wynosi 7,4 a obciążenie wstępne na pasmo naczyń wynosi i,0 g.

Izometryczne zmiany skurczu uchwycą się nasadką dźwigniową i za pomocą HF-Modem (miernik drogi) Hugo Sachs'a, i rejestruje na kompensacyjnym urządzeniu piszącym (bEc, Goerz Metrawatt SE 460).

Po i godzinie równoważenia rozpoczyna się próbę. Gdy pasma naczyń osiągną maksymalną swą wrażliwość wobec 2 x i0'⁷ mola/l bradykininy - bradykmina prowadzi do skurczu pasm naczyń - działa się peptydami w dawkach 5 x IO- - i x i0‘5 mola/l każdorazowo przez i0 minut i po ponownym podaniu bradykininy porównuje się osłabienie działania bradykininy wobec kontroli.

W celu rozpoznania częściowego efektu agonistycznego stosuje się peptydy w dawkach i x i05 - i x i0’³ mola/l.

Obliczone z krzywych działania dawek wartości IC50 peptydów wytworzonych sposobem według wynalazku przedstawione są w tabeli i.

Tabeia 1

Przykład nr	Sekwencja	Wartość IC50 (tętnica płucna)
-1-	2	3
I	Fmoc-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Giy-Thla-Seo-D-Tic-Oic--Arg-OH	9,9 xl0'⁹
II	Fmoc-Aoc-D-Aog-Aog-Poo-Hyp-Giy-Thiα-Ser-D-Tic-Oic-Aog-OH	8,5 x 10'⁹
III	dibenzyioacetyio-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Giy-Thia-Ser-D-Tic-Oic- Arg-OH	1,7 x 10-*
IV	cykloheksylokaobonyio-D-Aog-Aog-Pro-Hyp-Giy-Thia-Seo-D-Tic- Oic-Arg-OH	9,1 x 10’⁹
V	Fmoc-Έ-aminokapooiio-D-Aog-Aog-Poo-Hyp-Gly-Thla-Seo-D-Tic- Oic-Arg-OH	4,1 xl(0^y
VI	N,N-dibenzyio-Giy-D-Aog-Aog-Poo-Hyp-Gly-Thia-Seo-D-Tic-O1c- Arg-OH	22 x 10-*
VII	Fmoc-D-Arg-AΓg-Pro-Hyp-Giy-Thi-Seo-D-Tic-Oic-Aog-OH	2,2 x 10-*
VIII	2-(4-izobut^yiofenyio)propior^yio-Ai^g-Arg-Pro-Hyp-Giy-Thi-Ser-D- Tic-Oic-Arg-OH	2,5 x O'-
IX	(2-R-(tert-butylosutfc)nyIometyio)-3-(1-naftylo)propionylo-Aog- Arg-Pro-Hyp-Giy-Thi-Seo-D-Tic-Oic-Arg-OH	1,2 xl0-

175 901

Tabela 1 (ciąg dalszy)

1	2	3
X	indol-3-ilo-acetylo-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg- OH	8,8 x 10'⁹
XI	2-(4-izobutylofenylo)propionylo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-SerD-Tic-Oic- Arg-OH	1,8x10·*
XII	2-(4-izobutylofenylo)propionylo-6-amino-heksanoi.lo-D-Arg-ArgPro-Hyp-Gly -Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	7,8 x10'⁹
XIII	6-(4-benzoilo-benzoiloamino)heksanoilo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gły- Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	2,7 x 10-8
XIV	Fmoc-Aeg(Fmoc)-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic- Arg-OH	1,5 x10·*
XV	Fmoc-(4-aminocykloheksylokarbonylo)-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-GlyThi-Ser-D-Tic- Oic-Arg-OH	2,5 x 10”8
XVI	1,8-naftaioimidoacetylo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic- Oic-Arg-OH	7,8 x10’9
XVII	(2-R-(tert-butylosuifonylometylo)-3-(1-naftylo)-propionylo-D-ArgArg-Pro -Hjpj-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	8,3 x10-9
XVIII	indol-3-iio-acetylo-D-AΓg-Arg-Pro-Hyp-Giy-Thi-Ser-D-Tic-Oic- Arg-OH	6,2 x 10-
XIX	Fmoc-(4-aminocykloheksylokarbonylo)-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser- D-Tic-Oic-Arg-OH	2,2x108
XX	7-teofiiinoacetylo-AΓg-PΓO-Hyp-Giy-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	1,4x10-8
XXI	N-benzoilo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	8,1 x 10*9
xxn	Fmoc-Aeg-(Fmoc)-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	6,6x10-8
XXIII	Fmoc-D-Lys-Arg-Pro-Hyp-Gly--nii-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	1,4χ108
XXIV	Fmoc-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Tłii-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	2,6 x108
XXV	Fmoc-Oic-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH	2,5x10-8
XXVI	Fmoc-trans-4-aminome1yiocykloheksylo-karbonylo-Arg-Pro-HypGly-Thi-Ser-D -Tic-Oic-Arg-OH	3,5 x10’⁷

W przypadku niektórych wybranych związków w opisanej wyżej kolejności doświadczeń oznaczono także przeciąg czasu, aż pasma naczyń po wymianie buforu zawierającego peptydy na sam bufor osiągnęły ponownie swą półmaksymalną wrażliwość wobec 2 x 10'⁷ mola/l bradykininy. Ten przeciąg czasu określany jest jako T50 i jest miarą okresu działania. Obliczeniowo ustalone wartości dla T50 są przedstawione w tabeli 2.

Tabela 2

Przykład nr	Sekwencja	Wartość T50 (tętnica płucna)
I	Fmac-D-Arg-A^g-Pro-H^-Gly-Thi^-S^r-D-Tic-Oic-A^g-OH	1433 min
n	Fmoc-AD<^--D--^lAr^-.-Ar^-I^rr)-I^j^-^ll^-^nui^-i^<5i^-^^-Ti^^-^^ic-.Ai'g-^^H	253,3 min
III	dlbenzyloacetylo-D-Arg-A^g-P^o-Hy^-GIy-Thia-Ser-D-Tic-Oic- Arg-OH	673 min
IV	cykloheksyli)karb-nylo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Giy-Thia-Ser-D-Tic- Oic-Arg-OH	76,7 min
V	Fmoc-ε-amlnokaproiio-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Giy-Thia-Ser-D-TicOic- Arg-OH	314,4 min

i75 90i i5

Wybrane związki badano również in vivo w niżej opisanym teście:

Przeciwzapalne działanie po podaniu układowym: obrzęk łap u szczurów wywołany karageniną

Metoda

Jako test dla ostrego układowego działania przeciwzapalnego wybiera się obrzęk łap u szczurów wywołany karageniną według metody opisanej przez Winter'a C.A. i innych, Proc. Soc. Exp. Biol. (N.Y.), iii, 544 (i962). Szczury rodzaju męskiego Sprague-Dawley o ciężarze około i70 g w grupach po 5 zwierząt otrzymują podskórnie przeznaczone do badania substancje rozpuszczone w destylowanej wodzie (i ml/kg ciężaru ciała). Po upływie i5 minut mierzy się wyjściową objętość łapy i potem w narkozie eterowej wstrzykuje się do lewej łapy tylnej 0,i ml 0,5% roztworu karageniny. Po 3 i 6 godzinach mierzy się objętościowo przyrost obrzmienia. Kontrole otrzymują tylko środek nadający postać lekowi. Objętości łap podane są w ml (średnia wartość i standardowe odchylenie). Wyniki przedstawione są w tabeli 3.

Tabela 3

Przykład nr	Dawka (mg/kg)	Objętość łap	Wzrost objętości łap
		przedtem (ml)	po 3 h(ml)	po 6 h (ml)
kontrola I		1,28 ± 0,06	0,67 ± 0,16	0,42 ± 0,10
	0,1	135 ± 0,11	0,13 ± 0,06	0,14 ± 0,05
	1,0	1,36 ± 0,03	0,11 ± 0,05	0,08 ± 0,01
kontrola II		133 ± 0,02	0,50 ± 0,10	0,44 ± 0,03
	0,1	132 ± 0,06	0,13 ± 0,04	0,29 ± 0,08
	1,0	1,29 ± 0,03	0,19 ± 0,06	0,27 ± 0,06
kontrola III		1,24 ± 0,04	0,62 ± 0,11	0,54 ± 0,11
	0,1	1,23 ± 0,05	0,19 ± 0,07	0,22 ± 0,14
kontrola IV		1,24 ± 0,04	0,62 ± 0,11	0,54 ± 0,11
	0,1	1,21 ± 0,05	0,17 ± 0,08	031 ± 0,10
kontrola V		1,33 ± 0,02	0,50 ± 0,10	0,44 ± 0,03
	0,1	138 ± 0,08	0,18 ± 0,04	0,20 ± 0,06
	1,0	133 ± 0,09	0,13 ± 0,03	0,17 ± 0,06
kontrola VI		1,24 ± 0,04	0,62 ± 0,11	0,54 ± 0,11
	0,1	1,25 ± 0,02	031 ± 0,06	0,40 ± 0,11

Terapeutyczna korzyść peptydów według wynalazku obejmuje wszystkie stany patologiczne, które są ułatwiane, wywoływane albo wspierane przez bradykninę i peptydy pokrewne bradykininie. Obejmuje to między innymi urazy, jak rany, oparzenia, wysypki, rumienie, obrzęki, anginę, zapalenie stawów, astmę, uczulenia, nieżyt nosa, wstrząs, zapalenia, zapalenie trzustki, niskie ciśnienie tętnicze krwi, ból, świąd, itd. oraz zmienioną czynność ruchową spermy.

Peptydy o wzorze i mogą być stosowane jako środki lecznicze i w preparatach farmaceutycznych zawierających te związki jako substancje czynne.

Taki środek farmaceutyczny zawiera peptyd o wzorze i w dawce 0,00i-5 mg/kg dla zastosowania miejscowego oraz do wdychania a w dawce 0,00i-i0 mg/kg dla zastosowania układowego oraz organiczny lub nieorganiczny dopuszczalny farmakologicznie nośnik.

Zastosowanie może odbywać się jelitowo,pozajelitowo, jak np. podskórnie, domięśniowo albo dożylnie, podjęzykowo, naskórnie, nosowo, odbytniczo, wewnątrzpochwowo, wewnątrzpoliczkowo albo przez wdychanie. Dozowanie substancji czynnej zależy od gatunku ciepłokrwistego, ciężaru ciała, wieku oraz od sposobu stosowania.

Preparaty farmaceutyczne zawierające związki o wzorze i wytwarza się w zasadzie znanymi sposobami: rozpuszczania, mieszania, granulowania albo drażetkowania.

Dla postaci doustnego stosowania albo do stosowania na błonę śluzową czynne związki miesza się z używanymi do tego substancjami dodatkowymi, jak nośnikami, stabilizatorami albo obojętnymi rozcieńczalnikami i zwykłymi metodami przeprowadza w odpowiednie postacie do stosowania, jak tabletki, drażetki, kapsułki złączne, wodne, alkoholowe

175 901 albo oleiste zawiesiny albo wodne, alkoholowe albo oleiste roztwory. Jako obojętne nośniki można stosować np. gumę arabską, tlenek magnezu, węglan magnezu, fosforan potasu, cukier mlekowy, glukozę, stearylofumaran magnezu albo skrobie, szczególnie skrobię kukurydzianą. Przy tym preparowanie może następować zarówno w postaci granulatu suchego i wilgotnego. Jako oleiste nośniki albo rozpuszczalniki wchodzą w rachubę na przykład roślinne albo zwierzęce oleje, jak olej słonecznikowy i tran z wątroby ryb.

Preparat do miejscowego zastosowania może występować jako wodny albo oleisty roztwór, puder płynny, emulsja albo żel, maść albo maść tłuszczowa albo, jeżeli możliwe, w postaci aerozolu, przy czym ewentualnie przez dodatek polimeru można polepszyć przyczepność.

Dla wewnątrznosowej postaci zastosowania związki miesza się z używanymi do tego substancjami dodatkowymi, jak stabilizatorami albo obojętnymi rozcieńczalnikami i zwykłymi metodami przeprowadza się w odpowiednie postacie zastosowania, jak wodne, alkoholowe albo oleiste zawiesiny albo wodne, alkoholowe albo oleiste roztwory. Do wodnych preparatów wewnątrznosowych można dodać środki chelatyzujące, kwas etylenodiamino-N,N,N',N'-tetraoctowy, kwas cytrynowy, kwas winowy albo ich sole. Roztwory donosowe można stosować za pomocą rozpylacza dozującego albo jako krople do nosa z udziałem podwyższającym lepkość lub donosowe żele albo kremy.

W celu zastosowania przez wdychanie można używać rozpylacz albo ciśnieniowe opakowania gazowe przy udziale obojętnych gazów nośnych.

Dla dożylnego, podskórnego, nadskómego albo śródskórnego stosowania czynne związki albo ich fizjologicznie tolerowane sole, ewentualnie z farmaceutycznie stosowanymi substancjami pomocniczymi, na przykład w celu izotonowania albo ustawienia pH, jak też środkami solubilizującymi, emulgatorami albo innymi substancjami pomocniczymi, przeprowadza się w roztwór, zawiesinę albo emulsję.

Na podstawie krótkich okresów półtrwania niektórych opisanych substancji leczniczych w płynach ustrojowych znaczącejest użycie do wstrzykiwań preparatów o opóźnionym działaniu. Jako postacie leków można stosować np. oleiste zawiesiny krystaliczne, mikrokapsułki,pręciki albo implanty, przy czym te ostatnie mogą być zbudowane z tolerowanych przez tkanki polimerów, zwłaszcza polimerów ulegających biodegradacji, jak np. na bazie kopolimerów kwas polimlekowy-kwas poliglikolowy.

Odpowiedni zakres dozowania dla postaci zastosowania miejscowego oraz do wdychania stanowią roztwory o 0,001-5 mg/kg, a w przypadku postaci do stosowania układowego 0,001-10 mg/ka.

Wykaz skrótów

Skróty zastosowane dla aminokwasów odpowiadają używanemu w chemii peptydów kodowi trójliterowemu, jaki jest opisany w Europ. J. Biochem. 138, 9 (1984). Niżej zestawione są dalsze skróty stosowane

Acm	acetamidometyl
Aeg	N-(2-amtinoetylo)glicyna
e-Ahx	ε-aminoheksanoil
Aoc	cis, endo-2-azabicyklo/3.3.0./oktano-3-S-karbonyl
Boc	tert-butoksykarbonyl
But	tert-butyl
Bzl	benzyl
Cbz	benzyloksykarbonyl
CDF	chloro-(D)-fenyloalanyl
Cha	cykloheksyloalanyl
Chg	cykloheksyloglicyl
Cl-z	4-chloro-benzyloksykarbonyl
Dic	dihydroindolokarbonyl

175 901

DMF	dimetyloformamid
DOMT	O-metylo-(D)-treonyl
Dnp	2,4-dinitrofenyl
Fmoc	9-fluorenylometoksykarbonyl
MDY	Q-metylo-(D)-yrozyl
Me	metyl
4-Mebzl	4-metylobenzyl
Mtr	4-metoksy-2,3,6-trimetylofenylosulfonyl
Mts	mezytyleno-2-sulfonyl
Nal	2-naftyloalanyl
NMP	N-metylopirolidyna
Npg	Neopentyloglicyl
Oic	cis-endo-oktahydroindolo-2-karbonyl
Opr	izoksazolidyn-3-ylokarbonyl
Pal	pirydyloalanyl
Pmc	2,2,5,7, 8-pentametylochromano-6-sulfonyl
Tbg	1ert-butyloglicyJ
TBTU	tetrafluoroboran 2-(1H-benzotriazol-1-ilo)-1, 13,3-tetrametylouroniowy
tBu	tert-butyl
Tcs	4-metylofenylosulfonyl
TFA	kwas trifluorooctowy
Thia	2-rienyloalanyl
Tic	1,2, 3,4-tetrahydroizochinolin-3-ylokarbonyl
TOTU	tetrafluoroboran 0-[(cyjano-(etoksykarbonylo)metylldeno)amino]-1, 1, 3,3 - tetrametylouroniowy
Trt	trójfenylometyl

Następujące przykłady objaśniają korzystne według wynalazku metody syntezy w fazie stałej peptydów, nie ograniczając do nich wynalazku.

Stosowano między innymi następujące pochodne aminokwasów:

Fmoc-Arg(Mtr)-OH, Fmoc-D-Arg(Mtr)-OH, Fmoc-D-Arg(Pmc)-OH, .Boc(D)-Arg-OH, Fmoc-Arg(Pmc)-OH, Fmoc-Hyp-OH, Fmoc-Pro-OObt, Fmoc-Gly-OObt, Fmoc-Phe-OObt, Fmoc-Ser(tBu)-OObt, Fmoc-(D)-Tic-OH, Fmoc-Gln-OH, Fmoc-Aoc-OH, Fmoc-Thia-OH, Fmoc-Oic-Oh, Fmoc-Leu-OH, Fmoc-Lys(Boc)-OH, Fmoc-£-Ahx-OH.

Przykład I

Fmoc-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thia-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH

Związek tytułowy zbudowano stopniowo za pomocą peptydo-syntezatora model 430A firmy Applied Biosystems przy zastosowaniu metody Fmoc na zestryfikowanej przy użyciu Fmoc-Arg(Mtr)-Oh p-benzyloksybenzyloalkoholo-żywicy firmy Novabiochem (obciążenie około 0,5 mmola/g żywicy). Użyto 1 g żywicy i syntezę przeprowadzono za pomocą zmodyfikowanego dla metody Fmoc programu syntezy.

W nabojach syntezatora odważony był każdorazowo 1 mmol pochodnej aminokwasu z wolną grupą karboksylową razem z 0,95 mmola HOObt. Wstępne aktywowanie tych aminokwasów następowało bezpośrednio w naboju przez rozpuszczenie w 4 ml DMF i dodanie 2 ml 0,55 mola/l roztworu diizopropylokarbodumidu w DMF. HOObt-estry innych aminokwasów rozpuszczono w 6 ml NMP i potem również jako aktywowane wstępnie in situ aminokwasy sprzęgano z żywicą odblokowaną uprzednio za pomocą 20% piperydyny w DMF. Jako ostatnią pochodną aminokwasu przyłączono Fmoc-D-Arg(Pmc)-OH i następnie nie usuwano grup zabezpieczających piperydyną. Po zakończonej syntezie peptyd

1759Φ1 odszczepiono od żywicy przy zastosowaniu tioanizolu i etnooditiolu jako chwytaczp kationów przy jednoczesnym usunięciu kwasem trifl·uoroostowym grup zabezpieczających łańcuchy boczne. Pozostałość otrzymaną po odciągnięciu kwasu trifluorooctowego ekstrahowano na ciekło kilkakrotnie octanem etylu i odwirowano. Otrzymaną pozostałość poddano chromatografii na (R Sephadex lH 20 przy użyciu 10% kwasu octowego. Połączono frakcje zawierające czysty peptyd i liofilizowano je.

MS(FAB): 1526,9 Przykład II.

Fmoc-Aoc-D-Arg-Arrg-Pro-Hpp-Gly-Thia-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH,

Związek tytułowy wytworzono w ten sposób, że z otrzymanej uprzednio analogicznie do przykładu I pedtydo-rpoicy z sekwencją Fmoc-D-Arg(Pmc)-Arg(Mtr)-Pro-Hyd-GlyThin-Ser(But)-D-Tic-Oic-Arg(Mtr)-żywicα najpierw odżzczepiooo N-końcową grupę zabezpieczającą Fmoc za pomocą układu piperydyna/dimetyloformamid, żywicę przemyto przp użyciu DMF i potem przyłączono Fmoc-Aoc-OH przp zastosowaniu uroniowego odczynnika sprzęgającego TOTU. Odszczepienie peptydu od żywicy przeprowadzono potem mieszaniną złożoną z kwasu trifluorooctowego, bromku trimetylosililu i m-krezolu. Oczyszczanie prowadzono analogicznie do sposobu opisanego w przykładzie I.

MS(FAB): 1663,8

Wytwarzanie peptydów następnych przykładów przeprowadzono analogicznie do przykładu II.

Przykład III

Dibenzyloacetylo-D-Arg-Ar[·g-Pro-Hpp-Gly-Thiα-Ser-D-Tis-Oic-Arg-OH MS(FAB): 1526,7 Przykład IV

Cpkloheegyloenrbonylo-D-Arg-Arg-Pro-Hyd-Gly-Tłua-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH MS(FAB): 1414,7 Przykład V.

Fmoc-£-nmmoheeżanoilo-D-Arg-Arg-Pro-Hpa-Gly-Thia-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH MS(FAB): 1639,6 Przykład VI

N,N-dibenzplo-glicplo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Tłna-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH MS(FAB): 1542,2 Przykład VII

Fmoc-D-Aoc-Arg-Arg-P-Ό-Hpa-Gly-Thi-Se--D-Tic-Oic-Arg-OH MS(FAB): 1663,8 Przykład VIII

2-(4-izobutylofeoylo)-propiooylo-A-g-Arg-Pro-H)pa-Gly-Thi^Se--D-Tic-Oic-Arg-OH MS(FAB): 1493 Przykład DC (2-R-(te-t-butylosulfooylometplo)-3-(1-oaftylo)proaiooyk)-A-g-A-g-P-o-Hyp-GlyThi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH

MS(FAB): 1621 Przykład X

Indol-3-ilo-acetylo-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1462 Przykład XI

2-(4-izobutsiofenylo)propiooylo-D-Arg-A-g-Pro-Hyp-G]y-Thi-SeΓ-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1493 Przykład XII

2-(4-izobutylofeoylo)a^-odiooplo-6ι-amiooheeżnooilo-D-A-g-Arg-P-o-HyJ>Gly-ThiSer-D-T ic-Oic-Arg-OH

FS(MAB): 1606

175 901

Przykład XIII

6- (4-benzoilo-benzoiloamino)heksanoilo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-DTic-Oic-Arg-OH

FS(MAB): 1625,8 Przykład XIV

Fmoc-Aeg(Fmoc)-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1849,8 Przykład XV

Fmoc-(4-aminocykloheksylokarbonylo)-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-TicOic-Arg-OH

FS(MAB): 1652 Przykład XVI

1,8-naftaloimidoacetylo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1542,3 Przykład XVlI (2-R-(tert-butylosulfonylometylo)-3-(1-naftylo)prop.ionylo-D-Arg-Arg-Pro-HypGly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH

FS(MAB): 1621,9 Przykład XVIII

Indol-3-ilo-acetylo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1462 Przykład XIX

Fmoc-(4-aminocykloheksylokarbonyIo)-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1946 Przykład XX

7- teofilinoacetylo-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1369

Przykład XXI

N-benzoilo-D-Arg-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1410 Przykład XXII

Fmoc-Aeg(Fmoc)-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1694 Przykład XXIII

Fmoc-D-Lys-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1500 Przykład XXIV

Fmoc-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1371 Przykład XXV

Fmoc-Oic-Arg-Pro-Hyp-Gly-Thi-Ser-D-Tic-Oic-Arg-OH FS(MAB): 1523 Przykład XXVI

Fmoc-trarns-4-ammometylocykloheksylo-karbonylo-Arg-Pro-Hyp-Gly-ThiSer-D-Tic-Oic-Arg-OH

FS(MAB): 1511 i75 90i

Z-P-A-B-C-E-F-K-(D)Q-G-M-F’-I wzor 1

-NR-(U)- COWZOR 2

G’-G’-GLy -CO

WZOR 3 a WZOR 3b

R-X

- NR⁴-CHR⁵-CO'0

WZOR 4

WZOR 5

coWZÓR 6 wzór 7

COWZÓR 8

WZÓR 9

WZÓR W

175 901

OO^1-00'

I wzór 12 >-CO

N

I

WZÓR U

WZÓR 15

175 901

WZÓR 16

WZOR 17

WZOR W

WZOR 19

WZOR 20 \Ί5 901

WZÓR 21 WZÓR 22

i

WZÓR 24

WZÓR 25

175 901

i*-C0N

C0WZÓR 26

WZÓR 27

COWZÓR 28

WZÓR 29

WZÓR 30

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania peptydów z modyfikacjami przy N-końcowym o wzorze 1, w którym Z oznacza a1) (C1-C8)-alkił, (C1-C8)-alkanoil, (Cx-C8)-alkoksykarbonyl, (C3-Cs)-cykloalkil, (C4-C9)cykloalkanoil albo (Cl-C8)-ałkilosulfonył, w których każdorazowo 1,2 albo 3 atomy wodoru są ewentualnie zastąpione przez 1, 2 albo 3 jednakowe albo różne rodniki z szeregu karboksy, NHR1, ((C1-C4)-alkilo)NR1 albo (C6-C1o)-aryl(o-(C1-C4)-alkilo)NR\ przy czym R1 oznacza wodór albo grupę zabezpieczającą uretanową, dalej z szeregu (CrGO-alkil, (Cl-C8)-ałkiłoamino, ((C6-Clo)-arylo-(Cl-C4)-ałkiloamino, hydroksy, (Cr-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(Cl-C8)-ałkiłoamino, di[(C(;-Clo)-arylo-((Cl-C4)]-ałkiłoamino, karbamoil, ftalimido, 1,8-naftaloimido, sulfamoil, (C1-C4)-alkoksykarbonyl, (Cś-Cuj-aryl i (C6-C14)arylo-(Cl-C5)-ałkil, albo w których każdorazowo 1 atom wodoru ewentualnie jest zastąpiony przez rodnik z szeregu (C3-C8)-cykloalkił, (Cl-C6)-ałkiłosułfonyl, (Cl-C6)-ałkiłosulfinył, (C6-Cl4)-arylo-(Cl-C4)-ałkilosułfonył, (C6-Cl4)-atylł>(Cl-Cł)-ałkilosułfinył, (C6-C14)-aryl, (C6-C14)-aryloksy, (C3-C13)-heteroaryl i (C3-C13)-heteroaryloksy, a 1 albo 2 atomy wodoru zastąpione są przez 1 albo 2 jednakowe albo różne rodniki z szeregu karboksy, amino, (C1-C8)-alkiloamino, hydroksy, (C1-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(C1-C8)-alkiloammo, karbamoil, sulfamoil, (C1-Ci)-alkoksykarbonyl, (Cs-CD-aryl i (C6-C14)-arylo-(C1-C5)-alkil; dalej Z oznacza a2) (C6-C14)-aryl, (C7-Cu)-aroil, (C6-Cl4)-aryłosulfonył, (C3-Cx3)-heteroaryl albo (C3-C13)heteroaroil; albo oznacza a3) karbamoil, który ewentualnie może być podstawiony przy azocie przez (CrC8)-alkil, (Cć-C14)-aryl albo przez (C6-C14)-arylo-(C1-C5)-alkil, przy czym w określonych pod ax), a2) i a3) rodnikach każdorazowo aryl, heteroaryl, aroil, arylosulfonyl i heteroaroil ewentualnie jest podstawiony przez 1,2,3 albo 4 jednakowe albo różne rodniki z szeregu karboksy, amino, nitro, (Cx-C8)-alkiloamino, hydroksy, (CrC^-alkil, (Cj-Csj-alkoksy, (C6-C14)-aryl, (C7-C15)-aroil, chlorowiec, cyjano, di-(C1-C8)-alkiloamino, karbamoil, sulfamoil, i (C1-C6)alkoksykarbonyl,

P oznacza bezpośrednie wiązanie albo rodnik o wzorze 2, w którym

R2 oznacza wodór, metyl albo grupę zabezpieczającą uretanową,

U oznacza (C3-C8)-cykloałkiliden, (C6-C14)-aryliden, (C3-C13)-heteroaryliden, (C6-C14)-arylo-(C1-C6)-alkiliden, które ewentualnie mogą być podstawione, albo oznacza (CHR³)n, przy czym n oznacza 1-8, korzystnie 1-6, a R3 niezależnie od siebie oznaczają wodór,(C1-C6)-alkil, (C3-C8)-cykloalkil, (Có-C^-aryl, (C3-C13)-heteroaryl, które każdorazowo są ewentualnie monopodstawione przez grupę aminową, podstawioną grupę aminową, grupę amidynową, podstawioną grupę amidynową, hydroksy, karboksy, karbamoil, grupę guanidynową, podstawioną grupę guanidynową, grupę ureido, podstawioną grupę ureido, merkapto, metylomerkapto, fenyl, 4-chlorofenyl, 4-fluorofenyl, 4-nitrofenyl, 4-metoksyfenyl, 4-hydroksyfenyl, ftalimido, 1,8-naftaloimido, 4-imidazolil, 3-indolil, 2-tienyl, 3-tienyl,

2-pirydyl, 3-pirydyl albo przez cykloheksyl, przy czym podstawiona grupa aminowa oznacza korzystnie -N(A')-Z, podstawiona grupa amidynowa oznacza korzystnie -(NH^C-NH-Z, podstawiona grupa guanidynowa oznacza korzystnie -N(A')-C(=N(A'))-NH-Z, a podstawiona grupa ureido oznacza korzystnie -CO-N(A(')-Z, gdzie A' niezależnie od siebie oznaczają wodór albo Z, przy czym Z jest określone jak pod a1) albo a2), albo R i R3 razem z atomami, do których są one przyłączone, tworzą mono-, bi- albo tricykliczny układ pierścieni o 2 do 15 atomach węgla,

175 901

A jest określone jak P,

B oznacza zasadowy aminokwas o konfiguraqi L albo D, który jest ewentualnie podstawiony w łańcuchu bocznym,

C oznacza związek o wzorze 3a albo 3b, w których p oznacza 2 do 8, a G' niezależnie od siebie oznaczają rodnik o wzorze 4, w którym R⁴ i R⁵ razem z atomami, do których są one przyłączone, tworzą heterocykliczny mono-, bi- albo tricykliczny układ pierścieni o 2 do 15 atomach węgla,

E oznacza rodnik obojętnego, kwasowego albo zasadowego, alifatycznego albo alicykliczno-alifatycznego aminokwasu,

F niezależnie od siebie oznacza rodnik obojętnego, kwasowego albo zasadowego, alifatycznego albo aromatycznego aminokwasu, który jest ewentualnie podstawiony w łańcuchu bocznym, albo oznacza bezpośrednie wiązanie, (D)Q oznacza D-Tic, D-Phe, D-Dic, D-Thi albo D-Nal, które ewentualnie mogą być podstawione przez chlorowiec, metyl albo przez metoksy, albo oznacza rodnik o wzorze 5, w którym X oznacza tlen, siarkę albo bezpośrednie wiązanie, a R oznacza wodór, (C1-Cg)alkil, (C3-C8)-cykloalkil, (Cć-C14)-aryl, C<,-C14)-arylo-(C1-C4)-alkil, przy czym związek alicykliczny ewentualnie może być podstawiony przez chlorowiec, metyl albo przez metoksy,

G określone jest wyżej jak G' albo oznacza bezpośrednie wiązanie,

F' określone jestjak F, oznacza rodnik -NH-(CH2)q-, przy czym q oznacza 2 do 8, albo, jeżeli G jest różne od bezpośredniego wiązania, F' oznacza ewentualnie bezpośrednie wiązanie, a

I oznacza -OH, -NH2 albo NHC2H5,

K oznacza rodnik -NH-(CH2)_X-CO-, w którym x oznacza 1 do 4, albo oznacza bezpośrednie wiąaame, a

M określone jest jak F, oraz ich fizjologicznie tolerowanych soli, znamienny tym, że

a) peptyd syntetyzuje się sprzęgając poszczególne aminokwasy znanymi technikami sprzęgania, stopniowo, w ilości i w kolejności wynikającej z układu sekwencji we wzorze 1 produktu, w którym to wzorze podstawniki mają wyżej wskazane znaczenie;

b) w analogiczny sposób jak wyżej sprzęga się już wytworzony fragment peptydu z C-końcową wolną grupą karboksylową albo jego aktywną pochodną z odpowiednim fragmentem z N-końcową wolną grupą aminową, od otrzymanego według (a) lub (b) związku odszczepia się ewentualnie jedną albo kilka grup zabezpieczających wprowadzonych przejściowo w celu zabezpieczenia innych funkcji i tak otrzymane związki o wzorze I ewentualnie przeprowadza się w ich fizjologicznie tolerowaną sól.
2. Sposóbwedługeastrz.l, znamiennyiyns, że w piew^a<rky wykuarjytnia paptypeo wzorze 1, w którym

B oznacza Arg, Lys, Om, 2,4-yiywinobutyryl albo rodnik L-homoargininy, przy czym każdorazowo grupa aminowa lub guanidynowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez Z jak opisane pod a1) albo a2),

E oznacza rodnik alifatycznego albo alicykllczno-alifatycznego aminokwasu o konfiguracji L albo D, który w bocznym łańcuchu zawiera 1 do 14 atomów węgla, jak tienyloalanina, fenyloalanina, alanina, seryna, treonina, O-(C1-C6)-alkżlo- albo O-(Cć-Cio)arylo-zabezpieczona seryna albo treonina, walina, norwalina, leucyna, izoleucyna, norleucyna, neopentyloglicyna, tert-butyloglicyna albo (C3-C7)-cykloalkilo-(C1-C3)-alkiloglicyna,

F' oznacza rodnik zasadowego aminokwasu o konfiguracji L albo D, jak Arg, hArg, Ow albo Lys, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez Z jak opisane pod a1) albo a2), albo oznacza rodnik -NH(CH2)q, gdzie q oznacza 2 do 8,

K oznacza rodnik -NH-(CH2)x-CO, w którym x oznacza 2 do 4, albo oznacza bezpośrednie wiązanie,

a) peptyPsdntytJyuje się sprzęgnąć poszczegóhzeamiuokwaso manymi techitkcmi sprzęgania, stopniowo, w ilości i w kolejności wynikającej z układu sekwencji we wzorze 1 produktu, w którym to wzorze podstawniki mają niżej wskazane znaczenie

175 901

b) w analoaiczog sposób jak wyżej sprzęga sżęjuż wjuworzonyzranynentpentydu, z C-końcową wolną grupą karboksylową albo jego aktywną pochodną z odpowiednim fragmentem z N-końcową wolną grupą aminową, od otrzymanego według (a) lub (b) związku odgzczepia się ewentualnie jedną albo kilka grup zabezpieczających wprowadzonych przejściowo w celu zabezpieczenia innych funkcji i tak otrzymane związki o wzorze I ewentualnie przeprowadza się w ich fizjologicznie tolerowaną sól.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania peptydu o wzorze 1, w którym

B oznacza Arg, hArg, Orn albo Lys, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa bocznego łańcucha jest oiedodstnwiona albo jest ewentualnie podstawiona przez (Ci-C4)alkil, trfuorometplo-(C₁-C4)-alki^ (Cl-C8)-aleanoił, (C7-Cl3)-neoił, (C3-C^3)-heteroneoil, (Cl-C8)-nłkilosulfoopl albo przez (C6-Cl4)-nrplosulfooyl, przy czym rodniki ar^l^owe, heteeoaeplowe, aroilowe, nrylosulfonylowe i heteroaroilowe są ewentualnie podstawione jak opisano pod a2) przez ewentualnie 1,2,3 albo jednakowe albo różne rodniki,

E- oznacza tieoplonłanioę, fenylonłanioę, leucpnę, ipołeuspnę, norleucynę albo spełohekspłoalaoinę,

K oznacza bezpośrednie wiązanie, (D)Q oznacza D-Tic albo D-Phe, które ewentualnie mogą być podstawione przez chlorowiec, metyl albo przez metoksy, albo oznacza rodnik o wzorze 5, w którym X oznacza tlen, siarkę albo bezpośrednie wiązanie, a R oznacza (Cl-C6)-nłeił, (C3-C6)-syełoałeił,feopl albo benzyl, a

M oznacza bezpośrednie wiązanie,

a) peptyd syntetyzuje się sprzęgając poszczególne aminokwasy znanymi technikami sprzęgania, stopniowo, w ilości i w kolejności wynikającej z układu sekwencji we wzorze 1 produktu, w którym to wzorze podstawniki mają wyżej wskazane znaczenie

b) w analogiczny sposób jak wyżej sprzęga się już wytworzony fragment peptydu z C-końcową wolną grupą karboksylową albo jego aktywną pochodną z odpowiednim fragmentem z N-końcową wolną grupą aminową od otrzymanego według (a) lub (b) związku odżpczeaia się ewentualnie jedną albo kilka grup zabezpieczających wprowadzonych przejściowo w celu zabezpieczenia innych funkii i tak otrzymane związki o wzorze I ewentualnie przeprowadza się w ich fizjologicznie tolerowaną sól.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania peptydu o wzorze 1, w którym

Z oznacza m (^^)^^1, (Cl-C8)-nłennol, (Cl-C8)-nlkoesykaebonył, (C3-C8)-spełoałkił, (C4-C9)-cpelonłkanoil albo (CI-C8)-nłltłło^ul·ί^^r)npł, w którym każdorazowo 12 albo 3 atomy wodoru są zastąpione ewentualnie przez 12 albo 3 jednakowe albo różne rodniki z szeregu NHR¹, (0^4)^10)^¹ albo ((C6-Clo)-neplo-(Cl-C4)-ałeilo)NR¹, przy czym R¹ oznacza wodór albo grupę zabezpieczającą uretanową, dalej z szeregu (Cl-C^)-aίeil, (Cl-C8)-ałeiłoamino, (C6-Clo)-arylo-(Cl-C4)-ałkiłonmmo, (Cl-C4)-nłeoksy, chlorowiec, di-(Cl-C8)-ałe^oamino, di-[(C6-Clo)-neylo-(Cl-C4)]-aleiloamino, ftalimido, i^-naftaloimido, (C6-Cl4)-aeyl i (C6-Cl4)-neyło-(Cl-C5)-ałkil, albo w których każdorazowo 1 atom wodoru jest ewentualnie zastąpiony przez rodnik z szeregu (C3-C8)-cpeloaleił, (C1-C6)-alkilosulfonpl, (C1-C6)-alkilosulfmpl, (C-Cl4)-aeplo-(CrC)-aleflosulfoopl, (Q-Cl4)-arplo-(Cl-C4)-aleilosułfmyl, (Cs-Cwymy, (C6-Cl4)-arpłoeSp i (C3-Cl3)-heteeonrpł, a 1 do 2 atomy wodoru są zastąpione przez 1 ńbo 2 jednakowe albo różne rodniki z szeregu amino, (C1-C8)-alkiloammo, di-(C1-C8)-allillor^mino, karbamoil, i sulfamoil, dalej Z oznacza a2) (C6-C14)-arpl, (C7-C15)-aroil, (C6-Cl4)-aeplożulfonyl, (C3-Cn)-heteroarpl albo (C3-Cl3)-heteeoaroil, albo oznacza a3) karbamoil, który może być podstawiony ewentualnie przy azocie przez (C1 -8)-alkil, (C6-Cl4)-neyl albo przez (C6-Cl4)-aeylo-(Cl-C5)-aleil, przy czpm w określonych pod m), a) i a3) rodnikach każdorazowo aryl, heteroarpl, aroil, neylożulfoopl i heteroaroil jest podstawiony ewentualnie przez 12,3 albo 4 jednakowe albo różne rodniki z szeregu amino, nitro, (Ci-Ci)-alkiloamino, (Ci-Ce)-alkil, (Ci-Cej-alkoksy, (C6-Cn)-aryl, (Cz-C^-aroil, chlorowiec, di-(Ci-Cs)-alkiloammo i karbamoil,

P oznacza bezpośrednie wiązanie albo rodnik o wzorze 2, w którym

R² oznacza wodór, metyl albo grupę zabezpieczającą uretanową,

U oznacza (C3-Cs)-cykloalkiliden, (Ce-CIj-aryliden, (C3-Ci3)-heteroaryliden, (C6-Ci4)-arylo-(Ci-C(s)-alkiliden, które ewentualnie mogą być podstawione, albo oznacza (CHR³)_n, przy czym n oznacza 1 do 6, R³ niezależnie jeden od drugiego oznaczają wodór, (Ci-C6)-alkil, (C3-Cs)-cykloalkil, (C6-Ci4)-aryl, które każdorazowo są ewentualnie monopodstawione przez grupę aminową, podstawioną grupę aminową, grupę amidynową, podstawioną grupę amidynową, karbamoil, grupę guanidynową, podstawioną grupę guanidynową, grupę ureido, podstawioną grupę ureido, fenyl, 4-fluorofenyl, 4-metoksyfenyl, ftalimido, i,8-naftaloimido, 3-indolil, 2-tienyl, 3-tienyl albo przez cykloheksyl, przy czym podstawiona grupa aminowa oznacza korzystnie -N(A')-Z, podstawiona grupa amidynowa oznacza korzystnie -(NH)=)C-NH-Z, podstawiona grupa guanidynowa oznacza korzystnie -N(A'-C(=N(A'))-NH-Z, a podstawiona grupa ureido oznacza korzystnie -CO-N(A')-Z, w których A' niezależnie od siebie oznaczają wodór albo Z, przy czym Z określone jest jak pod ai) albo af), albo R2 i r3 razem z atomami, do których są one przyłączone, tworzą mono-, bi- albo tricykliczny układ pierścieni o 2 do i5 atomach węgla,

A oznacza (D)- albo (L) -Arg, (D)- albo (L)-Lys, (D)- albo (L)-Om albo (D)- albo (L)-hArg, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez (Ci-C4)-alkil albo trifluorometylo-(Ci-C4)-alkil, albo A oznacza wiązanie,

B oznacza Arg, Om albo Lys, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez (Ci-C4)-alkl, trifluorometylo(Ci-C4)-alkl, (Ci-Cs)-alkanoil, (C7-Cu)-aroil, (C3- Ci3)-heteroaroil, (Ci-Cs)-alkilosulfonyl albo przez (C6-Ci4)-arylosulfonyl, przy czym rodniki arylowe, heteroarylowe, aroflowe, arylosulfonylowe, i heteroaroilowe mogą być podstawione ewentualnie przez i 2,3 albo 4 jednakowe albo różne rodniki z szeregu metyl, metoksy i chlorowiec,

C oznacza Pro-Pro-Gly, Hyp-Pro-Gly albo Pro-Hyp-Gly,

E oznacza Thia, Phe, Leu albo Cha,

F oznacza Ser, Cys, Leu, Val, Nle, De albo Thr,

K oznacza bezpośrednie wiązanie,

Q oznacza Tic, Phe albo rodnik o wzorze 5, w którym X oznacza tlen, a R oznacza (Ci-C6)-alkl, albo X oznacza siarkę, a R oznacza fenyl albo benzyl, albo X oznacza bezpośrednie wiązanie, a R oznacza cykloheksyl, fenyl albo benzyl,

M oznacza bezpośrednie wiązanie,

G oznacza rodnik heterocyklicznego układu pierścieni o wzorze 4, przy czym korzystne są rodniki związków heterocyklicznych takich jak kwas pirolidyno-2-karboksylowy, kwas piperydyno-2-karboksylowy, kwas tetrahydroizochinolino-3-karbokylowy, kwas cis- i trans-dekahydroizochinolino-3-karboksylowy, kwas cis-endo-, cis-egzo, trans-oktahydroindolo-2-karboksylowy, kwas cis-endo-, cis-egzo-, trans-oktahydrocyklopenta/b/pirolo-2-karboksylowy, kwas pirolidyno-2-karbokylowy albo kwas 4-hydroksypirolidyno-2-karboksylowy,

F' oznacza Arg, która w grupie guanidynowej ewentualnie jest podstawiona przez Z jak opisane pod ai) albo a2), albo oznacza bezpośrednie wiązanie, a

I oznacza OH albo NH2.

a) peptyd syntetyzuje się sprzęgając poszczególne aminokwasy znanymi technikami sprzęgania, stopniowo, w ilości i w kolejności wynikającej z układu sekwencji we wzorze i produktu, w którym to wzorze podstawniki mają wyżej wskazane znaczenie

b) w analogiczny sposób jak wyżej’ sprzęga się już wytworzony fragment peptydu z C-końcową wolną grupą karboksylową albo jego aktywną pochodną z odpowiednim fragmentem z N-końcową wolną grupą aminową, od otrzymanego według (a) albo (b) związku odszczepia się ewentualnie jedną albo kilka grup zabezpieczających wprowadzo6

177 901 nych przejściowo w celu zabezpieczenia innych funkcji i tak otrzymane związki o wzorze 1 ewentualnie przeprowadza się w fizjologicznie tolerowaną sól.

Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania nowych peptydów z modyfikacjami przy N-końcowym oraz ich fizjologicznie tolerowanych soli. Peptydy te mają zastosowanie jako środki lecznicze o działaniu antagonistycznym wobec bradykininy.

Peptydy antagonistyczne wobec bradykininy są opisane między innymi w WO 86/07263 i w europejskich zgłoszeniach patentowych nr 370 453, nr 473 277, nr 455 133 i nr 472 220.

Wynalazek opisuje sposób wytwarzania nowych peptydów o działaniu antagonistycznym wobec bradykininy przedstawionych wzorem 7, w którym

Z oznacza ai) (Ci-Ce)-alkil, (Ci-Csj-alkanoil, (Ci-Ce)-alkoksykarbonyl, (C3-Cs)-cykloalkil, (Cą-Cgj-cykloalkanoil albo (Ci-Csj-alkilosulfonyl, w których każdorazowo 12 albo 3 atomy wodoru są ewentualnie zastąpione przez 7,2 albo 3 jednakowe albo różne rodniki z szeregu karboksy, NHRi, (Ci-C4)-alkilo)NR7 albo ((C6-Cio)-arylo-(Ci-Ct)-alkilo)NRi, przy czym Ri oznacza wodór albo grupę zabezpieczającą uretanową, dalej z szeregu (Ci-C4)-alkil, (Ci-Cgj-alkiloamino, (C6-Cio)-arylo-(Ci-C4)-alkiloamino, hydroksy, (Ci-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(Ci-C8)-alkiloamino, di[(C6-Cio)-arylo-((Ci-C4)]-alkiloamino, karbamoil, ftalimido, i,8-naftalimido, sulfamoil, (Ci-C4)-alkoksykarbonyl, (C6-Ci4)-aryl i (C6-C14)a.rylo-(Ci-C5)-alkil, albo w których każdorazowo i atomwodoru ewentualniejest zastąpiony przez rodnik z szeregu (C3-Cg)-cykloalkil, (Ci-C6)-alkilosulfonyl, (Ci-C6)-alkilosulfinyl, (C-Ci4)-arlo-(Ci-C)-alkilosułfonL, (C6-Ci4)-arylo-(Ci-C4)-alkilosulfinyi, (C6-Ci4)-aryl, (C6-Ci4)-aryloksy, (C3-Ci3)-heteroaryl i (C3-Ci3)-heteroaryloksy, a i albo 2 atomy wodoru zastąpione są przez i albo 2 jednakowe albo różne rodniki z szeregu karboksy, amino, (Ci-Cej-alkiloamino, hydroksy, (Ci-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(Ci-C8)-aUkloamino, karbamoil, sulfamoil, (Ci-C4)-alkoksykarbonyl, (Cb-Ci4)-aryl i (C6-Ci4)-arylo-(Ci-C5)-alkil; dalej Z oznacza a2) (C6-Ci4)-aryl, (C7-Ci5)-aroil, (C6-Ci4)-arylosulfonyl, (C3-Ci3)-heteroaryl albo (C3-Ci3)-heteroaroil; albo oznacza a3) karbamoil, który ewentualnie może być podstawiony przy azocie przez (Ci-C8)-alkil, (C6-Ci4)-aryl albo przez (C6-Ci4)-arylo-(Ci-C5)-alkil, przy czym w określonych pod ai), a2) i a3) rodnikach każdorazowo aryl, heteroaryl, aroil, arylosulfonyl i heteroaroil ewentualnie jest podstawiony przez i, 2,3 albo 4jednakowe lub różne rodniki z szeregu karboksy, amino, nitro, (Ci-C8)-alkiloamino, hydroksy, (Ci-C<,)alkil, (Ci-C6)-alkoksy, (C6-Ci4)-aryl, (C7-Ci5)-aroil, chlorowiec, cyjano, di-(Ci-C8)-alkiloamino, karbamoil, sulfamoil, i (Ci-C6)-alkoksykarbonyl,

P oznacza bezpośrednie wiązanie albo rodnik o wzorze 2, w którym R2 oznacza wodór, metyl albo grupę zabezpieczającą uretanową,

U oznacza (C3-C8)-cykloa]kiliden, (C6-Ci4)-aryliden, (C3-Ci3)-heteroaryliden, (C6-C14)arylo-(Ci-C<>)-alkiliden, które ewentualnie mogą być podstawione, albo oznacza (CHRjn, przy czym n oznacza i-8, korzystnie i-6, a R³ niezależnie od siebie oznaczają wodór, (Ci-C6)-alkil, (C3-C8)-cykloalkil, (C6-Ci4)-aryl, (C3-Ci3)-heteroaryl, które każdorazowo są ewentualnie monopodstawione przez grupę aminową, podstawioną grupę aminową, grupę amidynową, podstawioną grupę amidynową, hydroksy, karboksy, karbamoil, grupę guanidyno, podstawioną grupę guanidyno, grupę ureido, podstawioną grupę ureido, merkapto, metylomerkapto, fenyl, 4-chlorofenyl, 4-fluorofenyl, 4-nitrofenyl, 4-metoksyfenyl, 4-hydroksyfenyl, ftalimido, i,8-naftalimido, 4-imidazolil, 3-indolil, 2-tienyl, 3-tienyl, 2-pirydyl, 3-pirydyl albo przez cykloheksyl, przy czym podstawiona grupa aminowa oznacza korzystnie -N(A')-Z, podstawiona grupa amidynowa oznacza korzystnie -(NH=)C-NH-Z, podstawiona grupa guanidynowa oznacza korzystnie -N(A')-C(=N(A'))-NH-Z, a podstawiona grupa ureido oznacza

175 901 korzystnie -CO-N(A')-Z, gdzie A' niezależnie od siebie oznaczają wodór albo Z, przy czym Z jest określone jak pod a1) albo a2), albo R2 i R³ razem z atomami, do których są one przyłączone, tworzą mono-, bi- albo tricykliczny układ pierścieni o 2 do 15 atomach C,

A jest określone jak P,

B oznacza zasadowy aminokwas o konfiguracji L albo D, który jest ewentualnie podstawiony w łańcuchu bocznym,

C oznacza związek o wzorze 3a albo 3b, w których p oznacza 2 do 8, a G' niezależnie od siebie oznaczają rodnik o wzorze 4, w którym R i R⁵ razem z atomami, do których są one przyłączone, tworzą heterocykliczny mono-, bi- albo tricykliczny układ pierścieni o 2 do 15 atomach C,

E oznacza rodnik objętnego, kwasowego albo zasadowego, alifatycznego albo alicykliczno-alifatycznego aminokwasu,

F niezależnie od siebie oznacza rodnik obojętnego, kwasowego albo zasadowego, alifatycznego albo aromatycznego aminokwasu, który może być podstawiony w łańcuchu bocznym, albo oznacza bezpośrednie wiązanie, (D)Q oznacza D-Tic, D-Phe, D-Dic, D-Thi albo D-Nal, które ewentualnie mogą być podstawione przez chlorowiec, metyl albo przez metoksy, albo oznacza rodnik o wzorze 5, w którym X oznacza tlen, siarkę albo bezpośrednie wiązanie, a R oznacza wodór, (CpCs)alkil, (C3-C8)-cykloalkil, (Ce-Chij-aryl, Có-C14)-arylo- (CrC4)-alkil, przy czym związek aliaskliczny ewentualnie może być podstawiony przez chlorowiec, metyl albo metody,

G określone jest wyżej jak G' albo oznacza bezpośrednie wiązanie,

F' określone jestjak F, oznacza rodnik -NH-(CH2)q-, przy czym q oznacza 2 do 8, albo, jeżeli G jest różne od bezpośredniego wiązania, F' oznacza ewentualnie bezpośrednie wiązanie,

I oznacza -OH, -NH2 albo NHC2H5,

K oznacza rodnik -NH-(CH2)x-CO-, w którym x oznacza 1 do 4, albo oznacza bezpośrednie wiązanie, a

M określone jest jak F, oraz ich fizjologicznie tolerowane sole.

Jeżeli nie jest podane inaczej, skrót rodnika aminokwasu bez przestrzennego określenia oznacza rodnik o odmianie L (porównaj bchróder Lubke, Peptides, tom 1, Nowy Jork 1965, strony ΧΧΪΙ-ΧΧΪΠ; Houben-Weyl, Methoden der Organischen Chemie, tom XV/1 i 2, Stuttgart 1974), jak np. Aad, A bu, yAbu, ABz, 2ABz, eAca, Ach, Acp, Adpd, Ahb, Aib, ^Aib, Ala, βAla, AAla, Alg, All, Ama, Amt, Ape, Apm, Apr, Arg, Asn, Asp, Asu, Aze,Azi, Bai, Bph, Can, Cit, Cys, Cyta, Daad, Dab, Dadd, Dap, Dapm, Dasu, Djen, Dpa, Dtc, Fel, Gin, Glu, Gly, Guv, hAla, hArg, hCys, hGln, hGlu, His, hlle, hLeu, hLys, hMet, hPhe, hPro, hber, hThr, hTrp, hTyr, Hyl, Hyp, 3Hyp, De, Ise, Iva, Kyn, Lant, Len, Leu, Lsg, Lys, βΡ.γ&, ALys, Met, Mim, Min, hArg, Nie, Nva, Oly, Orn, Pan, Pec, Pen, Phe, Phg, Pic, Pro, APro, Pse, Pya, Pyr, Pza, Qin, Ros, bar, bec, Suw, ber, Thi, 5?Thi, Thr, Thy, Thx, Tia, Tle, Tly, Trp, Trta,Tyr, Val itd.

Jako rodnik heterocyklicznego układu pierścieni o wzorze 4 wchodzą w rachubę rodniki związków heterocyklicznych z następującej grupy, takiej jak:

kwas pirolidyno-2-karboksslows, kwas piperydyno^-karboksylowy, kwas 1,2,3,4tetrahydroizoah.inolmo-3-karboksylowy, kwas yekahydroizochinoli’no-3-ka.rboksslogy, kwas oktahydroindolo^-karboksylowy, kwas yekahyyrochinolino-2-karbokrylowy, kwas oktahsdrocyklopenta/b/dirolo-2-karboksylowy, kwas 2-azabicyklo/2.2.2/oktano-3-karboksylowy, kwas 2-azabicyklo/2.2.1/heptanto-3-karboksylows, kwas 2-azabżcyklo/3.1.0/heksano-3-karboksylowy, kwas 2-azaspiro/4.4/nonano-3-karboksylowy, kwas

2-azαspiro/4.5/yekαno-3-kαrbokrylowy, spirojkwas (bicyklo/2.2.1/heptano)-2,3-pirolidsno5-karbokrylogy], spirojkwas (bicyklo/2.2.2/oktano)-2,3-pirolidyno-5-karbokrylowy], kwas

2-αzat:ricsklo/4.3.0.1 ⁶’⁹/dukano-3-kαrboksylowy, kwas dekahydrocyklohepta/b/pirolo-2-karboksytowy, kwas yekahyyrocsklookta/b/pirolo-2-karboksslows, kwas oktahyyroayklodunta/c/pirolo-2-karboksylowy, kwas oktahydroizoindolo-1-karboksylowy, kwas 2,3,3a,4,6a-heksahydrocyklopenta,/b)/pirolo-2-karboksylowy, kwas 2,3,3a,4,5,7a-heksa8 hydroindolo-2-karboksylowy, kwas tetrahydrotiazolo-4-karboksylowy, kwas izoksazolidyno-3-karboksylowy, kwas pirazolidyno-3-karboksylowy, kwas hydroksypirolidyno-2-karboksylowy, przy czym wszystkie są ewentualnie podstawione i przedstawione są wzorami 6-30.

Wymienione wyżej rodniki będące podstawą związków heterocyklicznych znane są na przykład z opisów patentowych US-A 4.344.949, US-A 4.374.847, US-A 4.350.704, EP-A 29 488, EP-A 31741, EP-A 46 953, EP-A 49 605, EP-A 49 658, EP-A 50 800, EP-A 51020, EP-A 52 870, EP-A 79 022, EP-A 84 164, EP-A 89 637, EP-A 90 341, EP-A 90 362, EP-A 105 102, EP-A 109 020, EP-A 111873, EP-A 271865 i EP-A 344 682.

Jeżeli w poszczególnym przypadku nie podano nic innego, alkil jest ewentualnie o łańcuchu prostym albo rozgałęziony. Odpowiednie dotyczy wywodzących się od niego rodników jak np. alkoksy, aralkil albo alkanoil.

(Cć-C12)-aryl oznacza korzystnie fenyl, naftyl, bifenylil, fluorenyl albo fenantrenyl. Odpowiednio należy sformułować wywodzące się od tego rodniki jak np. aryloksy, aralkil albo aroil.

Chlorowiec oznacza fluor, chlor, brom albo jod, korzystnie chlor albo fluor.

Grupy zabezpieczające uretanowe opisane są na przykład w A. Hubbuch, Kontakte Merc 3/79, strony 14-23 i korzystnie są to Fmoc i Cbz.

Jako sole w rachubę wchodzą zwłaszcza sole metali alkalicznych albo metali ziem alkalicznych, sole z fizjologicznie tolerowanymi aminami i sole z nieorganicznymi albo organicznymi kwasami jak np. HCl, HBr, H 2SO4, H4PO4, kwas maleinowy, kwas fumarowy, kwas cytrynowy, kwas winowy, kwas octowy.

Korzystne są peptydy o wzorze 1, w którym

B oznacza Arg, Lys, Orn, 2,4-diaminobu1yryl albo rodnik L-homoargininy, przy czym każdorazowo grupa aminowa lub guanidynowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez Z jak opisane pod a1) albo a2),

E oznacza rodnik alifatycznego albo alicykliczno-alifatycznego aminokwasu o konfiguracji L albo D, który w łańcuchu bocznym zawiera 1-14 atomów węgla jak tienyloalanina, fenyloalanina, alanina, seryna treonina, O-(C1-C,)-alkilo albo O-(C6-C10)-arylo-zabezpieczona seryna albo treonina, walina, norwalina leucyna, izoleucyna, norleucyna, neopentyloglicyna, tert-butyloglicyna albo (C3-C7)-cykloalkilo-(C1-C3)-aikiloglicyna,

F' oznacza rodnik zasadowego aminokwasu o konfiguracji L albo D, jak Arg, hArg, Orn albo Lys, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez Z jak opisane pod a1) albo a2), albo oznacza rodnik -NH(CHz)q, gdzie q oznacza 2-8,

K oznacza rodnik -NH-(CH2)x-CO-, w którym x oznacza 2-4 albo bezpośrednie wiązanie.

Szczególnie korzystne są peptydy o wzorze 1, w którym

B oznacza Arg, hArg, Orn albo Lys, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa łańcucha bocznego jest niepodstawiona albo jest ewentualnie podstawiona przez (C1-C4)alkil, trifluorometylo-(C1-C4)-alkil, (C1-Cs)-alkanoil, (Gz-C^-aroil, (Ca-C^-heteroaroil, (C1-C8)-alkilosulfonyl albo przez (Có-C^-arylosulfonyl, przy czym rodniki arylowe, heteroarylowe, aroilowe, arylosulfonylowe i heteroaroilowe są ewentualnie podstawione jak opisane pod a2) przez ewentualnie 1,2,3 albo 4 jednakowe albo różne rodniki,

E oznacza tienyloalaninę, fenyloalaninę, leucynę, izoleucynę, norleucynę albo cykloheksyloalaninę,

K oznacza bezpośrednie wiązanie.

(D)Q oznacza D-Tic albo D-Phe, które ewentualnie mogą być podstawione przez chlorowiec, metyl albo metoksy, albo oznacza rodnik o wzorze 5, w którym X oznacza tlen, siarkę albo bezpośrednie wiązanie, a R oznacza (Gl-Gs)-aJkil, (Cs-Csj-cykloalkil, fenyl albo benzyl, a

N oznacza bezpośrednie wiązanie.

Całkiem szczególnie korzystne są peptydy o wzorze 1, w którym

Z oznacza a1) (C1-C8)-alkil, (Gl-C8)-alkanoil, (C1-C8)-alkoksykarbonyl, (Ca-O-cykloalkil, (C4G9)-cykloalkanoil albo (Cl-G8)-alkilosulfonyl, w których każdorazowo 1, 2 albo 3 atomy

17(5901 wodoru są ewentualnie zastąpione przez 1,2 albo 3 jednakowe albo różne rodniki z szeregu NHR¹, (CrC^-alkilojNR¹ albo ((C6-C1o)-arylo-(C1-C4)-alkilo)NR1, przy czym R¹ oznacza wodór albo grupę zabezpieczającą uretanową, dalej z szeregu (C1-Ct)-alkil, (C1-Cs)-alkiloamino, (C6-C1o)-arylo-(C1-C4)-alkiloamino, (C1-C4)-alkoksy, chlorowiec, di-(C1-C8)-alkiloamino, di[(C6-C1o)-arylo-(C1-C4)]-alkiloamino, ftalimido, 1,8-naftalimido, (C^-Cuj-aryl i (Có-Ci4)-arylo-(C1-C5)-alkil, albo w których każdorazowo 1 atom wodoru jest ewentualnie zastąpiony przez rodnik z szeregu (C3-Cg)-cykloalkil, (C1-C6)-alkilosulfonyl, (C1-C6)-alkilosulfinyl, (C-Cu)-arylo-(C1-C4)-alknosulfonyl, (Có-Ci4)-arylo-(C1-C4)-a.lkilosulfinyl, (C6-C14)aryl, (C6-C14)-aryloksy, (C3-C13)-heteroaryl, a 1 albo 2 atomy wodoru są zastąpione przez 1 albo 2 jednakowe albo różne rodniki z szeregu amino, (C1-C8)-alkiloamino, di-(CrC8)-alkiloamino, karbamoil i sulfamoil, dalej Z oznacza a2) (C6-C14)-aryl, (C7-C15)-aroil, (Cb-Ci4)-arylosulfonyl, (C3-C13)-heteroaryl albo (C3-C13)-heteroaroil; albo oznacza a3) karbamoil, który ewentualnie może być podstawiony przy azocie przez (C1-C8)-alkil, (C6-C14)-aryl albo przez (C6-C14)-arylo-(C1-C5)-alkil, przy czym w określonych pod a1), a2) i a3) rodnikach każdorazowo aryl, heteroaryl, aroil, arylosulfonyl i heteroaroil ewentualnie jest podstawiony przez 1,2,3 albo 4jednakowe albo różne rodniki z szeregu amino, nitro, (C1-C8)-aHkioamino, (C1-C6)-alkil, (C1-C6)-alkoksy, (C6-Cn)-aryl, (C7-C15)-aroil, chlorowiec, di-(C1-C8)-alkiioamino i karbamoil,

P oznacza bezpośrednie wiązanie albo rodnik o wzorze 2, w którym R² oznacza wodór, metyl albo grupę zabezpieczającą uretanową,

U oznacza (C3-C8)-cykloalkiliden, (C6-Cn)-aryliden, (C3-C13)-heteroaryliden, (Có-C14)-arylo-(C1-C6)-alkiliden, które ewentualnie mogą być podstawione, albo oznacza (CHR3)n, przy czym n oznacza 1-6, R³ niezależnie jeden od drogiego oznaczają wodór,(C1C6)-alkh, (C3-C8)-cykloalkil, (C6-Cn)-aryl, które każdorazowo są ewentualnie monopodstawione przez grupę aminową, podstawioną grupę aminową, grupę amidynową, podstawioną grupę amidynową, karbamoil, grupę guanidynową, podstawioną grupę guanidynową, grupę ureido, podstawioną grupę ureido, fenyl, 4-fluorofenyl, 4-metoksyfenyl, ftalimido, 1,8-naftalimido, 3-indolil, 2-tienyl, 3-tienyl, albo przez cykloheksyl, przy czym podstawiona grupa aminowa oznacza korzystnie -N(A')-Z, podstawiona grupa amidynowa oznacza korzystnie -(NH)=C-NH-Z, podstawiona grupa guanidynowa oznacza korzystnie -N(A')-C(=N(A'))-NH-Z, a podstawiona grupa ureido oznacza korzystnie -CO-N(A')-Z, gdzie A' niezależnie od siebie oznaczają wodór albo Z, przy czym Z określone jest jak pod a1) albo a2), albo R2 i r3 razem z atomami, do których są one przyłączone, tworzą mono-, bi- albo tricykliczny układ pierścieni o 2 do 15 atomach węgla,

A oznacza (D)- albo (L)-Arg, (D)- albo (L)-Lys, (D)- albo (L)-Orn albo (D)- lub (L)-hArg, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa bocznego łańcucha jest ewentualnie podstawiona przez (C1-C4)-alkil albo przez trifluorometylo-(C1-C4-alkil, albo A oznacza wiązanie,

B oznacza Arg, Om albo Lys, przy czym grupa guanidynowa lub grupa aminowa w łańcuchu bocznym jest ewentualnie podstawiona przez (C1-C4)-alkil, trifluorometylo(C1-C4)-alkil, (C1-C8)-alkanoil, (C7-C13)-aroil, (C3- C13)-heteroaroil, (C1-C8)-alk.ilosulfonyl albo przez (C6-C14)-arylosulfonyl, przy czym rodniki arylowe, heteroarylowe, aroilowe, arylosulfonylowe, i heteroaroilowe ewentualnie mogą być podstawione przez 1,2,3 albo 4 jednakowe albo różne rodniki z szeregu metyl, metoksy i chlorowiec,

C oznacza Pro-Pro-Gly, Hyp-Pro-Gly albo Pro-Hyp-Gly,

E oznacza Thia, Phe, Leu albo Cha,

F oznacza Ser, Cys, Leu, Val, Nle, lle albo Thr,

K oznacza bezpośrednie wiązanie,

Q oznacza Tic, Phe albo rodnik o wzorze 5, w którym X oznacza tlen, a R oznacza (C1-C6)-alkil, albo X oznacza siarkę, a R oznacza fenyl albo benzyl, albo X oznacza bezpośrednie wiązanie, a R oznacza cykloheksyl, fenyl albo benzyl, i0 i7590i

M oznacza bezpośrednie wiązanie,

G oznacza rodnik heterocyklicznego układu pierścieni o wzorze 4, przy czym korzystne są rodniki związków heterocyklicznych takich jak kwas pirolidyno-2-karboksylowy, kwas piperydyno-2-karboksylowy, kwas tetrahydroizochinolino-3-karboksylowy, kwas cis- i trans-dekahydroizochinolino-3-karboksylowy, kwas cis-endo-, cis-egzo-, trans-oktahydroindolo-2-karboksylowy, kwas cis-endo-, cis-egzo-, trans-oktahydrocyklopenta/b/pirolo-2-karboksylowy, kwas pirolidyno-2-karboksylowy albo kwas 4-hydroksypirolidyno-2-karboksylowy,

F' oznacza Arg, która w grupie guanidynowej ewentualnie jest podstawiona przez Z jak opisane pod ai) albo af), albo oznacza bezpośrednie wiązanie, a

I oznacza OH albo NH2.

Według wynalazku sposób wytwarzania peptydów o wzorze i, oraz ich fizjologicznie tolerowanych soli polega na tym, że a) peptyd syntetyzuje się sprzęgając poszczególne aminokwasy znanymi technikami sprzęgania, stopniowo, w ilości i w kolejności wynikającej z układu sekwencji we wzorze i produktu, w którym to wzorze podstawniki mają wyżej wskazane znaczenie b) w analogiczny sposóbjakwyżej sprzęga sięjuż wytworzony fragment peptydu z C-końcową wolną grupą karboksylową albo jego aktywną pochodną z odpowiednim fragmentem z N-końcową wolną grupą aminową, od otrzymanego według (a) lub (b) związku odszczepia się ewentualnie jedną albo kilka grup zabezpieczających wprowadzonych przejściowo w celu zabezpieczenia innych funkcji i tak otrzymane związki o wzorze I ewentualnie przeprowadza się w ich fizjologicznie tolerowaną sól.