PL173870B1

PL173870B1 - Sposób otrzymywania sennozydów A, B i A1

Info

Publication number: PL173870B1
Application number: PL92298140A
Authority: PL
Inventors: Alfons Carcasona; Wolf Grimminger; Pentti Hietala; Helga Zaeske; Klaus Witthohn
Original assignee: Madaus Ag
Priority date: 1991-06-25
Filing date: 1992-06-24
Publication date: 1998-05-29
Also published as: ZA924646B; CZ281687B6; CA2090340C; HU210198B; HU9300506D0; PL298140A1; DE59208889D1; ATE157984T1; AU662343B2; JP2705733B2; EP0544886A1; HUT64007A; EP0544886B1; IE922048A1; AU2165492A; WO1993000350A1; ES2110000T3; JPH06502191A; FI104902B; CA2090340A1

Abstract

1. Sposób otrzymywania sennozydów A, B i A 1 o wzorze 1, które w zasadzie sa wolne od sennozydów C, D i D 1 i od kom- ponentów aloeemodynowych, znamienny tym, ze: A) mieszanine sennozydów poddaje sie redukcji do reino-9-antrono-8-glu- kozydu i aloeemodyno-9-antrono-8-gluko- zydu, B) przeprowadza sie podzial ciecz- ciecz otrzymanych zwiazków miedzy po- larny rozpuszczalnik organiczny tylko czesciowo mieszajacy sie z woda a faze wodna, i C) zawarty po podziale w fazie wod- nej reino-9-antrono-8-glukozyd ponownie utlenia sie do odpowiednich sennozydów, które sie nastepnie izoluje. Wzór 1 PL PL PL

Description

Wynalazek dotyczy sposobu otrzymywania sennozydów A, B i A1, w zasadzie wolnych od sennozydów C, D i D1 i od komponentów aloeemodynowych.

Sennozydy są substancjami działającymi przeczyszczająco, które występują w suszonych lekach (ziołach) gatunków Cassia i Rheum. Lek senesowy składa się z suszonych liści i strąków rośliny senesu, na przykład senesu indyjskiego (Cassia acutifolia). Przeczyszczająco działające sennozydy są diantronoglukozydami wywodzącymi się od reiny i aloeemodyny. Najważniejszymi są sennozydy A, B, A1, C D i D1. Odpowiadają one wzorowi 1. W sennozydach A, B, i A1, R oznacza COOH a w sennozydach C, D i D1, R oznacza CH2OH. Sennozydy A, B i A1, wzgl. C, D i D1 są stereoizomerami i odróżniają się między sobą konfiguracją na atomach C (węgla) 10 i 10'.

Surowy lek zawiera obok sennozydów także aglikony (sennidyny), półglikozydowane sennidyny, polimery, produkty rozpadu (Abbauprodukte) sennozydów, aloeemodynę i jej pochodne, etc., które mogą wywoływać niepożądane działania uboczne, jak złe samopoczucie, wymioty, wzdęcia i kolki.

Sposoby otrzymywania sennozydów z leku senesowego są na przykład opisane w DE-B-16 17 667, FR-M 6611, GB-A-832017 i DE-A-3 200 131. Sennozydy otrzy173 870 mywane według tych znanych sposobów zawierają w zależności od leku mieszaninę sennozydów z 1,5-5% sennozydów C, D i D1. Jak już pokazano wyżej, zawierają one w swojej cząsteczce fragment pochodzący od aloeemodyny o wzorze 2.

Byłoby pożądane, gdyby można było otrzymywać sennozydy w zasadzie wolne od sennozydów C, D i D1.

W zasadzie całkowite oddzielenie sennozydów C, D i D1 z mieszaniny sennozydów jest nieznane według dzisiejszego stanu techniki.

Zadaniem wynalazku jest więc oddanie do dyspozycji sposobu otrzymywania sennozydów, które są w zasadzie wolne od niepożądanych ciał towarzyszących, w szczególności od sennozydów C, D i D1.

To zadanie jest rozwiązywane sposobem według wynalazku, który jest znamienny tym, że

A) mieszaninę sennozydów poddaje się redukcji do reino-9-antrono-8-glukozydu

B) przeprowadza się podział ciecz-ciecz otrzymanych związków między polarny rozpuszczalnik organiczny tylko częściowo mieszający się z wodą a fazę wodną, i

C) po podziale otrzymany w fazie wodnej reino-9-antrono-8-glukozyd utlenia się do sennozydów A, B i A1, które się następnie otrzymuje (izoluje).

Etap A. Jako materiał wyjściowy do sposobu według wynalazku stosuje się w zasadzie mieszaniny sennozydów, które otrzymuje się przy ekstrakcji leku senesowego według wyżej wspomnianych sposobów. Na przykład użyteczna jest jako materiał wyjściowy mieszanina sennozydów, którą otrzymuje się według sposobu opisanego w DE-A32 00 131. Według tego ekstrahuje się najpierw lek senesowy wodnym metanolem. Koncentrat pozostały po całkowitym usunięciu metanolu zawiera sennozydy w formie soli potasowej. Ten koncentrat można zastosować jako materiał wyjściowy do sposobu według wynalazku.

Koncentrat można jeszcze oczyścić za pomocą ekstrakcji ciecz-ciecz z alkoholami lub ketonami częściowo rozpuszczalnymi w wodzie (np. butanol-2, 2-butanon, aceton) (rafinat). Rafinat jest zakwaszany do pH około 1,5-2,0, co powoduje po zaszczepieniu krystalizację sennozydów. Otrzymana mieszanina surowych sennozydów jest również użyteczna jako produkt wyjściowy do sposobu według wynalazku. Zgodnie z potrzebą można jeszcze surową mieszaninę sennozydów przekrystalizować.

Alternatywnie można stosować jako materiał wyjściowy koncentrat zadany alkoholem lub ketonem, częściowo rozpuszczalnymi w wodzie, w szczególności butanolem-2.

Przy ekstrakcji leku senesowego stosunek leku do rozpuszczalnika ekstrahującego wynosi przeważnie 1:4 do 1:15, w szczególności 1:4 do 1:10.

Ekstrakcję przeprowadza się przeważnie w obecności buforu, na przykład cytrynianu trój-sodowego, glicyny, wodoro-węglanu sodu lub sacharozy.

Zgodnie ze sposobem według wynalazku te materiały wyjściowe poddaje się całkowitej redukcji do odpowiedniego reino-9-antrono-8-glukozydu (R=COOH) i odpowiedniego aloeemodyno-9-antrono-8-glukozydu (R=CH2OH) o wzorze 3.

Środkami redukującymi o odpowiednim potencjale redukującym są chlorek cyny-II, dwutlenek siarki, borowodorki metali alkalicznych a przede wszystkim podsiarczyny metali alkalicznych, w szczególności podsiarczyn sodu.

W celu przeprowadzenia redukcji materiał wyjściowy może być rozpuszczony w wodzie lub występować jako zawiesina wodna a środek redukujący można dodać w formie stałej lub rozpuszczony w wodzie. Można także, szczególnie przy użyciu pierwszego ekstraktu z owoców senesowych, można pracować według DE-A-32 00 131 (= koncentrat wodny) w mieszaninie 2-fazowej, dodając polarnego rozpuszczalnika organicznego, częściowo mieszającego się z wodą, w szczególności 2-butanolu lub acetonu.

Można redukować w temperaturze otoczenia lub w temperaturze wyższej. Redukcję przeprowadza się celowo przy 40 do 60°C, w szczególności przy 50 do 55°C. Pracuje się przy słabo kwaśnej do słabo alkalicznej wartości pH roztworu wzgl. zawiesiny wyjściowych sennozydów, przeważnie przy wartości pH 5-10,5. W razie życzenia (potrzeby) można przeprowadzać redukcję wielokrotnie, w szczególności dwa do dziesięciu razy.

Wytworzone 9-antrono-8-gukozydy wytrąca się dodając kwasu, na przykład kwasu siarkowego, do wartości pH ok. 2 do 4,5. Temperaturę należy przy tym utrzymywać celowo nie wyższą jak 40°C. Celowo pracuje się przy wytrącaniu antronoglukozydów i przy ich izolowaniu (na przykład przez filtrację) pod azotem, aby uniknąć niekontrolowanego utlenienia tych związków.

Zasadniczą sprawą jest, by redukcja przebiegła całkowicie. Dlatego celowo stosuje się środek redukujący w dużym nadmiarze. Podsiarczyny, w szczególności podsiarczyn sodu, stosuje się przeważnie w ilości wagowej 1 do 4-krotnej, w odniesieniu do zawartości sennozydów w materiale wyjściowym. Poza tym pozwala się środkowi redukującemu działać co najmniej 2 godziny, przeważnie co najmniej 3 godziny. Na ogół redukcja trwa nie dłużej jak 10 godzin, Przeważnie przeprowadza się redukcję dodatkową w podanych warunkach.

Otrzymany produkt, przed dalszym użyciem w etapie B jest przeważnie rozpuszczany i strącany ponownie, w taki sposób, że doprowadza się go w roztworze wodnym z dodatkiem zasady (NaOH, KOH) do wartości pH około 6-7, roztwór wodny ekstrahuje 2-butanolem, 2-butanonem lub acetonem, i wytrąca produkt ponownie przez dodanie kwasu do wartości pH około 2-4.

Etap B. W tym etapie usuwa się komponenty aloeemodynowe, w szczególności aloeemodyno-9-antrono-8-glukozyd. W tym celu przeprowadza się podział ciecz-ciecz otrzymanego produktu w polarnym rozpuszczalniku organicznym jedynie częściowo mieszającym się z wodą i fazie wodnej. Nadającymi się polarnymi rozpuszczalnikami organicznymi są C4-C5-alkanole i di-C1-C3-alkiloketony, jak 1-butanol, 2-butanol, 2-butanon i aceton. Korzystnie stosuje się 2-butanol albo aceton.

Przeważnie do fazy wodnej dodaje się środka redukującego, aby w czasie całego podziału ciecz-ciecz faza wodna posiadała potencjał redoks -210 mV lub bardziej ujemny. Celowo stosuje się tutaj ten sam środek redukujący co w etapie A. Przy zastosowaniu podsiarczynu metalu alkalicznego jako środka redukującego, w zasadzie wystarczający jest roztwór 2 do 4% (wagowo) przy wartości pH od 7 do 10,5, aby utrzymać wspomniane warunki potencjału. Wartość pH utrzymuje się celowo w tym zakresie przez dodanie buforu.

Stosunek objętości fazy wodnej (faza ciężka) do fazy organicznej (faza lekka) leży na ogół w zakresie 1:5 do 1:40.

Ekstrakcję ciecz-ciecz prowadzi się przeważnie w przeciwprądzie. Mieszaninę związków antronowych doprowadza się przy tym w formie roztworu otrzymanego po redukcji, lub jeśli zostały izolowane związki antronowe, w formie 3-15% (wagowo) roztworu.

Po podziale pożądany reino-9-antrono-8-glukozyd znajduje się w fazie wodnej. Strąca się go przez dodanie kwasu do wartości pH około 2 do 4 i otrzymuje się zwykłym sposobem.

Etap C. W tym etapie reino-9-antrono-8-glukozyd utlenia się ponownie do odpowiednich związków sennozydowych. Nadającymi się do tego środkami utleniającymi są nadtlenek wodoru, dwutlenek manganu, nadmanganian, acetonyloacetonian manganu-III (acetonylacetonat). Przeważnie jednak przeprowadza się utlenienie za pomocą tlenu. Jako źródło tlenu może służyć na przykład powietrze.

Ponieważ reino-9-antrono-8-glukozyd nie rozpuszcza się w wodzie, do utlenienia przeprowadza się go w formę rozpuszczalną. Dzieje się to na przykład tak, że przez dodanie odpowiedniej zasady do wartości pH około 6-7 przeprowadza się go w sól metalu alkalicznego lub sól wapniową. W razie takiego życzenia można do roztworu dodać małej ilości (do około 30% obj.) rozpuszczalnika tylko częściowo mieszającego się z wodą, zwłaszcza 2-butanolu.

173 870

Utlenianie przeprowadza się w możliwie stężonym roztworze, ponieważ w ten sposób faworyzuje się tworzenie pożądanych sennozydów. Celowo prowadzi się utlenianie w roztworze zawierającym ok. 250 do 300 g reino-9-antrono-8-glukozydu na litr rozpuszczalnika. Przy użyciu tlenu jako środka utleniającego przepuszcza się go w tym celu przez roztwór.

Utlenianie tlenem można ułatwić przez zastosowanie katalizatora. Nadającymi się katalizatorami są np. czerń palladowa lub sole żelaza-III, w szczególności chlorek żelaza-III. Dość katalizatora leży na ogół w zakresie od 0,2 do 2% (wagowych), w odniesieniu do ilości reino-9-antrono-8-glukozydu, w szczególności w zakresie od 0,5 do 1% (wagowo).

Alternatywnie można przeprowadzać utlenianie solami żelaza-III, np. Fe2(SO4)3 lub FeCls przy wartości pH od 8-8,5. Przeważnie pracuje się przy tym przy 30-50°C i w obecności cytrynianu trój-sodowego.

Utlenienie prowadzi się tak długo, aż nie wykrywa się więcej żadnego reino-9antrono-8-glukozydu. (Brak fluorescencji UV - ultrafioletowej - związków antronowych). Sennozydy otrzymuje się w zwykły sposób przez zakwaszenie otrzymanego roztworu. Celowo rozcieńcza się roztwór przed dodaniem kwasu rozpuszczalnikiem, który zostanie zastosowany (np. woda/2-butanol), 2- do 3-krotnie w stosunku do obecnej objętości. W ten sposób osiąga się, że wytworzony jako produkt uboczny reino-8-glukozyd, przy wytrącaniu sennozydów pozostaje w wysokim stopniu w roztworze.

Oddzielenie reino-8-glukozydu może także następować poprzez sole wapniowe, ponieważ sól wapniowa reino-8-glukozydu jest nierozpuszczalna i wytrąca się, podczas gdy sól wapniowa sennozydów zostaje w roztworze.

Sennozydy wytrąca się przez dodanie kwasu do wartości pH około 2-4 a następnie izoluje zwykłym sposobem.

Jeśli chodzi o otrzymane sennozydy to są to w zasadzie sennozydy A, B i A1. Są one w zasadzie wolne od sennozydów C, D i D1 oraz innych zanieczyszczeń aloeemodynowych. Zawartość sennozydów C, D i D1 w produkcie otrzymywanym według wynalazku wynosi mniej niż 100 cz./mil (ppm) (oznaczonych według metody analitycznej podanej w przykładach).

Wynalazek dotyczy także otrzymywanej według wynalazku mieszaniny sennozydów A, B i A1, jak również środka farmaceutycznego, który zawiera wspomnianą mieszaninę.

Obszar zastosowania, dawka, którą trzeba podawać i nadające się formy dozowania są znane z cytowanych na początku publikacji. Poniższe przykłady ilustrują wynalazek.

Przykład I. Otrzymywanie mieszaniny sennozydów stosowanych jako materiał wyjściowy:

Daje się każdorazowo 40 kg leku senesowego do dwóch połączonych w szereg perkolatorów o objętości 250 1 i przykrywa je dziurkowaną płytą stalową.

Jako rozpuszczalnika do ekstrakcji używa się 70% metanolu, który wprowadza się na lek w pierwszym perkolatorze. Wytworzony w pierwszym perkolatorze roztwór kieruje się na lek znajdujący się w drugim perkolatorze. Przy tym pozwala się rozpuszczalnikowi swobodnie przepływać przez pierwszy perkolator.

Do ekstrakcji 40 kg leku senesowego zużywa się ogółem 160 l rozpuszczalnika. Po tym jak przepuszczono tę objętość 70% metanolu przez oba perkolatory i odebrano odpowiednią ilość perkolatu, łączy się wąż opróżniający perkolatora z odbieralnikiem na perkolat dodatkowy i przepuszcza jeszcze dodatkowo 60 l 70% metanolu przez oba perkolatory. Po czym wprowadza się pozostały wolny rozpuszczalnik z pierwszego perkolatora do górnej części drugiego perkolatora i zbiera perkolat dodatkowy aż do górnej objętości 120 l. Wtedy opróżnia się pierwszy perkolator, napełnia go ponownie 40 kg leku senesowego i pompuje perkolat dodatkowy na lek, przy czym 120 l perkolatu dodatkowego wystarcza, by pokryć lek w perkolatorze. Następnie podnosi się temperaturę roztworu do * 30°C. Po czym pozostawia się przez noc.

173 870

Łączy się ten perkolator z poprzednio ekstrahowanym i przeprowadza ekstrakcję jak to opisano powyżej.

Dla każdych 40 kg leku zbiera się 160 l perkolatu, z którego usuwa się metanol w próżniowej wyparce rotacyjnej, zaopatrzonej w kolumnę z wypełniaczem. Otrzymuje się ok. 30 l produktu podstawowego.

Ten koncentrat ekstrahuje się taką samą objętością 2-butanolu, wysyconego wodą. Oddziela się fazy i fazę wodną przerabia się dalej.

Etap A: Redukcja sernmozydów do reino-9-antrono-8-glukozydów

1,0 1 ekstrahowanego koncentratu ustawia się za pomocą 48% ługu sodowego na wartość pH 7,5. Ogrzewa się do 60°C i dodaje mieszając w okresie pół godziny 90 g podsiarczynu sodu w formie stałej do roztworu. Po zakończeniu dodawania miesza się przez następną godzinę. Następnie dodaje się mieszając stężonego kwasu siarkowego do wartości pH 2. Ochładza się w ciągu dwóch godzin do temperatury otoczenia, odsącza wytrącony krystaliczny osad i przemywa wodą zawierającą dwutlenek siarki.

W razie potrzeby surowy reino-9-antrono-8-glukozyd rozpuszcza się i ponownie wytrąca. Jeszcze mokry placek filtracyjny rozpuszcza się w taki sposób w mieszaninie 15 cz.obj. 2-butanolu i 85 cz.obj. wody, która zawiera 0,5% wag. dwusiarczynu sodu, że po dodaniu 48% roztworu wodorotlenku sodowego do wartości pH 7 otrzymuje się 10% (wag./obj.) roztwór. Roztwór zakwasza się stężonym kwasem solnym do pH

2,8 lub niżej i pozostawia na 2 godziny. Wytrącony osad odsącza się, przemywa wodą zawierającą dwutlenek siarki lub dwusiarczyn sodu i suszy. Wydajność 90%.

Otrzymany w ten sposób produkt poddaje się nowej redukcji (redukcja następcza) jak następuje: 3,0 g surowego reino-9-antrono-8-glukozydu lub odpowiednią ilość mokrego produktu rozpuszcza się razem z 1,4 g podsiarczynu sodu i 2,3 ml 5N NaOH w 15 ml wody. Następnie dopełnia się wodą do 24 ml i ogrzewa ten roztwór 20 min przy 55°C. Następnie dodaje się dalsze 1,5 g podsiarczynu sodu do roztworu i ogrzewa się 20 minut do 55°C. Następnie dodaje się 0,9 ml 5n NaOH i 1,5 g podsiarczynu sodu. Po 20-minutowym ogrzewaniu do 55°C dodaje się raz jeszcze 0,9 ml 5N NaOH. Otrzymany roztwór wprowadza się bezpośrednio do ekstrakcji ciecz-ciecz.

Etap B: Oddzielenie komponentów aloeemodynowych

Oddzielenie komponentów aloeemodynowych następuje przez podział ciecz-ciecz 9-antrono-8-glukozydów w przeciwprądzie za pomocą aparatury z 60 jednostek mieszająco-rozdzielczych (aparatura Mixer-Settler). Jako wodną, cięższą fazę stosuje się roztwór 3,0 g podsiarczynu sodu w 3,5 ml 5N NaOH i 96 ml wody. Jako fazy organicznej, lżejszej używa się (nasycony wodą) 2-butanol lub aceton. Obie fazy przepuszcza się przez aparaturę tak, by stosunek objętości fazy ciężkiej do fazy lekkiej wynosił 1:10.

Mieszanina do rozdziału jest dostarczana w formie świeżo zredukowanego roztworu lub w formie roztworu o odpowiedniej wartości pH i o odpowiednim stężeniu, który zawierają 9-antrono-8-glukozydy otrzymane z etapu A, a które doprowadza się do aparatury w taki sposób, że na objętościową część mieszaniny do podziału stosuje się 30 cz. objętościowych fazy organicznej.

Wartość pH roztworu zawierającego mieszaninę utrzymuje się za pomocą buforu glicynowego przy 9-9,5. Bufor z 3 cz.obj. 7,5% roztworu glicyny i 1 cz.obj. 1N NaOH dodaje się w ilości 240 ml roztworu buforowego na 150 g surowego reino-9-antrono8-glukozydu. Niepożądane związki aloeemodynowe gromadzą się w fazie organicznej, podczas gdy reino-9-antrono-8-glukozyd pozostaje w fazie wodnej. Fazę wodną zakwasza się kwasem siarkowym do wartości pH 2,8, powstały osad odsącza się i przemywa wodą i acetonem i suszy na powietrzu w temperaturze otoczenia. Otrzymuje się w ten sposób re.ino-9-antrono-8-glukozyd o zawartości komponentów aloeemodynowych 49 cz/mil (ppm) (oznaczonych jako aloeemodyna).

Wydajność: 97%, w odniesieniu do reino-9-antrono-8-glukozydu.

173 870

Etap C: Utlenianie reino-9-antrono-8-glukozydów

18,8 g otrzymanego reino-9-antrono-8-glukozydu rozpuszcza się w 56 ml wody i 11 ml 2-butanolu, przy czym dodaje się 17N NaOH do wartości pH 6,5. Przez ten roztwór (umieszczony) w cylindrycznym naczyniu dmucha się przez płytkę ze spiekanego szkła, mieszając, w ciągu 5 godzin, powietrze. Szybkość przepływowa powietrza wynosi 40 ml/min. Przebieg utlenienia śledzi się za pomocą HPLC. Gdy już nie stwierdza się obecności reino-9-antrono-8-glukozydu, roztwór rozcieńcza się do ok. 200 ml wodą/butanolem 56/11. Dodaje się stężonego kwasu solnego do wartości pH 1,5 do 2,0, miesza się 2 godz. w temperaturze otoczenia, odsącza wytrącone kryształy i przemywa wodą i acetonem i suszy. Otrzymuje się 14,4 g (76%) czystej mieszaniny sennozydów z zawartością 41 cz./mil (ppm) komponentów aloeemodynowych (oznaczonych jak aloeemodyna) według metody analitycznej podanej w stopniu C, przykładzie II.

Przykład II. Powtarza się sposób opisany w przykładzie I, przy czym jednak utlenianie w stopniu C przeprowadza się jak następuje: 150 g czystych reino9-antrono-8-glukozydów i 75 g hexahydratu chlorku żelaza-DI rozpuszcza się w 480 ml wody i 120 ml 2-butanolu. Dodaje się 48% roztworu wodorotlenku sodu aż do osiągnięcia pH 6,5 i rozpuszczenia reino-9-antrono-8-glukozydu. Roztwór umieszcza się w naczyniu z płytką porowatą w dnie. Następnie przepuszcza się przez roztwór żywy prąd powietrza. Utlenienie zakończone jest po ok. 30 min. Następnie rozcieńcza się roztwór mieszaniną ze 120 ml 2-butanolu i 480 ml wody, dodaje się 7,5 g podsiarczynu sodu i ustawia wartość pH roztworu przez dodanie stężonego kwasu solnego na 2,0. Roztwór miesza się 18 godzin. Następnie odsącza się wytrącony osad, przemywa go 600 ml wody i 800 ml acetonu i suszy. Zawartość produktu w odniesieniu do związków antranoidowych leży między 94 a 95%.

Produkt rozpuszcza się w 200 ml 2-butanolu i strąca 800 ml wody z dodatkiem 5,5 g dwusiarczynu sodu. Po odsączeniu i wysuszeniu wytrąconego osadu otrzymuje się 95,4 g produktu ze związków antranoidowych o następującym składzie (według HPLC, analiza typowej próby):

reino-8-glukozyd	1,5%
Sennozyd B	49,7%
Sennozyd A1	13,3%
Sennozyd A	33,6%
Monoglukozyd sennidyny	1,1%
Reina	0,02%
	99,22%

Sennozydów C i D i aloeemodynoglukozydu nie można było stwierdzić za pomocą HPLC. Ogólna zawartość aloeemodyny i jej pochodnych została oznaczona na 30 cz./mil (ppm) według następującej metody. Sennozydy C, D i aloeemodyno-8-glukozyd nie dają się w zakresie cz./mil (ppm) określić wiarygodnie za pomocą chromatografii HPLC jako sennozydy. Dlatego jest potrzebne przeprowadzenie badanej substancji przez utlenienie za pomocą chlorku żelaza-III i jednoczesną hydrolizę kwasem solnym w mieszaninie 2-fazowej z roztworu wodnego/czterochlorku węgla w reinę wzgl. aloeemodynę. Reinę przeprowadza się następnie w sól, tak że może ona być wyekstrahowana do fazy wodnej a aloeemodyna może być oznaczona w fazie organicznej za pomocą HPLC. W ten sposób można podać całą zawartość sennozydów C, D, aloeemodyno-8-glukozydów i innych komponentów aloeemodynowych wyrażonych jako aloeemodyna.

173 870

Przykład III. Powtarza się opisaną w przykładzie I ekstrakcję leku senesowego i redukcję sennozydów. Redukcję następczą przeprowadza się potem jak następuje:

Rozpuszcza się 14,0 g sacharozy, 4,5 g podsiarczynu sodu (85%) o 13,3 g octanu potasu w 133 ml wody i dodaje 1,3 ml 48% roztworu wodorotlenku sodu i 17,3 g węglanu potasu. Następnie zadaje się 293 ml acetonu i 50 ml wody. Wytrząsa się mieszaninę w lejku rozdzielczym i rozdziela fazy, przy czym otrzymuje się 375 ml fazy górnej (fazy acetonowej) i 130 ml fazy dolnej.

W 98 ml fazy dolnej rozpuszcza się 1,4 ml roztworu 48% wodorotlenku sodu i 10 g surowego remo-9-antrono-8-glukozydu. Ogrzewa się do 45-50°C i utrzymuje w tej temperaturze przez 20 do 30 minut. Następnie dodaje się 1,0 ml 48% roztworu wodorotlenku sodu i 3,4 g podsiarczynu sodu i ogrzewa się dalsze 20 do 30 minut do 45-50°C. Następnie dodaje się ponownie 1 ml 48% roztworu wodorotlenku sodu i 3,4 g podsiarczynu sodu i ogrzewa 20 do 30 minut do 45-50°C.

Oddzielenie komponentu aloeemodynowego następuje przez podział ciecz-ciecz zredukowanego roztworu w przeciwprądzie w stosunku do wyższej wspomnianej fazy górnej (fazy acetonowej).

Spływająca faza rafinatu, zawierająca reino-9-antrono-8-glukozyd, jest zatężana do 400 ml i zadawana 20 ml 2-butanolu lub acetonu. Dodaje się kwasu solnego lub kwasu siarkowego do wartości pH 4,0-4,2. Wytworzony osad odsącza się, przemywa 40 ml wody i 30 ml acetonu i następnie suszy. Następujące potem utlenienie przebiega jak to opisano w przykładzie II.

Przykład IV. Koncentrat otrzymany po ekstrakcji leku senesowego zadaje się ok. 21 2-butanolu. Redukcję mieszaniny koncentrat owoców senesowych/2-butanol przeprowadza się następnie w 7 stopniach pod azotem jako gazem ochronnym. Po stopniu redukcyjnym I następuje strącenie surowego reino-9-antrono-8-glukozydu.

Etap redukcji I. Mieszaninę 100 l koncentratu owoców senesowych/2-butanolu, zawierającą ok. 4 kg sennozydów, umieszcza się w zbiorniku z mieszadłem i pokrywa azotem. Mieszając dodaje się po kolei 6 l 20% (w) ługu sodowego, potem 350 l wysyconego wodą 2-butanolu (np. z etapu II) i miesza 15 min. Wsad ogrzewa się do 42-50°C i zadaje 7 kg podsiarczynu sodu. Miesza się jeszcze 45 minut. Wartość pH utrzymuje się za pomocą 20% (w) ługu sodowego przy 7,5-8. Potencjał redukcyjny (w stosunku do elektrody Ag/AgCl) utrzymuje się, w przypadku potrzeby, przez dodanie podsiarczynu sodu, poniżej -630 mV. Po ochłodzeniu na 30-35°C strąca się 10% (w) kwasem siarkowym do pH <4 w ciągu 1,5 godziny. Powstałą zawiesinę miesza się 10 godzin przy małej szybkości mieszania < 25°C. Powstały osad odsącza się. Osad zawiesza się w 60 l 15% (w) 2-butanolu, miesza się 30 min przy 50-60°C i następnie odsącza. Pozostałość przemywa się 100 l odmineralizowanej wody. Surowa wydajność reino-9-antrono-8-glukozydu, w odniesieniu do użytych sennozydów wynosi ponad 82%.

Etap redukcji II. 3,3 kg surowego reino-9-antrono-8-glukozydu z etapu I zawiesza się w mieszaninie z 42 l odmineralizowanej wody i 7,4 l 2-butanolu. Za pomocą 2 l 20% (w) ługu sodowego i 9,9 kg cytrynianu trójsodowego zawiesinę przeprowadza się w roztwór a następnie zadaje 3,3 kg podsiarczynu sodu i 350 l 2-butanolu wysyconego wodą (np. z etapu III). Wsad podgrzewa się do 42-45°C. Wartość pH utrzymuje się za pomocą 20% (w) ługu sodowego przy 8,5-9. Potencjał redukcyjny (w stosunku do elektrody Ag/AgCl) utrzymuje się w razie potrzeby za pomocą dodawania podsiarczynu sodu poniżej -750mV.

Po odstaniu przez 30 min odbiera się fazę górną, a fazę dolną przerabia się dalej w etapie III.

173 870

Etap redukcji III. Z dolną fazą z etapu II powtarza się, dodając następujące chemikalia, opisany w etapie II proces redukcji/ekstrakcji:

1,65 kg podsiarczynu sodu

0,8 l 20% (w) ługu sodowego

350 l 2-butanolu wysyconego wodą (np. z etapu IV)

Etapy redukcji IV - VII. Z dolną fazą z każdorazowo poprzedzającego stopnia powtarza się, dodając następujące chemikalia, opisany w etapie II proces redukcji/ekstrakcji:

0,825 kg podsiarczynu sodu

0,4 l 20% (w) ługu sodowego

350 l 2-butanolu wysyconego wodą (np. z każdorazowo następnego etapu według zasady przeciwprądu)

Oddzieloną w etapie VII dolną fazę ochładza się do 30-35°C i strąca - jak opisano w etapie I-reino-9-antrono-8-glukozyd. Powstały osad odsącza się i przemywa 100 l odmineralizowanej wody. Następnie pokrywa się go 10 l roztworu siarczynu żelaza-III (28 kg Fe2(SO₄)3 w 100 l odmineralizowanej wody).

Reino-9-antrono-8-glukozyd przeprowadza się następnie, jak opisano w przykładzie I lub II, w sennozydy.

Przykład V. Utlenianie reino-9-antrono-8-glukozydu może następować również według poniższego sposobu:

6,0 kg odsączonego mokrego reino-9-antrono-8-glukozydu zadaje się 12,6 kg cytrynianu trójsodowego. Tę mieszaninę rozpuszcza się przy silnym mieszaniu w 7,0 l 1N NaOH i zadaje 0,7 l 2-butanolu. Następnie zadaje się 8,8 l roztworu siarczanu żelaza-III (28 kg Fe2(SO₄)3 w 100 l odmineralizowanej wody) i taką ilością 20% NaOH, żeby wartość pH wynosiła ok. 8,3. Pozostawia się na 3-4 godziny w ok. 40°C celem przereagowania, następnie zakwasza 52% H2SO4 do wartości pH 1,8-2,0 i przerabia, jak w przykładzie I.

Przykład VI. Alternatywnie przeprowadza się reino-9-antrono-8-glukozyd w 50 ml wody do roztworu przez dodanie roztworu wodorotlenku wapnia-sacharozy (otrzymanego przez zawieszenie 7,0 g wodorotlenku wapnia w roztworze 30,0 g sacharozy w 100 ml H2O i usunięciu nierozpuszczonego wodorotlenku wapnia). Dodaje się 20 ml 2-butanolu i przez 90 minut przepuszcza się przez roztwór ostry strumień powietrza. Dodaje się 5,0 g CaCh^^O i ustawia wartość pH za pomocą roztworu wodorotlenku wapnia-sacharozy na 8,5.

Utworzony osad odsącza się, a filtrat rozcieńcza się wodą do 340 ml, zadaje 60 ml 2-butanolu i za pomocą stężonego kwasu solnego ustawia wartość pH na 2,0. Dalsza przeróbka następuje tak, jak opisano w przykładzie I.

Badania farmakologiczne Działanie przeczyszczające

Efekt przeczyszczający mieszaniny sennozydów według wynalazku oznacza się na myszach. Używano myszy -NMRI-i męskich, które trzymano w klatkach z plexiglasu w czasie badań i które otrzymywały standardową paszę z wodą kranową (1:1) o konsystencji breji. Osobnego dopływu wody pitnej w czasie prób nie było. Zwierzęta otrzymywały 100, 200 i 400 mg/kg mieszaniny sennozydów w 10 ml 0,5% NaHCO3/kg na sondę doprzelykową.

Po podaniu testowanych związków zbierano przez 24 godziny kał i mocz zwierząt i oznaczano je. Otrzymane wyniki, odniesione na kg wagi ciała, zestawiono w poniższej tabeli. Widoczne jest, że sennozydy wykazują dobre działanie przeczyszczające, które

173 870 następuje stosunkowo szybko. Okres do wystąpienia pierwszego miękkiego kału (2 godziny) trzeba jednak jeszcze rozpatrzyć pod kątem poprzedzającego tranzytu do jelita grubego i przetworzeniem sennozydów przez florę jelita grubego. Istnieje powiązanie między dawką a działaniem.

Toksyczność ostra

Każdym 10 męskim i żeńskim szczurom typu Wistar podano sondą doprzełykową jednorazowo sennozydy w dawkach od 2.000 do 25.000 mg/kg.

U szczurów nie można było zaobserwować makroskopowych uszkodzeń organów wywołanych substancją podaną.

Otrzymane wartości LD50 wynoszą: -s 840) szczur męski: 5.200 - 720) mg/kg + 380) szczur żeński: 3.530 - 340) mg/kg

U męskich i żeńskich myszy (n = 8), szczep NMRI) maksymalnie możliwa do podania dawka 5.000 mg/kg nie wywołała żadnych przypadków śmierci. Biegunki wystąpiły u wszystkich myszy, chociaż także w mniejszym stopniu aniżeli u szczurów. Dla obu płci wartości LD50 wynosiły >5.000 mg/kg.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób otrzymywania sennozydów A, B i A1 o wzorze 1, które w zasadzie są wolne od sennozydów C, D i D1 i od komponentów aloeemodynowych, znamienny tym, że:

A) mieszaninę sennozydów poddaje się redukcji do reino-9-antrono-8-glukozydu i aloeemodyno-9-antrono-8-glukozydu,

B) przeprowadza się podział ciecz-ciecz otrzymanych związków między polarny rozpuszczalnik organiczny tylko częściowo mieszający się z wodą a fazę wodną, i

C) zawarty po podziale w fazie wodnej reino-9-antrono-8-glukozyd ponownie utlenia się do odpowiednich sennozydów, które się następnie izoluje.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że mieszaninę sennozydów otrzymuje się za pomocą ekstrakcji leku senesowego wodnym metanolem, szczególnie w obecności buforu.
3. Sposób według zastrz. 1 lub 2, znamienny tym, że w etapie A stosuje się jako środek redukujący podsiarczyn sodowy.
4. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że pracuje się przy wartości pH od 5 do 10,5.
5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w etapie B używa się jako polarnego rozpuszczalnika organicznego 2-butanolu.
6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w etapie B używa się jako polarnego rozpuszczalnika organicznego acetonu.
7. Sposób według zastrz. 1 lub 5, znamienny tym, że w etapie B stosuje się fazę wodną, której potencjał redoks wynosi -210 mV lub jest bardziej ujemny.
8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że podział ciecz-ciecz w etapie B przeprowadza się w przeciwprądzie.
9. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że utlenianie w etapie C przeprowadza się tlenem lub solą żelaza-III.
10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że utlenianie tlenem przeprowadza się przy słabo kwaśnej wartości pH.
11. Sposób według zastrz. 9 lub 10, znamienny tym, że utlenianie tlenem przeprowadza się w obecności katalizatora, w szczególności soli żelaza-III.