PL172633B1

PL172633B1 - Synergiczna kompozycja do wabienia owadów PL PL PL PL

Info

Publication number: PL172633B1
Application number: PL93298498A
Authority: PL
Inventors: David R Kinzer; Ronald B Winslow; Kim W Yang
Original assignee: Sandoz Ag
Priority date: 1992-04-16
Filing date: 1993-04-14
Publication date: 1997-10-31
Also published as: IL105371A; HRP930816A2; DE69303317T2; CA2093977C; KR930021063A; US5399344A; BR9301550A; TW235227B; DE69303317D1; RU2129369C1; PL298498A1; EP0566538A1; IL105371A0; CZ64393A3; KR100281620B1; SK34593A3; GR3020543T3; ZA932699B; US5679363A; HRP930816B1

Abstract

1. Synergiczna kompozycja do wabienia owadów, znamienna tym, ze zawiera (a) sól trialkiloaminowa, w której grupy alkilowe dobrane sa sposród metylu lub etylu i (b ) alkaliczna sól C2 do C 18 prostolancuchowego lub rozgalezionego i nasyconego lub nienasyconego kwasu karboksylowego, przy czym stosunek wagowy skladnika (a ): (b) wynosi 0,87-0,90 : 1, w odpowiednim roztworze wodnym oraz ewentualnie feromon w ilosci 1,02-1,04% wagowych suchej masy i ewentualnie srodek owadobójczy. P L 172633 B 1 PL PL PL PL

Description

Wynalazek dotyczy synergicznej kompozycji do wabienia owadów.

Mulla et al., J. Economic Entomology, 1977, 70, 644 opisali syntetyczną kompozycję wabiącą muchy (SFA) złożoną z chlorowodorku trimetyloaminy, chlorku amonu, indolu 1 kwasu linolowego, sporządzoną w postaci ciała stałego na mączce rybnej. Udowodniono, że kompozycja SFA jest bardziej skuteczna jako środek wabiący muchy od poszczególnych składników testowanych oddzielnie lub od cukrowych preparatów wabika z muszym feromonem cis-9-trikozenem, nazywanym dalej przynętą na muchy. Mimo, że dodanie różnych kwasów karboksylowych wzmaga ogólne działanie SFA wabiące muchy, zaobserwowane wzmożenie.aktywności kwasem n-masłowym nie było znaczące w porównaniu z preparatami SFA bez kwasu.

Mulla et al., J. Chem. Ecology, 1984, 10, 439 podali również, że kombinacja chlorowodorku trimetyloaminy i kwasu n-masłowego w obojętnym preparacie mączki sardelowej znacznie poprawiła sprawność wabienia much w stosunku do preparatów bez kwasu n-masłowego.

Warmer, w amerykańskim opisie patentowym nr 5 008 107, ujawnia kompozycję wabiącą muchy złożoną z indolu i skatolu, feromonu stanowiącego wabik dla much i chlorowodorku trimetyloaminy, wprowadzoną do odpowiedniego nośnika. Feromon włączony był do syntetycznego środka wabiącego muchy, złożonego z chlorowodorku trietyloaminy i indolu lub skatolu, służąc za przynętę płciową w celu działania skierowanego ku usunięciu proporcjonalnie większej liczby samic niż samców, tak ażeby znacznie wpłynąć na następne pokolenia much.

Istota wynalazku

Synergiczna kompozycja do wabienia owadów według wynalazku charakteryzuje się tym, że zawiera (a) sól trialkiloaminową, w której grupy alkilowe dobrane są spośród metylu lub etylu i (b) alkaliczną sól C2 do C18 prostołańcuchowego lub rozgałęzionego i nasyconego lub nienasyconego kwasu karboksylowego, przy czym stosunek wagowy składnika (a) (b) wynosi 0,87-0,90: 1, w odpowiednim roztworze wodnym oraz ewentualnie feromon w ilości 102-1,04% wagowego suchej masy i ewentualnie środek owadobójczy.

172 633

Korzystnie kompozycja zawiera chlorowodorek trimetyloaminy jako składnik (a) oraz n- maślan sodu jako składnik (b).

W kompozycji według wynalazku można stosować środek owadobójczy wybrany korzystnie z grupy związków fosforoorganicznych takich jak bornyl, dimetylo-3-hydroksyglukoniani dimetylofosforanu lub dichlorvos, 2,2-dichlorowinylo-fosforan dimetylu lub metomyl, S-metylo-N-[(metylokarbamoilo) oksy]tioacetimidan, karbaminianów takich jak propoksur, metylokarbaminian 2-(1-metyloetoksy)fenylu lub karbofuran, metylokarbaminian 2,3-dihydro-2,2-dimetylo-7-benzofuranylu, heterocykliczne nitrometyleny korzystnie takie jak tetrahydro-2-(nitrometyleno) -2H-1,3-tiazyna oraz wybrany z grupy biologicznych środków owadobójczych takich jak Bacillus thuringiensis var. kurstaki lub Bacillus thuringensis var. israelensis. Środek owadobójczy stosowany jest w ilości 0,05-15% wagowych w stosunku do kompozycji w postaci roztworu.

Pierwszym składnikiem jest sól trialkiloaminy, w której grupy alkilowe dobrane są spośród metylu lub etylu. Z trialkiloamin znanych z tego, że służą jako środki wabiące muchy, korzystna jest trimetyloamina, ale z uwagi najej charakter gazowy, stosuje się nieorganiczną sól trimetyloaminy. Mimo, że znanych jest wiele soli trialkiloamin łącznie z wodorohalogenkami i wodorosiarczanami, najczęściej stosowaną solą trialkiloaminy jest chlorowodorek trimetyloaminy. Po skontaktowaniu z wodą, sól trimetyloaminy łatwo dysocjuje i uwalnia trimetyloaminę, która z kolei stymuluje sprzyjającą reakcję węchową u much. Zastosowanie chlorowodorku trimetyloaminy jako składnika dostarczającego gazową trimetyloaminę jest kompozycją atrakcyjną, ponieważ ma znacznie mniej nieprzyjemny zapach dla ludzi do czasu, aż nastąpi dysocjacja w obecności wody. Stężenie tego składnika określone jest jednostką miary i objętością odpowiedniego roztworu wodnego, do którego dodaje się jednostkę.

Drugim składnikiem jest alkaliczna sól C2-C18 prostołańcuchowego lub rozgałęzionego, nasyconego lub nienasyconego kwasu karboksylowego. Mimo ze różne wolne kwasy karboksylowe są znane jako atrakcyjne dla much (Mulla, 1984), kwasów o niższym ciężarze cząsteczkowym nie stosuje się łatwo jako składników w kompozycjach wabiących z uwagi na nieprzyjemny zapach dla ludzi (Mulla, 1977). Jednakże zastosowanie alkalicznych soli kwasów karboksylowych daje korzyść w stosunku do odpowiadających wolnych kwasów karboksylowych taką, że odpowiadające sole aikaliczne są 1) nielotne, eliminując tymi sposobem nieprzyjemne zapachy, które są charakterystyczne dla kwasów o niższym ciężarze cząsteczkowym (na przykład C2-C18), aż do zaktywowania wodą; 2) mniej korodujące niż odpowiadający wolny kwas a zatem

3) łatwiejsze i bezpieczniejsze przy posługiwaniu się nimi. Chociaż są znane różne sole alkaliczne łącznie z litowymi, sodowymi i potasowymi różnych C2-C18 kwasów karboksylo-'' wych takich jak octowego, n-masłowego, izo-masłowego i linolowego, korzystną solą alkaliczną kwasu karboksylowego jest n-maślan sodu. Stężenie tego składnika określone jest jednostką miary i objętością odpowiedniego roztworu wodnego, którą dodaje się do jednostki.

Zastosowanie dwuskładnikowej mieszaniny soli trialkiloaminy i alkalicznej soli kwasu karboksylowego pozwała na powolne uwalnianie wabika owadów po połączeniu w obecności wody. W wodnym roztworze sól trialkiloaminy i alkaliczna sól kwasu karboksylowego tworzą trwałą sól pośrednią, która następnie powoli dysocjuje uwalniając substancje wabiące, trimetyloaminę i kwas karboksylowy.

Ewentualnym trzecim składnikiem jest feromon, dobrany pod kątem zdolności wabienia, pożądanego gatunku owada. Feromony są substancjami chemicznymi produkowanymi przez zwierzęta, które to substancje służą za bodziec dla innych osobników tego samego gatunku na jedną lub więcej reakcji behawioralnych włączając, ale nie ograniczając się do płci, pożywienia, gromadzenia się lub nęcenia pokładełek. Feromon płciowy szeroko definiowany jest jako substancja uwalniana przez jednego członka gatunku dla przywabienia członka innej płci w celu parzenia się. Dużą liczbę feromonów ujawniono w amerykańskim opisie patentowym nr 5 046 280. Gdy w obecnym wynalazku pożądane jest wabienie much, wybiera się odpowiedni feromon. Wabik much produkowany jest przez samice much i może służyć zarówno jako wabik do gromadzenia się, jak i wabik płciowy.

Zdolność wabienia przez mieszaninę trójskładnikową sporządzoną z soli trialkiloaminy, alkalicznej soli kwasu karboksylowego i feromonu jest znacznie większa niż stwierdzona dla

172 633 dwuskładnikowej kombinacji wabiącej składającej się z soli trialkiloaminowej i alkalicznej soli kwasu karboksylowego lub samego poszczególnego feromonu. Synergizm między solą trialkił · 1, 1 · 1 1 1 I. . _ 1_____ __. . . , · 1 _ . · 11 x · loaminy, alkaliczną solą karboksylową i ieiomonem daje kompozycję o zwiększonej zdolności wabienia.

Kompozycja może zawierać składnik (a) i składnik (b) w postaci opakowanej razem lub oddzielnie.

Sposoby stosowania kompozycji polegają na dostarczaniu oddzielnych składników, bądź w postaci ciał stałych, bądź preparatu w odpowiednim rozpuszczalniku, do odpowiedniego wodnego roztworu, bądź preparatu oddzielnych składników do dwuskładnikowych lub wieloskładnikowych mieszanin i zamknięciu na przykład w ampułkach, paczkach lub torebkach rozpuszczalnych w wodzie, tabletkach, granulkach, żelach, wprowadzenie do rozpuszczalnego polimeru lub innymi ogólnymi metodami kapsułkowania lub tez dostarczone w innej odpowiedniej postaci.

Wodne roztwory są roztworami sporządzonymi z wody lub z wodą. Na przykład, odpowiednie roztwory wodne obejmują wodę lub rozpuszczalnik organiczny, który może być zmieszany z wodą tak, że % wagowy wody w roztworze jest równy lub wyższy od 5%. Rozpuszczalniki organiczne obejmują, ale nie ograniczają się do alkoholi takich jak metanol, etanol lub propanol. Chociaż w korzystnym układzie rozpuszczalnik organiczny tworzy homogeniczny roztwór z wodą, roztwór wodny może być również heterogeniczny, w którym rozpuszczalnik organiczny i woda nie mieszają się bezpośrednio ze sobą.

Kompozycje wabiące muchy według wynalazku mogą być stosowane w pułapkach mechanicznych jak również niemechanicznych łącznie z lepami na muchy. Mogą one również być stosowane ze środkami trującymi lub z zatrutymi wabikami, do których muchy są wabione za pomocą przynęt.

Następujące przykłady ilustrują różne wykonania obecnego wynalazku i nie ograniczają jego zakresu.

Próby skuteczności biologicznej prowadzono na partiach przemysłowej paszy dla bydła w Melissa, Teksas, z wszystkimi badanymi materiałami wystawionymi dla naturalnie występujących populacji muchy domowej.

W badaniu stosowano dodawanie synergicznej kompozycji wabiącej do pułapki Fly Terminator Traps, z firmy Farnam Companies, Inc. z Phoenix, Arizona, nie zawierającej środka owadobójczego, o szerokim wyjściu. Pułapka miała postać dzbanka o pojemności 3,78 litra z tworzywa sztucznego, wypełnionego 1,89 litra wody z przykręconym urządzeniem przykrywającym. Urządzenie przykrywające o wysokości około 1θ cm składało się z szerokiego wejścia nakrytego kopułą i przegrody z otworami do dzbanka pozwalającymi na uchodzenie środka wabiącego i na wchodzenie much. Po wejściu· do dzbanka przez pokrywę, muchy nie były w stanie uciec i ewentualnie tonęły w roztworze wodnym.

Pułapki były zawieszone w cieniu 30 do 60 cm ponad podstawą zasobników z paszą. W otoczeniu znajdowała się duża ilość much. Przykłady synantropowych much wabionych do pułapek obejmują muchę domową, małe muszki, muchę mięsną, gzy i komarnice.

Badane materiały kandydatów na środki wabiące indywidualnie odmierzano do oddzielnych pakietów z rozpuszczalnego w wodzie polioctanu winylu (PVA) i zamykano. Poszczególne pakiety zawierały 0,065 g wabika much na cukrze, 3,30 g n-maślanu sodu i 2,87 g chlorowodorku trimetyloaminy.

Badane kombinacje:

A. wabik much,

B. n-maślan sodu i chlorowodorek trimetyloaminy,

C. n-maślan sodu, chlorowodorek trimetyloaminy i wabik much.

Próba 1

Pojedynczy pakiet każdego poszczególnego komponenta, zgodnie z badaną kombinacją, dodawano do 1,89 litra wody w pojemniku do prób i oznaczano liczbę martwych much po określonym czasie.

172 633

	Przeciętna l	iczba much
Kombinacja/Czas (godz)	0,25	0,58	2,25	24	48	144
	A	A	A	2 5
			V	ζ-υ	200	t DUU
B	2	14	45	50	100	2000
C	8	15	90	500	1500	4500

Dane te wykazują, że istnieje synergiczna zależność dla trójskładnikowej kombinacji chlorowodorku trimetyloaminy, n-maślanu sodu i wabika mach. W przeciągu 1 dnia (24 godziny) kombinacja C była 20 razy bardziej skuteczna-niż sam wabik much i 10 razy bardziej skuteczna od dwuskładnikowej kombinacji B. Po 2 dniach (48 godzin) aktywność środka wabiącego muchy z kombinacji C była 8 razy większa niż samego wabika i 15 razy większa niż kombinacji dwuskładnikowej B.

Próba 2

Do każdego pojemnika zawierającego 1,89 litra wody dodano po kilka pakietów poszczególnych składników reprezentujących kombinację C do otrzymania końcowych stężeń w wodzie (% wagowe) poszczególnych składników Cl: 0,17% n-maślanu sodu, 0,15% chlorowodorku trimetyloaminy i 0,0033% wabika much; C2: 0,34% n-maślanu sodu, 0.30% chlorowodorku trimetyloaminy i 0 ,0066% wabika much; C3: 0,51% n-maślanu sodu, 0,46% chlorowodorku trimetyloaminy oraz 0,01% wabika much. Jako standard stosowano środek wabiący muchy Farnam Fly Attractant (Farnam Companies, Phoenix, Arizona) zgodnie z podanym sposobem użycia.

	Przeciętna liczba much
Stęzenie/Czas(dni)	1	2	3	7	10	14
Cl	500	750	750	3000	4000	4000
C2	700	1000	1000	3500	4000	4500
C3	500	750	750	3500	4000	4750
Farnam Fly Attractant	400	400	400	2000	2500	3000

Jak wynika z tych danych , po dwóch dniach wabiąca muchy synergiczna kompozycja C przywabiła przeciętnie 2.1 raza tyle much dla wszystkich trzech badanych stężeń (C1, C2 i C3) niż przywabił standardowy Farnam Fly Attractant. Po 10 dniach wabiąca muchy synergiczna kompozycja C przywabiła przeciętnie 1,6 raza więcej much dla wszystkich trzech badanych stężeń (Cl, C2 i C3) niż standard. Po 14 dniach wabiąca muchy synergiczna kompozycja C przywabiła przeciętnie 1,5 krotnie więcej much dla wszystkich trzech stężeń (C1, C2 i C3) w porównaniu ze standardem.

Nieoczekiwanym aspektem zastosowania różnych stężeń kompozycji C było to, że w szerokim zakresie badanych dawek, kompozycja C dowiodła większej skuteczności we wszystkich stężeniach niż dostępny w handlu standard w odniesieniu do liczby zwabionych much.

Komponenty według wynalazku mogą być dostarczane jako odmierzone jednostki każdego poszczególnego składnika w postaci czystego związku z większego pojemnika; odmierzone jednostki w pakietach rozpuszczalnych w wodnym roztworze, które indywidualnie zawierają związek czysty lub preparat; lub odmierzone jednostki w pakietach rozpuszczalnych w wodnym roztworze, gdzie każdy pakiet zawiera daną ilość składników w jednym preparacie; odmierzoną jednostkę sporządzoną w postaci tabletek lub granulek lub żeli, które indywidualnie zawierają czysty związek; lub odmierzonych jednostek preparatu w postaci tabletek, granulek lub żeli, które zawierają daną ilość składników w jednym preparacie; odmierzoną jednostkę rozpuszczalnego polimeru zawierającego czysty związek; lub rozpuszczalny polimer zawierający odmierzoną ilość składników w jednym preparacie; lub odmierzoną jednostkę czystego składnika lub preparatu w ampułce, lub odmierzoną jednostkę czystego związku lub połączonych składników zakapsułkowaną. Wabiąca muchy synergiczna kompozycja według wynalazku może być stosowana w połączeniu z mechanicznymi lub niemechanicznymi pułapkami, urządzeniami do rażenia prądem, rozrzuconymi przynętami lub w połączeniu z jednym lub kilkoma środkami

172 633 owadobójczymi. Takie środki owadobójcze obejmują, chociaż się do nich nie ograniczają: związki fosforoorganiczne takie jak bomyl, dimetylo-3-hydroksyglukonian dimetylofosforanu

1,,lb _____ _ O O O M (Z X. 1_1__ V.

mu uiuuiui vua, a,a-uivuiuiu w iiiιυ-iuaiuiau unnciy iu iuu mciuniyi, o-iiiciy lu-i^-iĄUiciyiURdi uamoilo)oksy) tioacetimidan; karbaminiany takie jak propoksur, metylokarbaminian-2-(1-mety!oetoksy)icnyiulubkarhoiuran,nKty1okarbaminian2,3-dhiydro-2,2-dimetylo-7-benzoturaiiylu, heterocykliczne nitrometyleny takie jak tetrahydro-2-(nitrometyleno)-2H-1,3-tiazyna lub inne analogi takie jak ujawnione w amerykańskich opisach patentowych nr nr 3 993 648 i 4 065 560, regulatory wzrostu owadów takie jak metopren, (2E,4E)-11-metoksy-3,7,11 ttnmewlo-,.dodekadienolan izopropylu lub hydropren (2E,4E)-3,7,1 lttrimetyIododeko-2.4-dlenolan etylu ; oraz biologiczne środki owadobójcze takie jak Bacillus thuringiensis var. kurstaki lub Bacillus thuringiensis var. israelensis. % wagowy środka owadobójczego dodawanego do kompozycji wabiącej dla uzyskania pożądanych rezultatów określany jest częściowo za pomocą toksyczności wybranego środka owadobójczego i wynosi on na ogół 0,05% do 15% wagowych w stosunku do kompozycji w postaci roztworu.

Synergiczna kompozycja wabiąca muchy według wynalazku może być stosowana w połączeniu z nieowadobójczymi mechanicznymi nęcącymi pułapkami opisanymi w amerykańskich opisach patentowych nr nr 4 908 977 i 5 046 280, jak również z lepami na muchy i Fly Snippers.

Kompozycja wabiąca muchy według wynalazku może być stosowana w połączeniu z rozrzuconymi przynętami, łącznie z Golden Malrin and Improved Golden Malrin (Zoecon Corporation, Dallas, Texas). Składniki kompozycji wabiącej muchy mogą być wprowadzone razem do odpowiedniego roztworu wodnego i przelane bądź bezpośrednio na ogólny obszar, w którym umieszczone są rozrzucone przynęty lub do pojemnika, który pozwoliłby dyspersji na wydzielenie wabiącego gazu, blisko obszaru z rozrzuconą przynętą.

Ponadto w połączeniu ze środkiem według wynalazku mogą być stosowane środki dyspergujące, emulgatory, środki powierzchniowo czynne, środki regulujące własności reologiczne takie jak żywica ksantanowa lub alkohol, środki konserwujące, kondycjonujące i podobne, bez odejścia od zakresu zastrzeżonego wynalazku.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Synergiczna kompozycja do wabienia owadów, znamienna tym, że zawiera (a) sól trialkiloaminową, w której grupy alkilowe dobrane są spośród metylu lub etylu i (b) alkaliczną sól C2 do C18 prostołańcuchowego lub rozgałęzionego i nasyconego lub nienasyconego kwasu karboksylowego, przy czym stosunek wagowy składnika (a) : (b) wynosi 0,87-0,90 : 1, w odpowiednim roztworze wodnym oraz ewentualnie feromon w ilości 1,02-1,04% wagowych suchej masy i ewentualnie środek owadobójczy.
2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jako składnik (a) zawiera chlorowodorek trimetyloaminy.
3. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jako składnik (b) zawiera n-maślan sodu.
4. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera środek owadobójczy wybrany korzystnie z grupy związków fosforoorganicznych takich jak bomyl, dimetylo-3hydroksyglukonian dimetylofosforanu lub dichlorvos. 2,2-dichlorowinylo-fosforan dimetylu lub metomyl, S-metylo-N-[(metylokarbamoilo)oksy]tioacetimidan, karbaminianów takich jak propoksur, metylokarbaminian 2-(1-metyloetoksy)fenylu lub karbofuran, metylokarbaminian 2,3-dihydro-2,2-dimetylo-7 -benzofuranylu, heterocykliczne nitrometyleny, korzystnie takie jak tetrahydro-2-(nitrometyleno)-2H-1,3-tiazyna oraz z grupy biologicznych środków owadobójczych takich jak Bacillus thuringiensis var. kurstaki lub Bacillus thuringensis var. israelensis, w ilości 0,05-15% wagowych środka owadobójczego w stosunku do kompozycji w postaci roztworu.