NL1011036C2 - Stabilisatoren en anti-ozonmiddelen voor elastomeren. - Google Patents

Description

Stabilisatoren en anti-ozonmiddelen voor elastomeren

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op samenstellingen die een elastomeer, dat onderhevig is aan oxidatieve, thermische of door licht of ozon geïnduceerde afbraak, 5 en als stabilisator ten minste een verbinding van het benzofuran-2-on-type omvatten en op de toepassing daarvan als kleur-stabiele, niet verkleurende stabilisatoren en anti-ozonmiddelen voor elastomeren voor het tegengaan van de oxidatieve, thermische of door licht of ozon geïnduceerde afbraak en op een werkwijze voor het stabiliseren van elastomeren, die het opnemen in of het aanbrengen op de elastomeren van ten minste een 10 verbinding van het benzofïiran-2-on-type omvat.

In FR A 2.449.106 wordt een werkwijze beschreven voor het stabiliseren van organische polymeermaterialen die het daarin opnemen van een benzofuran-(2)-on of een indolin-(2-)on als stabiliserende verbinding omvat. De enige specifiek beschreven polymeermaterialen zijn polypropeen, polyetheen, polyvinylchloride, ABS en 15 polyethyleentereftalaat. De toepassing van deze stabilisatiemiddelen in een polydieenvulcanisaat met een lichte kleur of een halogeen bevattend polydieenvulcanisaat met een lichte kleur volgens de onderhavige uitvinding wordt in FR A 2.449.106 beschreven noch gesuggereerd aan een deskundige.

In FR A 2.691.468 wordt een specifieke groep van benzofuran-2-onverbindingen 20 beschreven als stabilisatiemiddelen voor organische materialen. De specifiek beschreven organische materialen zijn op styreen gebaseerde elastomeren en polybutadieenrubber. De toepassing van deze stabilisatiemiddelen in een polydieenvulcanisaat met een lichte kleur of een halogeen bevattend polydieenvulcanisaat met een lichte kleur volgens de onderhavige uitvinding wordt in 25 FR A 2.691.468 beschreven noch gesuggereerd aan een deskundige.

Voorwerpen van rubber (vulcanisaten) zijn, net als alle polymeren, onderhevig aan oxidatieve, thermische of door licht geïnduceerde afbraak. Ozon valt dubbele koolstof-koolstof-bindingen aan, waarvan er nog steeds een groot aantal aanwezig zijn in de rubber (vulcanisaat) en als gevolg van het mechanisme dat bekend staat als ozonolyse leidt dit tot 30 een beschadiging die zich uit in de kenmerkende vorming van een oppervlaktescheur en die resulteert in het falen van het voorwerp van rubber. De schade die ontstaat als een voorwerp van rubber wordt onderworpen aan dynamische spanning is bijzonder ernstig.

101 10 36· 2

Om ozonschade te voorkomen worden in het algemeen verouderingsinhibitoren uit de klasse van de para-fenyleendiaminen toegevoegd aan vulcanisaten [zie Russel A. Mazzeo et al., "Tire Technology International" 1994, bladzijden 36-46; of Donald E. Miller et al., Rubber World, 200 (5), 13-23 (1989)]. Die verbindingen hebben een zeer 5 goede beschermende werking, in het bijzonder onder dynamische omstandigheden, maar ontwikkelen een uitgesproken verkleuring en vertonen, als gevolg van hoge migratiesnelheden, een intensieve contactverkleuring, dat wil zeggen dat kleurstof bij direct contact wordt overgebracht naar andere substraten/voorwerpen. De stabilisatoren die volgens de stand der techniek worden toegepast kunnen derhalve niet worden gebruikt 10 voor roetvrije of "niet zwarte" voorwerpen van rubber en zijn eveneens ongeschikt voor roet bevattende (zwarte) voorwerpen van rubber die in direct contact met voorwerpen met een licht kleur worden toegepast.

Dienovereenkomstig bestaat er nog steeds behoefte aan kleurstabiele stabilisatoren die voorwerpen van rubber, in het bijzonder voorwerpen van rubber met een lichte kleur, 15 tegen ozon beschennen. Ook is er nog steeds behoefte aan stabilisatoren die, zelfs hoewel deze kunnen verkleuren, niet in staat zijn tot, bijvoorbeeld omdat ze chemisch gebonden zijn aan de rubberketens, het overdragen van de kleur op andere voorwerpen.

De toepassing van verbindingen van het benzofuran-2-on-type als stabilisatoren voor organische polymeren is bijvoorbeeld bekend uit US 4325863; US 4388244; US 20 5175312; US 5252643; US 5216052; US 5369159; US 5488117; US 5356966; US

5367008; US 5428162; US 5428177 of US 5516920.

Thans is gevonden dat verbindingen van het benzofiiran-2-on-type bijzonder goed geschikt zijn als stabilisatoren voor elastomeren die gevoelig zijn voor oxidatieve, thermische of door licht of ozon geïnduceerde afbraak.

25 De onderhavige uitvinding heeft dienovereenkomstig betrekking op samenstel lingen, omvattende a) een elastomeer dat onderhevig is aan oxidatieve, thermische of door licht of ozon geïnduceerde afbraak en b) als stabilisator, ten minste een verbinding van het benzofiiran-2-on-type.

30 Van belang zijn samenstellingen waarbij component (b) een verbinding is met de formule I ,? 1011036« 3 waarbij, als η 1 is,

Ri ongesubstitueerd of met C1-C4 alkyl, C1-C4 alkoxy, C1-C4 alkylthio, hydroxy, halogeen, amino, C1-C4 alkylamino, fenylamino of di(Ci-C4 alkyl)amino gesubstitueerd naftyl, fenantryl, antryl, 5,6,7,8-tetrahydro-2-naftyl, 5,6,7,8-tetrahydro-l-naftyl, thienyl, 5 benzo[b]thienyl, nafto[2,3-b]thienyl, thiantrenyl, dibenzofuryl, chromenyl, xanthenyl, fenoxathiinyl, pyrrolyl, imidazolyl, pyrazolyl, pyrazinyl, pyrimidinyl, pyridazinyl, indolizinyl, isoindolyl, indolyl, indazolyl, purinyl, chinolizinyl, isochinolyl, chinolyl, ftalazinyl, nafthyridinyl, chinoxalinyl, chinazolinyl, cinnolinyl, pteridinyl, carbazolyl, β-carbolinyl, fenanthridinyl, acridinyl, perimidinyl, fenanthrolinyl, fenazinyl, isothiazolyl, 10 fenothiazinyl, isoxazolyl, furazanyl, bifenyl, terfenyl, fluorenyl of fenoxazinyl is, of Ri een rest is met de formule II

I 9 , 1111 n> T «„ en ne 15 als n 2 is,

Ri ongesubstitueerd of met C1-C4 alkyl of hydroxy gesubstitueerd fenyleen of naftyleen; of^RuVX^Ru^ is, R2, R3, R4 en R5 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, chloor, hydroxy, C1-C25 alkyl, C7-C9 fenylalkyl, ongesubstitueerd of met C1-C4 alkyl gesubstitueerd fenyl; 20 ongesubstitueerd of met C1-C4 alkyl gesubstitueerd Cs-Cg cycloalkyl; Ci-Cig alkoxy, C|-C|8 alkylthio, C1-C4 alkylamino, di(C|-C4 alkyl)amino, C1-C25 alkanoyloxy, C1-C25 alkanoylamino, C3-C25 alkenoyloxy, C3-C25 alkanoyloxy dat is onderbroken door zuur- stof, zwavel of door N—IlH;Q-C9 cycloalkylcarbonyloxy, benzoyloxy of met C1-C12 25 I.

alkyl gesubstitueerd benzoyloxy zijn; of de resten R2 en R3 of de resten R3 en R4 of de resten R4 en R5 samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een benzoring vormen, R4 bovendien l3i>(CH2)pt^CORi5 of ^>(CH2)qOH kan zijn of, als R3, R5 en R^ waterstof zijn, R4 bovendien een rest kan zijn met de formule III 30 1011036· 4

O

r T ll R.

5 LU on) r.t-c-r17 10 waarbij R, is zoals hierboven voor n=l is gedefinieerd, R6 waterstof of een rest met de formule IV is

O

15 W (lv> R3'y^Rs R4 20 waarbij R4 geen rest met de formule III is en R, is zoals hierboven voor n=l is gedefinieerd, R7, Rg, R9, R10 en R,, ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, halogeen, hydroxy, 25 C|-C2S alkyl, C2-C25 alkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4; C,-C25 alkoxy, C2-C25 alkoxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4; C,-C25 alkylthio, C3-C25 alkenyl, C3-C25 alkenyloxy, C3-C25 alkynyl, C,-C2J 30 | alkynyloxy, C7-C9 fenylalkyl, C7-C9 fenylalkoxy, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyl; ongesubstitueerd of met CrC4 alkyl gesubstitueerd fenoxy; ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd C5-Cg cycloalkyl; ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd C5-C8 cycloalkoxy, C,-C4 alkylamino, di(C,-C4 1011036· 5 alkyljamino, C,-C25 alkanoyl, C3-C25 alkanoyl dat is onderbroken door zuurstof, zwa- vel of door N—RI4; c,-c25 alkanoyloxy, C3-C25 alkanoyloxy dat is onderbroken door

5 I

zuurstof, zwavel of door N—R H; C|-C25 alkanoylamino, C3-C25 alkenoyl, C3-C25 alke noyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4; C3-C25 alkenoyloxy;

ίο I

C3-C25 alkenoyloxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4; C6-C9 cycloalkylcarbonyl, C6-C9 cycloalkylcarbonyloxy, benzoyl of met CrC|2 alkyl gesub-15 stitueerd benzoyl; benzoyloxy of met C,-C,2 alkyl gesubstitueerd benzoyloxy; > ° ?" — o — C — c — R1S of —O—C—C—O—R23 zijn, r,9 h r22 20 of verder in de formule II de resten R7 en Rg of de resten Rg en RM samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een benzoring vormen,

Ri2 en Ri3 ieder onafhankelijk van elkaar ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyleen of naftyleen zijn, 25 R(4 waterstof of CrCg alkyl is, Γ - 1 r+"| vR24 R,5 hydroxy,L~° r M J, CrC|8 alkoxy of —n is,

R2S

30

Rl6 en R,7 ieder onafliankelijk van elkaar waterstof, CF3, C,-C,2 alkyl of fenyl zijn, of R,6 en Rl7 samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een C5-Cg cyclo-alkylideenring vormen die ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen; 35 R)g en R)9 ieder onafliankelijk van elkaar waterstof, C,-C4 alkyl of fenyl zijn, 1011036· 6 R2ü waterstof of C,-C4 alkyl is, R2, waterstof, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyl; CrC25 alkyl, C2-C25 alkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel ot door N-R,4; C7-C9 fenylalkyl

5 I

dat ongesubstitueerd is of aan de fenylrest gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkyl groepen; C7-C25 fenylalkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R14 10 en ongesubstitueerd is of aan de fenylrest gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkyl-groepen, of verder de resten R20 en R2) samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een C5-C,2 cycloalkyleenring vormen die ongesubstitueerd is of met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen gesubstitueerd is; R22 waterstof of C,-C4 alkyl is, 15 R23 waterstof, C,-C25 alkanoyl, C3-C25 alkenoyl, C3-C25 alkanoyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N-R 14; C2-C25 alkanoyl dat is gesubstitueerd met een di(C,-C6 alkyljfosfonaat groep; C6-C9 cycloalkylcarbonyl, thenoyl, furoyl, benzoyl of 20 met C,-Cl2 alkyl gesubstitueerd benzoyl; . CH3 ch3

HaCv ' H3C^ / ii /K 3 ii /K .

25 -C-CsH2T—OH 1 —C-CH —S —CH2—^>-OH

R26 Rï6 ch3 h3c^ / η _/ nch, o o o

30 II JT\ II I! of II

—c—ch2—C--(^_V-°H — c-r2— c-r2b r — c-r2— ch3 r26 L J 2 35 1Q11036· 7 is; R24 en R2S ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of C,-C,8 alkyl zijn, R26 waterstof of CrCg alkyl is, R27 een directe binding, C,-Clg alkyleen, C2-Cl8 alkyleen dat is onderbroken door

5 I

zuurstof, zwavel of door N—R14; C2-Clg alkenyleen, C2-C20 alkylideen, C7-C20 fenyl alkylideen, C5-Cg cycloalkyleen, C7-Cg bicycloalkyleen, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyleen, 10 C) of ^ is*

15 R

Γ -1 / H24 R2g waterstof, —q — ΜΓ+ . C,-C,8 alkoxy of — is, R25

O

20 I II

R2, zuurstof, -NH- of N-C-NH-RJ0 is, R30 C,-Clg alkyl of fenyl is, R3i waterstof of CrC,g alkyl is, 25 M een r-waardig metaalkation is, X een directe binding, zuurstof, zwavel of —NR3l— is, η 1 of 2 is, p 0, 1 of 2 is, q 1, 2, 3, 4, 5 of 6 is, 30 r 1, 2 of 3 is en s 0, 1 of 2 is.

Ongesubstitueerd of met CrC4 alkyl, CrC4 alkoxy, C,-C4 alkylthio, hydroxy, halogeen, amino, C,-C4 alkylamino, fenylamino of di(CrC4 alkyljamino gesubstitueerd naftyl, fenantryl, antryl, 5,6,7,8-tetrahydro-2-naftyl, 5,6,7,8-tetrahydro-l-naftyl, 1011036« 8 thienyl, benzo[b]thienyl, nafto[2,3-b]thienyl, thiantrenyl, dibenzofuryl, chromenyl, xanthenyl, fenoxathiinyl, pyrrolyl, imidazolyl, pyrazolyl, pyrazinyl, pyrimidinyl, pyridazinyl, indolizinyl, isoindolyl, indolyl, indazolyi, purinyl, chinolizinyl, isochino-lyl, chinolyl, ftalazinyl, nafthyridinyl, chinoxalinyl, chinazolinyl, cinnolinyl, pteridi-5 nyl, carbazolyl, β-carbolinyl, fenanthridinyl, acridinyl, perimidinyl, fenanthrolinyl, fenazinyl, isothiazolyl, fenothiazinyl, isoxazolyl, furazanyl, bifenyl, terfenyl, fluorenyl of fenoxazinyl is bijvoorbeeld 1-naftyl, 2-naftyl, l-fenylamino-4-naftyl, 1-methylnaf-tyl, 2-methylnaftyl, l-methoxy-2-naftyl, 2-methoxy-1-naftyl, l-dimethylamino-2-naftyl, 1,2-dimethyl-4-naftyl, l,2-dimethyl-6-naftyl, l,2-dimethyl-7-naftyl, 1,3-di-10 methyl-6-naftyl, 1,4-dimethyl-6-naftyl, l,5-dimethyl-2-naftyl, l,6-dimethyl-2-naftyl, 1- hydroxy-2-naftyl, 2-hydroxy-1-naftyl, l,4-dihydroxy-2-naftyl, 7-fenantryl, 1-antryl, 2- antryl, 9-antryl, 3-benzo[b]thienyl, 5-benzo[b]thienyl, 2-benzo[b]thienyl, 4-dibenzo-furyl, 4,7-dibenzofuryl, 4-methyl-7-dibenzofuryl, 2-xanthenyl, 8-methyl-2-xanthenyl, 3- xanthenyl, 2-fenoxanthiinyl, 2,7-fenoxathiinyl, 2-pyrrolyl, 3-pyrrolyl, 5-methyl-3-15 pyrrolyl, 2-imidazolyl, 4-imidazolyl, 5-imidazolyl, 2-methyl-4-imidazolyl, 2-ethyl-4- imidazolyl, 2-ethyl-5-imidazolyl, 3-pyrazolyl, l-methyl-3-pyrazolyl, l-propyl-4-pyra-zolyl, 2-pyrazinyl, 5,6-dimethyl-2-pyrazinyl, 2-indolizinyl, 2-methyl-3-isoindolyl, 2-methyl-1-isoindolyl, l-methyl-2-indolyl, l-methyl-3-indolyl, l,5-dimethyl-2-indolyl, l-methyl-3-indazolyl, 2,7-dimethyl-8-purinyl, 2-methoxy-7-methyl-8-purinyl, 2-chino-20 lizinyl, 3-isochinolyl, 6-isochinolyl, 7-isochinolyl, isochinolyl, 3-methoxy-6-isochino-lyl, 2-chinolyl, 6-chinolyl, 7-chinolyl, 2-methoxy-3-chinolyl, 2-methoxy-6-chinolyl, 6-ftalazinyl, 7-ftalazinyl, 1-methoxy-6-ftalazinyl, l,4-dimethoxy-6-ftalazinyl, 1,8-naft-hyridine-2-yl, 2-chinoxalinyl, 6-chinoxalinyl, 2,3-dimethyl-6-chinoxalinyl, 2,3-di-methoxy-6-chinoxalinyl, 2-chinazolinyl, 7-chinazolinyl, 2-dimethylamino-6-chinazoli-25 nyl, 3-cinnolinyl, 7-cinnolinyl, 3-methoxy-7-cinnolinyl, 2-pteridinyl, 6-pteridinyl, 7-pteridinyl, 6,7-dimethoxy-2-pteridinyl, 2-carbazolyl, 3-carbazolyl, 9-methyl-2-carba-zolyl, 9-methyl-3-carbazolyl, P-carboline-3-yl, l-methyl-p-carboline-3-yl, l-methyl-β-carboline-6-yl, 3-fenanthridinyl, 2-acridinyl, 3-acridinyl, 2-perimidinyl, l-methyl-5-perimidinyl, 5-fenanthrolinyl, 6-fenanthrolinyl, 1-fenazinyl, 2-fenazinyl, 3-isothiazo-30 lyl, 4-isothiazolyl, 5-isothiazolyl, 2-fenothiazinyl, 3-fenothiazinyl, 10-methyl-3-feno-thiazinyl, 3-isoxazolyl, 4-isoxazolyl, 5-isoxazolyl, 4-methyl-3-furazanyl, 2-fenoxazinyl of 10-methyl-2-fenoxazinyl.

Bijzondere voorkeur hebben ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl, C,-C4 al- 1011036« 9 koxy, C,-C4 alkylthio, hydroxy, fenylamino of di(C,-C4 alkyl)amino gesubstitueerd naftyl, fenantryl, antryl, 5,6,7,8-tetrahydro-2-naftyl, 5,6,7,8-tetrahydro-l-naftyl, thienyl, benzo[b]thienyl, nafto[2,3-b]thienyl, thiantrenyl, dibenzofuryl, chromenyl, xan-thenyl, fenoxathiinyl, pyrrolyl, isoindolyl, indolyl, fenothiazinyl, bifenyl, terfenyl, 5 fluorenyl of fenoxazinyl, zoals bijvoorbeeld 1-naftyl, 2-naftyl, l-fenylamino-4-naftyl, 1-methylnaftyl, 2-methylnaftyl, l-methoxy-2-naftyl, 2-methoxy-l-naftyl, 1-dimethyl-amino-2-naftyl, l,2-dimethyl-4-naftyl, l,2-dimethyl-6-naftyl, l,2-dimethyl-7-naftyl, l,3-dimethyl-6-naftyl, l,4-dimethyl-6-naftyl, l,5-dimethyl-2-naftyl, l,6-dimethyl-2-naftyl, l-hydroxy-2-naftyl, 2-hydroxy-1-naftyl, 1,4-dihydroxy-2-naftyl, 7-fenantryl, 1-10 antryl, 2-antryl, 9-antryl, 3-benzo[b]thienyl, 5-benzo[b]thienyl, 2-benzo[b]thienyl, 4-dibenzofuryl, 4,7-dibenzofuryl, 4-methyl-7-dibenzofuryl, 2-xanthenyl, 8-methyl-2-xanthenyl, 3-xanthenyl, 2-pyrrolyl, 3-pyrrolyl, 2-fenothiazinyl, 3-fenothiazinyl en 10-methyl-3-fenothiazinyl.

Halogeen is bijvoorbeeld chloor, broom of jood. Chloor heeft de voorkeur.

15 Alkanoyl met maximaal 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld formyl, acetyl, propionyl, butanoyl, pentanoyl, hexanoyl, hepta-noyl, octanoyl, nonanoyl, decanoyl, undecanoyl, dodecanoyl, tridecanoyl, tetradeca-noyl, pentadecanoyl, hexadecanoyl, heptadecanoyl, octadecanoyl, eicosanoyl of doco-sanoyl. De voorkeur wordt gegeven aan alkanoyl met 2 tot 18, in het bijzonder 2 tot 20 12, bijvoorbeeld 2 tot 6 koolstofatomen. Acetyl heeft bijzondere voorkeur.

C2-C25 alkanoyl dat is gesubstitueerd met een di(C,-C6 alkyljfosfonaatgroep is bijvoorbeeld (CH3CH20)2POCH2CO-, (CH30)2P0CH2C0-, (CH3CH2CH2CH20)2P0CH2C0-, (CH3CH20)2P0CH2CH2C0-, (CH30)2P0CH2CH2C0-, (CH3CH2CH2CH20)2P0CH2CH2C0-, 25 (CH3CH20)2P0(CH2)4C0-, (CH3CH20)2P0(CH2)8C0— of (CH3CH20)2P0(CH2), 7CO-.

Alkanoyloxy met maximaal 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld formyloxy, acetoxy, propionyloxy, butanoyloxy, pentanoyl-oxy, hexanoyloxy, heptanoyloxy, octanoyloxy, nonanoyloxy, decanoyloxy, undeca-30 noyloxy, dodecanoyloxy, tridecanoyloxy, tetradecanoyloxy, pentadecanoyloxy, hexa-decanoyloxy, heptadecanoyloxy, octadecanoyloxy, eicosanoyloxy of docosanoyloxy. De voorkeur wordt gegeven aan alkanoyloxy met 2 tot 18, in het bijzonder 2 tot 12, bijvoorbeeld 2 tot 6 koolstofatomen. Acetoxy heeft bijzondere voorkeur.

1011036· 10

Alkenoyl met 3 tot 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld propenoyl, 2-butenoyl, 3-butenoyl, isobutenoyl, n-2,4-pentadienoyl, 3-methyl-2-butenoyl, n-2-octenoyl, n-2-dodecenoyl, isododecenoyl, oleoyl, n-2-octa-decenoyl of n-4-octadecenoyl. De voorkeur wordt gegeven aan alkenoyl met 3 tot 18, 5 in het bijzonder 3 tot 12, bijvoorbeeld 3 tot 6, meer in het bijzonder 3 of 4 koolstofatomen.

C3-C25 alkenoyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R14 is 10 bijvoorbeeld CH3OCH2CH2CH=CHCO- of CH3OCH2CH2OCH=CHCO-.

Alkenoyloxy met 3 tot 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld propenoyloxy, 2-butenoyloxy, 3-butenoyloxy, isobutenoyloxy, n- 2,4-pentadienoyloxy, 3-methyl-2-butenoyloxy, n-2-octenoyloxy, n-2-dodecenoyloxy, isododecenoyloxy, oleoyloxy, n-2-octadecenoyloxy of n-4-octadecenoyloxy. De voor-15 keur wordt gegeven aan alkenoyloxy met 3 tot 18, in het bijzonder 3 tot 12, bijvoorbeeld 3 tot 6, meer in het bijzonder 3 of 4 koolstofatomen.

C3-C25 alkenoyloxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—RM is 20 bijvoorbeeld CH3OCH2CH2CH=CHCOO- of CH3OCH2CH2OCH=CHCOO-, C3-C25 alkanoyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4 is bijvoorbeeld CH3-0-CH2C0-, CH3-S-CH2CO-, CH3-NH-CH2CO-, 25 CH3-N(CH3)-CH2CO-, ch3-o-ch2ch2-o-ch2co-, CH3-(0-CH2CH2-)20-CH2C0-, CH3-(0-CH2CH2-)30-CH2C0- of ch3-<o-ch2ch2-)4o-ch2co-.

Cj-C» alkanoyloxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4 is 30 | bijvoorbeeld CH3-0-CH2C00-, CH3-S-CH2COO-, CH3-NH-CH2COO-, CH3-N(CH3)-CH2COO-, ch3-o-ch2ch2-o-ch2coo-, CH3-(0-CH2CH2-)20-CH2C00-, CH3-(0-CH2CH2-)30-CH2C00- of ch3-<o-ch2ch2-)4o-ch2coo-.

35 C6-C9 cycloalkylcarbonyl is bijvoorbeeld cyclohexylcarbonyl, cycloheptylcarbo- 10H036· 11 nyl of cyclo-octylcarbonyl. Cyclohexylcarbonyl heeft de voorkeur.

C6-C9 cycloalkylcarbonyloxy is bijvoorbeeld cyclohexylcarbonyloxy, cyclo-heptylcarbonyloxy of cyclo-octylcarbonyloxy. Cyclohexylcarbonyloxy heeft de voorkeur.

5 Met C|-C|2 alkyl gesubstitueerd benzoyl dat bij voorkeur 1 tot 3, in het bijzon der 1 of 2 alkylgroepen bevat is bijvoorbeeld o-, m- of p-methylbenzoyl, 2,3-di-methylbenzoyl, 2,4-dimethylbenzoyl, 2,5-dimethylbenzoyl, 2,6-dimethylbenzoyl, 3,4-dimethylbenzoyl, 3,5-dimethylbenzoyl, 2-methyl-6-ethylbenzoyl, 4-tert-butylbenzoyl, 2-ethylbenzoyl, 2,4,6-trimethylbenzoyl, 2,6-dimethyl-4-tert-butylbenzoyl of 3,5-di-10 tert-butylbenzoyl. Substituenten die de voorkeur hebben zijn C,-C8 alkyl, in het bijzonder C,-C4 alkyl.

Met C,-C|2 alkyl gesubstitueerd benzoyloxy dat bij voorkeur 1 tot 3, in het bijzonder 1 of 2 alkylgroepen bevat is bijvoorbeeld o-, m- of p-methylbenzoyloxy, 2,3-dimethylbenzoyloxy, 2,4-dimethylbenzoyloxy, 2,5-dimethylbenzoyloxy, 2,6-di-15 methylbenzoyloxy, 3,4-dimethylbenzoyloxy, 3,5-dimethylbenzoyloxy, 2-methyl-6-ethylbenzoyloxy, 4-tert-butylbenzoyloxy, 2-ethylbenzoyloxy, 2,4,6-trimethylbenzoyl-oxy, 2,6-dimethyl-4-tert-butylbenzoyloxy of 3,5-di-tert-butylbenzoyloxy. Substituenten die de voorkeur hebben zijn C,-Cg alkyl, in het bijzonder C,-C4 alkyl.

Alkyl met maximaal 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals 20 bijvoorbeeld methyl, ethyl, propyl, isopropyl, n-butyl, sec-butyl, isobutyl, tert-butyl, 2-ethylbutyl, n-pentyl, isopentyl, 1-methylpentyl, 1,3-dimethylbutyl, n-hexyl, 1-methylhexyl, n-heptyl, isoheptyl, 1,1,3,3-tetramethylbutyl, 1-methylheptyl, 3-methyl-heptyl, n-octyl, 2-ethylhexyl, 1,1,3-trimethylhexyl, 1,1,3,3-tetramethylpentyl, nonyl, decyl, undecyl, 1-methylundecyl, dodecyl, 1,1,3,3,5,5-hexamethylhexyl, tridecyl, 25 tetradecyl, pentadecyl, hexadecyl, heptadecyl, octadecyl, eicosyl of docosyl. Een van de voorkeursbetekenissen van R2 en R4 is bijvoorbeeld C|-C|8 alkyl. Een betekenis van R4 die bijzondere voorkeur heeft is C,-C4 alkyl.

Alkenyl met 3 tot 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld propenyl, 2-butenyl, 3-butenyl, isobutenyl, n-2,4-pentadienyl, 3-methyl-30 2-butenyl, n-2-octenyl, n-2-dodecenyl, isododecenyl, oleyl, n-2-octadecenyl of n-4-octadecenyl. De voorkeur wordt gegeven aan alkenyl met 3 tot 18, in het bijzonder 3 tot 12, bijvoorbeeld 3 tot 6, meer in het bijzonder 3 of 4 koolstofatomen.

Alkenyloxy met 3 tot 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, 1011036· 12 zoals bijvoorbeeld propenyloxy, 2-butenyloxy, 3-butenyloxy, isobutenyloxy, n-2,4-pentadienyloxy, 3-methyl-2-butenyloxy, n-2-octenyloxy, n-2-dodecenyloxy, isodode-cenyloxy, oleyloxy, n-2-octadecenyloxy of n-4-octadecenyloxy. De voorkeur wordt gegeven aan alkenyloxy met 3 tot 18, in het bijzonder 3 tot 12, bijvoorbeeld 3 tot 6, 5 meer in het bijzonder 3 of 4 koolstofatomen.

Alkynyl met 3 tot 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld propynyl (—CH2—C=CH), 2-butynyl, 3-butynyl, n-2-octynyl of n-2-dodecynyl. De voorkeur wordt gegeven aan alkynyl met 3 tot 18, in het bijzonder 3 tot 12, bijvoorbeeld 3 tot 6, meer in het bijzonder 3 of 4 koolstofatomen.

10 Alkynyloxy met 3 tot 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld propynyloxy (—OCH2—C=CH), 2-butynyloxy, 3-butynyloxy, n-2-octynyloxy of n-2-dodecynyloxy. De voorkeur wordt gegeven aan alkynyloxy met 3 tot 18, in het bijzonder 3 tot 12, bijvoorbeeld 3 tot 6, meer in het bijzonder 3 of 4 koolstofatomen.

15 | C3-C2S alkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—Rl4 is bijvoorbeeld CH3-0-CH-, CH-S-CH-, CH-NH-CH2-, CH3-N(CH3)-CH2—, CH3-0-CH2CH2-0-CH2-, CH3-(0-CH2CH2-)20-CH2-, 20 CH3-(0-CH2CH2-)30-CH2- of CH3-<0-CH2CH2-)40-CH2-.

C7-C9 fenylalkyl is bijvoorbeeld benzyl, a-methylbenzyl, a,a-dimethylbenzyl of 2-fenylethyl. Benzyl en α,α-dimethylbenzyl hebben de voorkeur.

C7-C9 fenylalkyl dat ongesubstitueerd is of aan de fenylrest gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen is bijvoorbeeld benzyl, α-methylbenzyl, a,a-di- 25 methylbenzyl, 2-fenylethyl, 2-methylbenzyl, 3-methylbenzyl, 4-methylbenzyl, 2,4-dimethylbenzyl, 2,6-dimethylbenzyl of 4-tert-butylbenzyl. Benzyl heeft de voorkeur.

C7-C25 fenylalkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—Rl4 en 30 dat ongesubstitueerd is of aan de fenylrest gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld fenoxymethyl, 2-methylfenoxymethyl, 3-methylfenoxymethyl, 4-methylfenoxymethyl, 2,4-dimethyl-fenoxymethyl, 2,3-dimethylfenoxymethyl, fenylthiomethyl, N-methyl-N-fenylmethyl, N-ethyl-N-fenylmethyl, 4-tert-butylfenoxymethyl, 4-tert-butylfenoxyethoxymethyl, 1011036· 13 2.4- di-tert-butylfenoxymethyl, 2,4-di-tert-butylfenoxyethoxymethyl, fenoxyethoxy-ethoxyethoxymethyl, benzyloxymethyl, benzyloxyeyhoxymethyl, N-benzyl-N-ethyl-methyl of N-benzyl-N-isopropylmethyl.

C7-C9 fenylalkoxy is bijvoorbeeld benzyloxy, a-methylbenzyloxy, a,a-di-5 methylbenzyloxy of 2-fenylethoxy. Benzyloxy heeft de voorkeur.

Met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyl dat bij voorkeur 1 tot 3, in het bijzonder 1 of 2 alkylgroepen bevat is bijvoorbeeld o-, m- of p-methylfenyl, 2,3-dimethylfenyl, 2.4- dimethyl fenyl, 2,5-dimethylfenyl, 2,6-dimethylfenyl, 3,4-dimethylfenyl, 3,5-di-methylfenyl, 2-methyl-6-ethylfenyl, 4-tert-butylfenyl, 2-ethylfenyl of 2,6-diethylfenyl.

10 Met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenoxy dat bij voorkeur 1 tot 3, in het bijzon der 1 of 2 alkylgroepen bevat is bijvoorbeeld o-, m- of p-methylfenoxy, 2,3-di-methylfenoxy, 2,4-dimethylfenoxy, 2,5-dimethylfenoxy, 2,6-dimethylfenoxy, 3,4-dimethylfenoxy, 3,5-dimethylfenoxy, 2-methyl-6-ethylfenoxy, 4-tert-butylfenoxy, 2-ethylfenoxy of 2,6-diethylfenoxy.

15 Ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd C5-C8 cycloalkyl is bijvoor beeld cyclopentyl, methylcyclopentyl, dimethylcyclopentyl, cyclohexyl, methylcyclo-hexyl, dimethylcyclohexyl, trimethylcyclohexyl, tert-butylcyclohexyl, cycloheptyl of cyclo-octyl. Cyclohexyl en tert-butylcyclohexyl hebben de voorkeur.

Ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd C5-C8 cycloalkoxy is bij- 20 voorbeeld cyclopentyloxy, methylcyclopentyloxy, dimethylcyclopentyloxy, cyclo-hexyloxy, methylcyclohexyloxy, dimethylcyclohexyloxy, trimethylcyclohexyloxy, tert-butylcyclohexyloxy, cycloheptyloxy of cyclo-octyloxy. Cyclohexyloxy en tert-butylcyclohexyloxy hebben de voorkeur.

Alkoxy met maximaal 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, 25 zoals bijvoorbeeld methoxy, ethoxy, propoxy, isopropoxy, n-butoxy, isobutoxy, pentyloxy, isopentyloxy, hexyloxy, heptyloxy, octyloxy, decyloxy, tetradecyloxy, hexadecyloxy of octadecyloxy. De voorkeur wordt gegeven aan alkoxy met 1 tot 12, in het bijzonder 1 tot 8, bijvoorbeeld 1 tot 6 koolstofatomen.

30 C2-C25 alkoxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—RI4 is bij voorbeeld ch3-o-ch2ch2o-, ch3-s-ch2ch2o-, ch3-nh-ch2ch2o-, CH3-N(CH3)-CH2CH20-, ch3-o-ch2ch2-o-ch2ch2o-, 1011036a 14 CH3-(0-CH2CH-)20-CH2CH20-, CH3-(0-CH2CH2-)30-CH2CH20- of CH3-(0-CH2CH2-)40-CH2CH2(>-.

Alkylthio met maximaal 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld methylthio, ethylthio, propylthio, isopropylthio, n-butylthio, iso-5 butylthio, pentylthio, isopentylthio, hexylthio, heptylthio, octylthio, decylthio, tetra-decylthio, hexadecylthio of octadecylthio. De voorkeur wordt gegeven aan alkylthio met 1 tot 12, in het bijzonder 1 tot 8, bijvoorbeeld 1 tot 6 koolstofatomen.

Alkylamino met maximaal 4 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld methylamino, ethylamino, propylamino, isopropylamino, n-butyl-10 amino, isobutylamino of tert-butylamino.

Di((C|-C4 alkyljamino betekent ook dat de twee resten onafhankelijk van elkaar vertakt of onvertakt zijn, zoals bijvoorbeeld dimethylamino, methylethylamino, diethylamino, methyl-n-propylamino, methylisopropylamino, methyl-n-butylamino, methylisobutylamino, ethylisopropylamino, ethyl-n-butylamino, ethylisobutylamino, 15 ethyl-tert-butylamino, diethylamino, diisopropylamino, isopropyl-n-butylamino, iso-propylisobutylamino, di-n-butylamino of diisobutylamino.

Alkanoylamino met maximaal 25 koolstofatomen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld formylamino, acetylamino, propionylamino, butanoylamino, pentanoylamino, hexanoylamino, heptanoylamino, octanoylamino, nonanoylamino, 20 decanoylamino, undecanoylamino, dodecanoylamino, tridecanoylamino, tetradecanoyl-amino, pentadecanoylamino, hexadecanoylamino, heptadecanoylamino, octadecanoyl-amino, eicosanoylamino of docosanoylamino. De voorkeur wordt gegeven aan alkanoylamino met 2 tot 18, in het bijzonder 2 tot 12, bijvoorbeeld 2 tot 6 koolstofatomen.

25 C,-C|8 alkyleen is een vertakte of onvertakte rest, zoals bijvoorbeeld methyleen, ethyleen, propyleen, trimethyleen, tetramethyleen, pentamethyleen, hexa-methyleen, heptamethyleen, octamethyleen, decamethyleen, dodecamethyleen of octadecamethyleen. C,-C12 alkyleen, in het bijzonder C,-Cg heeft de voorkeur.

Een met C,-C4 alkyl gesubstitueerde C5-C|2 cycloalkyleenring die bij voorkeur 30 1 tot 3, in het bijzonder 1 of 2 vertakte of onvertakte alkylgroepen bevat, is bijvoor beeld cyclopentyleen, methylcyclopentyleen, dimethylcyclopentyleen, cyclohexyleen, methylcyclohexyleen, dimethylcyclohexyleen, trimethylcyclohexyleen, tert-butylcyclo-hexyleen, cycloheptyleen, cyclo-octyleen of cyclodecyleen. Cyclohexyleen en tert- 1011036· 15 butylcyclohexyleen hebben de voorkeur.

C2-C18 alkyleen dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—Ru is bij- 5 voorbeeld -CH2-0-CH2-, -CH2-S-CH2-, -CH2-NH-CH2-, -CH2-N(CH3)-CH2-, -ch2-o-ch2ch2-o-ch2-, -CH2-(0-CH2CH2-)20-CH2-, -CH2-(0-CH2CH2-)30-CH2-, -CH2-(0-CH2CH2-)40-CH2- of -ch2ch2-s-ch2ch2- C2-Cl8 alkenyleen is bijvoorbeeld vinyleen, methylvinyleen, octenylethyleen of 10 dodecenylethyleen. C2-C8 alkenyleen heeft de voorkeur.

Alkylideen met 2 tot 20 koolstofatomen is bijvoorbeeld ethylideen, propyl-ideen, butylideen, pentylideen, 4-methylpentylideen, heptylideen, nonylideen, tridecyl-ideen, nonadecylideen, 1-methylethylideen, 1-ethylpropylideen of 1-ethylpentylideen. C2-C8 alkylideen heeft de voorkeur.

15 Fenylalkylideen met 7 tot 20 koolstofatomen is bijvoorbeeld benzylideen, 2- fenylethylideen of l-fenyl-2-hexylideen. C7-C9 fenylalkylideen heeft de voorkeur.

Cs-C8 cycloalkyleen is een verzadigde koolwaterstofgroep met twee vrije valenties en ten minste een ringeenheid en is bijvoorbeeld cyclopentyleen, cyclo-hexyleen, cycloheptyleen of cyclo-octyleen. Cyclohexyleen heeft de voorkeur.

20 C7-C8 bicycloalkyleenis bijvoorbeeld bicycloheptyleen of bicyclo-octyleen.

Ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyleen of naftyleen is bijvoorbeeld 1,2-, 1,3- of 1,4-fenyleen of 1,2-, 1,3-, 1,4-, 1,6-, 1,7-, 2,6- of 2,7-naftyleen. 1,4-fenyleen heeft de voorkeur.

Een met C,-C4 alkyl gesubstitueerde C5-C8 cycloalkylideenring die bij voorkeur 25 1 tot 3, in het bijzonder 1 of 2 vertakte of onvertakte alkylgroepen bevat, is bijvoor beeld cyclopentylideen, methylcyclopentylideen, dimethylcyclopentylideen, cyclo-hexylideen, methylcyclohexylideen, dimethylcyclohexylideen, trimethylcyclohexyl-ideen, tert-butylcyclohexylideen, cycloheptylideen of cyclo-octylideen. Cyclohexyl-ideen en tert-butylcyclohexylideen hebben de voorkeur.

30 Een een-, twee- of driewaardig metaalkation is bij voorkeur een alkalimetaal-, aardalkalimetaal- of aluminium-kation, zoals bijvoorbeeld Na\ K+, Mg++, Ca++ of Al+++.

Van belang zijn samenstellingen die als component (b) ten minste een verbin- 1036* 16 ding met de formule 1 omvatten, waarbij, als η 1 is, R, fenyl dat ongesubstitueerd is of op de para-plaats met 0,-0,¾ alkylthio, di(C,-C4 alkyljamino, C2-C8 alkanoyloxy of met —CH2CH2OR23 is gesubstitueerd; enkelvoudig tot vijfvoudig gesubstitueerd alkyl-fenyl met gezamenlijk een maximum van in totaal 18 koolstofatomen in de vorm van 5 1 tot 5 alkyisubstituenten; ongesubstitueerd of met CrC4 alkyl, C,-C4 alkoxy, C,-C4 alkylthio, hydroxy of amino gesubstitueerd naftyl, bifenyl, terfenyl, fenantryl, antryl, fluorenyl, carbazolyl, thienyl, pyrrolyl, fenothiazinyl of 5,6,7,8-tetrahydronaftyl is en R23 CrC,8 alkanoyl is.

De voorkeur wordt gegeven aan samenstellingen die als component (b) ten 10 minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij, als n 2 is, R| R|2 X R|3 *S’ R12 en R,3 fenyleen zijn, X zuurstof of — NR3|— is en R3, C,-C4 alkyl is.

15 Ook wordt de voorkeur gegeven aan samenstellingen die als component (b) ten minste een component met de formule I omvatten, waarbij, als η 1 is,

R, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl, C,-C4 alkoxy, C,-C4 alkylthio, hydroxy, halogeen, amino, C,-C4 alkylamino of di(C,-C4 alkyljamino gesubstitueerd naftyl, fenantryl, thienyl, dibenzofuryl, carbazolyl of fluorenyl of een rest met de formule II

20 ?9 jL jl (II), T R«.

25 R« is, R7, R8, R9, R,0 en R,, ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, chloor, broom, hydroxy, C,-C,8 alkyl, C2-C,8 alkyl dat is onderbroken door zuurstof of zwavel; C,-C,8 30 alkoxy, C2-C,8 alkoxy dat is onderbroken door zuurstof of zwavel; C,-C,8 alkylthio, C3-C|2 alkenyloxy, C3-C12 alkynyloxy, C7-Cy fenylalkyl, C7-C9 fenylalkoxy, ongesub-slitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstjlueerd fenyl; fenoxy, cyelohexyl, C5-C8 cyclo-alkoxy, C,-C4 alkylamino, di(CrC4 alkyljamino, C,-C12 alkanoyl; C3-Cp alkanoyl dat 1011036· 17 is onderbroken door zuurstof of zwavel; C,-C,2 alkanoyloxy, C3-C,2 alkanoyloxy dat is onderbroken door zuurstof of zwavel; C,-C,2 alkanoylamino, C3-C12 alkenoy], C3-C12 alkenoyloxy, cyclohexylcarbonyl, cyclohexylcarbonyloxy, benzoyl of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd benzoyl; benzoyloxy of met alkyl gesubstitueerd benzoyloxy; 5 R1S ^ ^20 ^21 — O — C—C R,s of ~0—c—C—O—R23 zijn of R,9 H R22 10 verder, in de formule II, de resten R7 en R8 of de resten R8 en Rn samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een benzoring vormen, R1S hydroxy, C,-C12 alkoxy of—is, 15 R25

Rlg en R19 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of C,-C4 alkyl zijn, R20 waterstof is, R2| waterstof, fenyl, C,-C18 alkyl, C2-Cl8 alkyl dat is ondrebroken door zuurstof of 20 zwavel; C7-C9 fenylalkyl of C7-C)8 fenylalkyl dat is onderbroken door zuurstof of zwavel en dat ongesubstitueerd is of aan de fenylrest is gesubstitueerd met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen is; of verder de resten R20 en R21 samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een cyclohexyleenring vormen die ongesubstitueerd is of die gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen, 25 R22 waterstof of C,-C4 alkyl is, R23 waterstof, C,-C,8 alkanoyl, C3-C18 alkenoyl, C3-C12 alkanoyl dat is onderbroken door zuurstof of zwavel; C2-C,2 alkanoyl dat is gesubstitueerd met een di(C,-C6 alkyljfosfonaatgroep; C6-C9 cycloalkylcarbonyl, benzoyl, lonoaei 18 H3C^ /CH3 jj MC^ch3 -C-CsH2—()- OH '

5 R

m26 CH CH3 O H^c' 3 O ^ ii /-K"CH3 ii /-( CHj

— c—ch2—s—ch2—y— oh ’ c ch2 9 V~QH

10 r26 ch3 r26 26 L J 2 15

O O O

II II II

. c-r2—c —r2B of —c-r2—r30 1S> 20 R24 en R25 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of C,-C,2 alkyl zijn, R26 waterstof of CrC4 alkyl is, R27 C,-C12 alkyleen, C2-C8 alkenyleen, C2-C8 alkylideen, C7-C12 fenylalkylideen, C5-C8 cycloalkyleen of fenyleen is, 25 R28 hydroxy, CrC,2 alkoxy of —n is, 30 R29 zuurstof of —NH— is,

Rjo C,-C|8 alkyl of fenyl is en s 1 of 2 is.

Ook wordt de voorkeur gegeven aan samenstellingen die als component (b) ten 1011036· 19 minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij, als η 1 is,

R, fenantryl, thienyl, dibenzofuryl, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd carbazolyl; of fluorenyl is; of R, een rest is met de formule II

A

Re 10 R7, R8, R9, R10 en R,, ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, chloor, hydroxy, C,-C|g alkyl, C,-CIg alkoxy, C|-Clg alkylthio, C3-C4 alkenyloxy, C3-C4 alkynyloxy, fenyl, benzoyl, benzoyloxy of 15 R20 R21 —o—c—c—o—r23 I l * H R22 zijn, 20 R20 waterstof is, R21 waterstof, fenyl of C,-Clg alkyl is, of verder de resten R20 en R2I samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een cyclohexyleenring vormen die ongesubstitueerd is of die gesubstitueerd is met l tot 3 C,-C4 alkylgroepen, R22 waterstof of C,-C4 alkyl is en 25 R23 waterstof, C,-C,2 alkanoyl of benzoyl is.

Speciale voorkeur wordt gegeven aan samenstellingen die als component (b) ten minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij, als η 1 is, R7, Rg, R9, Rl0 en Rn ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, C,-C12 alkyl, C,-C4 alkylthio of fenyl zijn.

30 Van bijzonder belang zijn samenstellingen die als component (b) ten minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij R2, R3, R4 en Rs ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, chloor, C,-Clg alkyl, benzyl, fenyl, C5-Cg cycloalkyl, C,-Cl8 alkoxy, C,-Clg alkylthio, C,-C,g alkanoyloxy, C,- 1011036· 20 alkanoylamino, C3-C,8 alkenoyloxy of benzoyloxy zijn; of verder de resten R2 en R3 of de resten R3 en R4 of de resten R4 en R5 samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een benzoring vormen, R4 bovendien —(CH2)p—COR,5 of —(CH2)qOH kan zijn of, als R3, Rs en R6 waterstof zijn, R4 ook ene rest kan zijn met 5 de formule III, / r24 R,5 hydroxy, C,-C,2 alkoxy of is, r25 10

Rl6 en Rl7 methylgroepen zijn of samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een C5-C8 cycloalkylideenring vormen die ongesubstitueerd is of die gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen, R24 en R2S ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of C,-Cl2 alkyl zijn, 15 p 1 of 2 is en q 2, 3, 4, 5 of 6 is.

Ook van bijzonder belang zijn samenstellingen die als component (b) ten minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij ten minste twee van de resten R2, R3, R4 en Rs waterstof zijn.

20 In het bijzonder van speciaal belang zijn samenstellingen die als component (b) , ten minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij R3 en Rs waterstof zijn.

Meer in het bijzonder van speciaal belang zijn samenstellingen die als component (b) ten minste een verbinding met de formule I omvatten, waarbij 25 R2 C,-C)8 alkyl is, R3 waterstof is, R4 C,-C4 alkyl is, of als R6 waterstof is, R4 ook een rest met de formule III kan zijn, R5 waterstof is en

Ri5 en Rn samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een cyclo-30 hexylideenring vormen.

De volgende verbindingen zijn voorbeelden van het benzofuran-2-on-type die bijzonder goed geschikt zijn als component (b) in de samenstelling volgens de uitvinding: 3-[4-(2-acetoxyethoxy)fenyl]-5,7-di-tert-butylbenzofuran-2-on; 5,7-di-tert-butyl- 1011036· 21 3-[4-(2-stearoyloxyethoxy)fenyl]benzofuran-2-on; 3,3’-bis[5,7-di-tert-butyl-3-(4-[2-hydroxyethoxy]fenyl)benzofuran-2-on], 5,7-di-tert-butyl-3-(4-ethoxyfenyl)benzofuran- 2-on; 3-(4-acetoxy-3,5-dimethylfenyl)-5,7-di-tert-butylbenzofuran-2-on; 3-(3,5-di- methyl-4-pivaloyloxyfenyl)-5,7-di-tert-butylbenzofuran-2-on; 5,7-di-tert-butyl-3-fenyl-5 benzofuran-2-on; 5,7-di-tert-butyl-3-(3(4-dimethylfenyl)benzofuran-2-on; 5,7-di-tert-butyl-3-(2,3-dimethylfeny!)benzofuran-2-on; 5,7-di-tert-butyl-3-(2,3,4,5,6-penta- methyl)benzofuran-2-on; 5-methyl-7-octadec-2-yl)-3-(3,4-dimethylfenyl)benzofuran-2-on; 5-methyl-7-(octadec-2-yl)-3-(2,3-dimethylfenyl)benzofuran-2-on; 5-tert-butyl-7-(octadec-2-yl)-3-(3,4-dimethylfenyl)benzofuran-2-on; 5-tert-butyl-7-(octadec-2-yl)-3- 10 (2,3-dimethylfenyl)benzofuran-2-on en de verbinding met de formule Vc CH, CH3 I 3 I 3 H3C—C—CH3 H3C-C-CH3 15 jTjT>=o (Vc).

Γ jj η ΓηΙ H j) 20 Ook van bijzonder belang zijn samenstellingen die als component (b) ten

minste een verbinding met de formule V

O

R9 25 rxi^t*V'° <v) R7']/^Rn R4 R8 30 omvatten, waarbij R2 waterstof of C|-C18 alkyl is, R3 waterstof is, 1 0 1 1 Ol 0aterst0^ C|-C6 alkyl of een rest met de formule lila 22

O

R R9 5 JL A (,lla)· I ^^IT^Ri.

R,t-c-r17 ^ is, 10 R5 waterstof is, R7, Rg, R9 en R10 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, CrC4 alkyl of C,-C4 alkoxy zijn, 15 RM waterstof, C,-C4 alkyl, C,-C4 alkoxy, C2-Cg alkanoyloxy of ^20 is, met -O—C—C-O-FL,

I I

H R22 dien verstande, dat ten minste twee van de resten R7, Rg, R9, R10 en Rn waterstof zijn; 20 Ri6 en R,7 samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een cyclo-hexylideenring vormen die ongesubstitueerd is of die gesubstitueerd is met 1 tot 3 Cr C4 alkylgroepen, R20, R2, en R22 waterstof zijn en R23 C2-Clg alkanoyl is.

25 Meer in het bijzonder wordt de voorkeur gegeven aan samenstellingen die als

component (b) ten minste een verbinding met de formule V

O

/ 19

Rp / JL R

i i iR (V) 30 ηΓγ'η,, R< R.

1 o 11036i 23 omvatten, waarbij R2 C4-C|g alkyl is, R3 waterstof is, R4 C,-C4 alkyl of een rest met de formule lila 5

O

L y I <"la).

10 V <ν^Β„ ^16 ^ ^17 R„ is, 15 Rs waterstof is, R7, Rg, R9 en Rl0 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, C,-C4 alkyl of C,-C4 alkoxy zijn, ^20 ^21 20 Ru waterstof, C,-C4 alkyl, C,-C4 alkoxy, C2-C8 alkanoyloxy of-O-C—C-0-R23 met H R22 dien verstande, dat ten minste twee van de resten R7, R8, R,, R,0 en R,, waterstof zijn; 25 R|6 en R,7 samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een cyclo- hexylideenring vormen, R20, R2I en R22 waterstof zijn en R23 C2-C18 alkanoyl is.

Van zeer bijzonder belang zijn samenstellingen die als component (b) ten 30 minste een verbinding met de formule V

1011036« 24

O

R9 5 —^Π<:ίΐΤ"Βΐ0 (V) R3^[ Rs R7^1^R" R4 Re 10 omvatten, waarbij R2 C4-C18 alkyl is, R3 waterstof is, R4 C,-C4 alkyl is, R5 waterstof is en 15 R7, R8j Rs, Rn, en R, | ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of CrC4 alkyl zijn, met dien verstande, dat ten minste twee van de resten R7, R8, Ry, Rl0 en R,, waterstof zijn.

De verbindingen van het benzofuran-2-on-type als component (b) in de samenstelling volgens de uitvinding zijn bekend uit de literatuur en de bereiding daarvan 20 wordt bijvoorbeeld beschreven in de volgende Amerikaanse octrooischriften: US 4325863; US4388244; US 5175312; US 5252643; US 5216052; US 5369159; US 5488117; US 5356966; US 5367008; US 5428162; US 5428177 of US 5516920.

Component (b) is geschikt voor de stabilisatie van elastomeren, in het bijzonder elastomeren met een lichte kleur, tegen oxidatieve, thermische of door licht of 25 ozon geïnduceerde afbraak.

Met "elastomeren" bedoelt men macromoleculaire materialen die bij kamertemperatuur, na een aanzienlijke deformatie die wordt veroorzaakt door een kleine mate van spanning, in staat zijn om snel hun ongeveer oorspronkelijke vorm weer aan te nemen. Zie tevens Hans-Georg Elias, "An Introduction to Polymer Science", hoofd-30 stuk 12, "Elastomers", bladzijden 388-393, 1997, VCH Verlagsgesellschaft mbH, Weinheim, Duitsland; of Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, vijfde volledig herziene druk, deel A23, bladzijden 221-440 (1993).

De samenstellingen volgens de uitvinding kunnen als elastomeren bijvoorbeeld 1011036« 25 de volgende materialen omvatten: 1. Polymeren van dialkenen, zoals polybutadieen of polyisopreen.

2. Copolymeren van mono- en dialkenen met elkaar of met andere vinylmonomeren, zoals propeen/isobuteen-copolymeren, propeen/butadieen-copolymeren, isobuteen/iso- 5 preen-copolymeren, etheen/alkylacrylaat-copolymeren, etheen/alkylmethacrylaat- copolymeren, etheen/vinylacetaat-copolymeren, acrylonitril/butadieen-copolymeren en terpolymeren van etheen met propeen en een dieen, zoals hexadieen, dicyclopenta-dieen of ethylideennorbomeen.

3. Copolymeren van styreen of α-methylstyreen met dienen of acryl derivaten, bij-10 voorbeeld styreen/butadieen, styreen/butadieen/aikylacrylaat en styreen/buta- dieen/methacrylaat; en ook blokcopolymeren van styreen, zoals styreen/butadieen/sty-reen of styreen/isopreen/styreen.

4. Halogeen bevattende polymeren, bijvoorbeeld polychloropreen, gechloreerd rubber, een gechloreerd en gebromeerd copolymeer van isobuteen/isopreen (halogeenbutyl- 15 rubber).

5. Natuurrubber.

6. Waterige emulsies van natuurlijke of synthetische rubbers, zoals natuurruuberlatex of latices van gecarboxyleerde styreen/butadieen-copolymeren.

De te beschermen elastomeren zijn bij voorkeur gevulcaniseerde elastomeren. 20 Bijzondere voorkeur wordt gegeven aan polydieen-vulcanisaten of halogeen bevattende polydieen-vulcanisaten, in het bijzonder vulcanisaten van styreen/butadieen-copolymeren.

Component (b) wordt met voordeel in een hoeveelheid van 0,2 tot 10%, bijvoorbeeld 0,5 tot 5%, bij voorkeur 0,8 tot 3,0%, gebaseerd op het gewicht van het te 25 stabiliseren elastomeer, aan het te stabiliseren elastomeer toegevoegd.

Naast de componenten (a) en (b) kunnen de samenstellingen volgens de uitvinding ook nog andere toevoegsels omvatten, zoals bijvoorbeeld de volgende: 1. Antioxidantia 1.1 Gealkvleerde monofenolen. bijvoorbeeld 2,6-di-tert-butyl-4-methylfenol, 2-30 tert-butyl-4,6-dimethylfenol, 2,6-di-tert-butyl-4-ethylfenol, 2,6-di-tert-butyl-4-n-butyl-fenol, 2,6-di-tert-butyl-4-isobutylfenol, 2,6-dicyclopentyl-4-methylfenol, 2-(a-methyl-cyclohexyl)-4,6-dimethylfenol, 2,6-dioctadecyl-4-methylfenol, 2,4,6-tricyclohexyl-fenol, 2,6-di-tert-butyl-4-methoxymethylfenol, lineaire of in de zijketen vertakte 1011036· 26 nonylfenolen, zoals b.v. 2,6-dinonyl-4-methylfenol, 2,4-dimethyl-6-( l’-methylundec-l’-yl)fenol, 2,4-dimethyl-6-(l’-methylheptadec-r-yl)fenol, 2,4-dimethyl-6-(r-methyl-tridec-l’-yl)fenol en mengsels daarvan.

1.2 Alkvlthiomethvlfenolen. bijvoorbeeld 2,4-dioctylthiomethyl-6-tert-butyl- 5 fenol, 2,4-dioctylthiomethyl-6-methylfenol, 2,4-dioctylthiomethyl-6-ethylfenol, 2,6- didodecylthiomethyl-4-nonylfenol.

1.3 Hvdrochinonen en gealkvleerde hvdrochinonen. bijvoorbeeld 2,6-di-tert-butyl-4-methoxyfenol, 2,5-di-tert-butylhydrochinon, 2,5-di-tert-amylhydrochinon, 2,6-difenyl-4-octadecyloxyfenol, 2,6-di-tert-butylhydrochinon, 2,5-di-tert-butyl-4-hydroxy- 10 anisol, 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyanisol, 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenylstearaat, bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenyl)adipaat.

1.4 Tocoferolen. bijvoorbeeld α-tocoferol, β-tocoferol, γ-tocoferol, δ-tocoferol en mengsels daarvan (vitamine E).

1.5 Gehydroxvleerde thiodifenvlethers. bijvoorbeeld 2,2’-thiobis(6-tert-butyl-4- 15 methylfenol), 2,2’-thiobis(4-octylfenol), 4,4’-thiobis(6-tert-butyl-3-methylfenol), 4,4’- thiobis(6-tert-butyl-2-methylfenol), 4,4’-thiobis(3,6-di-sec-amylfenol), 4,4’-bis(2,6-dimethy 1 -4-hydroxyfenyl)disulfde.

1.6 Alkvlideen-bisfenolen. bijvoorbeeld 2,2’-methyleenbis(6-tert-butyl-4-methylfenol), 2,2’-methyleenbis(6-tert-butyl-4-ethylfenol), 2,2’-methyleenbis[4- 20 methyl-6-(a-methylcyclohexyl)fenol], 2,2’-methyleenbis(4-methyl-6-cyclohexylfenol), 2,2’-methyleenbis(6-nonyl-4-methylfenol), 2,2’-methyleenbis(4,6-di-tert-butylfenol), 2,2’-ethylideenbis(4,6-di-tert-butylfenol), 2,2’-ethylideenbis(6-tert-butyl-4-isobutyl-fenol), 2,2’-methyleenbis[6-(a-methylbenzyl)-4-nonylfenol], 2,2’-methyleenbis[6-(a,a-dimethylbenzyl)-4-nonylfenol], 4,4’-methyleenbis(2,6-di-tert-butylfenol), 4,4’-25 methyleenbis(6-tert-butyl-2-methylfenol), 1,1 -bis(5-tert-butyl-4-hydroxy-2-methyl-fenyl)butaan, 2,6-bis(3-tert-butyl-5-methyl-2-hydroxybenzyl)-4-methylfenol, 1,1,3-tris(5-tert-butyl-4-hydroxy-2-methylfenyl)butaan, 1,1 -bis(5-tert-butyl-4-hydroxy-2-methylfenyl)-3-n-dodecylmercaptobutaan, ethyleenglycol-bis[3,3-bis(3’-tert-butyl-4’-hydroxyfenyl)butyraat], bis(3-tert-butyl-4-hydroxy-5-methylfenyl)dicyclopentadieen, 30 bis[2-(3’-tert-butyl-2’-hydroxy-5’-methylbenzyl)-6-tert-butyl-4-methylfenyl]tereftalaat, l,l-bis(3,5-dimethyl-2-hydroxyfenyl)butaan, 2,2-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy-fenyljpropaan, 2,2-bis(5-tert-butyl-4-hydroxy-2-methylfenyl)-4-n-dodecylmercapto-butaan, 1,1,5,5-tetra(5-tert-butyl-4-hydroxy-2-methylfenyl)pentaan.

1011036· 27 1.7 O-, N- en S-benzvlverbindingen. bijvoorbeeld 3,5,3 \5 ’-tetra-tert-butyl-4,4’-dihydroxydibenzylether, octadecyl-4-hydroxy-3,5-dimethylbenzylmercaptoacetaat, tridecyl-4-hydroxy-3,5-di-tert-butylbenzylmercaptoacetaat, tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzyl)amine, bis(4-tert-butyl-3-hydroxy-2,6-dimethylbenzyl)dithiotereftalaat, 5 bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzyl)sulfide, isooctyl-3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy- benzylmercaptoacetaat.

1.8 Gehvdroxvbenzvleerde malonaten. bijvoorbeeld dioctadecyl-2,2-bis(3,5-di-tert-butyl-2-hydroxybenzyl)malonaat, dioctadecyl-2-(3-tert-butyl-4-hydroxy-5-methyl-benzyl)malonaat, didodecylmercaptoethyl-2,2-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzyl)- 10 malonaat, di[4-( 1,1,3,3-tetramethylbutyl)fenyl]-2,2-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy- benzyl)malonaat.

1.9 Aromatische hvdroxvbenzvl-verbindingen. bijvoorbeeld l,3,5-tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzyl)-2,4,6-trimethylbenzeen, l,4-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzyl)-2,3,5,6-tetramethylbenzeen, 2,4,6-tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy- 15 benzyl)fenol.

1.10 Triazine-verbindineen. bijvoorbeeld 2,4-bis(octylmercapto)-6-(3>5-di-tert-butyl-4-hydroxyanilino)-1,3,5-triazine, 2-octylmercapto-4,6-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyanilino)-1,3,5-triazine, 2-octylmercapto-4,6-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy-fenoxy)-l,3,5-triazine, 2,4,6-tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenoxy)-l,2,3-triazine, 20 l,3,5-tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzyl)isocyanuraat, l,3,5-tris(4-tert-butyl-3- hydroxy-2,6-dimethylbenzyl)isocyanuraat, 2,4,6-tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenyl-ethyl)-1,3,5-triazine, 1,3,5-tris(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenylpropionyl)hexahydro- 1,3,5-triazine, 1,3,5-tris(3,5-dicyclohexyl-4-hydroxybenzyl)isocyanuraat.

1.11 Benzvlfosfonaten. bijvoorbeeld dimethyl-2,5-di-tert-butyl-4-hydroxy- 25 benzylfosfonaat, diethyI-3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzylfosfonaat, dioctadecyl-3,5- di-tert-butyl-4-hydroxybenzylfosfonaat, dioctadecyl-5-tert-butyl-4-hydroxy-3-methyl-benzylfosfonaat, het Ca-zout van de monoethylester van 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy-benzylfosfonzuur.

1.12 Acvlaminofenolen. b.v. 4-hydroxylaurinezuuranilide, 4-hydroxystearine- 30 zuuranilide, N-(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenyl)carbaminezuur-octylester.

1.13 Esters van B-(3.5-di-tert-butvl-4-hvdroxvfenvDpropionzuur met een- of meerwaardige alcoholen, zoals b.v. met methanol, ethanol, n-octanol, iso-octanol, octadecanol, 1,6-hexaandiol, 1,9-nonaandiol, ethyleenglycol, 1,2-propaandiol, neopen- 1011036« 28 tylglycol, thiodiethyleenglycol, diethyleenglycol, triethyleenglycol, pentaerythritol, tris(hydroxyethyl)isocyanuraat, N,N’-bis(hydroxyethyl)oxaalzuurdiamide, 3-thiaunde-canol, 3-thiapentadecanol, trimethylhexaandiol, trimethylolpropaan, 4-hydroxymethyl- l-fosfa-2,6,7-trioxabicyclo[2.2.2]octaan.

5 1.14 Esters van B-('5-tert-butvl-4-hvdroxv-3-methvlfenvl')Dropionzuur met een- of meerwaardige alcoholen, zoals b.v. met methanol, ethanol, n-octanol, iso-octanol, octadecanol, 1,6-hexaandiol, 1,9-nonaandiol, ethyleenglycol, 1,2-propaandiol, neo-pentylglycol, thiodiethyleenglycol, diethyleenglycol, triethyleenglycol, pentaerythritol, tris(hydroxyethyl)isocyanuraat, N,N’-bis(hydroxyethyl)oxaalzuurdiamide, 3-thiaunde-10 canol, 3-thiapentadecanol, trimethylhexaandiol, trimethylolpropaan, 4-hydroxymethyl- l-fosfa-2,6,7-trioxabicyclo[2.2.2]octaan.

1.15 Esters van B-G,5-dicvclohexyl-4-hvdroxvfenvDpropionzuur met een- of meerwaardige alcoholen, zoals b.v. met methanol, ethanol, octanol, octadecanol, 1,6-hexaandiol, 1,9-nonaandiol, ethyleenglycol, 1,2-propaandiol, neopentylglycol, thio- 15 diethyleenglycol, diethyleenglycol, triethyleenglycol, pentaerythritol, tris(hydroxy- ethyl)isocyanuraat, N,N’-bis(hydroxyethyl)oxaalzuurdiamide, 3-thiaundecanol, 3-thiapentadecanol, trimethylhexaandiol, trimethylolpropaan, 4-hydroxymethyl-1-fosfa- 2,6,7-trioxabicyclo[2.2.2]octaan.

1.16 Esters van 3.5-di-tert-butvl-4-hvdroxvfenvlaziinzuur met een- of meer- 20 waardige alcoholen, zoals b.v. met methanol, ethanol, octanol, octadecanol, 1,6- hexaandiol, 1,9-nonaandiol, ethyleenglycol, 1,2-propaandiol, neopentylglycol, thiodiethyleenglycol, diethyleenglycol, triethyleenglycol, pentaerythritol, tris(hydroxy-ethyl)isocyanuraat, N,N’-bis(hydroxyethyl)oxaalzuurdiamide, 3-thiaundecanol, 3-thiapentadecanol, trimethylhexaandiol, trimethylolpropaan, 4-hydroxymethyl-1-fosfa-25 2,6,7-trioxabicyclo[2.2.2]octaan.

1.17 Amiden van B-f3.5-di-tert-butvl-4-hvdroxvfenvDDropionzuur. zoals b.v. N,N’-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenylpropionyl)hexamethyleendiamine, N,N’-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenylpropionyl)trimethyleendiamine, N,N’-bis(3,5-di-tert-butyl-4-hydroxyfenylpropionyl)hydrazide, N,N’-bis[2-(3-[3,5-di-tert-butyl-4- 30 hydroxyfenyl]propionyloxy)ethyl]oxamide (Naugard® XL-1, geleverd door Uniroyal).

1.18 Ascorbinezuur (vitamine C).

1.19 Amine-antioxidantia. zoals b.v. N,N’-diisopropyl-p-fenyleendiamine, Ν,Ν’-di-sec-butyl-p-fenyleendiamine, N,N’-bis(l,4-dimethylpentyl)-p-fenyleendiami- 1011036· 29 ne, N,N’-bis( 1 -ethyl-3-methylpentyl)-p-fenyleendiamine, N,N’-bis( 1 -methylheptyl)-p-fenyleendiamine, N,N ’ -dicyclohexyl-p-fenyleendiamine, N,N’-difenyl-p-fenyleen- diamine, N,N’-di(naftyl-2)-p-fenyleendiamine, N-isopropyl-N’-fenyl-p-fenyleendiami-ne, N-( 1,3-dimethylbutyl)-N’-fenyl-p-fenyleendiamine, N-(l-methylheptyl)-N’-fenyl-5 p-fenyleendiamine, N-cyclohexyl-N’-fenyl-p-fenyleendiamine, 4-(p-tolueen-sulfamoyl)difenylamine, N,N’ -dimethyl-Ν,Ν’-di-sec-butyl-p-fenyleendiamine, difenyl-amine, N-allyldifenylamine, 4-isopropoxydifenylamine, N-fenyl-l-naftylamine, N-(4-tert-octylfenyl)-l-naftylamine, N-fenyl-2-naftylamine, geoctyleerd difenylamine, b.v. p,p’-di-tert-octyldifenylamine, 4-n-butylaminofenol, 4-butyrylaminofenol, 4-nonanoyl-10 aminofenol, 4-dodecanoylaminofenol, 4-octadecanoylaminofenol, di(4-methoxy-fenyl)amine, 2,6-di-tert-butyl-4-dimethylaminomethylfenol, 2,4’-diaminodifenyl-methaan, 4,4 ’ -diaminodifenylmethaan, Ν,Ν,Ν ’ ,N ’-tetramethyl-4,4’ -diaminodifeny 1-methaan, l,2-di[(2-methylfenyl)amino]ethaan, l,2-di(fenylamino)propaan, (o-tolyl)-biguanide, di[4-(l\3’-dimethylbutyl)fenyl]amine, tert-geoctyleerd N-fenyl-l-naftyl-15 amine, mengsel van mono- en di-gealkyleerde tert-butyl/tert-octyldifenylaminen, mengsel van mono- en di-gealkyleerde nonyldifenylaminen, mengsel van mono- en di-gealkyleerde dodecyldifenylaminen, mengsel van mono- en di-gealkyleerde isopro-pyl/isohexyldifenylaminen, mengsel van mono- en di-gealkyleerde tert-butyldifenyl-aminen, 2,3-dihydro-3,3-dimethyl-4H-l,4-benzothiazine, fenothiazine, mengsel van 20 mono- en di-gealkyleerde tert-butyl/tert-octylfenothiazinen, mengsel van mono- en di-gealkyleerde tert-octylfenothiazinen, N-allylfenothiazine, N,N,N’,N’-tetrafenyl-l,4-diaminobut-2-een, N,N-bis(2,2,6,6-tetramethylpiperidine-4-yl)hexamethyleendiamine, bis(2,2,6,6-tetramethylpiperidine-4-yl)sebacaat, 2,2,6,6-tetramethylpiperidine-4-on, 2,2,6,6-tetramethylpiperidine-4-ol.

25 2. UV-absorptiemiddelen en beschermingsmiddelen tegen licht 2.1 2-(2’-hvdroxvfenvObenzotriazolen, zoals bijvoorbeeld 2-(2’-hydroxy-5’-methylfenyl)benzotriazool, 2-(3 ’ ,5 ’ -di-tert-buty 1-2 ’ -hydroxyfenyljbenzotriazool, 2-(5’-tert-buty 1 - 2 ’ -hy droxy feny ljbenzotriazool, 2-(2 ’ -hydroxy-5 ’ -(1,1,3,3 -tetramethy 1- butyl)fenyl)benzotriazool, 2-(3’,5’-di-tert-butyl-2’-hydroxyfenyl)-5-chloor-benzo-30 triazool, 2-(3’-tert-butyl-2’-hydroxy-5’-methylfenyl)-5-chloor-benzotriazool, 2-(3’-sec-butyl-5’-tert-butyl-2’-hydroxyfenyl)benzotriazool, 2-(2’-hydroxy-4’-octyloxy-fenyl)benzotriazool, 2-(3 ’ ,5 ’-di-tert-amyl-2’-hydroxyfenyl)benzotriazool, 2-(3 ’,5 ’-bis-(α,α-dimethy lbenzyl)-2 ’ -hydroxyfenyl)benzotriazool, 2-(3 ’ -tert-butyl-2 ’ -hydroxy-5 ’ - 1011Q36· 30 (2-octyloxycarbonylethyl)fenyl)-5-chloor-benzotriazool, 2-(3’-tert-butyl-5’-[2-(2-ethylhexyloxy)carbonylethyl]-2’-hydroxyfenyl)-5-chloor-benzotriazool, 2-(3 ’ -tert-butyl-2 ’ -hydroxy-5 ’ -(2-methoxycarbonylethyl)fenyl)-5-chloor-benzotriazool, 2-(3 ’ - tert-butyl-2’-hydroxy-5’-(2-methoxycarbonylethyl)fenyl)benzotriazool, 2-(3’-tert-5 butyl-2 ’ -hydroxy-5 ’ -(2-octyloxycarbonylethyl)fenyl)benzotriazool, 2-(3 ’ -tert-buty 1-5 ’- [2-(2-ethylhexyloxy)carbonylethyl]-2 ’ -hydroxyfenyl)benzotriazool, 2-(3 ’ -dodecyl-2’ -hydroxy-5’-methylfenyl)benzotriazool, 2-(3’-tert-butyl-2’-hydroxy-5’-(2-isooctyl-oxycarbonylethyl)fenylbenzotriazool, 2,2’-methyleenbis[4-( 1,1,33-tetramethy lbuty 1) - 6-benztriazool-2-ylfenol]; het omesteringsproduct van 2-[3’-tert-buty 1-5’-(2-methoxy- 10 carbonylethyl)-2’-hydroxyfenyl]-2H-benzotriazool met polyethyleenglycol 300; [R-CH2CH2-COO-CH2CH2]2- met R = 3’-tert-butyl-4’-hydroxy-5’-2H-benzo-triazool-2-ylfenyl, 2-[2’-hydroxy-3’-(a,a-dimethylbenzyl)-5’-( 1,1,3,3-tetramethyl-butyl)fenyl]benzotriazool; 2-[2’-hydroxy-3’-(l,l,3,3-tetramethylbutyl)-5’-(a,a-di-methylbenzyl)fenyl]benzotriazool.

15 2.2 2-hvdroxvbenzofenonen. zoals bijvoorbeeld het 4-hydroxy-, 4-methoxy-, 4- octyloxy-, 4-decyloxy-, 4-dodecyloxy-, 4-benzyloxy-, 4,2’,4-trihydroxy-, 2’-hydroxy-4,4’-dimethoxy-derivaat.

2.3 Esters van eventueel gesubstitueerde benzoëzuren. zoals bijvoorbeeld 4-tert-butylfenylsalicylaat, fenylsalicylaat, octylfenylsalicylaat, dibenzoylresorcinol, 20 bis(4-tert-butylbenzoyl)resorcinol, benzoylresorcinol, 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxy-benzoëzuur-2,4-di-tert-butylfenylester, 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzoëzuur-hexa-decylester, 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzoëzuur-octadecylester, 3,5-di-tert-butyl-4-hydroxybenzoëzuur-2-methyl-4,6-di-tert-butylfenylester.

2.4 Acrvlaten. zoals bijvoorbeeld a-cyaan-p,p-difenylacrylzuur-ethylester resp.

25 -isooctylester, α-carbomethoxykaneelzuur-methylester, a-cyaan-P-methyl-p-methoxy- kaneelzuur-methylester resp. -butylester, a-carbomethoxy-p-methoxykaneelzuur-methylester en N-(P-carbomethoxy-P-cyaanvinyl)-2-methylindoline.

2.5 Nikkelverbindingen. zoals bijvoorbeeld nikkelcomplexen van 2,2’-thio-bis[4-(l,l,3,3-tetramethylbutyl)fenol], zoals het 1:1- of het l:2-complex, eventueel 30 met extra liganden, zoals n-butylamine, triethanolamine of N-cyclohexyldiethanol-amine, nikkeldibutyldithiocarbamaat, nikkelzouten van de monoalkyl-esters, b.v. de methyl- of ethyl-ester, van 4-hydroxy-3,5-di-tert-butylbenzylfosfonzuur, nikkelcomplexen van ketoxims, zoals van 2-hydroxy-4-methylfenylundecylketoxim, nikkel- 1011036É 31 complexen van l-fenyl-4-lauroyl-5-hydroxypyrazool, eventueel met extra liganden.

2.6 Oxaalzuurdiamiden. zoals bijvoorbeeld 4,4’-dioctyloxyoxanilide, 2,2’-diethoxyoxanilide, 2,2’-dioctyloxy-5,5’-di-tert-butyloxanilide, 2,2’-didodecyloxy-5,5’-di-tert-butoxanilide, 2-ethoxy-2’-ethyloxanilide, N,N’-bis(3-dimethylaminopropyl)- 5 oxamide, 2-ethoxy-5-tert-butyl-2’-ethoxanilide en het mengsel daarvan met 2-ethoxy- 2’-ethyl-5,4’-di-tert-butoxanilide, mengsels van o- en p-methoxy- alsmede van o- en p-ethoxy-di-gesubstitueerde oxaniliden.

2.7 2-(2-hvdroxvfenvD-1.3.5-triazinen. zoals bijvoorbeeld 2,4,6-tris(2-hydroxy- 4-octyloxyfenyl)-1,3,5-triazine, 2-(2-hydroxy-4-octyloxyfenyl)-4,6-bis(2,4-dimethyl- 10 fenyl)-1,3,5-triazine, 2-(2,4-dihydroxyfenyl)-4,6-bis(2,4-dimethylfenyl)-1,3,5-triazine, 2,4-bis(2-hydroxy-4-propyloxyfenyl)-6-(2,4-dimethylfenyl)-1,3,5-triazine, 2-(2-hydroxy-4-octyloxyfenyl)-4,6-bis(4-methylfenyl)-1,3,5-triazine, 2-(2-hydroxy-4-do-decyloxyfenyl)-4,6-bis(2,4-dimethylfenyl)-1,3,5-triazine, 2-(2-hydroxy-4-tridecyl-oxyfenyl)-4,6-bis(2,4-dimethylfenyl)-l,3,5-triazine, 2-[2-hydroxy-4-(2-hydroxy-3-15 butyloxypropoxy)fenyl]-4,6-bis(2,4-dimethyl)-1,3,5-triazine, 2-[2-hydroxy-4-(2-hy- droxy-3-octyloxypropyloxy)fenyl]-4,6-bis(2,4-dimethylfenyl)-l,3,5-triazine, 2-[4-(dodecyloxy/tridecyloxy-2-hydroxypropoxy)-2-hydroxyfenyI]-4,6-bis(2,4-dimethyl-fenyl)-l,3,5-triazine, 2-[2-hydroxy-4-(2-hydroxy-3-dodecyloxypropoxy)fenyl]-4,6-bis(2,4-dimethylfenyl)-l,3,5-triazine, 2-(2-hydroxy-4-hexyloxy)fenyl-4,6-difenyl-20 1,3,5-triazine, 2-(2-hydroxy-4-methoxyfenyl)-4,6-difenyl-l,3,5-triazine, 2,4,6-tris[2- hydroxy-4-(3-butoxy-2-hydroxypropoxy)fenyl]-1,3,5-triazine, 2-(2-hydroxyfenyl)-4-(4-methoxyfenyl)-6-fenyl-1,3,5-triazine, 2-{2-hydroxy-4-[3-(2-ethylhexyl-l-oxy)-2-hydroxypropyloxy] fenyl} -4,6-bis(2,4-dimethylfenyl)-1,3,5-triazine.

3. Metaal-desactivatoren. zoals bijvoorbeeld Ν,Ν’-difenyloxamide, N-salicylal-25 N’-salicyloylhydrazine, N,N’-bis(salicyloyl)hydrazine, N,N’-bis(3,5-di-tert-butyl-4- hydroxyfenylpropionyl)hydrazine, 3-salicyloylamino-1,2,4-triazool, bis(benzylideen)-oxalyldihydrazide, oxanilide, isoftaloyldihydrazide, sebacoylbisfenylhydrazide, N,N’-diacetyladipoyldihydrazide, N,N’-bis(salicyloyl)oxalyldihydrazide, N,N’-bis(salicyl-oyl)thiopropionyldihydrazide.

30 4. Fosfieten en fosfonieten. zoals bijvoorbeeld trifenylfosfiet, difenylalkylfos- fieten, fenyldialkylfosfieten, tris(nonylfenyl)fosfiet, trilaurylfosfiet, trioctadecylfosfiet, distearylpentaerythritoldifosfiet, tris(2,4-di-tert-butylfenyl)fosfiet, diisodecylpenta-erythritoldifosfïet, bis(2,4-di-tert-butylfenyl)pentaerythritoldifosfiet, bis(2,6-di-tert- 10Π038* 32 butyl-4-methylfenyl)pentaerythritoldifosfiet, diisodecyloxypentaerythritoldifosfiet, bis(2,4-di-tert-butyl-6-methylfenyl)penlaerythritoldifosfiet, bis(2,4,6-tris(tert-butyl-fenyljpentaerythritoldifosfiet, tristearylsorbitoltrifosfiet, tetrakis(2,4-di-tert-butylfenyl)-4,4’-bifenyleendifosfoniet, 6-isooctyloxy-2,4,8,10-tetra-tert-butyl-12H-dibenz[d,g]-5 1,3,2-dioxafosfocine, bis(2,4-di-tert-butyl-6-methylfenyl)methylfosfiet, bis(2,4-di-tert-butyl-6-methylfenyl)ethylfosfiet, 6-fluor-2,4,8,10-tetra-tert-butyl-12-methyl-dibenz-[d,g]-1,3,2-dioxafosfocine, 2,2’,2"-nitrilo[triethyltris(3,3’,5,5’-tetra-tert-butyl-1,1’-bifenyl-2,2’-diyl)fosfiet], 2-ethylhexyl(3,3’,5,5’-tetra-tert-butyl-l,r-bifenyl-2,2’-diyl)fosfiet.

10 5. Hydroxvlaminen. zoals bijvoorbeeld Ν,Ν-dibenzylhydroxylamine, Ν,Ν- diethylhydroxylamine, Ν,Ν-dioctylhydroxylamine, Ν,Ν-dilaurylhydroxylamine, Ν,Ν-ditetradecylhydroxylamine, Ν,Ν-dihexadecylhydroxylamine, Ν,Ν-dioctadecyl- i hydroxylamine, N-hexadecyl-N-octadecylhydroxylamine, N-heptadecyl-N-octadecyl-hydroxylamine, Ν,Ν-dialkylhydroxylamine uit gehydrogeneerde talgvetaminen.

15 6. Nitronen. zoals bijvoorbeeld N-benzyl-alfa-fenylnitron, N-ethyl-alfa-methyl- nitron, N-octyl-alfa-heptylnitron, N-lauryl-alfa-undecylnitron, N-tetradecyl-alfa-tri-decylnitron, N-hexadecyl-alfa-pentadecylnitron, N-octadecyl-alfa-heptadecylnitron, N-hexadecyl-alfa-heptadecylnitron, N-octadecyl-alfa-pentadecylnitron, N-heptadecyl-alfa-heptadecylnitron, N-octadecyl-alfa-hexadecylnitron, nitronen die zijn afgeleid van 20 Ν,Ν-dialkylhydroxylamine dat is bereid uit gehydrogeneerd talgvetamine.

7. Thio-svnergisten, zoals bijvoorbeeld thiodipropionzuur-dilaurylester of thiodipropionzuur-distearylester of verbindingen met de formule Γ 25 (O)-S--CH-CH-C-N-^^—N—<'') R, H J2 waarbij R, waterstof, C,-C!2 alkyl, cyclohexyl, fenyl of benzyl is, 30 R2 waterstof of C,-C4 alkyl is en η 0, 1 of 2 is.

8. Peroxide vernietigende verbindingen, zoals bijvoorbeeld esters van β-thio-dipropionzuur, bijvoorbeeld de lauryl-, stearyl-, myristyl- of tridecylesters, mercap- 1011036· 33 tobenzimidazool of het zink-zout van 2-mercaptobenzimidazool, zink-dibutyldithio-carbamaat, dioctadecyldisulfide, pentaerythritol-tetrakis(P-dodecylmercapto)propio-naat.

9. Basische co-stabilisatoren. zoals bijvoorbeeld melamine, polyvinylpyrroli-5 don, dicyaandiamide, triallylcyanuraat, ureum-derivaten, hydrazine-derivaten, aminen, polyamiden, polyurethanen, alkalimetaal- en aardalkalimetaalzouten van hogere vetzuren, bijvoorbeeld Ca-stearaat, Zn-stearaat, Mg-behenaat, Mg-stearaat, Na-ricinoleaat en K-palmitaat, antimoonpyrocatecholaat of zinkpyrocatecholaat.

10. Kiemvormende middelen, zoals bijvoorbeeld anorganische stoffen, zoals 10 b.v. talk, metaaloxiden zoals titaandioxide of magnesiumoxide, fosfaten, carbonaten of sulfaten van bij voorkeur aardalkalimetalen; organische verbindingen zoals mono-of polycarbonzuren, alsmede de zouten daarvan, zoals b.v. 4-tert-butylbenzoëzuur, adipinezuur, difenylazijnzuur, natriumsuccinaat of natriumbenzoaat; polymeren, zoals b.v. ionogene copolymeren ("ionomeren").

15 11. Vulstoffen en versterkingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld calciumcarbonaat, silikaten, glasvezels, glazen kogels, asbest, talk, kaolien, mica, bariumsulfaat, metaaloxiden en -hydroxiden, roet, grafiet, houtmeel en meelsoorten of vezels van andere natuurproducten, synthetische vezels.

12. Overige toevoegsels, zoals bijvoorbeeld weekmakers, glijmiddelen, emulga-20 toren, pigmenten, rheologie-toevoegsels, katalysatoren, verloop-hulpmiddelen, disper-geermiddelen, vlamwerende middelen, optische bleekmiddelen, antistatische middelen, blaasmiddelen, activeermiddelen voor de vulcanisatie, versnellers voor de vulcanisa-tie, vulcaniseermiddelen, middelen voor het regelen van de lading.

Samenstellingen volgens de uitvinding die de voorkeur hebben omvatten bo-25 vendien als verdere toevoegsels een of meer componenten uit de groep die bestaat uit pigmenten, kleurstoffen, vulmiddelen, verloop-hulmiddelen, dispergeer-hulpmiddelen, weekmakers, activeermiddelen voor de vulcanisatie, versnellers voor de vulcanisatie, vulcaniseermiddelen, middelen voor het regelen van de lading, middelen voor het verbeteren van de hechting, licht-stabilisatoren of antioxidantia, zoals bijvoorbeeld 30 fenolische antioxidantia (punten 1.1 tot en met 1,18 van de lijst) of amine-antioxidan-tia (punt 1.19 van de lijst), organische fosfieten of fosfonieten (punt 4 van de lijst) en/of thiosynergisten (punt 7 van de lijst).

De extra toevoegsels worden bijvoorbeeld toegevoegd in concentraties van 10lfQ36i 34 0,01 tot 10%, gebaseerd op het totale gewicht van het te stabiliseren elastomeer met een lichte kleur.

Het opnemen van component (b) en, desgewenst, verdere toevoegsels in het elastomeer vindt plaats volgens bekende werkwijzen, bijvoorbeeld vóór of tijdens de 5 vormgeving of vulcanisatie, of anders door het in opgeloste of gedispergeerde vorm aanbrengen van component (b) op het elastomeer met desgewenst het naderhand verdampen van het oplosmiddel. Component (b) en, desgewenst, verdere toevoegsels kunnen ook in de vorm van een stamsamenstelling, waarin ze bijvoorbeeld in een concentratie van 2,5 tot 25 gew.% aanwezig zijn, aan het te stabiliseren elastomeer 10 worden toegevoegd.

Component (b) en, desgewenst, verdere toevoegsels kunnen ook vóór of tijdens de polymerisatie van de synthetische elastomeren of vóór het verknopen worden toegevoegd.

Component (b) en, desgewenst, verdere toevoegsels kunnen ofwel in zuivere 15 vorm ofwel ingekapseld in wassen, oliën of polymeren in het te stabiliseren elastomeer worden opgenomen.

Component (b) en, desgewenst, verdere toevoegsels kunnen ook door middel van sproeien op het te stabiliseren elastomeer worden aangebracht. Ze kunnen andere toevoegsels (bijvoorbeeld de hierboven genoemde gebruikelijke toevoegsels) of smel-20 ten daarvan verdunnen, zodat ze samen met die toevoegsels op het te stabiliseren elastomeer met een lichte kleur gesproeid kunnen worden. Het toevoegen door sproeien tijdens de deactivering van de polymerisatiekatalysator is bijzonder voordelig, daar het bijvoorbeeld mogelijk is om de damp die wordt gebruikt voor de deactivering te gebruiken voor het sproeien.

25 De aldus gestabiliseerde elastomeren kunnen in een groot aantal vormen wor den toegepast, zoals bijvoorbeeld in de vorm van elastische banden, vormgevings-materialen, profielsecties, transportbanden of banden.

De onderhavige uitvinding heeft eveneens betrekking op een werkwijze voor het stabiliseren van elastomeren tegen oxidatieve, thermische of door licht geïndu-30 ceerde afbraak, die het opnemen in of het aanbrengen op die elastomeren van ten minste een component (b) omvat.

De onderhavige uitvinding heeft met bijzondere voorkeur betrekking op een werkwijze voor het beschermen van elastomeren tegen door ozon geïnduceerde af 1011036· 35 braak, die het opnemen in of het aanbrengen op die elastomeren van ten minste een component (b) omvat.

Een voorkeursuitvoeringsvorm van de onderhavige uitvinding is de toepassing van component (b) als een stabilisator voor elastomeren om oxidatieve, thermische of 5 door licht geïnduceerde afbraak tegen te gaan.

Een uitvoeringsvorm van de onderhavige uitvinding die bijzondere voorkeur heeft is de toepassing van component (b) als een anti-ozonmiddel voor elastomeren teneinde door ozon geïnduceerde afbraak tegen te gaan.

De uitvinding wordt verder geïllustreerd in de volgende voorbeelden. Delen of 10 percentages hebben betrekking op het gewicht.

Voorbeeld I: Stabilisatie van een SBR-vulcanisaat met een lichte kleur (ozon-at-mosfeer gedurende 48 uur).

15 100 gewichtsdelen Cariflex® S-1502 (styreen/butadieenrubber, Shell) wordt bij 60°C in een mengmolen met 30,0 gewichtsdelen Kronos® CL 220 [titaandioxide (pigment), Kronos Titan GmbH], 30,0 gewichtsdelen Aktisil® MM [kaolien (vulmiddel), Hoffmann Mineral, Neuburg/Donau], 5,0 gewichtsdelen Naftolen® N 401 [weekmaker, MetallgesellschaftJ, 10,0 gewichtsdelen zinkoxide [activeermiddel voor 20 de vulcanisatie], 2,0 gewichtsdelen stearinezuur [activeermiddel voor de vulcanisatie], 2,0 gewichtsdelen zwavel [vulcaniseermiddel], 1,0 gewichtsdeel Vulkacit® MOZ [versnellingsmiddel voor de vulcanisatie, Bayer], 0,25 gewichtsdelen Vulkacit® Thiuram [versnellingsmiddel voor de vulcanisatie, Bayer] en 1,0 gewichtsdeel van de te testen stabilisator volgens tabel A verwerkt zodat een homogeen mengsel wordt 25 gevormd, waarbij het vulcanisatiesysteem (zwavel, Vulkacit® MOZ en Vulkacit® Thiuram) niet voor het einde van het mengproces wordt toegevoegd. Het mengsel wordt bij 150°C in elektrische vulcanisatiepersen gevulcaniseerd totdat T95 is bereikt in de rheometerkrommen, waarbij elatomeerplaten met een dikte van 2 mm, een lengte van 21 cm en een breedte van 8,0 cm worden gevormd.

30 Enkele van de aldus verkregen elastomeerplaten worden volgens ASTM D

3395-86 getest op de werking van ozon terwijl ze worden onderworpen aan dynamische rek. Bij deze test worden de platen eerst 30 dagen in een standaardatmosfeer [23/50 SN-ISO 291] opgeslagen. Vervolgens worden testmonsters met een afmeting 1011036· 36 van 20 cm bij 1 cm uitgestanst en 48 uur aan een ozon-atmosfeer blootgesteld (ozongehalte: 50 pphm; temperatuur: 40°C; relatieve vochtigheidsgraad: 50%; rek: 0 tot 25%; reksnelheid: 0,5 Hz; aantal belastingscycli: ongeveer 173.000). De testplaten worden vervolgens volgens ASTM D 3395-86 op scheurvorming onderzocht. Cijfer 1 5 betekent geen scheuren; cijfer 1 betekent nauwe vlakke scheuren; cijfer 2 betekent gematigd brede, gematigd diepe scheuren die duidelijk zichtbaar zijn; cijfer 3 betekent brede en diepe scheuren. Hoe lager het cijfer, des te beter de stabilisatie van de elastomeerplaten. De resultaten worden weergegeven in tabel A.

De resterende elastomeerplaten worden 3 weken bij kamertemperatuur in een 10 standaard laboratoriumatmosfeer in diffuus daglicht, bewaard. Vervolgens wordt de AL-kleur van die platen volgens DIN 6167 bepaald, hetgeen overeenkomt met een schaal van 0 tot 100. Een waarde van 100 betekent geen verkleuring. De resultaten worden weergegeven in tabel A.

15 Tabel A:

Voorbeelden Stabilisator Scheurvorming AL-kleur volgens ASTM volgens D 3395-86 DIN 6167

Voorbeeld Iaa> - cijfer 1-2 94

Voorbeeld Iba) 1,0 phrc) Vulkanox® 4010d) cijfer 0 69

Voorbeeld Icb) 1,0 phrc) verbinding 101e) cijfer 0-1 95 20

De toelichting van de voetnoten a) tot en met e) wordt gegeven aan het einde van tabel B (voorbeeld II).

Voorbeeld II: Stabilisatie van een SBR-vulcanisaat met een lichte kleur (ozon-atmos-25 feer gedurende 96 uur).

100 gewichtsdelen Cariflex® S-1502 (styreen/butadieenrubber, Shell) wordt bij 60°C in een mengmolen met 30,0 gewichtsdelen Kronos® CL 220 [titaandioxide (pigment), Kronos Titan GmbH], 30,0 gewichtsdelen Aktisil® MM [kaolien (vulmid- 1011036· 37 del), Hoffmann Mineral, Neuburg/Donau], 5,0 gewichtsdelen Naftolen® N 401 [weekmaker, Metallgesellschaft], 10,0 gewichtsdelen zinkoxide [activeermiddel voor de vulcanisatie], 2,0 gewichtsdelen stearinezuur [activeermiddel voor de vulcanisatie], 2,0 gewichtsdelen zwavel [vulcaniseermiddel], 1,0 gewichtsdeel Vulkacit® MOZ 5 [versnellingsmiddel voor de vulcanisatie, Bayer], 0,25 gewichtsdelen Vulkacit® Thiuram [versnellingsmiddel voor de vulcanisatie, Bayer] en 1,0 gewichtsdeel van de te testen stabilisator volgens tabel B verwerkt zodat een homogeen mengsel wordt gevormd, waarbij het vulcanisatiesysteem (zwavel, Vulkacit® MOZ en Vulkacit® Thiuram) niet voor het einde van het mengproces wordt toegevoegd. Het mengsel 10 wordt bij 150°C in elektrische vulcanisatiepersen gevulcaniseerd totdat T95 is bereikt in de rheometerkrommen, waarbij elatomeerplaten met een dikte van 2 mm, een lengte van 21 cm en een breedte van 8,0 cm worden gevormd.

Enkele van de aldus verkregen elastomeerplaten worden volgens ASTM D 3395-86 getest op de werking van ozon terwijl ze worden onderworpen aan dynami-15 sche rek. Bij deze test worden de platen eerst 30 dagen in een standaardatmosfeer [23/50 SN-ISO 291] opgeslagen. Vervolgens worden testmonsters met een afmeting van 20 cm bij 1 cm uitgestanst en 96 uur aan een ozon-atmosfeer blootgesteld (ozongehalte: 50 pphm; temperatuur: 40°C; relatieve vochtigheidsgraad: 50%; rek: 0 tot 25%; reksnelheid: 0,5 Hz; aantal belastingscycli: ongeveer 173.000). De testplaten 20 worden vervolgens volgens ASTM D 3395-86 op scheurvorming onderzocht. Cijfer 1 betekent geen scheuren; cijfer 1 betekent nauwe vlakke scheuren; cijfer 2 betekent gematigd brede, gematigd diepe scheuren die duidelijk zichtbaar zijn; cijfer 3 betekent brede en diepe scheuren. Hoe lager het cijfer, des te beter de stabilisatie van de elastomeerplaten. De resultaten worden weergegeven in tabel B.

25 De resterende elastomeerplaten worden 3 weken bij kamertemperatuur in een standaard laboratoriumatmosfeer in diffuus daglicht bewaard. Vervolgens wordt de AL-kleur van die platen volgens DIN 6167 bepaald, hetgeen overeenkomt met een schaal van 0 tot 100. Een waarde van 100 betekent geen verkleuring. De resultaten worden weergegeven in tabel B.

30 1011036· 38

Tabel B: I Voorbeelden Stabilisator Scheurvorming AL-kleur volgens ASTM volgens D 3395-86 DIN 6167

Voorbeeld IIaa) - cijfer 2 97

Voorbeeld IIba) 2,0 phrc) Vulkanox® 4010d) cijfer 0 55 5 Voorbeeld Ilcb) 2,0 phrc) verbinding 102° cijfer 1 95

Voorbeeld IIdb) 2,0 phrc) verbinding 103s) cijfer 1 96

Voorbeeld IIeb) 2,0 phrc) verbinding 104b) cijfer 1 96 a) Vergelijkingsvoorbeelden.

10 b) Voorbeelden volgenj de uitvinding.

c) phr betekent "garts per hundred of rubber"

d) Vulkanox® 4010 (Bayer) is 4-isopropylaminodifenylamine met de formule A

15 (A)

H,C H - H

e) Verbinding 101 is in de handel verkrijgbaar onder de naam Irganox® HP-136 (Ciba Spezialitatenchemie AG) en is een mengsel van ongeveer 85 gewichtsdelen van 20 de verbinding met de formule Va en ongeveer 15 gewichtsdelen van de verbinding met de formule Vb.

O O

R.C - 'CH“ ?Λ/H H,C^ ,CH’ ?H3 'cyVS^ych· 25 (Va) H3C Ij] H3C (^l| (Vb) H3c —C-CHg Hac —C-CH3 ch3 ch3 1011036· 39 f) Verbinding 102 is een mengsel van ongeveer 6 gewichtsdelen van de verbinding met de formule Vd en ongeveer 1 gewichtsdeel van de verbinding met de formule Ve

° O

5 n-C16H33 ,0 "Λ/Π n‘C,6H33 O-f η CH3

HaC HaC 3 CH3 CH3 10 (Vd) (Ve) g) Verbinding 103 is een verbinding met de formule Vf 15 J/°

Hac -v. /CHa ? H

h3c" LU rk) (V,)

H3C — C - CK

20 CH3 h) Verbinding 104 is een mengsel van ongeveer 6 gewichtsdelen van de verbinding met de formule Vg en ongeveer 1 gewichtsdeel van de verbinding met de formule

25 Vh. O O

η"^16^33 0-^ H ^^16^33 O H CH3 h>c"chyVtYCHi H>c'CH'Y:iï<'V^CHl (v°) LJI J LJ l^jj <vh) h3c-c-ch3 h3c-c-ch3 30 CKj CHa 101103$É

Claims (14)

1. Samenstelling, omvattende a) een polydieenvulcanisaat met een lichte kleur of een halogeen bevattend 5 polydieenvulcanisaat met een lichte kleur die onderhevig is aan oxidatieve, thermische of door licht of ozon geïnduceerde afbraak en b) als stabilisator ten minste een verbinding van het benzofuran-2-on-type.

2. Samenstelling volgens conclusie 1, waarbij component (b) een verbinding is met 10 de formule I O o-f.Re

15 XX m n 20 waarbij, als η 1 is, Ri ongesubstitueerd of met Q-C4 alkyl, C1-C4 alkoxy, C1-C4 alkylthio, hydroxy, halogeen, amino, C1-C4 alkylamino, fenylamino of di(C]-C4 alkyljamino gesubstitueerd naftyl, fenantryl, antryl, 5,6,7,8-tetrahydro-2-naftyl, 5,6,7,8-tetrahydro-l-naftyl, thienyl, benzo[b]thienyl, nafto[2,3-b]thienyl, thiantrenyl, dibenzofuryl, chromenyl, xanthenyl, 25 fenoxathiinyl, pyrrolyl, imidazolyl, pyrazolyl, pyrazinyl, pyrimidinyl, pyridazinyl, indolizinyl, isoindolyl, indolyl, indazolyl, purinyl, chinolizinyl, isochinolyl, chinolyl, ftalazinyl, nafthyridinyl, chinoxalinyl, chinazolinyl, cinnolinyl, pteridinyl, carbazolyl, β-carbolinyl, fenanthridinyl, acridinyl, perimidinyl, fenanthrolinyl, fenazinyl, isothiazolyl, fenothiazinyl, isoxazolyl, furazanyl, bifenyl, terfenyl, fluorenyl of fenoxazinyl is, of Ri 30 een rest is met de formule ÏI 1011036· R9 Vyr“

3. Samenstelling volgens conclusie 1 of 2, waarbij component (b) een verbinding is 25 met de formule V R9 ^^T5i[irRl0 (V) R< Re 30 waarbij 1011036« R2 waters lol' of C,-i-18 alkyl is, Rj waterstof is, R4 waterstof, C,-C6 alkyl of een rest met de formule lila 5 O ° \ /M R9 R2. / JL R L I] T jT (Ilia), T Rr^f Rlt Ri6 9 R,/ Ra ίο I is, Rs waterstof is,

15 R7, Rg, Ry on R,0 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, C,-C4 alkyl of C,-C4 alkoxy zijn, R20 R2l R,i waterstof, C,-C4 alkyl, CrC4 alkoxy, C2-Cs alkanoyloxy of-O-C—C-0-R.2J met 20 R R22 dien verstande, dat ten minste twee van de resten R7, Rg, Ry, R(0 en Rn waterstof zijn; Ri6 en Rr/ samen met het koolstofaloom waaraan ze gebonden zijn een cyelo-25 hexylideenring vormen die ongesubslitueerd is of die gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen, R2ü, R2i en R22 waterstof zijn en R23 C2-C18 alkanoyl is.

4. Samenstelling volgens een der conclusies 1-3, waarbij component (b) een verbinding is met de formule V 1011036« O H^h r9

5. Samenstelling volgens een der conclusies 1-4, waarbij component (b) een verbinding is met de formule V O

5 R2rV^AR'“ (V) R4 R„ 10 waarbij R2 C4-C18 alkyl is, Rj waterstof is, R4 C,-C4 alkyl of een rest met de formule lila 15 O o-Am r9 R2 R10 t ί 1 üL (llla)’ R7"y/^Ru 20 r,—c-r,7 r& is, Rs waterstof is,

25 R7, R8, R9 en Rl0 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, C,-C4 alkyl of C,-C4 alkoxy zijn, R20 R21 R,i waterstof, C,-C4 alkyl, C,-C4 alkoxy, C2-C8 alkanoyloxy of-O-C—C-0-R23 met 30 H R22 dien verstande, dat ten minste twee van de resten R7, R8, R9, Rl0 en R,, waterstof zijn; 1011038· Ri6 en R]7 samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een cyclo-hexylideenring vormen, R20, R21 en R22 waterstof zijn en R23 C2-C,g alkanoyl is. 5

5 Rjy'' Ru Re en 10 als n 2 is, R, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl of hydroxy gesubstitueerd fenyleen of naf-tyleen; of —Rl2—X—Rl3— is, R2, R3, R4 en Rs ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, chloor, hydroxy, C,-C25 alkyl, C7-C9 fenylalkyl, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyl; 15 ongesubstitueerd of met CrC4 alkyl gesubstitueerd Cs-C8 cycloalkyl; C,-C,8 alkoxy, CrC18 alkylthio, C,-C4 alkylamino, di(C,-C4 alkyljamino, C,-C25 alkanoyloxy, C,-C25 alkanoylamino, C3-C25 alkenoyloxy, C3-C2S alkanoyloxy dat is onderbroken door zuur- stof, zwavel of door N—R14; C6-C9 cycloalkylcarbonyloxy, benzoyloxy of met C,-C|2 20 | alkyl gesubstitueerd benzoyloxy zijn; of de resten R2 en R3 of de resten R3 en R4 of de resten R4 en Rs samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een benzoring vormen, R4 bovendien —(CH2)p—COR,5 of —(CH2)qOH kan zijn of, als R3, Rs en R6 waterstof zijn, R4 bovendien een rest kan zijn met de formule III 25 O ' dl) R5T?-R„

30 I 1011035* waarbij R, is zoals hierboven voor n=l is gedefinieerd, R6 waterstof of een rest met de formule IV is O 5 °Λ^ RyY^ η, (IV) R4 10 waarbij R4 geen rest met de formule III is en R, is zoals hierboven voor n=l is gedefinieerd, R7, Rg, R9, R|0 en R,, ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, halogeen, hydroxy,

15 C,-C25 alkyl, C2-C25 alkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R14; CrC25 alkoxy, C2-C25 alkoxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—Rl4; C,-C25 alkylthio, C3-C25 alkenyl, C3-C25 alkenyloxy, C3-C25 alkynyl, C3-C25 20 | alkynyloxy, C7-C9 fenylalkyl, C7-C9 fenylalkoxy, ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyl; ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenoxy; ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd C5-Cg cycloalkyl; ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd C5-C8 cycloalkoxy, C,-C4 alkylamino, di(CrC4 25 alkyl)amino, C,-C25 alkanoyl, C3-C25 alkanoyl dat is onderbroken door zuurstof, zwa- vel of door N—R14; C,-C25 alkanoyloxy, C3-C25 alkanoyloxy dat is onderbroken door 30 zuurstof, zwavel of door N—R14; C,-C25 alkanoylamino, C3-C25 alkenoyl, C3-C25 alke noyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4; C3-C25 alkenoyloxy; 35 | C3-C25 alkenoyloxy dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R)4; c6-c, 1011036· cycloalkylcarbonyl, C6-C9 cycloalkylcarbonyloxy, benzoyl of met C,-Cl2 alkyl gesubstitueerd benzoyl; benzoyloxy of met CrC,2 alkyl gesubstitueerd benzoyloxy; R,h 0 R,n R , I II , I20 l2' 5 —O—C — C—RIS of —o —C — C—O —R zlJn> I I I ^23 R,9 H r22 of verder in de formule II de resten R7 en Rg of de resten Rg en Rn samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een benzoring vormen,

6. Samenstelling volgens een der conclusies 1-5, waarbij component (a) een 25 styreen/butadieen-copolymeer-vulcanisaat met een lichte kleur is.

7. Samenstelling volgens een der conclusies 1-6, die naast de componenten (a) en (b) verder nog andere toevoegsels omvat.

8. Samenstelling volgens conclusie 7, die verder als andere toevoegsels een of meer componenten omvat uit de groep van pigmenten, kleurstoffen, vulmiddelen, verloop-hulmiddelen, dispergeer-hulpmiddelen, weekmakers, activeermiddelen voor de vulcanisatie, versnellers voor de vulcanisatie, vulcaniseermiddelen, middelen voor het f0lt096a regelen van de lading, middelen voor het verbeteren van de hechting, antioxidantia of licht-stabilisatoren.

9. Samenstelling volgens conclusie 7 of 8, die als andere toevoegsels fenolische 5 antioxidantia, amine-antioxidantia, organische fosfieten of fosfonieten en/of thiosyner- gisten omvat.

10. Samenstelling volgens een der conclusies 1-9, waarbij component (b) aanwezig is in een hoeveelheid van 0,2 tot 10%, gebaseerd op het gewicht van component (a). 10

10 R* ^Γί^iIΓR,0 (V) R5 R,, R« R„ 15 waarbij R2 C4-C18 alkyl is, R3 waterstof is, R4 C1-C4 alkyl is,

20 R5 waterstof is en R7, Rg, R9, R10 en Rn ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of C1-C4 alkyl zijn, met dien verstande, dat ten minste twee van de resten R7, Rg, R9, R10 en Ri 1 waterstof zijn.

10 R|2 en R,3 ieder onafhankelijk van elkaar ongesubstitueerd of met C,-C4 alkyl gesub stitueerd fenyleen of naftyleen zijn, Rh waterstof of C,-C8 alkyl is, Γ Ί / R24 - 1 Γ+ /

15 R15 hydroxy, —o — M , C,-Clg alkoxy of —Νχ is, R25 R,6 en Rj7 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, CF3, C,-C,2 alkyl of fenyl zijn, of Ri6 en Rl7 samen met het koolstofatoom waaraan ze gebonden zijn een C5-Cg cyclo-20 alkylideenring vormen die ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen; Rlg en Ri9 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof, C,-C4 alkyl of fenyl zijn, R20 waterstof of C,-C4 alkyl is, R21 waterstof, ongesubstitueerd of met CrC4 alkyl gesubstitueerd fenyl; CrC25 alkyl,

25 I C2-C25 alkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N-Rl4; C7-C9 fenylalkyl dat ongesubstitueerd is of aan de fenylrest gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkyl 30 groepen; C7-C?5 fenylalkyl dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,4 en ongesubstitueerd is of aan de fenylrest gesubstitueerd is met 1 tot 3 C,-C4 alkylgroepen, of verder de resten R20 en R2, samen met de koolstofatomen waaraan ze gebonden zijn een C5-C12 cycloalkyleenring vormen die ongesubstitueerd is of met 1 1011036« lot 3 C,-C4 alkylgroepen gesubstitueerd is; R22 waterstof of C,-C4 alkyl is, R23 waterstof, C,-C25 alkanoyl, C3-C25 alkenoyl, C3-C2S alkanoyl dat is onderbroken 5 door zuurstof, zwavel of door N-R 14> C2~C25 alkanoyl dat is gesubstitueerd met een di(CrC6 alkyl)fosfonaat groep; C6-C9 cycloalkylcarbonyl, thenoyl, furoyl, benzoyl of met C|-C|2 alkyl gesubstitueerd benzoyl; 10 LJ „ ch3 ch3 H3C ' H C / J N 1 '3° \ ' o Sru o II M 3 II j-C --C-CsH2l-<v Λ—OH · -c-CH — s — CH2-H^J>—OH

15. R26 ^26 CH3 h3c^ / Π /C^ch3 o o , o II n it ii oi it — c—CH—c--—c-r2—c-r26 t —c-r2—r30

20 I \ υ CH3 r26 L J 2 is;

25 R24 en R25 ieder onafhankelijk van elkaar waterstof of C,-C|8 alkyl zijn, R26 waterstof of C,-C8 alkyl is, R27 een directe binding, C|-Clg alkyleen, C2-C18 alkyleen dat is onderbroken door zuurstof, zwavel of door N—R,„; C2-C)8 alkenyleen, C2-C20 alkylideen, C7-C20 fenyl 30 I alkylideen, C5-C8 cycloalkyleen, C7-C8 bicycloalkyleen, ongesubstilueerd of met C,-C4 alkyl gesubstitueerd fenyleen, 1011036« ol' i». 5 1 Γ+ / ^ . R28 waterstof, —o -j-M » C,-C,8 alkoxy of—is, R25 10 o I 1 R29 zuurstof, —NH— of N—C—NH—R30 is, R3() ΟγΟ|8 alkyl of fenyl is,

15 R31 waterstof of C|-C|g alkyl is, M een r-waardig metaalkation is, X een directe binding, zuurstof, zwavel of —NR3(— is, η 1 of 2 is, p 0, 1 of 2 is, 20 q 1, 2, 3, 4, 5 of 6 is, r 1, 2 of 3 is en s 0, 1 of 2 is.

11. Werkwijze voor het stabiliseren van polydieenvulcanisaten met een lichte kleur of een halogeen bevattende polydieenvulcanisaat met een lichte kleur tegen oxidatieve, thermische of door licht geïnduceerde afbraak, die het opnemen in of het aanbrengen op die elastomeren van ten minste een component (b) volgens een der conclusies 1-10 omvat. 15

12. Werkwijze voor het beschermen van polydieenvulcanisaten met een lichte kleur of een halogeen bevattende polydieenvulcanisaat met een lichte kleur tegen door ozon geïnduceerde afbraak, die het opnemen in of het aanbrengen op die elastomeren van ten minste een component (b) volgens een der conclusies 1-10 omvat. 20

13. Toepassing van component (b) volgens een der conclusies 1-10 als een stabilisator voor polydieenvulcanisaten met een lichte kleur of een halogeen bevattende polydieenvulcanisaat met een lichte kleur om de oxidatieve, thermische of door licht geïnduceerde afbraak tegen te gaan. 25

14. Toepassing van component (b) volgens een der conclusies 1-10 als een anti-ozonmiddel voor polydieenvulcanisaten met een lichte kleur of een halogeen bevattende polydieenvulcanisaat met een lichte kleur om de door ozon geïnduceerde afbraak tegen te gaan. 1011036«