Przedmiotem wynalazku jest sposób i urzadzenie do pneumatycznego hamowania i ponownego uru¬ chamiania w kierunku przeciwnym silnika Diesla, stanowiacego wyposazenie maszyn, pojazdów me¬ chanicznych i statków, plywajacych.Znane sa statki plywajace napedzane przez silniki Diesla, hawrotne, wielocylindrowe, za pomoca srub napedowych na przyklad o stalym skoku, bezpo¬ srednio, badz posrednio za posrednictwem przeklad¬ ni zmniejszajacych predkosc obrotowa, maja w za¬ sadzie dobra sterownosc, pogarszajaca sie jednak w miare wzrostu predkosci i/lub bezwladnosci okre¬ tów.Jezeli przerwie sie zasilanie silnika paliwem w pelnym biegu statku, uplynie jeszcze duzy okres czasu az do chwili gdy sie on zatrzyma, przy czym odleglosc ta, liczona az do calkowitego zatrzymania, moze wynosic niekiedy kilka kilometrów.W przypadku niebezpieczenstwa lub naglego przy¬ padku, na przyklad niebezpieczenstwa zderzenia jest konieczne szybkie wykonanie manewru pomoc¬ niczego celem zatrzymania lub unieruchomienia statku w mozliwie jak najkrótszym czasie plynace¬ go z pelna predkoscia na przyklad w kierunku do przodu, korzystnie przez szybkie odwrócenie kie¬ runku ruchu wymagajacego zatrzymania silnika, a wiec najpierw szybkiego zahamowania go az do jego zatrzymania, a nastepnie ponownego urucho¬ mienia w kierunku przeciwnym. 2 Natychmiastowy manewr tego rodzaju moze sie okazac trudny do przeprowadzenia z silnikiem spa¬ linowym, poniewaz silnik ten jest napedzany przez srube napedowa na przyklad w kierunku ruchu 5 dzieki bezwladnosci statku tak, ze do odwrócenia kierunku obrotów i uruchomienia silnika w kie¬ runku wstecznym,, nalezy odczekac az predkosc obrotowa i sily bezwladnosci wystarczajaco sie zmniejsza. Poza tym, poniewaz skuteczna powierz- io chnia hamowania tloków silnika zmniejsza sie pro¬ porcjonalnie do wymiarów i predkosci okretu, w miare wzrostu przecietnego cisnienia w cylindrach i predkosci obrotowej silnika, moga wystapic trud¬ nosci z manewrowaniem, w przypadku silników spa- 15 linowych silnie doladowanych.Znane sa sposoby hamowania, które wykorzysty¬ waly fakt, ze silnik wytwarza duzy moment hamu¬ jacy, jezeli uda sie wykorzystac jego prace spreza¬ nia do hamowania, zmniejszajac równoczesnie jak 20 ., , .. . . najbardziej prace rozprezania.Silnik Diesla jest zwykle wyposazony w uklad uruchamiajacy za pomoca sprezonego powietrza, w którym wszystkie cylindry silnika lub tylko nie- 25 które z nich posiadaja zawór pomocniczy zwany zaworem rozruchu pneumatycznego. Otrzymuje on bezposrednio glówne powietrze sprezone urucha¬ miajace silnik, w celu doprowadzenia go do cylin¬ dra w odpowiedniej chwili i jest otwierany przez 30 cisnienie powietrza sprezonego pilotujacego lub ste- 115 635 /3 rujacego, doprowadzonego oddzielnie do zaworu przez przewód pomocniczy, sluzacy równiez do prze¬ dmuchiwania lub wypuszczania powietrza steruja¬ cego przez zawór, po automatycznym zamknieciu tego ostatniego, zwlaszcza za pomoca sprezyny po¬ wrotnej, której dzialanie jest ewentualnie polaczone dodatkowo z dzialaniem cisnienia glównego powie¬ trza sprezonego uruchamiajacego silnik.Cisnienie powietrza sprezonego pilotujacego lub sterujacego dochodzi do kazdego zaworu rozrucho¬ wego w okreslonej kolejnosci, skoordynowanej w czasie przez rozdzielacz sprezonego powietrza pilo¬ tujacego, napedzany mechanicznie przez wal roz¬ rzadu silnika lub zsynchronizowany z tym ostatnim w ten sposób, aby na przemian zasilac lub opróz¬ niac kolejno indywidualne dzwigniki pneumatycz¬ ne pojedynczego dzialania, sterujace otwarciem wspomnianych zaworów rozruchowych, do kazdego z których jest bezposrednio wlaczony taki dzwignik.Korzystnie jest jezeli uklad rozruchu pneumatycz¬ nego posiada poza tym co najmniej jeden glówny zawór rozruchowy, zwykle zamykany i otwierany automatycznie badz mechanicznie przez bezposred¬ nie dzialanie reczne, badz pneumatycznie przez ob¬ slugujacego, na przyklad przez sterowanie zdalne z centralnego pulpitu lub stanowiska kierowania okretem. Zawór glówny jest przeznaczony do za¬ silania cylindrów silnika odpowiednio przez ich indywidualne zawory rozruchowe i jest polaczony ze zródlem sprezonego powietrza zwykle zbiorni¬ kiem lub butlami, przy czym ten zawór glówny jest polaczony z pilotowanym rozdzielaczem sprezonego powietrza.W innym przykladzie wykonania tego samego sposobu, rozdzielacz posiada szereg zaworów suwa¬ kowych lub podobnych w liczbie równej liczbie cy¬ lindrów do zasilania powietrzem sprezonym, z któ¬ rych kazdy jest odpowiednio polaczony z zaworem rozruchowym, to znaczy i z cylindrem. Kazdy za¬ wór suwakowy posiada doprowadzenie powietrza sprezonego i wylot sprezonego powietrza pilotuja¬ cego w kierunku odpowiedniego zaworu rozrucho¬ wego, przy czym wspomniane przedmuchiwanie po¬ wietrzem zostaje wykonane poprzez zawór suwa¬ kowy.Zawory suwakowe moga byc zmontowane indy¬ widualnie w poblizu kazdego cylindra, który ob¬ sluguja, wzlednie moga byc zgrupowane w gwiazde- i umieszczone na koncu silnika. W pierwszym przy¬ padku kazdy zawór suwakowy jest uruchamiany w kolejnosci ustalonej przez krzywke indywidualna, zamocowana na wale rozrzadu silnika, a w drugim przypadku, wszystkie zawory suwakowe sa uru¬ chamiane w okreslonej kolejnosci przez jedna lub wspólna krzywke sterujaca zmontowana na wale rozrzadu silnika lub napedzana przez ten ostatni.Rozdzielacz moze byc równiez typu obrotowego, zapewniajacego równiez przedmuchiwanie, a w którym powietrze sprezone jest rozdzielane przez obracajacy sie dysk azurowy, do kazdego zaworu rozruchowego, który moze zreszta byc zwyklym za¬ worem dopuszczajacym powietrze, otwierajacym sie pod wplywem cisnienia sprezonego powietrza glów¬ nego, uruchamiajacego silnik i doprowadzajacego je 5 635 4 do cylindra celem rozprezenia. Taki rozdzielacz obrotowy, wspólny dla wszystkich zaworów rozru¬ chowych, posiada zwykle dysk obracajacy sie pod wplywem napedu walu rozrzadowego silnika. 5 W silniku nawrotnym, wal rozrzadowy silnika zawiera krzywki ruchu do przodu i krzywki ruchu wstecznego, a kazdy wal z krzywkami moze sie przesuwac osiowo w linii prostej, aby móc sie wy¬ biorczo przemieszczac na przemian pomiedzy dwo- 10 ma polozeniami skrajnymi, odpowiadajacymi od¬ powiednio uruchomieniu krzywek ruchu do przodu i krzywek, ruchu wstecznego.W celu odwrócenia kierunku obrotów silnika Diesla w czasie jego pracy, po przerwaniu zasilania w paliwo i po doprowadzeniu kazdego walu z krzyw¬ kami w jego polozenie ruchu wstecznego, znany sposób zahamowania silnika w czasie jego okresu zwalniania polega na otwarciu glównego zaworu uruchamiania gdy tylko predkosc obrotowa jest ostatecznie zmniejszona. W czasie tej czynnosci, sruba napedowa okretu napedzana przez strumien przeplywajacej wody, napedza w dalszym ciagu silnik w jego poczatkowym kierunku obrotów. 25 Ze wzgledu na aktualne polozenie kazdego walu z krzywkami juz doprowadzonego do swego polo¬ zenia ruchu wstecznego, glówne powietrze sprezone uruchamiajace silnik przeplywa przez zawory roz¬ ruchowe szeroko otwarte w czasie skoku sprezania 30 i wplywa do cylindrów hamujac ruch tloków.Jezeli cisnienie w cylindrach jest wyzsze od cis¬ nienia glównego powietrza sprezonego uruchamia¬ jacego silnik,- czesc powietrza jest przetlaczana przez silnik poprzez zawory rozruchowe do rurociagu 35 glównego powietrza sprezonego uruchamiajacego silnik, w kierunku przeciwnym do dzialania cisnie¬ nia powietrza sprezonego uruchamiajacego silnik powodujac powstanie duzego momentu hamujacego: Ten "znany sposób ma te niedogodnosc, ze w cza- 40 sie nastepnego suwu rozprezania, praca rozpreza¬ nia jest zapewniona tylko przez powietrze pozosta¬ jace jeszcze w cylindrach. Poza tym, jezeli silnik posiada duzo cylindrów, a zatem dlugie przewody, rurociagi lub kanaly laczace rozdzielacz sprezone- 45 go powietrza z róznymi zaworami rozruchowymi, wówczas powstaje opóznienie w zasilaniu, które moze byc tak duze, ze silnik zamiast byc hamowa¬ ny, bedzie napedzany przez glówne powietrze spre¬ zone napedzajace silnik w tym samym kierunku 50 obrotów co poprzednio tak, ze nalezy wówczas po¬ czekac na normalne zwolnienie obrotów silnika.Inny sposób hamowania polega na pobraniu sprezonego powietrza pilotujacego bezposrednio ze zródla powietrza sprezonego omijajac glówny za¬ wór uruchamiania silnika, w celu doprowadzenia te¬ go powietrza do rozdzielacza poprzez zasuwe odci¬ najaca.Poniewaz zawory rozruchowe sa otwarte tylko w 60 czasie czesci suwu wznoszenia i suwu opadania tlo¬ ków silnika i pofiiewaz powietrze wyplywajace z komory spalania kazdego cylindra, moze wply¬ nac do glównej rury powietrza rozruchu i wyplynac* z tej ostatniej tylko w czasie stosunkowo krótkim, 65 glówna rura bardzo sie nagrzewa, co moze byc po-115 635 6 wodem zaburzen w pracy silnika. Wówczas nalezy pozostawic zawór glówny uruchamiania otwarty tak, aby przewód powietrza uruchamiajacego nie byl pod cisnieniem, a cylindry mogly wypuszczac o wie¬ le wiecej powietrza poprzez zawory rozruchowe, do przewodu sprezonego powietrza uruchamiajacego w czasie suwu sprezania, szczególnie w strefie znaj¬ dujacej sie tuz przed zwrotem zewnetrznym tlo¬ ków, gdzie sprezenie w cylindrach jest najwieksze, i gdzie ich tloki jeszcze sie troche poruszaja.Równoczesnie cisnienie powietrza w cylindrach znacznie sie obniza i nastepny suw rozprezania roz¬ poczyna sie ze znacznie obnizonym poziomem cis¬ nienia tak, ze pozostajaca do wykonania praca roz¬ prezania jest bardzo mala. Glówny zawór urucha¬ miajacy zostaje otwarty dopiero wówczas gdy pred¬ kosc obrotowa silnika jest praktycznie sprowadzona do zera.Znany jest jeszcze inny sposób hamowania pneu¬ matycznego,'który polega na równoczesnym otwar¬ ciu wszystkich zaworów rozruchowych umieszczo¬ nych na cylindrach, i na stalym utrzymaniu ich w stanie otwartym w ciagu calego okresu hamowania.Sprezone powietrze jest wtedy pobierane bezpo¬ srednio ze zródla powietrza-sprezonego przed glów¬ nym zaworem uruchamiajacym i przesylane przez sterowana bezposrednio zasuwe odcinajaca do od¬ powiednich indywidualnych dzwigników steruja¬ cych zaworami rozruchowymi bez przepuszczania go przez rozdzielacz sprezonego powietrza pilotuja¬ cego, ale z równoleczesnym utrzymaniem w stanie zamknietym glównego zaworu uruchamiania, zatem doplywu glównego sprezonego powietrza urucha¬ miajacego do cylindrów. . .W tym przypadku, powietrze sprezone w cylin¬ drze jest przetloczone poprzez zawór rozruchowy i glówny przewód uruchamiania do innego cylindra, na przyklad do tego, który w danej chwili ma otwarte zawory wylotowe, a stad do kolektora wy¬ dechowego, tak, ze te cylindry, których tloki pra¬ cuja w tym samym kierunku, hamuja sie nawza¬ jem przez wykonywanie pracy pompowania powie¬ trza. W ten sposób uzyskuje sie zjawisko hamowa¬ nia silnika, szczególnie duze przy duzej predkosci tego ostatniego, poniewaz hamowanie wynika prze¬ de wszystkim ze straty cisnienia przez dlawienie powietrza w zaworach rozruchowych, która to strata cisnienia stwarza w ten sposób opór w sto¬ sunku do przeplywu powietrza wyplywajacego.Z powyzszego wynika, ze przy malej predkosci zjawisko hamowania staje sie niewielkie tak, ze wplyw jednego cylindra napedzajacego drugi cylin¬ der, którego tlok przesuwa sie w kierunku przeciw¬ nym, staje sie dominujacy i hamowanie zostaje zli¬ kwidowane.Aby uniknac lub zapobiec tej niedogodnosci, pro¬ ponowano stale polaczenie przewodu glównego po¬ wietrza uruchamiajacego z wydechem do atmosfery w czasie okresu hamowania, w szczególnosci za po¬ moca dodatkowej zasuwy lub zaworu do przedmu¬ chiwania, jednakze ta zasuwa dodatkowa jest wów¬ czas poddawana silnemu podgrzewaniu ze wzgledu na sprezanie powietrza, a poza tym, powietrze prze¬ plywajace przez te zasuwe jest nasycone mgielka 15 20 25 oleju z cylindrów, skad niebezpieczenstwo zatarcia zasuwy. * . .Przy tego rodzaju hamowaniu pneumatycznym, silnik zostanie prawie zatrzymany przed otwarciem 5 glównego zaworu uruchamiajacego w celu spowodo¬ wania rozruchu w kierunku przeciwnym. Tenznany sposób posiada poza tym te niedogodnosc, ze wyma¬ ga dodatkowego specjalnego przewodu bocznikowe¬ go do bezposredniego zasilania zaworów rozrucho¬ wo wych sprezonym powietrzem pilotujacym pobiera¬ nym przed glównym zaworem uruchamiajacym lub • ze zródla powietrza sprezonego.Celem wynalazku jest usuniecie wspomnianych niedogodnosci i wad przez opracowanie nowego spo¬ sobu hamowania pneumatycznego. i ponownego uruchomienia silnika w kierunku przeciwnym.Cel ten osiagnieto przez opracowanie sposobu pneumatycznego hamowania i ponownego urucha¬ miania w kierunku przeciwnym silnika Diesla, któ¬ rego cylindry sa wyposazone w zawory rozruchowe uruchamiane okresowo w celu ich otwarcia jedy¬ nie podczas okresu sprezania w czasie hamowania, polegajacy kolejno na wstepnym przerwaniu doply¬ wu paliwa do silnika, a nastepnie, w polozeniu od¬ powiadajacym pracy silnika w kierunku przeciw¬ nym, na okresowo powtarzanym sterowaniu zawo¬ rów dolotowych i wylotowych silnika.Istota wynalazku polega na tym, ze z chwila roz¬ poczecia hamowania, jednoczesnie przerywa sie okresowo uruchamianie- zaworów rozruchowych i utrzymuje sie je stale w polozeniu otwartym i przerywa sie doplyw sprezonego powietrza do za^ worów rozruchowych oraz laczy sie wszystkie cy- lindry ze soba, utrzymuje sie ten stan dzialania az do chwili wyhamowania silnika do z góry okreslo^ nej predkosci obrotowej, konczy sie jednoczesnie w tej chwili, przerwe w okresowym uruchamianiu za¬ worów rozruchowych, oraz przerwe w doplywie 40 sprezonego powietrza, a nastepnie rozlacza sie od siebie cylindry, utrzymuje sie ten stan dzialania co najmniej do chwili zatrzymania silnika, przy czym z góry okreslona predkosc obrotowa silnika jest ta predkoscia, poczynajac od której moment hamujacy 45 wytworzony przez sprezone powietrze wprowadzo¬ ne do cylindrów staje sie wiekszy od momentu wy¬ tworzonego przez prace pompowania podczas przer¬ wania doplywu sprezonego powietrza do zaworów rozruchowych. 55 W wyniku, uniemozliwia sie wydmuch przez wszystkie zawory rozruchowe zamykajac je, w celu utrzymania ich pod cisnieniem sprezonego powie¬ trza pilotujacego i zablokowanie w polozeniu otwar¬ tym w ciagu calego czasu trwania okresu hamowa- 55 nia silnika przez pompowanie powietrza wzajemnie przeciwstawnego cylindrów silnika, a z drugiej strony otwiera sie glówny zawór uruchamiajacy oraz zawór rozruchowy- wówczas gdy silnik zwolni obroty do predkosci, dla której hamowanie glów- 66 nym sprezonym powietrzem rozruchowym staje sie bardziej skuteczne niz hamowanie przez pompowa¬ nie wzajemnie przeciwstawne.Wynalazek obejmuje równiez urzadzenie do pneu¬ matycznego hamowania i ponownego uruchamiania 65 w kierunku przeciwnym silnika Diesla wyposazone-115 635 15 go w uklad rozruchowy za pomoca sprezonego po¬ wietrza, zawierajacy glówny zawór uruchamiania, który zasila cylindry poprzez ich indywidualne za¬ wory rozruchowe, dolaczony do zródla sprezonego powietrza, które to zródlo jest dolaczone poprzez 5 zasuwe odcinajaca, do rozdzielacza sprezonego po¬ wietrza pilotujacego, napedzanego mechanicznie przez wal rozrzadu silnika, w celu kolejnego prze¬ miennego zasilania i oprózniania sterowanych pneu¬ matycznie silowników jednostronnego dzialania 10 otwierajacych zawory rozruchowe, z których kazdy posiada sprezyne powrotna do zamykania tego za¬ woru.Istota wynalazku polega na tym, ze kazdy prze¬ wód1 do przedmuchiwania rozdzielacza sprezonego powietrza, zawiera zasuwe odcinajaca.Urzadzenie ma takze srodki automatycznie steru¬ jace skojarzone z czujnikiem predkosci obrotowej silnika, sterujace glównym zaworem uruchamiania 2Q i korzystnie zasuwe odcinajaca umieszczona na kazdym przewodzie do przedmuchiwania.W innym przykladzie wykonania, urzadzenie za¬ wiera zasuwe odcinajaca umieszczona na wspólnym przewodzie do przedmuchiwania polaczonym M z wszystkimi przewodami do przedmuchiwania roz¬ dzielacza.Zasuwa odcinajaca zawiera przepustnice zmonto¬ wana obrotowo w korpusie rozdzielacza i obracaja¬ ca sie miedzy polozeniami otwarcia i zamkniecia 30 wszystkich przewodów do przedmuchiwania, które maja wyloty promieniowe utworzone przez otwory boczne usytuowane na tym samym obwodzie kola wspólosiowego z korpusem rozdzielacza.Rozwiazania powyzsze odznaczaja sie prostota 35 konstrukcji, poniewaz wystarczy zastosowanie zwy¬ klej zasuwy, na przyklad sterowanej elektromagne¬ tycznie na wylocie rozdzielacza, która moze byc sterowana automatycznie w zaleznosci od chwilowej predkosci obrotowej silnika. Zasuwa moze byc umieszczona wygodnie w miejscu nie zagrazajacym jej bezpieczenstwu dzialania lub niezawodnosci oraz bezpieczenstwu otoczenia. Zasuwa ta moze poza tym posiadac niewielkie wymiary, a wiec jest tania.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony na ry¬ sunku, na którym fig. 1 przedstawia wykres zmiany momentu hamowania pneumatycznego silnika w funkcji predkosci katowej jego walu odpowiednio znanym sposobem, i srjosobem wedlug wynalazku, w fig. 2 — urzadzenie do pneumatycznego hamowania wedlug wynalazku, zawierajace obrotowy rozdzie¬ lacz powietrza sprezonego, schematycznie, czescio¬ wo w przekroju podluznym, fig. 3. — obrotowy roz¬ dzielacz powietrza sprezonego, z którym jest bezpo- gg srednio polaczona zasuwa sterujaca w przekroju poprzecznym wzdluz linii III—III oznaczonej na fig. 2.Na wykresie (fig. 1), na którym moment hamowa¬ nia pneumatycznego Cf jest naniesiony na osi rzed- eo nych, a chwilowa predkosc obrotowa walu silnika jest naniesiona na osi odcietych, zmiana momentu hamowania w funkcji predkosci obrotowej, w zna¬ nym sposobie hamowania pneumatycznego, jest przedstawiona w postaci krzywejA. 65 40 45 W chwili zatrzymania wtryskiwania paliwa sil¬ nik pracuje na zwolnionych obrotach, na przyklad z predkoscia obrotowa walu okolo 30007S poczaw¬ szy od chwili otwarcia glównego zaworu urucha¬ miania, to znaczy od poczatku okresu hamowania pneumatycznego glównym powietrzem sprezonym rozruchu, wal silnika podlega dzialaniu momentu hamowania malejacego w sposób ciagly wraz z to¬ warzyszacym mu stopniowym zmniejszaniu sie predkosci obrotowej walu silnika, az do osiagniecia wartosci zerowej przy predkosci obrotowej N2 mniejszej od normalnej predkosci obrotowej przy pracy na zwolnionych obrotach, i ewentualnie zmie¬ niajacego kierunek przez osiagniecie wartosci ujem¬ nej przy przyspieszaniu obrotów walu silnika we¬ dlug strefy znajdujacej sie ponizej osi odcietych.W ten sposób, zmieniajac kierunek momentu hamu¬ jacego staje sie on momentem przyspieszajacym, zdolnym ewentualnie do ponownego uruchomienia silnika w tym samym kierunku obrotów.Jezeli taki ponowny rozruch w kierunku poczat-. kowym nie nastepuje, silnik w dalszym ciagu zwal¬ nia, a ujemny moment hamujacy, po zwiekszeniu sie az do wartosci maksymalnej, maleje az do zera dla predkosci obrotowej Nt mniejszej od predkosci obrotowej N2 i zmienia kierunek stajac sie dodat¬ nim i ponownie wzrasta, przy wzrastajacym hamo¬ waniu silnika.Krzywa B wykresu z fig. 1 uwidacznia przyklad hamowania pneumatycznego polegajacy na utrzy¬ maniu zaworów rozruchowych w stanie stale otwar¬ tym, a glównego zaworu uruchamiajacego w stanie stale zamknietym w czasie calego okresu hamowa¬ nia. Stwierdza sie, ze na poczatku okresu hamowa¬ nia, otrzymany moment obrotowy Cx jest wiekszy od momentu obrotowego otrzymanego sposobem po¬ przednim (krzywa A).W miare zwalniania predkosci obrotowej walu silnika, moment hamujacy maleje wraz z predkos¬ cia obrotowa w sposób ciagly i regularny, i ta rów¬ nomiernie opadajaca krzywa B przecina krzywa A w punkcie przeciecia C2, któremu odpowiada pred¬ kosc obrotowa N0 walu silnika, mniejsza od N2 i od Nlf nastepnie krzywa B napotyka na os odcietych przedtem nim predkosc obrotowa osiagnie zero, w ten sposób hamowanie zanika lub staje sie nie¬ skuteczne jeszcze przed zatrzymaniem silnika.Rozwiazanie wedlug wynalazku polega na pola¬ czeniu obu znanych sposobów wedlug podanych przykladów, tak, aby zastosowac kolejno i czescio¬ wo najpierw pierwszy, a nastepnie drugi z tych sposobów. W tym celu utrzymuje sie zawory roz¬ ruchowe otwarte a glówny zawór uruchomienia zamkniety, aby hamowac najpierw za pomoca dru¬ giego sposobu wzdluz odcinka CiC2 krzywej B lar godnie opadajacej celem wyhamowania silnika az do malej predkosci N0.To utrzymanie zaworów rozruchowych w poloze¬ niu otwartym jest uzyskane przez odciecie prze¬ dmuchu przez rozdzielacz powietrza sprezonego, a to neutralizuje lub czyni bezskutecznym normalny cykliczny pilotaz okresowy zaworów rozruchowych przez rozdzielacz.115 635 10 Gdy silnik zwolnil az do predkosci N0, ustala sie ponownie okresowe cykliczne normalne pilotowanie zaworów rozruchowych i otwiera sie glówny za¬ wór uruchomienia, w ten sposób, ze hamowanie nastepuje obecnie wedlug pierwszego sposobu wzdluz odcinka C2CS równomiernie wzrastajacego krzywej A, które to hamowanie jest o wiele silniej¬ sze ponizej predkosci obrotowej N0, od hamowania uzyskanego wzdluz krzywej B.W ten sposób, na fig. 1 uwidoczniono wyraznie, ze hamowanie wzdluz krzywej B jest skuteczniejsze od hamowania wzdluz krzywej A tak dlugo, dopóki predkosc obrotowa silnika jest wieksza od pred¬ kosci krytycznej N0, podczas gdy ponizej tej war¬ tosci, hamowanie wzdluz krzywej A staje sie sku¬ teczniejsze od hamowania wzdluz krzywej B.Na figurze 2 uwidoczniono schematycznie urzadze¬ nie wedlug wynalazku. Uklad rozruchu pneumatycz¬ nego zawiera zbiornik 1 powietrza sprezonego pod cisnieniem poczatkowym np. 3 MPa, które moze spasc az do 600 kPa po kilkakrotnym uzyciu, to znaczy po kilku kolejnych rozruchach, polaczony poprzez zasuwe odcinajaca 2 przewodem 3 z wlo¬ tem 4 glównego zaworu uruchomienia 5 o recznym sterowaniu pneumatycznym lub mechanicznym, którego wylot 6 jest polaczony równolegle przez przewód 7 z odpowiednimi wlotami 8 róznych za¬ worów rozruchowych 9 zmontowanych odpowiednio w glowicach 10 odpowiednich cylindrów 11 silni¬ ka, z których tylko trzy zostaly pokazane na rysun¬ kach. . ¦ ¦ Automatyczne sterowanie kazdego zaworu rozru¬ chowego 9 jest utworzone przez rure 12 polaczona z odpowiednim otworem wylotowym 13 rozdzielacza 14 powietrza sprezonego, którego wlot 15 sprezone¬ go powietrza jest polaczony bocznikowo przewodem 16 poprzez zasuwe 17 na przyklad zdalnie sterowa¬ na elektromagnetycznie, z przewodem 3, a wiec i ze zbiornikiem 1 przez odgalezienie 18 znajdujace sie pomiedzy zasuwa 2 a glównym zaworem urucho¬ mienia 5.Rozdzielacz 14 jest korzystnie^ typu obrotowego.Ten znany rozdzielacz obrotowy zawiera obrotowy dysk rozdzielajacy 19 sztywno polaczony wspólosio¬ wo z walem 20 zmontowanym obrotowo w korpu¬ sie 21 rozdzielacza i napedzanym obrotowo przez walek rozrzadu silnika. Dysk 19 obraca sie wówczas w zaglebieniu 22 korpusu 21, bedac docisnietym jed¬ na powierzchnia czolowa 23, np. polerowana do wewnetrznej powierzchni czolowej 24 korpusu 21.Rozdzial sprezonego powietrza w korpusie 21, w celu zasilania poszczególnych zaworów rozrucho¬ wych nastepuje przez przewody zasilajace 25, któ¬ rych liczba jest równa liczbie cylindrów silnika wy¬ posazonych w indywidualne zawory rozruchowe.Przewody 25 dochodza z boku do zewnetrznej czesci korpusu 21, korzystnie przez otwory lub krócce promieniowe 31, z których kazdy jest pola¬ czony rura 12x z zaworem rozruchowym 9 innego cylindra 11 silnika.Korzystnie przewód 25 posiada czesc prostolinio¬ wa, równolegla do osi obrotu dysku rozdzielajace¬ go 19, utworzonej przez wal 20, który wchodzi do powierzchni czolowej 24 korpusu 21 przez otwór 26. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 Korzystnie wszystkie otwory 26 sa umieszczone w jednakowej odleglosci od osi obrotu walu 20 i sa rozmieszczone równomiernie, to znaczy w równych odstepach katowych, na tym samym okregu wspól¬ osiowym z osia obrotu walu 20.Przewody zasilajace 25 sluza równiez do prze¬ dmuchiwania sprezonym powietrzem pilotujacym indywidualnych dzwigników sterowania pneuma¬ tycznego zaworów rozruchowych 9, i w tym celu, korzystnie rozdzielacz 14 zawiera kilka przewodów 27 do przedmuchiwania polaczonych z zewnetrzna czescia korpusu 21 przez korzystnie promieniowe otwory 28.Korzystnie kazdy przewód 27 do przedmuchiwa¬ nia ma równiez czesc prosta o kierunku wzdluz¬ nym, równoleglym do osi obrotu zespolu 19, 20, i która wchodzi przez odpowiedni otwór 29 do row¬ ka kolowego 30 tworzacego kanal wspólosiowy z osia obrotu walu 20 i otwartego ód strony po¬ wierzchni czolowej 24 korpusu 21 tak, ze wszystkie otwory 29 sa polaczone poprzez wspólny kanal pier¬ scieniowy 30.Na figurze 2 uwidoczniono jedynie dwa przewody zasilajace 25 i jeden przewód 27 do przedmuchi¬ wania, pomimo tego ze moze byc ich wiecej niz uwidoczniono na rysunku.Dysk rozdzielajacy 19 ma otwór doprowadzajacy powietrze sprezone, równolegly do osi obrotu walu 20 i konczacy sie z jednej strony, przeciwleglej do powierzchni czolowej 24 korpusu w zaglebieniu 22, a z drugiej strony na dnie zaglebienia 32 w postaci* rowka lukowego, wspólosiowego z walem 20 i wy¬ zlobionego w powierzchni 23 dysku 19 tak, ze czesc szersza rowka znajduje sie wewnatrz powierz¬ chni 23. • Zaglebienie 32 posiada wiec w. przyblizeniu ksztalt pólksiezyca o zaokraglonych koncach lub ksztalt fasoli, której szerokosc promieniowa jest równa srednicy otworu 31, i której srodkowa linia luku okregu przechodzi przez srodek otworu 31.Otwór 31 ma te sama srednice co otwory 26, a odleglosc promieniowa srodka otworu 31 od osi geometrycznej obrotu walu 20 jest równa srednicy otworów 26, a to umozliwia dokladne ustawienie otworu 31 naprzeciwko kazdego z kolejnych otwo¬ rów 26 w czasie obrotu dysku 19.Dlugosc krzywoliniowa zaglebienia 32 mierzona wzdluz srodkowej luku okregu odpowiada katowi srodkowemu mniejszemu od rozstawienia katowego dwóch kolejnych otworów 26, to znaczy mniejsze¬ mu od odleglosci kolowej miedzy osiami ich srod¬ ków lecz wiekszemu od odstepu katowego dwóch kolejnych otworów 26, to znaczy od odleglosci krzy¬ woliniowej czesci sciany pelnej, która je oddziela.W ten sposób zaglebienie 32 moze równoczesnie czesciowo pokryc dwa kolejne otwory 26, to znaczy, ze zasilanie jednego z otworów 26 rozpoczyna sie przedtem nim zaglebienie 32 opusci otwór 26 bez¬ posrednio poprzedzajacy je w kierunku obrotu dys¬ ku, w celu zapewnienia ciaglosci rozdzialu sprezo¬ nego powietrza, przechodzac z jednego cylindra za¬ silanego na cylinder nastepny, przy czym w oma¬ wianym przykladzie zasilany Jest tylko jeden cy¬ linder na raz. *11 W powierzchni 23 dysku 19 wyzlobiony jest rów¬ niez rowek w ksztalcie luku 33 o pelnym dnie, roz¬ szerzajacy sie w powierzchni 23, usytuowany sy¬ metrycznie w stosunku do osi przechodzacej przez srodek obrotu dysku 19 oraz srodek otworu 31, i umieszczony po drugiej stronie srednicy zagle¬ bienia 32 równiez symetrycznego w stosunku do wspomnianej osi.Rowek 33 jest wspólsrodkowy z osia obrotu dys¬ ku 19, a promien srodkowej luku okregu jest rów¬ ny odleglosci srodka kazdego otworu 26 od osi obro¬ tu. Szerokosc promieniowa rowka 33 jest równa srednicy kazdego otworu 26, a jego dlugosc po obwo¬ dzie kola wzdluz jego linii srodkowej jest dosta¬ tecznie duza, aby gdy otwór 31 znajduje sie na¬ przeciwko otworu 26, inne otwory 26 znalazly sie wszystkie naprzeciwko rowka 33 w ten sposób, aby polaczyc sie z nim zbiorowo.Na kazdym koncu rowka 33 ten ostatni jest z boków wyciety promieniowo do srodka wzdluz wybrania, co najmniej w przyblizeniu pólkolowego, którego promien jest co najmniej równy promienio¬ wi kazdego, z otworów 29 lub szerokosci promie¬ niowej rowka kolowego 30. Te dwa wyciecia sa sy¬ metryczne w stosunku do osi przechodzacej przez srodek obrotu dysku 19 i przez srodek otworu 31, a obwód kola, przechodzacego przez srodki krzy¬ wizny obu wyciec jest wspólsrodkowy z osia obro¬ tu walu 20 i ma promien co najmniej równy sred¬ niemu promieniowi rowka 30, lub odleglosci pro¬ mieniowej srodka kazdego otworu 29 od osi obrotu.W ten sposób, niezaleznie od polozenia katowego dysku 19, rowek 33 jest stale polaczony, za posred¬ nictwem wyciec z rowkiem kolowym 30 korpusu, a wiec z. otworami 29 do przedmuchiwania tego ostatniego. Dlugosc obwodowa rowka lukowego 33 jest taka, ze gdy otwór 31 dysku znajduje sie na¬ przeciwko jednego z otworów 26 korpusu 21, to wszystkie pozostale otwory 26 sa polaczone z wy¬ dechem lub z atmosfera za posrednictwem rowka 30, rowka 33 i odpowiednich otworów 29.Gdy zaglebienie 32 obejmuje dwa kolejne otwory 26 w celu zapewnienia ciaglosci zasilania powie¬ trzem sprezonym, przechodzac od jednego cylindra zasilanego do cylindra nastepnego, który ma byc zasilany, to te dwa otwory 26 nie lacza sie z row¬ kiem 30, a wiec nie sa polaczone z wydechem.Na figurze 2, jeden z przewodów 25 a mianowicie dolny, jest przedstawiony jako polaczony z row¬ kiem 33 dysku obrotowego, a wiec z rowkiem kolo¬ wym 30 korpusu 21 z co najmniej jednym prze¬ wodem 27 do przedmuchiwania, podczas gdy inny przewód 25 a mianowicie górny, jest przedstawiony jako polaczony z otworem 31 przechodzacym przez dysk.Wlot 15 korpusu rozdzielacza, do którego jest polaczony przewód 16 doprowadzajacy powietrze sprezone, dochodzi do zaglebienia 22 korpusu 21 rozdzielacza, od strony dysku 19' znajdujacej sie z drugiej strony plaszczyzny czolowej 24 korpusu.- W przykladzie wykonania uwidocznionym na fig; 2, korzystnie wszystkie otwory 28 do przedmu¬ chiwania rozdzielacza 14 sa polaczona z jednym i 635 12 przewodem 34 do przedmuchiwania wyposazonych w zasuwe odcinajaca 35, na przyklad typu elektro¬ magnetycznego ze sterowaniem zdalnym ze stano¬ wiska centralnego dowodzenia okretem. 5 Na figurze 3 uwidoczniono przyklad wykonania ukladu selektywnego sterowania otwarciem i zam¬ knieciem przewodów 21 w przypadku rozdzielacza obrotowego 14, którego wszystkie kanaly usytuowa¬ ne w korpusie 21 lacza sie promieniowo z atmosfera 10 odpowiednio przez odpowiednie otwory boczne 28, umieszczone na tym samym obwodzie kola wspól¬ osiowego z korpusem rozdzielacza.W przykladzie wykonania wedlug fig. 3, zasuwa odcinajaca otwory do przedmuchiwania zawiera przepustnice 36 zmontowana obrotowo w sposób szczelny na korpusie 21 rozdzielacza 14 ponad otwo¬ rami 28, w celu ich przykrycia,; aby je otwierac i za¬ mykac równoczesnie przez przemieszczenie katowe, sterowane selektywnie, przepustnicy 36 w kierun¬ kach obrotu odpowiednio przeciwnych. Przepust- nica 36 posiada otwory promieniowe 37, w liczbie równej liczbie otworów 28, rozmieszczone wedlug odstepów katowych odpowiadajacych odstepom ka- 25 towym otworów 28, w ten sposób, ze w pozycji otwartej przepustnicy 36, otwory promieniowe 37 znajduja sie naprzeciwko i na przedluzeniu linio¬ wym odpowiednich otworów 28, podczas gdy w po¬ zycji zamknietej, przepustnica 36 zatyka otwory 28 . 30 w sposób szczelny.Korzystnie odpowiednie czesci promieniowe prze¬ wodów 27 dochodza swoimi odpowiednimi otwora¬ mi koncowymi 28 do wspólnego rowka obwodowego tworzacego kolowy kanal ewakuacyjny, na przyklad 35 wspólsrodkowy z korpusem cylindrycznym 21 roz¬ dzielacza 14, rozchylony na zewnatrz i laczacy mie¬ dzy soba poszczególne otwory 28.Przepustnica obrotowa 36 staje sie wówczas ko¬ rzystnie wiencem pierscieniowym wcisnietym 40 i zmontowanym obrotowo suwliwie i szczelnie w tym rowku obwodowym. Do sterowania ewentual¬ nie przemiennego jej ruchu obrotowego, korzyst¬ nie przepustnica 3t» ma pokrywe 38, do której jest przymocowany przegubowo, w sposób kinematycz- 45 nie zgrany z ruchem obrotowym przepustnicy, na przyklad za pomoca ukladu suwakowego lub szcze¬ liny podluznej, lacznik uruchamiajacy 39 polaczo¬ ny bezposrednio lub ewentualnie za posrednictwem odpowiedniego mechanizmu przekladniowego z ser- 50 womotorem uruchamiajacym (nie pokazanym), ta¬ kim jak na przyklad dzwignik z plynem sprezonym, zwlaszcza o przemieszczaniu liniowym, o cylindrze i tloku korzystnie podwójnego dzialania lub o dzia¬ laniu nawrotnym. 55 Korzystnie ten serwomotor jest uruchamiany zdalnie przez obslugujacego, znajdujacego sie na centralnym stanowisku dowodzenia okretem.Kazdy zawór rozruchowy 9 ma znane zawieradlo 40, na przyklad w postaci zaworu grzybkowego, otwierajace sie przez przesuwanie sie do srodka od¬ powiedniego cylindra 11 i zamykajace sie przez do¬ cisk grzybka do gniazda zaworu 41 sztywno pola^ czonego z obsada zaworu 42, przez powrót lub cof- 65 niecie sie zawieradla 40.13 Przewód 7 doprowadzajacy glówna ilosc powie¬ trza rozruchowego wchodzi przez wlot boczny 8 do komory 43 obsady zaworu 42 laczacej sie z wne¬ trzem cylindra 11 lub jest oddzielony od tego ostat¬ niego w pozycji zamknietej zawieradla 40. Trzon zawieradla 40 jest przedluzony do góry i zakon¬ czony tlokiem 44 przesuwajacym sie szczelnie w komorze cylindrycznej 45 tworzacej przedluzenie górne i stanowiacej integralna czesc obsady zawo¬ ru 42 w celu utworzenia wraz z tlokiem 44, dzwig¬ nika pojedynczego dzialania, sterujacego zaworem 9. W dno komory 45 tego dzwignika przez otwór wlotowy 46 wchodzi przewód 12 zasilajacy sprezo¬ nym powietrzem pilotujacym.Sprezyna 47 na przyklad srubowa, otacza wspól¬ osiowo trzon zawieradla 40 opierajac sie z jednej strony, swoja czescia dolna o kolnierz staly, odsa¬ dzenie lub wewnetrzne obrzeze pierscieniowe 48 ob¬ sady zaworu, przez które przechodzi w sposób suw- liwy trzon zawieradla, a z drugiej strony, swoja czescia górna, o sciane tloka 44 znajdujaca sie od strony trzona zaworu w * ten sposób, aby stale au¬ tomatycznie dociskac zawieradlo 40 zaworu do jego ^pozycji zamknietej w przypadku nieobecnosci ply¬ nu sprezonego w komorze 45, to znaczy, gdy ta ko¬ mora jest przedmuchiwana lub polaczona z wylo¬ tem poprzez przewód 12, a przewody 27 rozdzielacza 14 oraz zasuwa 35 lub 36 sa w polozeniu otwartym.Sposób dzialania tego urzadzenia jest nastepu¬ jacy.W celu zahamowania silnika Diesla obracajacego sie przykladowo poczatkowo w kierunku ruchu do przodu i ponownego jego rozruchu w kierunku przeciwnym lub ruchu wstecznego, po odcieciu zasilania lub wtryskiwania paliwa i po przestawie¬ niu kazdego walu z krzywkami z polozenia poczat¬ kowego ruchu w przód do polozenia ruchu wstecz i zakladajac, ze glówny zawór uruchomienia 5 jest zamkniety, operator powoduje "otwarcie zasuwy od¬ cinajacej 2 i zasuwy 17 na przyklad sterowanej elektromagnetycznie, przez sterowanie zdalne ze swego stanowiska lub pulpitu centralnego dowodze¬ nia okretem, w celu zasilenia rozdzielacza 14 powie¬ trzem sprezonym.Operator powoduje równiez zamkniecie oddzielnej zasuwy 35 na przyklad równiez zdalnie sterowanej elektromagnetycznie lub zasuwy 36 wlaczonej do rozdzielacza 14 i na przyklad zdalnie sterowanej elektropneumatycznie, w celu zablokowania odpro¬ wadzenia powietrza z komory 45 wszystkich zawo¬ rów rozruchowych 9. Wówczas wszystkie komory ' 45 sa zasilane sprezonym powietrzem pilotujacym i stale utrzymywane pod cisnieniem, w ten sposób, ze kazdy tlok 44 i towarzyszace mu zawieradlo 40 sztywno z nim polaczone, zostaja odepchniete w dól w polozenie stale otwarte, pokonujac sile przeciw¬ dzialajaca sprezyny powrotnej 47. Na fig. 2 górny zawór rozruchowy jest przedstawiony w polozeniu otwartym, a pozostale zawory w polozeniu zam¬ knietym.Dzieki temu zablokowaniu wszystkich zaworów rozruchowych w polozeniu otwartym, normalne okresowe cykliczne pilotowanie tych zaworów roz¬ ruchowych przez rozdzielacz 14 jest czasowo zneu- 5 635 14 tralizowane, tak, ze silnik jest hamowany pneuma¬ tycznie i zwalnia stopniowo poczawszy od swojej normalnej predkosci obrotowej.Gdy predkosc obrotowa silnika przez to hamo¬ wanie zejdzie az do wartosci krytycznej N0 zazna¬ czonej na fig. 1, operator otwiera zasuwe 35 lub 36, w celu ustalenia normalnego okresowego cyklicz¬ nego pilotowania zaworów rozruchowych przez roz¬ dzielacz 14 i otwiera wówczas równiez glówny za- 10 wór uruchomienia 5, tak, aby zasilife cylindry sil¬ nika sprezonym powietrzem uruchamiajacym, które dalej wyhamowuje silnik az (do jego calkowitego zatrzymania i powoduje jego powtórny rozruch w kierunku przeciwnym lub w kierunku ruchu wstecz- 15 nego.Korzystnie, glówny zawór uruchamiania 5 i zasu¬ wa 35 lub 36. sa sterowane automatycznie przez od¬ powiedni uklad sterowania automatycznego, uza- 2(J lezniony od miernika predkosci obrotowej silnika, za pomoca którego .glówny zawór 5 i zasuwa 35 lub 36 sa zablokowane w polozeniu zamknietym, dopóki silnik nie zwolni az do predkosci N0, a nastepnie odblokowane, w celu umozliwienia ich otwarcia. 25 Gdy silnik zostanie ponownie uruchomiony w kie¬ runku przeciwnym, operator powoduje jego zasila¬ nie, lub wtryskiwanie paliwa w celu umozliwienia ponownego rozruchu, a nastepnie zamyka glówny zawór 5 oraz zasuwy 2 i 17. 30 Zastrzezenia patentowe 1. Sposób pneumatycznego hamowania i ponow- - nego uruchamiania w kierunku przeciwnym silni- 35 ka Diesla, którego cylindry sa wyposazone w zawo¬ ry rozruchowe uruchamiane okresowo w celu ich otwarcia jedynie podczas okresu sprezania w cza¬ sie hamowania, polegajacy kolejno na wstepnym przerwaniu doplywu paliwa do silnika, a nastep- 40._ nie, w polozeniu odpowiadajacym pracy silnika w kierunku przeciwnym, na okresowo powtarzanym sterowaniu zaworów dolotowych i wylotowych silnika, znamienny tym, ze z chwila rozpoczecia ha¬ mowania, jednoczesnie przerywa sie okresowo uru- 45 chamianie zaworów rozruchowych i utrzymuje sie je stale w polozeniu otwartym, i przerywa sie do¬ plyw sprezonego powietrza do zaworów rozrucho¬ wych oraz laczy sie wszystkie cylindry ze soba, utrzymuje sie ten stan dzialania az do chwili wy- 55 hamowania silnika do z góry okreslonej predkosci obrotowej, gonczy sie jednoczesnie w tej chwili przerwe w okresowym uruchamianiu zaworów roz¬ ruchowych, oraz przerwe w doplywie sprezonego powietrza, a nastepnie rozlacza sie od siebie cylin- 55 dry, utrzymuje sie ten stan dzialania co najmniej do chwili zatrzymania silnika, przy czym z góry okreslona predkosc obrotowa silnika jest ta pred¬ koscia, poczynajac od której moment hamujacy wy¬ tworzony przez sprezone powietrze wprowadzone 60 do cylindrów staje sie wiekszy od momentu wytwo¬ rzonego przez prace pompowania podczas przer¬ wania doplywu sprezonego powietrza do zaworów rozruchowych. 2. Urzadzenie do pneumatycznego hamowania 65 i ponownego uruchamiania w kierunku przeciwnym115 635 15 16 silnika Diesla wyposazonego w uklad rozruchowy za pomoca sprezonego powietrza zawierajacy glów¬ ny zawór uruchamiania, który zasila cylindry po¬ przez ich indywidualne zawory rozruchowe, dola¬ czony do zródla sprezonego powietrza, które to zródlo jest dolaczone poprzez zasuwe odcinajaca, do rozdzielacza sprezonego powietrza pilotujacego, na¬ pedzanego mechanicznie przez wal rozrzadu silnika, w celu kolejnego przemiennego zasilania i opróz¬ niania sterowanych pneumatycznie silowników jednostronnego dzialania otwierajacych zawory rozruchowe, z których kazdy posiada sprezyne po¬ wrotna do zamykania jego zaworu, znamienne tym, ze kazdy przewód (27) do przedmuchiwania rozdzie¬ lacza (14) sprezonego powietrza, zawiera zasuwe odcinajaca (35). 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze zawiera automatyczne srodki sterujace skojarzone z czujnikiem predkosci obrotowej silnika, sterujace , glównym zaworem uruchamiania (5) i korzystnie zasuwa odcinajaca (35) umieszczona na kazdym przewodzie (27) do przedmuchiwania. 4. Urzadzenie do pneumatycznego hamowania i ponownego uruchamiania w kierunku przeciwnym silnika Diesla wyposazonego w uklad rozruchowy 10 15 20 25 za pomoca sprezonego powietrza zawierajacy glów*- ny zawór uruchamiania, który zasila cylindry po¬ przez ich indywidualne zawory rozruchowe, dola¬ czony do zródla sprezonego powietrza, które to zródlo jest dolaczone poprzez zasuwe odcinajaca, do rozdzielacza sprezonego powietrza pilotujacego, napedzanego mechanicznie przez wal rozrzadu sil¬ nika, w celu kolejnego przemiennego zasilania i oprózniania sterowanych pneumatycznie silowni¬ ków jednostronnego dzialania otwierajacych zawory rozruchowe, z których kazdy posiada sprezyne po¬ wrotna do zamykania tego zaworu, znamienne tym, ze zawiera zasuwe odcinajaca (35) umieszczona na wspólnym przewodzie (34) do przedmuchiwania, po¬ laczonym z wszystkimi przewodami (27) do, prze¬ dmuchiwania rozdzielacza (14). 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze zasuwa odcinajaca (35) zawiera przepustnice (36) zmontowana obrotowo w korpusie (21) rozdzielacza (14), i obracajaca sie miedzy polozeniem otwarcia i zamkniecia wszystkich 'przewodów (27) do prze¬ dmuchiwania, które maja wyloty promieniowe utworzone przez otwory boczne (28) usytuowane na tym samym obwodzie kola wspólosiowego z kor¬ pusem (21) rozdzielacza (14).ZBaU* GJ"LJp|^ LDA Ziakl. 2. Zam, 191/82. 100 egz.Cena zl 100,— PL PL