Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania alkalicelulozy z surowca zawierajacego celuloze.W procesie wytwarzania wlókien lub folii z rege¬ nerowanej celulozy lub z estrów celulozowych ta¬ kich jak karboksymetyloceluloza, pierwszym eta¬ pem reakcji jest zwykle uzyskiwanie alkalicelulozy.Ponizej przedstawiony jest sposób wytwarzania oparty na znanych dotychczas metodach.Mase celulozowa, uzywana jako surowiec, pod¬ daje sie obróbce w odpowiednio stezonym roztwo¬ rze wodorotlenku sodowego w celu przeprowadze¬ nia celulozy w alkaliceluloze. Proces rozmiekczania prowadzi sie umieszczajac arkusze celulozy w roz¬ tworze NaOH albo tworzac papke celulozy w roz¬ tworze NaOH, tak aby zawartosc celulozy w zawie¬ sinie lub papce wynosila 5%. Stezenie roztworu NaOH uzywanego do lugowania zawiera sie zwykle w granicach 17—22% NaOH.Nadmiar roztworu NaOH usuwa sie w prasie fil¬ tracyjnej, uzyskujac w wyniku alkaliceluloze o za¬ wartosci NaOH równej 15—17% oraz o zawartosci alkalicelulozy równej 30—33%. Uzyskana alkalice¬ luloze rozdrabnia sie lub klaczkuje.Dojrzewanie alkalicelulozy prowadzi sie w tem¬ peraturze w granicach 20—60°C, wystawiajac ja na dzialanie zawartego w powietrzu tlenu. Podczas dojrzewania lancuchy czasteczek celulozy ulegaja degradacji, dzieki czemu nastepuje zmniejszenie sredniego rozmiaru czastek. Wielkosc pozadanego, sredniego rozmiaru czastek ustala sie w zaleznosci 15 20 25 od temperatury i okresu dojrzewania. Reakcje moz¬ na przyspieszyc dzieki uzyciu katalizatorów takich jak sole kobaltu lub magnezu.Z drugiej strony, do rozdrobnionej celulozy moz¬ na dodac tylko taka ilosc roztworu NaOH, jaka jest potrzebna do bezposredniego uzyskania alkalicelu¬ lozy o pozadanym skladzie.Jako surowca zawierajacego celuloze uzywa sie zwykle bielonej masy celulozowej siarczynowej lub wstepnie zhydrolizowanej masy celulozowej siar¬ czanowej. Jednakze jako surowiec do procesu wy¬ twarzania roztworu ksantogenianu celulozy lub wiskozy z alkalicelulozy niezbedna jest masa celu¬ lozowa wysokiej jakosci. W procesie wytwarzania wiskozy szczególnie wazne jest, by uzyskany z al¬ kalicelulozy ksantogenian celulozy byl mozliwie do¬ brze rozpuszczalny, gdyz pozwala to uniknac klo¬ potów podczas filtracji wiskozy. Wymagania takie dotycza jedynie mas celulozowych specjalnie przy^ gotowywanych dla przemyslu wiskozowego, tak zwanych mas celulozowych do przeróbki chemicz¬ nej, które stanowia zarówno masy celulozowe siar¬ czynowe jak i wstepnie zhydrolizowane masy celu¬ lozowe siarczanowe i w których zawartosc alfa-ce- lulozy wynosi zwykle powyzej 90%.Inne masy celulozowe, zwlaszcza masy celulozo¬ we siarczanowe dla przemyslu papierniczego, nie znajdowaly zastosowania w przemysle wiskozo¬ wym, a to z tego wzgledu, ze — zwlaszcza w przy¬ padku masy celulozowej siarczanowej klasy papier- 111 131111131 niczej — uzyskuje sie wiskoze o wyjatkowo zlych wlasnosciach filtracyjnych, zawierajaca speczniale zele i nierozpuszczalne kawalki wlókna. W przy¬ padku masy celulozowej siarczanowej spowodowa¬ ne to jest tym, iz podczas gotowania w lugu, w sciankach wlókien celulozy tworzy sie niedosta¬ teczna ilosc wolnych miejsc, w których mogloby sie rozpoczac tworzenie alkalicelulozy. Natomiast w procesie hydrolizy prowadzonej przy uzyciu kwa¬ su, miejsca takie powstaja w wyniku hydrolizy, dzieki usunieciu hemicelulozy.Przemysl celulozowy, w którym uprzednio stoso¬ wano glównie metode siarczynowa, obecnie prze¬ chodzi coraz bardziej na metode siarczanowa. Nie buduje sie juz nowych fabryk pracujacych metoda siarczynowa, natomiast stare fabryki zamyka sie lub przestawia na metode siarczanowa. Przyczyny tego stanu rzeczy sa dwie: ekonomiczna i ochrony srodowiska.W procesie wytwarzania masy celulozowej siar¬ czynowej, a zwlaszcza wstepnie zhydrolizowanej masy celulozowej siarczanowej o wysokiej zawar¬ tosci alfa-celulozy, czesc alfa-celulozy zostaje stra¬ cona, co obniza wydajnosc procesu. Oznacza to wzrost ceny gotowej celulozy, przy czym wzrost ten jest proporcjonalny do zawartosci alfa-celulo¬ zy. W przypadku zwiekszenia zawartosci alfa-celu¬ lozy o 1%, wydajnosc spada o okolo 3%. Obecne róznice cen biora sie stad, ze masa celulozowa do przeróbki chemicznej jest w przyblizeniu o 30% kosztowniejsza niz normalna masa celulozowa, sto¬ sowana w przemysle papierniczym. Z tego powodu do wytwarzania alkalicelulozy korzystne byloby stosowanie na przyklad masy celulozowej siarcza¬ nowej klasy papierniczej.Korzysci jakie wynikaja z jej uzycia to mala za¬ wartosc zywicy i niewielka polidyspersja, a wiec czynniki wplywajace w istotny sposób na jakosc wlókna wiskozowego, a zwlaszcza na jego ciagli- wosc.Zgodnie z finskimi opisami patentowymi nr 41534 i 41544 mozliwe jest uzyskanie, na drodze tak zwa¬ nej metody podwójnego rozmiekczania, latwo fil- trowalnej wiskozy z mas celulozowych o niskiej jakosci, takich jak masa celulozowa siarczanowa.Zgodnie ze sposobem opisanym w wymienionych wyzej opisach patentowych alkaliceluloze rozmiek¬ cza sie ponownie po etapie dojrzewania. .Manka¬ menty tego sposobu w porównaniu z metoda zwy¬ czajna polegaja na koniecznosci podwojenia ope¬ racji rozmiekczania, co powoduje koniecznosc wyz¬ szych nakladów i zwieksza koszty ruchowe.Stosujac rózne dodatki do lugu rozmiekczajacego mozna uzyskac zwiekszenie reaktywnosci alkalice¬ lulozy, lecz jest to sukces niewielki. Stosowanie róznych dodatków do lugu rozmiekczajacego znane jest od dawna i w pewnym zakresie, stosowane w przemysle. Dodatki sa uzywane miedzy innymi do dyspergowania zywic zawartych w masie celu¬ lozowej, do poprawienia procesu siarczkowania (ksantogenowanie) lub zwiekszenia podatnosci na strzepienie. Dodatki takie zawsze byly stosowane w niewielkiej ilosci w procesie wytwarzania masy alkalicelulozowej do przeróbki chemicznej.Obecnie stwierdzono, ze uzycie pewnej ilosci do¬ datków w procesie rozmiekczania zwieksza aktyw¬ nosc alkalicelulozy w takim stopniu, ze pozwala uzyskac alkaliceluloze o aktywnosci wystarczajacej 5 na przyklad do wytworzenia wiskozy z masy celu¬ lozowej siarczanowej klasy, papierniczej, co do¬ tychczas bylo niemozliwe.Celem wynalazku jest przedstawienie sposobu pozwalajacego w przemysle wiskozowym zastapic io kosztowna, specjalnie oczyszczana mase celulozowa do przeróbki chemicznej zwykla masa celulozowa klasy papierniczej, a wiec surowcem calkowicie innym.Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania alkali- 15 celulozy z surowca zawierajacego celuloze, na dro¬ dze reakcji tego surowca z roztworem lugu do mer- ceryzacji. Sposób polega na tym, ze jako surowca uzywa sie masy celulozowej uzyskanej na drodze warzenia alkalicznego bez hydrolizy wstepnej i/lub 20 na drodze warzenia kwasowego bez ekstrakcji za¬ sadami, przy czym do masy celulozowej, do roz¬ tworu lugu do merceryzacji i/lub do alkalicelulozy dodaje sie co najmniej jedna substancje organiczna taka jak alkohol, ester, eter, keton, amina, kwas 25 lub jego sól, imina lub weglowodór alifatyczny o co najmniej czterech atomach wegla w ilosci 0,05—25% alfa-celulozy.Zostalo stwierdzone, ze stosowane w sposobie wedlug wynalazku zwiazki organiczne wykazuja 30 nieoczekiwane efekty, poprawiajace wlasciwosci reaktywne przerabianej celulozy, co umozliwia uzy¬ cie zwyklej masy celulozowej klasy papierniczej do wytwarzania alkalicelulozy.Zwiazki organiczne stosowane zgodnie ze sposo- 35 bem wedlug wynalazku zawieraja zwykle grupe polioksyetylenowa, polioksypropylenowa lub co naj¬ mniej jedna grupe hydrofobowa, a wiec jest to na przyklad zwiazek o lancuchu alifatycznym, sklada¬ jacym sie przynajmniej z trzech atomów wegla 40 i co najmniej jednej grupy hydrofilowej, takiej jak grupa hydroksylowa, atom tlenu grupy eterowej lub grupa ketonowa. Dobrymi dodatkami sa po¬ nadto proste weglowodory.Przykladami skutecznych dodatków organicznych 45 stosowanych zgodnie ze sposobem wedlug wyna^ lazku sa: 1. Lecytyna o skladzie: Lecytyna wlasciwa lub fosfatydylocholina o wzorze 1, w którym Ri i Ri oznaczaja rodnik kwasu linolowego lub oleinowego 50 o wzorze CnHw^wCO— — 20%; Fosfatydyloetanolo- amina — 15%; Fosfoinosytydy — 20%; Cukry, ete- role, kwasy tluszczowe itp. — 10%; Trójglicery- dy — okolo 35%. 2. Zwiazek o wzorze HO(C2H40)x(CsHeO)y- 55 -(CtH40)zH, w którym x, y i z oraz x + z oznaczaja liczbe calkowita, maksimum 50. 3. Zwiazek o wzorze R-(CfH40)x(CaH60)y(C2H40)zH, w którym x, y i z maja podane wyzej znaczenie, a R oznacza rodnik alkoholu tluszczowego o wzo- 60 rze Ri—O , w którym Ri oznacza na przyklad grupe mirystylowa, lauryIowa, stearylowa, oleilo- wa itp. rodnik alkilofenolowy o wzorze 2, w któ¬ rym R2 oznacza na przyklad grupe nonylowa, lub rodnik alkoholu wielowodorotlenowego, na przy- 65 klad rodnik sorbitowy.111131 11. 12. 13. 14. na i 17. 18. 19. 4. Zwiazek o wzorze 3, w którym x, y i z maja podane wyzej znaczenie a R oznacza grupe alkilo¬ wa, arylowa lub aryloalkilowa, a wiec zwiazek be¬ dacy pochodna aminowa, taka jak etoksylanowa pochodna mirystyloaminy, lauryloaminy, oleinoami- ny itp. 5. Metyloizobutyloketon o wzorze 4. 6. Zwiazek o wzorze CHs-CH*-CH2-CH2-CH*-OH oraz zwiazki o wzorze 5 i 6, a wiec butanol, pierw- szorzedowe i drugorzedowe alkohole amylowe oraz wyzsze alkohole takie jak alkohole heksylowe i ok- tylowe. 7. Piperydyna o wzorze 7. 8. Eter butylowy glikolu dwuetylowego o wzo¬ rze 8. 9. Eter naftowy o zakresie temperatur wrzenia 100—120°C, zawierajacy rózne izomery zwiazków od CeHi4 do CioHts. 10. Eter etylowy glikolu etylenowego o wzorze 9.Sorbit o wzorze 10.Glikol trójetylenowy o wzorze 11.Eter dwuizopropylowy o wzorze CSH7-O-C3H7.Paraformaldehyd o wzorze (CH20)X. 15. Propanodiole o wzorze 12. 16. Aminy o wzorze RNHi, takie jak stearyloami- cykloheksyloamina.Heksanodwuamina o wzorze NH*-C6Hi*-NH2.Stearynian sodowy o wzorze CnHwCOONa.Sól sodowa kwasu pimelinowego o wzorze NaOOC-CeHu-COONa. 20. Trójoleinian glicyryny o wzorze 13. 21. Siarczan laurylopirydyny o wzorze 14. 22. §ól sodowa sulfonowej pochodnej estru alki¬ lowego o wzorze 15.Sposród powyzszych dodatków najkorzystniej¬ szym jest lecytyna.Lecytyne oraz inne fosfatydy i ich pochodne sto¬ suje sie w ilosci 0,01—20% masy alfa-celulozy, pod¬ czas gdy organiczne etery, estry, ketony, alkohole i/lub pochodne pirydyny stosuje sie, w zaleznosci od ich jakosci, w ilosci 0,1—100% masy alfa-celu¬ lozy.Na marginesie niniejszego wynalazku mozna zro¬ bic spostrzezenie, ze korzystne oddzialywanie sub¬ stancji stosowanych zgodnie ze sposobem wedlug wynalazku na aktywnosc alkalicelulozy mozna za¬ obserwowac równiez w przypadku uzycia jako su¬ rowca masy celulozowej do przeróbki chemicznej.I tak, w przypadku wytwarzania wiskozy ilosc uzy¬ wanego dwusiarczku wegla mozna zmniejszyc do okolo 20—30% masy alfacelulozy oraz mozna obni¬ zyc zawartosc NaOH w wiskozie., Zamieszczone ponizej przyklady objasniaja bar¬ dziej szczególowo sposób wedlug wynalazku.W przykladach tych, odsaczalnosc lub wartosc KW podana jest nie w jednostkach standartowych, lecz w jednostkach opartych na okreslonych para- mertach. Ponizej podany jest sposób oceniania od- saczalnosci na podstawie wartosci KW. 300—800 800 Bardzo slaba Masa nieodsaczalna Wartosc KW 0—50 50—100 100—150 150—300 Odsacz Bardzo dobra Dobra Przecietna Slaba 10 15 25 40 45 55 65 Ponizsze przyklady ilustruja sposób wedlug wy¬ nalazku bez jego ograniczenia.Przyklad I. Normalnie bielona mase celulo¬ zowa siarczanowa pochodzaca z drewna sosnowego, taka jaka jest stosowana w przemysle papierniczym i zawierajaca okolo 87% alfa-celulozy o zawartosci pentozanu okolo 11% i SCAN-lepkosci okolo 600 dm8/kg merceryzuje sie w ciagu 30 minut.W temperaturze 35°C, w postaci 4% zawiesiny w roztworze lugu o stezeniu 225 g NaOH na 1 litr roztworu.Roztwór uzywany do merceryzacji zawiera rów¬ niez w 1 litrze 10 g dodatku alkilenowego tlenku alkoholu tluszczowego znanego pod nazwa handlo¬ wa Marlox FK64 i produkowanego przez Chemische Werke Huls AG, co stanowi 25% wagowych alface¬ lulozy. Uzyskana z zawiesiny alkalicelulozy mase alkalicelulozy sprasowuje sie w stosunku 1 :3,2.Lekko poszarpana alkaliceluloze poddaje sie dojrze¬ waniu w ciagu 18 godzin w temperaturze +40*0, po czym ksantogenuje w ciagu 2 godzin w tempe¬ raturze +35°C, uzywajac dwusiarczku wegla w ilos¬ ci stanowiacej 35% ilosci alfa-celulozy i rozpuszcza uzyskujac wiskoze o lepkosci 48 sekund oznaczo¬ nej metoda opadajacej kulki (metoda Hopplera) i zawierajaca 5,3% NaOH i 10,2% celulozy. Odsa¬ czalnosc lub wartosc KW wiskozy wynosi 49.W podobny sposób, lecz bez dodatku Marlox FK64 przeprowadza sie doswiadczenie kontrolne uzyskujac wiskoze o wartosci KW równej 2778.Przyklad II. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g poliglikolu propylenowego o sredniej ma¬ sie czasteczkowej równej 400, produkowanego przez Shell Chemical Co., co stanowi 25% wagowych ' alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 68 sekund, oznaczonej metoda Hopplera i. zawiera¬ jaca 5,2% NaOH i 9,6% celulozy. Wartosc KW "Wiskozy wynosi 52.Przyklad III. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g eteru butylowego glikolu dwuetylenowe- go, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy, uzys¬ kuje sie wiskoze o lepkosci 57 sekund, ozhaczonej metoda Hopplera i zawierajaca 5,0% NaOH i 9,8% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 51.Przyklad IV. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g mieszaniny izomerów drugórzedowego al¬ koholu amylowego, zawierajacy okolo 60% panta- nolu-2 i okolo 36% pentanolu-3, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 60 sekund, oznaczonej metoda Hopplera* i zawierajaca 5,3% NaOH i 9,9% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 53.Przyklad V. W podobny jak w przykladzie I sposób, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 litrze 10 g mieszaniny weglowodorów alifatycznych,111131 tj. eteru naftowego o zakresie temperatur wrzenia 100—120°C, co stanowi 25% wagowych alfa-celulo- zy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 76 sekund, ozna¬ czonej metoda Hopplera ,zawierajaca 5,2% NaOH i 9,7% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 75. 5 Przyklad VI. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g piperydyny, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 60 se- 10 kund, oznaczonej metoda Hopplera, zawierajaca 5,4% NaOH i 9,5% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 69.Przyklad VII. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox 15 FK64 roztwór do merceryzacji, zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g mieszanego polimeru politlenku etylenu i politlenku propylenu, znanego pod nazwa handlo¬ wa Genapol FF10 i produkowanego przez Farb- werke ^Hoeshst AG, co stanowi 25% wagowych 20 alfacelulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 42 se¬ kund, oznaczonej metoda Hopplera i zawierajaca 5,1% NaOH i 9,8% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 37.Przyklad VIII. W podobny sposób jak w przy- 25 kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g etóksylowanej, aminowej pochodnej we¬ glowodoru tluszczowego, znanej pod nazwa handlo¬ wa Berol Visco 32 i produkowanej przez Berol ** Kemi AB, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 47 sekund, ozna¬ czonej metoda Hopplera i zawierajaca 4,8% NaOH i 9,8% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 61.Przyklad IX. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji, zawierajacy w 1 li¬ trze 0,2 g etóksylowanej oleinoaminy, znanej pod nazwa handlowa Genamin 0-020 i produkowanej przez Farbwerke Hoechst AG, co stanowi 0,50% wagowych alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lep¬ kosci 57 sekund, oznaczonej metoda Hopplera i za¬ wierajaca 5,4% NaOH i 9,6% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 50.Przyklad X. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox . FK64 roztwór do merceryzacji zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g soli sodowej sulfonowanego estru alkilo- " wego, znanego pod nazwa handlowa Berol VMA-478 i produkowanego przez Berol Kemi AB, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 43 sekundy, oznaczonej metoda Hopplera i zawierajaca 5,2% NaOH i 9,7% cjelulozy. Wartosc KW wiskpzy wynosi19. 55 Przyklad XI. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji, zawierajacy w 1 li¬ trze 10 g tlenku alkilenowego alkilofenolu, znanego pod nazwa handlowa Merlox NP109 i produkowa- 60 nego przez Chemische Werke Huls Ag, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 46 sekund, oznaczonej metoda Hopplera i zawierajaca 5,3% NaOH i 10,4% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi59. es 35 40 45 Przyklad XII. W podobny sposób jak w przy¬ kladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji, zawierajacy w 1 li¬ trze 0,1 g technicznej lecytyny sojowej zawieraja¬ cej 35% tluszczu, co stanowi 0,25% wagowych alfa- -celulozy, uzyskuje sie wiskze o lepkosci 23 sekund, oznaczonej metoda Hopplera i zawierajaca 5,0% NaOH i 9,5% celulozy. Wartosc KW wiskozy wy¬ nosi 47.W podobny sposób, lecz bez dodatku lecytyny, przeprowadza sie doswiadczenie kontrolne, uzysku¬ jac wiskoze o wartosci KW równej 2000.Przyklad XIII. W sposób podobny jak w przykladzie I, z normalnie bielonej masy celu¬ lozowej siarczanowej pochodzacej z drewna brzo¬ zowego, takiej jaka jest stosowana w przemysle papierniczym i zawierajacej okolo 87% alfa-celulo¬ zy, uzyskuje sie wiskoze, stosujac w miejsce do¬ datku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji za¬ wierajacy w 1 litrze 10 g metyloizobutyloketonu, co stanowi 25% wagowych alfa-celulozy. Uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 20 sekund, oznaczonej meto¬ da Hopplera i zawierajaca 5,1% NaOH i 9,4% celu¬ lozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 60.W podobny sposób, lecz bez dodatku metyloizo¬ butyloketonu, przeprowadza sie doswiadczenie kon¬ trolne uzyskujac wiskoze o wartosci KW rów¬ nej 1024.Przyklad XJ.V\ W podobny sposób jak w przykladzie I, lecz stosujac zamiast dodatku Merlox FK64 roztwór do merceryzacji, zawierajacy w 1 litrze 10 g technicznej mieszaniny izomerów pierwszorzedowego alkoholu amylowego wyprodu¬ kowanej przez Union Carbide Chemicale Co., i za¬ wierajacej okolo 60% pentanolu-1 i 40% 2- i 3-me- tylobutanolu-1, co stanowi 25% wagowych alfa-ce¬ lulozy, uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 13 sekund, oznaczonej metoda Hopplera i zawierajaca 4,5% NaOH i 9,4% celulozy. Wartosc KW wiskozy wy¬ nosi 49.Przyklad XV. Normalnie bielona mase celu¬ lozowa siarczanowa pochodzaca z drewna sosno¬ wego, okreslona w przykladzie 1, taka jaka jest stosowana w przemysle papierniczym i zawiera¬ jaca okolo 87% alfa-celulozy, merceryzuje sie w ciagu 30 minut w temperaturze +55°C, w postaci 4% zawiesiny w roztworze zawierajacym w 1 litrze 225 g NaOH i 32 g hemicelulozy. Roztwór do mer¬ ceryzacji zawiera w 1 litrze 0,2 g technicznej lecy¬ tyny sojowej pozbawionej tluszczu metoda eks¬ trakcji przy uzyciu acetonu, co stanowi 0,50% wa¬ gowych alfa-celulozy. Uzyskana alkaliceluloze spra- sowuje sie, poddaje dojrzewaniu i ksantogenuje w sposób jak w przykladzie I. Uzyskuje sie wiskoze o lepkosci 37 sekund, oznaczona metoda Hopplera i zawierajaca 5,3% NaOH i 9,6% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 82.Przyklad XVI. Rozmoczona mase siarczyno¬ wa z drewna drzew lisciastych o zawartosci okolo 91% alfa-celulozy, o lepkosci okolo 20 cP i 0,15% eteru merceryzuje sie w ciagu 10 minut jako 4% zawiesine w temperaturze 25°C, w roztworze NaOH zawierajacym w 1 litrze 225 g NaOH oraz 0,1 g technicznej lecytyny sojowej, co stanowi 0,25% wa¬ gowych alfa-celulozy. Alkaliceluloze uzyskuje sie111131 10 z zawiesiny w sposób opisany w przykladzie I, po czym poddaje ja dojrzewaniu i ksantogenuje dwu¬ siarczkiem wegla w ilosci stanowiacej 25% wago¬ wych celulozy. Nastepnie ksantogenian rozpuszcza sie, uzyskujac wiskoze o lepkosci 60 sekund ozna¬ czona metoda Hopplera i zawierajaca 5,1% NaOH i 9,6% celulozy. Wartosc KW wiskozy wynosi 58.W podobny sposób, lecz bez dodatku lecytyny, przeprowadza sie doswiadczenie kontrolne, uzysku¬ jac wiskoze o wartosci KW równej 283.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania alkalicelulozy z surowca zawierajacego celuloze, na drodze reakcji tego su¬ rowca z roztworem lugu do merceryzacji, zna¬ mienny tym, ze jako surowca uzywa sie masy ce¬ lulozowej uzyskanej na drodze warzenia alkalicz¬ nego bez hydrolizy wstepnej i/lub na drodze wa¬ rzenia kwasowego bez ekstrakcji zasadami, przy czym do masy celulozowej, do roztworu lugu dó merceryzacji i/lub do alkalicelulozy dodaje sie co najmniej jedna substancje organiczna taka jak le¬ cytyna, poliglikol propylenowy, oksyetylowane, oksypropylowane alkohole tluszczowe lub etery fe¬ noli, zawierajace grupy oksyetylowane i oksypro¬ pylowane, podstawione w pierscieniu w pozycji orto zwlaszcza grupa nonylowa lub rodnikiem alko¬ holu wielowodorotlenowego, etoksylowane propo- ksylowane alkiloamyle i alkiloaminy, metyloizobu- 10 15 20 25 tyloketon, butanol, pierwszorzedowe i drugorzedo- we alkohole amylowe, alkohol heksylowy i oktylo- wy, piperydyna, eter monobutylowy glikolu dwu- etylenowego, etery naftowe o temperaturze wrzenia 100—120°C, eter etylowy glikolu etylenowego, sor- bitol, glikol trójetylenowy, eter dwuizopropylowy, paraformaldehyd, propanodiole, stearylo- i cyklo- heksyloaminy, heksanodwuamina, stearynian sodo¬ wy, sól sodowa kwasu pimelinowego, trójoleinian gliceryny, siarczan laurylopirydyny, oraz sole so¬ dowe sulfonowych pochodnych estrów alkilowych, w ilosci 0,05—25% alfa-celulozy. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dodaje sie organicznego zwiazku w ilosci 0,1—10% alfa-celulozy. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako zwiazek organiczny dodaje sie fosfatydylocho- Une, fosfatydyloetanoamine, fosfoinosytyde, cukier, sterol, kwas tluszczowy, trójgliceryd, lub ich mie¬ szanine taka jak lecytyna, w ilosci 0,01—20% alfa- -celulozy. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dodaje sie zwiazki organiczne zawierajace co naj¬ mniej jeden lancuch hydrofobowy skladajacy sie z co najmniej trzech atomów wegla i z co najmniej jedna grupa hydrofilowa. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dodaje sie zwiazki organiczne zawierajace grupe lub grupy polioksyetylenowe lub polioksypropyle- nowe.111131 CH2—0-R, I CH2—0-R2 I CH2—0-P —O—CH2 —CH2N (CH3)3 WZÓR 1 r^^Y^0- WZÓR 2 R2 .(C2H40)x(C3H60)y(C2H40)zH R-N ^(C2H40)x(C3H60)y(C2H40)zH WZÓR 3 0=C CH2 CH2—Crb CH3 WZÓR 4 CH3- CH2- CH2- CH2- CH2- OH CH3-CH — CH2-CH2-OH CH3 WZÓR 5 OH CH3—CH2 — CH —CH2 — CH3 WZOR 6111131 /CH2\ CH2 CH2 I I CH2 CH, NNHX WZCfR 7 CH2-CH2 —0-CH2—CH2 OH 0 —C4H7 WZÓR 8 CH2 — CH2 II2 OH 0- C2HS WZÓR 9 CH2—CH-CH-CH-CH-CH2 I I I I I I OH OH OH OH OH OH WZÓR 10 CH2 —CH2— O — CH2—CH2— O — CH2-CH2 OH OH WZÓR 11 CH3—CH-CH2 i CH2—CH2-CH2 III I OH OH OH OH WZÓR 12111131 CH2—OOC-C17H33 CH-OOC-C17H33 I CH2-OOC-C17H33 WZÓR 13 (C12H25 -N2 * SO4" WZCiR U Rl • CH • COOR2 S03Na WZÓR 15 RSW Zakl. Graf. W-wa, Srebrna 16, z. 117-81/0 — 105 -i- 20 egz.Cena 45 zl PL