PL167579B1 - Sposób i urzadzenie do wytwarzania czesci ksztaltowych z masy formierskiej PL - Google Patents

Abstract

1 Sposób wytwarzania czesci ksztaltowych, zwlaszcza elementów szybów, rur itp z masy formierskiej, zwlaszcza z betonu, betonu polimeryza- cyjnego, betonu siarkowego lub podobnych mas betonowych, z mas ceramicz- nych, z tworzyw sztucznych lub podobnych materialów, polegajacy na ufor- mowaniu czesci w jednostronnie zamknietej w formie, utworzonej z plaszcza i rdzenia, przy czym równoczesnie uformowana zostaje z doprowadzonej do formy masy formierskiej, przynajmniej jedna podpora nadajaca sie do oparcia stopy, po czym uformowana czesc ksztaltowa w wyniku mchu wzglednego plaszcza formy wzgledem rdzenia zostaje rozformowana, znamienny tym, ze poszczególne podpory formuje sie w obszarze zgrubienia scianki czesci ksztaltowej nadajac im postac zaglebienia w powierzchni wewnetrznej tego zgrubienia. 21 Urzadzenie do wytwarzania czesci ksztaltowych, zwlaszcza elementów szybów, rur itp z masy formierskiej, zwlaszcza z betonu, betonu polimeryzacyjnego, betonu siarkowego lub podobnych mas betonowych, z mas ceramicznych, z tworzyw sztucznych lub podobnych materialów, wyposazone w jednostronnie zamykana forme utworzona z zewnetrznego plaszcza, rdze- nia, przy czym rdzen formy jest wyposazony przynajmniej w jedna czesc, slu- zaca do rozformowania elementów wystajacych z konturu formy, w strone wnetrza rdzenia, która to czesc ruchoma wzgledem rdzenia, jest przesuwana od pozycji rozformowania do pozycji roboczej formowania, umozliwiajac uformowanie przynajmniej jednego zaglebienia wzglednie wystepu w formo- wanej czesci ksztaltowej, znamienny tym, ze czesc rdzenia formierskiego sluzaca do uformowania zaglebienia (30 do 3 3 , 130 do 133,230 do 233,330 do 333,430 do 433, 530 do 533, 630, 631, 731) stanowiaca ruchomy rdzen zaglebienia (55 do 58, 155 do 158, 255 do 258, 355 do 358, 455 do 458, 555 do 558,655,656, 755) ma postac elementu o ksztalcie i wymiarach od- powiadajacych formowaniu w sciance zaglebieniu (30 do 33, 130 do 133, 630, 631, 730), do oparcia stopy z wystepem tworzacym stopien (25 do 28, 125 do 128,225 do 228,325 do 328,425 do 428) Fig. 1 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania części kształtowych z masy formierskiej, zwłaszcza z betonu, mas ceramicznych lub tworzyw sztucznych, stanowiących elementy szybów, rur itp., polegający na uformowaniu części w jednostronnie zamkniętej formie, z równoczesnym uformowaniem przynajmniej jednej podpory nadającej się do oparcia stopy, najkorzystniej w postaci zagłębienia w powierzchni wewnętrznej odpowiednio zgrubionej ścianki części kształtowej. Przndmioana wynalazku jest również urządzenie do wytwarzania części kształtowych z masy formierskiej, wyposażone w jednostronnie zamkniętą formę utworzoną z płaszcza i rdzenia, przy czym rdzeń formy jest zaopatrzony przynajmniej w jedną część ruchomą, w postaci nlnmnntu kształtowego, służącą do uformowania zagłębienia w wewnętrznej powierzchni formowanej części kształtowej.

Z neeminikiego opisu patentowego nr 31 10 185 znany jest sposób wytwarzania części kształtowych, w których znajduje się wewnątrz przynajmniej jedna, służąca do oparcia nogi podpora utworzona ze stalowego stopnia włazowego. Podpora ta zostaje osadzona za pomocą specjalnie wbudowanego zespołu stanowiącego część urządzenia formierskiego - w czasie procesu wytwarzania części kształtowej. W przypadku, gdy część kształtowa stanowi element szybu, np. pierścień szybowy z betonu, to stalowy stopień włazowy zostaje zabetonowany wspólnie z nim w czasie przebiegu formowania.

Te stalowe stopnie włazowe, stanowiące oddzielne elementy, muszą być dostarczone do zakładu formierskiego, przechowywane w magazynie, a w czasie procesu formowania - dostarczone i umiιn>zczsne na urządzeniu foru-ieuskia. Wymaga to znacznego nakładu pracy i kosztów. Ponadto, stalowe

167 579 stopnie włazowe podlegają korozji, wskutek czego ukształtowane w ten sposób szyby wymagają zwiększonego nakładu kosztów, zarówno na ich inspekcję jak i na konserwację. Stopnie stalowe implikują również niebezpieczeństwo powstania iskrzenia, a tym samym w szybach zawierających media łatwo zapalne i wybuchowe - zwiększają niebezpieczeństwo wybuchu, a ponieważ są one często stosunkowo gładkie, stwarzają dodatkowo niebezpieczeństwo ześlizgnięcia się przy wejściu do wnętrza szybu.

Z punktu widzenia wytwarzania takich części kształtowych wadą jest także to, że stopnie stalowe znajdujące się w handlu mają różnorodne kształty i wymiary, wskutek czego urządzenia formierskie do wytwarzania części kształtowych muszą być z tego powodu dopasowane do różniących się kształtów tych stopni, wymagając również odpowiedniego dopasowania, co jest szczególnie kosztowne. Ponadto musi być także, każdorazowo właściwie dostosowany sam proces formowania.

Znane z opisu patentowego niemieckiego nr 31 10 185 urządzenia do formowania umożliwiają w czasie procesu formowania części kształtowych wprowadzanie w masę formierską stalowych stopni włazowych, przy czym rdzeń formy takiego urządzenia stanowi element wbudowywanego zespołu, zaopatrzonego w odpowiednią powierzchnię oporową dla każdego zabetonowywanego stopnia stalowego. Ponadto urządzenie takie jest wyposażone w zespół napinający, osadzony na części rdzeniowej formy i służący do zamocowania stalowego stopnia włazowego w określonej pozycji. Zespół napinający jest, na określonym odcinku ściany części rdzeniowej formy, zaopatrzony w element sprężysto-elastyczny, służący do uszczelniania formy, wyrównywania nacisków oraz dociskania jej do dołu.

Tego rodzaju urządzenie formierskie, w którym część rdzeniowa formy jest przesuwana, za pomocą własnego napędu, w położenie robocze zamykające obrys zewnętrzny nadający kształt formowanej części, a następnie jest przesuwana z powrotem w położenie otwarte, umożliwiające wyjęcie uformowanej części kształtowej - w widoczny sposób nie nadaje się do wytwarzania części kształtowych, w których przynajmniej jedna podpora, zwłaszcza w postaci zagłębienia, formowana jest z tej samej co część kształtowa masy formierskiej w czasie procesu formowania tej części.

Z niemieckiego opisu patentowego nr 34 00 349 znane jest także urządzenie formierskie, umożliwiające formowanie na wewnętrznej powierzchni ścianki części kształtowej występów, zagłębień lub wycięć, za pomocą odpowiednio ukształtowanych pizeciwelementów, umieszczonych w rdzeniu formy.

Segment rdzenia tego rodzaju urządzeń formierskich, ma na płaskiej powierzchni odpowiednie zagłębienia lub występy, za pomocą których formowane są w wytwarzanej części kształtowej odpowiadające im występy lub zagłębienia. Tego rodzaju rdzeń formierski ma odpowiednie wycięcia, w których prowadzone są elementy kształtowe mające charakter przesuwnych kształtowych segmentów rdzeniowych formujących wspomniane zagłębienia, występy lub wycięcia w wytwarzanej części kształtowej.

Należy także podkreślić, że opisane urządzenie ma zastosowanie wyłącznie do wytwarzania rur służących do układania kanałów, w których dnie wymienione występy, zagłębienia lub wycięcia służą do obniżania prędkości przepływu wody, a także osadzania próchnicy, włókien, roślin itp. Układanie tego rodzaju poziomych kanałów przepływowych stosuje się w celu zapobiegania zubożeniu środowiska ekologicznego. Jednakże w układanych poziomo rurach w ogóle nie wchodzi w rachubę kształtowanie podpór, służących do oparcia stopy ludzkiej - są to więc zupełnie innego rodzaju części kształtowe niż elementy szybów.

Zadaniem niniejszego wynalazku jest opracowanie takiego sposobu wytwarzania części kształtowych z masy formierskiej, który usuwałby wymienione wyżej wady, a także uprościł sam proces wytwarzania części kształtowych, zmniejszył nakłady finansowe i stworzył podstawy automatyzacji tego procesu.

Zadanie to zostało zgodnie z wynalazkiem rozwiązane przez opracowanie sposobu wytwarzania części kształtowych z masy formierskiej, stanowiących elementy szybów, rur itp., którego istota polega na uformowaniu części w jednostronnie zamkniętej formie, z równoczesnym uformowaniem, z doprowadzonej do formy masy formierskiej, przynajmniej jednej podpory nadającej się do oparcia stopy. Poszczególne podpory, które mają postać zagłębień formuje się przy tym

167 579 w powierzchni wewnętrznej w obszarze wewnętrznego oraz/lub zewnętrznego zgrubienia ścianki części kształtowej albo też w powierzchni wewnętrznej ścianki działowej tej części.

Zgrubienie wewnętrzne i/lub zewnętrzne ma najkorzystniej postać kładki biegnącej równolegle do osi wzdłuż powierzchni wewnętrznej lub zewnętrznej części kształtowej i jest zaopatrzone w poprzeczne lub podłużne uchwyty do chwytania ręką. Zagłębienia stanowiące podpory mają korzystnie, w przekroju pionowym, kształt czworokąta, na przykład prostokąta lub rombu, albo też kształt łukowy i są zaopatrzone w wystający pionowo z podstawy stopień, zaś w podstawie zagłębienia w otwarty do dołu przepust.

W przypadku gdy zgrubienie ścianki części kształtowej jest z nią połączone z obydwu stron, mając postać ścianki działowej, przebiegającej korzystnie w płaszczyźnie pionowej wzdłuż siecznej przekroju tej części - podpory mają postać przepustów w tej ściance działowej. Natomiast tworzące podpory zagłębienia, w wewnętrznym i/lub zewnętrznym zgrubieniu ścianki, mają korzystnie postać skrzynkową, przy czym dolna powierzchnia tych skrzynek jest korzystnie pozioma lub lekko nachylona do dołu, w kierunku na zewnątrz. Wewnętrzne zgrubienie ścianki części kształtowej, albo jej ściankę działową formuje się, zgodnie z wynalazkiem, za pomocą płaskiej części zamykającej, stanowiącej ruchomy element rdzenia formy, zaś tworzące podporę zagłębienie - za pomocą odpowiednio ukształtowanego ruchomego elementu rdzenia.

Sposób według wynalazku umożliwia wytwarzanie takich części kształtowych, w których dzięki formowanym podporom, stają się całkowicie zbędne stopnie stalowe jako oddzielne elementy. Dzięki temu stają się całkowicie niepotrzebne nakłady na zaopatrzenie, magazynowanie, przygotowanie i dostarczenie tych stopni do urządzeń formierskich, co prowadzi do poważnego zmniejszenia czasu i kosztów wytwarzania.

Wskutek tego zostają również wyeliminowane jakiekolwiek przerwy w automatycznym procesie wytwarzania, niezbędne w dotychczasowym przebiegu procesu, w celu dostarczenia stopni stalowych, co umożliwia ciągłość tego procesu. Również podwyższony nakład na inspekcję i konserwację szybów, będący wynikiem podatności na korozję stopni stalowych, a także iskrzenie stwarzające niebezpieczeństwo wybuchu - zostały dzięki rozwiązaniu według wynalazku zredukowane do minimum.

Sposób według wynalazku ma również tę zaletę, że nowa postać części kształtowej umożliwia utworzenie stosunkowo dużej wolnej przestrzeni, nieograniczonej przez stopnie stalowe.

Zastosowanie do wykonania podpór masy formierskiej daje, w zależności od jej rodzaju, stosunkowo większą chropowatość powierzchni, uformowanej z niej i stanowiącej jedną z nią całość, podpory, utrudniając poślizgnięcie się. Uzyskuje się to przy tym, bez jakichkolwiek dodatkowych przedsięwzięć w wyniku samego procesu wytwarzania według wynalazku. Jeżeli część kształtowa wykonana jest z betonu, powierzchnia zewnętrzna betonu w obrębie podpór wykazuje stosunkowo dużą chropowatość, utrudniając ślizganie. Pozwala to na podniesienie poczucia bezpieczeństwa osób, które wchodzą do szybu utworzonego z takich elementów szybowych. Tym samym, wszelkie prace reperacyjne w szybie mogą być przeprowadzone łatwiej i pewniej. Ponieważ sposób według wynalazku umożliwia wytwarzanie gotowych części kształtowych stanowiących wraz ze wszystkimi elementami jedną całość - w jednym procesie formowania - zapewnia to również większą szczelność części kształtowych.

Reasumując powyższe, można stwierdzić, że zaletami sposobu według wynalazku jest znaczna redukcja kosztów, oszczędność czasu produkcji, wykorzystanie inwencji twórczej konstruktora dla odpowiedniego wyboru kształtu i wymiarów wytwarzanej części kształtowej, a także zwiększona stabilność, żywotność i bezpieczeństwo, oraz polepszenie warunków dokonywanych reperacji i konserwacji.

Dzięki temu, że podpory, zwłaszcza w postaci zagłębień formuje się zarówno po stronie wewnętrznego jak i zewnętrznego zgrubienia ścianki lub w wewnętrznej ściance działowej, przy czym stanowią one jedną całość z wytwarzaną częścią kształtową, eliminuje się zmniejszenie przekroju, a więc osłabienie produkowanej części w miejscu gdzie występuje podpora w postaci zagłębienia.

W przypadku, gdy zaformowana podpora ma postać zagłębienia w zgrubieniu wewnętrznym ścianki, zgrubienie to może zostać równocześnie wykorzystane do innych praktycznych celów, np. do utworzenia uchwytów lub poręczy z obydwu stron każdej ukształtowanej podpory.

167 579

Jako masę formierską do wytwarzania części kształtowych według wynalazku stosuje się każdy rodzaj betonu m.in. beton polimeryzacyjny, beton siarkowy i inne masy betonowe. Korzystne jest, gdy zastosowany beton charakteryzuje się stosunkiem: woda/cement wynoszącym 0,4 lub mniejszym. Przed zaformowaniem części kształtowej umieszcza się w formie zbrojenie podpór, stanowiące korzystnie element konstrukcji zbrojeniowej części kształtowej.

Szczególnie korzystne jest zagęszczanie masy formierskiej w czasie formowania, zwłaszcza przez wstrząsanie lub wibrowanie, jak również rozszalowanie uformowanej wraz z podporami części betonowej bezpośrednio po jej zaformowaniu, zanim jeszcze zwiąże środek wiążący masę.

Wytwarzanie części kształtowych sposobem według wynalazku może być całkowicie zautomatyzowane. W tym przypadku zagęszczona przez wstrząsanie część betonowa, nasadzona na dolną złączkę zostaje po przeformowaniu odtransportowana do magazynu, w którym przebywa przynajmniej przez czas wiązania.

Zadaniem niniejszego wynalazku jest również zaprojektowanie urządzenia formierskiego, które umożliwiałoby wytwarzanie części kształtowych, zwłaszcza elementów szybu, z równoczesnym zaformowaniem przynajmniej jednej podpory, stanowiącej element składowy tej części kształtowej, wykonanej z tej samej masy formierskiej w prosty, tani i racjonalny sposób, w jednym procesie formowania.

Zadanie to zostało rozwiązane przez zaprojektowanie urządzenia formierskiego według wynalazku, wyposażonego w jednostronnie zamkniętą formę utworzoną z płaszcza i rdzenia, przy czym rdzeń formy jest zaopatrzony przynajmniej w jedną ruchomą część, w postaci elementu o kształcie i wymiarach odpowiadających formowanemu zagłębieniu w wewnętrznej powierzchni zgrubienia lub ścianki działowej formowanej części kształtowej wraz z występem tworzącym stopień. Tego rodzaju urządzenie formierskie jest proste, funkcjonalne i tanie w eksploatacji, gdyż umożliwia w trakcie procesu formowania części kształtowej, bez jego przerywania - równoczesne uformowanie w jej powierzchni wewnętrznej przynajmniej jednej podpory, z tej samej masy formierskiej. Również elementj ukształtowany w postaci ruchomego rdzenia i służący do uformowania zagłębienia, zwany rdzeniem zagłębień i mający korzystnie w przekroju poziomym postać skrzynkową, a w przekroju pionowym kształt czworokąta, zwłaszcza prostokąta lub rombu, względnie kształt łukowy, jest tani, funkcjonalny i prosty w budowie.

Rdzenie zagłębień mają w zależności od kształtu zagłębienia, budowę prostą, to znaczy złożoną z jednego elementu lub złożoną z kilku elementów, przy czym są korzystnie wyposażone w indywidualny napęd, przesuwający je między pozycję rozformowania i pozycję roboczą formowania, a także w oddzielny napęd do przesuwania w kierunku pionowym, umieszczonej wewnątrz skrzynkowego rdzenia zagłębień, części uzupełniającej, stanowiącej podstawę tego rdzenia i formującej podstawę i stopień w zagłębieniu tworzącym podporę. Część uzupełniająca jest również korzystnie zaopatrzona w trzpień do uformowania przepustu w podstawie zagłębienia. Napędy, zarówno rdzeni zagłębień jak i części uzupełniających, mają postać cylindra roboczego, uruchamianego przez doprowadzenie ośrodka pod ciśnieniem, przy czym rdzenie zagłębień są korzystnie łączone w grupy wyposażone we wspólny napęd, połączony ze wspólnym urządzeniem uruchamiającym, wyposażonym w narząd, do którego są przymocowane rdzenie zagłębień danej grupy. Podobnie i części uzupełniające mogą być połączone ze wspólnym napędem. Ponadto zarówno rdzenie zagłębień, jak i ich części uzupełniające są korzystnie zaopatrzone w prowadnice, zapewniające ich dokładne przesuwanie odpowiednio w kierunku promieniowym lub pionowym. Prowadnice te mają postać wycięć odpowiednio w ściance rdzenia formy lub rdzenia zagłębień.

Rdzeń urządzenia według wynalazku jest ponadto zaopatrzony, od strony wewnętrznej zgrubienia ścianki, w odpowiednio dopasowaną płaską część ruchomą, stanowiącą ruchomy odcinek ściany rdzenia i kształtującą czołową powierzchnię tego zgrubienia, przy czym do tej płaskiej części są korzystnie przymocowane rdzenie zagłębień oraz element napędu, służącego równocześnie do przesuwania tych rdzeni. Płaska część może mieć również postać uchwytu rdzenia zagłębień. W przypadku, gdy zgrubienie ścianki części kształtowej ma postać ścianki działowej, rdzeń formy jest połączony z dużą płaską częścią, służącą do uformowania tej ścianki.

167 579

Dolna złączka formy urządzenia według wynalazku jest wyposażona w części podporową stanowiącą podparcie zgrubienia ścianki części kształtowej.

Odpowiednie elementy kształtowe urządzenia według wynalazku mogą być umieszczone także na zewnątrz płaszcza formy, który jest wówczas zaopatrzony w odpowiednie wycięcia. W wycięciach tych są osadzone i prowadzone w nich przesuwne elementy kształtowe, przesuwane tam i z powrotem.

Szczególnie korzystne jest takie rozwiązanie urządzenia według wynalazku, w którym forma jest wyposażona we wstrząsarkę lub wibrator, umożliwiające zagęszczanie masy betonowej, jak również w wewnętrzną wstrząsarkę, umieszczoną w rdzeniu formy, dzięki której uzyskuje się wyjątkowo równomierne zagęszczenie masy formierskiej, a przez to jednorodną strukturę wytwarzanej części kształtowej.

Dalsze zalety niniejszego wynalazku wynikają bezpośrednio z poniższego opisu.

Wynalazek jest bliżej wyjaśniony na przykładach rozwiązania uwidocznionych na rysunku, na którym: fig. 1 - przedstawia urządzenie formierskie jako część maszyny do formowania części kształtowych w schematycznym przekroju osiowym, przy czym poszczególne części urządzenia znajdują się w pozycji zwolnionej, umożliwiającej rozformowanie wykonanej części: fig. 2 do 7 - inne przykłady rozwiązań urządzenia formierskiego, stanowiącego część maszyny do formowania części betonowych w schematycznym przekroju osiowym, przy czym części tego urządzenia znajdują się w pozycji zwolnionej, umożliwiającej rozformowanie wykonanej części kształtowej: fig. 8 i 9 - przykłady rozwiązania urządzenia formierskiego w schematycznym przekroju poziomym, przy czym części tego urządzenia znajdują się w pozycji roboczej formowania .

Przedstawione na fig. 1 urządzenie formierskie 10 stanowi część składową nie pokazanej na rysunku maszyny formierskiej, służące do formowania części kształtowych 11 z masy formierskiej, stanowiących elementy 12 szybu, np. pierściineż szybowe, tubusy szybowe, rury itp. Części kształtowe 11 mogą być w przekroju poprzecznym okrągłe lub neżgktągłe, np. owalne, eliptyczne, albo wielokąta, np. czworokątne.

W przykładzie rozwiązania na fig. 1 przedstawiona jest w celu uproszczenia walcowa część kształtowa 11, stanowiąca element 12 szybu.

W zastosowaniu do tego typu części kształtowych 11, urządzenie formierskie 10 jest wyposażone w rdzeń formierski 15, mający przykładowo kształt zamkniętego walca. Rdzeń formierski 15 jest zaopatrzony w walcową ściankę 19, połączoną u dołu z płytą 18 podstawy oraz w okrągłą pokrywę 18. Urządzenie formierskie 10 jest ponadto zaopatrzone w wymienny płaszcz 20 formy, mający kształt walcowy i zaopatrzony u góry w kołnierz 21. Między płaszczem 20 formy i umieszczonym w nim współośrodkowo rdzeniem formierskim 15 jest zachowany odpowiedni odstęp promieniowy, tworzący przestrzeń roboczą 14 formy, zamkniętą od dołu za pomocą dolnej złączki 24, służącej ponadto do nadania kształtu dolnego wrębu formowanej części kształtowej 11.

Dolna złączka 24 zamyka szczelnie przestrzeń roboczą 14 formy od dołu, a ponadto może służyć do gdttanspotWooyoania nasadzonej na nią gotowej części kształtowej 11. Dolna złączka 24 jest dokładnie współśtodkoon na rdzeniu formierskim 15, opierając się na stałej części podporowej 17, przy czym jest ona osadzona we wnętrzu płaszcza 20 formy.

W skład urządzenia formierskiego 10 wchodzi również nie uwidoczniona na rysunku złączka górna, służąca do formowania górnego wrębu części kształtowej 11, która po napełnieniu przestrzeni roboczej 14 formy, masą formierską np. betonem, jest w tym celu opuszczana przez maszynę, sprasowując masę.

Masa formierska, równocześnie z napełnianiem od góry przestrzeni roboczej 14 formy podlega zagęszczaniu przez wstrząsarkę, do której jest przymocowana płyta 16 podstawy.

Urządzenie formierskie 10 jest zbudowane w ten sposób, że w czasie formowania części kształtowej 11 umożliwia równoczesne kształtowanie przynajmniej jednej podpory do oparcia nogi.

W rozwiązaniu przedstawionym na fig. 1 urządzenie formierskie 10 służy do zalogowania czterech podpór 25 do 28, które jako części składowe wykonywanej części kształtowej 11, stanowią z nią materiałowo jednorodną całość i zostają równocześnie z nią eαfgtmownne. Podpory 25 do 28 mają postać zagłębień w przybliżeniu promieniowych, jednakże zgodnie z wynalazkiem mogą mieć również postać neeuoedgceneonych na rysunku balkonowych występów, zaopatrzonych

167 579 w powierzchnie, tworzące stopnie. Ponieważ podpory 25 do 28 w postaci zagłębień zmniejszają ścianki części kształtowej 11 mogą być formowane w zgrubieniu tej ścianki po jej stronie wewnętrznej lub zewnętrznej. Zgrubienie 29 na fig. 1 ma postać kładki, przebiegającej wzdłuż wewnętrznej ścianki części kształtowej 11, równolegle do osi zaś uformowane podpory 25 do 28 zostają utworzone jako dolne ścianki zagłębień 30 do 33.

Na krawędzi dolnych ścianek zagłębień 30 do 33 zostaje ukształtowany wystający do góry, poziomy stopień 35 do 38, którego powierzchni górnej nadana zostaje szorstka struktura. Stopnie 35 - 38 mogą być przy wstępowaniu na ukształtowaną przez podpory 25 do 28 drabinę, chwytane ręką służąc tym samym jako uchwyty.

Każde zagłębienie 30 do 33 ma w przekroju poprzecznym kształt czworokąta, przy czym zarówno powierzchnia górna 39, powierzchnia dolna 40,jak i prostopadła do nich tylna ścianka 41 są płaskie. Natomiast znajdujący się z przodu stopień 35 do-38 stanowi pionowy występ wystający ponad powierzchnię dolną 40 dzięki czemu może być dobrze chwytany ręką. Ponadto w powierzchni dolnej 40 ukształtowany jest przynajmniej jeden otwarty do dołu przepust 42, np. otwór.

Podobnie jak opisana podpora 25, ukształtowane są umieszczane nad nią podpory 26 do 28, utworzone przez zagłębienia 31 do 33, ze stopniami 36 do 38. Podpory 25 do 28 mogą być wzajemnie usytuowane zarówno w ten sposób, że tworzą eżdnłbieżny ciąg stopni, jak i mogą być wzajemnie przesunięte w bok lub do góry tworząc dwubieżny ciąg stopni.

Każde zagłębienie 30 do 33 tworzące podporę 25 do 28 jest formowane za pomocą podporządkowanego mu elementu kształtowego 55 do 58 umieszczonego wewnątrz rdzenia 15 formy i określonego w dalszej części opisu jako rdzeń zigłębienit. Rdzeń 15 formy jest ponadto zaopatrzony w sąsiadujące z elementami 55 do 58 płaskie części 45 do 48, kształtujące obszary powierzchni wewnętrznej zgrubienii 29 ścianki części kształtowej 11, sąsiadujące z zagłębieniami 30 - 31.

Każdy rdzeń zagłębienia 55 do 58 ma kształt odpowiadający formowanemu zagłębieniu 30 do 33 i jest podporządkowany temu zagłębieniu.

Każda płaska część 45 do 48 a wraz z nią przyporządkowany jej rdzeń zagłębienia 55 do 58 są przesuwane tam i z powrotem poziomo w kierunku strzałki 44, z przedstawionej na fig. 1 pozycji zwolnionej, w której możliwe jest rozformowanie wykonanej części kształtowej 11 do pozycji roboczej formowania, w której rdzenie zagłębień 55 do 58 formują odpowiadające im zagłębienia 30 do 33 w części kształtowej 11, oraz z powrotem do pozycji zwolnionej.

Każdy z rdzeni zagłębień 55 do 58 w nie przedstawionym na rysunku przekroju poziomym, jest ukształtowany w postaci skrzynki, natomiast w przekroju pionowym /fig. 1/ - ma kształt czworokąta, np. , kwadratu itp,, przy czyra rdzenie 55 do 58, są indywidualnie prowadzone i przesuwane w rdzeniu 15 formy, między przedstawioną na rysunku pozycją zwolnioną, a pozycja roboczą formowania oraz utrzymywane nieruchomo w przesuniętym położeniu. W tym celu każdy rdzeń zagłębienia 55 do 58 jest zaopatrzony w indywidualny napęd 59 do 62 realizujący ten ruch.

Napęd 59 - 62 stanowi cylinder roboczy przymocowany do wnętrza rdzenia 15 formy i uruchamiany za pomocą ośrodke pod ciśnienem., Cyłindee ten spełnia równocześnie rooę prowadnicy płaskiej części 45 do 48 rdzenia 15, do której jest przymocowany.

W rozwiązaniu przedstawionym na fig. 1 każdy rdzeń 55 do ,8 łada ea ęeę z dwóch części, a mianowicie z górnjj, otwartej od dołu części skrzynkowej 65 do 68 oraz z umieszczonej przesuwnie i prowadzonej wewnątrz miej części uzupełniającej 75 do 78, stanowiącej równocześnie podstawę rdzenia 55 do 58.

Każda z części uzupełniających 75 do 78 może względem podporządkowanej jej części skrzynkowej 65 do 68 zajmować dwa położenia: jedno - nie pokazane na rysunku położenie formowania i drugie przedstawione na fig. 1 - położenie zwolnione, rozformowania.

Ruch każdej z części uzupełniających 75 do 78 w stosunku do części skrzynkowych 65 do 68 odbywa się tam i z powrotem w kierunku pionowym wzdłuż strzałki 43. W celu realizacji tego ruchu każda część uzupełniająca 75 do 78 jest zaopatrzona we własny napęd 69 do 72, stanowiący przykładowo cylinder roboczy, uruchamiany za pomocą ośrodka pod ciśnieniem i służący do przesunięcia każdej z części uzupełniających 75 do 78 - z przedstawionej na fig. 1 pozycji zwolnionej, rozformowania w kierunku do dołu, w nie pokazaną na rysunku pozycję roboczą formowania i z powrotem.

167 579

Każda z części uzupełniających 75 do 78 jest przy tym prowadzona wzdłuż powierzchni wewnętrznych części skrzynkowej 65 do 68 oraz płaskiej części 45 do 48 i zaopatrzona w otwarty do dołu kanał 85 do 88, za pomocą którego ukształtowany zostaje stopień 35 do 38 podpory 25 do 28 części kształtowej 11.

Z rysunku widoczny jest sposób kształtowania dolnej powierzchni 40 zagłębień 30 do 33 za pomocą części uzupełniających 75 do 78 oraz formowania stopni 35 do 38 przez kanały 85 do 88 tych części.

W rozwiązaniu przedstawionym na fig. 1, każda część uzupełniająca 75 do 78 jest ponadto zaopatrzona w wystający pionowo do dołu trzpień 95 do 98 o odpowiedniej długości, za pomocą którego formowany jest w dolnej powierzchni 40 każdego zagłębienia 30 do 33 przepust w postaci otworu 42.

Każda płaska część 45 do 48 rdzenia 15 formy, tworzy dla przyporządkowanego jej rdzenia zagłębienia 55 do 58, rodzaj uchwytu, do którego jest przymocowany napęd 59 do 62, jego przesuwu poziomego /w kierunku strzałki 44/. Prowadzenie poziome tego przesuwu jest zrealizowane za pomocą unieruchomionych cylindrów roboczych tych napędów 59 do 62.

Natomiast części uzupełniające 75 do 78 są prowadzone i przesuwane indywidualnie pionowo /w kierunku strzałki 43/, za pomocą napędów 69 do 72.

Kątownik 79 zamykający z prawej strony kanał 85 do 88 /oznaczony na fig. 1 jedynie dla części uzupełniającej 75/ - jest połączony z napędem 69 do 72 i przesuwa się w wycięciu 49 płaskiej części 45 do 48 rdzenia 15.

W przypadku, gdy podpory 25 do 28 formowanej części 11 mają postać zagłębień 30 do 33 poszczególne płaskie części 45 do 48 rdzenia 15 zostają przez uruchomienie przyporządkowanych im napędów 59 do 62 /fig. 1/ przesunięte na lewo, w pozycję roboczą formowania. Częściowo w czasie tego ruchu bezpośrednio po nim - części uzupełniające 75 do 78 zostają przesunięte do dołu przez uruchomienie ich napędów 69 do 72.

Przesuw do dołu ograniczony jest przez zderzenie kątownika 79 /oznaczonego jedynie dla części uzupełniającej 75/ z dolną krawędzią wycięcia 49 w płaskiej części 45 rdzenia 15.

Napędy 59 do 62 oraz napędy 69 do 72 mogą być włączane zarówno wszystkie równocześnie jak i każdy oddzielnie,z odpowiednim przesunięciem w czasie, umożliwiając przez to oddzielne uruchamianie każdego rdzenia zagłębienia 55 do 58. Równocześnie w czasie przesuwu poziomego płaskie części 45 - 48 rdzenia 15 formują wewnętrzną powierzchnię zgrubienia 29 ścianki części kształtowej 11. Powierzchnie czołowe tego zgrubienia 29 mogą być również uformowane przez odpowiednio ukształtowane elementy części uzupełniających 75 do 78, połączone z kanałami 85 do 88.

W celu rozformowania wykonanej części kształtowej 11, zostają naprzód przysunięte do góry poszczególne części uzupełniające 75 do 78, za pomocą ich napędów 69 do 72 w położenie rozformowania, w którym pozostają wsunięte do wnętrza części skrzynkowych 65 do 68 /fig. 1/. Przesunięcie to jest ograniczone przez zderzenie części uzupełniających 75 do 78 z górnymi ściankami części skrzynkowych 65 do 68.

W czasie tego ruchu trzpienie 95 do 98 znajdują się w położeniu podniesionym, w którym ich dolne krawędzie znajdują się przynajmniej w niewielkiej odległości od górnej, płaskiej powierzchni wystających stopni 35 do 38.

Następnie płaskie części 45 do 48 wraz z połączonymi z nimi częściami skrzynkowymi 55 do 58 i schowanymi wewnątrz nich częściami uzupełniającymi 75 do 78 zostają przesunięte poziomo, za pomocą przyporządkowanych im napędów 59 do 62 /na fig. 1 w kierunku na prawo/, w przedstawione na rysunku położenie zwolnione, w którym możliwe jest rozformowanie czyli wyjęcie wykonanej części kształtowej 11, przez jej osiowe przesunięcie względem rdzenia 15 formy. Wysunięte z unormowanej części kształtowej 11 rdzenie 55 do 58 zagłębień nie stoją na przeszkodzie temu przesunięciu.

W przykładzie rozwiązania wynalazku przedstawionym na fig. 1 - części uzupełniające 75 do 78 w swym ruchu w położenie rozformowania przesuwane są do góry, jednakże części skrzynkowe 55 do 58 tworzące rdzenie zagłębień mogą być również ukształtowane w ten sposób, aby formować zagłębienia, których dolna powierzchnia 40 poczynając od stopni 35 do 38 jest nachylona w dół.

167 579

Ponadto przez odpowiednie ukształtowanie trzpieni 95 do 98 możliwe jest oczywiście wykonanie innego kształtu przepustów 42.

Na fig. 1 przedstawiono podpory 25 do 28 zaopatrzone w zbrrjenie 99, ssannwiącc ccęśś składową konstrukcji kosza zbrojeniowego 100, który w obrębie podpory ma odpowiednio do niej dopasowany kształt.

Na fig. 2 pzzedstawiającej drugi pzzykład oDwiązaniaa wwnaiazku, pposcceegine eeeemety odpowiadające elementom rozwiązania według fig. 1, oznaczono odnośnikami powiększonymi o liczbę 100 w celu możliwości powołania się na .powyższy opis pierwszego przykładu rozwiązania /według fig. 1/.

Konstrukcja rdzeni zagłębień 155 do 158 w przykładzie rozwiązania, przedstawionym na fig. 2, jest podobnie jak w przykładzie rozwiązania na fig. 1. Rdzenie te mają kształt skrzynkowy i umożliwiają uformowanie zagłębień 130 do 133 po stronie wewnętrznej zgrubienia 129 ścianki części kształtowej 111. Zagłębienia 130 do 133 są ponadto zaopatrzone, podobnie jak na fig. 1, w wystające do góry stopnie 135 do 138.

Jednakże w urządzeniu formierskim 110, przedstawionym na fig. 2, poszczególne części skrzynkowe 165 do 166 rdzeni zagłębień 155 do 158, są wzajemnie połączone przez przymocowanie do wspólnej, płaskiej części 150 formy poruszanej tam i z powrotem w kierunku poziomym, za pomocą wspólnego dla wszystkich rdzeni napędu 159. Napęd 159 stanowi cylinder roboczy, zasilany ośrodkiem pod ciśnieniem.

Ruch poziomy rdzeni zagłębień 155 do 150 odbywa się od przedstawionej na fig. 2 pozycji rozformowania do nie przedstawionej na rysunku - pozycji roboczej formowania, przy czym cylinder roboczy napędu 159 twarzy równocześnie prowadzenie płaskiej części 150.

Wspólna, płaska część 150, do której przymocowane są wszystkie części skrzynkowe 165 do 168 rdzeni 155 do 158 zagłębień jest zaopatrzona w wycięcia 149, służące do przesuwania się w nica CaWinelóia 77 a zzęśia zzueeaeijąąnyha 75 a oa 778. Ponadto ta płaska część 150 jest korzystnie ukształtowana w postaci litery U. Obydwa ramiona części 150 o tym kształcie formują powierzchnię wewnętrzną zgrubienia 129 ścianki części kształtowej 111.

Inna różnica przykładu rozwiązania przedstawionego na fig. 2, w stosunku do opisanego rozwiązania według fig. 1 polega na tym, że poszczególne części uzupełniające 175 do 178 połączone są razem i poruszane pionowo w kierunku strzałki 143, za pomocą jednego tylko, wspólnego dla wszystkich tych części - napędu 169. Punktami zwrotnymi tego ruchu są: przedstawiona na fig. 2 pozycja zwolniona, rozformowania oraz nie przedstawiona na rysunku pozycja robocza formowania. Wszystkie cztery części uzupełniające 175 do 178 są połączone za pomocą kątowników 179 z pionową dźwignią 113, uruchamianą za pomocą napędu 169.

W omawianym przykładzie rozwiązania wszystkie rdzenie 155 do 158 zagłębień są usytuowane w sposób tworzący w formowanej części kształtowej 111 rodzaj schodów jndaobiegowych.

W nie pokazanym na rysunku przykładzie rozwiązania mogą być także dwa rdzenie zagłębień np. 55 i 57 /na fig. 1/ połączone w jedną grupę i razem przesuwane zarówno w kierunku pionowym jak i poziomym, umożliwiając uformowanie zagłębień 30 i 32, zaś dwa inne rdzenie zagłębień np. 56 i 58 połączone - w drugą grupę i również razem przesuwane w kierunku poziomym i pionowym umożliwiając uformowanie zagłębień 31 i 33. Obydwie te grupy rdzeni są przy tym wzajemnie tak usytuowane, że umożliwiają uzyskanie dwubieżnego układu schodów z przesunięciem bocznym oraz/lub pionowym obu grup.

Za pomocą elementów kształtowych , w postaci przedstawionych na fig. 1 i fig. 2 rdzeni 55 do 58 względnie 155 do 158, mogą być w sposób oczywisty formowane zamiast zagłębień wystające promieniowo występy w kształcie stopni, o przekroju poprzecznym podobnym jak na rysunku .

W trzecim przykładzie rozwiązania wynalazku, przedstawionym na fig. 3 wszystkie rdzenie zagłębień 255 do 258 również połączone są z łącznikiem 251 i poruszane razem między przedstawioną na rysunku pozycją zwolnioną, a nie przedstawioną pozycją roboczą formowania. Poszczególne rdzenie 255 do 258 składają się w tym przypadku z pwjedyńceej części skrzynkowej, zamkniętej ze wszystkich stron i są poruszane ruchem wahadłowym wzdłuż łukowego toru /strzałka 252/, którego punktami zwrotnymi jest przedstawiona na rysunku pozycja zwolniona rozformowania i nie przedstawiona - pozycja robocza formowania. Części skrzynkowe rdzeni 255 do 258

167 579 mają przy tym w przekroju pionowym kształt łukowy, np. kształt wycinków pierścieni kołowych i są osadzone wahadłowo na poziomych osiach 253, w ściance 219 rdzenia 215 formy.

Rdzenie zagłębień 255 i 258 są połączone ze wspólnym urządzeniem uruchamiającym 251, które napęd 259 przesuwa między pozycją zwolnioną rozformowania i pozycją roboczą formowania. Urządzenie uruchamiające 251 jest zaopatrzone w umieszczoną pionowo dźwignię 254, z którą poszczególne rdzenie zagłębień 255 do 258 są połączone przegubowo za mocą sztywno do nich przymocowanych dźwigni kątowych 263, osadzonych na poziomych osiach 253. Wspólny napęd 259 stanowi cylinder roboczy, napędzany ośrodkiem pod ciśnieniem, przy czym końcówka tłoczyska 264 napędu 259 połączona jest przegubowo z dźwignią 273 będącą przedłużeniem ramienia dźwigni kątowej 263 najniżej położonego /fig. 3/ rdzenia zagłębienia 255.

Rdzeń 250 formy tego przykładu rozwiązania ma w ściance 219 - wycięcia 274, odpowiadające wielkości i kształtowi przekroju każdego rdzenia zagłębienia 255 do 250, dzięki czemu rdzenie te przechodzą przez odpowiadające im wycięcia 274 w trakcie,swego ruchu między przedstawioną na fig. 3 pozycją zwolnioną rozformowania i nie przedstawioną na rysunku pozycją roboczą formowania. Ruch ten następuje w wyniku przesunięcia tłoczyska 264 napędu 259 w kierunku strzałki 244, przeniesienie go przez urządzenie uruchamiające 251 i zamiany na łukowy ruch wahadłowy rdzeni 255 do 258 w kierunku strzałki 252.

Urządzenie formierskie 210 przedstawione na fig. 3 umożliwia więc ukształtowanie podpór w postaci łukowych zagłębień 230 do 233, w zgrubieniu 208 ścianki części kształtowej 211, przy czym ścianka tylna oraz otwór wejściowy każdego z tych zagłębień 230 do 233 ma kierunek w przybliżeniu promieniowy w stosunku do osi 253 dźwigni kątowych 263.

Zmniejszeniu przekroju ścianki części kształtowej 211 w obszarze zagłębień 230 - 232 można zapobiec przez uformowanie osiowego zewnętrznego zgrubienia 208 ścianki części kształtowej 211 za pomocą odpowiednio ksształtownngoo płaszcza 200 formy.

W innym przykładzie rozwiązania wynalazku, prozesałwOotym oa fig. 4, płaszcz 220 formy ukształtowany jest w sposób umożliwiający saftortwanin na części kształtowej 311 zewnętrznego równoległego do osi zgrubienia 308 ścianki w obszarze, w którym zostają w nim uformowane, w trakcie procesu formowania, podpory w postaci zagłębień 330 do 333. Zagłębienia te 330 do 333 mają w osiowym przekroju pionowym kształt rombu, którego powierzchnia podstawy 340 kształtuje stopnie 335 do 338 skierowane promieniowo na zewnątrz i nachylone do dołu.

W nie przedstawionym na rysunku przekroju poziomym oraz przekroju pionowym wzdłuż siecznej zagłębienia 330 do 333 mają kształt prostokątów, przy czym mogą one tworzyć układ jednobieżny lub dwubieżny z bocznym oraz/lub pionowym przesunięciem obydwu rzędów stopni.

Rdzenie 355 do 358, służące do saftorowaaia tych zagłębień 330 do 333, mają postać skrzynek, które w przekroju poziomym mają kształt prostokąta, w w przekroju pionowym - kształt rombu. Wszystkie rdzenie zagłębień 355 do 358 są przymocowane do wspólnego narządu 380 w postaci pionowej szyny, połączonej z napędem 359, stanowiącego cylinder roboczy zasilany ośrodkiem pod ciśnieniem i umieszczony pochyło wewnątrz rdzenia 315 formy. Toczysko 364 napędu 359 jest przymocowane obydwoma swymi końcami do rdzenia 315 formy, natomiast obudowa cylindra tego napędu osadzona przesuwnie wa atoczysku , ess t ztyywno oałąstona z narządem 330, υπτΗ/ wiając ruch cylindra i narządu 380 w kierunku strzałki 244, a więc ruch tam i z powrotem romboidalnych rdzeni zagłębień 355 do 358 wzdłuż toru nachylonego do płaszczyzny poziomej.

Punktami zwrotnymi tego toru jest przedstawiona na rysunku pozycja zwolniona rozformowania oraz nie przedstawiona pozycja robocza formowania, w której rdzenie zagłębień 355 do 358 są w położeniu całkowicie wysuniętym. W celu urtżliognnit ruchu rdzeni ścianka 319 rdzenia 315 jest zaopatrzona w odpowiednio ukształtowane i zwymiwrowane wycięcia 374, w których przesuwane są rdzenie. Prowadzenie rdzeni 355 do 358 w tym ruchu może być realizowane zarówno przez oyzięzit 374, jak i przez napęd 359.

Zagłębienia 330 do 333 uformowane w ściance części kształtowej 311 za pomocą rombidalnych rdzeni 355 do 358, mają kierunek promieniowy i są nachylone do płaszczyzny poziomej.

W jeszcze innych przykładach rozwiązania wynalazku, przedstawionych na fig. 5 i 6, część kształtowa 411, mająca postać walca o jednakowym przekroju wokół osi, formowana jest łącznie z wewnętrzną ścianką działową 407, przebiegającą pionowo wzdłuż cięciwy. Ścianka działowa 407 stanowi jedną całość z częścią kształtową 411 i przebiega w określonej odległości od przykrytej nią powierzchni wewnętrznej 434 tej części kształtowej 411, przy czym w ściance tej

167 579 zostają zaformowane podpory 425 do 428 w postaci przepustów 430 do 433, w kształcie okien, tworzących jedno - lub dwubieżny układ stopni. Przepusty te są zarówno w przekroju poziomym, jak i pionowym prostokątne.

Do uformowania przepustów 430 do 433, służą rdzenie 455 do 458, w postaci skrzynkowej, mające zarówno w przekroju poziomym, jak i pionowym kształt prostokątny i połączone w jedną grupę za pomocą napędu 480 mającego postać pionowej szyny. Do poziomego przesunięcia rdzeni 455 do 458 w kierunku strzałki 444 między pokazaną na rysunku pozycją zwolnioną rozformowania a nie pokazaną - pozycją roboczą formowania, służy napęd 489, połączony z narządem 480. Analogicznie, jak to miało miejsce w przykładzie rozwiązania według fig. 4, tłoczysko 464 napędu 459 jest swymi obydwoma końcami przymocowane do rdzenia 415 formy, natomiast stanowiący napęd 459 cylinder roboczy i połączony z narządem 480 przesuwa się poziomo w kierunku strzałki 444.

W przykładach rozwiązania przedstawionych na fig. 5 i 6 - rdzeń 415 formy jest połączony z płaskimi częściami 405 i 406, do obustronnego ufcirmowania ścianki bzz^łoB^ 440.

W rozwiązaniu według fig. 5 obydwie rrwnnległe ccęści płłskie 445 i 406 sstanoią sstłe części składowe rdzenia 415 formy, przymocowane do walcowych ścianek 419 rdzenia. Przestrzeń utworzona między tymi częściami 405 i 406 tworzy otwartą od góry przestrzeń roboczą formy służącą do uformowania ścianki działowej 407, przy czym część 406 znajdująca się od strony wewnętrznej jest zaopatrzona w wycięcie 474 w kształcie okien, przyporządkowane odpowiednim rdzeniom 455 do 458. Po uruchomieniu napędu 459 następuje przesuw poziomy tych rdzeni z pozycji zwolnionej rozformowania, przedstawionej na fig. 5 w pozycję roboczą formowania, przy czym rdzenie 455 do 458 wsuwają się przez wycięcia 474 w kierunku drugiej płaskiej części 405 aż do zderzenia się z nią. Narząd 480 jest więc w tym przykładzie rozwiązania jedynie dźwigarem wystających z niego rdzeni 455 do 458, nie biorąc udziału w formowaniu ścianki działowej 407 części kształtowej 411.

Natomiast w odmianie tego przykładu rozwiązania wynalazku, przedstawionym na fig. 6, płaska część 406 jest sztywno połączona z narządem 480, tworząc w stosunku do nieruchomego rdzenia 415 - jego ruchomą, płaską część, kształtującą od strony wewnętrznej ściankę działową 407. Płaska część 406 stanowi ruchomy odcinek ściany rdzenia formy, połączony z rdzeniami 455 do 458 i przesuwany poziomo razem z nimi, między pozycją zwolnioną rozformowania przedstawioną na fig. 6, a nie przedstawioną na rysunku pozycją roboczą formowania.

Jeszcze inny przykład rozwiązania wynalazku, przedstawiony na fig. 7 jest konstrukcyjnie podobny do przykładu rozwiązania przedstawionego na fig. 3, głównie w zakresie budowy rdzenia 515 formy i umieszczonego wewnątrz niego układu rdzeni zagłębień 555 do 558. Część kształtowa 511 wynalazku uformowana wraz z łuSowaew aggZbenneiaew w guubenneiw 58 W Ceilkei, oθSbnnaei jak w rozwiązaniu według fig. 3. W celw zaoszczęenleiw mssw formierskiej, jkW i zealenszenia ciężaru części kształtowej 511, zewnętrzne zgrubienie 508 jej ścianki jest zaopatrzone w otwarte, zewnętrzne wydrążenia 581 do 583. Wydrążenia te są kształtowane w procesie formowania części kształtowej 511 i roeaieszcesne w ten sposób, że w przekroju pionowym części 511 między dwoma kolejnymi zagłębieniami 530 do 533 znajduje się jedno wydrążenie 581 do 583 o przekroju trójkątnym. Dzięki temu uzyskuje się równomierny przekrój ścianki części kształtowej 511 w tym obszarze.

Do zafoumowania wydrążeń 581 do 583 urządzenie formujące 510 jest wyposażone w zewnętrzne rdzenie wydrążeń 594, przy czym płaszcz 520 formy jest zaopatrzony w przepusty 591 do 593, przez które są przesuwane te rdzenie. Rdzenie 594 wydrążeń są przesuwane w kierunku poziomym, tam i z powrotem za pomocą napędu 590, stanowiącego przykładowo cylinder roboczy zasilany ośrodkiem pod ciśnieniem. Punktami zwrotnymi tego ruchu jest przedstawiona na rysunku pozycja rozformowania oraz nieuwidoczniona na rysunku pozycja robocza formowania.

Napęd 590 służy równocześnie do prowadzenia poziomego rdzeni 594 wydrążeń, które połączone są w jedną grupę i przytwierdzone do narządu 589.

Oczywiście rdzenie wydrążeń 594 mogą być również uruchamiane indywidualnie za pomocą oddzielnych, przyporządkowanych każdemu rdzeniowi - napędów.

167 579

W jeszcze innym przykładzie rozwiązania wynalazku, przedstawionym na fig. 8 - część kształtowa 611 ma znajdujące się od wewnątrz zgrubienie 629 ścianki, tworzące rodzaj pionowej kładki, przy czym zarówno obie boczne części 602, 604 jak i środkowa część 604 zgrubienia 629 jak i zagłębienia 630 do 631 zostają uformowane w jednym procesie razem z częścią kształtową 611.

Do ukształtowania części bocznych 602 i 604 zgrubienia 629 służą części płaskie 622 i 623 połączone na stale z rdzeniem 615 formy. Natomiast czołowe powierzchnie zgrubienia 629 ukształtowane są przez płaską część 650, przesuwaną poziomo w kierunku strzałki 644, za pomocą napędu 659. Punktami zwrotnymi tego przesuwu jest przedstawiona na fig. 8 pozycja formowania oraz nieuwidoczniona na rysunku pozycja rozformowania.

0o płaskiej części 650 są z obydwu jej stron przytwierdzone rdzenie wydrążeń 655 i 656, korzystnie wzajemnie przedstawione w kierunku pionowym /co nie jest uwidocznione na rysunku/ w celu utworzenia zagłębień 630 i 631, dwubieżnego układu stopni.

Urządzenie formierskie według fig. 8 umożliwia więc uformowanie, przez płaską część 650 i połączone z nią rdzenie 655 i 656, zarówno powierzchni bocznych części 602, 603 i 604 zgrubienia 629, samych zagłębień 630 i 631, jak i powierzchni między tymi zagłębieniami.

W przedstawionym na fig. 9 przykładzie rozwiązania wynalazku, część kształtowa 711 jest zaopatrzona od wewnątrz w zgrubienie 729 ścianki, w którym w opisany poprzednio sposób uformowane zostają zagłębienia 730, tworząc jednobieżny układ stopni. Znajdujące się po obydwu stronach zagłębień 730 części 702 i 704 zgrubienia 729 zostają uformowane za pomocą odpowiednio ukształtowanych otwartych od góry ścianek 722 i 723, rdzenia 715 formy, ścianki 722 i 723 są w przekroju tak ukształtowane, że po stronie zewnętrznej części 702 i 704 zgrubienia ścianki uformowana zostaje poręcz 701 do chwytania ręką.

Czołowa powierzchnia wewnętrzna zgrubienia 729 ścianki zostaje uformowana, podobnie jak w przykładzie rozwiązania wynalazku według fig. 8, przez płaską część 750, przesuwaną za pomocą napędu 759.

We wszystkich opisanych przykładach rozwiązania wynalazku przedstawionych na fig. 1 do 9, każda z wytwarzanych części kształtowych ma podpory, stanowiące jedną z nią całość. Podpory te w przykładach rozwiązania przedstawionych na fig. 1 i 2 są wykonane w wewnętrznym zgrubieniu 29, 129 ścianki, mającym postać kładki równoległej do osi. Dolna złączka 24, 124 ma stanowiącą z nią-jedną całość część podporową 84, 184, na której opiera się to zgrubienie .

Również w przykładach rozwiązania wynalazku przedstawionych na fig. 8 i 9, zgrubienie 629, 729 znajduje się po stronie wewnętrznej ścianki, o więc urządzenia formierskie 610, 710 są wyposażone w nieuwidocznioną na rysunku dolną złączkę, zaopatrzoną w odpowiednio ukształtowane części podporowe, służące do podparcia zgrubień 602 do 604 i 702, 704 - ścianki uformowanej części kształtowej.

W przykładach rozwiązania wynalazku przedstawionych na fig. 3, 4 i 7 części kształtowe 211, 311, 511 są zaopatrzone w zgrubienie zewnętrzne 208, 308, 508, przy czym dolna złączka 224, 324, 524 odpowiednich urządzeń formierskich 210, 310, 510 jest wyposażona w odpowiednią część podporową 204, 384, na której opiera się to zgrubienie ścianki.

W przykładach rozwiązania wynalazku przedstawionych na fig. 5 i 6, w których część kształtowa 411 jest zaopatrzona w ściankę działową 407 - dolna złączka 424 jest wyposażona w część podporową 484, mającą postać mostka, o odpowiednich wymiarach i kształcie, służącą do podparcia tej ścianki działowej.

Forma, a korzystnie i rdzeń urządzenia do wytwarzania części kształtowych z masy formierskiej według wynalazku są ponadto korzystnie wyposażone w, nie uwidocznioną na rysunku, wstrząsarkę lub wibrator do wytwarzania wstrząsów lub wibracji, w celu zagęszczenia masy formierskiej.

167 579

Fig. 2

167 579

Fig. 3

167 579

Fig. 4

167 579

405 ' >50

Fig. 5

167 579

Fig. 6

167 579

Fig. 7

167 579

Fig. 8

167 579

Fig. 9

167 579

Fig. 1

KR

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 1,50 zł

Claims (53)

1. Zastrzeżenia patentowe tym, że zgrubienie ścianki części kształt y m, że zgrubienie ścianki części kształ1. Sposób wytwarzania części kształtowych, zwłaszcza elementów szybów, rur itp. z masy formierskiej, zwłaszcza z betonu, betonu polimeryzacy jnego, betonu siarkowego lub podobnych mas betonowych, z mas ceramicznych, z tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów, polegający na uformowaniu części w jednostronnie zamkniętej w formie, utworzonej z płaszcza i rdzenia, przy czym równocześnie uformowana zostaje z doprowadzonej do formy masy formierskiej, przynajmniej jedna podpora nadająca się do oparcia stopy, po czym uformowana część kształtowa w wyniku ruchu względnego płaszcza formy względem rdzenia zostaje rozformowana, znamienny tym, że poszczególne podpory formuje się w obszarze zgrubienia ścianki części kształtowej nadając im postać zagłębienia w powierzchni wewnętrznej tego zgrubienia.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że zgrubienie ścianki części kształtowej znajduje się po jej stronie wewnętrznej.
3. 3. Sposób według zastrz. 1,znamienny towej znajduje się po jej stronie zewnętrznej.
4. 4. Sposób według zastrz. 1,znamienny towej jest z nią połączone z obydwu stron tworząc ściankę działową wewnątrz tej części.
5. 5. Sposób według zastrz. 1,znamienny tym, że masę formierską w trakcie formowania zagęszcza się, zwłaszcza przez wstrząsanie lub wibracje.
6. 6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że uformowaną część kształtową z podporami wyjmuje się z formy przed tym, zanim zwiąże środek wiążący w masie formierskiej.
7. 7. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że zgrubienie na powierzchni wewnętrznej ścianki części kształtowej, formuje się w postaci kładki biegnącej równolegle do osi formy wzdłuż wewnętrznej powierzchni jej płaszcza.
8. 8. Sposób według zastrz. 2 albo 3 albo 4, znamienny tym, że przy poszczególnych zagłębieniach formuje się po ich stronie wewnętrznej wystające poprzecznie uchwyty, umożliwiające chwycenie ręką.
9. 9. Sposób według zastrz. 2 albo 3 albo 4, znamienny tym, że przy poszczególnych zagłębieniach formuje się po ich stronie zewnętrznej uchwyty, wystające ze zgrubienia ścianki, równolegle do osi części kształtowej.
10. 10. Sposób według zastrz. 4, znamienny 'tym, że cciakęę dziłłową staoowiącą jedną całość z częścią kształtową formuje się wzdłuż siecznej, w płaszczyźnie pionowej, w określonej odległości od wewnętrznej powierzchni części kształtowej, przy czym w ściance tej formuje się przepusty w kształcie okien, tworzące podpory.
11. 11. Sposób według zazasz. e aabo 3 aabb 44 enamienny t y ^m, ^że foruje sii zagłębienia, które w przekroju pionowym mają kształt czworokąta, zwłaszzae protłkWsaa.
12. 12. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że formuje się zagłębienia, które w przekroju pionowym mają kształt rombu.
13. 13. Sposób według zaatrz. 2 albo 3 albo 4, znamienny tym, że w zagłębieniach na wewnętrznej pϋwleΓzaZni zgrabieni a ścianki części szpatowej, oomujee iiy nssijicne dd góry i przebiegający poziomo stopień, ułatwiający chwycenie ręką.
14. 14. Sposób według zastrz. 13, znamienne t m m, ee stopee, ^(jmujee sęy ae płaskiej, dolnej powierzchni zagłębienia.
15. 15. Sposób według zazasz. e e^o 3 a^b 4_r enamienny t y ^m, ^że formuj ssę zagłębienia, które w poziomym oraz pionowym przekroju mają postać skrzynek, przy czym ich powierzchnia dolna jest w przybliżeniu pozioma.
16. 16. Sposób według zastrz. 2 albo 3 albo 4, znamienny dolna zagłębień jest nachylona do dołu, w kierunku na zewnątrz.
17. 17. Sposób według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, zagłębień formuje się przynajmniej jeden, otwarty od dołu przepust.

    tym, że powierzchnia że na dolnej powierzchni

    167 579
18. 18. Sposób według zastrz. 2 albo 4, znamienny tym, że wewnętrzne zgrubienie ścianki części kształtowej formuje się za pomocą płaskiej części zamykającej, stanowiącej ruchomy element rdzenia formy.
19. 19. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że przynajmniej jedną podporę, zwłaszcza zaś tworzące ją zagłębienie formuje się za pomocą rdzenia zagłębienia, czyli przyporządkowanego temu zagłębieniu odpowiednio ukształtowanego ruchomego elementu rdzenia.
20. 20. Sposób według zastrz. 1, znamienny tyrn, że przed formowaniem umieszcza się w formie zbrojenie przynajmniej dla jednej podpory, stanowiące korzystnie części konstrukcji zbrojeniowej części kształtowej.
21. 21. Urządzenie do wytwarzania części kształtowych, zwłaszcza elementów szybów, rur itp. z masy formierskiej, zwłaszcza z betonu, betonu polimeryzacyjnego, betonu siarkowego lub podobnych mas betonowych, z mas ceramicznych, z tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów, wyposażone w jednostronnie zamykaną formę utworzoną z zewnętrznego płaszcza, rdzenia, przy czym rdzeń formy jest wyposażony przynajmniej w jedną część, służącą do rozformowania elementów wystających z konturu formy, w stronę wnętrza rdzenia, która to część ruchoma względem rdzenia, jest przesuwana od pozycji rozformowania do pozycji roboczej formowania, umożliwiając uformowanie przynajmniej jednego zagłębienia względnie występu w formowanej części kształtowej,znamienny tym, że część rdzenia formierskiego służąca do uformowania zagłębienia /30 do 33, 130 do 133, 230 do 233, 330 do 333, 430 do 433, 530 do 533, 630, 631, 731/ stanowiąca ruchomy rdzeń zagłębienia /55 do 58, 155 do 158, 255 do 258, 355 do 358, 455 do 458, 555 do 558, 655, 656,755/ ma postać elementu o kształcie i wymiarach odpowiadających formowanemu w ściance zagłębieniu /30 do 33, 130 do 133, 630, 631, 730/, do oparcia stopy z występem tworzącym stopień /25 do 28, 125 do 128, 225 do 228, 325 do 328, 425 do 428/.
22. 22. Urządzenie według zastrz. 21, znamienne tym, że jego rdzeń jest zaopatrzony od strony wewnętrznej zgrubienia /29, 129, 407, 629, 729/ ścianki części kształtowej /11, 111, 211, 311, 411, 611, 711/ w odpowiednio dopasowaną ruchomą, płaską część /45 do 48, 150, 406, 650, 750/ rdzenia /15, 115, 415, 615, 715/ kształtującą czołową powierzchnię tego zgrubienia.
23. 23. Urządzenie według zastrz. 21,z namienne tym, że jego elementy kształtowe tworzące rdzenie zagłębień /55 do 58, 155 do 158, 255 do 258, 355 do 358, 455 do 458, 555 do 558, 655, 656, 755/, mają w przekroju poziomym postać skrzynkową.
24. 24. Urządzenie według zastrz. 23, znamienne tym, że jego elementy kształtowe tworzące rdzenie zagłębień /55 do 58, 155 do 158, 455 do 458, 655, 656, 755/, mają w przekroju pionowym kształt czworokąta, zwłaszcza prostokąta.
25. 25. Urrąddeeie według zastrz. 23, znamienne tyrn, /355 do 358/ mają w przekroju pionowym kształt rombu.
26. 26. d^zązen^ według zastr.. 23, znamienne tym, /255 do 258, 555 do 558/ mają w przekroju pionowym kształt łukowy.
27. 27. Urządzenie według zastrz. 21, znamienne tym, że każdy z jego rdzeni zagłębień /55 do 50/ jest przesuwany, zatrzymywany i prowadzony względem rdzenia /15/ formy między pozycją rozformowania i pozycją roboczą formowania.
28. 28. U^ządzem według 27, znamienne /55 do 58/, są wyposażone w oddzielne napędy /59 do 62/.
29. 29. Urządzenie według zastrz. 21, znamienne /55 dd 58/ ss uuworzone z wielu częścz /4Z do 48. 6Z do 12.
30. 30. U^ządzmi według zastz. . 21, znamienne /355 do 358 i 455 do 458/ są utworzone tylko z jednej części.
31. 31. Urządzenie według zatrz.. 9,. i n a i i e η n e ty,. ż. jeg. wieloczśśeionz rdzenie zagłębień /55 do 50, 155 do 158/, są wyposażone w część skrzynkową /65 do 68, 165 do 168/ i w przesuwaną względem niej w kierunku pionowym część uzupełniającą /75 do 78, 175 do 178/, przy czym ruch ten włączony jest wtedy, gdy część skrzynkowa /65 do 68, 165 do 168/ znajduje się w położeniu roboczym formowania.
32. 32. Urządzenie według zastrz. 31, znamienne tym, że część uzupełniająca /75 do 78, 175 do 178/ tworzy podstawę /65 do 68, 165 do 168/ rdzenia zagłębień /55 do 58, 155 do 158/.

    że jego rdzenie zagłębień że jego rdzenie zagłębień tyrn, że jego rdzenie zagłębień tym, że jego rdeżnie zagłębień

    7. do 8 . 9. do 98..

    ty,, że jego rdzenie zagłębień

    167 579
33. 33. Urządzenie według zastrz. 31, znamienne tym, że część uzupełniająca /75 do 77, 175 dd 117/ jeeS korrzsSnie umieeszcznn wewnnttz otwarrej cczści sSrzznnowee /65 dn 6/, 165 dn 16//.
34. 34. Urządzenie według zastzz.31, z naminnee tym, te część uuppełnaejąca /75 to 7/, 175 dr 17// jest canprtzznna e rte^ty nd dtłu kanał /65 dn 6//, służący dn zafnzmnernia nnstaeącegn nd góry stnpnia /
35. 35 dn 3/, 135 dn 13// zagłębienia /3/ dn 33, 130 dn 133/ eeenąt^ części kształtnej /11, 111/.

    3'5, Urządzenie eedług zastrz. 31, 5 z n m i e η n e tym, że część uzupełniająca/^ dn 7/, 175 do 178/ jees ukrsCnαłntwaa otdPtaelnie dd ΓZweinzclsneo ufotmotnrie ppnsSnre /44,

    140/, zagłębienia /30 dn 33, 130 dn 133/ eleitnzz części kształtnej /11, 111/.
36. 36. Urządzenie eedług zastrz. 31, znamienne tym, że część uzupełniająca475 dn 7/, 175 dn 17// jest nnpnsażnna przynajmniej e jeden trzpień /95 dn 9//, ensnreący pin^en dn dnłu i służący dn ufnzmteaaia przepustu /42, 142/ e pnOstaeil /40, 140/ zagłębienia /30 dn 33, 130 dn 133/ eeeiąnzz części kształtnej /11, 111/.
37. 37. Urządzeni, e wedłu g zastr5 . 3 5, znaieenn e tym , i e każd a częś ć uzupełń ja jąca /75 do 77/ jest wnnotsżonn we wełasy nnpęd //6 dd 772, na prrzyład w ppnsaci cyyiidra rznbt czegn, napędzanlgt nśrnOklem pnd ciśnieniem, przesueaeącn ją pinnnen ezglzOem części skrzynktelj /65 dn 6//, między rnzyceą r^nczą fnrmnnaala i p^ycją rtzftrmtnaaia.

    3/. UzząOzlnil md^g zastrz. 2/, znamienne tym, że napęd /59 dn 62/ rdzeni zagłębień /55 dn 5//, ze^szcza zaś ich części skrzyakneyyh /65 dn 6// ma pnstać cylindra znbnczlgn, uruchamiraegn nśrnOkiem pnd ciśailaeem i rrcesueaeącegt rdzeń zagłębień między rtzycet ^bnczą fnrmneaaea i pnznyją znzftrmnnraia.
38. 39. bUr^dzeni weeOeu zzsswz. 22/ znamilnne tym, że jjeo ΓZoceie zzgOeęiee /155 dn 155/ 225 dd 228/ 335 dd 355/ 455 dd 448/ 555 eto 558/ 655,657, /55Λ aszczamza mic ich części skrcynOtee /165 dn 16//, są ptłąccnne e grupy i eyrtsrżtae ee nspólay napęd /159, 259, 359, 459, 559, 659, 759/, e pnsnaci cylindra rtbnycegn uruyhamianeon tśrt00ilm pnd yiśaienilm, który prcesuer je między pnzycją r^nczą ^^mania i p^ycją rtzfnrmnnaair.
39. 40. Uurząocπie ww!^^^ zzasrz. 3!?, 5namilaae tym, ^że jj!⁰ zz^ębich /155 dn 1S8, 255 do 258, 355 do 358, 455 do 458, 555 do 5/, , 55 5 dn 6,5, 755/s ę połączone ze wspólaym urządzeniem uruchamiającym /251, 351, 451, 88l4, napędzanym przez espólny napęd 4159,289,359, 459, 559, 659, 759/.
40. 41. Urządzenie eedług zastzc. 40,5 namienne tym, że jegn esrólnl urządzlnil uruchamiające 4251,551, 581,5814 jest wyptsażnae e narząd /150,380, 480, 650, 750/, dn mó^gn rrzymncneanl są rdzlnel zagłębień /155 dn 15/, 355 dn 35/, 455 dn 45/, 655, 656, 755/, a płaszcza ich części skrznnknee /165 dn 16//, przy czym napęd /159, 359, 459, 659, /894 jest ^łączmy z tym narządem /150, 3/0, 4/0, 650, /804.
41. 42. Urządzenie md^g zast^. 31, znamienne tym, że jegn części uzupełniające /175 dn 17// pn^czn^ są ze espólnym napędem /169/, e ptsnαci cylindra rnbnycegt, uruchamiaaegn nśztdkiea pnd ciśnieniem, który pzclsuwα te części pinnnen między p^ycją r^nczą ^rmoeania i p^ycją znzfnzmneaala.
42. 43. Urztdclnil eedług zast^. 2/, znamienne tym, że jegn rdcenll zagłębień /55 dn 5/, 155 dn 15/, 455 dn 588, 655, 656, 755/, ze^szcza zaś ich części skrzyn^m /65 dn 6/, 165 dn 16// są eyrnsαżtal e pzneαdniCl, zaplenlającl ich prcesuwanie e kierunku prtailalteya e rłaszyzyźail pncitmej.
43. 44. Urządzenie eedług zastrz. 37 albn 42,z nam^naem tm¹ > e 5 egn 5 zzś^^i i czree-niające /75 dn 7/, 175 dn 17// są wnptsαżnae e prneadnice, zaplwaiające ich przesuwanil e kierunku pinnneya.
44. 45. Urządzenu md^g cαstzc. 43, z namlanee tym , i e egn o oZleπl e aoeZębie ń /255 dn 25/, 355 dn 35/, 455 dn 588, 555 dn 85/4, ze^szcza zaś ich części skrcynknel są nnpnsażnae e pznea0nicl, mające pnsnać eycięć 42/5, 374, 474, 875/ e ściance /219, 319, 406, 519/ rdzenia /215, 315, 415, 8184 ^rmy.
45. 46. Urządzenie eedług zastrz. 21, znamienne tym, że rdzeń /15, 115, 415, 615, 715/ in^my jest enpnsαżnny przynajmniej e jedną, ruyhnmą e s^sunku dn aieon, płaską część

    167 579 /45 do 48, 150, 406, 650, 750/ do formowania czołowej powierzchni zgrubienia ścianki części kształtowej, zwłaszcza tych jej obszarów, które znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie zagłębień.
46. 47. Urządzenie według zastrz. 46, znamienne tym, że płaska część /45 do 48, 150, 406, 650, 750/ rdzenia /15, 115, 415, 615, 715/ formy jest połączona z napędem /59 do 62, 159, 459, 659, 759/, służącym równocześnie do przesuwania rdzeni zagłębień /55 do 58, 155, do 158, 455, do 458, 655, 656,755/.
47. 48. Urządzenie według zastrz. 46, znamienne tym, że płaska część /45 do 48, 150, 406, 650, 750/ tworzy ruchomy element rdzenia formy, do którego jest przymocowany przynajmniej jeden rdzeń zagłębienia /55 do 58, 155 do 158, 455 do 458, 655, 656, 755/.
48. 49. Urządzenie według zastrz. 46, znamienne tym, że płaska część /45 do 48, 150,406, 650, W50/ ma ppstaó wuucomego oddiink óścian rOdenn /15, 115, 415, 615, 715/ formy.
49. 50. Urządzenie według zastrz. 46, z namnllne y-y m» e e ego o łłssk a zzęś ó 44 5 d o 48, 150, 406, 650, 750/ ma postać uchwytu rdzenia zagłębienia /55 do 58, 155 do 158,455 do 458, 655, 656, 755/.
50. 51. Ur^ądce^ według zastrz. 21, znamienne tym, że rdzeń /415/ formy jest połączony z dużą płaską częścią /405, 406/, służącą do uformowania ścianki działowej /49/, biegnącej wzdłuż sencznej przekroju poprzecznego części kształtowej /411/.
51. 52. Urządzenni według zastrz. 21, znamienne tym, że dolna złączka /24, 124, 224, 324, 424, 524/, służąca do zamknięcia roboczej przestrzeni formierskiej jest dopasowana do kształtu przekroju części kształtowej /11, 111, 211, 311, 411, 511, 611, 711/ i wyposażona w część podporową /84, 184, 284, 384, 484, 584/, na której opiera się zgrubienie /29, 129, 529, 729, 208, 308, 407, 508/ ścianki części kształtowej.
52. 53. Urządzenie według zastrz. 21, z π a m i e η π e tym, że płaszcz /20, 120, 220, 320, 420, 520/ jego forma jest wyposażona przynajmniej w jedną wstrząsarkę lub w podobny wibrator do wytwarzania wstrząsów lub wibracji w celu zagęszczenia masy formierskiej.
53. 54. Urządzenie według zastrz. 21 albo 53, znamienne tym, że jest wyposażone przynajmniej w jedną wstrząsarkę, umieszczoną w rdzeniu /15, 115, 215, 315, 415, 515, 615, 715/ formy.