PL168261B1

PL168261B1 - Urzadzenie przegubowe do regulacji polozenia oparcia fotela, zwlaszcza samochodowego PL PL PL PL

Info

Publication number: PL168261B1
Application number: PL92301118A
Authority: PL
Inventors: Gerhard Schmale; Ralf Hoge; Martin Zynda
Original assignee: Naue Johnson Controls Eng
Priority date: 1991-05-28
Filing date: 1992-05-22
Publication date: 1996-01-31
Also published as: EP0517332B1; TR25845A; BR9205690A; DE59206934D1; ATE141554T1; US5531504A; SI9200089A; EP0586463A1; DE4117497A1; ES2091396T3; CZ281034B6; WO1992021531A1; CZ50993A3; EP0517332A1; JPH06507587A; DE4117497C2

Abstract

1. Urzadzenie przegubowe do regulacji polozenia oparcia fotela, zwlaszcza samochodowego, w którym przyporzadkowany siedzeniu staly czlon przegubowy i polaczony z oparciem, odchylny czlon przegubowy tworza za pomoca mimosrodowego mechanizmu planetarnego uklad nastawiania i blokowania nachylenia oparcia, przy czym zeby elementu zebatego i wienca uzebionego sa wyko- nane metoda wyciskania na zimno, a szerokosc zebów jest w przy- blizeniu równa grubosci materialu wyjsciowego, znamienne tym, ze po przeciwnej strome uzebien (35, 36, 72, 78,121) elementów zebatych (10, 67,110,120,134) i obszarów elementów zebatych i wienców (81, 84) oraz wienców (11, 76, 137) uksztaltowane sa naprzeciwlegle do nich, wytworzone metoda wyciskania, ciagle strefy pierscieniowe materialu (27,61,69, 77,92,111,123,135) o grubosci (51,54,59,73,91,105,132,136) wynoszacej co najmniej 28% grubosci materialu wyjsciowego (37) oraz przylegajace do nich stozkowe strefy pierscieniowe (52,56,63, 79,112, 125,140), przy czym material na te strefy pochodzi przynajmniej w czesci z luk miedzyzebnych znajdujacych sie z drugiej strony wyciskanych uze- bien (35, 36, 72, 78, 121) oraz ze swobodnych, usytuowanych po przeciwnej stronie, wzgledem wyciskanych uzebien, obszarów pier- scieni kolowych (49,71,93,114,126) oraz dodatkowo z wytloczen (102, 104, 131, 139) wyciskanych po stronie uzebien, przy czym srodek obu uzebien (35, 36) lezy w jednej plaszczyznie z czolowymi powierzchniami lozyskujacymi (33,34) Fig 2 PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie przegubowe do regulacji położenia oparcia fotela, zwłaszcza samochodowego, w którym przyporządkowany siedzeniu, stały człon przegubowy i połączony z oparciem odchylny człon przegubowy tworzą za pomocą mimośrodowego mechanizmu planetarnego układ nastawiania i blokowania nachylenia oparcia.

W znanych urządzeniach tego rodzaju element zębaty i współpracujący z nim wieniec uzębiony, wykonane metodą wyciskania na zimno, mają szerokość zębów stanowiącą szerokość wieńca elementu uzębionego, w przybliżeniu równą grubości materiału wyjściowego.

168 261

Znane są urządzenia przegubowe do regulacji położenia oparcia fotela na przykład z niemieckiego opisu patentowego nr 1 680 128, w którym zarówno jarzmo ułożyskowania członu przegubowego z wieńcem o uzębieniu wewnętrznym jak i koło zębate czołowe z przynależnym członem przegubowym są wykonane jako jednoczęściowe, kombinowaną metodą dokładnego tłoczenia i wyciskania, przy czym szerokości zębów odpowiadające rozmiarowi wyciśnięcia są mniejsze niż grubości materiału członów przegubowych. Różnica ta wynosi około 30% biorąc pod uwagę, stosowane do tego wynalazku urządzenia oraz według przedstawionych rysunków. Wadą tego rozwiązania jest szerokość zęba zmniejszona o 30% wobec wyjściowej grubości materiału oraz znajdujące się po przeciwnej stronie uzębień roboczych ostre kontury, odpowiadających im, przemieszczonych uzębień, powstałych w wyniku wytłaczania. Mają one silnie zmieniające się przekroje, a więc w strefie połączeń powstają szkodliwe szczytowe naprężenia. Wobec tego dla uzyskania dostatecznej stabilności takich okuć przegubowych trzeba zastosować mocniejszy materiał wyjściowy, niż to jest potrzebne przy celowym ukształtowaniu dla obciążeń, którym podlegają te człony przegubowe. Jest to niepożądane, zwłaszcza przy produkcji pojazdów mechanicznych, ze względu na ciężar i koszty.

Znane jest również urządzenie przegubowe przedstawione w niemieckim opisie patentowym nr 28 34 492, w którym zaproponowano, aby w wytwarzanych także metodą wyciskania członach przegubowych strony wewnętrzne ich wytłoczeń leżały w jednej płaszczyźnie ze stronami zewnętrznymi członu przegubowego. W tych rozwiązaniach ząb ma szerokość równą grubości wyjściowej materiału, a połączenie obu części zrealizowane jest za pomocą cienkich mostków ściennych, które po stronach okuć, nie wykorzystywanych jako elementy toczne, otaczają istniejące tam, w pełni wytłoczone profile zębate, przy czym te ostatnie wskutek ich ukształtowania narażone są na wysokie naprężenia gnące. Niekorzystne jest przy tym to, że te stosunkowo małe, położone przeważnie prostopadle do osi, poddawane wyginaniu i ścinaniu mostki ściankowe poddawane są wysokim naprężeniom wskutek małych przekrojów. Ponadto ich niekorzystne rozmieszczenie wobec kierunku obciążenia przy silnie zróżnicowanym przebiegu przyczynia się do wprowadzania wysokich spiętrzeń naprężeń. Zjawisko to, w połączeniu z dużymi obciążeniami gnącymi i działaniem karbu na ostrych przejściach między przekrojami, powoduje dalsze zmniejszenie obciążalności, ponieważ występują często pęknięcia, co nie gwarantuje niezbędnej wytrzymałości na wysokie obciążenia. Wskutek oddziaływania negatywnych wpływów na cienkie i wydłużone stosunkowo daleko na zewnątrz mostki ściankowe zmniejsza się znacznie wytrzymałość proponowanych urządzeń przegubowych na przeciążenie w przypadkach awaryjnych (tzw. Crashfall). Poza tym w proponowanym rozwiązaniu wskazuje się na bardzo wysoką dokładność małych przekrojów nośnych, co jest dużym utrudnieniem technologicznym, jeżeli uwzględni się takie wpływy jak wahania grubości i twardości materiału wyjściowego, nastawy maszyny, tolerancje i zużycie narzędzi. W przypadku wytłoczenia głębszego tylko o kilka dziesiętnych milimetra np. mostki ściankowe są już za cienkie lub następują w nich lokalne przerwania, gdyż występują przedwczesne pęknięcia w tych cienkich miejscach.

Podobne korpusy znane są również z niemieckiego opisu nr 32 44 399. W tym rozwiązaniu również występują naprężenia niekorzystne dla korpusów zębatych. Ma ono wydłużone zęby, wytwarzanych metodą wyciskania elementów nośnych, w porównaniu do grubości wyjściowej materiału, w związku z czym udostępniono niezbędny naddatek materiału, powiększając wytłaczaną na przeciwnej stronie strefę uzębienia. Jednak przez to zwiększony został moment wyginania zębów pod obciążeniem, a ponieważ stopa zęba nie uległa powiększeniu w takim samym stopniu, więc zwiększyły się naprężenia przy obciążeniu. Również w tym rozwiązaniu występują zmienne, ostro przebiegające przekroje uzębień po stronie przeciwnej do uzębienia roboczego, a w związku z tym efekt działania karku. Wszystkie te czynniki powodują, w strefie przyłączenia zęba, powstawania ściśle ograniczonych obszarów o stosunkowo wysokich naprężeniach przedwczesne pęknięcia elementów mechanizmu. Dlatego też mimośrodowe mechanizmy planetarne według niemieckich opisów patentowych nr 28 34 492 i nr 32 44 399 nie mogły znaleźć praktycznego zastosowania.

Istota wynalazku polega na tym, że po przeciwnej stronie uzębień, elementów zębatych i obszarów elementów zębatych i wieńców oraz wieńców ukształtowane są naprzeciwległe do nich, wytworzone metodą wyciskania, ciągłe strefy pierścieniowe materiału, o grubości wyno168 261 szącej co najmniej 28% grubości materiału wyjściowego oraz przylegające do nich stożkowe strefy pierścieniowe, przy czym materiał na te strefy pochodzi przynajmniej w części z luk międzyzębowych znajdujących się z drugiej strony wyciskanych uzębień oraz ze swobodnych, usytuowanych po przeciwnej stronie względem wyciskanych uzębień, obszarów pierścieni kołowych oraz dodatkowo z wytłoczeń wyciskanych po stronie uzębień, przy czym środki obu uzębień leżą w jednej płaszczyźnie z czołowymi powierzchniami łożyskującymi.

Korzystnie szerokość zęba elementu zębatego jest w przybliżeniu równa grubości materiału wyjściowego, a szerokość zęba elementów zębatych różni się o około 10% od grubości materiału wyjściowego, a mimośrodowe części ułożyskowania elementów zębatych, członów przegubowych oraz wieńców posiadają piasty, których długość przekracza przynajmniej 1,6 razy grubość materiału wyjściowego.

Korzystnie w elemencie zębatym i wieńcu uzębionym strefy pierścieniowe materiału mają grubość wynoszącą co najmniej 35% grubości materiału wyjściowego, a sąsiednia stożkowa strefa pierścieniowa jest pochylona pod kątem równym około 30° i łączy się z jarzmem, a także stożkowa strefa pierścieniowa jest pochylona pod kątem do 45° w stosunku do jarzma.

Korzystnie w elemencie zębatym strefa pierścieniowa materiału o grubości wynoszącej około 40% grubości materiału wyjściowego, przechodzi w przylgę na średnicy zewnętrznej większej od średnicy koła wierzchołkowego uzębienia zewnętrznego, przy czym z tą strefą łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału, w której naprzeciwlegle do profili zębów uzębienia wyciśnięte są, w przybliżeniu na jego profilu, wytłoczenia równolegle do strefy, przy czym opasujące stożkowe strefy pierścieniowe obejmują wysunięte partie zbliżając się pod kątem do jarzma, a w kierunku wewnętrznym z wytłoczeniami łączą się skośne partie jako przejścia do jarzma, przy czym stożkowe strefy pierścieniowe i partie są usytuowane pod kątem równym około 40° w stosunku do jarzma.

Korzystnie w elemencie zębatym ze strefą pierścieniową materiału o grubości, wynoszącej co najmniej 28% grubości materiału wyjściowego, łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału o grubości, wynoszącej około 28% grubości materiału wyjściowego, a w kierunku wewnętrznym dołączona jest stożkowa strefa pierścieniowa, która pochylona jest pod kątem równym około 35° do jarzma, przy czym w strefie pierścieniowej wyciśnięte są pod kątem skośne wytłoczenia naprzeciwległe do uzębienia i mające jego kształt, a także w kierunku zewnętrznym znajduje się wolna strefa pierścieniowa o średnicy większej niż koło wierzchołkowe uzębienia zewnętrznego.

Korzystnie w elemencie zębatym ze strefą pierścieniową materiału o grubości wynoszącej 40% i wi^t^t^j grubość materiału wj^jjś^iio^e^e^o i o wewnętrznej śir^t^ini^c/ mniejsrej niż koło den wrębów uzębienia zewnętrznego łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału o grubości wynoszącej około 25% grubości i średnicy większej niż koło wierzchołkowe, przy czym w tej strefie wyciśnięte są płaskie wytłoczenia odpowiadające kształtem i położeniem zębom uzębienia.

Korzystnie w elemencie zębatym ze strefą pierścieniową materiału o grubości, wynoszącej powyżej 28% grubości materiału wyjściowego, łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału o grubości od 20% grubości, przerywana wytłoczeniami, przy czym kształt i położenie tych wytłoczeń odpowiada zębom uzębienia zewnętrznego, przy czym mają one zwłaszcza kształt zaokrąglony.

Korzystnie, narożniki i krawędzie elementów zębatych, członów zębnikowych i wieńcowych oraz wieńców po obu stronach obszarów są zaokrąglone lub sfazowane pod kątem około 15°.

Korzystnie element zębaty i wieniec uzębiony są ukształtowane jako wykroje okrągłe w grubszym materiale, korzystnie 3,5 mm i są połączone na stałe zgrzewaniem, nitowaniem, złączem śrubowym ze stałym członem przegubowym i wychylnym członem przegubowym o mniejszej grubości, korzystnie około 1,8 mm, przy czym na każdym z członów przegubowych znajdują się blaszki prowadzące, które przylegają czołowo z luzem ruchowym swymi segmentami, do wieńca z wychylnym członem i korzystnie do elementu zębatego ze stałym członem.

Korzystnie element zębaty i wieniec, od strony czołowej, na ich przylgach, mają po stronie przeciwległej do uzębień, pierścienie zgrzewcze o przekroju trójkątnym lub zaokrąglonym.

Korzystnie człon zębnikowy i człon wieńcowy, których uzębienia oraz jarzma i proporcje ułożyskowania odpowiadają elementowi zębatemu i wieńcowi uzębionemu, są ukształtowane (każdy z nich) jako jedna część ze stałym lub wychylnym członem przegubowym, i na każdym z tych członów przegubowych, znajduje się co najmniej jeden sworzeń prowadzący, który stroną

168 261 wewnętrzną swojej główki zachodzi bezluzowo na drugi człon przegubowy w strefie ukształtowanej z centrycznym konturem zewnętrznym.

Korzystnie między łożyskowymi powierzchniami czołowymi elementu zębatego i wieńca umieszczony jest z luzem łożyskowym pierścień dystansowy.

Urządzenie według wynalazku umożliwia znaczne zwiększenie odporności przegubów na obciążenia, zwłaszcza w przypadkach awaryjnych, poprzez mocne przyłączenie zębów, zwłaszcza w zagrożonych partiach, o dużych różnicach przekrojów i ostrych przejściach. Dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu unika się naprężeń szczytowych w tych miejscach, ajednocześnie zachowuje się w przybliżeniu ciężar, wymiary i nakłady na wytworzenie takich urządzeń przegubowych. Możliwe jest także zapewnienie dobrych warunków bocznego zazębienia także w przypadku przeciążenia oraz wysoki komfort obsługi i niezawodność działania.

Zalety wynalazku polegają zwłaszcza na tym, że zęby elementów zębatych i wieńców o uzębieniu wewnętrznym, niezależnie od pełnego połączenia ze stopą zęba, są dobrze przyłączone i podparte z boku zamkniętymi, kołowo-pierścieniowymi a także stożkowo-pierścieniowymi strefami o grubości materiału wyjściowego, przy czym po stronie przeciwległej do uzębień nie ma ostrych przejść i/lub występują tylko nieznaczne zmiany przekroju, które są zaopatrzone dodatkowo w stopniowe przejścia, tak że uzyskuje się wysoką obciążalność tych części. Przyczynia się do tego również to, że poprawione są warunki ułożyskowania i prowadzenia tych elementów tocznych na ich osi odchylnej i względem siebie, co zapobiega ich wyboczeniu.

W przeciwieństwie do znanych urządzeń tego typu, występujące zróżnicowane naprężenia są znacznie mniejsze i mają one równomierną charakterystykę przebiegu, dzięki czemu unika się wysokich naprężeń szczytowych, które są szczególnie groźne, gdyż wywołują przedwczesne pęknięcia. Poza tym dzięki niższym i bardziej równomiernym naprężeniom zginającym przeciwdziała się też bocznemu poślizgowi uzębień. W sumie istnieją korzystne warunki obciążenia, zazębiania i docisku, tak że zwłaszcza w razie wypadku występują co najwyżej odkształcenia trwałe, ale unika się w znacznym stopniu złamań elementów nośnych. Podczas normalnej eksploatacji uzyskuje się równomierny, beztarciowy ruch, co ułatwia obsługę i daje gwarancję niezawodnego działania.

Elementy zębate uzyskane metodą wytłaczania (wyciskania) zachowują dzięki swej symetrycznej postaci kołowość i płaskość także po hartowaniu łub ulepszaniu cieplnym. Dzięki ich połączeniu ze znacznie większymi, ale odpowiednio cienkościennymi członami przegubowymi przyłączeniowymi mogą być one mocniejsze, po czym nie zwiększa się ogólnie zużycie materiału. Dlatego charakteryzują się one wysoką efektywnością. Poza tym można je korzystnie łączyć w sposób kombinowany z kilkoma różnymi przyłączeniowymi członami przegubowymi, tak że te zawsze jednakowe wykroje można produkować do wielu zastosowań w odpowiednio dużej ilości. Zaoszczędza się w ten sposób na kosztach narzędzi, co przyczynia się do dalszego wzrostu efektywności.

Przedmiot wynalazku uwidoczniono w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig.

przedstawia kompletny fotel samochodowy z oparciem, którego nachylenie można nastawiać za pomocą zgodnego z wynalazkiem urządzenia przegubowego, pokazany w perspektywie, fig.

- przekrój wzdłuż linii A-B według fig. 1, w którym zarówno element zębaty jak i wieniec z uzębieniem wewnętrznym mają postać wykrojów okrągłych, pokazany w powiększeniu, fig. 3 - widok z boku elementów z fig. 2, fig. 4 - element zębaty luzem, ukształtowany jako wykrój okrągły, wykorzystywany jak na fig. 2, pokazany w powiększeniu, fig. 5 - luźny wieniec z uzębieniem wewnętrznym, ukształtowany jako wykrój okrągły, wykorzystywany jak na fig. 2, pokazany w powiększeniu, fig. 6 - częściowy widok w kierunku strzałki Z z fig. 4, fig. 7 - wariant według szczegółu Y na fig. 4, pokazany w powiększeniu, fig. 8 - wariant według szczegółu X na fig. 5, pokazany w powiększeniu, fig. 9 - przekrój wzdłużny przez urządzenie przegubowe, w którym zarówno element zębaty jak i wieniec z uzębieniem wewnętrznym są ukształtowane jednoczęściowo z ich członami przegubowymi, fig. 10 - szczegół Y według fig. 4, ale jako następny wariant wykonania, fig. 11 - częściowy widok w kierunku strzałki W na fig. 10, fig. 12 - przekrój według linii C-D na fig. 11, przedstawiony w rozwinięciu, fig. 13 - przekrój według linii E-F na fig. 11, fig. 14 - jak fig. 7, w następnym wariancie wykonania, fig. 15 - widok w kierunku strzałki V na fig. 14, fig. 16 - jak fig. 7, ale jako następny wariant wykonania, fig. 17

168 261

- widok w kierunku strzałki U na fig. 16, fig. 18 - jak fig. 7, ale jako następny wariant wykonania, fig. 19 - częściowy przekrój odpowiadający fig. 2, ale z osuniętymi od siebie obszarami ułożyskowania zębnika i wieńca z uzębieniem wewnętrznym.

Fotel samochodowy 1 pokazany na fig. 1 ma siedzenie 2 i umieszczone na nim oparcie 4, które można odchylać i blokować najczęściej za pomocą przewidzianych po obu stronach urządzeń przegubowych 3. Umieszczony na siedzeniu 2 stały człon przegubowy 5 jest zamocowany na ramie 6 tego siedzenia 2, najczęściej przez połączenie śrubami, natomiast wychylny człon przegubowy 7 umieszczony jest na ramie oparcia 4 poprzez przykręcenie, nitowanie lub przyspawunie do tej ramy.

Wytworzony przez wyciskanie element zębaty 10 i wykonany tak samo, wieniec 11 o uzębieniu wewnętrznym, zawierającego mimośrodowy mechanizm planetarny urządzenia przegubowego 9 według fig. 2 i 3 są ukształtowane jako wykroje okrągłe i są ułożyskowane w znany sposób na osi odchylnej 13, a mianowicie element zębaty 10 w mimośrodowej części ułożyskowania 14 i wieniec 11 w centrycznej części ułożyskowania 15. Element zębaty 10 ma o jeden ząb mniej niż wieniec uzębiony 11, w związku z czym koło wierzchołkowe elementu 10 jest mniejsze o wysokość zęba od koła stóp wrębów wieńca 11, przy czym rozmiar mimośrodowości części ułożyskowania 14 odpowiada w przybliżeniu tej różnicy, dzięki czemu występuje, jak wiadomo, samohamowność między elementem zębatym 10 i wieńcem 11 z uzębieniem wewnętrznym.

Z elementem zębatym 10 połączono zgrzewaniem oporowym 18 za pośrednictwem przylgi 44 stały człon przegubowy 17 (fig. 2 i 3), odpowiadający stałemu członowi przegubowemu 5 (fig. 1), a z członem 17 połączono także zgrzewaniem oporowym 19 blaszkę prowadzącą 21 obejmującą z luzem łożyskowym i przez to utrzymującą w osi wieniec 11 z jego wychylnym członem 23 za pośrednictwem segmentu 20. Ten wychylny człon przegubowy 23, odpowiadający wychylnemu członowi 7 z fig. 1, jest połączony zgrzewaniem oporowym 24 z wieńcem 11 również za pośrednictwem przylgi 57, a do członu 23 jest również przyłączona zgrzewaniem oporowym 25 blaszka prowadząca 16 obejmująca z luzem łożyskowym i tym samym utrzymująca element zębaty 10 poprzez stały człon przegubowy 17 w segmencie 22. Tak więc we współdziałaniu z przylegającym do elementu zębatego 10 kołnierzem oporowym 28 osi wychylnej 13 i z przylegającym do wieńca 11, zamocowanym na osi 13 śrubą 29 pokrętłem 30 zapewnione jest skuteczne, osiowe ułożyskowanie elementu zębatego 10 względem wieńca 11. Stwarza to dobre warunki bocznego przyporu zewnętrznego uzębienia 35 elementu zębatego 10 i wewnętrznego uzębienia 36 wieńca 11.

Przez element sprzęgający 32 osi 13 przenoszony jest na drugą stronę okucia fotela 1 (za pośrednictwem nie pokazanego na rysunku wałka luźnego) ruch obrotowy wprowadzany pokrętłem 30.

Łożyskowa powierzchnia czołowa 33 elementu zębatego 10 i przylegająca do niej łożyskowa powierzchnia czołowa 34 wieńca 11 leżą na środku 31 zewnętrznego uzębienia 35 elementu zębatego 10 i wewnętrznego uzębienia 36 wieńca 11, tak że występujące po obciążeniu mimośrodowego mechanizmu planetarnego nacisku między zębami elementu zębatego 10 i wieńca 11 wytwarzająjednakowy, niewielki i wzajemnie znoszący się moment wychylny, działający na oś wychylną 13, w związku z czym położenie kątowe osi 13 w obrębie mechanizmu planetarnego zmienia się pod obciążeniem bardzo mało, co dodatkowo wpływa korzystnie na pełne, boczne zazębienie uzębień 35 i 36.

Zamiast wskazanych zgrzewów oporowych 18, 19, 24 i 25 można też zastosować, nie odchodząc od wynalazku, inne znane rodzaje połączeń, jak np. spawanie łukowe, okienkowe, nitowanie itp. Można też zastąpić blaszki prowadzące 21 lub 26 śrubami wieńcowymi, umieszczonymi na stałym 17 lub wychylnym 23 członie przegubowym oraz przylegającymi osiowo do tych członów przegubowych, jak to opisano dalej.

Korpusy zębate 10 i 11 jako wykroje okrągłe są ukształtowane symetrycznie, co jest korzystne z punktu widzenia ich produkcji, gdyż można wytwarzać bezwiórowo części dokładnie okrągłe i płaskie. Nie można uzyskać takiej dokładności w okuciach wytwarzanych jako jedna część z płytkami montażowymi, gdy w dodatku wymaga się często ich hartowania lub ulepszania. Dokładność ta ułatwia działanie i obsługę mocujących urządzeń przegubowych 3 wyposażonych w mimośrodowy mechanizm planetarny. Materiał wyjściowy elementu zębatego 10 i wieńca 11

168 261 w mimośrodowy mechanizm planetarny. Materiał wyjściowy elementu zębatego 10i wieńca 11 0 grubości 37, np. 3,5 mm, jest znacznie grubszy w porównaniu do dobieranej grubości 38, wynoszącej np. 1,8 mm, materiału, znacznie większych, członów przegubowych 17 lub 23, ale nie zwiększa to lub tylko nieznacznie zwiększa całkowite zużycie materiału. Dobierając wymiary i grubości materiału można nawet zmniejszyć to zużycie, tak że można wykonywać - co jest często pożądane - nawet większe człony przegubowe utrzymując limit wagi. Dzięki harmonijnym przejściom można uzyskać solidniejsze połączenie urządzenia przegubowego ze stosunkowo cienkimi ramami siedzenia i oparcia fotela, w związku z czym, nie zwiększając zużycia materiału, można podwyższyć odporność fotela na złamanie, zwłaszcza w przypadku awarii samochodu.

Element zębaty 10 ukształtowano tak, że szerokość zęba 41 odpowiada grubości 37 materiału wyjściowego, przy czym krawędź wewnętrzna uzębienia zewnętrznego 35 pokrywa się ze skrajną powierzchnią 42 elementu zębatego 10, a więc górna strefa jarzma 43 jest przemieszczona względem przylgi 42 elementu 10 o wyjściową grubość materiału 37, co pokazano na fig. 4.

Mimośrodową część ułożyskowania 14 dzięki uformowanej piaście 45 jest o około 60% szersza niż wyjściowa grubość 37, tak że ulegają poprawieniu, dzięki temu, warunki ułożyskowania zarówno jeśli chodzi o docisk jak i stabilność na osi wychylnej 13.

W yciśnięty pierścień zgrzewany 46 o przekroju trójkątnym, jak na rysunku, lub o przekroju obłym pozwala uzyskać dobry zgrzew oporowy 18. Materiał na pierścień 46 pochodzi od wyciśniętego po drugiej stronie rowka pierścieniowego 47.

Po drugiej stronie uzębienia zewnętrznego 35 utworzona jest, w tym przykładzie, przez wyciskanie pełna strefa pierścieniowa 27 o grubości materiału 51, odpowiadającej w przybliżeniu 40% grubości 37 materiału wyjściowego. Strefa ta rozpoczyna się na średnicy 48, która jest odpowiednio większa niż koło wierzchołkowe uzębienia 35. Ze strefą tą łączy się stożkowa strefa pierścieniowa 52, która rozpoczyna się w przybliżeniu na średnicy koła den wrębów uzębienia zewnętrznego 35 i schodzi pod kątem a równym około 30° do ścianki jarzma 43, tworząc stopniowe przejście i zapewniając jednocześnie korzystne warunki przebiegu naprężeń. Dotyczy to zarówno powiązania zębów jak też połączenia uzębienia 35 z jarzmem 43 i przylgą 44, przy czym przejścia zostały złagodzone poprzez zaokrąglenia 39 lub spłaszczone sfazowania 16 krawędzi i narożników. Grubość 51 wynoszącą około 40% grubości materiału wyjściowego 37 można dobierać w ramach wynalazku w zakresie od 28 do 50% i więcej, zależnie od warunków produkcyjnych i eksploatacyjnych oraz gatunku i obróbki materiału.

Materiał potrzebny na takie ukształtowanie i na pełne wykształcenie zębów pochodzi zarówno z partii między wyciskanymi zębami uzębienia 35 po przeciwnej stronie, a więc z luk międzyzębnych, jak też z wyciskanej strefy pierścienia kołowego 49 o średnicy 48, która przekracza koło wierzchołkowe uzębienia zewnętrznego 35. Poza tym można wykorzystać do tego materiał wyciskany przy kształtowaniu odpowiedniego rowka pierścieniowego 53 przewidzianego po stronie i poniżej uzębienia 36 zależnie od doboru grubości 51 i wielkości strefy 49.

W wieńcu 11 z uzębieniem wewnętrznym według fig. 5 można także zauważyć wydłużenie centrycznej strefy ułożyskowania 15 w porównaniu do grubości 37 materiału wyjściowego, co odpowiednio poprawia ułożyskowanie wieńca 11 na osi wychylnej 13. Wytworzono tu również przez wyciskanie piastę 55 powiększającą długość ułożyskowania o około 60%. Poza tym ukształtowano także pierścień zgrzewny 46 na zgrzew oporowy 24. Przylga 57 połączona z uzębieniem wewnętrznym 36 jest tu również przemieszczona na długość zęba 41 względem jarzma 58 wieńca 11 (o grubości 37 materiału wyjściowego), czyli długość zęba 41 także tu odpowiada grubości 37 materiału wyjściowego. Z boku uzębienia wewnętrznego 36 łączy się z nim strefa pierścieniowa 61 jednolitego materiału, zaczynająca się w przybliżeniu na średnicy koła wierzchołkowego uzębienia 36 i mająca grubość 59 wynoszącą 35% grubości materiału wyjściowego 37. Tak więc uzębienie wewnętrzne 36 ma dostateczne podparcie boczne dla przenoszenia dużych sił w przypadku awaryjnym. Ze strefą pierścieniową 61 łączy się na zewnątrz stożkowa strefa pierścieniowa 56 jako stopniowe przejście do przylgi 57, a w kierunku do wewnątrz, strefa 61 łączy się stopniowo za pośrednictwem stożkowej strefy pierścieniowej 63 z jarzmem 58 (pod kątem od 30 do 45°), przy czym wszystkie krawędzie przejść mogą być

168 261 wykonane z zaokrągleniami 39. Tak więc również w przypadku wieńca 11 uzębienie wewnętrzne 36 ma solidne podparcie boczne i pełne połączenie stóp zęba, a także istnieją korzystne przejścia na jarzmo 58 i przylgę 57, umożliwiające uniknięcie naprężeń szczytowych. Potrzebny do tego materiał pochodzi z partii materiału położonych między wyciskanymi zębami po drugiej stronie uzębienia 36 oraz z materiału jarzma 58 poza stożkową strefą pierścieniową 63, przy czym dodatkowy materiał wnosi rowek pierścieniowy 62 wyciskany w strefie poniżej średnicy uzębienia wewnętrznego 36 po jego przeciwnej stronie.

W przypadku elementu zębatego 10 i wieńca 11 z uzębieniem wewnętrznym można też postąpić tak, że przemieszczenie lub wytłoczenie ich uzębienia zewnętrznego i wewnętrznego względem przylg 44 lub 57 albo jarzma 43 jest nieco większe niż grubość materiału wyjściowego 37, aby uzyskać większą długość zęba, jak to pokazano na fig. 7 i 8.

W elemencie zębatym 67 według fig. 7 szerokość zęba 68 uzębienia zewnętrznego 72 jest większa w przybliżeniu o około 10% od grubości materiału wyjściowego 37. Z boku uzębienia 72 jest utworzona zamknięta strefa pierścieniowa 69 o grubości 73 wynoszącej 36% grubości materiału wyjściowego 37, z którą również w tym przykładzie wykonania powiązane jest solidnie uzębienie 72. Strefa pierścieniowa 69 jest przedłużona do wewnątrz stożkową strefą pierścieniową 74, która schodzi łagodnym przejściem do jarzma 43 pod kątem a około 30°. Również w kierunku zewnętrznym strefa 69 przechodzi stopniowo na przylgę 44 jak w wieńcu 11, co przebiegający skośnie na zewnątrz kontur 6(5 strefy przejśćiowej 65, który tworzy fazkę 16 pod kątem y. Poza tym krawędzie i narożniki tych stref przejściowych wykonano również z zaokrągleniami 39.

Dzięki takiemu ukształtowaniu również w tym elemencie zębatym 67 istnieje powiązanie uzębienia 72 zarówno z zewnętrzną przylgą 44 jak i z jarzmem 43, przy czym występują w tym połączeniu wyrównane naprężenia, a stopy zębów są dołączone na całej szerokości. Tak więc nieco większe obciążenie zginające, spowodowane zwiększeniem szerokości zęba 68 jest przenoszone bez problemów przy nieznacznych naprężeniach szczytowych. Materiał potrzebny na strefę 65, 69 i 74, uzupełniający materiał nie wyciskanych luk międzyzębnych uzębienia 72, pochodzi z otwartej strefy pierścienia kołowego 71, której średnica 70 jest większa od średnicy uzębienia 72, albo - jak we wszystkich innych przykładach wykonania według wynalazku - jest udostępniony przez wyciskanie rowka pierścieniowego 53 poniżej uzębienia zewnętrznego 72 (zależnie od doboru wymiarów strefy 71 i strefy 74).

Analogicznie wyglądają proporcje w przynależnym wieńcu 76 według fig. 8, w którym szerokość zęba 68 uzębienia wewnętrznego 78 jest również o 10% większa od grubości materiału wyjściowego 37 oraz przewidziano strefę pierścieniową 77 materiału o grubości 54 wynoszącej 35% grubości materiału wyjściowego 37. Ta strefa pierścieniowa 77 jest połączona z jarzmem 58 poprzez stożkową strefę pierścieniową 79 mającą łagodne nachylenie pod kątem β około 30°, przy czym kształt wygładzają zaokrąglenia 39. Średnica 64 zewnętrznego skraju strefy 77 przekracza średnicę koła den wrębów uzębienia wewnętrznego 78. Materiał potrzebny do takiego ukształtowania, uzupełniający materiał luk międzyzębnych, jest wypierany z zaznaczonej linią punktową i odpowiednio zakreskowanej stożkowej strefy pierścieniowej 75, a także w razie potrzeby pochodzi z rowka pierścieniowego 60 po stronie uzębienia wewnętrznego 78.

W uproszczonym wykonaniu urządzenia przegubowego 80 według fig. 9 zarówno element zębaty 81 z płytką 82 do zamontowania na stałym członie przegubowym 83 jak i wieniec 84 z płytką 85 do zamontowania na odchylnym członie przegubowym 86 są wytworzone jednoczęściowo metodą wyciskania na zimno, przy czym w członach 83 i 86 środek 31 uzębienia zewnętrznego 35 i uzębienia wewnętrznego 36, jak w przykładzie wykonania według fig. 2, leży w kierunku osiowym również na wysokości wzajemnie przylegających łożyskowych powierzchni czołowych 33, 34 obu członów przegubowych. Stały człon 83 i wychylny człon 86, jak odpowiednie człony przegubowe 5 i 7 według fig. 1, są połączone z fotelem, do czego służą otwory 89. Również pozostałe ukształtowania i cechy geometryczne mechanizmu urządzenia przegubowego 80 odpowiadają innym proponowanym okuciom przegubowym według wynalazku.

Dzięki dwom lub więcej sworzniom prowadzącym 87 przypadającym na każdy człon przegubowy, stanowiącym alternatywę blaszek prowadzących 21 lub 26, wspomagane jest

168 261 osiowe prowadzenie tych członów względem siebie. Sworznie te dolną stroną swoich główek przylegają z nieznacznym luzem w centrycznie przebiegającej części 88 płytek montażowych 82 i 85 do płasko przylegających stałych lub odchylnych członów przegubowych 83 lub 86.

W przykładzie wykonania elementu zębatego 90 według fig. 10 do 13, w którym szerokość zęba 41 jest równa grubości materiału wyjściowego 37, uzębienie zewnętrzne 35 jest powiązane ze strefą pierścieniową 92 materiału o grubości 91 wynoszącej około 40% grubości materiału wyjściowego 37, przy czym dla pogrubienia tej strefy przewidziano płaską strefę pierścieniową 100 o grubości 105 wynoszącej około 1/4 grubości 91, w której przewidziano jednakowo głębokie wytłoczenie 102 w postaci głów zębów uzębienia zewnętrznego 35, dostosowanych do nich także pod względem rozmieszczenia. Pozostające między wytłoczeniami 102 wysokie partie 97 łączą się z jarzmem 43 poprzez opasujące je skośne partie łączące 99, sięgające aż do tych wytłoczeń 102. W strefach między bocznymi częściami skośnych partii 99 przewidziano również odpowiednio skośne partie 103, przy czym obie te partie 99 i 103 schodzą stopniowo pod kątem y około 40° ku jarzmu 43, przechodząc przez zaokrąglenia 98, tak że powstają w efekcie przejścia umożliwiające uniknięcie naprężeń szczytowych.

Dla pełnego wytłoczenia zębów uzębienia zewnętrznego 35 i części pierścieniowej 100 ze skośnymi partiami 99 i 103 potrzebny jest materiał. Również w tym przypadku, obok materiału z pomiędzy zębów wyciskanego uzębienia zewnętrznego 35, jest też do dyspozycji materiał z wolnej strefy pierścieniowej 93, której średnica 101 jest większa od koła wierzchołkowego uzębienia 35, a także materiał pochodzący z wytłoczeń 102 i dalej występujących wnęk oraz z rowka pierścieniowego 53 po stronie uzębienia. Dla nadania szczególnie korzystnego kształtu zmniejszającego naprężenia szczytowe wytłoczenia 102 mogą być również wykonane w falistym kształcie 104, z zaokrąglonym dnem i górnymi przejściami.

W następnym, zgodnym z wynalazkiem wariancie wykonania zębnika 110 według fig. 14 i 15 potrzebny jest materiał do połączenia uzębienia zewnętrznego 35 (mającego szerokość odpowiadającą grubości materiału wyjściowego 37) z zamkniętą strefą pierścieniową 111 o grubości 105 wynoszącej co najmniej 28% grubości 37 oraz stworzenia sąsiedniej, stożkowej strefy pierścieniowej 112, która schodzi łagodnie pod kątem δ około 35° od strefy 111 do jarzma 43, a także na strefę pierścieniową 109 uzupełniającą strefę 111. Potrzebny do tego materiał pochodzi z wolnej strefy pierścieniowej 114 i skośnych wytłoczeń 117, które w postaci 119 odpowiadającej zębom uzębienia 35 wyciskane są w strefie pierścieniowej 109 również pod kątem 8, i które łączą się ze strefą pierścieniową 112. Wolna strefa pierścieniowa 114 swoją grubością 116 i średnicą 113 wychodzi w potrzebnym rozmiarze poza wierzchołkowe uzębienia zewnętrznego 35, przy czym stożkowa strefa pierścieniowa 112 zaczyna się na średnicy 115 nieco mniejszej od koła den wrębów. Strefa pierścieniowa 109 ma grubość 96 wynoszącą około 28% grubości materiału wyjściowego 37.

W ukształtowanym zgodnie z wynalazkiem przykładzie według fig. 16 i 17 element zębaty 120 ma uzębienie zewnętrzne 121, którego zęby mają szerokość 122 mniejszą o około 10% niż grubość materiału wyjściowego 37. Uzębienie zewnętrzne 121 ma solidne powiązanie boczne dzięki utworzonej z boku tego uzębienia ciągłej strefie pierścieniowej 123 o grubości 132 wynoszącej około 40% grubości materiału wyjściowego 37, którą to strefę uzupełnia częściowo ciągła strefa pierścieniowa 124 o grubości 133 wynoszącej około 25% grubości 126. Ze strefą pierścieniową 123 łączy się w kierunku wewnętrznym stożkowa strefa pierścieniowa 125 o średnicy 128, wychodząc na jarzmo 129. W strefie pierścieniowej 124 wyciśnięto płaskie wytłoczenia 131, których głębokość i kształt 130 oraz położenie odpowiadają zębom uzębienia zewnętrznego 121. Z tych wytłoczeń oraz z wolnej strefy pierścieniowej 126 o średnicy 127, przekraczającej koło wierzchołkowe uzębienia 121, a także z wyciśnięcia rowka pierścieniowego 53 po stronie uzębienia pochodzi materiał na strefy pierścieniowe 123 i 124 oraz na strefę stożkową 125.

Nie opisany tu, przynależny wieniec z uzębieniem wewnętrznym ma odpowiednio dostosowaną długość zębów, przy czym z mniejszą długością 122 wiąże się korzystniejsze wykonanie ułożyskowania oraz zgodne z wynalazkiem boczne powiązanie zębów i odpowiedni dobór materiału, w związku z czym nie ma pogorszenia wytrzymałości układu, ponieważ niebezpie168 261 czeństwo złamania zębów przy przeciążeniu jest większym ograniczeniem niż docisk wywierany na boki zęba.

W wykonaniu według fig. 18 w zębniku 134 uzębienie zewnętrzne 35 jest powiązane bocznie ze strefą pierścieniową 135 o grubości 136 wynoszącej 28% grubości materiału wyjściowego 37. Ze strefą tą łączy się dalej z boku przerywana wytłoczeniami strefa pierścieniowa 137 o grubości 138 wynoszącej około 20% grubości 37, pokrywając ją w strefie pierścieniowej uzębienia zewnętrznego 35. Wytłoczenia 139 strefy pierścieniowej 137, patrząc z boku, zbiegają się z zębami uzębienia 35. Mogą one mieć kształt uzębienia 35, ale mogą być też wyciśnięte w postaci falistej lub zaokrąglonej ze wszystkich stron, podobnie do kształtu 104 według fig. 12. Ze strefą 135 łączy się też w kierunku wewnętrznym stożkowa strefa pierścieniowa 140, która stanowi dla pierwszej stopniowe przejście do jarzma 43. Materiał potrzebny na strefy 135 i 137 oraz 141 udostępnia się stosownie do wyżej opisanych przykładów.

Przykład urządzenia przegubowego 142 z szerzej ułożyskowanym mimośrodowym mechanizmem planetarnym pokazuje w przekroju częściowym fig. 19, przy czym, nie pokazane na rysunku, strefy członów przegubowych odpowiadają tym z fig. 2. W zębniku 143 mimośrodową część ułożyskowania 144 rozpoczyna się od środka 31 uzębienia 35 lub 36 w odstępie 145 równym prawie połowie długości zęba 41. W takim samym odstępie 145 rozpoczyna się centryczna część ułożyskowania 146 wieńca 147 (od środka 31), przy czym wieniec 147 styka się łożyskową powierzchnią czołową 148 z odpowiednią powierzchnią 149 osi odchylnej 150. Osiowo do wewnątrz element zębaty 143 i wieniec 147 mogą wspierać się o siebie z luzem łożyskowym za pośrednictwem pierścienia dystansowego 151. Mimośrodową 144 i centryczna 146 część ułożyskowania są również wykonane z piastami 45 lub 55, poszerzającymi je względem grubości materiału wyjściowego 37. Również tu uzyskuje się pełną wewnętrzną kompensację momentów wychylnych.

168 261

Fig. 2 Fig. 3

168 261

Fig. 4 Ficj. 5

168 261

103

V-*-F

168 261

Fig 12

Fig.13

168 261

Fig.15

119

117

168 261

132

122

121

123

125

120

129

Fig 17

131

130

168 261

Fig 18

138

168 261

Departament Wydawnictw UP RP Nakład 90 egz. Cena 1,50 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Urządzenie przegubowe do regulacji położenia oparcia fotela, zwłaszcza samochodowego, w którym przyporządkowany siedzeniu stały człon przegubowy i połączony z oparciem, odchylny człon przegubowy tworzą za pomocą mimośrodowego mechanizmu planetarnego układ nastawiania i blokowania nachylenia oparcia, przy czym zęby elementu zębatego i wieńca uzębionego są wykonane metodą wyciskania na zimno, a szerokość zębów jest w przybliżeniu równa grubości materiału wyjściowego, znamienne tym, że po przeciwnej stronie uzębień (35, 36, 72,78,121) elementów zębatych (10, 67,110,120,134) i obszarów elementów zębatych i wieńców (81, 84) oraz wieńców (11, 76, 137) ukształtowane są naprzeciwlegle do nich, wytworzone metodą wyciskania, ciągłe strefy pierścieniowe materiału (27,61,69, 77,92,111, 123,135) o grubości (51, 54, 59,73, 91,105,132,136) wynoszącej co najmniej 28% grubości materiału wyjściowego (37) oraz przylegające do nich stożkowe strefy pierścieniowe (52, 56, 63, 79, 112, 125, 140), przy czym materiał na te strefy pochodzi przynajmniej w części z luk międzyzębnych znajdujących się z drugiej strony wyciskanych uzębień (35,36,72,78,121) oraz ze swobodnych, usytuowanych po przeciwnej stronie, względem wyciskanych uzębień, obszarów pierścieni kołowych (49, 71, 93, 114, 126) oraz dodatkowo z wytłoczeń (102, 104,131, 139) wyciskanych po stronie uzębień, przy czym środek obu uzębień (35, 36) leży w jednej płaszczyźnie z czołowymi powierzchniami łożyskującymi (33, 34).
2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że szerokość zęba (41), elementu zębatego (10) jest w przybliżeniu równa grubości materiału wyjściowego (37), a szerokość zęba (68, 122) elementów zębatych (67,120) różni się o około 10% od grubości materiału wyjściowego (37).
3. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że mimośrodowe części ułożyskowania (14,15) elementów zębatych (10, 67,90,110,120,134). członów przegubowych (83, 86) oraz wieńców (11, 76,137) posiadają piasty (45, 55), których długość przekracza przynajmniej 1, 6 razy grubość materiału wyjściowego (37).
4. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w elemencie zębatym (10) i wieńcu uzębionym (11) strefy pierścieniowe materiału (27, 61) mają grubość (51, 59) wynoszącą co najmniej 35% grubości materiału wyjściowego (37), a sąsiednia stożkowa strefa pierścieniowa (52) jest pochylona pod kątem (a) równym około 30°, łącząc się z jarzmem (43), a także stożkowa strefa pierścieniowa (63) jest pochylona pod kątem 30 do 45° ku jarzmu (58).
5. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w elemencie zębatym (90) strefa pierścieniowa materiału (92) o grubości (91) wynoszącej około 40% grubości materiału wyjściowego (37) przechodzi w przylgę (44) na średnicy zewnętrznej (101) większej od średnicy koła wierzchołkowego uzębienia zewnętrznego (35), przy czym z tą strefą łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału (100), w której naprzeciwlegle do profili zębów uzębienia (35) wyciśnięte są w przybliżeniu na jego profilu wytłoczenia (102) równolegle do strefy (92), przy czym opasujące stożkowe strefy pierścieniowe (99) obejmują wysunięte partie (97) zbliżając się pod kątem do jarzma (43), a w kierunku wewnętrznym z wytłoczeniami (102) łączą się skośne partie (103) jako przejścia do jarzma (43), przy czym stożkowe strefy pierścieniowe (99) i partie (103) są usytuowane pod kątem (y) równym około 40° do jarzma (43).
6. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w elemencie zębatym (110) ze strefą pierścieniową materiału (111) o grubości (105) wynoszącej co najmniej 28% grubości materiału wyjściowego (37) łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału (109) o grubości (96) wynoszącej około 28% grubości materiału wyjściowego (37), a w kierunku wewnętrznym dołączona jest stożkowa strefa pierścieniowa (112), która pochylona jest pod kątem (δ) równym około 35° do jarzma (43), przy czym w strefie (109) wyciśnięte są pod kątem (δ) skośne

168 261 wytłoczenia (117) naprzeciwległe do uzębienia (35) i mająca jego kształt, a także w kierunku zewnętrznym znajduje się wolna strefa pierścieniowa (114) o średnicy (113) większej niż koło wierzchołkowe uzębienia zewnętrznego (35).
7. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w elemencie zębatym (120) ze strefą pierścieniową materiału (123) o grubości (132) wynoszącej 40% i więcej grubości materiału wyjściowego (37) i o wewnętrznej średnicy (128) mniejszej niż koło den wrębów uzębienia zewnętrznego (121) łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału (124) o grubości (133) wynoszącej około 25% grubości (37) i średnicy (127) większej niż koło wierzchołkowe, przy czym w tej strefie (124) wyciśnięte są płaskie wytłoczenia (131) odpowiadające kształtem i położeniem uzębienia (121).
8. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w elemencie zębatym (134) ze strefą pierścieniową materiału (135) o grubości (136) wynoszącej powyżej 28% grubości materiału wyjściowego (37) łączy się z boku strefa pierścieniowa materiału (137) o grubości od 20% grubości (37), przerywaną wytłoczeniami (139), przy czym kształt i położenie tych wytłoczeń (139) odpowiada zębom uzębienia zewnętrznego (35), przy czym mają one zwłaszcza kształt zaokrąglony.
9. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że narożniki i krawędzie elementów zębatych, członów zębnikowych i wieńcowych (81, 84) oraz wieńców (11, 76, 137) po obu stronach obszarów uzębień (35,36, 72,78,121) są zaokrąglone lub sfazowane (16) pod kątem około 15°.
10. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że element zębaty (10) i wieniec (11) są ukształtowane jako wykroje okrągłe w grubszym materiale (37), korzystnie 3,7 mm i są połączone na stałe zgrzewaniem, nitowaniem, złączem śrubowym ze stałym członem przegubowym (17) i z odchylnym członem przegubowym (23) o mniejszej grubości (38), korzystnie około 1,8 mm, przy czym na każdym z członów (17, 23) znajdują się blaszki prowadzące (21, 26), które przylegają czołowo z luzem ruchowym swymi segmentami (20, 22) do wieńca (11) z odchylnym członem (23) i korzystnie do elementu zębatego (10) ze stałym członem (17).
11. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że element zębaty (10, 67, 90, 110, 120, 125) i wieniec (11, 76), od strony czołowej, na ich przylgach (44, 57) mają po stronie przeciwległej do uzębień (35, 36,72, 121), pierścienie zgrzewcze (46) o przekroju trójkątnym lub zaokrąglonym.
12. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że człon zębnikowy (81) i człon wieńcowy (84), których uzębienia (35,36) oraz jarzma i proporcje ułożyskowania odpowiadają elementowi zębatemu (10) i wieńcowi (11), są ukształtowane (każdy z nich) jako jedna część ze stałym (83) lub wychylnym (86) członem przegubowym, i na każdym z tych członów przegubowych (83,86) znajduje się co najmniej jeden sworzeń prowadzący (87), który stroną wewnętrzną swojej główki zachodzi bezluzowo na drugi człon przegubowy w strefie (88) ukształtowanej z centrycznym konturem zewnętrznym.
13. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że między łożyskowymi powierzchniami czołowymi (148, 139) elementu zębatego (143) i wieńca (147) umieszczony jest z luzem łożyskowym pierścień dystansowy (151).