Przedmiotem wynalazku jest nowy srodek chwastobójczy zawierajacy amid kwasu N-/2*4- -difluorofenylo/-2-/3-trifluorometylofenoksy/- nikotynowego i pochodna 3t5-dibromo-4-hydro¬ ksybenzenitrylu. Zwiazek* przedstawiona rfa zalaczonym wzorze* zostal opisany w brytyjskim opisie patentowym nr 2087887A jako przed- i/lub powschodowy srodek chwastooó;;czy.Wiadomo równiez* ze 3*5-dibromo-4-hydroksybenzonitryl (bromoxynil) stosowany jest na duza skale do powschodowego zwalczania chwastów szerokolistnych w uprawach zbozowych.W przypadku uzycia go do zwalczania chwastów w stadium "wschodów"* w celu pozbycia sie wcze¬ snej konkurencyjnosci* jest on nadzwyczaj skuteczny. Jednakze* w wyniku braku dzialania po¬ zostalosciowego w glebie nie zwalcza chwastów pojawiajacych sie po zastosowaniu tego srodka.Moze to spowodowac koniecznosc powtórnego zastosowania albo odwleczenia oprysku az do poja¬ wienia sie wiekszosci chwastów. W tym czasie najstarsze z nich mogly juz wywrzec znaczny efekt konkurencyjny w stosunku do uprawy. Poza tym, niektóre gatunki chwastów szerokolist- nych* takie jak Stellaria media* Galium aparine* Yiola tricolor* Yiola arvensis i Yeronica hederifolia trudno jest zwalczyc bromoxynilem.Bromoxynil nie przejawia takze uzytecznej aktywnosci przeciw jednorocznym chwastom trawiastym. Nalezy rozumiec* ze gdy w niniejszym opisie wystepuje odwolanie sie do "srodka chwastobójczego HBN"* w zamierzeniu odnosi sie to do rolniczo dozwolonej soli lub estru bromoxynilu (3»5-dibromo-4-hydroksybenzonitrylu), takiej jak sól potasowa lub z trietylo- amina lub oktanian bromoxynilu.W rezultacie poszukiwan 1 prób stwierdzono* ze srodek wedlug wynalazku* zawierajacy amid kwasu N-(2*4-difluorofenylo)-2-(3-trifluorometylofenoksy)nikotynowego, dla wygody na¬ zywany w dalszej czesci nienlejszego opisu diflufenicanem* oraz srodek chwastobójczy HBN*2 148 015 zdefiniowany powyzej, a) wspomaga dzialanie pozostalosciowe w glebie, co pozwala na wcze¬ sne zastosowanie i wyeliminowanie konkurencyjnosci chwastów bez koniecznosci powtarzanego zastosowania, b) rozszerza zakres zwalczanych chwastów o chwasty takie jak Stellaria me¬ dia, Galium aparine i Viola arvensis, oraz c) umozliwia zwalczanie jednorocznych chwastów trawiastych, takich jak Alopecurus myosuroides, Apera spica-venti, Poa annua, Poa trivia- lis, Echinochloa crus-galli i Digitaria sanguinalis, gdy zostanie zastosowany przed ich wzejsciem w uprawie.Srodek wedlug wynalazku zawiera rolniczo dozwolona sól lub ester 3»5-dibromo-4- -hydroksybenzonitrylu taka jak sól 3t5-dibromo-4-hydroksybenzonitrylu z trietyloamina, sól potasowa 3,5-dibromo-4-hydroksybenzonitrylu lub oktanian 3,5-dibromo-4-hydroksyben- zonitrylu oraz amid kwasu N-(2,4-difluorofenylo)-2-(3-trifluorometylofenoksy)-nikotynowego o przedstawionym wzorze w polaczeniu z rolniczo dozwolonym rozcienczalnikiem lub nosnikiem i/lub srodkiem powierzchniowo czynnym, przy czym stosunek wagowy soli lub estru 3,5-dibro- mo-4-hydroksybenzonitrylu do amidu kwasu N-(2,4-difluorofenylo)-2-(3-trifluorometylofeno-' ksy)-nikotynowego wynosi 20:1 - 2:5, korzystnie 8:1 - 1:1.Tak wiec srodek wedlug wynalazku, zawierajacy powyzsza kombinacje, pozwala na osiagniecie znacznego postepu technicznego. Poza tym, nieoczekiwanie stwierdzono, ze pola¬ czone dzialanie chwastobójcze diflufenicanu ze srodkiem chwastobójczym HBN przeciw licznym gatunkom chwastów, przy stosowaniu powschodowym, np. w postaci oprysku po wzejsciu jest znacznie wieksza niz mozna by oczekiwac z sumarycznego dzialania obu skladników zastosowa¬ nych osobno. Oznacza to, ze dzialanie chwastobójcze diflufenicanu ze srodkiem chwastobój¬ czym HBN wykazuje nieoczekiwany i znaczny stopien synergizmu w stosunku do wielu gatunków chwastów, takich jak Setaria viridis, a takze w stosunku do Yeronica hederifolia, Anthemis cotula, Vicia sativa, Epilobium paniculatum, lamium ampleiicaule, Montia linaeris i Sisym- brium altissimum wedlug definicji P.M.L. Tammesa, Netherlands Journal of Plant Pathology, 70, 73 - 80 (1964) w pracy zatytulowanej "Isoboles, a graphic representation of synergism in pesticides" i wedlug definicji L.E. Limpela, P,H. Schuldta i D. Lamonta, ?roc. NEWOC, 16, 48 - 53 (1962) synergizm okresla sie,za pomoca wzoru: E - x + T - TOB- w którym E oznacza % zahamowania wzrostu przez mieszanine dwóch srodków chwastobójczych w okreslonych dawkach, X oznacza % zahamowania wzrostu przez srodek chwastobójczy A w okreslonej dawce, T oznacza % zahamowania wzrostu przez srodek chwastobójczy B w okreslonej dawce, Kombinacja jest synergistyczna, gdy obserwuje sie reakcje wieksza niz oczekiwana.Znaczny synergizm przejawiany przez mieszanine zastosowana powschodowo poprawia niezawodnosc zwalczania licznych gatunków chwastów wystepujacych w uprawach zbozowych i umozliwia zmniejszenie ilosci uzytego skladnika czynnego. srodek wedlug wynalazku stosuje sie do zwalczania wzrostu chwastów w miejscu upra¬ wy zbozowej. Sposób ten polega na tym, ze nanosi sie na to miejsce lacznie a) rolniczo dozwolona sól lub ester bromoxynilu, stanowiacego 3f5-dibromo-4-hydroksybenzonitryl, taka jak sól potasowa lub z trietyloamina lub oktanian bromoxynilu i b) diflufenican, stanowia¬ cy amid kwasu N-(2,4-difluorofenylo)-2-(3-trifluorometylofenoksy)-nikotynowego. Korzystne stosowane dawki a) i b) mieszcza sie w granicach od 100 do 500 g równowaznika kwasowego (r.k.) ha i, odpowiednio, od 25 do 250 g/ha, w stosunku wagowym od 20:1 do 2:5, korzystnie od 8:1 do 1:1 a) do b). srodek wedlug wynalazku mozna zastosowac do zwalczania szerokiego zakresu gatunków chwastów w uprawach zbozowych, takich jak pszenica, jeczmien, ryz i kukurydza, przy nano¬ szeniu przedwschodowym lub powschodowym, a zwlaszcza wczesnym powschodowym jesli chodzi o chwasty i powschodowym w stosunku do uprawy, bez wyraznych trwalych szkód w tych uprawach.148 015 3 Opisane powyzej laczne stosowanie obu skladników daje dzialanie zarówno na liscie jak i pozostalosciowe• Termin "stosowanie przedwschodowe" oznacza nanoszenie na glebef w której obecne sa siewki lub nasiona chwastów, przed pojawieniem sie chwastów powyzej powierzchni gleby.Termin "stosowanie powschodowe" oznacza nanoszenie na napowietrzne lub osloniete czesci chwastów, które pojawily sie nad powierzchnia gleby. Nalezy podkreslic, ze srodki wedlug wynalazku stosowac mozna w zakresie objemujacym nanoszenie od przedwschodowego do powscho- dowego w stosunku do chwastów i przedwschodowego, jesli chodzi o uprawe, az do powschodo- wego w odniesieniu tak do chwastów jak i uprawy. Termin "stosowanie na liscie" oznacza dzialanie chwastobójcze powstale przez naniesienie srodka na napowietrzne lub odsloniete czesci chwastów, które pojawily sie nad powierzchnia gleby. Termin "dzialanie pozostalos¬ ciowe" oznacza dzialanie chwastobójcze powstale przez naniesienie na glebe, w której obecne sa nasiona lub siewki chwastów, przed pojawieniem sie chwastów nad powierzchnia gleby, wskutek czego zwalczane sa siewki obecne w czasie stosowania, lub te które kielkuja z na¬ sion obecnych w glebie po zastosowaniu srodka.Do chwastów, które mozna zwalczac srodkiem wedlug wynalazku, naleza: sposród chwa¬ stów szerokolistnych Aethusa cynapium, Abutilon theophrasti, Amaranthus retroflexus,Amsinc- kia intermedia, Anagallie arvensis, Anthemis arvensis, Athemis cotula, Atriplex patula, Bldens pilosa, Brassica nigra, Capsella bursa-pastoris, Chenopodium album, Chrysanthemum segetum, Cirsium arvense, Datura atromonium, Desmodium tortuosum, Emer austrialis, Epilo- bium paniculatum, Euphorbia helioscopia, Pumaria officinalis, Galeopsis tetrahit, Galium aparine, Geranium dissectum, Ipomea purpurea, Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Lapsa- na communis, Matricaria inodora, Monochoria vaginalis, Montia linearis, Papaver rhoeas, Physalis lcngifolia, Plantago lanceolata, Polygonum spp (takie jak Polygonum aviculare, Po- lygonum convolvulus i Polygonum persicaria), Portulaca oleracea, Raphanus raphanistrum, Eotala indica, Rumex obtusifolius, Saponaria vaccaria, Scandix pecten-veneris, Senecio vul- garis. Sesbania florida, Sida spinosa, Silene alba, Sinapis arvensis, Sisymbrium altissi- mum, 5:.:Ianum nigrum, Sonchus arvensis, Spergula arvensis, Stellaria media, Thlaspi arvense, Tribulus terrestria, Urtica urens, Veronica hederifolia, Veronica persica, Vicia sativa, Viola arvensis i Xanthium strumarium, a sposród chwastów trawiastych Alopecurus myosuroi- des, Apera spica-venti,Agrostis stolonifera, Poa annua, Poa trivalis, Digitaria sanguina- lis, Echinochloa crus-galii, Eleusine indica, Setaria viridis oraz , sposród turzyc, Cyperus iria i^Eleocharis acicularis.Wynalazek objasniaja nastepujace próby.Próba1. V ¦ Eksperyment szklarniowy wykazujacy charakter synergizmu biologicznego miedzy sola bromoxyniiu a diflufenicanem.Przeprowadzono doswiadczenie czynnikowe z 25 traktowaniami w celu przebadania w szerokim zakresie dawek wzajemnego oddzialywania diflufenicanu i soli bromoxynilu z tri- etyloamina (przyklad I ponizej) w dawkach 0, 125, 250, 500 i 100 r.k. (równowazników kwa¬ sowych) ha oraz diilufenicanu (przyklad II ponizej) w dawkach 0, 125, 250, 500 i 1000 g skladnika aktywnego (s.a) ha, jak wskazano w ponizszym zestawieniu.148 015 Sól bromoxynilu z trietyloamina g r.k./ha Traktowanie (nr) I Diflufenican g s.a./ ha (1) 0 (2) 125 (3) 250 (4) 500 (5) 1000 (6) 125 ' (7) 125 ? 125 (8) 125 ' + 250 (9) 125 + 500 (10) 125 + 1000 (n) 250 (12) 250 + 125 (13) 250 + 250 250 + 500 (15) j 250 + 1000 [ (16) 500 i (17) 500 ' + 125 (18) 500 ¦ + 250 (19) 500 ? 500 (20) 500 + 1000 I (21) 1000 j (22) 1000 + 125 (23) I 1000 + 250 (24) 1000 + 500 (25) 1000 ? 1000 Zwiazki te nanoszono przy objetosci oprysku 260 litrów/ha na trzy doniczki-repli- katy o srednicy 9 cm, zawierajace kompost doniczkowy John Innes nr 1f w których hodowano po 5 siewek Setaria viridis w stadium 2 liscia. Po dokonaniu oprysku doniczki te umieszczo¬ no w "blokach losowych w "/lami z nawadnianiem w miare potrzeby, po czym, po uplywie 3 tygodni, oszacowano % fitotoksycznosci (w porównaniu z roslinami nie poddanymi opryskowi), z zastosowaniem skali v0 - 100, w której'0 = brak dzialania, a 100 ¦ zniszczenie calkowite.Otrzymano nastepujace wyniki. f—' Diflufenican 0 30 38 45 60 Sól bromoxynilu z 0 40 40 60 70 0 45 50 60 80 trietyloamina 0 50 60 80 100 f 0 70 80 90 100 % fito¬ toksycz¬ nosci Na podstawie tych wyników obliczono graficznie wartosc ED50 (dawka skuteczna daja¬ ca 50# fitotoksycznosci) w g/ha, tak dla samego diflufenicanu jak i w przypadku wzrastaja¬ cych ilosci soli bromcocynilu z trietyloamina. Sól bromoxynilu z trietyloamina sama z sie¬ bie nie przejawia zadnej aktywnosci. Wartosci ED50 byly nastepujace: [ Diflufenican (dif.) Dif. + sól bromoxynilu n n rt n n n dawka 125 g ha 250 " 500 " 1000 " ED50 g s.a. 625 325 225 150 75 /ha i I I148 015 5 Nastepnie uzyskane wyniki wykorzystano do wykreslenia izoboli tzw. jednostronnego dzialania, wedlug: P.M.L. Tammes, "Isoboles, a graphic representation of synergiem in pe- sticides", w Netherlands Journal of Plant Pathology, 70, 73 - 80, (1964). Otrzymana izobo- la byla wyraznie krzywa II typu (Tammes, str. 74, fig. 1), charakterystyczna dla synergiz- mu (zalaczona fig. 1).Próba 2 Uprawe pszenicy ozimej w stadium 3-5 liscia, zanieczyszczona Yeronica hederifo¬ lia w stadium 10-16 liscia, opryskano oktanianem bromoxynilu (przyklad IV ponizej) w daw¬ ce 0,28 kg r.k. ha, diflufenicanem (przyklad II ponizej) w dawce 0,14 s.a./ha, oraz mie¬ szanina ich obu ze zbiornika w dawce 225 litrów/ha. Traktowaniu poddano cztery losowo do¬ brane poletka-replikaty 2,4 o x 7,6 d, Po uplywie 47 dni od oprysku oszacowano % uszkodze¬ nia uprawy oraz % zwalczenia chwastów. Wynik sredni podany jest ponizej.Traktowanie Oktanian bromozynilu Diflufenican Oktanian bromoxyni- lu ? diflufenican dawka 0,28 kg s.a./ ha 0,14 kg s.a./ ha 0,28 + 0,14 kg/ha I % uszkodze¬ nia uprawy 0 0 0 % zwalczenia ' V. hederifolia 15 60 94 Wedlug wzoru Limpela: E « X ? T - XT "T55 E « 15 + 60 900 T55 - = 66 Poniewaz zaobserwowana reakcja Yeronica hederifolia byla znacznie wyzsza od oczeki¬ wanej, kombinacja byla wyraznie synergistyczna* Odpornosc uprawy byla doskonala.Próba 3 Uprawe pszenicy ozimej w stadium 2-3 liscia zakazona Anthemis cotula (stadium 2-6 liscia), Vicia sativa (stadium 2-4 liscia) i Epilobium paniculatum (stadium 2-6 liscia) potraktowano w sposób podobny do opisanego w powyzszej próbie 2 i oszacowano pod wzgledem uszkodzenia uprawy i zwalczenia chwastów po uplywie 47 dni. Wyniki (srednia dla czterech replikatów) byly jak nizej: Oktanian bromoxynilu 0,28 kg/ha Diflufenican 0,14 kg/ha Okt. brom. + dif. 0,28 + 0,14 kg/ha 1 % uszkodze¬ nia uprawy 0 0 0 Anthemis 15 43 98 % zwalczenia Vicia 0 80 99 Epilobium 3 75 100 Wartosci oczekiwane, odnoszace sie do zwalczania Anthemis, Vicia i Epilobium, wedlug wzoru Limpela wynosily, odpowiednio 52, 80 i 76, co wyraznie wykazuje, ze kombinacja byla syner- gistyczna. Odpornosc uprawy byla doskonala.Próba 4 Uprawe pszenicy ozimej w stadium 4-6 liscia zakazona Lamium amplexicaule (stadium 4-10 liscia), Montia linearis (stadium 6-10 liscia) i Sisymbrium altissimum (stadium 4 « 8 liscia) potraktowano w sposób podobny do opisanego w powyzszej próbie 2 i oszacowano pod wzgledem uszkodzenia uprawy i,zwalczenia chwastów po uplywie 41 dni od oprysku. Wyniki6 148 015 (srednia dla czterech replikatów) byly jak nizej: % uszkodze- Oktanian bromoxynilu 0,28 kg ha Diflufenican 0f14 kg ha Okt. brom. ? dif. 0,28 + 0fH kg ha nia uprawy 0 0 Lamium 15 23 94 % zwalczenia Montia 13 18 97 Sisymbrium 63 18 99 Wartosci oczekiwane dla Lamium, Montia i Sisymbrium wynosily, odpowiednio 34f 29 i 70.Tak wiec, mieszanina byla wyraznie synergistyczna. Odpornosc uprawy byla doskonala.Próba 5 Skutecznosc tych mieszanin synergistycznych dla zwalczania szerokiego zakresu chwastów w jarej pszenicy i jeczmieniu wykazano w próbach przeprowadzonych na malych po¬ letkach, gdzie porównano kombinacje estru bromoxynilu i diflufenicanu z samym estrem bro- moxynilu i samym diflufenicanem. Diflufenican (przyklad II ponizej) w dawce 150 g s»a*/na, oktanian bromoxynilu (preparat handlowy) w dawce 210 g s.a./ha oraz mieszanine ich obu ze zbiornika w dawce 102,9 litra/ha naniesiono na 2 uprawy pszenicy i 1 uprawe jeczmienia w stadium 2-5 liscia. Traktowaniem objeto 3 poletka-replikaty, 17,5 - 25 m t z uzyciem me¬ chanicznego opryskiwacza poletek. Po uplywie 2 tygodni od naniesienia dokonano wizualnego oszacowania skutecznosci w stosunku do chwastów i bezpieczenstwa uprawy, z wykorzystaniem nastepujacej skali.Skala ocen (ECW Western Canada) 1983 Zwalezanie chwastów Odp:.Vi -ic uprawy 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Zwalczenie calkowite Zwalczanie doskonale Zwalczanie dobre Zwalczanie dostateczne Zwalczanie slabe Uszkodzenie umiarkowane Wplyw wyrazny Wplyw nieznaczny Wplyw przypuszczalny Brak wplywu Uzyskane wyniki przedstawiono w ponizszej tablicy 1. dopuszczalne handlowo 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Odpornosc calkowita Wplyw przypuszczalny Wplyw nieznaczny Wplyw wyrazny Wplyw powazny Wplyw powazny Wplyw powazny Wplyw powazny Wplyw powazny Zniszczenie calkowite148 015 7 Tablica 1 Zwalczanie chwastów i bezpieczenstwo upra^ (wyniki srednie) Skale ECtf Traktowanie Diflufenican 150 g s.a. /ha Diflufenican 150 g s.a./ ha ? Oktanian bro- moxynilu i 210 g r.k. / ha Oktanian bro- moxynilu 210 g r.k./ha Ilosc pojawien sie Setaria ylridis 4,8 8,8 2,1 2 Thlaspi aryense 5 9 7,8 I 1 ! Cheno— podium album 1 1 9 9 2 Fagopy- rum tar- taricum 9 9 8 1 Amaran- thus retro- flexus 6 9 7,3 1 Psze¬ nica 9 9 9 2 Jecz¬ mien 9 9 9 1 Próba 6 Skutecznosc omawianych mieszanin pod wzgledem zwalczania Galium aparine, Veronica hederifolia i Yiola tricolor wykazano w nastepujacych próbach polowych, w których porówna¬ no sporzadzona w zbiorniku mieszanine^estru bromoxynilu diflufenicanu z samym estrem bro- u?oxynilu.Na male (15 - 30 m ) poletka-replikaty z 2 uprawami ozimej pszenicy i 2 uprawami ozimego jeczmienia naniesiono przy pomocy opryskiwacza plecakowego, oktanian bromoxynilu (produkt handlowy) w dawce 250 g r.k./ ha oraz mieszanine ze zbiornika oktanianu bromoxy- nilu ze 150 g s.a./ ha diflufenicanu (przyklad II ponizej) w dawce 330 - 500 litrów hek¬ tar. Po uplywie 20 - 30 dni od oprysku oszacowano uprawy pod wzgledem zwalczenia chwastów i bezpieczenstwa uprawy, z wyrazeniem oceny jako % fitotoksycznosci (w porównaniu z polet¬ kami nie potraktowanymi).Uzyskane wyniki przedstawiono w ponizszej tablicy 2.Tablica2 % Fitotoksycznosci (wyniki srednie) Traktowanie I 1 I Oktanian bromoxynilu 250 g r.k. /ha ^_ . G-alium aparine 2 70 Yeronica hederi¬ folia 3 7 Yiola tricolor 4 47 Ozima przenica 5 1 Ozimy jeczmien b 1 i I i i8 H8 015 Tablica 2 c.d.I 1 Oktanian bromoxynilu 250 g r.k. / ha ? diflufenican 150 g s.a./ ha Ilosc pojawien sie 2 95 1 | 3 82 2 I 4 98 2 •* I 5 1 2 i * 3 2 Próba 7 Skutecznosc omawianych mieszanin wykazano w nastepujacych próbach polowych, w któ¬ rych porównano sporzadzona w zbiorniku mieszanine soli potasowej bromoxynilu (przyklad III ponizej) i diflufenicanu (przyklad II ponizej) z samym diflufenicanem.Jedno miejsce z pszenica ozima i 3 miejsca z jeczmieniem ozimym potraktowano po- wschodowo diflufenicanem w dawce 125 g s.a./ha oraz sporzadzona w zbiorniku mieszanina diflufenicanu w dawce 125 g s.a. / ha i soli potasowej bromoxynilu w dawce 300 g r.k. ha, stosujac 220 - 235 litrów cieczy do oprysku/ha, przy uzyciu mechanicznego opryskiwacza ma¬ lych poletek. W kazdym traktowaniu, w kazdym miejscu opryskano 3 poletka-replikaty, po 30 m2.Stopien zwalczenia chwastów oszacowano pózna wiosna, po wczesnowiosennym i zimo¬ wym zastosowaniu, przez obliczenie ilosci chwastów pojawiajacych sie w kwadratach 2 x 0,5 m na poletku. Stopien zwalczenia wyrazono jako % zmniejszenie ilosci chwastów, w porówna¬ niu z poletkami nie poddanymi opryskowi. Bezpieczenstwo uprawy oszacowano wizualnie z wy¬ korzystaniem skali fitotoksycznosci 0 - 100 % (0 % « brak wplywu, 100 % * zniszczenie cal¬ kowite).Usrakane wyniki przedstawiono w ponizszej tablicy 3.Tablica 3 % Zwalczenia ilosci chwastów Traktowanie Diflufenican 125 g s.a./ ha Diflufenican 125 g s.a. /ha ? Sól potasowa bromoxynilu 300 g r.k./ ha Ilosc pojawien sie Poa annua 69 86 2 Stella- ria media 90 96 3 Yeronica persica 95 99 3 | Yiola arvensis 90 98 2 Ceras tium arvensis 100 100 1184 015 Tablica 3 c.d, % Zwalczenia ilosci chwastów Fitotoksycznosc wzgledem uprawy Traktowanie Diflufenican 125 g s.a. ha Diflufenican 125 g s.a. ha + Sól potasowa bromoxynilu 300 g r.k. ha I i Ilosc pojawien si Capsella | bursa- pastorls 100 100 e 1 l Lego- uaia hybrida 99- 100 1 I Patri- caria inodora ! 44 95 ¦ 1 iPapaver j rhoeas 66 98 2 L I Ozima jpszenica o 0 1 T Ozimy - j jeczmien l 0,83 i i i i ! ! 1 1.38 j 3 | Próby te Jasno wykazuja szeroki zakres zwalczania chwastów, w tym Setaria yiridis, Galium aparine, TTeronica i Yiola, które mozna uzyskac przy uzyciu mieszanin synergistycz- nych.Termin "srodki chwastobójcze" stosowany jest w szerokim znaczeniu i obejmuje nie tylko srodki gotowe do uzycia jako srodki chwastobójcze, ale takze koncentraty, które przed uzyciem nalezy rozcienczyc. Korzystnie, srodki zawieraja od 0,05 do 90 % wag. skladnika aktywnego tzn. srodka chwastobójczego HBN i diflufenicanu. srodki chwastobójcze moga zawierac zarówno rozcienczalnik lub nosnik jak i srodek powierzchniowo czynny, taki jak srodek zwilzajacy, dyspergujacy lub emulgujacy, srodki po¬ wierzchniowo czynne, które uota wystepowac w srodkach chwastobójczych wedlug wynalazku, moga byc typu jonowego lub niejonowego, a wiec np. moga to byc sulforycynooleiniany, czwar¬ torzedowe pochodne amoniowe, produkty na bazie produktów kondensacji tlenku etylenu z no- nylofenolami lub oktylofenolami, albo anhydrosorbitowe estry kwasów karboksylowych, którym nadano rozpuszczalnosc za pomoca zeteryfikowania wolnych grup hydroksylowych przez konden¬ sacje z tlenkiem etylenu, sole metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych lub estry kwasu siarkowego i kwasów sulfonowych, takie jak bursztyniany, dinonylosodowo-sulfonowe i bursztyniany dioktylo-sodowo-sulfonowe i sole metali alkalicznych i metali ziem alka¬ licznych wysokoczasteczkowych pochodnych kwasu sulfonowego, takie jak lignosulfoniany sodu i wapnia. Przykladowymi stosownymi stalymi rozcienczalnikami lub nosnikami sa: krzemian glinowy, talk, kalcynowany tlenek magnezowy, ziemia okrzemkowa, fosforan trójwapniowy, sproszkowany korek, sadza adsorbentowa oraz gliny, takie jak kaolin i bentonit, srodki w postaci stalej, moga przyjac postac pylów, granulek lub proszków zawiesinowych, korzystnie wytwarza sie za pomoca mielenia srodka chwastobójczego HBN i diflufenicanu ze stalymi roz¬ cienczalnikami, albo za pomoca impregnowania stalych rozcienczalników lub nosników roztwo¬ rami srodka chwastobójczego HM i diflufenicanu w rozpuszczalnikach lotnych, a nastepnie odparowania rozpuszczalników oraz, jezeli jest to potrzebne, zmielenia tak otrzymanego produktu tak, aby otrzymac proszek, srodki w postaci granulatu mozna wytworzyc za pomoca zaabsorbowania srodka chwastobójczego HBN i diflufenicanu (rozpuszczonych w lotnych roz¬ puszczalnikach) na stalych rozcienczalnikach lub nosnikach w postaci zgranulowanej, z na¬ stepujacym po tym odparowaniem rozpuszczalników, albo za pomoca zgranulowania srodków w postaci proszków, wytworzonych sposobem wyzej opisanym. Stale srodki chwastobójcze, zwlasz¬ cza proszki zawiesinowe, moga zawierac srodki zwilzajace lub dyspergujace, takie jak10 148 015 srodki typu opisanego w powyzszej czesci niniejszego opisu. Moga one, gdy wystepuja w po¬ staci stalej, sluzyc zarazem jako rozcienczalniki lub nosniki.Ciekle srodki wedlug wynalazku moga przyjmowac postac wodnych, organicznych lub wodno-organicznych roztworów, zawiesin i emulsji, które moga zawierac srodek powierzchnio¬ wo czynny. Do odpowiednich cieklych rozcienczalników do wlaczania w sklad srodków w posta¬ ci cieklej naleza: woda, acetoienon, cykloheksanon, N-metylopirolidon, izoforon, toluen, ksylen i oleje mineralne, zwierzece i roslinne, jak równiez mieszaniny tych rozcienczalni¬ ków. Srodki powierzchniowo czynne, które moga wystepowac w srodkach cieklych, moga miec charakter jonowy lub niejonowy, takie jako opisane w powyzszej czesci niniejszego opisu i, gdy sa w stanie cieklym, moga sluzyc zarazem jako rozcienczalniki lub nosniki.Proszki zawiesinowe i srodki w postaci cieklej, jako koncentraty, mozna rozcien¬ czac woda lub innymi odpowiednimi rozcienczalnikami, takimi jak oleje mineralne lub ros¬ linne, zwlaszcza w przypadku koncentratów cieklych, w których rozcienczalnik lub nosnik stanowi olej, w wyniku czego otrzymuje sie srodki gotowe da uzycia. Jezeli jest to pozada¬ ne, cieklych srodków zawierajacych srodek chwastobójczy HBN i diflufenican mozna uzywac w postaci koncentratów samoemulgujacych zawierajacych substancje aktywne rozpuszczone w srodkach emulgujacych lub w rozpuszczalnikach zawierajacych srodki emulgujace zgodne pod wzgledem jednorodnego mieszania sie z substancjami aktywnymi. Zwykle dodanie wody do kon¬ centratów tego rodzaju daje srodki gotowe do uzycia.Koncentraty ciekle, w których rozcienczalnik lub nosnik stanowi olej, mozna stoso¬ wac bez dalszego rozcienczania z wykorzystaniem metody rozpylania elektrostatycznego, srodki chwastobójcze wedlug wynalazku moga takze zawierac, jezeli jest to pozadane, typowe adiuwanty, takie jak spoiwa, koloidy ochronne, zageszczacze, srodki penetrujace, stabilizatory, odczynniki maskujace, srodki przeciw zbrylaniu sie, barwniki i inhibitory korozji. Adiuwanty te moga takze sluzyc jako nosniki lub rozcienczalniki.Korzystnymi postamiami srodków chwastobójczych wedlug wynalazku sa wodne koncentra¬ ty do sporzadzania zawiesiny, które zawieraja od 10 do 70 % wag/obj. chwastobójczego HBN i diflufenicanu, od 2 do 10 % wag/obj. srodka powierzchniowo czynnego, od 0,1 do 5 % wag/obj. zageszczacza i od 15 do 87,9 % obj. wóttyf proszki zawiesinowe zawierajace od 10 do 90 % wag wag chwastobójczego HBN i diflufenicanu, od 2 do 10 % wag/wag srodka powierzchniowo czynnego i od 10 do 88 % wag/wag stalego rozcienczalnika lub nosnika; ciekle koncentraty rozpuszczalne w wodzie, które zawieraja od 10 do 30 % wag/obj. chwastobójczego HM i diflu¬ fenicanu, od 5 do 25 % wag/obj. srodka powierzchniowo czynnego i od 45 do 85 % obj. rozpusz¬ czalnika mieszajacego sie z woda, takiego jak dimetyloformamid lub N-metylopirolidon; ciekle zawiesinowe koncentraty do emulgowania, które zawieraja od 10 do 70 % wag/obj. chwa- stooój zego HBN i diflofenicanu, od 5 do 15 % wag/obj. srodka powierzchniowo czynnego, od 0,1 do 5 % wag/obj. zageszczacza i od 10 do 84,9 % obj. rozpuszczalnika organicznego; gra¬ nulki, które zawieraja od 2 do 10 % wag/wag chwastobójczego HBN i diflufenicanu, od 0,5 do 2 % wag/wag srodka powierzchniowo czynnego i od 88 do 97,5 ^ wag/wag granulowanego nosnika, oraz koncentraty do emulgowania, które zawieraja od 0,05 do 90 % wag/obj, a korzystnie od 1 do 60 % wag/obj. chwastobójczego HBN i diflufenicanu, od 0,01 do 10 % wag/obj, a.korzyst¬ nie od 1 do 10 % wag/obj. srodka powierzchniowo czynnego i od 9,99 do 99,94 %9 a korzystnie od 39 do 98,99 % obj. rozpuszczalnika organicznego.Srodki wedlug wynalazku mozna wytwarzac jako artykul przemyslowy zawierajacy chwa¬ stobójczy HBN i diflufenican. Normalnie stosuje sie pojemniki typu"zazwyczaj uzywanego do przechowywania substancji chemicznych stalych w zwyklej temperaturze otoczenia oraz srodków chwastobójczych, zwlaszcza w postaci koncentratów, takie jak metalowe kanistry i beczki, które moga byc od wewnatrz pokryte lakierem, kanistry i beczki z tworzyw sztucznych, butel¬ ki szklane i z tworzyw sztucznych, oraz, w przypadku gdy zawartosc pojemnika jest w postaci148 015 11 stalej (np. w przypadku granulowanych srodków chwastobójczych), pudla, np. kartonowe, z tworzyw sztucznych i metalu lub worki. Zazwyczaj stosuje sie pojemniki o objetosci dosto¬ sowanej do ilosci skladników aktywnych lub srodków chwastobójczych wystarczajacej do po¬ traktowania co najmniej 0,4 ha gruntu w celu zwalczenia na nim wzrostu chwastów, jednakze nie przekraczajacej wielkosci dogodnej do zwyklego sposobu przenoszenia pojemników.Instrukcje sa fizycznie polaczone z pojemnikiem, np. przez bezposrednie wydrukowanie na pojemniku lub na przylaczonej do niego nalepce lub naklejce. Przepisy te normalnie wskazu¬ ja na to, ze zawartosc pojemnika, po rozcienczeniu w razie potrzeby, stosuje sie do zwal¬ czania wzrostu chwastów w dawkach w zakresie od 100 do 500 g r.k. srodka chwastobójczego HBN i w zakresie od 25 g do 250 g diflofenicanu/ha w sposób i w celu opisanym powyzej.Nastepujace przyklady ilustruja srodki chwastobójcze wedlug wynalazku.Przyklad I. Z nastepujacych skladników sporzadza sie mieszajacy sie z woda srodek zawierajacy sól bromoxynilu z trietyloamina: Bromoxynil 34 % wag/obj.Trietyloamina 15 % wag/obj.Soprophor BSU (produkt kondensacji 1,5 96 wag/obj. tristyrylofenolu z tlenkiem etylenu, zawierajacy 18 moli tlenku etylenu) Glikol dietylenowy 25 % wag/obj.Woda do 100 % obj. za pomoca zmieszania, przy ogrzewaniu i mieszaniu, czesci wody, glikolu etylenowego, bro- moxynilu i trietyloaminy (15 % wag/obj. trietyloaminy stanowi 2,6 % wag nadmiar trietylo- aminy w stosunku do ilosci stechiometrycznej potrzebnej do utworzenia soli bromozynilu z trietyloamina). Nastepnie dodaje sie produkt kondensacji tristyrylofenolu z tlenkiem ety¬ lenu 1 objetosc doprowadza sie do 100 % za pomoca dodania wody.Przyklad II. Z nastepujacych skladników sporzadza sie wodny koncentrat do otrzymywania zawiesiny: Diflufenican 50 % wag/obj.Ethylan BCP (produkt kondensacji 0,5^ wag/obj. nonylofenolu z tlenkiem etylenu, zawierajacy 9 moli tlenku etylenu na mol fenolu) Soprophor FL (sól trietanoloaminowa 1,0 % wag/obj. oksyetylowanego poliarylofenolofos- foranu) Sopropon T36 (polikarboksylan sodu) 0,5 % wag/obj.Antifoara FD (silikonowy srodek prze- 0,1 % wag/obj. ciwpienny) Rhodigel 23 (guma ksantanowa) 0,2 % wag/obj.Roztwór dichlorofenu sodu, 40# wag/wag 0,25 % wag/obj.Woda do 100 % obj.Przyklad III. Z nastepujacych skladników sporzadza sie mieszajacy sie z woda srodek zawierajacy sól potasowa bromoxynilu: Bromoxynil 25 % wag/obj.Wodorotlenek potasowy 5f1 % wag/obj.Alkohol tetrahydrofurfurylowy 25 % wag/obj Woda do 100 % obj. za pomoca zmieszania, przy ogrzewaniu i mieszaniu, czesci wody, alkoholu tetrahydrofurfu- rylowego, bromoxynilu i wodorotlenku potasowego, a nastepnie doprowadzenia objetosci do 100 % przez dodanie wody.12 148 015 Przyklad IV. Z nastepujacych skladników sporzadza sie srodek do emulgowa¬ nia zawierajacy oktanian bromoxynilu: Oktanian bromoxynilu zawierajacy 35,2 % wag/obj. 63»9# wag wag fenolowego równowaznika kwasowego Atlox 4855 (mieszanina anionowych 3,75 % wag/obj. i niejonowych srodków powierzchniowo czynnych) Agrilan A (mieszanina anionowych 3,75 % wag/obj. i niejonowych srodków powierzchniowo czynnych) Solvesso 150 (aromatyczna frakcja do 100 % obj. ropy C10) za pomoca zmieszania, przy ogrzewaniu i mieszaniu, czesci aromatycznej frakcji ropy C10, Atlox 4855, Agrilanu A i oktanianu bromoxynilu, a nastepnie doprowadzenia objetosci do 100# przez dodanie aromatycznej frakcji ropyC10. v Przyklad V. Z nastepujacych skladników sporzadza sie wodny koncentrat do otrzymywania zawiesiny zawierajacy oktanian bromoxynilu i diflufenican (5,87:1): Oktanian bromoxynilu zawierajacy 35,2 ^ wag/obj. 63,9 % wag/wag fenolowego równowaznika kwasowego Arylan CA (dodecylobenzenosulfonian 2° wag/obj. wapniowy, 70 % roztwór w butanolu) Synperonic NPE 1800 (kopolimer 3,0 % wag/obj. blokowy nonylofenol-tlenek etylenu) tlenek propylenu Solvesso 200 (aromatyczna frakcja 6,0 % wag/obj. ropy C10 C13) Diflufenican 6,0 % wag/obj.Soprophor 3B33 (fosforan produktu 0,16 % wag/obj. oksyetylenowania poliarylofenolu, zobojetniony trietyloamina) Glin 10 G (produkt kondensacji 0,08 % wag/obj. nonylofenolu z glicydem) An+ifo-m FD (silikonowy srodek 0,2 % wag/obj. przpciwpienny) Attagel 50 (peczniejaca glinka 2,0 % wag/obj. attapulgitowa) Chlorekamonu 5,0 % wag/obj.Woda do 100 < obj. za pomoca zmieszania, przy ogrzewaniu i mieszaniu, roztworu dodecylobenzenosulronianu wapniowego, kopolimeru blokowego nonylofenol-tlenek etylenu tlenek propylenu, aromatycznej frakcji ropy C10 C13 i oktanianu bromoxynilu. Nastepnie wytwarza sie wodny koncentrat do sporzadzania zawiesiny za pomoca dokladnego wymieszania 40 % obj wody z diflufenicanem, fosforanem produktu oksyetylenowania poliarylofenolu, zobojetnionego trietanoloamina, pro¬ duktu kondensacji nonylofenolu z glicydem, silikonowego srodka przeciwpiennego, glinki attapulgitowej i chlorku amonowego, a nstepnie przetloczenia pod cisnieniem przez mlyn ku¬ lowy w celu zmielenia. Nastepnie do tak wytworzonej zawiesiny dodaje sie mieszajac poprze¬ dnio sporzadzony roztwór oktanianu bromoxynilu, po czym objetosc doprowadza sie do 100#148 015 13 za pomoca dodania wody, 1,5 litra otrzymanego tak preparatu rozciencza sie w 200 litrach wody, po czym dokonuje sie oprysku powschodowego na 1 ha uprawy pszenicy ozimej w celu zwalczenia 5te- llaria media, Viola arvensis i Veronica persica.Przyklad VI. W zbiorniku sporzadza sie mieszanine 2:5 za pomoca zmieszania 444 ml srodka wedlug powyzszego przykladu IV z 500 ml srodka wedlug powyzszego przykladu II, w 300 litrach wody. Otrzymany plyn do oprysku nanosi sie na 1 ha uprawy pszenicy jarej tuz po wzejsciu, w celu zwalczenia wzeszlych i kielkujacych chwastów Setaria viridis i Amaranthus retroflexus.Przyklad VII* W zbiorniku sporzadza sie mieszanine skladajaca sie z 600 ml srodka wedlug powyzszego przykladu VI i 1800 ml stabilnego wodnego rpztworu zawierajacego sole potasowa, sodowa i z dimetyloamina MCPA w ilosci równowaznej 500 g litr kwasu 2-mety- lo-4-chlorofenoksyoctowego, w 200 litrach wody. Mieszanine te nanosi sie powschodowo na 1 ha pszenicy ozimej w celu zwalczenia Stellaria media, Galeopsis tetrahit, Sinapis arven- sis i Viola arvensis.Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze zawiera rolniczo dozwolona sól lub ester 3,5-dibromo-4-hydroksybenzonitrylu taka jak sól 3t5-dibromo-4-hydroksybenzo- nitrylu z trietyloamina, sól potasowa 3,5-dibromo-4-hydroksybenzonitrylu lub oktanian 3,5-dibromo-4-hydroksybenzonitrylu oraz amid kwasu N-(2,4-difluorofenylo)-2-(3-trifluoro- metylofenoksy)-nikotynowego o przedstawionym wzorze w polaczeniu z rolniczo dozwolonym rozcienczalnikiem lub nosnikiem i/lub srodkiem powierzchniowo czynnym, przy czym stosunek wagowy soli lub estru 3»5-dibromo-4-bydroksybenzonitrylu do amidu kwasu N-(2,4-difluorofe- nylo)-2-(3-trifluorometylofenoksy)-nikotynowego wynosi 20:1 - 2:5.148 015 1000 ED 50: Izobola dla sctaria viridis bromoxynil g.s,a/ha 200 . 400 600 ditlufenican g.s.a /ha 800 FIG, l ^ CONH-/ ^-F CC CF WZÓR Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 400 zl PL