Przedmiotem wynalazku jest srodek gryzonio- bójczy zawierajacy jako skladnik biologicznie czynny dwuifenyloamine podstawiona iw jedrnym pierscieniu trzema grupami nitrowymi luib dwie¬ ma igrupami mitrowymi i grupa wa, w idt'Ugiim pierscieniu podstawiona 1—6 pod¬ stawnikami, zwlaszcza atomami chloru.Srodek wedlug * wynalazku jest nowym srod¬ kiem stosowanym w celu zmniejszenia populacji szczurów i myszy..Jest wiadoimo od dawna, ze populacja szczu¬ rów i myszy imusi byc kontrolowana. Szczury i myszy sa znanymi inoisicielaimi wielu choirólb, z których zaraza dymiemica jesit najlepiej znana. Tak wiec zwierzeta roznoszace zaraze imaja równiez swój udzial w zanieczyszczaniu srodowiska ludz¬ kiego i skazaja powierzdhnie ,na kitóirej zyja, nisz¬ cza budynki i iclh wnejtrza przez budowanie tu¬ neli i gniazd. Zwierzeta /te równiez zjadaja arty¬ kuly ^pozywicze, i zanieczyszczaja to czego nie zjedza. iKclcnia iszczurów w budynku .spichlerza moze spozyc lub zniszczyc wieksza czesc zywnosci.Wiele rodzajów srodków przeciwko gryzoniom stosowano i ciagle jeiszcze isie Istoisuje. Trucizny metaliczne talkie jak ziwiaziki arsenu i talu, sa ciagle jeszcze stosowane, jakkolwiek stanowia po¬ wazne ryzyko dla ludzi i zwierzat uzyltkowych.Trucizny chemiczne organiczne sa szeroko stoso¬ wane i 'skuteczne. Jednakze gryzonie rozwijaja odpornosc na te trucizny.Znane jest z opisów patentowych NRD nr 5 101803, 105&a2, 110745 i 119121 oraz opisu RFN n-r 2427120 'stosowanie poclhodnych dwuifenyloaminy jako skladników aktywnych srodków owadobój¬ czych, grzybobójczych, roztoozobójczych, chwasto¬ bójczych i wirusobójczych w postaciach do opry-# 10 sikiwania, opylania i zaprawiania. Jednakze nigdzie dotychczas nie byly znane i stosowane jako srodki gryzoniobójcze w postaci pozywienia.Srodki przeciwko gryzoniom sa zazwyczaj po¬ dawane iszczuirom i myszom w postaci. mieszanek 15 z pozywieniem. Stezenie srodka w mieszaninie jest talk dostosowywane, ze gryzonie spozywaja taka ilosc srodka której dzialanie smiertelne jest ostre albo chroniczne. Jest korzystne, przygotowanie mieszanek o takim stezeniu srodka, by gryzon nie 20 padl natychmiast ilulb -nawet wlkrótce ,po zjedzeniu.Gryzonie, a zwlaszcza .szczury, isa dostatecznie in¬ teligentne, by zrozumiec zwiazek przyczynowy miedzy pozywienieim a smiercia, jesli przedzial czasu jest Ibardzo krótki. Talk wiec najlepsze praik- 25 tycznie dostosowanie jest talkie, by gryzonie byly zatruwane przez wielokrotne (spozywanie zatrutej pszenicy.•W wyjajtikowydh sytuacjach,, srodki przeciwko gryzoniom sa czasem dodawane do wody do picia 30 lub w „proszkach do tropienia", które rozklada 111167iii isf sie na szlakach uzywanych przez gryzonie. Gdy zwierzeta przewedruja przez rozsypana, sproszko¬ wana /trucizne, liza 'swoje jstqpy w celu oczyszcze¬ nia li w ten sposób ja polykaja.Srodek przeciwko „gryzoniom, stanowiacy przed¬ miot wynalazku, nioze byc stosowany w celu .zrniniejiszenJia populacji szczurów i imyszy iw miejs¬ cach przez nie uczeszczanych. Stanowi on artykul zywnosciowy i jako srodek biologicznie czynmy skuteczna Mosc pochodnej dwuienyloaminy wy¬ mienionej ponizej: (Wszystkie procenty I czesci wymienione ponizej oznaczaja procenty i czesci wagowe. 24,i6^-tirójc!Moro-!2^4'y6,-itirójinitrodwufeinyao!amina 2,€- loaimina 3,5-tois/tr6jifluoiix)metylo/ -amina ~ ' 2,3,4,5,,6-jpdeciochloro^ na - 2y6-dwuniltTo^\3^4^5';6^piecioichlo!ró-4-ft,rójfiluoro- metylodwufenyloamina 2,4,5^-trój<^loro-2^4'y6'-trój/iiitrodwuLfenyloa(mina 3,4,5-trójchtoo-;2',4', 6'-tirójinitrodwufenyloamina 2,34,5,6-piecic^uoro-:2^4',6'-^irójin1iJtTodwufefnyloamd- na . 2,4-idwuinito)-2^4^6/HtxójaMoiro-6-trójfiluo)ronie!tylo- dwufenyloamina 2,6-dwuchlo.rx-2',4,4/,6/-tetranitrodwufenylioamina 2^6-trójchloro-N-m loamina 2,3,5.y6- 24,6^trójibromo-2',4^6%trójnitrodwufenyloamina 2,4-dwuicnloro-;2^4^6r6'-tetranitr(dwufenyaoamina 2,4,6-trójibiromo-2'4'- dwunitiro-6'-t[rqjfluorometylo- dtwufenyloamina 2^3,5,6-teti^iiuioiro-2V4\6/HtTÓjindJtirodwu[fenyaoamkia 2^,4,5,6ipiecioclMoro-2,,4'-idwunfco-6'-tróijfluo;ro^ metylodwufenyloamina 2,4-dwiijnitro-4^-fo&srtrójfluorom^ amina dwiufenyloaimina 2l6-dwu/oMoiro-2^-idwuniltro-6,-ftirójfluorameitylo- dwufenyloamina 2,4,6Htrójfluoro-2^4,-diwimitiro-6,-trój^uorcmetyl^ dwufenylioamina dwufenyioamina 2,3,5,6-teta:adMoa:o^4%dwu^^ lodwufenyloamdina z^-dwubrcmo^'-^^ tylo/dwufenyloamina 4-oMorq-2^d/wuntt^^ loaimdna _ 2,6-diwu,bromoH2;4'-dwulniAro^/HtrójfluOT dwufenyioamina 3,4-dwui(±ilictt^ dwuifenyiloaimina 4-cyjano-i2^4'^wunitro-«/-/trójiauo(ro(metylodwu(fe- nyiloaimina 4-'bromo^4'Hc^iniit^ nyloamina v ^lodo2^4'-diwunitiro-6^^ 10 15 20 25 30 35 40 45 50 5f 60 W loamina 2,4-dwubromo-2^4'-idwunitiro-6-ftirójfluoiroimeitylo- dwuf-enyloamina 2,4-dwufluoro-2',4'-(dwuiniitiro-6'-trójfluorometylo- dwufenyloamina ^-dwufluoirc^^-dwumtro-^ dwufenyioamina 3,5-dwuicMoro-2^4/-idlwuniLtro-'6/-ittróijfauoronictylo- dwufenyioaimina '.'2,4-dwunitiro-3/,5',6'-tiris/trójfluOirometylo/dwufeny¬ loamina 2,3,4A6-pieciofluoix)-£',6'-dwunitiro^ tylodwufenyloamina 2i4-dwufbroimo-6-icihloro-iNnmetylo-2'r4/,6/-rt;TÓJ!nitirO'- dwufenyloaniina 2,4,6-(tirÓ!Jcihiloro-N-etylo-2/,4',6'-trójinit1rodwufenylo¬ amina 2,4^dlwuibro.mo-6-chiloiro-2',4'-d,wuinitro-6-/tTÓj[fluoro- metyllodwufenyloaimina 2,6-dwucM oiro-4-jod0-2',4',6'-trójnitrodwufenylo- amina - N 2,6-dwuclhlOTo-4-cyjaino-2',4'y6'-trójnditirodwufenylo- amina s 2,4-idiwuidhloiro-6Hmietylo-2',4/-dwuinittro-6/4rójfluO'- rometylodwuifenyloaimina 2„4,€-trójdhioro-3,5-dwumety1 o-2',4'-dwunitir o-6'- trójflluorometylodiwufenyloiaimina 4-brorno-2,6-dwuchlOirO'-2',4'ndwunitiro-6'-ftrójfluoro- metylodwufienyloamina Zwiazlki stosowane w srodku wedlug wynalaz¬ ku latwo sie syntetyzuje przez reakcje chlorow- cofenyiu, zawierajacego podstawniki tirójnitro- lub dwunitro-trójfluoirometylowe,, z odpowiednio' pod¬ stawiona anilina. Reakcja stanowi proste aimino- wanie, prowadzone znanymi metodami. W mie¬ szaninie reakcyjnej konieczne jest stosowanie srod¬ ka wiazacego kwas, takiego jak nieorganiczne za¬ sady, trzecioirzedowe aniliny lub nadmiar zwiazku posredniego aniliny. Na ogól najlepszym; srodkami wiazacymi kwas jest wodorotlenek sodu, a najod¬ powiedniejszym srodowiskiem ifeakcjii jest dwu- metyloformamid w temperaturze okolo —10°C.Produkty wyjsciowe podstawione aniliny i fe- nylohalogenki otrzymywane isa metodami po¬ wszechnie znanymi z literatury fachowej.Podstawione igrupa trójfluorametylowa aniliny najkorzystniej jest wytwarzac w ten isposób, ze najpierw otrzymuje sie aniline podstawiona r kwa¬ sem (karboiksyllawym, przy iczym grupy kwasowe uimiejscowione .sa w pozycjach, w których maja byc grupy trójfiuoarametyiowe. Giruipy kwasowe fluoruje sie czterofluorkiem siarki.Jest oczywiste, ze fluorowane aniliiny otirzy¬ muje sie czesto w ten sposób, ze najpierw wy¬ twarza sie sól fluoroiboranu dwuazoniowego w pozycji, w której atoni fluoru jest pozadany. Na¬ stepnie sól trozklada isie przez ogrzewanie w celu usuniecia atomu fluoru z pozadanej pozycji. Aljbo, jak uprzednio istwierdzono, atomy fluoru mozna wprowadzic do pierscienia fenyiowego za pomoca fluoru pierwiastkowego w IbaTdzo niskiej tempe¬ raturze. iW niektórych przypadlkiaiah jest wygodne stoso,- wahie jako (produktu, wyjsciowego aniliny, która.5 111167 6 nie zawiera niektórych lufo wiszyistlkach podistaw- niikóiw chlorowcowanych wystepujacych w goto¬ wymi produkcie. Dwufenylloamfine otrzymuje sie przez sprzejganie aniliny z odpowiednini rihlorow- cofenylem, a odpowiednie podstawniki chlorowco¬ we wprowadza sde zwyklymi metodami, jak pier¬ wiastkowy chlorowiec w kwasie otctowyim lujb chlorek metylenu.Jodowanie najlepiej jest przeprowadzac mono- chlorkiem jodu.Jesli nalezy otrzymac zwiazek nie posiadajacy 4 podstawników, •czesto konieczne jest zablokowa¬ nie 4 pozycji, przed reakcja chlorowcowania. Naj¬ dogodniejsze gest stosowanie kwasu siarkowego do blokowania grup, poniewaz reszty kwa,sowe latwo sie wprowadza i latwo usuwa.Powyzsze dwa etapy procesu gólnie odpowiednie do wytwarzania zwiazków N- -alkilowyfch. W tydh przypadkach jednym z pro¬ duktów wyjsciowych jest N-alkiloanilina, która sprzega sie z pochodna (Chlorowcowa trójnitrofc- nylu w celu wytworzenia pozadanego produktu N-ailkilodwufenyloaimiriy, niepodistawdonego w niektórych lufo we wszystkie/h pozycjach podstaw¬ nikami dhloirowcowyimi. Alfoo, w innych przypad¬ kach jest wygodniej otrzymac iN-H-tdwufenyloaimi- ne i nastepnie alkilowac ja dwualkilosiarczanem lub halidkiem alkiiiu.Przyklady ponizej ilustruja sposoby Nwytwairza- nia zwiazków stosowanych w srodku wedluig. wy- nalazku. Kazdy z tych zwiazków moze byc otrzy¬ many przez chemika organika.P r z y k l ad I. 2,4,6-trójichloro-2',4',6'-tirójmitro- dwufenylo amina. 3 g wodorku sodu zawiesza sie- w 50 mil suchego dwuimetylotfoirmaimidu, i zawie¬ sine oziebia do —.10°iC. Utrzymuje sie .staila tem¬ perature w ciagu nastepujacych etapów. 'Roztwór zawierajacy 10 g 2,4,6-trójcihloroaniliny w 75 ml suchego idwuimetyiloformaimidu dodaje sie do za¬ wiesiny w ciagu 15 mlimult.Mieszanine reakcyjna miesza sie w ciagu 45 mi¬ nut, po czyim idodaje sde roztwór 12,6 g chlorku "pikrylu w 75 ml dwumetyloformamidu w ciagu 20 minut. Mieszanine miesza sie ogrzewajac do 16°C w ciagu 30 minut. Nastepnie wylewa sie na lód, a otrzymana -wodna zawiesine zakwaisza sie roz¬ cienczonym kwasem solnym. Wytracony OiSad od¬ dziela sie z mieszaniny przez odsaczanie i rekry- staiizuje z etanolu.Otrzymuje sie 10,8 g 2,4,6-tTÓ,jloMoiro-2/,4/,6/-trój- nitrodiwufenyloaiminy o temperaturze topnienia 176—177°C zidentyfikowanej za pomoca analizy rezonansu magnetyzmu jadroweigoi, podczerwieni i mikroanalizy elementarnej. Otrzymano nastepuja¬ ce wyniki.Obliczono Znaleziono C v 35,37% 35,16% H 1,24% 1,36% N .113,75% 13,721% O 23,55% 21,52% Ci^ 26,10% 26,34% t Podobne metody 'syntezy stosowano przy otrzy¬ mywaniu jinnycfh zwiazków, stosowanych w srod¬ kach wedluig wynalazku.. Na przyklad nastepuja¬ ce typowe zwiazki wytwarza .sie sposobami opi¬ sanymi powyzej. Dla kazdego zwiazku podana jest ¦temperatura topnienia i srednia wydajnosc* "w procentach. 5 Przyklad II. 2,6-dwunitrcH3^4,5'-tr6j/tróJfluo- rometylo/dwucfenyloamina, temperatuira topnienia 150°C, wydajnosc 315%.Przyklad III. 3,5-ibils/trójfluoTometylo/-2/X^- -tró^nitirodwufienyloamdna, temperatura topnienia 10 180^181°C, wydajnosc B2%..Przyklad IV. 2,3,4;5y6-piecioclhloro-(2',4/,6'-tlrój- nitirodwuifenyloamina,, temperatuira tojpnieniia 2i34°C, wydajnoisc 93%.Przyklad V. 2y6-idwu!nitro-2,/3/,4',5',6/Hpiejcio- chloi^trójifluorometylodwufenyloa.mina, tempera¬ tura topnienia 203—205°lC, wydajnosc 56%.Przyklad VI. ^AS-ijrójchloiro^^^^trójni- trodwuifenyloamina, temperatura topnienia 158— —200°C, wydajnosc 40%. 16 Przyklad VII. 3,45nta:ójchacHro^2',4',6'4rójni- trodwufenyloamina, temperaJtura topnienia 201— -^203°C, wydajnosc 61%.'Przyklad VIII. 2,13,4,5,6Hpieoiofluoro-2/,4',6'- -trójnitrodwufenyloamina, temperatura topnienia 25 117^L19°C, wydajnosc 24%.Przyklad IX, 2,4-dwuinitro-2/,4/,6/-,trójchl.oro- -6-trójfluorometylodwu(fenyloamina, temperatura topnienia 106—(liQ8°C, wydajnosc 26%.Przyklad X. 2,6HdiwiuciMoro^,4,4^6'^czteroni- trodwufenyloamdna, temperatura topnienia 157— ^159°C, wydajnosc 63%.Przyklad XI. 2,4,'6-tróJbroimol-2/,4/-dwunitro- -6'-tirójflu orometylodwufenylóaimina, temperatura topnienia 1531—il55°C, wydajnosc 60%. 35 Przyklad XII. i^^S^ozterochloro^^e^trój- nitrodwufenyloaimina, temperatura topnienia 192,5— -^193,5°C, wydajnosc 58%.Przyklad XIII. 2,4,6-trójibro'mo-2',4',6'^trójini- trodwufenyloamiina, temperatura topnienia 220— 40 -h221°C, wydajnosc 52%.Przyklad XIV. 2,3,5,6-iczterofluoro-2',4',6'-t'rój- initrodiwufenyloaimina, temperatura topnienia 113— ^lil5°C, wydajnosc 25%. 45 Przyklad XV. 2,3,4,5t,6Hpiecdoohloro-2',4'-dwu- nitro-e^trójfluorometylodwufenylo^imina, tempera¬ tura topnienia 172^173,5°C, wydaijnosc 65%.' P-r z yk l a d XVI. 2,4HdwiuchloTO'-2',4/,6,6//-cztero- nitrodwufenyloamina, temjperatuira topnienia 189°C, 50 wydajnosc 37%.Przyklad XVII. 2,4-diwu!ndtro-4',6-lbis/trój- fluorometylo/dwutfenyloaimina, temperatura topnie¬ nia 113°€, wydajnosc 16%.Przyklad XVIII. 2,i54dwiuchloro^',4'-dwiuni- 55 tro-6'^trójfluorometylodwufenyloamina, temperatu- ra topnienia 133^134°C, wydajnosc 45%.Przyklad XIX. 26-dwuidhloro-2/,4/-idwunditro- -6'^trójfluorometylodwufenyloamina, , temperatura topnienia 03—95^C, wydajnosc 36%. 60 Przyklad XX 2j4,6-Jtrójifluoro-2/,4'Hdwunitiro- -6'-trójf!luorometylodwutfenyloamina, temperatura topnienia. 104—ill05°C, wydajnosc 15%.Przyklad XXI. ' 2,4-idwuichloro-2',4/-idwunitro- -e^trójfiluoronietylodwucEenyldamina, temperatura « topnienia 90,5—i!01°C, wydajnosc 10%,7 Pt z y klad XXII. ^^.S^-iczteracMaro^^dwu- nUro-6/-tr6jfluoromeitylod(wucfenya'Olamiina, tempera¬ tura topnienia 17l2M173°C, wydajnosc 70%.Przyklad XXIII. 2,6ndwaxbromo^4'Hdwiuni- tro-4,6'^bi!s/trójfluoaxm1etylo/dwuf€inyaoar]rtiina, tem¬ peratura totpndeiniia 125,5—ia7°C, wydajnosc 8*/*.Przyklad XXIV. 4-ioMoro-2^4'-dlwunitro-6'- -trójfluioTometylodwaifmyloan^ temperatura to¬ pnienia 104^10(5oC, wydajnosc 50%.Przyklad XXV. 2,6-dwiubronio-2',4'-dwuniJtflr'0- -6'-trój;fluorometylodwutfenyloamiina, temperatura topnienia l'2f7—(128^, wydajnosc 30%.Przyklad- XXVI. 3,4-dwuchloro-2^4'-dwunitro- -tf-trójifluorometylodwuifenyloamina, tteim|peratura ¦topnienia liii—rll2°lC, wydajnosc 3%.P r z y k l a d XXVII. 4-icyjano-2^dwunitro-6'- -trójfliuorometyilodwufenyloamina, temperatura top¬ nienia 199^2O0°C, wydajnosc 8%.Przyk la d XXVIII. 4-lbromo-2',4'-dwufliuo.ro- metyiloamina, temperatura topnienia 118—^lli9°C, wydajnosc 20%.Przyklad XXIX. 4-iodo-2/,4'-,dwu'niitTo-6/-tirój- fluoarcmetylodwufenyloamina, temperatura topnie¬ nia 138-^139,5°C, wydajnosc 10%.Przyklad XXX. 2,4-dwu(bromo-2/,4'-dwunitro- -'6'-trójfluorometyl(dwufenyloa:m!ina, temperatura topnienia 124,5—ili2J6°C, wydajnosc 17%.Ptzyklad XXXI. 2,4-dwu[fluoro-i2^4'-dwniitro- -6'-trójfiliuorometylodwuf«nyaoamina, -temiperatura (topnienia 89,5^90°C, wydajnosc 25%.Przyklad XXXII. 2,5-dwufluoro^2',4/^dwiuni- tro-6'-trójf!luorometylodwiutfenyloamina, temperatu¬ ra topnienia 100—101°C, wydajnosc 32%.Przyklad XXXIII, 3,5-dwnicMoro-2^4%c^uni- tro-^-trójrEluoirometydodiwufenyloamina, temperatu¬ ra topnienia 136^138°1C, wydajnosc 10%.— Przyklad XXXIV. 2,4-dwunitro-3',5',6'^trój/ /trójfluorometylo/dwufenyloamina, temperatura topnienia 13©—il37°C, wydajnosc 15% Przyklad XXXV. 2,3,4,5,6-pieciofluoro-2',6'- -dwunitro-4'-tr6j1fluorometylodwufenyloaimina, tem¬ peratura topnienia 120—120,5°C, wydajnosc 75%.Nastepujace przyklady ilustruja otrzymywanie zwiazków w procesie dwu-etapowym, w którym najpierw wytwairiza sie dwufenyfloamine, nastepnie cMorowcuje isie jeden z pierscieni fenylowych.¦ Przyklad XXXVI. 2,4,6-trójc -2^6^tr6jlniitrodwail'enyloaimi"na. 3 g wodorku so¬ du w*postaci 50% [zawiesiny w oleju, zawiesza sie» w 50 nil suichego diwuimetyloformaimidu i oziebia zawiesine w atmosferze azotu do temperatury —<10°C. Temperature utrzymuje sie w przyblize¬ niu stala w oiaigu calego procesu. Nastepnie do¬ daje sie iroztwór zawierajacy 10 g N-metyloani- liny w 50 ml dwumetyllofomaimddu w iciagu 16 minut. Po mieszaniu w ciagu 11/2 godziny dodaje sie roztwór zawierajacy i23,l g tchlorkit pflkrylu w 75 iml, dwumetyloformamiidu w iciagu 25 mi¬ nut. Nastepnie miesza sie i ogrzewa do tempera¬ tury pokojowej przez cala noc.Nastepnie mieszanine ireatecyjna wylewa sie na duza ilosc ipdkruiszonefeo lodu i wodna mieszani¬ ne zakwasza kwalsem solnym ii pozostawia na noc do odstania. Po czym odlsacza .sie,"otrzymany pro- L167 dukt rekryistalizuje z denaturowanego etanolu u- zyskujac^ :10r2 g N-metylo-i2,4,6-ltrÓ!Jnitrodwuifenylo- aminy o temperaturze topnienia 104—il05°iC. 12,3 g powyzszego produktu posredniego zawiesza isie w 30 ani kwasu octowego i mieszanine nasyca sie gazowym chlorem, mieszajac, w temperatuirze po¬ kojowej.Po trzech godzinach mieszania, przy niewielkim doplywie chloru, mieszanine reakcyjna przelewa sie do wody, a otrzymany zólty osad odisalcza sie.Przesacz miesza isie z isiarczanem imaigjnezu i weg¬ lem rcharcoal, przesacza i odparowuje do suchos¬ ci. Pozostalosc przenosi sie do 'eteru dwuetylo- -naftowego i czesci nierozpuisziczaine odsacza,. Po rekrystalizacji produktu przez odparowanie roz¬ puszczalnika otrzymuje fsie 0,48 g 2,4y6- -N-metylcH2^4^6,-tr6jiriitroidfwiutfenyloamiine o tem¬ peraturze topnienia 178—il79,5°C.Obliczono znaleziono 20 C '37,04% 37,24% H 1,67^/dl 1,&7% N 13/29% 13,42% 0 25,23% 24,99% 25 Podobnie, lpray!klady""pónize'j ilulstruja Istosowa- nie dwóch'etapów tdhlorowoowania.Przyklad XXXVII. i2,4-dw)Ubromo-6^chiloTo-N- -metylo-!2^4^6'-trójnatrodwufenyloaminia. 1,3 g,dwu¬ fenyl oaminy, produktu posredniego z przykladu 30 XXXVI zawiesza isie w 10 iml kwasu octowego i ¦miesza sie w temperaturze pokojowej, w ciagu 2 godzin z 1 ml 'bromu. Mieszanine przelewa sie do wody i odsacza. Osad przenofsi sie do 20 iml kwa¬ su octowego, lekko ogrzewa i Inasyca chlorem. Po 35 1 1/2 godzinie mieszania ze sporadycznym wpro¬ wadzaniem chloru tworzy sie jasno-zólty oisad, który wydziela sie iprzez odsaczenie.Otrzymuje isie 0,72 g produktu zidentyfikowa¬ nego jako 2,4-dwuibroim1o-6-ichiloro-iN-meitylo-2',4',6'- 40 -trójnitirodwufenyloamina o temperaturze topnie¬ nia 199—200°C.Obliczono Znaleziono C » ¦ 30,50% )30,74% H 1,38 1,51% *5 N 1 01 6,95 6,991% Nastepujajce zwiazki sa otrzymywane spoisoba/mi opisanymi w przykladach XXXVI i XXXVII. 50 Przyklad XXXVfclI. 2,4y6-1ffójdiloQ:o-N-etylo- -2',4/,6/-trójnitrodwufenyloamina, temperatura top¬ nienia 138—140°C, wydajnosc 60%.Obliczono Znaleziono C 38^0% 38,90% 55 H 2,08% 2,03% NL 12,816% 13,10% O £4,42% 24,71% Cl 22,04% 21,94% " P r z y k l a d XXXIX. 2,4-dwuibromo-6-chloro- * -2',4/,-,dwuiniitro-6'-trójfiluorodwu[fenyloamina^ tem¬ peratura topnienia 129,5—I130.,5°C, wydajnosc 50%. _ -Przyklad XL. 2,6ndwuic(hloro-4-}o1do-2,4',6'- -trójniltrodwuifenyloamina, temperatura . topnienia 2i02^204°lC, wydajnosc 12%. «5 Przyklad XLI; 2,6-dwuWoro-4-lcyjano-2',4'6'-111167 9 -trójnitrodwiufenyloamina, temperatura topnienia 216—218°C, (wydajnosc . 4°/o.Przyklad XLII. 2,4-dw«U)clhSloiro-6-(metyao-2,,4/- -diwuiriit!ro-6'-t[rójfluoirO'metyiodiw,ufenyIoam.iina, tem¬ peratura topnienia rl43—il44°C, wydajnosc 1°/ Przyklad XLIII. 24,:6- tylo-2',4'-dwiumitro- 6'-trójifluorometyiodwufeinylo- amina, temperatura topnienia 156—rl59°C, iwydaj-. noisc42P/oi. . .. " Przyklad XLIV. 4-broimq-:2,6-dwuchloiro-2')4'- -diwuinitro-j6'-itirójfiluoroim!etylodiwiuf8nyiloiaimiina, tem¬ peratura topnienia 115^-1(15,5°C, wydajnosc 8°/o.Zastosowanie zwiazków stanowiacych substancje czynna srodka wedlug wynalazku bylo opracowa- ne przez istoisowanie tych zwiazków iw testaich la¬ boratoryjnych -na .sztzuraicih. Naistepujaice opisy ty¬ powych testów ilustruja wybitna -skutecznosc gry- zoniiobójcza zwiazków o wzorze przedstawionym ina rysunku.Testy byly przygotowane przez zmieszanie ros¬ linnego pozywienia zwierzecego ,ze zwiazkiem i podanie 'spreparowanego pozywienia meskim iszcizu- roim ibialym ze szczepu Spraque-Daiwley'a.Tablice ponizej zawieraja stezenie zwiazku w pozywieniu w ^czesciach na milion czesci pozy¬ wienia ifepm), liczbe dni od-(rozpoczecia podawa¬ nia spreparowanego pozywienia do smierci kazde¬ go (szczura oraz zmiane iciezairu dodatnia luib u- jemna kazdego szczura w ciagu 10 dni doswiad¬ czenia. W jednych testacih byly uzywane mlode sizczury o wadze I5i0—60 g, w innych starsze isziczu-- ry o wadze ido okolo 250 g.Przyroisty wagi grupy szczurów kontrolnych zmienialy sie iw granicaclh od eksperymentu do eksperymentu z powodu róznic wieku i wielkosci szczurów. Jednakze, we wszystkich przypadkach stwierdzono przyroist wagi w przyblizeniu 40—60.g na zwierze w ciagu okresu doswiadczenia.Zwiazek iz przykladu I, 15 ppm Szczur nr Dzien zejscia Zmiana wagi 1 3 — 9 ig 12 7 -^15 g 3 4 -^15 g 4 6 —ii 3 [g 5 3 — 5 g Zwiazek z przylkladu II, 200 p|pm Szczur nr Dzien zejscia 1 ' przezyl •2 przezyl 3 przezyl 4 przezyl 5 ,10 Zwiazek z przykladu III, 200 ppm Szczur nr Dzien zejscia 1 . 12 2 3 3 2 4 ,2 5 2: Zwiazek z przykladu IV, i25 iplpm Szczur nr Dzien zejscia 1 a 2 5 Zmiana wagi 14 g 21 g 19 g 58 g —7 g Zmiana wagi -H12 g -^21 Ig ^12 g ^12 g ^18 g Zmiana wagi — 7 g 12 g 10 15 20 25 30 35 40 45 50 65 60 61 3 4 5 Zwiazek Szczur nr 1 2 3 4 5 Zwiazek Szczur nr 1 ~ 2 3 4 5 , zwiazek Szczur nr 1 2 " 3 4 Zwiazek Szczur nr (1 2 3 4 5 Zwiazek Szczur nr 1 2 3 4 5 Zwiazek Szczur nr 1 2 3 4 5 Zwiazek Szczur nr 1 2 3 4 5 Zwiazek Szczur nr 1 2 3 "4 5 Zwiazek Szczur nr 1 2 3 10 4 —.12 g 2 — 4 g 4 — 7 ig z przylkladu V, 1200 pjpm Dzien zejscia Zmiana wagi ii ' — 8 g 3 ^18 ig 2 ^10 g 4 —114 g 3 ^16 g z przykladu VI, ii00 ppm Dzien zejscia Zmiana wagi 7 —118 g 10 —jl6 g '9 -^23 g V 10 —17 g 8 . -.17 g z przykladu VII, 1200 ppm Dzien zejscia Zmiana wagi 8 ^23 g 6 —.18 g 4 ^10 g przezyly —,14 g z przylkladu VIII, 100 plpm Dzien zejscia Zmiana wagi 2 -^10 g 1 — 3 g 2 — 6 ig 3 — 7 g 2 — 9 g z przykladu IX, !200 ipprn Dzien zejscia . Zmiana wagi ¦1 —d0 g\ 1 — 8 g . 1 -Hll 'g 1 — 6 g 1 — 3 g z przykladu X, 200. pplm Dzien zejscia Zmiana wagi '2 —liii g ¦1 - 7 g 12 — 7 g 2 ^12 g 2 ^10 g iz przylkladu XI, 25 ppm Dzien zejscia Zmiana wagi 2 ^10 g 2 -"12 g 1 - 2 g , fl —ilO g )1 — 6 g z przykladu XIII, 25 ppm Dzien zejscia Zmiana wagi 6/ - -^20 g 4 -^21 g 4 ^ -h20 g 13 ' -^13 g '2 -3g z przekladu XVI, 50 ppm Dzien zejscia 12 4 Zmiana wagi -^19 g -3g —211 g11 4 4 ^ 5 2 , Zwiazek z przykladu XX, 500 fplplm 111167 12 Szczur inr 1 3 4 5 Dzien zejscia -6 7 9 5 7 Zmiancr wagi —68 g —m g —iHOO g *—66g —72, g Zwiazek z przykladu XXI7 500 (p'pm Szczur nr 1 2 3 4 5 Dzien^ zejaeja 5 3 ii 3 4 Zmiana wagi —70 g —43 £ -^17 g —63 g —67 g 1 •'2 3 4 5 1 2 3 4 5 Zwiazek z przykladu XXXVI, 25 ppm Szczur nr Dzien zejscia Zmiana wagi '2 — 8 g 4 -H19 g 6 —J1B g 4 —24 g ¦6 —20 g Zwiazek z przykladu XXXVII, 30 plpm Szczur nr Dzien zejscia Zmiana wagi 6 —19 g 5 —13 ig 4 ^ —ilfc g '3 - ' —12 g 4 -^10 g Zwiazek z przykladu XXXVIII, 25 IrJpm Szczur nr Dzien zejscia 'Zmiana wagi 7 -^86 g 7 ^60 !g 5 —46 g 5 --16 g / 5 —35 jg Wybitne wyniki gryzoniobójcze uzyskane dzieki zwiazkom stanowiacym substancje czynna 'srodka wedlug wynalazku sa oiczywilsite w swietle da¬ nych. Zaobserwowano, ze zwiazki te ,sa skuteczne przy bardzo niskich stezeniach. Nastepnie jest bar¬ dzo istotne, ze zwiazki zabijaja szczury z pewnos¬ cia, lecz nie natychmiast. Jak wyjasniono, odpo¬ wiednim, dopuszczalnym czasem dla wielu lub wszystkich jszczorów i myszy danej kolonii jest spozycie zatrutej przynety zanim zwierzeta zaczna' umierac. Jest Oczywiste, ze zwiazki czynne srodka wedlug wynalazku, o ile uzyte we wlasciwym stezeniu, dzialaja niezawodnie, lecz w sposób opóz¬ niony. .Wynalazek dotyczy srodka zmniejszajacego po¬ pulacje szczurów lub imyiszy stosowanego w miejs- caidh uczeszczanych (przez szczury lufo myszy, za¬ wierajacego' zwiazelk gryzoniobójczy w ilosci sku¬ tecznej. Srodek gryzoniofoójlczy zawiera obojetny nosnik oraz zwiazek z opisanych powyzej w ilosci skutecznej przeciwko gryzoniom.Szczególy stosowania srodika jalk czas i miejjisce, w których stosuje sie srodek oraz nosnik srodków gfyzoniobójiczych sa jednakowe dla wiszystkicih ro¬ dzajów. Pewne wyjasnieniia róznych mozliwosci stosowania srodka sa jednakze dla wygody stosu¬ jacego, podano ponizej. —13 g (Na ogól srodek wedlug wynalazku jest skutecz- :— 5g ny w kontroli populalcji 'szczurów i myszy. Na przyklad przez zastosowanie srodka wedlug wy¬ nalazku kontrolowano populacje gatunków gryzo¬ ni wymienionych ponizej: - Mysz 'domowa (Mus mulscululs) Szczur norweska (Rattus norvegieuls) Szczur czarny i(R. Rattus rattuls) Szczur okretowy i(R, r. fruigiyorus) Mysz bialonnoga (Peroimylscuis leulcopus) Szozuir workowy (iNeotoma cinerea) Mysz lakowa ((Microtuis penasyivanieuis) Jest oczywiste dla faichowców, ze srodek' we¬ dlug wynalazku moze byc stosowany do kontroli populacji 'gryzoni 'innydh niz szczury i myszy. Re¬ gulacje populacji innydh gryzoni w szczególnych okolicznosciach, miozna równiez przeprowadzic przy zastosowaniu srodka wedlug wynalazku w sposób opisany powyzej.Srodek wedlug wynalazku skutecznie reguluje populacje 'szczurów i imyiszy technika ostrej i chro¬ nicznej toksycznosci. 'Wlasciwe dobranie stezenia zwiazku -w srodku szkodnikofoójczym wedlug wy¬ nalazku, co jest oczywiste dla fachowców, powo¬ duje, zmniejszenie populacji szczurów i myszy albo przez natychmiastowe strucie zwierzecia lub przez chroniczne zatruwanie go spozywaniem wielu por¬ cji pozywienia.Jak wyjasniono uprzednio, opózniony skutek smiertelny zwiazków dwufenyloaminy jest waz¬ nym czynnikiem iclh gryzoniofoójczego zastosowa¬ nia. Maksymalny pozytek ze srodka wedlug wy¬ nalazku uzyskuje sie przy'stosowaniu miejscowym srodka zawierajacego zwiazek w takim stezeniu, które nie powoduje ostrej smiertelnosci po jed¬ norazowym spozyciu, lecz skutek smiertelny wy¬ woluje po spozyciu co najmniej dwódh pozywien, korzystnie wiekszej liczby pozywien. Równiez jest korzystne stosowanie dostatecznie duzej ilosci róz¬ nych srodków gryzoniofoójczych aby objely one wszystkich przedstawicieli populacji spozywajacych srodek dwa lub wiecej razy. 45 Szczur spozywa okolo 5—50 g pozywienia dzien- ¦niej mysz okolo il^5 ig dziennie, w kazdym przy¬ padku w zaleznosci od wieku, wielkosci i stanu zdrowia zwierzecia. Specjalista -od zwalczania szkodników moze oszacowac liczbe zwierzat w ko- 50 lonii i moze dostarczyc w miejscach uczeszeza- nydh przez szczury imyiszy dostateczna ilosc pozy¬ wienia na dwa lub wiecej posilki, zawierajacego srodek 'szkodinilkobójczy zawierajacy zwiazek opi¬ sany powyzej w stezeniu skutecznym szkodiniko- 55 bójczo po dwóch lub wiecej posilkach.Opisane, powyzej (stosowanie isrodka wedlug wy- nalazJku w pozywieniu, moze byc rozszerzone na proszki do tropienia i wode do picia. Jest oczy¬ wiste, ze takie srodki .sa [stosowane w ten sam $o sposób jalk srodki na bazie pozywienia, po wpro¬ wadzeniu odpowiedniej zmiany ze wzgledu na róz¬ nice przyjmowania srodka przez .gryzonie. Stezenie zwiazków w wodzie do picia lub w sproszkowa¬ nych srodkach do posypywania na uczeszczanych $5 przez gryzonie szlakach sa skuteczne odpowiednio 10 15 20 25 30 35 40is iii lsf 14 jo dwóch iub wdecej' piciach lub czyszczeniach nóg przez zwierzeta.Srodki * gryzoniobójcze sa na bazie obojetnego nosnika' .takiego jak srodki zywnosciowe, woda do picia i doskonale sproszkowane ciala stale.Srodki na bazie, pozywienia, ,sa najkorzystniejszy¬ mi, obojetnymi nosnikami, moga zawierac kazda' jadalna (substancje, poniewaz szczury i* myiszy sa wszystkozerne.. Na przyklad takie srodki imoga za¬ wierac rosliny zbozowe, 'produkty uboczne miesa lub tluszczu. Stosowanymi, w srodku zbozami moga byc takie jak maka owsiana, mielona lub srutowana kukurydza, produkty z soji, plszenica .lub jej produkty posrednie, odpadki ryzu d podob¬ ne. iKazde zboze moze byc baza takiego srodka.W celu zwiekszenia atrakcyjnosci przynety mozna dodawac srodki slodzace lub aromatyczne./Srodki gryzoniobójcze na (bazie (tluszczów sa za¬ zwyczaj przygotowane na bazie masla takiego jak kakaowe, maisla innych orzechów, mleka w posta¬ ci stalej, tluszczów zwierzecycjh, olejów roslinnych i podofonycih. Srodlki gryzoniobójcze czasami sa • równiez - przygotowywane na bazie produktów zwierzecych takich jak imaczka kostna iub pro¬ dukty miesne wlacznie z ubocznymi produktami miesnymi.'Proszki do rozsypywania zawieraja -zwiazki gry¬ zoniobójcze rozproszone w sproszkowanych cia¬ lach stalych. Wlasciwie, moze byc uzyty kazdy proszek wlacznie z talkiem,, kreda, glina, _ maka, maka ze skorup orzechów i podobnymi.Srodki gryzoniobójcze w wodzie pitnej stano¬ wia zawiesiny lub rozproszyny zwiazków. Zwiaz¬ ki sa prawie nierozpuszczalne w wodzie i jest to normalnie konieczne do doskonalego rozdrobnie¬ nia zwiazku i zawieszenia go. Srodki rozprasza¬ jace isa powszechnie stosowane w farmacji i sa dobrane sposród zageszczaczy, takich jak kairlbok- symetyloiceluloza, poiliwinyUopirolidon, zelatyna, al- giniany i srodki powierzcnniowo-czynne takie jak lecytyna, addukty valkiilofenolu z'tlenikaimd polie¬ tylenu, siarczany alkilowe, naftalenosulfoniany, al- kilobenzenosuiifoniamy, estry polioksyetylenoiwe sorbitu. Czasami mozliwe jest równiez stosowa¬ nie takich srodków rozpraszajacych jak silikono¬ we srodki przecdwpianowe, glikole, sorbitol i cuk¬ ry.Czas w którym% nalezy stosowac srodek gryzo¬ niobójczy wedlug wynalazku w miejscu kolonii szczurów lub myszy nie jest krytyczny. Nie ma takich okresów, w których kolonia gryzoni bylaby szczególnie podatna wzglednie odporna na stoso- wande srodków gryzoniobójczych. Zazwyczaj jest* korzyistnde najpierw wstepnie zamecie kolonie srod¬ kami niezatrutymi. dek trujacy bedzie stosowany na koniec okresu podczas którego przedstawiciele kolonii odzywia¬ li sie co najimndej dwukrotnie.Stezenie zwiazku w srodku zalezy od rodzaju wybranego izwiazku, poniewaz róznia sie .one pod wizgfledem szybkosci jaka jest ^pozadana do zmniej¬ szenia populacji, jak równiez pod wzgledem in¬ nych cech. Na przyklad, jezeli kolonia mpze byc odizolowana tak, ze jej'jedynym pozywieniem lub zródlem wody jest srodek gryzoniobójczy, steze-* •nie oczywiscie powinno byc nizsze niz gdy do¬ stepne sa rózne zródla pozywienia. Na ogól, srodek gryzoniobójczy powinien posiadac stezenie 5 5—2000 czesci na mdlion czesci srodka flppm). Ko¬ rzystnie, powinno byc stosowalne istezenie 10—500 - ppm,j 'chociaz jest oczywiste, ze obie wielkosci po¬ nizej i powyzej tyich granic beda skuteczne na¬ wet pozadane ' w nietypowych sytuacjach. 10 Jest oczywiste, ze moga byc równiez stosowa¬ ne dodatki i przynety w isrodkadh wedlug wy¬ nalazku. Dodatki takie jak na przyklad srodki * zapachowe, hormony plciowe, saodkd smakowe sa zazwyczaj stosowane w srodkach gryzoniobójczych 15 i .moga byc praktycznie stosowane w srodkach" wedlug wynalazku w celu wspomozenia przela¬ mania podejrzliwosci gryzoni. 20 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny .zawiera skuteczna ilosc 25 2,4,6-trójichloro-i2',4/,6'-trójinitrodwuifenyloaminy 2. Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako- skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc 26-dwunitro-3/,4/,-5/ntris/^trójifiluorometylo/dwufe- 30 nyloaminy. 3. Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc S^-ibis/trójfluorometyloM^^^-trójnitrodwufenylo- 35 aminy. 4. Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc ^S^^^npieciochloro^^e^trójnitrodwuifenyloami- 40 ny. 5. srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc 2,6Hdwunitro-2',3',4',5/,6'-pieciochloro-4Htrójfluoro^ 45 metylodwufenyloaminy. 6. Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym,' ze jako skladnik aktywny .zawiera skuteczna ilosc. 2,4,5-.trójchloTO-2/,4',6'4rójnitrodwu[fenyloaminy. 50 7. Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc S^jS-trójchloro-^^jB-trójnitrodwufenyloaminy. 8. srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul 55 zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny .zawiera skuteczna ilosc 2,3,4)5,6-pieciofluoro-2')4',6'^trójnitrodwuienyloami- ny.U Srodek gryzoniobójczy zawierajacy artykul 60 zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny .zawiera skuteczna ilosc 2,4-dwunitro^2',4',6'-'trójichlcHro-6-trójfluoroimetylo- dwufenyloaminy. 10. srodek gryzonioibójczy zawierajacy artykul W zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym,1111 17 37. Srodek gryzoniobójezy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera .skuteczna ilosc 2J4-dwubromo-6-chloro-'N-imetylo^2'J4',6'^trójn'itro- dwufenyloaminy. 5 38. Srodelk gryzoniobójezy zawierajacy artykul zywnosciowy i .skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuiteczna ilosc 2,4,6-itróJ€hloTO-N-e^tyiOn2/,4,,6'ntrójnitrodwufenylo- aminy. io 39. Srodek gryzoniobójezy zawierajacy artykul zywnosciowy i .skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuiteczna ilosc 2,4ndwubroimo-6^chloTOH2',4%dwunitro^6'-|trójfiluoro- metylodwufenyloaiminy. 15 40. Srodek gryzoniobójiczy zawierajacy artykul zywnosciowy i .skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuiteczna ilosc 2,6-dwuchloro-4^jodo-2,,4',6,-trójnitrodwufehyiloami- ny. 20 18 41. Srodek gryzoniobójezy zawierajacy artykul zywnosciowy i skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc 2,6^dwuichloro-4jcyjano^2',4',6'-trójniltro(dwufenylo- aminy. 42. Srodek gryzoniobójiczy zawierajacy artykul zywnosciowy i .skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc 2,4^dwuchloro-6^mefty)lo-2/,4/-idwuriitro-6'-tróijcfluo- roimetylo/idwiufenyloaminy. ' 43. Srodelk gryzoniobójiczy zawierajacy artykul zywnosciowy i .skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera .skuiteczna ilosc 2,4,6-itrójchiloiro-3,5Hdwumeftylo^2/,4%dwuni!tro-6/- -trójfluotometyflodwufenyloaminy. 44. Srodek gryzoniobójezy zawierajacy artykul zywnosciowy i .skladnik aktywny, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera skuteczna ilosc 4-broimo^2,6-dwuchloro-2/,4/-dwunitro-6'jtrój[fJluoro- metylodwufehyloaminy. PL PL PL