Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobójczy.Z opisu patentowego St. Zj. Am. nr 3 950 377 zna¬ ne sa pochodne 4-cyjano- lub 4-trójfluorometylo- -2,6-dwunitroahiliny wykazujace dzialanie owado¬ bójcze i toksycznosc wobec innych szkodników bezkregowych.-Z opisu tego wynika, iz zwiazki te sa prawdopodobnie uzyteczne równiez w zwalcza¬ niu grzybów niszczacych rosliny.Srodek grzybobójczy wedlug wynalazku zawiera substancje czynna i obojetny nosnik, a cecha te¬ go srodka jest to, ze jako substancje czynna za¬ wiera pochodna 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluoro- metyloaniliny o wzorze przedstawionym na rysun¬ ku, w którym X oznacza atom chloru, fluoru lub bromu, m, p i s sa jednakowe lub rózne i ozna¬ czaja zero lub 1, n oznacza zero, 1 lub 2, q i r sa jednakowe lub rózne i oznaczaja zero, 1, 2 lub 3, a suma m, n, p, q, r i s wynosi 1, 2 lub 3, przy _ czym gdy n oznacza 2, to wówczas m, p, q, r i s oznaczaja zera, a w pozycjach 3 i 5 musza znajdo¬ wac sie grupy trójfluorometylowe, gdy s oznacza 1, to wówczas m i p oznaczaja zera a suma n, q i r nie jest równa zeru, oraz gdy suma m, n, r i s nie jest równa zeru, to tylko wówczas q oznacza 1, przy czym gdy r oznacza 2, a n oznacza 1, to wówczas s, m, p i q maja znaczenie inne niz zero.Pochodne 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluoromety- loaniliny stanowiace substancje czynne srodków grzybobójczych wedlug wynalazku sa zwiazkami nowymi. 10 15 Srodki grzybobójcze wedlug^wynalazku Wykazuja silniejsze dzialanie oraz zmniejszona toksycznosc wobec roslin i zwierzat w porównaniu ze znanymi srodkami grzybobójczymi.Srodki grzybobójcze oprócz substancji czynnej zawieraja równiez nadajacy sie do stosowania w "rolnictwie obojetny rozcienczalnik. Srodki te moga miec postac prostego roztworu zwiazku o wzorze przedstawionym na rysunku w odpowiednim roz¬ puszczalniku, w którym zwiazek ten jest calkowi¬ cie rozpuszczalny przy zadanym stezeniu.Rozpuszczalnikami takimi .moga byc alkohole, aiceton, wodny roztwór alkoholu i wodny roztwór acetonu, ksylen, ciezkie aromatyczne ropy naftowe i inne rozpuszczalniki organiczne. Takie proste roztwory mozna nastepnie modyfikowac dodatkiem róznych srodków powierzchniowo czynnych, emul¬ gujacych i ulatwiajacych tworzenie sie zawiesiny, barwników, srodków zapachowych, zapobiegajacych powstawaniu piany i innych srodków grzybobój¬ czych uzupelniajacych dzialanie zwiazku o wzorze przedstawionym na rysunku lub dzialajacych z nim synergetycznie.Srodki grzybobójcze wedlug wynalazku moga miec równiez postac róznego typu preparatów ogól¬ nie znanych fachowcom. Preparatami takimi sa np. granulaty o dosc duzych rozmiarach czastek; pyly, zwilzalne proszki i ker _ ntraty do emulgowania, przy czym preparaty te moga stanowic czesc skla¬ dowa innych znanych preparatów. Preparaty za- 117 491117491 3 4 wieraja srodki pomocnicze i nosniki stosowane za¬ zwyczaj w celu ulatwienia zdyspergowania sub¬ stancji czynnej przed zastosowaniem tych prepara¬ tów jako srodków grzybobójczych w rolnictwie lub przemysle. Preparaty moga zawierac 0,1—90°/o wa¬ gowych substancji czynnej w przeliczeniu na wage preparatu.Preparaty w postaci pylów sporzadza sie miesza¬ jac substancje czynna z bardzo rozdrobnionymi substancjami stalymi dzialajacymi jako faza dys¬ pergujaca lub nosnik srodka grzybobójczego przy nanoszeniu tego srodka na miejsce, w którym ma¬ ja byc zwalczane grzyby. Typowymi substancjami stalymi stosowanymi do sporzadzania pylów sa talk, ziemia okrzemkowa, bardzo rozdrobniony il, ziemia folarska i inne ogólnie stosowane stale sub¬ stancje organiczne lub nieorganiczne. Rozmiary czastek stalych substancji stosowanych do wytwa¬ rzania pylów wynosza 50 mikrometrów lub mniej.Zawartosc substancji czynnej w preparatach pylo¬ wych wynosi zazwyczaj od zaledwie 0,5°/o do az 90% wagowych w przeliczeniu na wage srodka.Preparaty w postaci granulatów sporzadza sie droga nasycania substancja czynna lub adsorbowa- nia substancji czynnej na stosunkowo gruboziarni¬ stych czastkach stalych substancji, takich jak pia¬ sek, il atapulgitowy, gips, kaczany kukurydzy, wermikulit, albo inne stale substancje nieorganicz¬ ne lub organiczne. Zawartosc substancji czynnej w preparatach granulowanych wynosi zazwyczaj od 0,1% do az 90% wagowych w przeliczeniu na wage srodka.Preparaty typu zwilzalnych proszków sa srod¬ kami o stalej konsystencji, otrzymanymi droga absorpcji lub adsorpcji substancji czynnej na chlonnym nosniku, takim jak bardzo rozdrobniony il, talk, gips, wapno palone, maczka drzewna, zie¬ mia folarska, ziemia okrzemkowa itp. Preparaty te zawieraja korzystnie 0,5—90% substancji czyn¬ nej. Zwilzalne proszki zawieraja zazwyczaj nie¬ wielka ilosc srodka zwilzalnego, dyspergujacego lub emulgujacego w celu ulatwienia powstawania dys¬ persji w wodzie lub innym cieklym nosniku sto¬ sowanym do rozprowadzania srodka grzybobójcze¬ go na miejscu, w którym maja byc* zwalczane grzyby.Odpowiednimi srodkami zwilzajacymi i/lub emul¬ gujacymi sa" stezone kwasy arenosulfonowe i ich sole sodowe, lignosulfonian sodowy, mieszanki kon¬ densatów sulfonianów i tlenków, pochodne hydro¬ ksylowe polieterów alkilowo-arylowych, sulfonowa¬ ne mieszanki niejonowe, anionowe srodki zwilzajace, itp. Odpowiednimi srodkami emulgujacymi sa srod¬ ki niejonowe lub jonowe albo ich mieszaniny, ta¬ kie jak produkty kondensacji tlenków alkilenu z fenolami i kwasami organicznymi, polioksyety- lenowane pochodne estrów sorbitanu, pochodne hydroksylowe mieszanych eterów, jonowe srodki typu sulfonianów aryiowoalkilowych itp.Srodki grzybobójcze wedlug wynalazku moga miec równiez postac koncentratów do emulgowania.Koncentratami do emulgowania sa jednorodne kom¬ pozycje o konsystencji cieklej lub pastowatej, któ- %re dysperguje sie w wódzJe lub innym cieklym nosniku dla ulatwienia nanoszenia srodka grzybo¬ bójczego na miejsce, w którym zwalczane maja byc grzyby. Takie koncentraty do emulgowania moga zawierac jedynie substancje czynna i ciekljr lub staly srodek emulgujacy, wzglednie zawierac • inne stosunkowo nielotne rozpuszczalniki organicz¬ ne, np. izoforon, dioksan, ciezkie aromatyczne ro¬ py naftowe, ksylen, lub dwumetyloformamid. Srod¬ ki emulgujace nadajace sie do sporzadzania kon¬ centratów do emulgowania opisano powyzej dla io zwilzalnych proszków. Zawartosc substancji czyn¬ nej w koncentratach do emulgowania wynosi za¬ zwyczaj okolo 1—7G°/o wagowych w przeliczeniu na wage srodka grzybobójczego.Dzialanie grzybobójcze srodków wedlug wynalaz- 15 ku przedstawiono w ponizszych przykladach.Przyklad I. Uzytecznosc zwiazków o wzorze przedstawionym na rysunku dla zmniejszania cze¬ stosci wystepowania macznika rzekomego winorosli i nasilenia tej choroby badano prowadzac próbe w 20 cieplarni. Z badanych zwiazków sporzadzono pre¬ paraty mieszajac 70 mg zwiazku z 2 ml roztworu otrzymanego przez mieszanie 500 ml acetonu, 500 ml etanolu i 100 ml Tweenu 20 (Tween 20 jest monolaurynianem polioiksyetylenosorbitanu produ- 25 kowanym przez Aitlas Cheimical Diviision of ICI America, Inc., Witoiington, Delaware). Próbke roz¬ cienczono nastepnie w 175 ml odjonizowanej w^ody zawierajacej 1 krople anitysipieniacza emulsyjnego Dow Corning antifoam C w kazdych 2 litrach tej wody (Dow Corning antifoam C jest antyspienia- czem na bazie silikonów produkowanym przez Dow Corning Corporation, Midland, Michigan).Koncowy preparat zawieral 400 czesci na milion badanego zwiazku, 10000 czesci na milion rozpusz¬ czalników organicznych i 1000 czesci na milion Tweenu 20. Roztwór ten rozcienczano odjonizowa- na woda w celu uzyskania nizszego stezenia bada¬ nego zwiazku.W dniu rozpoczecia doswiadczenia z winorosli rosnacej w cieplarni usunieto mlode, rozwijajace sie liscie. Po jednym lisciu umieszczono spodnia strona do góry na plytce Petrie'go z tworzywa sztucznego, zawierajacej saczek Whatmana umiesz¬ czony na wierzchu maty z piankowego tworzywa sztucznego utrzymujacej lisc nad poziomem wody, która zalano • dno plytki. Podstawe ogonka liscia owinieto tamponem waty nasiaknietym woda. Na spodnia strone liscia natrysnieto (do splyniecia) ba¬ dany zwiazek w zadanyni stezeniu, po czym pozo¬ stawiono lisc do wyschniecia. Natychmiast po wy- schnieciu lisc zakazono natryskujac nan zawiesine zarodników konidialnych Plasmopara viticola, za + pomoca opryskiwacza DEVilibissa. Zawiesine zarod¬ ników przygotowano w nastepujacy sposób. Zarod¬ niki konidialne uzyskano ze swiezo zakazonej tkan¬ ki liscia przechowywanej w chlodni w temperatu¬ rze 5°C. Zarodniki konidialne zmyto z powierzchni liscia za pomoca pedzla i sporzadzono z nich za¬ wiesine w odjonizowanej wodzie uzyskujac zawie¬ sine do zaszczepiania.Po zaszczepieniu, plytki umieszczono w komorze nawilzajacej. W komorze nawilzajacej zainstalowa¬ no lampy fluoroscencyjne, które dostarczaly lisciom zimne biale swiatlo o natezeniu 215200—430400 luk¬ sów w cyklu 14 godzin swiatla i 10 godzin cieca- 35 40 45 50 55117 491 nosci, w temperaturze 20°C. Po uplywie 7 dni od zabiegu zbadano symptomy choroby liscia i zare¬ jestrowano wyniki obserwacji.W tym celu zastosowano skale wskazników od 1 do 5, zgodnie z która 1 odpowiada chorobie o duzym nasileniu (lub brakowi efektów zwalcza¬ nia), 2 odpowiada umiarkowanemu nasileniu cho¬ roby, 3 odpowiada slabemu nasileniu choroby, 4 odipowiada bardzo slabemu nasileniu choroby, a 5 odpowiada nie wystapieniu choroby (lub zwal¬ czaniu jej w 100%).Badaniom poddano nastepujace zwiazki o wzorze przedstawionym na rysunku: 1. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2-trójfluorometylofenylo/aniline, 2. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/3,5-dwuchlorofen^lo/aniline, 3. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2-cyjanometylofenylo/aniline, 4. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2,4,6-trójchlorofenylo/aniline, 5. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójchlorofenylo-N- -/2,4-dwuchlorofenylo/anilme, 6. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2,5-dwuchlorofenylo/aniline, 7. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójchlorofenylo-N- -/2,4-dwubromofenylo/aniline, 8. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2,4,5-trójchlorofenylo/aniline, 9. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/3,4,5-trójchlorofenylo/aniline, 10. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2-nitrofenylo/aniline, 11. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2-chloro-4-nitrofenylo/aniline, 12. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2-bromo-4-nitrofenylo/aniline, 13. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2,6-dwuchloro/-4-nitrofenylo/aniline, 14. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/3,4-dwuchlorofenylo/aniline, 15. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/4-nitrofenylO/aniline, 16. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorómetylo-N- -/4-trójfluorometylofenylo/aniline, 17. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/4-cyjanometylofenylo/aniline, 18. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/2-bromo-4-metylofenylo/aniline, * 19. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/3-cyjanofenylo/aniline, 20. 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo-N- -/3-trójfluorometylo-4-chlorofenylo/aniline.Wyniki badan przedstawiono w tablicy 1. W ta¬ blicy tej pierwsza kolumna podaje numer bada¬ nego zwiazku, druga kolumna podaje dawke nano¬ szenia w czesciach na milion (ppm) a trzecia ko¬ lumna podaje wskazniki zwalczania choroby przy danych dawkach nanoszenia.W celach porównawczych wyzej opisanym bada¬ niom poddano równiez zwiazek znany z opisu pa¬ tentowego St. Zjedn. Ameryki nr 3950377, a mia¬ nowicie pochodna 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójflu- orometyloaniliny odpowiadajaca zwiazkowi przed¬ stawionemu n-i ry-ar.kd w przypadku gdy r ozna- 6 Tablica 1 10 15 25 35 45 55 60 Numer zwiazku 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 13 1 14 15 16 17 18 Dawka nanoszenia | .* PPm 1 2 400 100 25 1 6 400 100 25 400 100 25 6 400 100 25 6 400 100 25 400 400 v 100 400 100 25 6 400 100 25 6 400 100 25 400 100 25 , i 6 400 100 25 6 400 | 400 100 25 | 400 100 25 6 400 100 25 400 400 Maczniak rzekomy winorosli Wskaznik zwalczania 1 8 ' 5 5 4 1 3 5 5 1 4 1 5 5 3,5 1 3 1 5 5 5 5 5 1 4,5 2,5 4 | 5 4 5 5 4,5 3 | 5 5 4 3 1 5 4,5 4,5 5 5 5 5 5 5 5 5 | 5 4,5 4 3 | 5 5 4,5 6 1 5 5 4 1 3 | 3117 491 Tablica 1 c.d. 1 19 Zwiazek kontrol¬ ny 2 400 100 25 6 25 3 '3 4,5 4,5 5 calkowity brak dzialania cza 2, n oznacza 1, a m, s, p i q oznaczaja zera (zwiazek opisany w przykladzie 46'cytowanego opi¬ su patentowego, zwany tu zwiazkiem kontrolnym).Zastosowano dawke nanoszenia wynoszaca 25 czesci na milion. Okazalo sie, iz zwiazek kontrol¬ ny w ogóle nie dziala zwalczajaco, a nawet uszka¬ dzajace wobec maczniaka irzekoimego winorosli.Tak wiec zwiazków stanowiacych substancje czyn¬ ne srodków grzybobójczych wedlug wynalazku dzialajacych silnie i skutecznie, nie mozna nawet porównywac ze znana pochodna 3-chloro-2,6-dwu- nitro-4-trójfluorometyloaniliny, która nie wykazuje w ogóle dzialania grzybobójczego wobec badanego grzyba.Przyklad II. Badano dzialanie zwiazków o wzorze przedstawionym na rysunku przeciw Colletotrichum • lagenarium, organizmowi powodu¬ jacemu antraknoze ogórków. Preparaty badanych zwiazków sporzadzono jak w przykladzie I. Po toy nasiona ogórków wysiano do kwadratowych doni¬ czek z tworzywa sztucznego o boku dlugosci 7,5 cm.Po wykielkowaniu nasion rosliny przerwano pozo¬ stawiajac po dwie w kazdej doniczce.Po uplywie 15 dni od zasiania" wszystkie po¬ wierzchnie lisci opryskano badanymi zwiazkami i rosliny pozostawiono do wyschniecia. Dwie ros¬ liny opryskano jedynie rozcienczonym roztworem emulgatora w rozpuszczalniku dla uzyskania roslin kontrolnych.Po uplywie 24 godzin na liscie naniesiono za po¬ moca opryskiwacza DeVilibissa zawiesine zarodni¬ ków konidialnych Colletotrichum lagenarium w 0,1% monolaurynianie polioksyetylenosorbitanu i rosliny umieszczono w przenosnej komorze na¬ wilzajacej w temperaturze 21,1°C, w której rosliny przebywaly 48 godzin. Po uplywie 18 dni od wy¬ siania rosliny umieszczono ponownie w cieplarni, gdzie pozostaly w ciagu okolo 7—9 dni, w którym to czasie prowadzono obserwacje symptomów cho¬ roby, przeprowadzono porównania z roslinami kon¬ trolnymi i ustalono wskazniki zwalczania, stosu¬ jac skale podana w przykladzie I.Wyniki przedstawiono w tablicy 2, w której nu¬ mery zwiazków odpowiadaja numerom podanym w tablicy 1, a numerem 21 oznaczono 3-chloro-2,6- -dwunitro-4-trójfluorometylo-N-/2,6-dwuchlorofe- nylo/aniline.Przyklad III. Stosujac nizej podany tok postepowania oceniono skutecznosc dzialania bada¬ nych zwiazków na Piricularia oryzae, Race I, organizmowi powodujacemu chorobe ryzu, przy czym doswiadczenia prowadzono w.cieplarni. 10 15 20 25 35 40 50 55 60 15 Numer zwiazku 2 3 1 4 6 21 7 8 9 Tablica 2 Dawka nanoszenia ppm 400 j 100 • 25 400 400 400 400 100 25 400 100 400 100 400 100 Antraktoza ogórków Wskaznik zwalczania 4,5 5 4 3 4 4 4,5 5 4 4 4 4,5 4 3,5 3 Tablica 3 Zwiazek z przykladu nr 2 3 5 21 7 8 9 10 11 N 12 14 16 18 20 - Dawka nanoszenia ¦ ppm 400 100 25 400 100 400 100 400 400 100 25 400 100 400 100 400 100 400 100 25 400 400 100 25 400 100 25 400 400 100 Choroba ryzu Wskaznik zwalczenia 4 4 4 4 3 3,5 4 4 . 4 4 3 4 4 . 4 4 4 4 4 4 2,5 3 3 3 3 4 4 4 3 3,5 39 W okraglych doniczkach o srednicy 6,25 cm, wy¬ konanych z tworzywa sztucznego' i zawierajacych mieszanine piasku i gleby piaszczystej (50 :50) za¬ siano gesto nasiona ryzu Oryzae sativa L. „Nato", po czym doniczki umieszczono w cieplarni. Po uplywie 14 dni od wysiania wszystkie powierz¬ chnie lisci opryskano badanymi zwiazkami, któ¬ rych preparaty przygotowano jak w przykladzie I, po czym rosliny pozostawiono do wyschniecia.W jednej z doniczek na powierzchni lisci rosliny ryzu sluzacej jako roslina kontrolna naniesiono je¬ dynie rozcienczony roztwór emulgatora w rozpusz¬ czalniku. W ciagu 24 godzin liscie kazdej z roslin zaszczepiono roztworem zarodników konidialnych Piricularia oryzae, Race I w wodzie i 0,1% mono- laurynianie * polioksyetylenosorbitanu, ^stosujac opryskiwacz DeVilibissa, po czym wszystkie rosliny umieszczono w przenosnej komorze nawilzajacej w temperaturze 21,1 °C na okres 48 godzin, a nastep¬ nie umieszczono je ponownie w cieplarni w 17 dniu po wysianiu. Po uplywie okolo 22—24 dni od wysiania zbadano symptomy choroby i zanotowa¬ no wyniki.Wyniki te podano w tablicy 3, stosujac identycz¬ na skale wskazników jak w przykladzie I.Przyklad IV. Stosujac nizej podany tok postepowania oceniono skutecznosc dzialania bada¬ nych zwiazków przeciw Venturia inaeaualis, orga¬ nizmowi powodujacemu parcha jabloni, przy czym doswiadczenia prowadzono w cieplarni.Cztery uprzednio wykielkowane nasiona jabloni odmiany Malus sylwestris „Mclntosh" zasiano w kwadratowych doniczkach o boku 9,5 cm, wykona¬ nych z tworzywa sztucznego i zawierajacych mie¬ szanine torfu z wyjalowiona gleba (50 :50), po czym nasiona przykryto ta 'sama mieszanina. Po uplywie 21 dni od wysiania, gdy sadzonki osiagne¬ ly juz stadium cztero- dó szescio-listkowe, wszyst¬ kie powierzchnie lisci sadzonek w kazdej z doni¬ czek opryskano preparatem badanego zwiazku, sto¬ sujac jeden zwiazek na jedna doniczke. W ciagu 24 godzin po opryskaniu wszystkie rosliny zaszcze¬ piono zawiesina zarodników konidialnych patogenu i umieszczono w komorze nawilzajacej w /tempe¬ raturze 18,3°C »na okres 48 godzin. Po uplywie 24 dni od wysiania rosliny przeniesiono do cieplar¬ ni i pozostawiono w niej w ciagu 9 dni, podczas których dokonano oceny symptomów choroby i oce¬ niono jej zwalczenie, stosujac skale wskazników jak w przykladzie I.Wyniki podano w tablicy 4.W tablicy tej numerami 22 i 23 oznaczono odpo¬ wiednio 3-chloro-2,6-dwunitro-4-trójfluorometylo- -N-/2,5-dwubromofenylo/-aniline i 3-chloro-2,6-dwu- nitro-4-trójfluorometylo-N-/2,6-dwubromofenylo/ /aniline.Przyklad V. Stosujac nizej podany tok po¬ stepowania i prowadzac doswiadczenia w cieplarni oceniono skutecznosc dzialania badanych zwiaz¬ ków przeciw Helminthosporium sativum, organiz¬ mowi powodujacemu helmintosporioze lisci.W okraglych doniczkach o srednicy 6,25 cm, wykonanych z tworzywa sztucznego i zawieraja¬ cych wyjalowiona mieszanke gleby z cieplarni za¬ siano nasiona pszenicy Triticum aesativum L. „Mo- 491 10 Tablica 4 Zwiazek z przykladu nr 1 1 2 3 4 1 5 21 1 22 | 23 1 7 8 9 ¦11 16 "19 20 Dawka nanoszenia ppm 400 400 400 100 25 400 100 25 400 100 25 6 400 100 25 400 400 x | 400 | 400 100 25 | 400 | 400 | 400 100 25 400 | 400 Parch jabloni Wskazniki zwalczenia 4 3 4,5 4 -r 3,5 | 5 5 4,5 | 5 5 4,5 4 1 4 4 4 | 3 [ 3 1 4 1 5 4,5 4 4' f 4 5 4 3 3 1 2,5 40 non", po czym nasiona te przykryto --wierzchnia warstwa gleby pieszczystej. Po uplywie 6 dnia od zasiania, gdy sadzonki pszenicy osiagnely wyso¬ kosc 10—12,5 cm, przeprowadzono opryskiwanie 4* stosujac jeden badany zwiazek na jedna doniczke.W przypadku kazdego zwiazku próbke jego roz¬ tworu o objetosci 10 ml wprowadzono do gleby w poszczególnych doniczkach.Dwie doniczki zawierajace sadzonki pszenicy 50 opryskano jedynie woda zawierajaca uklad roz- puszczalnik-srodek powierzchniowo czynny, a w przypadku dwu innych doniczek do znajdujacej sie w nich gleby wprowadzono po 10 ml wody zawie¬ rajacej uklad rozpuszczalnik-srodek powierzchnio- 55 wo-czynny. Rosliny w tych czterech doniczkach sluzyly jako rosliny kontrolne. Preparaty badanych zwiazków sporzadzono jak w przykladzie I.Wszystkie rosliny pozostawiono w ciagu nocy w pomieszczeniu, w którym przeprowadzano zabieg, 60 w celu umozliwienia przenikniecia zwiazków do ukladów roslin. W ciagu 24 godzin wszystkie rosli¬ ny zaszczepiono zawiesina zarodników Helmintho¬ sporium sativum, nastepnie umieszczono na okres: 48 godzin w komorze nawilzajacej w temperaturze w 21,1 °C, po czym przeniesiono je do cieplarni dla117 491 ii uzyskania rozwoju choroby. Po uplywie 4 dodatko¬ wych dni (13 dnia po wysianiu) przeprowadzono obserwacje symptomów i czestosci wystepowania choroby. Wyglad roslin poddanych zabiegowi po¬ równano z wygladem roslin kontrolnych i zanoto¬ wano wskazniki zwalczenia grzyba, stosujac iden¬ tyczna skale wskazników jak w przykladzie I.Wyniki podano w tablicy 5.X2 .lodyzek, ipo czyim ich ipowierzchnie wyjalowiono' w ciagu 5 minut za pomoca 1 : 5 roztworu wody chlo¬ rowej (Chlorox), a nastepnie trzykrotnie przemyto je odjonizowana woda. Owoce umieszczono w 12 przedzialach znajdujacych sie na powierzchni plyt¬ ki o wymiarach 35X22X4 cm wykonanej ze szkla Pyrex i zawieszono na wysokosci 1 cm od dna plytki stosujac druciana siatke. Nastepnie owoce Tablica 5 Zwiazek z przykladu nr 1 4 I 8 1 10 11 12 1 13 15 1 Dawka nanoszenia na liscie ppm 400 400 400 400 100 25 400 100 25 400 400 Dawka nanoszenia do gleby kg/ha _•) 12,32 12,32 12,32 3,36 0,784 — 12,32 12,32 Helmintosporioza Wskaznik zwalczenia Nanoszenie na liscie 3 3 3 4,5 3 3 4 4 2,5 4 4 Nanoszenie da gleby —* 1 1 4 3 3 | — 4 | 1 * nie badano Przyklad VI. Stosujac tok postepowania podany ponizej i prowadzac doswiadczenia w cie¬ plarni oceniono skutecznosc dzialania badanych zwiazków przeciw Verticillium alboatrum, szczep V3H, organizmowi powodujacemu werticylioze ba¬ welny.W papierowych kubkach mogacych pomiescic 227 g gleby umieszczono po 150 g gleby zakazonej patogenem, po czym na glebe naniesiono badane zwiazki i wprowadzano je do gleby stosujac walec.Czesc gleby wsypano po zmieszaniu do okraglych doniczek o srednicy 6,25 cm, wykonanych z two¬ rzywa sztucznego, w doniczkach tych zasadzono po cztery 14-dniowe sadzonki bawelny i korzenie przykryto gleba pozostala w poszczególnych kub¬ kach. W kazdej próbie stosowano równiez dwie do¬ niczki poddane takim samym zabiegom za wyjat¬ kiem nanoszenia zwiazków. Wszystkie rosliny umieszczono w cieplarni i po uplywie 14 dni od wysadzenia przeprowadzono obserwacje sympto¬ mów wiedniecia i tracenia lisci oraz zanotowano wyniki.Wyniki te przedstawia tablica 6. Uzyta skala wskazników odpowiada skali stosowanej w po¬ przednich przykladach.Przyklad VII. Stosujac nizej opisany tok postepowania i prowadzac próby w cieplarni oce¬ niono skutecznosc dzialania badanych zwiazków przeciw Botrytis cinerea, organizmowi powoduja¬ cemu szara plesn winorosli.N'e ~z'wdzcne awoce winogron oddzielono od 35 Tablica 6 45 50 55 60 Zwiazek z przykladu nr 3 4 21 1 22 7 9 20 Dawka nanoszenia kg/ha 44,8 22,4 44,8 22,4 11,2 44,8 44,8 44,8 22,4 44,8 22,4 44,8 22,4 Werticylioza Wskaznik zwalczenia 4,5 1 5 5 . ' 1 4 | 5 3 1 4,5 1 4,5 1 poddano dzialaniu plomienia z palnika Bunsena w celu uszkodzenia ich powierzchni, a w zwiazku z tym zwiekszenia podatnosci na zakazenie.Na owoce natrysnieto preparaty badanych zwiaz¬ ków przygotowane jak w przykladzie I. Dodatko¬ wo, jeden z owoców opryskano jedynie rozcienczo¬ nym roztworem emulgatora w rozpuszczalniku.W ciagu 24 godzin owoce zakazano zawiesina za-117 491 13 14 rodników konidialnych stosujac 5 ml zawiesiny na plytke. Dla zwiekszenia wilgotnosci i zapewnienia dobrych warunków rozwoju choroby na kazda plytke wprowadzono niewielka ilosc wody z kra¬ nu. Plytki zamknieto nastepnie nakladajac na nie identyczne plytki i zaklejajac szczeline miedzy ni¬ mi plastrem, po czym prowadzono inkubacje w temperaturze 25°C w ciagu 48 godzin. Po uplywie 3 dni od zabiegu opryskania przeprowadzono obserwacje symptomów choroby oraz zanotowano wyniki.Wyniki podano w tablicy 7, w której skala wy- niKow oapowiac Zwiazek z przykladu nr 11 12 1 13 15 la SKan z przyKiauu i. i Tablica 7 Dawka nanoszenia ppm 400 400 400 400 Szara plesn Wskaznik zwalczenia 4 4 5 4 Wyniki doswiadczen otrzymane w wyzej opisa¬ nych próbach wskazuja na fakt, ze srodki grzybo¬ bójcze wedlug wynalazku sa uzyteczne w zwalcza¬ niu niszczacych rosliny patogenicznych grzybów, 5 zarówno przenoszonych przez powietrze, jak i przez glebe.Zastrzezenie patentowe io Srodek grzybobójczy zawierajacy substancje czynna i obojetny nosnik, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera pochodna 3-chloro-2,6- -dwunitro-4-trójfluorometyloaniliny o wzorze przed¬ stawionym na rysunku, w którym X oznacza atom 15 chloru, fluoru, lub bromu, m, p i s sa jednakowe lub rózne i oznaczaja, zero lub 1, n oznacza zero, 1 lub 2, q i r sa jednakowe lub rózne i oznaczaja zero, 1, 2 lub 3, a suma m, n, p, q, r i s wynosi 1, 2 lub 3, przy czym gdy n oznacza 2, to wówczas 20 m, p, q, r i s oznaczaja zera a w pozycjach 3 i 5 musza znajdowac sie grupy trójfluorometylowe, gdy s oznacza 1, to wówczas m i p oznaczaja zera a suma n, q i r nie jest równa zeru oraz gdy suma m, n, r i s nie jest równa zeru, to tylko 25 wówczas q oznacza 1, przy czym gdy r oznacza 2, a n oznacza 1, to wówczas m, s, p i q maja zna¬ czenie inne niz zero.(CN)m (CH2CN)p PL PL PL PL PL PL