PT2005966E - Péptidos derivados de survivina e a sua utilização - Google Patents
Péptidos derivados de survivina e a sua utilização Download PDFInfo
- Publication number
- PT2005966E PT2005966E PT08163405T PT08163405T PT2005966E PT 2005966 E PT2005966 E PT 2005966E PT 08163405 T PT08163405 T PT 08163405T PT 08163405 T PT08163405 T PT 08163405T PT 2005966 E PT2005966 E PT 2005966E
- Authority
- PT
- Portugal
- Prior art keywords
- hla
- peptide
- cancer
- survivin
- cells
- Prior art date
Links
- 108090000765 processed proteins & peptides Proteins 0.000 title claims abstract description 527
- 108010002687 Survivin Proteins 0.000 title claims abstract description 210
- 102000004196 processed proteins & peptides Human genes 0.000 title abstract description 190
- 102000000763 Survivin Human genes 0.000 title abstract 2
- 210000004027 cell Anatomy 0.000 claims abstract description 173
- 206010028980 Neoplasm Diseases 0.000 claims abstract description 166
- 210000000265 leukocyte Anatomy 0.000 claims abstract description 96
- 201000011510 cancer Diseases 0.000 claims abstract description 85
- 230000027455 binding Effects 0.000 claims abstract description 78
- 239000000203 mixture Substances 0.000 claims abstract description 28
- 238000011065 in-situ storage Methods 0.000 claims abstract description 25
- 102100021663 Baculoviral IAP repeat-containing protein 5 Human genes 0.000 claims description 193
- 201000001441 melanoma Diseases 0.000 claims description 85
- 238000003114 enzyme-linked immunosorbent spot assay Methods 0.000 claims description 72
- 210000001744 T-lymphocyte Anatomy 0.000 claims description 71
- 238000012360 testing method Methods 0.000 claims description 46
- 229960005486 vaccine Drugs 0.000 claims description 39
- 108091054437 MHC class I family Proteins 0.000 claims description 34
- 206010006187 Breast cancer Diseases 0.000 claims description 32
- 208000032852 chronic lymphocytic leukemia Diseases 0.000 claims description 32
- 208000010839 B-cell chronic lymphocytic leukemia Diseases 0.000 claims description 31
- 208000026310 Breast neoplasm Diseases 0.000 claims description 31
- 208000031422 Lymphocytic Chronic B-Cell Leukemia Diseases 0.000 claims description 30
- 230000028993 immune response Effects 0.000 claims description 29
- 208000037265 diseases, disorders, signs and symptoms Diseases 0.000 claims description 27
- 102000043129 MHC class I family Human genes 0.000 claims description 25
- 201000010099 disease Diseases 0.000 claims description 25
- 108010086377 HLA-A3 Antigen Proteins 0.000 claims description 24
- 210000004881 tumor cell Anatomy 0.000 claims description 23
- 210000001519 tissue Anatomy 0.000 claims description 21
- 108010091938 HLA-B7 Antigen Proteins 0.000 claims description 18
- 108010074328 Interferon-gamma Proteins 0.000 claims description 18
- 230000000771 oncological effect Effects 0.000 claims description 17
- 102100037850 Interferon gamma Human genes 0.000 claims description 16
- 238000011084 recovery Methods 0.000 claims description 16
- 230000006641 stabilisation Effects 0.000 claims description 14
- 238000011105 stabilization Methods 0.000 claims description 14
- 108010013698 HLA-B17 antigen Proteins 0.000 claims description 13
- 239000002671 adjuvant Substances 0.000 claims description 12
- 108010058607 HLA-B Antigens Proteins 0.000 claims description 10
- 208000032791 BCR-ABL1 positive chronic myelogenous leukemia Diseases 0.000 claims description 9
- 208000010833 Chronic myeloid leukaemia Diseases 0.000 claims description 9
- 102100028976 HLA class I histocompatibility antigen, B alpha chain Human genes 0.000 claims description 9
- 206010058467 Lung neoplasm malignant Diseases 0.000 claims description 9
- 208000033761 Myelogenous Chronic BCR-ABL Positive Leukemia Diseases 0.000 claims description 9
- 125000000539 amino acid group Chemical group 0.000 claims description 9
- 230000003394 haemopoietic effect Effects 0.000 claims description 9
- 201000005202 lung cancer Diseases 0.000 claims description 9
- 208000020816 lung neoplasm Diseases 0.000 claims description 9
- 230000004936 stimulating effect Effects 0.000 claims description 9
- 238000011282 treatment Methods 0.000 claims description 9
- 206010008342 Cervix carcinoma Diseases 0.000 claims description 8
- 206010061902 Pancreatic neoplasm Diseases 0.000 claims description 8
- 206010060862 Prostate cancer Diseases 0.000 claims description 8
- 208000000236 Prostatic Neoplasms Diseases 0.000 claims description 8
- 208000006105 Uterine Cervical Neoplasms Diseases 0.000 claims description 8
- 201000010881 cervical cancer Diseases 0.000 claims description 8
- 230000001472 cytotoxic effect Effects 0.000 claims description 8
- 208000015486 malignant pancreatic neoplasm Diseases 0.000 claims description 8
- 208000008443 pancreatic carcinoma Diseases 0.000 claims description 8
- 206010009944 Colon cancer Diseases 0.000 claims description 7
- 102100028971 HLA class I histocompatibility antigen, C alpha chain Human genes 0.000 claims description 7
- 108010052199 HLA-C Antigens Proteins 0.000 claims description 7
- 231100000433 cytotoxic Toxicity 0.000 claims description 7
- 239000003814 drug Substances 0.000 claims description 7
- 230000009826 neoplastic cell growth Effects 0.000 claims description 7
- 201000002528 pancreatic cancer Diseases 0.000 claims description 7
- 238000002512 chemotherapy Methods 0.000 claims description 6
- 208000029742 colonic neoplasm Diseases 0.000 claims description 6
- 208000002495 Uterine Neoplasms Diseases 0.000 claims description 5
- 238000003745 diagnosis Methods 0.000 claims description 5
- 230000003211 malignant effect Effects 0.000 claims description 5
- 238000004519 manufacturing process Methods 0.000 claims description 5
- 238000002360 preparation method Methods 0.000 claims description 5
- 206010046766 uterine cancer Diseases 0.000 claims description 5
- 108010013476 HLA-A24 Antigen Proteins 0.000 claims description 4
- 108010016670 HLA-C*02 antigen Proteins 0.000 claims description 4
- 206010033128 Ovarian cancer Diseases 0.000 claims description 4
- 206010061535 Ovarian neoplasm Diseases 0.000 claims description 4
- 238000001959 radiotherapy Methods 0.000 claims description 4
- FWMNVWWHGCHHJJ-SKKKGAJSSA-N 4-amino-1-[(2r)-6-amino-2-[[(2r)-2-[[(2r)-2-[[(2r)-2-amino-3-phenylpropanoyl]amino]-3-phenylpropanoyl]amino]-4-methylpentanoyl]amino]hexanoyl]piperidine-4-carboxylic acid Chemical compound C([C@H](C(=O)N[C@H](CC(C)C)C(=O)N[C@H](CCCCN)C(=O)N1CCC(N)(CC1)C(O)=O)NC(=O)[C@H](N)CC=1C=CC=CC=1)C1=CC=CC=C1 FWMNVWWHGCHHJJ-SKKKGAJSSA-N 0.000 claims description 3
- 102100028972 HLA class I histocompatibility antigen, A alpha chain Human genes 0.000 claims description 3
- 108010089211 HLA-A*25 antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010080347 HLA-A*26 antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010041379 HLA-A*30 antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010021736 HLA-B15 Antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010070768 HLA-C*03 antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010069149 HLA-C*04 antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010059045 HLA-C*06 antigen Proteins 0.000 claims description 3
- 108010020404 HLA-A*43 antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010074032 HLA-A2 Antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 102000025850 HLA-A2 Antigen Human genes 0.000 claims description 2
- 108010034115 HLA-A29 antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010052046 HLA-A9 antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010002668 HLA-B12 antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010087480 HLA-B40 Antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010058038 HLA-B5 antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010039075 HLA-B8 Antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 108010007655 HLA-C*70 antigen Proteins 0.000 claims description 2
- 210000003162 effector t lymphocyte Anatomy 0.000 claims description 2
- 230000004481 post-translational protein modification Effects 0.000 claims description 2
- 239000008194 pharmaceutical composition Substances 0.000 claims 16
- 108010028938 HLA-B45 antigen Proteins 0.000 claims 3
- 210000001672 ovary Anatomy 0.000 claims 3
- 101000691214 Haloarcula marismortui (strain ATCC 43049 / DSM 3752 / JCM 8966 / VKM B-1809) 50S ribosomal protein L44e Proteins 0.000 claims 2
- 108010029526 HLA-A28 antigen Proteins 0.000 claims 1
- 238000011284 combination treatment Methods 0.000 claims 1
- 239000000427 antigen Substances 0.000 abstract description 53
- 108091007433 antigens Proteins 0.000 abstract description 53
- 102000036639 antigens Human genes 0.000 abstract description 53
- 210000001151 cytotoxic T lymphocyte Anatomy 0.000 abstract description 45
- 230000001225 therapeutic effect Effects 0.000 abstract description 12
- 238000001514 detection method Methods 0.000 abstract description 10
- 230000004044 response Effects 0.000 description 88
- 108090000623 proteins and genes Proteins 0.000 description 39
- 238000011510 Elispot assay Methods 0.000 description 37
- 108010004141 HLA-B35 Antigen Proteins 0.000 description 35
- 238000002255 vaccination Methods 0.000 description 35
- 230000005867 T cell response Effects 0.000 description 28
- 235000018102 proteins Nutrition 0.000 description 28
- 102000004169 proteins and genes Human genes 0.000 description 28
- 230000009257 reactivity Effects 0.000 description 27
- 238000000338 in vitro Methods 0.000 description 26
- 108700018351 Major Histocompatibility Complex Proteins 0.000 description 25
- 230000020382 suppression by virus of host antigen processing and presentation of peptide antigen via MHC class I Effects 0.000 description 25
- 238000000034 method Methods 0.000 description 23
- 230000002269 spontaneous effect Effects 0.000 description 23
- 230000014509 gene expression Effects 0.000 description 20
- 210000005105 peripheral blood lymphocyte Anatomy 0.000 description 20
- 108010075704 HLA-A Antigens Proteins 0.000 description 19
- 102000011786 HLA-A Antigens Human genes 0.000 description 19
- 101100342977 Neurospora crassa (strain ATCC 24698 / 74-OR23-1A / CBS 708.71 / DSM 1257 / FGSC 987) leu-1 gene Proteins 0.000 description 19
- 210000004443 dendritic cell Anatomy 0.000 description 19
- 210000001165 lymph node Anatomy 0.000 description 19
- 238000004458 analytical method Methods 0.000 description 18
- 230000006907 apoptotic process Effects 0.000 description 18
- 230000002163 immunogen Effects 0.000 description 18
- CSCPPACGZOOCGX-UHFFFAOYSA-N Acetone Chemical compound CC(C)=O CSCPPACGZOOCGX-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 15
- 206010027476 Metastases Diseases 0.000 description 15
- 210000000612 antigen-presenting cell Anatomy 0.000 description 15
- 239000008196 pharmacological composition Substances 0.000 description 15
- 102000008949 Histocompatibility Antigens Class I Human genes 0.000 description 13
- 108700028369 Alleles Proteins 0.000 description 12
- 101100512078 Caenorhabditis elegans lys-1 gene Proteins 0.000 description 12
- 238000005054 agglomeration Methods 0.000 description 12
- 230000002776 aggregation Effects 0.000 description 12
- 150000001413 amino acids Chemical class 0.000 description 12
- 239000004005 microsphere Substances 0.000 description 12
- 238000011160 research Methods 0.000 description 12
- IAZDPXIOMUYVGZ-UHFFFAOYSA-N Dimethylsulphoxide Chemical compound CS(C)=O IAZDPXIOMUYVGZ-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 10
- 108010033276 Peptide Fragments Proteins 0.000 description 10
- 102000007079 Peptide Fragments Human genes 0.000 description 10
- 210000004369 blood Anatomy 0.000 description 10
- 239000008280 blood Substances 0.000 description 10
- 230000003902 lesion Effects 0.000 description 10
- 239000012634 fragment Substances 0.000 description 9
- 239000000463 material Substances 0.000 description 9
- 108091005601 modified peptides Proteins 0.000 description 9
- 239000013641 positive control Substances 0.000 description 9
- 238000010186 staining Methods 0.000 description 9
- 238000002560 therapeutic procedure Methods 0.000 description 9
- 229920002307 Dextran Polymers 0.000 description 8
- 108010002350 Interleukin-2 Proteins 0.000 description 8
- 102000000588 Interleukin-2 Human genes 0.000 description 8
- 238000010790 dilution Methods 0.000 description 8
- 239000012895 dilution Substances 0.000 description 8
- 210000003171 tumor-infiltrating lymphocyte Anatomy 0.000 description 8
- 101100279855 Arabidopsis thaliana EPFL5 gene Proteins 0.000 description 7
- 101150031358 COLEC10 gene Proteins 0.000 description 7
- 102100024206 Collectin-10 Human genes 0.000 description 7
- NMWZMKLDGZXRKP-BZSNNMDCSA-N Cys-Phe-Phe Chemical compound [H]N[C@@H](CS)C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(O)=O NMWZMKLDGZXRKP-BZSNNMDCSA-N 0.000 description 7
- 101100496086 Homo sapiens CLEC12A gene Proteins 0.000 description 7
- QWWPYKKLXWOITQ-VOAKCMCISA-N Leu-Thr-Leu Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CC(C)C QWWPYKKLXWOITQ-VOAKCMCISA-N 0.000 description 7
- KDXKERNSBIXSRK-UHFFFAOYSA-N Lysine Natural products NCCCCC(N)C(O)=O KDXKERNSBIXSRK-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 7
- KYYMILWEGJYPQZ-IHRRRGAJSA-N Phe-Glu-Glu Chemical compound OC(=O)CC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@H](CCC(O)=O)NC(=O)[C@@H](N)CC1=CC=CC=C1 KYYMILWEGJYPQZ-IHRRRGAJSA-N 0.000 description 7
- 238000004873 anchoring Methods 0.000 description 7
- 238000003556 assay Methods 0.000 description 7
- 238000006243 chemical reaction Methods 0.000 description 7
- 238000009169 immunotherapy Methods 0.000 description 7
- 238000001727 in vivo Methods 0.000 description 7
- 238000002347 injection Methods 0.000 description 7
- 239000007924 injection Substances 0.000 description 7
- 238000002955 isolation Methods 0.000 description 7
- 210000004698 lymphocyte Anatomy 0.000 description 7
- 230000001404 mediated effect Effects 0.000 description 7
- 239000002609 medium Substances 0.000 description 7
- 210000003819 peripheral blood mononuclear cell Anatomy 0.000 description 7
- 230000035945 sensitivity Effects 0.000 description 7
- -1 HLA- Proteins 0.000 description 6
- COLNVLDHVKWLRT-QMMMGPOBSA-N L-phenylalanine Chemical compound OC(=O)[C@@H](N)CC1=CC=CC=C1 COLNVLDHVKWLRT-QMMMGPOBSA-N 0.000 description 6
- 229960002685 biotin Drugs 0.000 description 6
- 239000011616 biotin Substances 0.000 description 6
- 230000002950 deficient Effects 0.000 description 6
- 239000012636 effector Substances 0.000 description 6
- 238000005516 engineering process Methods 0.000 description 6
- 238000002474 experimental method Methods 0.000 description 6
- 108010050848 glycylleucine Proteins 0.000 description 6
- 238000011534 incubation Methods 0.000 description 6
- 210000004872 soft tissue Anatomy 0.000 description 6
- JNNVNVRBYUJYGS-CIUDSAMLSA-N Asp-Leu-Ala Chemical compound [H]N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](C)C(O)=O JNNVNVRBYUJYGS-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 5
- 101000654316 Centruroides limpidus Beta-toxin Cll2 Proteins 0.000 description 5
- LHRXAHLCRMQBGJ-RYUDHWBXSA-N Gly-Glu-Phe Chemical compound C1=CC=C(C=C1)C[C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H](CCC(=O)O)NC(=O)CN LHRXAHLCRMQBGJ-RYUDHWBXSA-N 0.000 description 5
- ZDXPYRJPNDTMRX-VKHMYHEASA-N L-glutamine Chemical compound OC(=O)[C@@H](N)CCC(N)=O ZDXPYRJPNDTMRX-VKHMYHEASA-N 0.000 description 5
- FFEARJCKVFRZRR-BYPYZUCNSA-N L-methionine Chemical compound CSCC[C@H](N)C(O)=O FFEARJCKVFRZRR-BYPYZUCNSA-N 0.000 description 5
- OUYCCCASQSFEME-QMMMGPOBSA-N L-tyrosine Chemical compound OC(=O)[C@@H](N)CC1=CC=C(O)C=C1 OUYCCCASQSFEME-QMMMGPOBSA-N 0.000 description 5
- 239000000020 Nitrocellulose Substances 0.000 description 5
- LRBSWBVUCLLRLU-BZSNNMDCSA-N Phe-Leu-Lys Chemical compound CC(C)C[C@H](NC(=O)[C@@H](N)Cc1ccccc1)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(O)=O LRBSWBVUCLLRLU-BZSNNMDCSA-N 0.000 description 5
- 235000001014 amino acid Nutrition 0.000 description 5
- 229940024606 amino acid Drugs 0.000 description 5
- 238000013459 approach Methods 0.000 description 5
- 230000001461 cytolytic effect Effects 0.000 description 5
- 238000003935 denaturing gradient gel electrophoresis Methods 0.000 description 5
- 230000001419 dependent effect Effects 0.000 description 5
- 230000002255 enzymatic effect Effects 0.000 description 5
- 201000003444 follicular lymphoma Diseases 0.000 description 5
- 101150044181 hem12 gene Proteins 0.000 description 5
- 230000036039 immunity Effects 0.000 description 5
- 208000037797 influenza A Diseases 0.000 description 5
- 238000001155 isoelectric focusing Methods 0.000 description 5
- 108010073472 leucyl-prolyl-proline Proteins 0.000 description 5
- 238000011068 loading method Methods 0.000 description 5
- 108010054155 lysyllysine Proteins 0.000 description 5
- 239000000178 monomer Substances 0.000 description 5
- 229920001220 nitrocellulos Polymers 0.000 description 5
- 230000026731 phosphorylation Effects 0.000 description 5
- 238000006366 phosphorylation reaction Methods 0.000 description 5
- 210000002966 serum Anatomy 0.000 description 5
- 239000000758 substrate Substances 0.000 description 5
- 230000004083 survival effect Effects 0.000 description 5
- 230000001988 toxicity Effects 0.000 description 5
- 231100000419 toxicity Toxicity 0.000 description 5
- OUYCCCASQSFEME-UHFFFAOYSA-N tyrosine Natural products OC(=O)C(N)CC1=CC=C(O)C=C1 OUYCCCASQSFEME-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 5
- 229940088872 Apoptosis inhibitor Drugs 0.000 description 4
- 101100422780 Caenorhabditis elegans sur-5 gene Proteins 0.000 description 4
- IDZDFWJNPOOOHE-KKUMJFAQSA-N Cys-Phe-Lys Chemical compound C1=CC=C(C=C1)C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CS)N IDZDFWJNPOOOHE-KKUMJFAQSA-N 0.000 description 4
- YYOBUPFZLKQUAX-FXQIFTODSA-N Glu-Asn-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC(N)=O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O YYOBUPFZLKQUAX-FXQIFTODSA-N 0.000 description 4
- 108010035452 HLA-A1 Antigen Proteins 0.000 description 4
- 108010034908 HLA-B52 Antigen Proteins 0.000 description 4
- 108010088652 Histocompatibility Antigens Class I Proteins 0.000 description 4
- ROHFNLRQFUQHCH-YFKPBYRVSA-N L-leucine Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(O)=O ROHFNLRQFUQHCH-YFKPBYRVSA-N 0.000 description 4
- ROHFNLRQFUQHCH-UHFFFAOYSA-N Leucine Natural products CC(C)CC(N)C(O)=O ROHFNLRQFUQHCH-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 4
- 206010025323 Lymphomas Diseases 0.000 description 4
- NVGBPTNZLWRQSY-UWVGGRQHSA-N Lys-Lys Chemical compound NCCCC[C@H](N)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CCCCN NVGBPTNZLWRQSY-UWVGGRQHSA-N 0.000 description 4
- YBAFDPFAUTYYRW-UHFFFAOYSA-N N-L-alpha-glutamyl-L-leucine Natural products CC(C)CC(C(O)=O)NC(=O)C(N)CCC(O)=O YBAFDPFAUTYYRW-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 4
- XMBSYZWANAQXEV-UHFFFAOYSA-N N-alpha-L-glutamyl-L-phenylalanine Natural products OC(=O)CCC(N)C(=O)NC(C(O)=O)CC1=CC=CC=C1 XMBSYZWANAQXEV-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 4
- 108010001441 Phosphopeptides Proteins 0.000 description 4
- WHNJMTHJGCEKGA-ULQDDVLXSA-N Pro-Phe-Leu Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O WHNJMTHJGCEKGA-ULQDDVLXSA-N 0.000 description 4
- 229920005654 Sephadex Polymers 0.000 description 4
- 239000012507 Sephadex™ Substances 0.000 description 4
- XSQUKJJJFZCRTK-UHFFFAOYSA-N Urea Chemical compound NC(N)=O XSQUKJJJFZCRTK-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 4
- 235000010724 Wisteria floribunda Nutrition 0.000 description 4
- 239000000158 apoptosis inhibitor Substances 0.000 description 4
- 210000003719 b-lymphocyte Anatomy 0.000 description 4
- 210000004899 c-terminal region Anatomy 0.000 description 4
- 230000036755 cellular response Effects 0.000 description 4
- DDRJAANPRJIHGJ-UHFFFAOYSA-N creatinine Chemical compound CN1CC(=O)NC1=N DDRJAANPRJIHGJ-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 4
- 238000011161 development Methods 0.000 description 4
- 230000004069 differentiation Effects 0.000 description 4
- 230000012010 growth Effects 0.000 description 4
- 210000000987 immune system Anatomy 0.000 description 4
- 230000006698 induction Effects 0.000 description 4
- 208000032839 leukemia Diseases 0.000 description 4
- 210000004185 liver Anatomy 0.000 description 4
- 210000002752 melanocyte Anatomy 0.000 description 4
- 206010061289 metastatic neoplasm Diseases 0.000 description 4
- 239000002243 precursor Substances 0.000 description 4
- 238000000926 separation method Methods 0.000 description 4
- YEENEYXBHNNNGV-XEHWZWQGSA-M sodium;3-acetamido-5-[acetyl(methyl)amino]-2,4,6-triiodobenzoate;(2r,3r,4s,5s,6r)-2-[(2r,3s,4s,5r)-3,4-dihydroxy-2,5-bis(hydroxymethyl)oxolan-2-yl]oxy-6-(hydroxymethyl)oxane-3,4,5-triol Chemical compound [Na+].CC(=O)N(C)C1=C(I)C(NC(C)=O)=C(I)C(C([O-])=O)=C1I.O[C@H]1[C@H](O)[C@@H](CO)O[C@]1(CO)O[C@@H]1[C@H](O)[C@@H](O)[C@H](O)[C@@H](CO)O1 YEENEYXBHNNNGV-XEHWZWQGSA-M 0.000 description 4
- 238000013112 stability test Methods 0.000 description 4
- 230000000638 stimulation Effects 0.000 description 4
- 208000027930 type IV hypersensitivity disease Diseases 0.000 description 4
- 230000009278 visceral effect Effects 0.000 description 4
- 108091003079 Bovine Serum Albumin Proteins 0.000 description 3
- 101100161175 Caenorhabditis elegans sur-6 gene Proteins 0.000 description 3
- 241000283707 Capra Species 0.000 description 3
- 241001227713 Chiron Species 0.000 description 3
- 102000004127 Cytokines Human genes 0.000 description 3
- 108090000695 Cytokines Proteins 0.000 description 3
- 102000004190 Enzymes Human genes 0.000 description 3
- 108090000790 Enzymes Proteins 0.000 description 3
- WHUUTDBJXJRKMK-UHFFFAOYSA-N Glutamic acid Natural products OC(=O)C(N)CCC(O)=O WHUUTDBJXJRKMK-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 3
- 108010072335 HLA-A19 antigen Proteins 0.000 description 3
- 108010087017 HLA-B14 Antigen Proteins 0.000 description 3
- 108010075646 HLA-B18 Antigen Proteins 0.000 description 3
- 101001019117 Homo sapiens Mediator of RNA polymerase II transcription subunit 23 Proteins 0.000 description 3
- 108090000978 Interleukin-4 Proteins 0.000 description 3
- 229930182816 L-glutamine Natural products 0.000 description 3
- KGCLIYGPQXUNLO-IUCAKERBSA-N Leu-Gly-Glu Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)NCC(=O)N[C@H](C(O)=O)CCC(O)=O KGCLIYGPQXUNLO-IUCAKERBSA-N 0.000 description 3
- 102100034771 Mediator of RNA polymerase II transcription subunit 23 Human genes 0.000 description 3
- 208000002454 Nasopharyngeal Carcinoma Diseases 0.000 description 3
- 206010061306 Nasopharyngeal cancer Diseases 0.000 description 3
- 102000011931 Nucleoproteins Human genes 0.000 description 3
- 108010061100 Nucleoproteins Proteins 0.000 description 3
- 206010035226 Plasma cell myeloma Diseases 0.000 description 3
- ONPFOYPPPOHMNH-UVBJJODRSA-N Pro-Ala-Trp Chemical compound C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC1=CNC2=CC=CC=C21)C(=O)O)NC(=O)[C@@H]3CCCN3 ONPFOYPPPOHMNH-UVBJJODRSA-N 0.000 description 3
- 108010090804 Streptavidin Proteins 0.000 description 3
- 101150080038 Sur-8 gene Proteins 0.000 description 3
- NCXVJIQMWSGRHY-KXNHARMFSA-N Thr-Leu-Pro Chemical compound C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N1CCC[C@@H]1C(=O)O)N)O NCXVJIQMWSGRHY-KXNHARMFSA-N 0.000 description 3
- AYFVYJQAPQTCCC-UHFFFAOYSA-N Threonine Natural products CC(O)C(N)C(O)=O AYFVYJQAPQTCCC-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 3
- 239000004473 Threonine Substances 0.000 description 3
- 230000006909 anti-apoptosis Effects 0.000 description 3
- 230000007503 antigenic stimulation Effects 0.000 description 3
- 108010001271 arginyl-glutamyl-arginine Proteins 0.000 description 3
- 210000001772 blood platelet Anatomy 0.000 description 3
- 210000000481 breast Anatomy 0.000 description 3
- 229940022399 cancer vaccine Drugs 0.000 description 3
- 230000006037 cell lysis Effects 0.000 description 3
- 210000001072 colon Anatomy 0.000 description 3
- 238000010276 construction Methods 0.000 description 3
- 210000004748 cultured cell Anatomy 0.000 description 3
- 230000009089 cytolysis Effects 0.000 description 3
- 230000007423 decrease Effects 0.000 description 3
- 206010012818 diffuse large B-cell lymphoma Diseases 0.000 description 3
- 230000000694 effects Effects 0.000 description 3
- 238000001962 electrophoresis Methods 0.000 description 3
- 229940088598 enzyme Drugs 0.000 description 3
- MHMNJMPURVTYEJ-UHFFFAOYSA-N fluorescein-5-isothiocyanate Chemical compound O1C(=O)C2=CC(N=C=S)=CC=C2C21C1=CC=C(O)C=C1OC1=CC(O)=CC=C21 MHMNJMPURVTYEJ-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 3
- 239000000499 gel Substances 0.000 description 3
- 108010065889 glycyl-leucyl-cysteinyl-threonyl-leucyl-valyl-alanyl-methionyl-leucine Proteins 0.000 description 3
- 238000004128 high performance liquid chromatography Methods 0.000 description 3
- 230000003053 immunization Effects 0.000 description 3
- 238000002649 immunization Methods 0.000 description 3
- 238000011532 immunohistochemical staining Methods 0.000 description 3
- 206010022000 influenza Diseases 0.000 description 3
- 230000002401 inhibitory effect Effects 0.000 description 3
- 210000004072 lung Anatomy 0.000 description 3
- 238000013507 mapping Methods 0.000 description 3
- 230000001394 metastastic effect Effects 0.000 description 3
- 229930182817 methionine Natural products 0.000 description 3
- 210000001616 monocyte Anatomy 0.000 description 3
- 201000011216 nasopharynx carcinoma Diseases 0.000 description 3
- 210000005259 peripheral blood Anatomy 0.000 description 3
- 239000011886 peripheral blood Substances 0.000 description 3
- COLNVLDHVKWLRT-UHFFFAOYSA-N phenylalanine Natural products OC(=O)C(N)CC1=CC=CC=C1 COLNVLDHVKWLRT-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 3
- 238000001556 precipitation Methods 0.000 description 3
- 101150114085 soc-2 gene Proteins 0.000 description 3
- 230000008685 targeting Effects 0.000 description 3
- 238000005406 washing Methods 0.000 description 3
- XLYOFNOQVPJJNP-UHFFFAOYSA-N water Substances O XLYOFNOQVPJJNP-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 3
- YBJHBAHKTGYVGT-ZKWXMUAHSA-N (+)-Biotin Chemical compound N1C(=O)N[C@@H]2[C@H](CCCCC(=O)O)SC[C@@H]21 YBJHBAHKTGYVGT-ZKWXMUAHSA-N 0.000 description 2
- FDKXTQMXEQVLRF-ZHACJKMWSA-N (E)-dacarbazine Chemical compound CN(C)\N=N\c1[nH]cnc1C(N)=O FDKXTQMXEQVLRF-ZHACJKMWSA-N 0.000 description 2
- QRXMUCSWCMTJGU-UHFFFAOYSA-N 5-bromo-4-chloro-3-indolyl phosphate Chemical compound C1=C(Br)C(Cl)=C2C(OP(O)(=O)O)=CNC2=C1 QRXMUCSWCMTJGU-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- QHASENCZLDHBGX-ONGXEEELSA-N Ala-Gly-Phe Chemical compound C[C@H](N)C(=O)NCC(=O)N[C@H](C(O)=O)CC1=CC=CC=C1 QHASENCZLDHBGX-ONGXEEELSA-N 0.000 description 2
- SHKGHIFSEAGTNL-DLOVCJGASA-N Ala-His-Lys Chemical compound NCCCC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@@H](NC(=O)[C@@H](N)C)CC1=CN=CN1 SHKGHIFSEAGTNL-DLOVCJGASA-N 0.000 description 2
- CKLDHDOIYBVUNP-KBIXCLLPSA-N Ala-Ile-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O CKLDHDOIYBVUNP-KBIXCLLPSA-N 0.000 description 2
- AJBVYEYZVYPFCF-CIUDSAMLSA-N Ala-Lys-Asn Chemical compound [H]N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(N)=O)C(O)=O AJBVYEYZVYPFCF-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 2
- VCSABYLVNWQYQE-UHFFFAOYSA-N Ala-Lys-Lys Natural products NCCCCC(NC(=O)C(N)C)C(=O)NC(CCCCN)C(O)=O VCSABYLVNWQYQE-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- QAODJPUKWNNNRP-DCAQKATOSA-N Arg-Glu-Arg Chemical compound NC(N)=NCCC[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCCN=C(N)N)C(O)=O QAODJPUKWNNNRP-DCAQKATOSA-N 0.000 description 2
- GXXWTNKNFFKTJB-NAKRPEOUSA-N Arg-Ile-Ser Chemical compound [H]N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](CO)C(O)=O GXXWTNKNFFKTJB-NAKRPEOUSA-N 0.000 description 2
- APHUDFFMXFYRKP-CIUDSAMLSA-N Asn-Asn-Lys Chemical compound C(CCN)C[C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)N APHUDFFMXFYRKP-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 2
- ZYPWIUFLYMQZBS-SRVKXCTJSA-N Asn-Lys-Lys Chemical compound C(CCN)C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)N ZYPWIUFLYMQZBS-SRVKXCTJSA-N 0.000 description 2
- ANRZCQXIXGDXLR-CWRNSKLLSA-N Asn-Trp-Pro Chemical compound C1C[C@@H](N(C1)C(=O)[C@H](CC2=CNC3=CC=CC=C32)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)N)C(=O)O ANRZCQXIXGDXLR-CWRNSKLLSA-N 0.000 description 2
- KPNUCOPMVSGRCR-DCAQKATOSA-N Asp-His-Arg Chemical compound [H]N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC1=CNC=N1)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(O)=O KPNUCOPMVSGRCR-DCAQKATOSA-N 0.000 description 2
- IJGRMHOSHXDMSA-UHFFFAOYSA-N Atomic nitrogen Chemical compound N#N IJGRMHOSHXDMSA-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- 102100027522 Baculoviral IAP repeat-containing protein 7 Human genes 0.000 description 2
- 102000051485 Bcl-2 family Human genes 0.000 description 2
- 108700038897 Bcl-2 family Proteins 0.000 description 2
- 108050003866 Bifunctional ligase/repressor BirA Proteins 0.000 description 2
- 102100033743 Biotin-[acetyl-CoA-carboxylase] ligase Human genes 0.000 description 2
- 101100400998 Caenorhabditis elegans mel-26 gene Proteins 0.000 description 2
- 101100315624 Caenorhabditis elegans tyr-1 gene Proteins 0.000 description 2
- 102000003914 Cholinesterases Human genes 0.000 description 2
- 108090000322 Cholinesterases Proteins 0.000 description 2
- TXGDWPBLUFQODU-XGEHTFHBSA-N Cys-Pro-Thr Chemical compound [H]N[C@@H](CS)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(O)=O TXGDWPBLUFQODU-XGEHTFHBSA-N 0.000 description 2
- 206010061818 Disease progression Diseases 0.000 description 2
- AOJJSUZBOXZQNB-TZSSRYMLSA-N Doxorubicin Chemical compound O([C@H]1C[C@@](O)(CC=2C(O)=C3C(=O)C=4C=CC=C(C=4C(=O)C3=C(O)C=21)OC)C(=O)CO)[C@H]1C[C@H](N)[C@H](O)[C@H](C)O1 AOJJSUZBOXZQNB-TZSSRYMLSA-N 0.000 description 2
- ZHNUHDYFZUAESO-UHFFFAOYSA-N Formamide Chemical compound NC=O ZHNUHDYFZUAESO-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- UTKUTMJSWKKHEM-WDSKDSINSA-N Glu-Ala-Gly Chemical compound OC(=O)CNC(=O)[C@H](C)NC(=O)[C@@H](N)CCC(O)=O UTKUTMJSWKKHEM-WDSKDSINSA-N 0.000 description 2
- NJCALAAIGREHDR-WDCWCFNPSA-N Glu-Leu-Thr Chemical compound [H]N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(O)=O NJCALAAIGREHDR-WDCWCFNPSA-N 0.000 description 2
- UDEPRBFQTWGLCW-CIUDSAMLSA-N Glu-Pro-Asp Chemical compound [H]N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(O)=O UDEPRBFQTWGLCW-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 2
- JVYNYWXHZWVJEF-NUMRIWBASA-N Glu-Thr-Asn Chemical compound C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](CC(=O)N)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CCC(=O)O)N)O JVYNYWXHZWVJEF-NUMRIWBASA-N 0.000 description 2
- 102000001398 Granzyme Human genes 0.000 description 2
- 108060005986 Granzyme Proteins 0.000 description 2
- 108010036972 HLA-A11 Antigen Proteins 0.000 description 2
- 108010018475 HLA-A31 antigen Proteins 0.000 description 2
- 108010014398 HLA-B42 antigen Proteins 0.000 description 2
- 108010075326 HLA-B51 Antigen Proteins 0.000 description 2
- 108010056113 HLA-B55 antigen Proteins 0.000 description 2
- 108010002634 HLA-Bw4 antigen Proteins 0.000 description 2
- 208000010496 Heart Arrest Diseases 0.000 description 2
- 208000002250 Hematologic Neoplasms Diseases 0.000 description 2
- 102000001554 Hemoglobins Human genes 0.000 description 2
- 108010054147 Hemoglobins Proteins 0.000 description 2
- JBJNKUOMNZGQIM-PYJNHQTQSA-N His-Arg-Ile Chemical compound [H]N[C@@H](CC1=CNC=N1)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(O)=O JBJNKUOMNZGQIM-PYJNHQTQSA-N 0.000 description 2
- LYCVKHSJGDMDLM-LURJTMIESA-N His-Gly Chemical compound OC(=O)CNC(=O)[C@@H](N)CC1=CN=CN1 LYCVKHSJGDMDLM-LURJTMIESA-N 0.000 description 2
- NTYJJOPFIAHURM-UHFFFAOYSA-N Histamine Chemical compound NCCC1=CN=CN1 NTYJJOPFIAHURM-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- 101000936083 Homo sapiens Baculoviral IAP repeat-containing protein 7 Proteins 0.000 description 2
- 241000713772 Human immunodeficiency virus 1 Species 0.000 description 2
- TVYWVSJGSHQWMT-AJNGGQMLSA-N Ile-Leu-Lys Chemical compound CC[C@H](C)[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)O)N TVYWVSJGSHQWMT-AJNGGQMLSA-N 0.000 description 2
- RQJUKVXWAKJDBW-SVSWQMSJSA-N Ile-Ser-Thr Chemical compound CC[C@H](C)[C@@H](C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)O)N RQJUKVXWAKJDBW-SVSWQMSJSA-N 0.000 description 2
- 102000008070 Interferon-gamma Human genes 0.000 description 2
- AGPKZVBTJJNPAG-WHFBIAKZSA-N L-isoleucine Chemical compound CC[C@H](C)[C@H](N)C(O)=O AGPKZVBTJJNPAG-WHFBIAKZSA-N 0.000 description 2
- KSZCCRIGNVSHFH-UWVGGRQHSA-N Leu-Arg-Gly Chemical compound [H]N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)NCC(O)=O KSZCCRIGNVSHFH-UWVGGRQHSA-N 0.000 description 2
- RZXLZBIUTDQHJQ-SRVKXCTJSA-N Leu-Lys-Asp Chemical compound [H]N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(O)=O RZXLZBIUTDQHJQ-SRVKXCTJSA-N 0.000 description 2
- WGLAORUKDGRINI-WDCWCFNPSA-N Lys-Glu-Thr Chemical compound [H]N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(O)=O WGLAORUKDGRINI-WDCWCFNPSA-N 0.000 description 2
- SLQJJFAVWSZLBL-BJDJZHNGSA-N Lys-Ile-Ala Chemical compound OC(=O)[C@H](C)NC(=O)[C@H]([C@@H](C)CC)NC(=O)[C@@H](N)CCCCN SLQJJFAVWSZLBL-BJDJZHNGSA-N 0.000 description 2
- MUXNCRWTWBMNHX-SRVKXCTJSA-N Lys-Leu-Asp Chemical compound [H]N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(O)=O MUXNCRWTWBMNHX-SRVKXCTJSA-N 0.000 description 2
- 239000004472 Lysine Substances 0.000 description 2
- ONGCSGVHCSAATF-CIUDSAMLSA-N Met-Ala-Glu Chemical compound CSCC[C@H](N)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CCC(O)=O ONGCSGVHCSAATF-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 2
- 206010027457 Metastases to liver Diseases 0.000 description 2
- 206010027480 Metastatic malignant melanoma Diseases 0.000 description 2
- WUGMRIBZSVSJNP-UHFFFAOYSA-N N-L-alanyl-L-tryptophan Natural products C1=CC=C2C(CC(NC(=O)C(N)C)C(O)=O)=CNC2=C1 WUGMRIBZSVSJNP-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- XZFYRXDAULDNFX-UHFFFAOYSA-N N-L-cysteinyl-L-phenylalanine Natural products SCC(N)C(=O)NC(C(O)=O)CC1=CC=CC=C1 XZFYRXDAULDNFX-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- 206010061309 Neoplasm progression Diseases 0.000 description 2
- 102000004160 Phosphoric Monoester Hydrolases Human genes 0.000 description 2
- 108090000608 Phosphoric Monoester Hydrolases Proteins 0.000 description 2
- KPDRZQUWJKTMBP-DCAQKATOSA-N Pro-Asp-Leu Chemical compound CC(C)C[C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)O)NC(=O)[C@@H]1CCCN1 KPDRZQUWJKTMBP-DCAQKATOSA-N 0.000 description 2
- IWIANZLCJVYEFX-RYUDHWBXSA-N Pro-Phe Chemical compound C([C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H]1NCCC1)C1=CC=CC=C1 IWIANZLCJVYEFX-RYUDHWBXSA-N 0.000 description 2
- 102000007056 Recombinant Fusion Proteins Human genes 0.000 description 2
- 108010008281 Recombinant Fusion Proteins Proteins 0.000 description 2
- UOLGINIHBRIECN-FXQIFTODSA-N Ser-Glu-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O UOLGINIHBRIECN-FXQIFTODSA-N 0.000 description 2
- DYEGLQRVMBWQLD-IXOXFDKPSA-N Ser-Thr-Phe Chemical compound C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CO)N)O DYEGLQRVMBWQLD-IXOXFDKPSA-N 0.000 description 2
- 108091008874 T cell receptors Proteins 0.000 description 2
- 102000016266 T-Cell Antigen Receptors Human genes 0.000 description 2
- 108010017842 Telomerase Proteins 0.000 description 2
- RFKVQLIXNVEOMB-WEDXCCLWSA-N Thr-Leu-Gly Chemical compound C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)NCC(=O)O)N)O RFKVQLIXNVEOMB-WEDXCCLWSA-N 0.000 description 2
- VGYVVSQFSSKZRJ-OEAJRASXSA-N Thr-Phe-Lys Chemical compound NCCCC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@@H](NC(=O)[C@@H](N)[C@H](O)C)CC1=CC=CC=C1 VGYVVSQFSSKZRJ-OEAJRASXSA-N 0.000 description 2
- XKWABWFMQXMUMT-HJGDQZAQSA-N Thr-Pro-Glu Chemical compound [H]N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O XKWABWFMQXMUMT-HJGDQZAQSA-N 0.000 description 2
- YCPOZVAOBBQLRI-WDSKDSINSA-N Treosulfan Chemical compound CS(=O)(=O)OC[C@H](O)[C@@H](O)COS(C)(=O)=O YCPOZVAOBBQLRI-WDSKDSINSA-N 0.000 description 2
- 208000035896 Twin-reversed arterial perfusion sequence Diseases 0.000 description 2
- 208000007097 Urinary Bladder Neoplasms Diseases 0.000 description 2
- 238000002679 ablation Methods 0.000 description 2
- 230000005856 abnormality Effects 0.000 description 2
- 230000001464 adherent effect Effects 0.000 description 2
- 108010005233 alanylglutamic acid Proteins 0.000 description 2
- 108010087924 alanylproline Proteins 0.000 description 2
- 230000000118 anti-neoplastic effect Effects 0.000 description 2
- 230000000692 anti-sense effect Effects 0.000 description 2
- 238000011394 anticancer treatment Methods 0.000 description 2
- 230000030741 antigen processing and presentation Effects 0.000 description 2
- 230000000890 antigenic effect Effects 0.000 description 2
- 239000002246 antineoplastic agent Substances 0.000 description 2
- 108010069926 arginyl-glycyl-serine Proteins 0.000 description 2
- 108010062796 arginyllysine Proteins 0.000 description 2
- 230000006287 biotinylation Effects 0.000 description 2
- 238000007413 biotinylation Methods 0.000 description 2
- 201000008275 breast carcinoma Diseases 0.000 description 2
- 238000009566 cancer vaccine Methods 0.000 description 2
- 239000004202 carbamide Substances 0.000 description 2
- 210000003169 central nervous system Anatomy 0.000 description 2
- 229940048961 cholinesterase Drugs 0.000 description 2
- 238000002591 computed tomography Methods 0.000 description 2
- 229940109239 creatinine Drugs 0.000 description 2
- 230000009260 cross reactivity Effects 0.000 description 2
- 208000030381 cutaneous melanoma Diseases 0.000 description 2
- 230000003013 cytotoxicity Effects 0.000 description 2
- 231100000135 cytotoxicity Toxicity 0.000 description 2
- 230000006866 deterioration Effects 0.000 description 2
- 230000005750 disease progression Effects 0.000 description 2
- 229940079593 drug Drugs 0.000 description 2
- 238000011156 evaluation Methods 0.000 description 2
- 239000000284 extract Substances 0.000 description 2
- 239000012091 fetal bovine serum Substances 0.000 description 2
- 229960004783 fotemustine Drugs 0.000 description 2
- YAKWPXVTIGTRJH-UHFFFAOYSA-N fotemustine Chemical compound CCOP(=O)(OCC)C(C)NC(=O)N(CCCl)N=O YAKWPXVTIGTRJH-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- 238000001502 gel electrophoresis Methods 0.000 description 2
- 238000002523 gelfiltration Methods 0.000 description 2
- SDUQYLNIPVEERB-QPPQHZFASA-N gemcitabine Chemical compound O=C1N=C(N)C=CN1[C@H]1C(F)(F)[C@H](O)[C@@H](CO)O1 SDUQYLNIPVEERB-QPPQHZFASA-N 0.000 description 2
- 229960005277 gemcitabine Drugs 0.000 description 2
- 238000010363 gene targeting Methods 0.000 description 2
- ZDXPYRJPNDTMRX-UHFFFAOYSA-N glutamine Natural products OC(=O)C(N)CCC(N)=O ZDXPYRJPNDTMRX-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 2
- 210000002443 helper t lymphocyte Anatomy 0.000 description 2
- 108010036413 histidylglycine Proteins 0.000 description 2
- 238000003364 immunohistochemistry Methods 0.000 description 2
- 230000001024 immunotherapeutic effect Effects 0.000 description 2
- 230000005764 inhibitory process Effects 0.000 description 2
- 229960003130 interferon gamma Drugs 0.000 description 2
- 238000005342 ion exchange Methods 0.000 description 2
- 108010034529 leucyl-lysine Proteins 0.000 description 2
- 230000001926 lymphatic effect Effects 0.000 description 2
- 239000006166 lysate Substances 0.000 description 2
- 108010009298 lysylglutamic acid Proteins 0.000 description 2
- 230000035800 maturation Effects 0.000 description 2
- 238000005259 measurement Methods 0.000 description 2
- 230000007246 mechanism Effects 0.000 description 2
- 230000009401 metastasis Effects 0.000 description 2
- 208000021039 metastatic melanoma Diseases 0.000 description 2
- 201000000050 myeloid neoplasm Diseases 0.000 description 2
- 230000006654 negative regulation of apoptotic process Effects 0.000 description 2
- 238000011275 oncology therapy Methods 0.000 description 2
- 239000013610 patient sample Substances 0.000 description 2
- 108010082406 peptide permease Proteins 0.000 description 2
- 229940023041 peptide vaccine Drugs 0.000 description 2
- 230000002093 peripheral effect Effects 0.000 description 2
- 230000008092 positive effect Effects 0.000 description 2
- 230000008569 process Effects 0.000 description 2
- 229940121649 protein inhibitor Drugs 0.000 description 2
- 239000012268 protein inhibitor Substances 0.000 description 2
- 238000003757 reverse transcription PCR Methods 0.000 description 2
- 239000000523 sample Substances 0.000 description 2
- 238000012216 screening Methods 0.000 description 2
- 238000001542 size-exclusion chromatography Methods 0.000 description 2
- 201000003708 skin melanoma Diseases 0.000 description 2
- 241000894007 species Species 0.000 description 2
- 230000009870 specific binding Effects 0.000 description 2
- 238000007920 subcutaneous administration Methods 0.000 description 2
- 239000000126 substance Substances 0.000 description 2
- 238000006467 substitution reaction Methods 0.000 description 2
- 238000001356 surgical procedure Methods 0.000 description 2
- 239000000725 suspension Substances 0.000 description 2
- 230000009885 systemic effect Effects 0.000 description 2
- 125000000341 threoninyl group Chemical group [H]OC([H])(C([H])([H])[H])C([H])(N([H])[H])C(*)=O 0.000 description 2
- 229960003181 treosulfan Drugs 0.000 description 2
- 230000005751 tumor progression Effects 0.000 description 2
- 230000003612 virological effect Effects 0.000 description 2
- QQQHVQGUNWVPNE-PVEGFDORSA-N (2S)-2-[[(2S)-6-amino-2-[[(2S)-2-[[(2S)-2-[[(2S)-2-[[2-[[(2S)-2-[[(2S)-2-[[(2S)-2-amino-4-methylpentanoyl]amino]-4-methylsulfanylbutanoyl]amino]-4-methylpentanoyl]amino]acetyl]amino]-4-carboxybutanoyl]amino]-3-phenylpropanoyl]amino]-4-methylpentanoyl]amino]hexanoyl]amino]-4-methylpentanoic acid Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CCSC)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)NCC(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@H](C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O)CC1=CC=CC=C1 QQQHVQGUNWVPNE-PVEGFDORSA-N 0.000 description 1
- ZQHXESTUHPVAAI-VMYDALPASA-N (2S)-6-amino-2-[[(2S)-1-[(2S)-2-[[(2S)-4-amino-2-[[(2S)-6-amino-2-[[(2S)-2-[[(2S,3R)-2-[[(2S)-2-[[(2S,3S)-2-[[(2S)-2-amino-5-(diaminomethylideneamino)pentanoyl]amino]-3-methylpentanoyl]amino]-3-hydroxypropanoyl]amino]-3-hydroxybutanoyl]amino]-3-phenylpropanoyl]amino]hexanoyl]amino]-4-oxobutanoyl]amino]-3-(1H-indol-3-yl)propanoyl]pyrrolidine-2-carbonyl]amino]hexanoic acid Chemical compound C([C@H](NC(=O)[C@H]([C@@H](C)O)NC(=O)[C@H](CO)NC(=O)[C@@H](NC(=O)[C@@H](N)CCCN=C(N)N)[C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(N)=O)C(=O)N[C@@H](CC=1C2=CC=CC=C2NC=1)C(=O)N1[C@@H](CCC1)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(O)=O)C1=CC=CC=C1 ZQHXESTUHPVAAI-VMYDALPASA-N 0.000 description 1
- RTYFJRNBENOOIZ-NSHDSACASA-N (3S)-1-[4-(aminomethyl)phenyl]sulfonylpiperidin-3-ol Chemical compound C1C[C@@H](CN(C1)S(=O)(=O)C2=CC=C(C=C2)CN)O RTYFJRNBENOOIZ-NSHDSACASA-N 0.000 description 1
- MZOFCQQQCNRIBI-VMXHOPILSA-N (3s)-4-[[(2s)-1-[[(2s)-1-[[(1s)-1-carboxy-2-hydroxyethyl]amino]-4-methyl-1-oxopentan-2-yl]amino]-5-(diaminomethylideneamino)-1-oxopentan-2-yl]amino]-3-[[2-[[(2s)-2,6-diaminohexanoyl]amino]acetyl]amino]-4-oxobutanoic acid Chemical compound OC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@H](CC(C)C)NC(=O)[C@H](CCCN=C(N)N)NC(=O)[C@H](CC(O)=O)NC(=O)CNC(=O)[C@@H](N)CCCCN MZOFCQQQCNRIBI-VMXHOPILSA-N 0.000 description 1
- QRXMUCSWCMTJGU-UHFFFAOYSA-L (5-bromo-4-chloro-1h-indol-3-yl) phosphate Chemical compound C1=C(Br)C(Cl)=C2C(OP([O-])(=O)[O-])=CNC2=C1 QRXMUCSWCMTJGU-UHFFFAOYSA-L 0.000 description 1
- 108091032973 (ribonucleotides)n+m Proteins 0.000 description 1
- KCVIRDLVBXYYKD-UHFFFAOYSA-O 1-nitrotetrazol-2-ium Chemical compound [O-][N+](=O)[NH+]1C=NN=N1 KCVIRDLVBXYYKD-UHFFFAOYSA-O 0.000 description 1
- VBRDBGCROKWTPV-XHNCKOQMSA-N Ala-Glu-Pro Chemical compound C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CCC(=O)O)C(=O)N1CCC[C@@H]1C(=O)O)N VBRDBGCROKWTPV-XHNCKOQMSA-N 0.000 description 1
- XSTZMVAYYCJTNR-DCAQKATOSA-N Ala-Met-Leu Chemical compound [H]N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H](CCSC)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O XSTZMVAYYCJTNR-DCAQKATOSA-N 0.000 description 1
- 102100030346 Antigen peptide transporter 1 Human genes 0.000 description 1
- 102100030343 Antigen peptide transporter 2 Human genes 0.000 description 1
- 102100021569 Apoptosis regulator Bcl-2 Human genes 0.000 description 1
- HJVGMOYJDDXLMI-AVGNSLFASA-N Arg-Arg-Lys Chemical compound NCCCC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@H](CCCNC(N)=N)NC(=O)[C@@H](N)CCCNC(N)=N HJVGMOYJDDXLMI-AVGNSLFASA-N 0.000 description 1
- TTXYKSADPSNOIF-IHRRRGAJSA-N Arg-Asp-Phe Chemical compound [H]N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(O)=O TTXYKSADPSNOIF-IHRRRGAJSA-N 0.000 description 1
- PNQWAUXQDBIJDY-GUBZILKMSA-N Arg-Glu-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O PNQWAUXQDBIJDY-GUBZILKMSA-N 0.000 description 1
- HJDNZFIYILEIKR-OSUNSFLBSA-N Arg-Ile-Thr Chemical compound [H]N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(O)=O HJDNZFIYILEIKR-OSUNSFLBSA-N 0.000 description 1
- JOADBFCFJGNIKF-GUBZILKMSA-N Arg-Met-Ala Chemical compound [H]N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H](CCSC)C(=O)N[C@@H](C)C(O)=O JOADBFCFJGNIKF-GUBZILKMSA-N 0.000 description 1
- YCYXHLZRUSJITQ-SRVKXCTJSA-N Arg-Pro-Pro Chemical compound NC(=N)NCCC[C@H](N)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N1[C@H](C(O)=O)CCC1 YCYXHLZRUSJITQ-SRVKXCTJSA-N 0.000 description 1
- BKDDABUWNKGZCK-XHNCKOQMSA-N Asn-Glu-Pro Chemical compound C1C[C@@H](N(C1)C(=O)[C@H](CCC(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)N)C(=O)O BKDDABUWNKGZCK-XHNCKOQMSA-N 0.000 description 1
- NLRJGXZWTKXRHP-DCAQKATOSA-N Asn-Leu-Arg Chemical compound [H]N[C@@H](CC(N)=O)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(O)=O NLRJGXZWTKXRHP-DCAQKATOSA-N 0.000 description 1
- OMMIEVATLAGRCK-BYPYZUCNSA-N Asp-Gly-Gly Chemical compound OC(=O)C[C@H](N)C(=O)NCC(=O)NCC(O)=O OMMIEVATLAGRCK-BYPYZUCNSA-N 0.000 description 1
- 208000023275 Autoimmune disease Diseases 0.000 description 1
- 108090001008 Avidin Proteins 0.000 description 1
- 108091007065 BIRCs Proteins 0.000 description 1
- 102100021677 Baculoviral IAP repeat-containing protein 2 Human genes 0.000 description 1
- 101710177961 Baculoviral IAP repeat-containing protein 2 Proteins 0.000 description 1
- 102100021662 Baculoviral IAP repeat-containing protein 3 Human genes 0.000 description 1
- 101710177962 Baculoviral IAP repeat-containing protein 3 Proteins 0.000 description 1
- 102100021277 Beta-secretase 2 Human genes 0.000 description 1
- 101710150190 Beta-secretase 2 Proteins 0.000 description 1
- 206010005003 Bladder cancer Diseases 0.000 description 1
- 241000588832 Bordetella pertussis Species 0.000 description 1
- 208000003174 Brain Neoplasms Diseases 0.000 description 1
- 125000001433 C-terminal amino-acid group Chemical group 0.000 description 1
- 102100026094 C-type lectin domain family 12 member A Human genes 0.000 description 1
- 101710188619 C-type lectin domain family 12 member A Proteins 0.000 description 1
- 101150013553 CD40 gene Proteins 0.000 description 1
- 102100035793 CD83 antigen Human genes 0.000 description 1
- 102000009728 CDC2 Protein Kinase Human genes 0.000 description 1
- 108010034798 CDC2 Protein Kinase Proteins 0.000 description 1
- 229940126074 CDK kinase inhibitor Drugs 0.000 description 1
- 101100314454 Caenorhabditis elegans tra-1 gene Proteins 0.000 description 1
- 201000009030 Carcinoma Diseases 0.000 description 1
- 208000001333 Colorectal Neoplasms Diseases 0.000 description 1
- 208000035473 Communicable disease Diseases 0.000 description 1
- 102100034770 Cyclin-dependent kinase inhibitor 3 Human genes 0.000 description 1
- ZOLXQKZHYOHHMD-DLOVCJGASA-N Cys-Ala-Phe Chemical compound C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CS)N ZOLXQKZHYOHHMD-DLOVCJGASA-N 0.000 description 1
- XZFYRXDAULDNFX-UWVGGRQHSA-N Cys-Phe Chemical compound SC[C@H](N)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CC1=CC=CC=C1 XZFYRXDAULDNFX-UWVGGRQHSA-N 0.000 description 1
- JEKIARHEWURQRJ-BZSNNMDCSA-N Cys-Phe-Tyr Chemical compound C1=CC=C(C=C1)C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC2=CC=C(C=C2)O)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CS)N JEKIARHEWURQRJ-BZSNNMDCSA-N 0.000 description 1
- 101710088194 Dehydrogenase Proteins 0.000 description 1
- 208000006313 Delayed Hypersensitivity Diseases 0.000 description 1
- 238000002965 ELISA Methods 0.000 description 1
- 238000012286 ELISA Assay Methods 0.000 description 1
- 101710122233 Epstein-Barr nuclear antigen 4 Proteins 0.000 description 1
- 101100129915 Escherichia coli (strain K12) melB gene Proteins 0.000 description 1
- 241001198387 Escherichia coli BL21(DE3) Species 0.000 description 1
- 238000012413 Fluorescence activated cell sorting analysis Methods 0.000 description 1
- 241000287828 Gallus gallus Species 0.000 description 1
- 229930182566 Gentamicin Natural products 0.000 description 1
- CEAZRRDELHUEMR-URQXQFDESA-N Gentamicin Chemical compound O1[C@H](C(C)NC)CC[C@@H](N)[C@H]1O[C@H]1[C@H](O)[C@@H](O[C@@H]2[C@@H]([C@@H](NC)[C@@](C)(O)CO2)O)[C@H](N)C[C@@H]1N CEAZRRDELHUEMR-URQXQFDESA-N 0.000 description 1
- AVZHGSCDKIQZPQ-CIUDSAMLSA-N Glu-Arg-Ala Chemical compound C[C@H](NC(=O)[C@H](CCCNC(N)=N)NC(=O)[C@@H](N)CCC(O)=O)C(O)=O AVZHGSCDKIQZPQ-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 1
- ILGFBUGLBSAQQB-GUBZILKMSA-N Glu-Glu-Arg Chemical compound [H]N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(O)=O ILGFBUGLBSAQQB-GUBZILKMSA-N 0.000 description 1
- UGSVSNXPJJDJKL-SDDRHHMPSA-N Glu-Leu-Pro Chemical compound CC(C)C[C@@H](C(=O)N1CCC[C@@H]1C(=O)O)NC(=O)[C@H](CCC(=O)O)N UGSVSNXPJJDJKL-SDDRHHMPSA-N 0.000 description 1
- QNJNPKSWAHPYGI-JYJNAYRXSA-N Glu-Phe-Leu Chemical compound OC(=O)CC[C@H](N)C(=O)N[C@H](C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O)CC1=CC=CC=C1 QNJNPKSWAHPYGI-JYJNAYRXSA-N 0.000 description 1
- DCBSZJJHOTXMHY-DCAQKATOSA-N Glu-Pro-Pro Chemical compound OC(=O)CC[C@H](N)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N1[C@H](C(O)=O)CCC1 DCBSZJJHOTXMHY-DCAQKATOSA-N 0.000 description 1
- HZISRJBYZAODRV-XQXXSGGOSA-N Glu-Thr-Ala Chemical compound [H]N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](C)C(O)=O HZISRJBYZAODRV-XQXXSGGOSA-N 0.000 description 1
- CUYLIWAAAYJKJH-RYUDHWBXSA-N Gly-Glu-Tyr Chemical compound NCC(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CC1=CC=C(O)C=C1 CUYLIWAAAYJKJH-RYUDHWBXSA-N 0.000 description 1
- YIFUFYZELCMPJP-YUMQZZPRSA-N Gly-Leu-Cys Chemical compound NCC(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CS)C(O)=O YIFUFYZELCMPJP-YUMQZZPRSA-N 0.000 description 1
- HHRODZSXDXMUHS-LURJTMIESA-N Gly-Met-Gly Chemical compound CSCC[C@H](NC(=O)C[NH3+])C(=O)NCC([O-])=O HHRODZSXDXMUHS-LURJTMIESA-N 0.000 description 1
- 102000004269 Granulocyte Colony-Stimulating Factor Human genes 0.000 description 1
- 108010017080 Granulocyte Colony-Stimulating Factor Proteins 0.000 description 1
- 108010032218 HLA-A*23 antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010026122 HLA-A*33 antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010020515 HLA-A*68 antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010009256 HLA-B13 Antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010061486 HLA-B27 Antigen Proteins 0.000 description 1
- 102000012153 HLA-B27 Antigen Human genes 0.000 description 1
- 108010070087 HLA-B37 Antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010014597 HLA-B44 Antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010076685 HLA-B46 antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010006821 HLA-B67 antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010016121 HLA-C*05 antigen Proteins 0.000 description 1
- 108010037618 HLA-C*08 antigen Proteins 0.000 description 1
- HTTJABKRGRZYRN-UHFFFAOYSA-N Heparin Chemical compound OC1C(NC(=O)C)C(O)OC(COS(O)(=O)=O)C1OC1C(OS(O)(=O)=O)C(O)C(OC2C(C(OS(O)(=O)=O)C(OC3C(C(O)C(O)C(O3)C(O)=O)OS(O)(=O)=O)C(CO)O2)NS(O)(=O)=O)C(C(O)=O)O1 HTTJABKRGRZYRN-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 206010061998 Hepatic lesion Diseases 0.000 description 1
- VHOLZZKNEBBHTH-YUMQZZPRSA-N His-Glu Chemical compound OC(=O)CC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@@H](N)CC1=CNC=N1 VHOLZZKNEBBHTH-YUMQZZPRSA-N 0.000 description 1
- UMBKDWGQESDCTO-KKUMJFAQSA-N His-Lys-Lys Chemical compound [H]N[C@@H](CC1=CNC=N1)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(O)=O UMBKDWGQESDCTO-KKUMJFAQSA-N 0.000 description 1
- 101000971171 Homo sapiens Apoptosis regulator Bcl-2 Proteins 0.000 description 1
- 101000946856 Homo sapiens CD83 antigen Proteins 0.000 description 1
- 101000945639 Homo sapiens Cyclin-dependent kinase inhibitor 3 Proteins 0.000 description 1
- 101000986084 Homo sapiens HLA class I histocompatibility antigen, C alpha chain Proteins 0.000 description 1
- 101100395310 Homo sapiens HLA-A gene Proteins 0.000 description 1
- 101001056180 Homo sapiens Induced myeloid leukemia cell differentiation protein Mcl-1 Proteins 0.000 description 1
- 101000599940 Homo sapiens Interferon gamma Proteins 0.000 description 1
- 101000578784 Homo sapiens Melanoma antigen recognized by T-cells 1 Proteins 0.000 description 1
- 101001012157 Homo sapiens Receptor tyrosine-protein kinase erbB-2 Proteins 0.000 description 1
- 108091006905 Human Serum Albumin Proteins 0.000 description 1
- 102000008100 Human Serum Albumin Human genes 0.000 description 1
- 241000701044 Human gammaherpesvirus 4 Species 0.000 description 1
- 241000725303 Human immunodeficiency virus Species 0.000 description 1
- 241000701806 Human papillomavirus Species 0.000 description 1
- RWIKBYVJQAJYDP-BJDJZHNGSA-N Ile-Ala-Lys Chemical compound CC[C@H](C)[C@H](N)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CCCCN RWIKBYVJQAJYDP-BJDJZHNGSA-N 0.000 description 1
- SJIGTGZVQGLMGG-NAKRPEOUSA-N Ile-Cys-Arg Chemical compound N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](CS)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)O SJIGTGZVQGLMGG-NAKRPEOUSA-N 0.000 description 1
- JNDYZNJRRNFYIR-VGDYDELISA-N Ile-His-Cys Chemical compound CC[C@H](C)[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC1=CN=CN1)C(=O)N[C@@H](CS)C(=O)O)N JNDYZNJRRNFYIR-VGDYDELISA-N 0.000 description 1
- VNDQNDYEPSXHLU-JUKXBJQTSA-N Ile-His-Tyr Chemical compound CC[C@H](C)[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC1=CN=CN1)C(=O)N[C@@H](CC2=CC=C(C=C2)O)C(=O)O)N VNDQNDYEPSXHLU-JUKXBJQTSA-N 0.000 description 1
- FZWVCYCYWCLQDH-NHCYSSNCSA-N Ile-Leu-Gly Chemical compound CC[C@H](C)[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)NCC(=O)O)N FZWVCYCYWCLQDH-NHCYSSNCSA-N 0.000 description 1
- WYUHAXJAMDTOAU-IAVJCBSLSA-N Ile-Phe-Ile Chemical compound CC[C@H](C)[C@@H](C(=O)N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)O)N WYUHAXJAMDTOAU-IAVJCBSLSA-N 0.000 description 1
- 108060003951 Immunoglobulin Proteins 0.000 description 1
- 102100026539 Induced myeloid leukemia cell differentiation protein Mcl-1 Human genes 0.000 description 1
- 208000022559 Inflammatory bowel disease Diseases 0.000 description 1
- IBMVEYRWAWIOTN-UHFFFAOYSA-N L-Leucyl-L-Arginyl-L-Proline Natural products CC(C)CC(N)C(=O)NC(CCCN=C(N)N)C(=O)N1CCCC1C(O)=O IBMVEYRWAWIOTN-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- FADYJNXDPBKVCA-UHFFFAOYSA-N L-Phenylalanyl-L-lysin Natural products NCCCCC(C(O)=O)NC(=O)C(N)CC1=CC=CC=C1 FADYJNXDPBKVCA-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- ONIBWKKTOPOVIA-BYPYZUCNSA-N L-Proline Chemical compound OC(=O)[C@@H]1CCCN1 ONIBWKKTOPOVIA-BYPYZUCNSA-N 0.000 description 1
- QNAYBMKLOCPYGJ-REOHCLBHSA-N L-alanine Chemical compound C[C@H](N)C(O)=O QNAYBMKLOCPYGJ-REOHCLBHSA-N 0.000 description 1
- CKLJMWTZIZZHCS-REOHCLBHSA-N L-aspartic acid Chemical compound OC(=O)[C@@H](N)CC(O)=O CKLJMWTZIZZHCS-REOHCLBHSA-N 0.000 description 1
- BQSLGJHIAGOZCD-CIUDSAMLSA-N Leu-Ala-Ser Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H](CO)C(O)=O BQSLGJHIAGOZCD-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 1
- IBMVEYRWAWIOTN-RWMBFGLXSA-N Leu-Arg-Pro Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CCCN=C(N)N)C(=O)N1CCC[C@@H]1C(O)=O IBMVEYRWAWIOTN-RWMBFGLXSA-N 0.000 description 1
- YKNBJXOJTURHCU-DCAQKATOSA-N Leu-Asp-Arg Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CCCN=C(N)N YKNBJXOJTURHCU-DCAQKATOSA-N 0.000 description 1
- HUEBCHPSXSQUGN-GARJFASQSA-N Leu-Cys-Pro Chemical compound CC(C)C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CS)C(=O)N1CCC[C@@H]1C(=O)O)N HUEBCHPSXSQUGN-GARJFASQSA-N 0.000 description 1
- OGUUKPXUTHOIAV-SDDRHHMPSA-N Leu-Glu-Pro Chemical compound CC(C)C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CCC(=O)O)C(=O)N1CCC[C@@H]1C(=O)O)N OGUUKPXUTHOIAV-SDDRHHMPSA-N 0.000 description 1
- HYIFFZAQXPUEAU-QWRGUYRKSA-N Leu-Gly-Leu Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)NCC(=O)N[C@H](C(O)=O)CC(C)C HYIFFZAQXPUEAU-QWRGUYRKSA-N 0.000 description 1
- DSFYPIUSAMSERP-IHRRRGAJSA-N Leu-Leu-Arg Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CCCN=C(N)N DSFYPIUSAMSERP-IHRRRGAJSA-N 0.000 description 1
- YOKVEHGYYQEQOP-QWRGUYRKSA-N Leu-Leu-Gly Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)NCC(O)=O YOKVEHGYYQEQOP-QWRGUYRKSA-N 0.000 description 1
- HVHRPWQEQHIQJF-AVGNSLFASA-N Leu-Lys-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O HVHRPWQEQHIQJF-AVGNSLFASA-N 0.000 description 1
- BGZCJDGBBUUBHA-KKUMJFAQSA-N Leu-Lys-Leu Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O BGZCJDGBBUUBHA-KKUMJFAQSA-N 0.000 description 1
- DPURXCQCHSQPAN-AVGNSLFASA-N Leu-Pro-Pro Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N1[C@H](C(O)=O)CCC1 DPURXCQCHSQPAN-AVGNSLFASA-N 0.000 description 1
- ZJZNLRVCZWUONM-JXUBOQSCSA-N Leu-Thr-Ala Chemical compound CC(C)C[C@H](N)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](C)C(O)=O ZJZNLRVCZWUONM-JXUBOQSCSA-N 0.000 description 1
- JBRWKVANRYPCAF-XIRDDKMYSA-N Lys-Asn-Trp Chemical compound C1=CC=C2C(=C1)C(=CN2)C[C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)NC(=O)[C@H](CCCCN)N JBRWKVANRYPCAF-XIRDDKMYSA-N 0.000 description 1
- IBQMEXQYZMVIFU-SRVKXCTJSA-N Lys-Asp-His Chemical compound C1=C(NC=N1)C[C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)O)NC(=O)[C@H](CCCCN)N IBQMEXQYZMVIFU-SRVKXCTJSA-N 0.000 description 1
- MGKFCQFVPKOWOL-CIUDSAMLSA-N Lys-Ser-Asp Chemical compound C(CCN)C[C@@H](C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CC(=O)O)C(=O)O)N MGKFCQFVPKOWOL-CIUDSAMLSA-N 0.000 description 1
- 102100029450 M1-specific T cell receptor alpha chain Human genes 0.000 description 1
- 102000043131 MHC class II family Human genes 0.000 description 1
- 108091054438 MHC class II family Proteins 0.000 description 1
- 102000007651 Macrophage Colony-Stimulating Factor Human genes 0.000 description 1
- 108010046938 Macrophage Colony-Stimulating Factor Proteins 0.000 description 1
- 206010025671 Malignant melanoma stage IV Diseases 0.000 description 1
- 206010064912 Malignant transformation Diseases 0.000 description 1
- 102100028389 Melanoma antigen recognized by T-cells 1 Human genes 0.000 description 1
- 108010023335 Member 2 Subfamily B ATP Binding Cassette Transporter Proteins 0.000 description 1
- 206010027451 Metastases to adrenals Diseases 0.000 description 1
- 206010059282 Metastases to central nervous system Diseases 0.000 description 1
- 206010027463 Metastases to pleura Diseases 0.000 description 1
- 241001465754 Metazoa Species 0.000 description 1
- 208000034578 Multiple myelomas Diseases 0.000 description 1
- 101100346932 Mus musculus Muc1 gene Proteins 0.000 description 1
- KZNQNBZMBZJQJO-UHFFFAOYSA-N N-glycyl-L-proline Natural products NCC(=O)N1CCCC1C(O)=O KZNQNBZMBZJQJO-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 206010029260 Neuroblastoma Diseases 0.000 description 1
- 108091034117 Oligonucleotide Proteins 0.000 description 1
- 108010058846 Ovalbumin Proteins 0.000 description 1
- 229930012538 Paclitaxel Natural products 0.000 description 1
- 102000035195 Peptidases Human genes 0.000 description 1
- 108091005804 Peptidases Proteins 0.000 description 1
- 101800001442 Peptide pr Proteins 0.000 description 1
- 208000004605 Persistent Truncus Arteriosus Diseases 0.000 description 1
- XMPUYNHKEPFERE-IHRRRGAJSA-N Phe-Asp-Arg Chemical compound NC(N)=NCCC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@H](CC(O)=O)NC(=O)[C@@H](N)CC1=CC=CC=C1 XMPUYNHKEPFERE-IHRRRGAJSA-N 0.000 description 1
- YCCUXNNKXDGMAM-KKUMJFAQSA-N Phe-Leu-Ser Chemical compound [H]N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CO)C(O)=O YCCUXNNKXDGMAM-KKUMJFAQSA-N 0.000 description 1
- BONHGTUEEPIMPM-AVGNSLFASA-N Phe-Ser-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O BONHGTUEEPIMPM-AVGNSLFASA-N 0.000 description 1
- XNQMZHLAYFWSGJ-HTUGSXCWSA-N Phe-Thr-Glu Chemical compound [H]N[C@@H](CC1=CC=CC=C1)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O XNQMZHLAYFWSGJ-HTUGSXCWSA-N 0.000 description 1
- BAONJAHBAUDJKA-BZSNNMDCSA-N Phe-Tyr-Asp Chemical compound C([C@H](N)C(=O)N[C@@H](CC=1C=CC(O)=CC=1)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(O)=O)C1=CC=CC=C1 BAONJAHBAUDJKA-BZSNNMDCSA-N 0.000 description 1
- 241000288906 Primates Species 0.000 description 1
- NHDVNAKDACFHPX-GUBZILKMSA-N Pro-Arg-Ala Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(=O)N[C@@H](C)C(O)=O NHDVNAKDACFHPX-GUBZILKMSA-N 0.000 description 1
- AMBLXEMWFARNNQ-DCAQKATOSA-N Pro-Asn-Leu Chemical compound CC(C)C[C@@H](C(=O)O)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)NC(=O)[C@@H]1CCCN1 AMBLXEMWFARNNQ-DCAQKATOSA-N 0.000 description 1
- DEDANIDYQAPTFI-IHRRRGAJSA-N Pro-Asp-Tyr Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC1=CC=C(O)C=C1)C(O)=O DEDANIDYQAPTFI-IHRRRGAJSA-N 0.000 description 1
- NXEYSLRNNPWCRN-SRVKXCTJSA-N Pro-Glu-Leu Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O NXEYSLRNNPWCRN-SRVKXCTJSA-N 0.000 description 1
- CLNJSLSHKJECME-BQBZGAKWSA-N Pro-Gly-Ala Chemical compound OC(=O)[C@H](C)NC(=O)CNC(=O)[C@@H]1CCCN1 CLNJSLSHKJECME-BQBZGAKWSA-N 0.000 description 1
- SOACYAXADBWDDT-CYDGBPFRSA-N Pro-Ile-Arg Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(O)=O SOACYAXADBWDDT-CYDGBPFRSA-N 0.000 description 1
- VTFXTWDFPTWNJY-RHYQMDGZSA-N Pro-Leu-Thr Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(O)=O VTFXTWDFPTWNJY-RHYQMDGZSA-N 0.000 description 1
- RVQDZELMXZRSSI-IUCAKERBSA-N Pro-Lys Chemical compound NCCCC[C@@H](C(O)=O)NC(=O)[C@@H]1CCCN1 RVQDZELMXZRSSI-IUCAKERBSA-N 0.000 description 1
- KDBHVPXBQADZKY-GUBZILKMSA-N Pro-Pro-Ala Chemical compound OC(=O)[C@H](C)NC(=O)[C@@H]1CCCN1C(=O)[C@H]1NCCC1 KDBHVPXBQADZKY-GUBZILKMSA-N 0.000 description 1
- IURWWZYKYPEANQ-HJGDQZAQSA-N Pro-Thr-Glu Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O IURWWZYKYPEANQ-HJGDQZAQSA-N 0.000 description 1
- CHYAYDLYYIJCKY-OSUNSFLBSA-N Pro-Thr-Ile Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(O)=O CHYAYDLYYIJCKY-OSUNSFLBSA-N 0.000 description 1
- FDMCIBSQRKFSTJ-RHYQMDGZSA-N Pro-Thr-Leu Chemical compound [H]N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O FDMCIBSQRKFSTJ-RHYQMDGZSA-N 0.000 description 1
- ONIBWKKTOPOVIA-UHFFFAOYSA-N Proline Natural products OC(=O)C1CCCN1 ONIBWKKTOPOVIA-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 239000004365 Protease Substances 0.000 description 1
- 108010090931 Proto-Oncogene Proteins c-bcl-2 Proteins 0.000 description 1
- 102000013535 Proto-Oncogene Proteins c-bcl-2 Human genes 0.000 description 1
- 239000012980 RPMI-1640 medium Substances 0.000 description 1
- 102100030086 Receptor tyrosine-protein kinase erbB-2 Human genes 0.000 description 1
- 208000006265 Renal cell carcinoma Diseases 0.000 description 1
- 241000283984 Rodentia Species 0.000 description 1
- XNCUYZKGQOCOQH-YUMQZZPRSA-N Ser-Leu-Gly Chemical compound [H]N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)NCC(O)=O XNCUYZKGQOCOQH-YUMQZZPRSA-N 0.000 description 1
- OWCVUSJMEBGMOK-YUMQZZPRSA-N Ser-Lys-Gly Chemical compound [H]N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)NCC(O)=O OWCVUSJMEBGMOK-YUMQZZPRSA-N 0.000 description 1
- ZKOKTQPHFMRSJP-YJRXYDGGSA-N Ser-Thr-Tyr Chemical compound [H]N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CC1=CC=C(O)C=C1)C(O)=O ZKOKTQPHFMRSJP-YJRXYDGGSA-N 0.000 description 1
- MTCFGRXMJLQNBG-UHFFFAOYSA-N Serine Natural products OCC(N)C(O)=O MTCFGRXMJLQNBG-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 208000000453 Skin Neoplasms Diseases 0.000 description 1
- 235000002595 Solanum tuberosum Nutrition 0.000 description 1
- 244000061456 Solanum tuberosum Species 0.000 description 1
- 239000008049 TAE buffer Substances 0.000 description 1
- 101800000849 Tachykinin-associated peptide 2 Proteins 0.000 description 1
- 102100032938 Telomerase reverse transcriptase Human genes 0.000 description 1
- ZUXQFMVPAYGPFJ-JXUBOQSCSA-N Thr-Ala-Lys Chemical compound C[C@@H](O)[C@H](N)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@H](C(O)=O)CCCCN ZUXQFMVPAYGPFJ-JXUBOQSCSA-N 0.000 description 1
- YAAPRMFURSENOZ-KATARQTJSA-N Thr-Cys-Lys Chemical compound C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](CS)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)O)N)O YAAPRMFURSENOZ-KATARQTJSA-N 0.000 description 1
- CQNFRKAKGDSJFR-NUMRIWBASA-N Thr-Glu-Asn Chemical compound C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](CCC(=O)O)C(=O)N[C@@H](CC(=O)N)C(=O)O)N)O CQNFRKAKGDSJFR-NUMRIWBASA-N 0.000 description 1
- UDQBCBUXAQIZAK-GLLZPBPUSA-N Thr-Glu-Glu Chemical compound [H]N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCC(O)=O)C(O)=O UDQBCBUXAQIZAK-GLLZPBPUSA-N 0.000 description 1
- MUAFDCVOHYAFNG-RCWTZXSCSA-N Thr-Pro-Arg Chemical compound [H]N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CCCNC(N)=N)C(O)=O MUAFDCVOHYAFNG-RCWTZXSCSA-N 0.000 description 1
- 102000002689 Toll-like receptor Human genes 0.000 description 1
- 108020000411 Toll-like receptor Proteins 0.000 description 1
- XOLLWQIBBLBAHQ-WDSOQIARSA-N Trp-Pro-Leu Chemical compound [H]N[C@@H](CC1=CNC2=C1C=CC=C2)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(O)=O XOLLWQIBBLBAHQ-WDSOQIARSA-N 0.000 description 1
- 208000037258 Truncus arteriosus Diseases 0.000 description 1
- 108060008682 Tumor Necrosis Factor Proteins 0.000 description 1
- 102000000852 Tumor Necrosis Factor-alpha Human genes 0.000 description 1
- 102100040247 Tumor necrosis factor Human genes 0.000 description 1
- 102100040245 Tumor necrosis factor receptor superfamily member 5 Human genes 0.000 description 1
- VNYDHJARLHNEGA-RYUDHWBXSA-N Tyr-Pro Chemical compound C([C@H](N)C(=O)N1[C@@H](CCC1)C(O)=O)C1=CC=C(O)C=C1 VNYDHJARLHNEGA-RYUDHWBXSA-N 0.000 description 1
- 102000003425 Tyrosinase Human genes 0.000 description 1
- 108060008724 Tyrosinase Proteins 0.000 description 1
- 201000005969 Uveal melanoma Diseases 0.000 description 1
- 206010047115 Vasculitis Diseases 0.000 description 1
- 206010047642 Vitiligo Diseases 0.000 description 1
- 230000003187 abdominal effect Effects 0.000 description 1
- 238000009825 accumulation Methods 0.000 description 1
- HGEVZDLYZYVYHD-UHFFFAOYSA-N acetic acid;2-amino-2-(hydroxymethyl)propane-1,3-diol;2-[2-[bis(carboxymethyl)amino]ethyl-(carboxymethyl)amino]acetic acid Chemical compound CC(O)=O.OCC(N)(CO)CO.OC(=O)CN(CC(O)=O)CCN(CC(O)=O)CC(O)=O HGEVZDLYZYVYHD-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 230000033289 adaptive immune response Effects 0.000 description 1
- 210000004100 adrenal gland Anatomy 0.000 description 1
- 229940009456 adriamycin Drugs 0.000 description 1
- 235000004279 alanine Nutrition 0.000 description 1
- 229940037003 alum Drugs 0.000 description 1
- BIIVYFLTOXDAOV-YVEFUNNKSA-N alvocidib Chemical compound O[C@@H]1CN(C)CC[C@@H]1C1=C(O)C=C(O)C2=C1OC(C=1C(=CC=CC=1)Cl)=CC2=O BIIVYFLTOXDAOV-YVEFUNNKSA-N 0.000 description 1
- 229950010817 alvocidib Drugs 0.000 description 1
- 125000000129 anionic group Chemical group 0.000 description 1
- 230000002424 anti-apoptotic effect Effects 0.000 description 1
- 230000000259 anti-tumor effect Effects 0.000 description 1
- 230000006023 anti-tumor response Effects 0.000 description 1
- 239000000074 antisense oligonucleotide Substances 0.000 description 1
- 238000012230 antisense oligonucleotides Methods 0.000 description 1
- 230000005975 antitumor immune response Effects 0.000 description 1
- 108010013835 arginine glutamate Proteins 0.000 description 1
- 108010052670 arginyl-glutamyl-glutamic acid Proteins 0.000 description 1
- 108010029539 arginyl-prolyl-proline Proteins 0.000 description 1
- 235000003704 aspartic acid Nutrition 0.000 description 1
- 230000001363 autoimmune Effects 0.000 description 1
- 108700000711 bcl-X Proteins 0.000 description 1
- 102000055104 bcl-X Human genes 0.000 description 1
- OQFSQFPPLPISGP-UHFFFAOYSA-N beta-carboxyaspartic acid Natural products OC(=O)C(N)C(C(O)=O)C(O)=O OQFSQFPPLPISGP-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 230000033228 biological regulation Effects 0.000 description 1
- 230000015572 biosynthetic process Effects 0.000 description 1
- 235000020958 biotin Nutrition 0.000 description 1
- 230000000903 blocking effect Effects 0.000 description 1
- 210000000988 bone and bone Anatomy 0.000 description 1
- 229940098773 bovine serum albumin Drugs 0.000 description 1
- 210000004556 brain Anatomy 0.000 description 1
- 239000000872 buffer Substances 0.000 description 1
- 238000002619 cancer immunotherapy Methods 0.000 description 1
- 239000012830 cancer therapeutic Substances 0.000 description 1
- 230000000747 cardiac effect Effects 0.000 description 1
- 230000030833 cell death Effects 0.000 description 1
- 230000010261 cell growth Effects 0.000 description 1
- 230000004663 cell proliferation Effects 0.000 description 1
- 239000006285 cell suspension Substances 0.000 description 1
- 230000007969 cellular immunity Effects 0.000 description 1
- 230000002490 cerebral effect Effects 0.000 description 1
- 208000019065 cervical carcinoma Diseases 0.000 description 1
- 238000012512 characterization method Methods 0.000 description 1
- 239000003153 chemical reaction reagent Substances 0.000 description 1
- 239000003795 chemical substances by application Substances 0.000 description 1
- 238000011342 chemoimmunotherapy Methods 0.000 description 1
- 230000000295 complement effect Effects 0.000 description 1
- 239000002299 complementary DNA Substances 0.000 description 1
- 239000000306 component Substances 0.000 description 1
- 150000001875 compounds Chemical class 0.000 description 1
- 230000008878 coupling Effects 0.000 description 1
- 238000010168 coupling process Methods 0.000 description 1
- 238000005859 coupling reaction Methods 0.000 description 1
- 238000005138 cryopreservation Methods 0.000 description 1
- 238000011498 curative surgery Methods 0.000 description 1
- 239000002875 cyclin dependent kinase inhibitor Substances 0.000 description 1
- 229940043378 cyclin-dependent kinase inhibitor Drugs 0.000 description 1
- 235000018417 cysteine Nutrition 0.000 description 1
- XUJNEKJLAYXESH-UHFFFAOYSA-N cysteine Natural products SCC(N)C(O)=O XUJNEKJLAYXESH-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 230000001086 cytosolic effect Effects 0.000 description 1
- 231100000263 cytotoxicity test Toxicity 0.000 description 1
- 229960003901 dacarbazine Drugs 0.000 description 1
- 230000006378 damage Effects 0.000 description 1
- 230000034994 death Effects 0.000 description 1
- 239000003085 diluting agent Substances 0.000 description 1
- MCWXGJITAZMZEV-UHFFFAOYSA-N dimethoate Chemical compound CNC(=O)CSP(=S)(OC)OC MCWXGJITAZMZEV-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- XEYBRNLFEZDVAW-ARSRFYASSA-N dinoprostone Chemical compound CCCCC[C@H](O)\C=C\[C@H]1[C@H](O)CC(=O)[C@@H]1C\C=C/CCCC(O)=O XEYBRNLFEZDVAW-ARSRFYASSA-N 0.000 description 1
- 229960002986 dinoprostone Drugs 0.000 description 1
- 239000002552 dosage form Substances 0.000 description 1
- 230000004064 dysfunction Effects 0.000 description 1
- 239000000839 emulsion Substances 0.000 description 1
- 230000002708 enhancing effect Effects 0.000 description 1
- 230000017188 evasion or tolerance of host immune response Effects 0.000 description 1
- 230000007717 exclusion Effects 0.000 description 1
- 238000009472 formulation Methods 0.000 description 1
- 230000005714 functional activity Effects 0.000 description 1
- 230000004927 fusion Effects 0.000 description 1
- 108020001507 fusion proteins Proteins 0.000 description 1
- 102000037865 fusion proteins Human genes 0.000 description 1
- 230000008570 general process Effects 0.000 description 1
- 230000002068 genetic effect Effects 0.000 description 1
- 229960002518 gentamicin Drugs 0.000 description 1
- 235000013922 glutamic acid Nutrition 0.000 description 1
- 239000004220 glutamic acid Substances 0.000 description 1
- XBGGUPMXALFZOT-UHFFFAOYSA-N glycyl-L-tyrosine hemihydrate Natural products NCC(=O)NC(C(O)=O)CC1=CC=C(O)C=C1 XBGGUPMXALFZOT-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 108010077515 glycylproline Proteins 0.000 description 1
- 108010087823 glycyltyrosine Proteins 0.000 description 1
- 210000003714 granulocyte Anatomy 0.000 description 1
- 239000003102 growth factor Substances 0.000 description 1
- 230000035876 healing Effects 0.000 description 1
- 230000036541 health Effects 0.000 description 1
- 230000003862 health status Effects 0.000 description 1
- 210000002216 heart Anatomy 0.000 description 1
- 201000005787 hematologic cancer Diseases 0.000 description 1
- 208000019691 hematopoietic and lymphoid cell neoplasm Diseases 0.000 description 1
- 108060003552 hemocyanin Proteins 0.000 description 1
- 208000031169 hemorrhagic disease Diseases 0.000 description 1
- 229960002897 heparin Drugs 0.000 description 1
- 229920000669 heparin Polymers 0.000 description 1
- 229960001340 histamine Drugs 0.000 description 1
- 210000004408 hybridoma Anatomy 0.000 description 1
- 230000005965 immune activity Effects 0.000 description 1
- 230000001900 immune effect Effects 0.000 description 1
- 230000009851 immunogenic response Effects 0.000 description 1
- 230000005847 immunogenicity Effects 0.000 description 1
- 102000018358 immunoglobulin Human genes 0.000 description 1
- 230000002480 immunoprotective effect Effects 0.000 description 1
- 238000011293 immunotherapeutic strategy Methods 0.000 description 1
- 238000002513 implantation Methods 0.000 description 1
- 210000003000 inclusion body Anatomy 0.000 description 1
- 238000010348 incorporation Methods 0.000 description 1
- 230000006882 induction of apoptosis Effects 0.000 description 1
- 230000002757 inflammatory effect Effects 0.000 description 1
- 239000003112 inhibitor Substances 0.000 description 1
- 230000000977 initiatory effect Effects 0.000 description 1
- 230000003993 interaction Effects 0.000 description 1
- 238000001990 intravenous administration Methods 0.000 description 1
- AGPKZVBTJJNPAG-UHFFFAOYSA-N isoleucine Natural products CCC(C)C(N)C(O)=O AGPKZVBTJJNPAG-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 229960000310 isoleucine Drugs 0.000 description 1
- 210000002510 keratinocyte Anatomy 0.000 description 1
- 210000003734 kidney Anatomy 0.000 description 1
- 238000012933 kinetic analysis Methods 0.000 description 1
- 230000006651 lactation Effects 0.000 description 1
- 239000007788 liquid Substances 0.000 description 1
- 230000002934 lysing effect Effects 0.000 description 1
- 230000036212 malign transformation Effects 0.000 description 1
- 201000010893 malignant breast melanoma Diseases 0.000 description 1
- SGDBTWWWUNNDEQ-LBPRGKRZSA-N melphalan Chemical compound OC(=O)[C@@H](N)CC1=CC=C(N(CCCl)CCCl)C=C1 SGDBTWWWUNNDEQ-LBPRGKRZSA-N 0.000 description 1
- 229960001924 melphalan Drugs 0.000 description 1
- 108020004999 messenger RNA Proteins 0.000 description 1
- 230000000813 microbial effect Effects 0.000 description 1
- 230000002438 mitochondrial effect Effects 0.000 description 1
- 230000024350 mitotic cell cycle spindle checkpoint Effects 0.000 description 1
- 230000004048 modification Effects 0.000 description 1
- 238000012986 modification Methods 0.000 description 1
- 238000000329 molecular dynamics simulation Methods 0.000 description 1
- 230000000877 morphologic effect Effects 0.000 description 1
- 210000003205 muscle Anatomy 0.000 description 1
- 230000035772 mutation Effects 0.000 description 1
- 239000013642 negative control Substances 0.000 description 1
- 230000035407 negative regulation of cell proliferation Effects 0.000 description 1
- 230000027405 negative regulation of phosphorylation Effects 0.000 description 1
- 230000007935 neutral effect Effects 0.000 description 1
- 229910052757 nitrogen Inorganic materials 0.000 description 1
- 231100001083 no cytotoxicity Toxicity 0.000 description 1
- 230000009871 nonspecific binding Effects 0.000 description 1
- 108020004707 nucleic acids Proteins 0.000 description 1
- 102000039446 nucleic acids Human genes 0.000 description 1
- 150000007523 nucleic acids Chemical class 0.000 description 1
- 108091008819 oncoproteins Proteins 0.000 description 1
- 102000027450 oncoproteins Human genes 0.000 description 1
- 229940092253 ovalbumin Drugs 0.000 description 1
- 230000002018 overexpression Effects 0.000 description 1
- 229960001592 paclitaxel Drugs 0.000 description 1
- 210000000496 pancreas Anatomy 0.000 description 1
- 239000000546 pharmaceutical excipient Substances 0.000 description 1
- 229910052698 phosphorus Inorganic materials 0.000 description 1
- 229920002401 polyacrylamide Polymers 0.000 description 1
- 229920001184 polypeptide Polymers 0.000 description 1
- 230000001323 posttranslational effect Effects 0.000 description 1
- 235000012015 potatoes Nutrition 0.000 description 1
- 230000035935 pregnancy Effects 0.000 description 1
- 239000003755 preservative agent Substances 0.000 description 1
- 239000000047 product Substances 0.000 description 1
- 238000004393 prognosis Methods 0.000 description 1
- 230000035755 proliferation Effects 0.000 description 1
- 108010077112 prolyl-proline Proteins 0.000 description 1
- 108010087846 prolyl-prolyl-glycine Proteins 0.000 description 1
- 108010090894 prolylleucine Proteins 0.000 description 1
- 238000011321 prophylaxis Methods 0.000 description 1
- XEYBRNLFEZDVAW-UHFFFAOYSA-N prostaglandin E2 Natural products CCCCCC(O)C=CC1C(O)CC(=O)C1CC=CCCCC(O)=O XEYBRNLFEZDVAW-UHFFFAOYSA-N 0.000 description 1
- 208000020016 psychiatric disease Diseases 0.000 description 1
- 239000001397 quillaja saponaria molina bark Substances 0.000 description 1
- 230000005855 radiation Effects 0.000 description 1
- 230000001105 regulatory effect Effects 0.000 description 1
- 238000002271 resection Methods 0.000 description 1
- 230000002441 reversible effect Effects 0.000 description 1
- 238000012552 review Methods 0.000 description 1
- 150000003839 salts Chemical class 0.000 description 1
- 229930182490 saponin Natural products 0.000 description 1
- 150000007949 saponins Chemical class 0.000 description 1
- 210000005005 sentinel lymph node Anatomy 0.000 description 1
- 238000012163 sequencing technique Methods 0.000 description 1
- 108010026333 seryl-proline Proteins 0.000 description 1
- 210000003491 skin Anatomy 0.000 description 1
- 201000008261 skin carcinoma Diseases 0.000 description 1
- 150000003384 small molecules Chemical class 0.000 description 1
- 239000007787 solid Substances 0.000 description 1
- 239000000243 solution Substances 0.000 description 1
- 238000010561 standard procedure Methods 0.000 description 1
- 239000007858 starting material Substances 0.000 description 1
- 239000006228 supernatant Substances 0.000 description 1
- 238000013268 sustained release Methods 0.000 description 1
- 239000012730 sustained-release form Substances 0.000 description 1
- 238000003786 synthesis reaction Methods 0.000 description 1
- RCINICONZNJXQF-MZXODVADSA-N taxol Chemical compound O([C@@H]1[C@@]2(C[C@@H](C(C)=C(C2(C)C)[C@H](C([C@]2(C)[C@@H](O)C[C@H]3OC[C@]3([C@H]21)OC(C)=O)=O)OC(=O)C)OC(=O)[C@H](O)[C@@H](NC(=O)C=1C=CC=CC=1)C=1C=CC=CC=1)O)C(=O)C1=CC=CC=C1 RCINICONZNJXQF-MZXODVADSA-N 0.000 description 1
- 229940022511 therapeutic cancer vaccine Drugs 0.000 description 1
- 210000000115 thoracic cavity Anatomy 0.000 description 1
- 210000001541 thymus gland Anatomy 0.000 description 1
- 238000013518 transcription Methods 0.000 description 1
- 230000035897 transcription Effects 0.000 description 1
- 230000001131 transforming effect Effects 0.000 description 1
- 238000011269 treatment regimen Methods 0.000 description 1
- 108010084932 tryptophyl-proline Proteins 0.000 description 1
- 230000004614 tumor growth Effects 0.000 description 1
- 108010020532 tyrosyl-proline Proteins 0.000 description 1
- 210000000689 upper leg Anatomy 0.000 description 1
- 230000003827 upregulation Effects 0.000 description 1
- 201000005112 urinary bladder cancer Diseases 0.000 description 1
- 210000001745 uvea Anatomy 0.000 description 1
- 230000035899 viability Effects 0.000 description 1
- 238000002689 xenotransplantation Methods 0.000 description 1
Classifications
-
- C—CHEMISTRY; METALLURGY
- C07—ORGANIC CHEMISTRY
- C07K—PEPTIDES
- C07K14/00—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof
- C07K14/435—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans
- C07K14/46—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans from vertebrates
- C07K14/47—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans from vertebrates from mammals
- C07K14/4701—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans from vertebrates from mammals not used
- C07K14/4747—Apoptosis related proteins
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/0005—Vertebrate antigens
- A61K39/0011—Cancer antigens
- A61K39/001148—Regulators of development
- A61K39/00115—Apoptosis related proteins, e.g. survivin or livin
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/46—Cellular immunotherapy
- A61K39/461—Cellular immunotherapy characterised by the cell type used
- A61K39/4615—Dendritic cells
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/46—Cellular immunotherapy
- A61K39/462—Cellular immunotherapy characterized by the effect or the function of the cells
- A61K39/4622—Antigen presenting cells
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/46—Cellular immunotherapy
- A61K39/464—Cellular immunotherapy characterised by the antigen targeted or presented
- A61K39/4643—Vertebrate antigens
- A61K39/4644—Cancer antigens
- A61K39/464448—Regulators of development
- A61K39/46445—Apoptosis related proteins, e.g. survivin or livin
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/46—Cellular immunotherapy
- A61K39/464—Cellular immunotherapy characterised by the antigen targeted or presented
- A61K39/464838—Viral antigens
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P1/00—Drugs for disorders of the alimentary tract or the digestive system
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P1/00—Drugs for disorders of the alimentary tract or the digestive system
- A61P1/18—Drugs for disorders of the alimentary tract or the digestive system for pancreatic disorders, e.g. pancreatic enzymes
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P11/00—Drugs for disorders of the respiratory system
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P13/00—Drugs for disorders of the urinary system
- A61P13/08—Drugs for disorders of the urinary system of the prostate
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P15/00—Drugs for genital or sexual disorders; Contraceptives
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P17/00—Drugs for dermatological disorders
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P35/00—Antineoplastic agents
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P35/00—Antineoplastic agents
- A61P35/02—Antineoplastic agents specific for leukemia
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P37/00—Drugs for immunological or allergic disorders
- A61P37/02—Immunomodulators
- A61P37/04—Immunostimulants
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61P—SPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
- A61P43/00—Drugs for specific purposes, not provided for in groups A61P1/00-A61P41/00
-
- C—CHEMISTRY; METALLURGY
- C07—ORGANIC CHEMISTRY
- C07K—PEPTIDES
- C07K14/00—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof
- C07K14/435—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans
- C07K14/46—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans from vertebrates
- C07K14/47—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans from vertebrates from mammals
- C07K14/4701—Peptides having more than 20 amino acids; Gastrins; Somatostatins; Melanotropins; Derivatives thereof from animals; from humans from vertebrates from mammals not used
- C07K14/4738—Cell cycle regulated proteins, e.g. cyclin, CDC, INK-CCR
-
- G—PHYSICS
- G01—MEASURING; TESTING
- G01N—INVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
- G01N33/00—Investigating or analysing materials by specific methods not covered by groups G01N1/00 - G01N31/00
- G01N33/48—Biological material, e.g. blood, urine; Haemocytometers
- G01N33/50—Chemical analysis of biological material, e.g. blood, urine; Testing involving biospecific ligand binding methods; Immunological testing
- G01N33/53—Immunoassay; Biospecific binding assay; Materials therefor
- G01N33/574—Immunoassay; Biospecific binding assay; Materials therefor for cancer
-
- G—PHYSICS
- G01—MEASURING; TESTING
- G01N—INVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
- G01N33/00—Investigating or analysing materials by specific methods not covered by groups G01N1/00 - G01N31/00
- G01N33/48—Biological material, e.g. blood, urine; Haemocytometers
- G01N33/50—Chemical analysis of biological material, e.g. blood, urine; Testing involving biospecific ligand binding methods; Immunological testing
- G01N33/53—Immunoassay; Biospecific binding assay; Materials therefor
- G01N33/574—Immunoassay; Biospecific binding assay; Materials therefor for cancer
- G01N33/57484—Immunoassay; Biospecific binding assay; Materials therefor for cancer involving compounds serving as markers for tumor, cancer, neoplasia, e.g. cellular determinants, receptors, heat shock/stress proteins, A-protein, oligosaccharides, metabolites
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K2039/51—Medicinal preparations containing antigens or antibodies comprising whole cells, viruses or DNA/RNA
- A61K2039/515—Animal cells
- A61K2039/5154—Antigen presenting cells [APCs], e.g. dendritic cells or macrophages
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K2039/51—Medicinal preparations containing antigens or antibodies comprising whole cells, viruses or DNA/RNA
- A61K2039/515—Animal cells
- A61K2039/5158—Antigen-pulsed cells, e.g. T-cells
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K2239/00—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46
- A61K2239/31—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46 characterized by the route of administration
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K2239/00—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46
- A61K2239/38—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46 characterised by the dose, timing or administration schedule
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K2239/00—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46
- A61K2239/46—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46 characterised by the cancer treated
- A61K2239/48—Blood cells, e.g. leukemia or lymphoma
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K2239/00—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46
- A61K2239/46—Indexing codes associated with cellular immunotherapy of group A61K39/46 characterised by the cancer treated
- A61K2239/57—Skin; melanoma
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K38/00—Medicinal preparations containing peptides
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/002—Protozoa antigens
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K39/00—Medicinal preparations containing antigens or antibodies
- A61K39/39—Medicinal preparations containing antigens or antibodies characterised by the immunostimulating additives, e.g. chemical adjuvants
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K47/00—Medicinal preparations characterised by the non-active ingredients used, e.g. carriers or inert additives; Targeting or modifying agents chemically bound to the active ingredient
-
- A—HUMAN NECESSITIES
- A61—MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
- A61K—PREPARATIONS FOR MEDICAL, DENTAL OR TOILETRY PURPOSES
- A61K47/00—Medicinal preparations characterised by the non-active ingredients used, e.g. carriers or inert additives; Targeting or modifying agents chemically bound to the active ingredient
- A61K47/50—Medicinal preparations characterised by the non-active ingredients used, e.g. carriers or inert additives; Targeting or modifying agents chemically bound to the active ingredient the non-active ingredient being chemically bound to the active ingredient, e.g. polymer-drug conjugates
- A61K47/51—Medicinal preparations characterised by the non-active ingredients used, e.g. carriers or inert additives; Targeting or modifying agents chemically bound to the active ingredient the non-active ingredient being chemically bound to the active ingredient, e.g. polymer-drug conjugates the non-active ingredient being a modifying agent
Description
1
DESCRIÇÃO "PÉPTIDOS DERIVADOS DE SURVIVINA E A SUA UTILIZAÇÃO"
CAMPO DA INVENÇÃO A presente invenção diz respeito a novos péptidos derivados de survivina e à sua utilização com fins diagnósticos e terapêuticos, nomeadamente no caso do cancro. Os novos péptidos são, em particular, epitopos reconhecidos por células T restritos ao HLA-Al do MHC classe I que são capazes de desencadear respostas de células τ citotóxicas em doentes oncológicos, incluindo respostas in situ e ex vivo. Estes novos péptidos derivam, mais especificamente, da proteína inibidora da apoptose, a survivina, um conhecido antigénio associado a tumores (TAA).
ANTECEDENTES TÉCNICOS E TÉCNICA ANTERIOR 0 processo pelo qual o sistema imunitário dos mamíferos reconhece e reage a materiais exteriores ou estranhos é muito complexo. Uma faceta importante do sistema é a resposta de células T. Esta resposta exige que as células T reconheçam e interajam com complexos de moléculas de superfície celular designados por antigénios leucocitários humanos (HLA), que constituem o complexo major de histocompatibilidade (MHC), e com péptidos. Os péptidos derivam de moléculas maiores, que são processadas pelas células, que também apresentam a molécula HLA/MHC. A interacção das células T e dos complexos de HLA/péptido é restrita, exigindo uma célula T que seja específica para uma determinada combinação de uma molécula HLA e de um péptido. Se não estiver presente uma célula T específica, 2 não ocorre nenhuma resposta de células T, mesmo se o seu complexo associado estiver presente. De igual modo, não ocorre resposta se não houver complexo específico, mas a célula T estiver presente. 0 mecanismo pelo qual as células T reconhecem as anomalias celulares também foi relacionado com o cancro. Por exemplo, no documento WO 92/20356, descreve-se uma família de genes que são processados para originar péptidos que, por sua vez, são expressos na superfície das células e podem conduzir à lise das células tumorais por CTLs específicos. Chama-se a estes genes família MAGE e diz-se que codificam «precursores de antigénio de rejeição tumoral» ou moléculas «TRAP», e os péptidos que deles derivam chamam-se «antigénios de rejeição tumoral» ou «TRAs».
No documento WO 94/05304, descrevem-se nonapéptidos que se ligam à molécula HLA-Al. A referência descreve que, dada a conhecida especificidade de determinados péptidos para determinadas moléculas HLA, se presume que um péptido particular se ligue a uma só molécula HLA, mas não a outras. Este é um facto significativo, porque indivíduos diferentes possuem fenótipos de HLA diferentes. Como resultado, embora a identificação de um determinado péptido como associado a uma molécula HLA específica tenha ramificações diagnósticas e terapêuticas, estas só são relevantes para os indivíduos com um determinado fenótipo HLA.
Caracterizaram-se vários péptidos apresentados por moléculas do MHC e descobriu-se que alguns deles possuem modificações pós-traducionais que terão, possivelmente, um impacto na funcionalidade do complexo HLA-péptido. Assim, existem variados estudos que associaram alterações no padrão de fosforilação a uma transformação maligna. Além do 3 mais, demonstrou-se que a fosforilação poderá ter um efeito neutro, negativo ou mesmo positivo na ligação do péptido ao MHC classe I e que se poderão gerar CTL específicos para fosfopéptidos, que distinguem entre as versões fosforiladas e não-fosforiladas do péptido, o que mostra que esses CTL fazem, muito provavelmente, parte do conjunto de CTL restritos ao MHC classe I. Recentemente, mostrou-se que os péptidos fosforilados são de facto processados naturalmente e apresentados por moléculas MHC classe I in vivo. Além disso, demonstrou-se a presença de péptidos fosforilados em extractos de moléculas de classe I isoladas de diferentes células B transformadas por EBV.
Por conseguinte, está mais do que demonstrado que epítopos peptídicos derivados de antigénios associados a tumores (TAAs) podem ser reconhecidos como antigénios por linfócitos T citotóxicos (CTLs), no contexto de moléculas do MHC (1) . Todavia, embora seja em geral aceite que a maioria, senão todos, os tumores são antigénicos, apenas alguns são de facto imunogénicos no sentido em que a progressão do tumor é prontamente controlada pelo sistema imunitário.
Para ultrapassar esta limitação, iniciaram-se vários testes imunoterapêuticos, como, por exemplo, vacinações com péptidos derivados de TAA. No que diz respeito ao melanoma, o tumor para o qual se caracterizou um maior número de TAAs determinados por CTL, induziram-se respostas fortes de CTL contra antigénios, através de vacinação e alguns doentes conseguiram uma remissão completa da doença (2, 3). Contudo, a maioria dos epítopos peptídicos utilizados nestes testes de vacinação é específica para melanócitos, e esses péptidos não podem ser aplicados para tumores de origem não melanocítica. Além do mais, a expressão desses 4 TAAs é heterogénea entre os tumores de diferentes doentes e pode até variar entre as metástases obtidas a partir de um único doente. Contudo, nos últimos anos, identificaram-se alguns antigénios peptídicos específicos para tumores, como o HER-2 (4), o Muc-1 (5) e a telomerase (6), que são expressos em vários tipos de cancro.
Demonstrou-se igualmente que, por meio de manipulação adequada, os antigénios tumorais presentes nos tumores podem ser expostos ao sistema imunitário. Estudos demonstraram que o componente CTL CD8+ da resposta imunitária, individualmente ou em combinação com células Th CD4+, constitui o principal componente efector antitumoral da resposta imunitária adaptativa. Até hoje, o foco tem-se concentrado maioritariamente no componente CTL da resposta imunitária. Todavia, torna-se cada vez mais claro que a resposta das células T CD4 desempenha um papel essencial na rejeição do tumor, especialmente na fase de indução ou na extensão de uma resposta CTL in vivo. Consequentemente, a incorporação de antigénios tumorais restritos à classe II nos protocolos de vacinação tumorais eficazes poderá aumentar a eficácia das vacinas. A apoptose é uma programação genética de suicídio celular e tem-se sugerido que a inibição da apoptose seria um importante mecanismo envolvido no desenvolvimento do cancro, ao prolongar o tempo de vida das células, favorecendo a acumulação de mutações transformadoras (7). A survivina é um membro recentemente identificado da família dos inibidores das proteínas da apoptose (lAPs). Numa análise global da expressão génica de cerca de 4 milhões de transcritos, identificou-se a survivina como um dos principais genes cuja expressão está invariavelmente sobre-regulada em muitos tipos de cancro mas não em tecidos 5 normais (8). Entre as neoplasias malignas sólidas que sobre-expressam a survivina incluem-se o cancro do pulmão, do cólon, da mama, do pâncreas e da próstata, assim como neoplasias hematopoiéticas malignas (9) . Além disso, verificou-se que há vários cancros da pele melanociticos e não-melanociticos que são invariavelmente positivos no que concerne à survivina (10, 11) . A sobreexpressão de survivina na maioria dos cancros humanos sugere um papel determinante da inibição da apoptose na progressão tumoral, uma noção substanciada pela observação de que, no caso dos cancros colorrectal e da bexiga, assim como no neuroblastoma, a expressão de survivina está associada a um prognóstico desfavorável. Em contraste, a survivina não é passivel de ser detectada em tecidos normais de adultos. Estas caracteristicas qualificam a survivina como um TAA adequado quer para objectivos de diagnóstico quer para objectivos terapêuticos. Por conseguinte, durante a última década, identificou-se um grande número de TAAs, que são reconhecidos por CTLs de um modo restrito ao complexo major de histocompatibilidade (MHC). Dado que a survivina é sobreexpressa na maioria dos cancros humanos e que a inibição da sua função resulta num aumento da apoptose, esta proteina poderá servir como alvo para respostas terapêuticas de CTL. A proteina survivina e a sua potencial utilização no diagnóstico e na terapêutica são descritas na (8) e na patente US 6.245.523. A survivina é uma proteina citoplasmática de 16,5 kDa que contém um único bir e uma região enrolada (coiled) carboxi-terminal altamente carregada ao invés de um RING finger, o que inibe a apoptose induzida pela remoção do factor de crescimento (IL—3) quando transferida em precursores de células B. 0 gene que codifica a survivina é quase idêntico à sequência do receptor-1 da protease de célula efectora (EPR-1), mas 6 orientado em sentido contrário, sugerindo assim a existência de dois genes separados duplicados numa configuração head-to-head. Em consequência, a survivina pode ser descrita como um produto epr-1 antisense («em sentido contrário»). Funcionalmente, a inibição da expressão da survivina através da regulação positiva do seu transcrito EPR-1 antinsense natural, resulta numa apoptose em massa e numa diminuição do crescimento celular. A patente US 6.245.523 descreve o isolamento de survivina purificada e fornece moléculas de ácido nucleico que codificam a proteína survivina, anticorpos e outras moléculas que se ligam à survivina. A patente US 6.245.523 também descreve fragmentos activos anti-apoptóticos da proteína survivina e suas variantes em que um resíduo de aminoácidos foi inserido na parte N- ou C-terminal, ou no interior da sequência de survivina descrita. É especificamente descrito que esses péptidos deverão conter resíduos funcionais importantes, necessários para a apoptose, isto é, Trp na posição 67, Pro na posição 73 e Cys na posição 84.
Andersen et al. CÂNCER RESEARCH, vol. 61, n.° 3 (2001) 869-872 descrevem péptidos de survivina específicos de HLA-A2: Surl-SurlO, Surl L2 e Surl M2. Andersen et al. também descrevem respostas de CTL específicas contra os referidos péptidos, valores de afinidade para a ligação dos referidos péptidos às moléculas HLA classe I e sugerem a utilização dos péptidos na vacinação, na terapêutica oncológica e no diagnóstico oncológico.
Andersen et al. CÂNCER RESEARCH, vol. 61, n.° 16 (2001) 5964-68 descrevem péptidos de survivina que se ligam a HLA: Surl (LTLGEFLKL), Sur9 (ELTLGEFLKL) e SurlM2 e a geração de respostas de CTL pelos referidos péptidos. O documento 7 também descreve complexos de MHC classe I/péptido, que foram multimerizados, e a sua utilidade na detecção de células reactivas à survivina em tecidos tumorais. Andersen et al. sugerem utilizações desses péptidos de survivina para vacinas contra o cancro baseadas em péptidos, em combinação com terapêutica oncológica convencional.
Schmitz et al. CÂNCER RESEARCH, vol. 60, n.° 17 (2000) 4845-49 descrevem o péptido ELTLGEFLKL que se liga a HLA. O estudo demonstra a geração de respostas de CTL pelo referido péptido e sugere a utilização do péptido em vacinas contra o cancro.
Hirohashi et al. CLINICAL CÂNCER RESEARCH: AN OFFICIAL JOURNAL OF THE AMERICAN ASSOCIATION FOR CÂNCER RESEARCH, vol. 8, n.° 6 (2002) 1731-39 descrevem um epítopo de CTL restrito a HLA-A24 de survivina-2B (variante de splicing encontrada em tumores). O trabalho também descreve outros péptidos de survivina, por exemplo, AFLSVKKQF e QFEELTLGEF.
Fortugno et al. JOURNAL OF CELL SCIENCE, vol. 115, n.° 3 (2002) 575-85 descrevem anticorpos policlonais contra os epitopos de survivina Ala3-Ilel9, Met38-Thr48, Pro47-Phe58 e Cys57-Trp67.
Nenhum dos documentos da técnica anterior descreve o epitopo restrito ao MHC classe 1 da presente invenção compreendendo a sequência FTELTLGEF. Além do mais, a técnica anterior só descreve a ligação de epitopos de CTL de survivina ao alelo HLA-A2. Todavia, de modo a desenvolver programas de vacinação baseados em péptidos eficazes, também é necessário visar diferentes moléculas HLA, incluindo alelos HLA-A3, HLA-B e HLA-C. Em última análise, será desejável um conjunto de múltiplos epitopos peptidicoss de survivina para utilização nessas vacinas, em que cada péptido interaja especificamente com uma molécula HLA diferente. A presente invenção baseia-se na descoberta de que os péptidos restritos ao MHC classe I podem ser derivados da proteína survivina, sendo estes capazes de se ligar a moléculas HLA de MHC classe I e assim desencadear respostas imunitárias de CTL, quer ex vivo quer in situ, em doentes que sofram de uma vasta variedade de doenças oncológicas. Estas descobertas sugerem fortemente que a survivina actua como molécula TRAP, que é processada por células em péptidos que têm funcionalidade TRA. Como é evidente, estas descobertas abrem o caminho para novas abordagens terapêuticas e de diagnóstico, que, devido ao facto de a survivina parecer ser expressa universalmente por células tumorais, são aplicáveis ao controlo das doenças oncológicas em geral.
RESUMO DA INVENÇÃO
Por conseguinte, a invenção diz respeito, num primeiro aspecto, a um epítopo peptídico restrito ao MHC classe I derivado de survivina, tendo o dito epítopo a sequência FTELTLGEF, como especificado na SEQ ID NO:36, e pelo menos uma das seguintes características: (i) capacidade de ligação à molécula HLA classe I à qual está restrito numa afinidade que é medida pela quantidade de péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, tal como determinado por um teste de estabilização de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de lNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, como determinado por um teste ELISPOT, e/ou; 9 (iii) capacidade de detectar in situ num tecido tumoral CTLs que reajam com o epitopo peptidico.
De preferência, o péptido da invenção tem pelo menos duas ou, preferencialmente, estas três caracteristicas.
Noutro aspecto, a invenção fornece uma composição farmacológica compreendendo o péptido definido acima e uma composição para diagnóstico ex vivo ou in situ da presença, num doente oncológico, de células T reactivas à survivina entre PBLs ou em tecido tumoral, composição essa que compreende um péptido como o definido acima.
Um aspecto importante da invenção diz respeito à utilização do péptido definido acima para a preparação de um medicamento para o tratamento do cancro. Finalmente, a invenção oferece uma vacina de múltiplos epítopos, compreendendo um epitopo restrito ao MHC classe I de acordo com a invenção.
DESCRIÇÃO PORMENORIZADA DA PRESENTE INVENÇÃO 0 novo péptido restrito ao MHC classe I da invenção distingue-se por ter pelo menos uma entre várias caracteristicas, sendo uma das quais a sua capacidade de se ligar à molécula HLA-Al classe I, à qual está restrito numa afinidade que, quando medida pela quantidade de péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de o (_n o ), num teste de estabilização de HLA, é, no máximo, 50 μΜ. Este teste de estabilização de HLA é realizado da forma previamente descrita (12, 13), e baseia-se na estabilização da molécula HLA, depois de carregar o péptido na linhagem celular T2 deficiente em transportadores peptidicos. Subsequentemente, as cadeias pesadas de HLA estáveis correctamente enroladas 10 são imunoprecipitadas utilizando anticorpos dependentes de conformação e a ligação do péptido é quantificada.
Este ensaio proporciona um meio simples de rastrear péptidos candidatos quanto à sua capacidade de ligação a uma dada molécula de um alelo HLA, na afinidade acima referida. Em modos de realização preferidos, o péptido da invenção tem o valor de C5o, que é no máximo 30 μΜ, como um valor C50 que é no máximo 20 μΜ.
Como já se referiu, o sistema HLA representa 0 sistema major de histocompatibilidade humano (MHC). Em geral, os sistemas MHC controlam uma grande variedade de características: antigénios de transplante, respostas imunitárias dependentes do timo, certos factores do complemento e predisposição para certas doenças. O MHC codifica, mais especificamente, três tipos de moléculas diferentes, isto é, moléculas de classes I, II e III, que determinam as características mais gerais do MHC. Entre estas moléculas, as moléculas de classe I chamam-se moléculas HLA-A, HLA-B e HLA-C, que estão presentes na superfície da maior parte das células nucleadas e dos trombócitos.
Os péptidos da invenção derivam da sequência conhecida da survivina, por exemplo, a sequência apresentada na patente US 6.245.523.
Assim, uma abordagem simples para a identificação de péptidos da invenção inclui os seguintes passos: seleccionar uma determinada molécula HLA, por exemplo, uma que ocorra numa taxa elevada numa dada população; levar a cabo uma análise de alinhamento como a que se descreveu acima para identificar «padrões de resíduos de ancoragem» na proteína survivina; isolar ou construir péptidos de tamanho adequado que compreendam um ou mais dos resíduos de 11 ancoragem identificados; e testar os péptidos resultantes no que diz respeito à (i) capacidade de se ligarem à molécula HLA em particular, utilizando o teste de estabilidade de hla, tal como aqui se descreve; (ii) a capacidade dos péptidos em estimular células produtoras de lNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico, numa frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, como determinado pelo teste ELISPOT aqui descrito; e/ou (iii) a capacidade dos péptidos em detectar in situ num tecido tumoral CTLs que sejam reactivos aos epitopos peptidicos a ser testados.
Em concretizações especificas, o péptido da invenção é um péptido restrito HLA-A1 com a sequência FTELTLGEF (SEQ ID NO:36)).
Preferencialmente, o péptido da invenção compreende no máximo 20 resíduos de aminoácidos, como por exemplo no máximo 10 resíduos de aminoácidos. Em modos de realização específicos, o péptido é um nonapéptido, um decapéptido ou um undecapéptido. O péptido da invenção deriva, tal como se mencionou acima, de uma proteína survivina ou de um fragmento desta. A proteína survivina da qual o péptido pode derivar é uma proteína survivina de qualquer espécie animal em que a proteína seja expressa. Em modos de realização preferenciais, a proteína inicial de survivina provém de uma espécie mamífera incluindo uma espécie roedora, leporídea ou uma espécie primata, como a espécie humana. Com base na sequência da proteína survivina seleccionada, o péptido da invenção deriva, por qualquer tratamento químico ou enzimático apropriado, do material inicial de survivina que resulta num péptido de tamanho adequado, como acima indicado, ou pode ser sintetizado por qualquer um dos procedimentos convencionais de síntese 12 peptídica, que serão familiares a qualquer pessoa com experiência na arte.
Uma caracteristica significativa do péptido da invenção é a sua capacidade para estimular células T responder produtoras de INF-γ, isto é, células T citotóxicas (CTLs) que reconhecem especificamente o péptido particular numa população de PBLs ou células tumorais de um doente oncológico (células-alvo). Esta actividade é prontamente determinada submetendo PBLs ou células tumorais de um doente a um teste ELISPOT, como se descreve na referência (16) e nos exemplos que se seguem. Antes do teste, poderá ser vantajoso estimular a população de PBLs ou as células tumorais a ser analisadas estabelecendo o contacto das células com o péptido a ser testado. Preferencialmente, o péptido tem capacidade de estimular ou reconhecer células T produtoras de INF-γ a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, como determinado por um teste ELISPOT, tal como é aqui utilizado. 0 teste ELISPOT representa uma poderosa ferramenta para monitorizar respostas especificas de células T ao péptido survivina. Contudo, embora se tenha demonstrado que a reactividade ao ELISPOT se correlaciona, na maioria dos casos, com a capacidade dos CLLs em lisar as células-alvo, as provas conclusivas para esta noção só podem ser dadas de forma directa. Aqui fornece-se essa prova, pois demonstrou-se (ver Exemplo 2) que as células reactivas à survivina isoladas por meio de complexos HLA/péptido possuem a capacidade funcional de lisar células-alvo. Além disso, demonstrou-se que os CTLs isolados que reconheciam especificamente um péptido da invenção foram capazes de lisar células tumorais de hla compatível de diferentes origens, por exemplo, de melanomas e de cancro da mama. 13
Esta descoberta sugere que as células cancerosas em geral processam e apresentam o mesmo péptido de survivina endógeno. Assim sendo, uma implicação importante das descobertas aqui apresentadas é que os péptidos da invenção são expressos e complexados com moléculas HLA numa variedade de células cancerosas de diferentes origens histológicas. Isto torna estas células cancerosas susceptiveis à destruição por CTLs e sublinha a potencial utilidade da imunização contra a survivina para controlar o crescimento de diferentes neoplasias. A presença de respostas espontâneas de CTLs em PBLs e células tumorais para epitopos peptidicos derivados de survivina restritos ao HLA de doentes que padecem com três tipos de cancro não relacionados, isto é, cancro da mama, melanoma e CLL, confirma ainda mais o potencial imunoterapêutico universal deste antigénio tumoral.
Assim sendo, noutro modo de realização preferido, o péptido da invenção é capaz de estimular células produtoras de INF-γ numa população de PBLs de um doente com uma doença oncológica em que a survivina é expressa, incluindo uma neoplasia hematopoiética incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata. Em especial, o péptido da invenção é capaz de desencadear uma resposta imunitária sob a forma de uma célula T tendo um efeito citotóxico contra células que expressam survivina de uma linhagem de células cancerosas, incluindo uma linhagem celular seleccionada de entre a linhagem celular MCF-7 de cancro da mama e a linhagem celular FM3 de melanoma. 14
Além da sua capacidade para desencadear respostas imunitárias em populações de PBL e linhagens celulares cancerosas, demonstrou-se que os péptidos da invenção também são capazes de desencadear respostas imunitárias citoliticas in situ, isto é, em tecidos de tumores sólidos. Isto demonstrou-se pela disponibilização de complexos HLA-péptido, sendo, por exemplo, multimerizados e guarnecidos com um marcador detectável, e utilizando esses complexos para colorações imunohistoquimicas para detectar, num tecido tumoral, CTLs reactivos ao epitopo peptidico da invenção. Assim sendo, outra caracteristica importante do péptido da invenção é a sua capacidade de detectar in situ, num tecido tumoral, CTLs que são reactivos ao epitopo peptidico.
Prevê-se que os péptidos da invenção, além da sua capacidade de ligação a moléculas HL A, que resulta na apresentação de complexos de HLA e péptidos em superfícies celulares, complexos esses que, por sua vez, actuam como epítopos ou alvos para células T citoliticas, possam desencadear outros tipos de respostas imunitárias, como respostas de células B, o que resulta na produção de anticorpos contra os complexos e/ou uma reacção de hipersensibilidade retardada (DTH). Este último tipo de resposta imunitária define-se por uma ruborização e um endurecimento palpável no local da injecção do péptido da invenção. Sabe-se que as diferentes moléculas HLA têm diferente prevalência nas principais populações humanas. Por conseguinte, há um requisito de identificação de epítopos peptídicos restritos a várias moléculas HLA classe I para ampliar o grupo de doentes que pode ser tratado de acordo com os métodos da presente invenção. A caracterização de múltiplos epítopos de survivina com 15 diferentes elementos de restrição ao HLA alarga o potencial clinico deste antigénio-alvo de duas importantes maneiras: (i) aumenta o número de doentes elegíveis para imunoterapia baseada em péptidos derivados de survivina. 0 antigénio HLA-A2 é expresso por cerca de 50 % das populações caucasianas e asiáticas, os antigénios HLA-A1 e HLA-A3 são ambos expressos por cerca de 25 % dos caucasianos e 5 % dos asiáticos, ao passo que o antigénio HLA-AI1 é expresso por cerca de 15 % dos caucasianos e 30 % dos asiáticos; Embora estes números não possam ser somados devido à co-expressão, uma combinação de péptidos restritos por uma multiplicidade destes abrangeria certamente a maioria dos doentes oncológicos; (ii) ter como objectivo colectivo vários elementos de restrição em cada doente diminuirá, provavelmente, o risco de escape imune por perda de alelos HLA. A perda de um único alelo HLA é um componente significativo de alterações MHC descritas para as células cancerosas, ao passo que a perda total da expressão da classe I é um evento algo raro. Assim sendo, com a identificação de epitopos de survivina restritos a diferentes alelos HLA, é agora possível ter como objectivo mais do que uma molécula HLA em doentes com sobreposição de alelos.
Por conseguinte, com base na descrição da presente invenção, qualquer pessoa com experiência na arte será capaz de desenvolver vacinas de múltiplos epitopos altamente imunogénicas. Preferencialmente, essas vacinas deverão ser concebidas de forma a facilitarem uma administração simultânea dos péptidos derivados de survivina mais adequados, opcionalmente em combinação com outros péptidos adequados e/ou adjuvantes, tal como aqui descrito. 16
Uma vacina de múltiplos epitopos compreendendo um epitopo peptidico restrito ao MHC classe I derivado de survivina, tendo esse epitopo a sequência FTELTLGEF conforme especificado pela SEQ ID NO: 36 e pelo menos uma das seguintes caracteristicas: (i) capacidade de ligação à molécula HLA-Al classe I à qual está restrito numa afinidade medida pela quantidade do péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, como determinado por um teste de estabilidade de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de iNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, como determinado por um teste ELISPOT, e/ou; (iii) capacidade de detectar in sítu num tecido tumoral CTLs que reajam com o epitopo peptidico.
Em modos de realização preferenciais, a vacina de múltiplos epitopos inclui uma combinação de epitopos peptidicos derivados de survivina, dependendo do tipo de tecido do doente em questão. A selecção de péptidos que têm potencialmente a capacidade de ligação a uma determinada molécula HLA pode ser feita pelo alinhamento de sequências conhecidas que se ligam a uma dada molécula HLA, para assim revelar a predominância de alguns aminoácidos relacionados em posições particulares nos péptidos. Esses resíduos de aminoácidos predominantes também são aqui referidos como «resíduos de ancoragem» ou «padrões de resíduos de ancoragem». Seguindo esse procedimento relativamente simples baseado em dados de sequências conhecidos que podem ser encontrados em bases de dados acessíveis, podem-se 17 derivar da molécula da proteína survivina péptidos que se ligarão, com toda a probabilidade, à molécula HLA em particular. No quadro abaixo, fornecem-se exemplos representativos dessas análises para uma variedade de moléculas HLA.
Alelo HLA Posição 1 Posição 2 Posição 3 Posição 5 Posição 6 Posição 7 C-terminal HLA-A1 T, S D, E L Y HLA-A2 L,M V L, V HLA-A3 L, V, M F,Y K,Y,F HLA-A11 V,I,F,Y m,l,f,y, I K, R HLA-A23 W, I HLA-A24 Y I,V F I, L, F HLA-A25 Μ, A, T I W HLA-A26 E, D V,T,I,L,F I,L,V Y,F HLA-A28 E, D V,A, L A, R HLA-A29 E Y,L HLA-A30 Y,L,F,V Y HLA-A31 l,m,f,y R HLA-A32 I,L W HLA-A33 Y,I,L,V R HLA-A34 V, L R HLA-A66 E, D T,V R, K HLA-A68 E, D T,V R, K HLA-A69 V,T,A V, L 18
Alelo HLA Posição 1 Posição 2 Posição 3 Posição 5 Posição 6 Posição 7 C-terminal HLA-A74 T V, L HLA-B5 A,P F,Y I,L HLA-B7 P L,F HLA-B8 K K, R L HLA-B14 R,K L, V HLA-B15 Q,L,K,P,H f F, Y,W (B62) V,I,M,S,T HLA-B17 L, V HLA-B27 R Y,K,F,L HLA-B35 P I,L,M,Y HLA-B37 D,E I/ L, M HLA-B38 H D, E F,L HLA-B39 R,H L,F HLA-B40 E F, I,V L, V, A, W, M, T, R (B60,61) T, R HLA-B42 L,P Y,L HLA-B44 E F, Y,W HLA-B46 Μ, I,L,V Y,F HLA-B48 Q,k L HLA-B51 A,P,G > 1—1 >* Pm 19
Alelo HLA Posição 1 Posição 2 Posição 3 Posição 5 Posição 6 Posição 7 C-terminal HLA-B52 Q F,Y I,V HLA-B53 P W, F, L HLA-B54 P HLA-B55 P A, V HLA-B56 P A, V HLA-B57 A,T,S F, W, Y HLA-B58 A,T,S F, W, Y HLA-B67 P L HLA-B73 R P HLA-Cwl A, L L HLA-Cw2 A, L F, Y HLA-Cw3 A, L L,M HLA-Cw4 Y,P,F L, M, F, Y HLA-Cw6 Y L,Y,F,Y HLA-Cw8 Y L, I HLA-Cwl6 A, L L, V
Assim sendo, e como exemplo, nonapéptidos que têm potencialmente a capacidade de ligação ao HLA-Al teriam uma das seguintes sequências: Xaa-T-D-Xaa-Xaa-Xaa-L-Xaa-Y, Xaa-T-E-Xaa-Xaa-Xaa-L-Xaa-Y; Xaa-S-D-Xaa-Xaa-Xaa-L-Xaa-Y ou Xaa-S-E-Xaa-Xaa-Xaa-L-Xaa-Y (Xaa indica qualquer residuo de aminoácido). De modo semelhante, podem-se conceber sequências que tenham potencialmente a capacidade de ligação a qualquer outra molécula HLA. 20
Além do mais, tal como se descreveu anteriormente, tem havido um grande interesse quanto à estimulação da imunidade de células T auxiliares específicas para tumor, isto é, vacinar com epítopos restritos ao mhc classe li, apesar do facto dos tumores geralmente não expressarem MHC classe II. Isto tem como base a recente descoberta de que a indução e eficácia da resposta antitumoral induzida por vacina requerem, em muitos casos, a cooperação de células Th CD4 positivas específicas para tumor. Logo, um factor importante que leva ao desenvolvimento de vacinas com uma composição mais complexa é o desejo de atingir múltiplos antigénios tumorais, por exemplo, desenvolvendo vacinas compreendendo ou codificando uma compilação de epítopos de células Th e CTL cuidadosamente seleccionados.
Como é óbvio, as vacinas de múltiplos epítopos constituem uma forma eficaz de aumentar a imunidade contra epítopos derivados de vários antigénios diferentes sem a necessidade de introduzir (genes que codificam) proteínas potencialmente nocivas como as oncoproteínas. Essas vacinas permitem induzir selectivamente imunidade contra epítopos de células T subdominantes e crípticos, que podem ser especialmente importantes no caso de auto-antigénios associados a tumores para os quais poderá existir tolerância para os epítopos que estão proeminentemente presentes em tecidos normais. Além disso, as células apresentadoras de antigénio podem não apresentar certos epítopos que são expressos em células tumorais devido a diferenças funcionais entre os imunoproteossomas das células apresentadoras de antigénio e os proteossomas «constitutivos» na maioria das células tumorais. No caso de vacinas baseadas em péptidos, esses epítopos podem ser administrados numa forma «MHC-pronta», que permite a 21 apresentação através de carregamento exógeno independentemente da absorção e do processamento de antigénios pelas células apresentadoras de antigénio do hospedeiro. É evidente que as descobertas da presente invenção proporcionam a base para aplicações terapêuticas assim como diagnósticas dos péptidos derivados de survivina.
Assim, um aspecto importante da invenção proporciona uma composição farmacológica compreendendo um epitopo peptidico restrito ao MHC classe I derivado de survivina, tendo o dito epitopo a sequência FTELTLGEF, como especificado pela SEQ ID NO: 36 e pelo menos uma das seguintes características: (i) capacidade de ligação à molécula HLA-Al classe I à qual está restrito numa afinidade medida pela quantidade do péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, como determinado por um teste de estabilidade de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de lNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, como determinado por um teste ELISPOT, e/ou; (iii) capacidade de detectar in situ num tecido tumoral CTLs que reajam com o epitopo peptidico.
Noutro aspecto, a presente invenção proporciona uma composição farmacológica compreendendo um ou mais dos péptidos da invenção, isolado ou em combinação adequada com outras proteínas ou fragmentos peptidicos.
Em particular, a invenção fornece uma composição farmacológica compreendendo, além do epitopo com a 22 sequência FTELTLGEF, uma combinação de dois ou mais epitopos peptidicos restritos ao MHC classe I derivados de survivina, cada um interagindo especificamente com uma molécula HLA diferente e tendo pelo menos uma das seguintes caracteristicas: (i) capacidade de ligação à molécula HLA classe I à qual está restrito numa afinidade medida pela quantidade do péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, como determinado por um teste de estabilidade de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de iNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, como determinado por um teste ELISPOT, e/ou; (iii) capacidade de detectar in situ num tecido tumoral CTLs que reajam com o epitopo peptidico.
Em modos de realização particulares, cada epitopo peptidico da composição farmacológica interage especificamente com uma molécula hla-a MHC classe I, uma molécula HLA-B MHC classe I ou uma molécula HLA-C MHC classe I. Noutros modos de realização, a referida molécula HLA-A MHC classe I é uma molécula HLA-Al, HLA-A2, HLA-A3, HLA-A9, HLA-A10, HLA-All, HLA-AW19, HLA-A23(9), HLA-A24(9), HLA-A25(10), HLA-A26(10), HLA-A2 8, HLA-A2 9(wl9), HLA-A30(wl9), HLA-A31(wl9), HLA-A32(wl9), HLA-Aw33(wl9), HLA-Aw34 (10), HLA-Aw36, HLA-Aw43, HLA-Aw66(10), HLA-Aw68 (28) ou HLA-A69(28).
Noutros modos de realização, a referida molécula HLA-B MHC classe I inclui qualquer uma das seguintes: HLA-B5, HLAB7, HLA-B8, HLA-B12, HLA-B13, HLA-B14, HLA-B15, HLA-Bl6, HLA-B17, HLA-B18, HLA-B21, HLA-Bw22, HLA-B27, HLA-B35, HLA-B37, 23 HLA-B38, HLA-B39, HLA-B40, HLA-Bw41, HLA-Bw42, HLA-B44, HLA-B4 5, HLA-Bw4 6 e HLA-Bw4 7.
Noutros modos de realização, a referida molécula HLA-C MHC classe I inclui qualquer uma das seguintes: HLA-Cwl, HLA-Cw2, HLA-Cw3, HLA-Cw4, HLA-Cw5, HLA-Cw6, HLA-Cw7 e HLA-Cwl 6 .
Segundo alguns modos de realização, a composição farmacológica compreende um epítopo peptídico, que é uma sequência nativa de survivina de uma espécie mamífera.
Ainda noutros modos de realização, a composição farmacológica compreende um epítopo peptídico seleccionado de entre o seguinte grupo: SEQ ID NO: 1, SEQ ID NO: 2, SEQ ID NO: 3, SEQ ID NO: 6, SEQ ID NO: 7, SEQ ID NO: 27, SEQ ID NO: 45 e SEQ ID NO: 66. Noutros modos de realização, a composição farmacológica compreende um epítopo peptídico seleccionado de entre o seguinte grupo: SEQ ID NO: 4, SEQ ID NO: 5, SEQ ID NO: 8, SEQ ID NO: 9, SEQ ID NO: 36, SEQ ID NO: 38, SEQ ID NO: 39, SEQ ID NO: 58.
Em modos de realização preferidos os epítopos peptídicos referidos são capazes de estimular células produtoras de INF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico numa frequência de pelo menos 10 em cada 104 PBLs. Noutros modos de realização preferidos, esses epítopos peptídicos são capazes de estimular células produtoras de INF-γ numa população de PBLs de um doente com doença oncológica em que a survivina seja expressa.
Além disso, poderá ser vantajoso levar a cabo alterações pós-translacionais nos péptidos da invenção. Tem sido demonstrado que a exposição de células MCF-7 de carcinoma da mama ou de células HeLa de carcinoma cervical a agentes anticancerosos incluindo Adriamycin, Taxol, ou UVB resultou 24 num aumento de 4 a 5 vezes da expressão de survivina. As alterações nos níveis de survivina após tratamento anticanceroso não envolveram a modulação da expressão de ARNm de survivina e foram independentes da transcrição génica de novo. Reciprocamente, a inibição da fosforilação da survivina em Thr34 pelo flavopiridol, um inibidor da quinase dependente de ciclina, resultou na perda de expressão de survivina, e a survivina não fosforilável Thr34->Ala exibiu uma eliminação acelerada em comparação com a survivina de tipo selvagem. A ablação sequencial da fosforilação da survivina em Thr aumentou a apoptose das células tumorais induzida pelos agentes anticancerosos independentemente do p53 e suprimiu o crescimento tumoral sem toxicidade num modelo de xenotransplante do cancro da mama in vivo. Estes dados sugerem que a fosforilação Thr34 regula decisivamente os níveis de survivina em células tumorais e que a ablação sequencial da actividade da quinase p34cdc2 poderá remover o ponto de controlo da viabilidade da survivina e aumentar a apoptose em células tumorais. Da mesma maneira, prevê-se que os péptidos derivados de survivina da invenção abranjam péptidos fosforilados. Podem-se identificar antigénios fosfopeptídicos de survivina nativos fazendo um rastreio da presença de padrões de ligação de péptidos do MHC ao redor do sítio de fosforilação Thr34. Assim sendo, sequências de fosfopéptidos derivados de survivina incluem TPERMAEAGF, um putativo antigénio peptídico restrito a HLA-B35 e/ou HLA-B7 e/ou HLA-B51. Outros fosfopéptidos nativos aqui abrangidos incluem: HLA-A2: CACTPERMA e CTPERMAE A; HLA-A3: FLEGCACT P; HLA-B7/HLA-B35/HLA-B51: WP FL EGCACT (resíduo de Thr fosforilado assinalado a negrito). 25
Outros modos de realização da invenção fornecem composições farmacológicas compreendendo ainda uma proteína imunogénica ou um fragmento peptídico seleccionado de entre uma proteína ou fragmento peptídico que não pertença ou seja derivado da família da proteína survivina.
Em modos de realização específicos, entre essas outras proteínas ou fragmentos peptídicos estão, entre outros, as proteínas envolvidas na regulação da apoptose celular ou fragmentos peptídicos derivados. Exemplos adequados dessas proteínas podem ser seleccionados a partir da família de proteínas Bcl-2, por exemplo, a proteína Bcl-2, a proteína Bcl-w, a proteína Mcl-1, a proteína Bcl-XL, e fragmentos peptídicos derivados de qualquer uma das proteínas. Outros inibidores da apoptose conhecidos incluem membros da família de proteínas inibidoras da apoptose (IAP) como a X-IAP, C-IAP1 e C-IAP2. Estas proteínas são todas em geral ubiquamente expressas, enquanto o polipéptido ML-IAP, inibidor da apoptose tem uma expressão de algo selectiva, e é detectado predominantemente em melanomas. Por conseguinte, os fragmentos de ML-IAP capazes de desencadear uma resposta de células T específica, isto é, uma resposta de células T citotóxicas ou uma resposta de células T auxiliares podem ser opcionalmente incluídos na composição da presente invenção. Fragmentos peptídicos úteis de ML-IAP incluem ML-IAP245 (RLQEERTCKV) (SEQ ID NO:75), ML-IAP28o (QLCPICRAPV) (SEQ ID NO: 76), ML-IAPgo (RLASFYDWPL) (SEQ ID NO: 77), ML-IAP154 (LLRSKGRDFV) (SEQ ID NO: 78), ML-IAP23o (VLEPPGARDV) (SEQ ID NO:79), ML-IAP98 (PLTAEVPPEL) (SEQ ID NO: 80), ML-IAP34, (SLGSPVLGL) (SEQ ID NO: 81), ML-IAP54 (QILGQLRPL) (SEQ ID NO:82), ML-IAP99 (LTAEVPPEL) (SEQ ID NO: 83), ML-IAP83 (GMGSEELRL) (SEQ ID NO: 84) e ML-IAP20o (ELPTPRREV) (SEQ ID NO:85). 26
Adicionalmente, a composição de acordo com a presente invenção pode ser fornecida como uma vacina de múltiplos epitopos compreendendo epitopos restritos à classe I e/ou epitopos restritos à classe II, conforme definido anteriormente.
Exemplos de uma vacina de múltiplos epitopos actualmente preferida incluem combinações «feitas à medida» de epitopos peptidicos derivados de survivina dependendo do tipo de tecido de determinado doente, por exemplo, um indivíduo que possua fenótipos HLA-A2, HLA-A3 e HLA-B35 poderia ser vacinado com uma vacina compreendendo surlM2, sur9, surl8KlO, sur46Y9, sur5lY9. Adicionalmente, a composição farmacológica da invenção pode compreender vantajosamente pelo menos uma outra proteína imunogénica ou um fragmento peptídico derivado seleccionado de uma proteína ou de um fragmento peptídico que não pertença ou seja derivado da proteína survivina. Em modos de realização específicos, a proteína imunogénica ou o fragmento peptídico desta é derivado a partir da família de proteínas Bcl-2, conforme descrito anteriormente. Um outro péptido imunogénico derivado de Bcl-2 é um péptido restrito aos HLA-A2 que possui uma sequência seleccionada de entre as seguintes: Bcl 172, Bcli80/ BCI2O8 Θ BCI214 ·
Dado que os péptidos da invenção são moléculas relativamente pequenas, poderá ser necessário combinar nessas composições os péptidos com diferentes materiais como adjuvantes para produzir vacinas, composições imunogénicas, etc. Adjuvantes são, em termos gerais, substâncias que promovem respostas imunitárias. Frequentemente, o adjuvante de eleição é o adjuvante de Freund completo ou incompleto, ou organismos de B. pertussis mortos, utilizados, por exemplo, em combinação 27 com antigénios precipitados com alume. Goding fornece uma análise geral sobre adjuvantes em Monoclonal Antibodíes: Principies & Practice (2.a edição, 1986), nas páginas 61-63. Goding descreve, porém, que, se o antigénio em questão for de baixo peso molecular ou for pouco imunogénico, é recomendado que o seu acoplamento a um transportador imunogénico. Exemplos dessas moléculas transportadoras incluem hemocianina de búzio, albumina de soro bovino, ovalbumina e imunoglobulina de galinha. Também se sugeriu a utilidade de vários extractos de saponina como adjuvantes em composições imunogénicas. Propôs-se recentemente a utilização do factor estimulador de colónias de granulócitos e macrófagos (GM-CSF), uma citocina conhecida, como um adjuvante (WO 97/28816).
Consequentemente, a invenção abrange uma composição terapêutica compreendendo ainda qualquer substância adjuvante incluindo qualquer uma das acima referidas ou suas combinações. Também se prevê que o antigénio, isto é, o péptido da invenção e o adjuvante possam ser administrados separadamente em qualquer sequência apropriada. A escolha do antigénio na composição farmacológica da invenção dependerá de parâmetros determináveis por qualquer pessoa com experiência na arte. Conforme mencionado, cada um dos diferentes péptidos da invenção é apresentado nas superfícies celulares por uma determinada molécula HLA. Sendo assim, se o indivíduo a ser tratado for tipado em relação ao fenótipo HLA, será(ão) seleccionado(s) um ou vários péptidos que são conhecidos por se ligarem a essa molécula HLA em particular.
Em alternativa, o antigénio em causa é seleccionado com base na prevalência dos vários fenótipos HLA numa dada 28 população. Por exemplo, o HLA-A2 é o fenótipo mais prevalente na população caucasiana, e, por conseguinte, uma composição que contenha um péptido derivado de survivina que se liga ao HLA-A2 será activa numa grande parte dessa população. Contudo, a composição da invenção também poderá conter uma combinação de dois ou mais péptidos derivados de survivina, interagindo cada um especificamente com uma molécula HLA diferente, de modo a cobrir uma parte maior da população-alvo. Assim, como exemplo, a composição farmacológica poderá conter uma combinação de um péptido restrito a uma molécula HLA-A e um péptido restrito a uma molécula HLA-B, incluindo, por exemplo, as moléculas HLA-A e HLA-B que correspondem à prevalência de fenótipos HLA na população-alvo, como por exemplo HLA-A2 e HLA-B35. Adicionalmente, a composição pode compreender um péptido restrito a uma molécula HLA-C.
Prevê-se que as composições imunogénicas úteis das invenções possam compreender, além de um péptido derivado de survivina conforme aqui definido, uma quantidade imunologicamente eficaz da proteína survivina conforme aqui definido ou um fragmento imunogénico derivado. A quantidade de péptido imunogénico da invenção na composição farmacológica pode variar, dependendo da utilização em particular. Contudo, uma dose única do imunogénio está preferencialmente entre os tn 2- o \—1 e os 5000 pg, mais preferencialmente entre 50 pg e 2500 pg, como entre 100 pg e 1000 pg. Os modos de administração incluem a administração intradérmica, subcutânea e intravenosa, a implantação sob a forma de uma formulação de libertação prolongada, etc. Aqui se abrangem todas as formas de administração conhecidas na arte. Também estão abrangidas todas as formas de dosagem convencionais conhecidas na 29 técnica por serem apropriadas para formular composições peptídicas imunogénicas injectáveis, como formas liofilizadas e soluções, suspensões ou emulsões contendo, se necessário, componentes excipientes, diluentes, conservantes, adjuvantes, tampões, etc. convencionais farmacologicamente aceitáveis. 0 efeito imunoprotector da composição da invenção pode ser determinado utilizando várias abordagens. Nos exemplos que se seguem, fornecem-se exemplos dessas abordagens. Um outro exemplo de como determinar uma resposta de CTL provocada pela composição imunogénica é fornecido em WO 97/28816, supra. Também se pode determinar uma resposta imunitária bem-sucedida pela ocorrência de reacções DTH após a imunização e/ou a detecção de anticorpos que reconhecem especificamente o(s) péptido(s) da composição de vacina.
Em modos de realização preferidos, a composição farmacológica da invenção é uma composição imunogénica ou uma vacina capaz de desencadear uma resposta imunitária contra uma doença oncológica. A expressão «composição imunogénica ou vacina», tal como é aqui utilizada, refere-se a uma composição que desencadeia pelo menos um tipo de resposta imunitária dirigida contra células cancerosas. Assim sendo, uma resposta imunitária desse tipo pode ser qualquer uma das mencionadas anteriormente: Uma resposta de CTL em que são gerados CTLs com capacidade de reconhecer o complexo HLA/péptido apresentado nas superfícies celulares resultando na lise celular, isto é, a vacina desencadeia no indivíduo vacinado a produção de células T efectoras que têm um efeito citotóxico contra as células cancerosas; uma resposta de células B que dá origem à produção de anticorpos antineoplásicos; e/ou uma resposta imunitária do tipo DTH. 30
Em modos de realização úteis, desencadeia-se uma resposta imunogénica dirigida contra uma doença oncológica através da administração do péptido da invenção, quer carregando moléculas MHC classe I em células apresentadoras de antigénio (APCs) do doente, isolando PBLs do doente e incubando as células com o péptido antes de injectar as células novamente no doente, quer isolando as APCs precursoras do doente e diferenciando as células em APCs profissionais utilizando citocinas e antigénio antes de injectar as células novamente no doente. Por conseguinte, num dos modos de realização da presente invenção, um método para tratar doentes oncológicos é um método em que o péptido é administrado através da apresentação do péptido às células apresentadoras de antigénio do doente (APCs) ex vivo, seguida da injecção das APCs assim tratadas novamente no doente. Há pelo menos dois métodos alternativos de realizar este modo de realização. Uma alternativa consiste em isolar APCs do doente oncológico e incubar (carregar) as moléculas MHC classe I com o péptido. Carregar as moléculas MHC classe I significa incubar as APCs com o péptido de modo a que as APCs com as moléculas MHC classe I especificas para o péptido se liguem ao péptido e tenham, por conseguinte, capacidade de o apresentar às células T. Subsequentemente, as APCs são novamente injectadas no doente. Uma outra alternativa baseia-se nas recentes descobertas no campo da biologia das células dendriticas. Neste caso, os monócitos (sendo precursores de células dendriticas) são isolados do doente e diferenciados in vitro em APCs profissionais (ou células dendriticas) através da utilização de citocinas e antigénios. Este processo é descrito nos Exemplos 3 e 5, em que PBLs aderentes (sendo na maioria monócitos) são cultivados in vitro juntamente com GM-CSF, IL-4 e THF-a. 31
Subsequentemente, as DCs geradas in vitro são pulsadas com o péptido e injectadas no doente.
Devido ao facto de a survivina ser expressa aparentemente na maioria das formas de cancro, é muito provável que as vacinas da invenção possam ser utilizadas para controlar qualquer tipo de doença oncológica em que a survivina seja expressa. Assim sendo, como exemplos, a composição de vacina da invenção é imunologicamente activa contra uma neoplasia hematopoiética incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata. A partir da anterior descrição, o especialista reconhecerá prontamente que os péptidos da invenção são úteis como ferramentas de diagnóstico oncológico, em particular por os péptidos serem derivados da survivina expressa em todos os tipos de cancro. Assim sendo, os péptidos da invenção fornecem a base para desenvolver procedimentos de diagnóstico e de prognóstico universalmente aplicáveis em relação a doenças cancerosas. Por conseguinte, noutros modos de realização úteis da composição da invenção, existe uma composição para o diagnóstico ex vivo ou in situ da presença destas doenças cancerosas, num doente oncológico, por exemplo, com base na detecção de células T reactivas à survivina entre os PBLs ou em tecidos tumorais.
Num aspecto, a invenção fornece um complexo de um péptido da invenção e uma molécula HLA classe I ou um fragmento de uma dessas moléculas útil como reagente diagnóstico conforme acima descrito. 0 complexo é produzido através que quaisquer meios convencionais, incluindo os descritos nos 32 exemplos que se seguem. Esse complexo poderá ser quer monomérico quer multimérico. A presente invenção fornece um meio para aliviar ou curar uma doença oncológica. Consequentemente, um aspecto adicional da invenção é a utilização dos péptidos da forma definida anteriormente para a preparação de um medicamento para o tratamento de cancro. Um aspecto importante da invenção diz respeito à utilização do péptido definido acima para a preparação de um medicamento para o tratamento do cancro. De preferência, uma doença oncológica associada à expressão da survivina, incluindo como exemplos: uma neoplasia hematopoiética incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata. A utilização compreende a administração a um doente que sofra da doença de uma quantidade eficaz da composição farmacológica de acordo com a invenção, uma molécula com capacidade de se ligar especificamente a um péptido da invenção e/ou uma molécula com capacidade de bloquear a ligação de uma molécula desse tipo.
Em alguns casos, será apropriado combinar a utilização da invenção com um tratamento de cancro convencional, como a radioterapia ou a quimioterapia. A invenção será agora descrita em mais pormenor, não sendo limitada pelos exemplos e as figuras, em que: A Fig. 1 ilustra a resposta de células T, conforme medida num teste ELISPOT no doente CLLl, a nenhum péptido, ao péptido Surl (LTLGEFLKL, SEQ ID NO: 10) e ao péptido Sur9 (ELTLGEFLKL, SEQ ID NO:3). Estimularam-se PBLs uma vez com o péptido antes de se colocarem 6 x 105 células por poço em 33 duplicado. Calculou-se o número médio de manchas por péptido utilizando uma câmara CCD e um sistema informático; A Fig. 2 ilustra a resposta de células T, conforme medida num teste ELISPOT no doente CLLl, a nenhum péptido, ao péptido análogo SurlL2 (LLLGEFLKL, SEQ ID NO:4), e ao péptido análogo SurlM2 (lmlgeflkl, seq id no:5). Estimularam-se PBLs uma vez com o péptido antes de se colocarem 104 células por poço em duplicado. Calculou-se o número médio de manchas por péptido utilizando uma câmara CCD e um sistema informático; A Fig. 3 mostra as respostas, conforme medidas num teste ELISPOT nos doentes CLL2 e CLL3, a nenhum péptido (barra preta), ao péptido Surl (LTLGEFLKL, SEQ ID NO:10) (barra cinzenta), ao péptido Sur9 (ELTLGEFLKL, SEQ ID NO:3) (barra branca), ao péptido análogo SurlL2 (LLLGEFLKL, SEQ ID NO:4) (barra cinzenta-clara), e ao péptido análogo SurlM2 (LMLGEFLKL, SEQ ID NO:5) (barra cinzenta-escura). Cada experiência foi realizada com 105 células por poço em duplicado e calculou-se o número médio de manchas; A Fig. 4 representa células T que foram isoladas a partir de nódulos linfáticos infiltrados por tumor dos doentes Mell, Mel2 e Mel3, que foram estimuladas uma vez in vitro e analisadas num teste ELISPOT quanto à resposta a nenhum péptido (barra preta), aos péptidos Surl (LTLGEFLKL, SEQ ID NO:10) (barra cinzenta) e Sur9 (ELTLGEFLKL, SEQ ID NO:3) (barra branca). Cada experiência foi realizada em duplicado com 105 células por poço. Em cada experiência incluiram-se também dois poços sem nenhuma adição de péptido. Calculou-se o número médio de manchas por péptido para cada doente; A Fig. 5 mostra a actividade funcional de CTLs específicos para survivina. Os CTLs foram isolados a partir de um nódulo linfático infiltrado por melanoma utilizando 34 microesferas magnéticas revestidas por survivina. (A) Lise especifica de linhagens celulares de melanoma; a FM3 HLA-A2 positiva (triângulo) e a FM45 HLA-A2 negativa (quadrado). (B) Lise especifica de linhagens celulares de cancro da mama; a MCF-7 HLA-A2 positiva (triângulo) e a BT-20 HLA-A2 negativa (quadrado); A Fig. 6 mostra a frequência de CTLs reactivos à survivina em PBL de doentes com cancro da mama. Examinou-se a reactividade em três doentes com cancro da mama (primeiro, segundo e terceiro gráficos, respectivamente) através do teste ELISPOT. Para cada um dos doentes, os ensaios foram realizados na ausência de péptido, na presença do péptido surl, na presença do péptido sur9, e na presença do péptido surlM2 modificado. Utilizaram-se 1 χ 104 células efectoras por poço. 0 gráfico representa a quantidade das células reactivas; as colunas cinzentas representam o número médio de células produtoras de INF-γ; A Fig. 7 ilustra a ligação de HLA-35 de péptidos derivados de survivina e a análise da recuperação mediada por péptidos de moléculas HLA-B35 por parte de péptidos derivados de survivina. Incubaram-se a 4 °C lisados de células T2-B35 marcadas metabolicamente na presença de 50, 5, 0,5, 0,05 e 0,005 mM de péptido. Analisou-se a recuperação de HLA-B35 num teste de aglomeração e quantificou-se subsequentemente com electroforese em gel IEF, utilizando o software imageGauge Phosphorimager (FUJI photo film Co., LTD., Japão). O valor C5o é a concentração do péptido necessária para alcançar metade da ligação máxima ao HLA-B35; A Fig. 8 mostra as respostas de células T espontâneas observadas em PBLs de doentes oncológicos. A) O número de células produtoras de manchas de lFN-γ medido com o teste 35 ELISPOT sem péptido (barras brancas), com sur51-59 (barras pretas) ou sur46-54 (barras cinzentas), entre os PBLs estimulados in vitro dos doentes CLL5 (105 células/poço), HEM12 (105 células/poço) e HEM8 (5 x 104 células/poço). B) 0 número de células produtoras de manchas de entre 1,7 x 105 PBLs do HEM12, cultivadas durante 10 dias com células dendriticas autólogas maduras pulsadas com péptido. As colunas representam a média das duas medições; A Fig. 9 demonstra respostas de células T espontâneas contra péptidos de survivina nativos e modificados em doentes com melanoma. A) O número de células produtoras de manchas medido num teste ELISPOT em relação aos sur51-59 e sur5lY9 do doente FM25 em PBLs (4 x 103 células/poço) e TlLs (7 x 104 células/poço), bem como TiLs do FM45 (104 células/poço). B) O número de células produtoras de manchas medido num teste ELISPOT em relação aos sur46 e sur46Y9 medido em TlLs do FM47 (5 x 103 células/poço) . As colunas representam a média das duas medições com a subtracção da libertação de IFN-γ não especifica; A Fig. 10 ilustra a afinidade de ligação de péptidos derivados de survivina ao HLA-Al. Quantificaram-se as bandas de cadeias pesadas de MHC classe I num Phosphorimager. A quantidade de cadeia pesada de HLA-Al estabilizada está directamente relacionada com a afinidade de ligação do péptido adicionado. A recuperação mediada por péptido de HLA-Al (unidades arbitrárias) induzida por 40, 4, 0,4, 0,04 μΜ de Sur93-101 (linha), Sur93T2 (quadrado), Sur49-58 (círculo) ou Influenza A, PB1 591-599 (triângulo); A Fig. 11 mostra respostas espontâneas contra péptidos restritos ao HLA-Al. As respostas de células T espontâneas contra péptidos derivados de survivina conforme medidas através do teste ELISPOT. O número médio de manchas de IFN- 36 γ específicas para os péptidos produzido em resposta ao Sur92-101, Sur38Y9, Sur47YlO, e Sur93T2 de entre 5 x 104 PBL ou TIL estimulados in vitro de doentes com melanoma. As respostas específicas para os péptidos apresentadas foram observadas entre as análises de 6 amostras de PBL e 3 mostras de TIL de doentes com melanoma (Mel). Subtraíram-se as manchas de IFN-γ não específicas. Barras: intervalo dos duplicados; A Fig. 12 mostra respostas espontâneas contra péptidos restritos ao HLA-All. As respostas de células T espontâneas contra péptidos derivados de survivina conforme medidas através do teste ELISPOT. 0 número médio de manchas de IFN-γ específicas para os péptidos produzido em resposta ao Sur53-62 de entre 5 x 104 PBL ou TIL estimulados in vitro de doentes oncológicos. As respostas específicas para os péptidos apresentadas foram observadas entre as análises de 5 doentes com melanoma (Mel) (5 PBL, 1 TIL) e 2 doentes com CLL (CLL) (PBL). Subtraíram-se as manchas de IFN-γ não específicas. Barras: intervalo dos duplicados; A Fig. 13 ilustra respostas espontâneas contra péptidos restritos ao HLA-A3. As respostas de células T espontâneas contra péptidos derivados de survivina conforme medidas através do teste ELISPOT. 0 número médio de manchas de IFN-γ específicas para os péptidos produzido em resposta ao Surl8K10 de entre 5 x 104 PBL ou TIL estimulados in vitro de doentes com melanoma. As respostas específicas para os péptidos apresentadas foram observadas entre as análises de 23 amostras de PBL e 4 amostras de TIL de doentes com melanoma (Mel). Subtraíram-se as manchas de IFN-γ não específicas. Barras: intervalo dos duplicados; A Fig. 14 ilustra respostas espontâneas contra péptidos restritos ao HLA-A2. As respostas de células T espontâneas 37 contra péptidos derivados de survivina conforme medidas através do teste ELISPOT. 0 número médio de manchas de IFN-γ especificas para os péptidos produzido em resposta ao péptido llmer, Surl8-28 de entre 5 x 104 PBL estimulados in vitro de doentes oncológicos. As respostas especificas para os péptidos apresentadas foram observadas entre as análises de 10 amostras de PBL de 2 doentes com melanoma (Mel), 6 doentes com CLL (CLL) e 2 doentes com carcinoma da mama (MC). Subtrairam-se as manchas de IFN-γ não especificas. Barras: intervalo dos duplicados; A Fig. 15 ilustra respostas espontâneas de células T contra péptidos derivados de survivina conforme medidas através do teste ELISPOT. O número médio de manchas de IFN-γ especificas para os péptidos produzidas em resposta ao sur6-14 (LPPAWQPFL) entre 105 PBL estimulados in vitro de cinco doentes com melanoma (mel25, mel26, mel3, mel6, mel39), dois doente com CLL (CLLl, CLL54) e dois doentes com cancro da mama (mamai1, mamai5). Subtraíram-se as manchas de IFN-γ não específicas; A Fig. 16 ilustra os valores laboratoriais da detecção estável de LDH, colinesterase, creatinina, hemoglobina, leucócitos e trombócitos após terapêutica de vacinação de quatro doentes (A RW, · KN, — WWE, GB) ; e A Fig. 17 demonstra a análise cinética da imunidade para péptidos de survivina determinada através de INF-γ ELISPOT. Obtiveram-se PBMCs antes da primeira vacinação de DC e três meses depois. Representam-se os números de células produtoras de manchas de IFN-γ acima do valor basal.
No seguinte quadro enumeram-se as sequências de aminoácidos para os péptidos aqui utilizados e os seus respectivos SEQ ID NOs: 38
SEQUÊNCIA SEQ ID NO: DESIGNAÇÃO 1 Sur6 FLKLDRERA 2 Sur8 TLPPAWQPFL 3 Sur9 ELTLGEFLKL 4 SurlL2 LLLGEFLKL 5 SurlM2 LMLGEFLKL 6 Sur 46-54 CPTENEPDL 7 Sur51-59 EPDLAQCFF 8 Sur46Y9 CPTENEPDY 9 sur5lY9 EPDLAQCFY 10 Surl LTLGEFLKL 11 Cl ILKEPVHGV 12 Sur2 RAIEQLAAM 13 Sur3 KVRRAIEQL 14 Sur4 STFKNWPFL 15 Sur5 SVKKQFEEL 16 Sur7 TAKKVRRAI 17 SurlO ETAKKVRRAI 18 Sur 6-14 19 Sur 11-19 QPFLKDHRI 39
SEQUÊNCIA SEQ ID NO: DESIGNAÇÃO 20 Sur34-43 TPERMAEAGF 21 C24 22 Surl4-22 LKDHRISTF 23 Sur38-46 MAEAGFIHC 24 Sur93-101 FEELTLGEF 25 Sur47-56 PTENEPDLAQ 26 Sur4 9-58 ENEPDLAQCF 27 Sur92-101 FEELTLGEF 28 Cl VSDGGPNLY 29 surl4Y9 LKDHRISTY 30 sur93Y9 FEELTLGEY 31 sur92Y9 QFEELTLGEY 32 sur34Y9 TPERMAEAGY 33 sur4 9Y9 ENEPDLAQCY 34 Sur92T2 QTEELTLGEF 35 Sur92S2 QSEELTLGEF 36 Sur93T2 FTELTLGEF 37 Sur93S2 FSELTLGEF 38 Sur38Y9 MAEAGFIHY 40
SEQUÊNCIA SEQ ID NO: DESIGNAÇÃO 39 Sur4 7Y10 PTENEPDLAY 40 Sur5-13 TLPPAWQPF 41 Sur 53-61 DLAQCFFCF 42 Sur 54-62 DLAQCFFCFK 43 Sur 95-103 ELTLGEFLK 44 Sur 112-120 KIAKETNNK 45 Sur 13-22 FLKDHRISTF 47 Sur 53-62 DLAQCFFCFK 50 Sur 103-112 KLDRERAKNK 51 Sur 112-121 KIAKETNNKK 52 Sur 113-122 IAKETNNKKK 53 C3 ILRGSVAHK 54 Sur5K9 TLPPAWQPK 55 Sur53K9 DLAQCFFCK 56 Sur54L2 LLQCFFCFK 57 Surl3K9 FLKDHRISTK 58 Surl8KlO RISTFKNWPK 59 Surll3L2 ILKETNNKKK 60 SurEx3-A3-l TIRRKNLRK 41
SEQUÊNCIA SEQ ID NO: DESIGNAÇÃO 61 SurEx3-A3-2 PTIRRKNLRK 62 Sur2b-A3-1 RITREEHKK 63 C4 AVFDRKSDAK 64 C6 QPRAPIRPI 65 Cl RPPIFIRRL 66 Sur4-14 PTLPPAWQPFL 67 Surl8-28 RISTFKNWPF 68 Sur54-64 LAQCFFCFKEL 69 Sur86-96 FLSVKKQFEEL 70 Sur88-98 SVKKQFEELTL 71 Surl03-113 KLDRERAKNKI 72 Ebv. BMLF1 GLCTLVAML 73 Hiv. Pol ILKEPVHGV 74 Influenza A, nucleoproteína265-273 ILRGSVAHK EXEMPLO 1
Identificação de uma resposta de linfócitos T citotóxicos à proteína inibidora da apoptose, a survivina, em doentes oncológicos Resumo
Utilizando epítopos de CTL derivados de survivina, estudou-se a reactividade específica das células T contra esses 42 antigénios no sangue periférico de doentes com leucemia linfática crónica (CLL) e em nódulos linfáticos infiltrados com tumor de doentes com melanoma, através de teste ELISPOT. Detectaram-se respostas de CTL aos epitopos de péptidos derivados de survivina em três dos seis doentes com melanoma e em três dos quatro doentes com CLL. Não se detectou nenhuma reactividade das células T nos PBLs de seis controlos saudáveis. Assim sendo, os péptidos derivados de survivina poderão servir como alvos importantes e amplamente aplicáveis para estratégias imunoterapêuticas contra o cancro.
Introdução A proteina survivina foi rastreada quanto à presença de padrões de ligação de péptidos HLA-A*0201 (HLA-A2) e, depois de identificados, os péptidos foram utilizados para testar a reactividade especifica de células T em doentes com leucemia e melanoma através do teste ELISPOT. Detectaram-se, em ambos os grupos de doentes, respostas de CTL a dois epitopos de péptidos derivados de survivina, ao passo que não se encontrou nenhuma reactividade de células T nos controlos saudáveis. Estes dados sugerem que a survivina representa um antigénio tumoral amplamente expresso reconhecido por células T autólogas. Materiais e métodos
Doentes e controlos normais
Recolheram-se para tubos heparinizados amostras de sangue venoso periférico de 4 doentes diagnosticados com CLL (designados por CLL1-4) e amostras sanguíneas de 6 indivíduos normais. Isolaram-se PBLs, utilizando separação 43
Lymphoprep, e depois congelaram-se em soro fetal bovino (FCS) com 10% de dimetilsulfóxido. Adicionalmente, obtiveram-se linfócitos T de nódulos linfáticos infiltrados com tumor a partir de 6 doentes com melanoma (designados por mell-6). Picaram-se nódulos linfáticos acabados de ressecar em fragmentos pequenos, sendo depois esmagados para libertar células para cultura e depois criopreservados. Havia disponíveis PBLs de 4 doentes com melanoma. Todos os indivíduos incluídos eram HLA-A2 positivos, como se determinou por análise FACS utilizando o anticorpo BB7.2 especifico para o HLA-A2. O anticorpo foi purificado a partir do sobrenadante de hibridoma. As amostras dos doentes foram obtidas no State University Hospital, Herlev, na Dinamarca. Obteve-se o consentimento informado dos doentes antes de qualquer destes procedimentos. Péptidos derivados de survivina
Todos os péptidos foram obtidos na Research Genetics (Huntsville, AL, EUA) e fornecidos com um grau de pureza >90%, como se verificou por HPLC e análise MS. No Quadro 1 apresentam-se os péptidos utilizados.
Quadro 1. Péptidos analisados neste estudo e a sua afinidade de ligação ao HLA-A2
Nome Proteína5 Sequência SEQ ID NO: 05ο(μΜ)" Cl HIV-1 POI476-484 ILKEPVHGV 11 0.7 Surl Survivina96-io4 LTLGEFLKL 10 >100 44
Sur2 Survivinai33-i4i RAIEQLAAM 12 Sem ligação Sur3 Survivinai3o-i38 KVRRAIEQL 13 >100 Sur4 Survivina2o-28 STFKNWPFL 14 Sem ligação Sur5 Survivina88-96 SVKKQFEEL 15 Sem ligação Sur6 Survivinaioi-109 FLKLDRERA 1 30 Sur7 Survivinai27-i35 TAKKVRRAI 16 Sem ligação Sur8 Survivina5_i4 TLPPAWQPFL 2 30 Sur9 Survivina95-io4 ELTLGEFLKL 3 10 SurlO Survivinai26-i35 ETAKKVRRAI 17 Sem ligação SurlL2 LLLGEFLKL 4 1 SurlM2 LMLGEFLKL 5 1 a0 intervalo de valores apresentado em subscrito indica a posição do péptido na sequência de survivina, tal como descrito na patente US 6.245.523 b0 valor C5o é a concentração do péptido necessária para alcançar metade da ligação máxima ao HLA-A2 determinado da forma descrita abaixo.
Teste de aglomeração para a ligação de péptidos a moléculas MHC classe I
Conduziram-se testes de aglomeração para a ligação dos péptidos sintéticos a moléculas MHC classe I metabolicamente marcadas com [35S]-metionina da forma descrita (12, 13) . 0 teste de aglomeração baseia-se na 45 estabilização das moléculas classe I depois de carregamento do péptido na linhagem celular T2 deficiente em transportadores peptidicos Subsequentemente, são imunoprecipitadas cadeias pesadas mhc estáveis correctamente enroladas utilizando anticorpos dependentes de conformação. Depois da electroforese IEF, foram expostos géis a telas Phosphorlmager, e quantificou-se a ligação de péptidos utilizando o programa Imagequant Phosphorlmager (Molecular Dynamics, Sunnyvale, CA).
Estimulação antigénica de PBLs
Para alargar a sensibilidade do teste ELISPOT, estimularam-se PBLs uma vez in vitro antes da análise (14, 15) . PBLs frescos e previamente congelados apresentaram resultados semelhantes no teste ELISPOT. No dia 0, os PBLs ou nódulos linfáticos esmagados foram descongelados e colocados a 2 ml/poço numa concentração de 2xl06 células em placas de 24 poços (Nunc, Dinamarca), num meio AIM V (Life Technologies, Roskilde, Dinamarca), 5% de soro humano inactivado pelo calor e 2 mM de L-glutamina, na presença de 10 μΜ de péptido. Em cada experiência, incluiu-se um poço sem péptido. Dois dias depois, adicionaram-se às culturas 300 Ul/ml de interleucina-2 recombinante (IL-2) (Chiron, Ratingen, Alemanha). Testaram-se as células cultivadas quanto à sua reactividade no teste ELISPOT, no dia 12.
Teste ELISPOT 0 teste ELISPOT utilizado para quantificar células efectoras libertadoras de interferão-γ específicas para o epítopo peptídico foi realizado como em (16). Em resumo, revestiram-se placas de 96 poços com fundo de nitrocelulose 46 (MultiScreen ΜΑΙΡ N45, Millipore, Hedehusene, Dinamarca) com anticorpos anti-IFN-γ (1-D1K, Mabtech, Nacka, Suécia). Os poços foram lavados, bloqueados por um meio AIM V, e as células foram adicionadas em duplicado em diferentes concentrações celulares. Depois, adicionaram-se péptidos a cada poço e as placas foram incubadas de um dia para o outro. No dia seguinte, o meio foi descartado e os poços foram lavados antes da adição do anticorpo secundário biotinilado (7-B6-l-Biotin, Mabtech). As placas foram incubadas durante 2 horas, lavadas e adicionou-se conjugado enzimático Avidin (AP-Avidin, Calbiochem, Life Technologies) a cada poço. As placas foram incubadas a TA durante 1 hora e o substracto enzimático NBT/BCIP (Gibco, Life Technologies) foi adicionado a cada poço e incubado a temperatura ambiente durante 5-10 minutos. A reacção foi terminada lavando com água corrente depois do aparecimento de manchas púrpuras-escuras. As manchas foram contadas utilizando o Sistema Alphalmager (Alpha Innotech, San Leandro, CA, EUA) e a frequência de CTLs específicos para o péptido pôde ser calculada a partir do número de células que formaram manchas. Os testes foram todos realizados em duplicado para cada antigénio peptídico.
Resultados
Ligação de péptidos derivados de survivina a HLA-A2 A sequência de aminoácidos da proteína survivina foi rastreada quanto aos epítopos peptídicos nona e decaméricos HLA-A2 mais prováveis, utilizando os principais resíduos de ancoragem específicos para o HLA-A2 (17). Dez péptidos derivados de survivina foram sintetizados e analisados quanto à ligação ao HLA-A2. Um epítopo de HIV-1 pol476-484 (ILKEPVHGV, SEQ ID NO:11) (Tabela 1) foi utilizado como 47 controlo positivo. A concentração de péptidos necessária para alcançar metade da recuperação máxima do MHC classe I (valor C50) foi 0,7 μΜ para o controlo positivo. Em comparação, o péptido designado por Sur9 (ELTLGEFLKL, SEQ ID NO: 3) ligou-se com uma afinidade de C50 = 10 μΜ. Os péptidos designados por Sur6 (FLKLDRERA, SEQ ID NO:l) e Sur8 (TLPPAWQPFL, SEQ ID NO:2) ligaram-se, respectivamente, ao HLA-A2 com C50 = 30 μΜ, ao passo que Surl (LTLGEFLKL, SEQ ID NO: 10) e Sur3 (KVRRAIEQL, SEQ ID NO: 13) se ligaram de forma mais fraca (C50 >100 μΜ) . Cinco dos péptidos analisados (Sur2, Sur4, Sur5, Sur7 e SurlO) não se ligaram ao HLA-A2.
Dado que Surl realiza uma ligação fraca ao HLA-A2, sintetizaram-se dois péptidos análogos designados por SurlL2 e SurlM2, respectivamente, em que um resíduo de ancoragem melhor (leucina ou metionina) substituiu a treonina nativa na posição 2. Ambos os péptidos se ligam ao HLA-A2 com uma afinidade elevada muito semelhante ao controlo positivo (C5o = 1 μΜ) .
Resposta de CTL à survivina em doentes com CLL
Estimularam-se PBLs de quatro doentes com CLL HLA-A2 positivos uma vez in vitro antes de análise no teste ELISPOT. Escolheu-se este procedimento para alargar a sensibilidade do ELISPOT. Incluíram-se os 10 péptidos derivados de survivina acima referidos no primeiro grupo de experiência. Detectaram-se respostas ao Surl e ao Sur9 e só para estes péptidos se apresentam dados nas figuras. A Fig. 1 apresenta a reactividade dos CTL ao Surl e ao Sur9, como determinado no doente CLLl. Cada mancha representa uma célula produtora de iNF-γ reactiva ao péptido. O número 48 médio de manchas por péptido foi calculado utilizando uma câmara CCD e um sistema informático. No doente CLLl (Fig. 1), detectaram-se 52 manchas especificas para o péptido Sur9 (depois de subtrair as manchas sem adição de péptido) em cada 6 x 105 células. Não se detectou nenhuma resposta ao péptido Surl com ligação fraca ao HLA-A2, contudo, o doente demonstrou uma resposta forte ao análogo peptidico SurlM2 com ligação forte ao HLA-A2 (35 manchas especificas para o péptido em cada 104 células) (Fig. 2) . Não se detectou nenhuma resposta ao outro análogo peptidico SurlL2 com ligação forte ao HLA-A2 neste doente (Fig. 2) . 0 doente CLL2 teve uma resposta forte ao Sur9 (128 manchas especificas para o péptido em cada 105 células) e uma resposta fraca ao Surl (22 manchas especificas para o péptido em cada 105 células) (Fig. 3) . A resposta ao análogo SurlL2 foi apenas ligeiramente superior em relação ao epitopo natural, ao passo que o doente respondeu de forma igualmente forte ao péptido SurlM2 e ao péptido decamérico Sur9. No doente CLL3, observou-se uma resposta fraca ao Sur9 (Fig. 3). Não se observou nenhuma resposta no doente ao Surl ou aos péptidos Surl modificados. Não se detectaram nenhumas respostas à survivina no último doente, CLL4 (dados não apresentados). Analisaram-se PBLs de 6 controlos saudáveis HLA-A2 positivos para investigar se se podia detectar uma resposta à survivina em indivíduos saudáveis. Não se observou nenhuma resposta em nenhum dos controlos a nenhum dos péptidos derivados de survivina.
Resposta de CTLs à survivina em doentes com melanoma
Analisaram-se linfócitos T isolados de nódulos linfáticos infiltrados por tumor de doentes com melanoma HLA-A2 positivos. Picou-se o nódulo linfático acabado de ressecar 49 em fragmentos pequenos e esmagou-se para libertar células para cultura. As células foram estimuladas uma vez com péptido in vitro antes de análise no teste ELISPOT. Detectaram-se células τ específicas para survivina em três dos seis doentes analisados. Detectou-se uma resposta forte ao Sur9 nos doentes Mel2 e Mel3. Detectou-se uma resposta mais fraca ao péptido Surl nestes doentes (Fig. 4) . No Mell, a resposta ao péptido Surl de ligação mais fraca foi mais forte do que a resposta ao Sur9 que se liga mais fortemente ao HLA-A2 (Fig. 4) . Não se detectou nenhuma resposta nos nódulos linfáticos infiltrados com tumor por parte dos últimos três doentes com melanoma (Mel4-6). Analisaram-se PBLs de dois dos doentes reactivos à survivina, Mell e Mel2, e de dois dos doentes não reactivos, Mel4 e Mel5. Não se detectou nenhuma resposta nem ao Sur9 nem ao Surl em PBLs de nenhum destes doentes (dados não apresentados). EXEMPLO 2
Respostas espontâneas de células T citotóxicas aos epítopos de células T restritos ao MHC classe I derivados de survivina in situ e ex vivo em doentes oncológicos
Resumo
Foram verificadas respostas espontâneas de células T citotóxicas aos epítopos de células T restritos ao MHC classe I derivados de survivina in situ, assim como ex vivo em doentes com cancro da mama, leucemia e melanoma. Além disso, constatou-se que as células T reactivas à survivina isoladas por microesferas magnéticas revestidas com complexos MHC/péptido eram citotóxicas para os tumores HLA 50 compatíveis de diferentes tipos de tecidos. Sendo um antigénio tumoral universal, a survivina pode servir como alvo amplamente aplicável para imunoterapia antineoplásica.
Materiais e métodos
Construção de complexos HLA-péptido para coloração de células T e separação de células T
Expressou-se na E. coli BL21 (DE3) um sítio de reconhecimento para a biotinilação enzimática utilizando ligase de proteína biotina (BirA) em fusão com a extremidade 5' dos domínios extracelulares do HLA A*0201 (resíduos 1-275) . A proteína recombinante foi purificada por cromatografia de exclusão por tamanho (Sephadex G25, Pharmacia) e de troca iónica (mono-Q, Pharmacia) de corpos de inclusão solubilizados em 8 M de ureia. O HLA A*0201 foi enrolado (folded) in vitro através de diluição na presença do péptido de survivina modificado SurlM2 (LMLGEFLKL, SEQ ID NO:5) ou do péptido MAA gpl00154-163, e subsequentemente biotinilado como descrito anteriormente (35, 36).
Depois de filtração em gel numa coluna Pharmacia Sephadex G25 para remover biotina não ligada, a proteína foi multimerizada com moléculas de dextrano conjugadas com estreptavidina-FITC (gentilmente fornecidas por L. Winther, DAKO, Dinamarca) para gerar compostos de HLA-dextrano multivalentes para imunohistoquímica. A construção de HLA A*0201 foi uma gentil oferta do Dr. Mark M. Davis (Dep. de Microbiologia e Imunologia, Stanford University, Paio Alto, CA, EUA) . A separação celular foi levada a cabo como anteriormente descrito (37). Resumidamente, lavaram-se duas vezes 5 x 106 microesferas magnéticas conjugadas com estreptavidina (Dynal, Oslo, Noruega) em 200 μΐ de PBS 51 frio, adicionou-se 0,5 pg de monómeros de péptido/A*0201 e incubou-se a mistura durante 15 min. a temperatura ambiente. Depois de duas lavagens, essas microesferas foram misturadas com PBLs numa razão de 1:10 e subsequentemente incubadas durante 1 hora, a que se seguiu uma precipitação de células ligadas a microesferas num campo magnético. O passo de precipitação foi repetido uma vez.
Colorações imuno-histoquímicas
Para corar com complexos MHC/péptido multiméricos conjugados com FITC, secaram-se secções de tecido de um dia para o outro, e subsequentemente fixaram-se em acetona fria durante 5 min. Todos os passos de incubação foram realizados à temperatura ambiente e no escuro: (i) 45 min. do anticorpo primário (diluição de 1:100), (ii) anticorpo de cabra anti-rato Cy 3-conjugado (diluição de 1:500; código 115-165-100, Jackson ImmunoResearch, obtido a partir de Dianova, Hamburgo, Alemanha) durante 45 min. e finalmente (iii) os multimeros durante 75 min. Entre cada passo, as lâminas foram lavadas duas vezes durante 10 min. em PBS/BSA a 0,1%. As lâminas foram colocadas em Vectashield e mantidas no frigorifico até serem observadas ao microscópio confocal.
Teste de citotoxicidade
Realizaram-se testes de libertação [51Cr] convencionais para a citotoxicidade mediada por CTL da forma descrita em (13) . As células-alvo foram as linhagens de células T autólogas transformadas por EBV, a linhagem celular MCF-7 de cancro da mama HLA-A2 positiva (disponível pela ATCC), a linhagem celular FM3 de melanoma HLA-A2 positiva (38), a 52 linhagem celular BT-20 de cancro da mama HLA-A2 negativa (disponível pela ATCC) e a linhagem celular FM45 de melanoma HLA-A2 negativa (38) . Todas as linhagens celulares cancerosas expressaram survivina, tal como analisado por RT-PCR (dados não apresentados).
Teste ELISPOT 0 teste ELISPOT foi utilizado para quantificar células efectoras libertadoras de IFV-γ específicas para o epítopo peptídico e foi já anteriormente descrito (39) . Resumidamente, revestiram-se placas de 96 poços com fundo em nitrocelulose (MultiScreen MAIP N45, Millipore) com um anticorpo anti-IFN-γ (1-D1K, Mabtech, Suécia) e bloqueou-se a ligação não-específica utilizando AIM V (GibcoBRL, Life Technologies Inc., Gaithersburg, MD, EUA). Adicionaram-se linfócitos em diferentes concentrações celulares juntamente com péptidos específicos e células T2 e incubaram-se de um dia para o outro a 37°C. Depois de duas lavagens, adicionou-se o anticorpo de detecção biotinilado (7-B6-1-Biotin, Mabtech) . Visualizou-se a ligação específica utilizando fosfatase alcalina-avidina juntamente com o respectivo substrato (GibcoBRL). A reacção foi terminada depois do surgimento de manchas púrpuras-escuras, que foram quantificadas utilizando o Alphalmager System (Alpha Innotech, San Leandro, CA, EUA). Os péptidos utilizados para o teste ELISPOT foram Surl, Sur9 e o péptido análogo de Surl, o SurlM2, como descrito no Exemplo 1.
Resultados
Coloração in situ de células T reactivas a HLA-A2/survivina 53
No Exemplo 1, identificaram-se dois epítopos de péptido derivados de survivina reconhecidos por células T na leucemia e melanoma, isto é, Surl. A fraca afinidade de ligação do Surl ao HLA-A2 foi melhorada substancialmente, substituindo a treonina na posição 2 com um melhor resíduo de ancoragem (metionina; SurlM2). Esta medida permitiu a construção de complexos HLA-A2/péptido estáveis. Estes complexos foram multimerizados utilizando moléculas de dextrano, que foram conjugadas com estreptavidina e FITC. Utilizaram-se complexos MHC multimerizados para corar material congelado e fixado em acetona. Utilizando um microscópio confocal a laser, puderam-se detectar prontamente CTLs reactivos a SurlM2/HLA-A*0201 in situ no microambiente tumoral. Marcámos essas células no tumor primário e no nódulo linfático sentinela de um doente com melanoma em estádio III, assim como numa lesão primária de cancro da mama. Para assegurar a especificidade da coloração, levou-se a cabo uma série de controlos negativos. Nem a utilização de multímeros de péptido/HLA-dextrano com péptidos derivados a partir do antigénio de diferenciação de melanoma gplOO no mesmo tumor, nem os multímeros de SurlM2/HLA-dextrano no caso de uma amostra de tumor obtida a partir de um dador HLA-A2 negativo resultaram numa coloração positiva. CTLs isolados reactivos a survivina lisam linhagens de células tumorais de origem diferente
Para caracterizar a capacidade funcional de CTLs reactivos a survivina, isolaram-se estas células por meio de microesferas magnéticas revestidas com complexos HLA-A2/SurlM2 (36). Um nódulo linfático infiltrado por melanoma acabado de ressecar foi picado em fragmentos pequenos e 54 esmagado para libertar células para cultura. As células foram estimuladas uma vez com péptido in vitro antes do isolamento. Um dia depois do isolamento, adicionou-se IL-2 e no dia 5 a capacidade destas células no que diz respeito a matar células tumorais foi testada ou por ELISPOT ou em testes-padrão de libertação de 51Cr. Primeiro, por meio de um teste ELISPOT, foi possível estabelecer que CTLs isolados utilizando o complexo SurlM2/HLA-A2 modificado também responderam ao péptido Surl nativo (dados não apresentados). Em segundo lugar, testou-se a citotoxicidade de CTLs reactivos a survivina contra a linhagem celular FM3 de melanoma HLA-A2 positiva (Fig. 5 A) e a linhagem celular MCF-7 de cancro da mama HLA-A2 positiva (Fig. 5 B) . As células T isoladas lisaram eficazmente ambas as linhagens celulares HLA-A*0201. Em contraste, não se observou nenhuma citotoxicidade contra a linhagem celular FM45 de melanoma HLA-A2 negativa (Fig. 5 A) nem contra a linhagem de celular BT-20 de cancro da mama HLA-A2 negativa (Fig. 5 B).
Reactividade à survivina medida em PBLs por ELISPOT
Analisou-se a presença de células T reactivas à survivina em PBLs de dez doentes com cancro da mama HLA-A2 positivos através de ELISPOT. Antes da análise, estimularam-se PBLs uma vez in vitro para aumentar a sensibilidade da análise. Testou-se a reactividade dos seguintes péptidos de survivina: Surl, Sur9 e SurlM2. Detectaram-se células T específicas para survivina em seis dos dez doentes com cancro da mama HLA-A2 positivos. Na Fig. 6., apresentam-se exemplos representativos. Em PBLs de dois doentes, detectou-se uma resposta contra Surl e o análogo modificado SurlM2, mas não contra Sur9 (Fig. 6, em cima, ao centro), em três doentes detectou-se uma resposta a Sur9, mas não a 55
Surl ou SurlM2 (Fig. 6, em baixo), e um doente respondeu apenas a SurlM2. Em contraste, não se detectaram respostas à survivina em PBLs de 20 dadores saudáveis HLA-A2 positivos. Da mesma forma, analisaram-se PBLs de 14 doentes com melanoma HLA-A2 positivos. Verificou-se resposta à survivina em sete destes doentes (Quadro 2). Dois doentes responderam ao péptido Sur9, três ao péptido SurlM2, um ao Surl e ao SurM2, e um aos três péptidos. No Exemplo 1, testou-se a resposta de células T à survivina em três doentes com leucemia linfática crónica (CLL) (Tabela 2; CLLl, CLL2, CLL3). Estes estudos foram alargados utilizando PBLs de mais três doentes com CLL. Significativamente, todos os doentes produziram uma resposta de células T a pelo menos um epitopo de survivina (Tabela 2; CLL5, CLL6, CLL7).
Além disso, analisaram-se PBLs de um doente que sofria de leucemia mielóide crónica (CML). Neste doente, identificou-se uma resposta aos três péptidos (dados não apresentados). Os dados são resumidos no Quadro 2.
Quadro 2. Doentes com linfócitos T específicos para o péptido de survivina em PBLs, conforme medido por ELISPOT
Melanoma a) Doente Surl Sur9 SurlM2 P 4 - - 97 Pll - - 112 P13 - - 71 56 Ρ15 61 - 101 Ρ17 - 172 - Ρ39 - 127 - Ρ 64 112 70 128 Cancro da mama b) Doente Surl Sur9 SurlM2 BI 122 - 208 B2 67 - 72 B3 - 54 - B4 - 45 - B5 - 19 - B6 - - 24 CLL c) Doente Surl Sur9 SurlM2 CLLl - 27 320 CLL2 - 39 - CLL3 23 127 122 CLL5 - 100 124 CLL6 - 121 360 57 CLL7 68 132 174 a) Frequência de células reactivas por cada 104 ; 14 doentes examinados b) Frequência de células reactivas por cada 104 10 doentes examinados c) Frequência de células reactivas por cada 10 5; i doentes examinados EXEMPLO 3
Respostas imunitárias restritas ao HLA-B35 aos péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos
Resumo
Neste estudo, identificaram-se e caracterizaram-se dois epítopos derivados de survivina, que são restritos ao HLA-B35. Verificou-se a presença de reactividade específica de células T contra estes dois epítopos no sangue periférico em doentes com diferentes neoplasias hematopoiéticas e melanoma. As substituições do resíduo de ancoragem c- terminal melhoraram o reconhecimento por parte de linfócitos que infiltram o tumor de doentes com melanoma. Além disso, demonstraram-se respostas espontâneas de células τ citotóxicas à survivina in situ numa lesão primária de melanoma. Estes epítopos alargam a aplicabilidade de futuras estratégias de vacinação baseadas em péptidos de survivina, no que diz respeito a neoplasias, assim como o perfil HLA dos doentes envolvidos. 58
Nos Exemplos 1 e 2, estudaram-se epítopos de células T derivados de survivina restritos ao HLA-A2. Dado que o HLA-A2 só é expresso em cerca de 30% da população caucasiana (63), é preciso identificar os epítopos peptídicos restritos a outras moléculas HLA classe I para alargar a fracção de doentes que podem ser tratados. Neste estudo, identificaram-se dois novos epítopos de células T de survivina restritos ao HLA-B35, que é expresso em 9% da população caucasiana (63), e detectaram-se respostas imunitárias espontâneas a estes péptidos de survivina em doentes com diferentes neoplasias hematopoiéticas e melanoma.
Materiais e métodos
Doentes
Recolheram-se amostras de sangue venoso periférico de doentes oncológicos, isolaram-se PBLs utilizando a separação Lymphoprep, tipados quanto ao HLA (Departamento de Imunologia Clínica, University Hospital, Copenhaga) e congelaram-se em FCS com 10% de DMSO. Seleccionaram-se dez doentes HLA-B35 positivos para mais análise. Esses doentes sofriam de melanoma, CLL, linfoma folicular (FL), linfomas difusos de grandes células B (DLBCL) e mieloma múltiplo (MM), respectivamente. Na altura em que se recolheram as amostras de sangue, os doentes não tinham sido medicados nos quatro meses anteriores. Além disso, recolheram-se linfócitos infiltrados no tumor (TIL) que foram isolados de nódulos linfáticos de três doentes com melanoma e congelaram-se em FCS com 10% de DMSO. 59 Péptidos
Utilizaram-se sete péptidos derivados de survivina sintéticos neste estudo: Sur6-14, Surll-19, Sur34-43, Sur46-54, Sur51-59, Sur46Y9, Sur5lY9 e um péptido derivado de EBV, EBNA3A 457-466 (63). Todos os péptidos foram obtidos a partir de Research Genetics (Huntsville, al) e fornecidos com um grau de pureza > 90%, tal como se verificou nas análises HPLC e MC. Os péptidos estão listados no Quadro 3, seguinte.
Quadro 3. Ligação HLA-B35 de péptidos derivados de survivina
Nome Proteína e posição Sequência SEQ ID NO: C50 (μΜ) Sur6-14 Survivina6-i4 LPPAWQPFL 18 >100 Surll-19 Survivinan-i9 QPFLKDHRI 19 Sem ligação Sur34-43 Survivina34-43 TPERMAEAGF 20 >100 Sur 46-54 Survivina46-54 CPTENEPDL 6 20 Sur51-59 Survivina5i-59 EPDLAQCFF 7 13 Sur46Y9 Péptido modificado CPTENEPDY 8 4 Sur5lY9 Péptido modificado EPDLAQCFY 9 1.5 C24 EBNA3A458-466 YPLHEQHQM 21 O co Teste de aglomeração para a ligação de péptidos a moléculas MHC classe I O teste de aglomeração descrito nos Exemplos 1 e 2 foi utilizado para avaliar a afinidade de ligação dos péptidos sintéticos a moléculas HLA-B35 metabolicamente marcadas com 60 [S35]metionina. Resumidamente, o teste baseia-se na estabilização mediada por péptidos de moléculas HLA vazias libertadas na lise celular, da linhagem celular T2 deficiente em TAP, estavelmente transfectada com HLA-B35 (gentilmente fornecida pelo Dr. J. Haurum, Symphogen ApS, Lyngby, Dinamarca) . Imunoprecipitaram-se moléculas HLA enroladas (folded) utilizando o mAb W6/32 dependente da conformação. As moléculas HLA foram separadas por electroforese IEF, expuseram-se os géis a telas de Phosphorimager (Placa de imagem, FUJI photo film Co., LTD., Japão), sendo depois analisados, e contou-se a quantidade das moléculas HLA correctamente enroladas utilizando o software de Phosphorimager ImageGauge (FUJI photo film Co., LTD., Japão) .
Estimulação antigénica de PBLs
Para alargar a sensibilidade do teste ELISPOT, estimularam-se linfócitos uma vez in vitro com péptidos antes da análise (14, 15). Descongelaram-se e estimularam-se PBLs ou TILs com 50 μΜ dos epitopos peptídicos individuais em placas de 96 poços, durante 2 horas a 26°C (5 x 105-106 células por péptido), e recolheram-se para mais 10 dias de cultura a 37°C em x-vivo com 5% de soro humano (HS), em placas de 24 poços (Nunc, Roskilde, Dinamarca), com 2 x 106 células por poço. No segundo dia de incubação, adicionaram-se 40 pg/ml de IL-2 (Apodan A/S, Dinamarca). No dia 10, as células cultivadas foram testadas quanto à sua reactividade no teste ELISPOT.
O teste ELISPOT 61 0 teste ELISPOT utilizado para quantificar células efectoras libertadoras de iFN-γ especificas para o péptido em PBLs ou TILs recolhidos de doentes oncológicos foi levado a cabo da forma descrita no Exemplo 1. Resumindo, revestiram-se placas de 96 poços com fundo em nitrocelulose (Multi-Screen MAIP N45; Millipore, Hedehusene, Dinamarca) com AcM contra IFN-γ humano, 7,5 μς/πύ. (1-DlK; Mabtech, Nacka, Suécia) . Os poços foram lavados e bloqueados em x-vivo (x-vivo 15TM BioWhittacker, Molecular Applications Aps, Dinamarca) e adicionaram-se células em duplicado em diferentes concentrações. Para a apresentação de antigénios, adicionaram-se, por poço, 104 células T2-B35, com e sem 10 μΜ de péptido. As placas foram incubadas de um dia para o outro, as células descartadas e os poços lavados antes da adição de anticorpo secundário biotinilado (7—B6— 1-Biotin; Mabtech). As placas foram incubadas 2 h a temperatura ambiente, depois lavadas e adicionou-se conjugado de avidina-fosfatase alcalina (AP-Avidin; Calbiochem, Life Technologies, Inc.). Depois de 1 h de incubação a temperatura ambiente, adicionou-se o substrato enzimático azul de nitrotetrazólio/5-bromo-4-cloro-3-indolilfosfato (Código No. K0598, DakoCytomation Norden A/S), e emergiram manchas púrpuras-escuras em 3-7 min. A reacção foi terminada através de lavagem com água corrente. As manchas foram contadas utilizando o Alpha Imager System (Alpha Innotech, San Leandro, CA) , e a frequência das células T especificas para o péptido foi calculada a partir do número de células que formaram manchas.
Todos os testes foram conduzidos em duplicado para cada antigénio peptidico, e testaram-se os linfócitos cultivados no mesmo poço em igual número de células com e sem péptido, 62 para determinar o número de células especificas para o péptido na cultura.
Maturação de células dendriticas (DCs)
As células aderentes foram isoladas a partir de PBLs depois de 2 h de cultura. Estas foram cultivadas durante mais 10 dias, em RPMI 1640 (GibcoTM Invitrogen Corporation, Reino Unido) com 10% de FCS. Adicionaram-se 800 ng/ml de GM-CSF (PreproTech, Londres, Reino Unido) e 40 ng/ml de IL-4 (PreproTech) a cada três dias. No dia 10, as DCs foram amadurecidas durante 24 horas, acrescentando 50 ng/ml de TNF-α (PreproTech). Depois da maturação, as DCs foram libertadas e pulsadas com 20 μΜ de péptido na presença de 3 pg/ml de P2-microglobulina durante 2 h, a 26°C.
Isolamento de células T especificas para o péptido
Isolaram-se células especificas de antigénio utilizando microesferas magnéticas revestidas com sur51Y9/HLA-B35, tal como descrito no Exemplo 2. Monómeros biotinilados de HLA-B35 com sur5lY9 (obtidos a partir de Prolmmune, Oxford, Reino Unido) foram acoplados a microesferas magnéticas revestidas com estreptavidina (Dynabeads M-280, Dynal A/S, Oslo, Noruega), através da incubação de 2,5 pg de monómeros com 5 x 106 microesferas em 40 μΐ de PBS durante 20 min., a temperatura ambiente. Os complexos magnéticos foram lavados três vezes em PBS, utilizando um dispositivo magnético (Dynal A/S, Oslo, Noruega) e subsequentemente misturados com PBLs numa razão de 1: 10, em PBS com 5% de BSA, e agitadas muito suavemente durante 1 h. Lavaram-se cuidadosamente duas ou três vezes as células T CD8+ especificas para o antigénio associadas aos complexos 63 magnéticos. As células isoladas foram re-suspensas várias vezes em x-vivo suplementado com 5% de soro humano e incubadas durante 2 horas antes de as microesferas magnéticas serem libertadas e removidas da suspensão celular. As células T CD8+ especificas para o antigénio isoladas foram utilizadas em teste ELISPOT para analisar a reactividade cruzada entre o péptido nativo e o péptido modificado.
Mapeamento do clonótipo TCR através de electroforese em gel de gradiente desnaturante (DGGE) 0 mapeamento do clonótipo através de DGGE das regiões TCR BV humanas 1-24 foi descrito em pormenor (66). Resumindo, isolou-se ARN utilizando o Purescript Isolation Kit (Gentra Systems Inc. MN) e o ADNc transcrito foi amplificado por PCR utilizando sequências iniciadoras (primers) para as regiões variáveis das cadeias beta TCR em conjunto com um iniciador comum para a região constante. O programa informático MELT87 foi utilizado para assegurar que as moléculas de ADN amplificadas eram adequadas para análise por DGGE, desde que houvesse uma sequência rica em GC de 50 pb (grampo de GC) ligada à extremidade 5' do iniciador da região constante. A análise DGGE foi feita em géis de poliacrilamida a 6% contendo um gradiente de ureia e formamida entre 20% e 80%. A electroforese foi levada a cabo a 160 v durante 4,5 horas em tampão lx TAE a uma temperatura constante de 54°C.
Colorações imuno-histoquímicas
Utilizaram-se complexos péptido/HLA multimerizados para identificar células T especificas para antigénio in situ em lesões tumorais de doentes oncológicos utilizando o 64 procedimento descrito no Exemplo 2. 0 monómero sur51Y9/HLA-B35 biotinilado foi fornecido por Proimmune limited, Oxford, Reino Unido. Os monómeros biotinilados de sur5lY9/HLA-B35 foram multimerizados com moléculas de dextrano conjugadas com estreptavidina-FITC (gentilmente fornecidas por L. Winther, DAKO, Glostrup, Dinamarca), para gerar compostos HLA-dextrano multivalentes para imunohistoquimica. Secaram-se secções de tecido de um dia para o outro e subsequentemente fixaram-se em acetona fria durante 5 min. Todos os passos de incubação foram conduzidos no escuro a temperatura ambiente: (a) 45 min. do anticorpo primário (diluição a 1:100); (b) anticorpo de cabra anti-rato Cy 3-conjugado (diluição a 1:500; código 115-165-100; Jackson ImmunoResearch, obtido a partir de Dianova, Hamburgo, Alemanha) durante 45 min; e finalmente (c) os multimeros durante 75 min. Entre cada passo, as lâminas foram lavadas duas vezes durante 10 minutos em PBS/BSA a 0,1%. As lâminas foram colocadas em Vectashield e mantidas no frigorifico até observação com o microscópio confocal (Leica).
Resultados
Identificação de péptidos derivados de survivina que se ligam ao HLA-B35 A sequência de aminoácidos de survivina foi rastreada para péptidos nonaméricos e decaméricos com resíduos de ancoragem, de acordo com padrão de ligação de péptido do HLA-B35 (67) . Seleccionaram-se cinco péptidos contendo prolina como resíduo de ancoragem N-terminal na posição 2 e fenilalanina, leucina, isoleucina ou tirosina como resíduos de ancoragem C-terminais (Quadro 3). O teste de aglomeração revelou dois péptidos, sur51-59 (EPDLAQCFF, SEQ ID NO:7) e 65 sur46-54 (CPTENEPDL, SEQ ID NO:6) que foram capazes de estabilizar HLA-B35 com eficácia. Além disso, dois péptidos, SUr34-43 (TPERMAEAGF, SEQ ID NO:20) e SUr6-14 (LPPAWQPFL, SEQ ID NO:18) mostraram uma estabilização fraca, ao passo que o péptido restante não estabilizou de todo o HLA-B35. A concentração peptidica necessária para alcançar metade da recuperação máxima de HLA-B35 (C50) foi estimada em 13 μΜ para sur51-59 e 20 μΜ para sur46-54. Em comparação, o epitopo de controlo positivo C24 de EBNA3A458-466 (YPLHEQHQM, SEQ ID NO:21) apresentou um valor C50 estimado de 0,8 μΜ.
Para melhorar a afinidade de ligação de sur46-54 e sur51-59, o aminoácido C-terminal foi substituído por tirosina, um resíduo de ancoragem melhor (67). A recuperação de HLA-B35 mediada pelos péptidos modificados foi analisada no teste de aglomeração e os valores C50 foram estimados em 1,5 μΜ para sur5lY9 e 4 μΜ para sur46Y9 (Fig. 7).
Respostas imunitárias espontâneas contra epítopos peptídicos nativos
No início, analisaram-se cinco doentes no que diz respeito às respostas imunitárias espontâneas aos quatro péptidos de ligação de HLA-B35 nativos sur51-59, sur46-54, sur34-43 e sur6-14. Estes cinco doentes apresentavam diferentes neoplasias hematopoiéticas: HEM8 e HEM18 sofriam de MM, HEM12 de FL, HEM9 tinha DLBCL, e CLL5 tinha CLL. OS testes ELISPOT INF-γ foram levados a cabo em PBLs após 10 dias de estimulação in vitro para detectar CTLs precursores de péptidos. Detectaram-se respostas imunitárias espontâneas contra dois dos péptidos de ligação HLA-B35 nativos, sur51-59 e sur46-54. Dois doentes, HEM12 e 66 CLL5, responderam tanto ao sur51-59, como ao sur46-54, ao passo que HEM8 só respondeu ao sur51-59 (figuras 8A e B) . Não se detectou nenhuma resposta nos dois restantes doentes, HEM9 e HEM18, e não se detectou nenhuma resposta aos péptidos de ligação fraca sur34-46 e sur6-14 em nenhum doente. Uma abordagem alternativa à estimulação in vitro foi utilizada no doente HEM12, isto é, foram cultivados PBLs juntamente com células dendríticas autólogas maduras pulsadas com sur51-59 para estimular uma resposta de CTL in vitro. Os PBLs desta cultura mostraram uma reactividade forte ao sur51-59 no ELISPOT (Figura 8B).
Reconhecimento aumentado dos péptidos modificados
Tal como descrito acima, as modificações de péptido para melhorar a afinidade de HLA-B35 resultaram numa afinidade 5 a 10 vezes mais alta para HLA-B35 em relação aos péptidos nativos. Analisou-se um grupo de cinco doentes com melanoma quanto às respostas imunitárias espontâneas quer para os péptidos nativos quer para os péptidos modificados por meio de um teste ELISPOT. As amostras de PBL foram analisadas depois de estimulação in vitro, ao passo que as amostras de til foram analisadas directamente. Observaram-se respostas imunitárias espontâneas quer nos PBLs quer nos TlLs em três dos cinco doentes. O FM25 mostrou reactividade contra sur51-59 e sur5lY9 quer nas amostras de PBL quer nas TIL (Fig. 9A). O FM45 respondeu apenas ao péptido modificado sur5lY9, detectando-se uma resposta forte nos TILs. Não havia PBLs disponíveis para este doente (Fig. 9A) . O FM74 mostrou uma resposta forte ao sur4 6Y9 em TIL, mas não se conseguiu detectar nenhuma resposta ao péptido nativo (Fig. 9B) . Observou-se também uma resposta fraca ao sur4 6Y9 em PBLs do FM74 (dados não apresentados). 67
Reactividade cruzada entre os péptidos nativos e péptidos modificados A elevada afinidade de sur5lY9 ao HLA-B35 permite a produção de monómeros estáveis de HLA-B35 com sur5lY9. Uma vez estabelecida a presença de linfócitos T reactivos à survivina em nódulos linfáticos infiltrados com tumor e PBLs de diferentes doentes oncológicos, revestiram-se microesferas magnéticas com esses complexos HLA-B35/Sur5lY9 e estes foram utilizados para isolar linfócitos T reactivos ao péptido survivina a partir de pbl do doente CLL5. Este doente apresentou uma resposta forte ao sur51-59. As microesferas foram fortemente ligadas à superfície celular das células especificas, tal como visualizado por microscópio (dados não apresentados), permitindo a precipitação de células especificas de antigénio por um campo magnético. As células especificas sur5lY9 isoladas responderam fortemente ao sur51-59 (Fig. 9), ao passo que não se detectou resposta nos restantes PBLs (dados não apresentados). 0 isolamento foi analisado através do mapeamento de clonótipo TCR baseado em RT-PCR/DGGE. Esta técnica permite a análise de clonalidade de células T em populações celulares complexas, mesmo que só estejam disponíveis pequenos números de células. Estas análises mostraram que se isolaram 8 clones distintos (dados não apresentados). Células T específicas de antigénio presentes in situ em lesões de melanoma
Multimerizaram-se monómeros sur5lY9/HLA-B35 utilizando moléculas de dextrano conjugadas com estreptavidina e FITC. Utilizaram-se complexos MHC multimerizados para corar material congelado, fixado em acetona, utilizando o 68 procedimento descrito no Exemplo 2. Visualizaram-se as células especificas de antigénio utilizando um microscópio confocal a laser. Analisaram-se secções de melanoma primário de três doentes, e conseguiu-se detectar prontamente CTLs reactivos a sur51Y9/HLA-B35 in situ no microambiente tumoral, num dos doentes. A coloração conjunta com um mAb contra granzima B mostrou que estes CTLs específicos para survivina libertaram granzima B, exercendo uma actividade citotóxica; utilizaram-se doentes com melanoma HLA-B35 negativos como controlo (dados não apresentados). EXEMPLO 4
Identificação de novos epítopos de CTL derivados de
survivina com diferentes perfis de restrição de HLA-A
Caracterizaram-se novos epítopos de survivina restritos ao HLA-Al, HLA-A2, HLA-A3 e HLA-All com base nas respostas dos CTLs em doentes oncológicos. Esses epítopos aumentaram significativamente o número de doentes eligíveis para imunoterapia baseada em péptidos derivados de survivina. Além disso, ter como objectivo vários elementos de restrição em simultâneo provavelmente diminuirá o risco de escape imune por perda de alelo HLA.
Materiais e métodos
Doentes
Receberam-se amostras de doentes da Universidade de Wurzburg, na Alemanha, e do University Hospital em Herlev, na Dinamarca. Obteve-se o consentimento informado dos doentes antes de qualquer dos procedimentos. A tipagem dos 69 tecidos foi conduzida no Departamento de Imunologia Clinica, University Hospital, Copenhaga, Dinamarca. Isolaram-se linfócitos do sangue periférico (PBL) de doentes oncológicos com melanoma, carcinoma da mama e leucemia linfocitica crónica (CLL), utilizando separação Lymphoprep e estes foram congelados em soro fetal bovino (FCS) com 10% de dimetilsulfóxido. Além disso, obtiveram-se linfócitos T de lesões primárias e de nódulos linfáticos infiltrados por tumor de doentes com melanoma. Picou-se tecido tumoral acabado de ressecar em fragmentos pequenos, e esmagou-se para libertar linfócitos infiltrados no tumor (TIL) para criopreservação. Péptidos
Todos os péptidos foram adquiridos na Invitrogen (Carlsbad, CA, EUA) e fornecidos num grau de pureza >80%, como verificado por análise HPLC e MS. Todos os péptidos utilizados estão listados no Quadro 4, no Exemplo 5 abaixo.
Linhagens celulares
A linhagem celular T2 humana é um híbrido deficiente em TAP1 e TAP2 das células B-LCL.174 e T-LCL CEM e portanto só expressa níveis baixos de moléculas HLA classe I (HLA-A*0201 e HLA-B*5101) na superfície celular. As células T2 transfectadas com HLA-A*0301 foram gentilmente fornecidas pelo Dr. A. McMichael, IMM, John Radcliffe Hospital, Oxford. As células T2 transfectadas com HLA-A*1101 foram gentilmente fornecidas pelo Dr. M. Masucci, MTC, Instituto Karolinska, Estocolmo, Suécia. A linhagem celular BM36.1 também é deficiente na função TAP e tem um fenótipo semelhante à T2 com expressão reduzida do HLA classe I 70 (HLA-A*0101, HLA-B*3501) na superfície. As células BM36.1 foram gentilmente fornecidas pelo Dr. A. Ziegler, Universidade Humboldt, Berlim, Alemanha.
Teste de aglomeração para a ligação de péptidos a moléculas MHC classe I
Avaliou-se a afinidade de ligação de péptidos sintéticos (Invitrogen, Carlsbad, CA, EUA) às moléculas HLA-Al, -A2, -A3, ou -All marcadas metabolicamente com [35S]-metionina no teste de aglomeração, tal como descrito previamente (12). O teste teve como base a estabilização mediada por péptidos de moléculas HLA vazias libertadas, após a lise celular, de linhagens celulares deficientes em TAP. As moléculas HLA enroladas de forma estável foram imunoprecipitadas utilizando o mAbM W6/32 dependente de conformação, específico ao HLA classe I, e separadas por electroforese de gel com focagem isoeléctrica (IEF). As bandas de cadeia pesadas de MHC foram quantificadas utilizando o programa ImageGauge Phosphorimager (FUJI photo film Co., Carrollton, TX, EUA). A intensidade da banda é proporcional à quantidade de complexo de MHC classe I ligado ao péptido recuperado durante o teste. Subsequentemente, o grau de estabilização da molécula HLA está directamente relacionado com a afinidade de ligação do péptido adicionado. A concentração de péptido utilizada para analisar a recuperação das moléculas HLA foi 40, 4, 0,4, 0,04 μΜ para HLA-Al e HLA-Al1, e 100, 10, 1, 0,1, 0,01 μΜ para HLA-A2 e HLA-A3. O valor C50 foi subsequentemente calculado para cada péptido como a concentração de péptido necessária para alcançar metade da estabilização máxima. 71
Estimulação antigénica de PBL
Para alargar a sensibilidade do teste ELISPOT, os PBLs foram estimulados uma vez in vitro antes da análise. No dia 0, PBLs ou nódulos linfáticos esmagados foram descongelados e colocados sob a forma de 2 x 106 células, a uma quantidade de 2 ml/poço em placas com 24 poços (Nunc, Roskilde, Dinamarca) num meio x-vivo (Bio Whittaker,
Walkersville, Maryland), 5% de soro humano inactivado pelo calor, e 2 mM de L-glutamina na presença de 10 μΜ de péptido. Dois dias depois, adicionaram-se às culturas 20 Ul/ml de interleucina-2 recombinante (IL-2) (Chiron, Ratingen, Alemanha). As células cultivadas foram testadas por ELISPOT no que respeita à reactividade no dia 10.
Teste ELISPOT O teste ELISPOT foi utilizado para quantificar células efectoras libertadoras de interferão-γ específicas do epítopo peptídico, como previamente descrito (16).
Resumindo, revestiram-se placas de 96 poços com fundo em nitrocelulose (MultiScreen MAIP N45, Millipore, Hedehusene, Dinamarca) com anticorpo anti-IFN-γ (1-D1K, Mabtech, Nacka, Suécia). Os poços foram lavados, bloqueados por um meio x-vivo, e as células foram adicionadas em duplicado a diferentes concentrações celulares. Os péptidos foram depois adicionados a cada poço e as placas foram incubadas de um dia para o outro. No dia seguinte, os meios foram descartados e os poços lavados antes de se adicionar o anticorpo secundário biotinilado (7-B6-l-Biotin, Mabtech). As placas foram incubadas durante 2 horas, lavadas, e adicionou-se a cada poço conjugado de avidina-fosfatase alcalina (Calbiochem, Life Technologies, Inc. San Diego, CA, EUA). As placas foram incubadas a temperatura ambiente 72 durante uma hora, lavadas, e adicionou-se o substrato enzimático NBT/BCIP (DakoCytomation Norden A/S, Glostrup, Dinamarca) a cada poço e incubou-se a temperatura ambiente durante 5-10 min. A reacção foi terminada depois da emergência de manchas púrpuras-escuras, lavando com água corrente. As manchas foram contadas utilizando ImmunoSpot® Series 2.0 Analyzer (CTL Analyzers, LLC, Cleveland, EUA) e pôde-se calcular a frequência de CTLs específicos de péptido a partir do número de células formadoras de manchas. Todos os testes foram conduzidos em duplicado para cada antigénio peptídico.
Resultados
Identificação de epítopos de survivina restritos ao HLA-Al
Ligação de péptidos derivados de survivina ao HLA-Al A sequência de aminoácidos da proteína survivina foi rastreada quanto aos epítopos peptídicos nonaméricos ou decaméricos HLA-Al mais prováveis, utilizando os principais resíduos de ancoragem HLA-Al, ácido aspártico (D), ácido glutâmico (E) na posição 3 e tirosina (Y), fenilalanina (F) na extremidade C-terminal. Da mesma maneira, sintetizaram-se e analisaram-se seis péptidos derivados de survivina quanto à ligação ao HLA-Al (Quadro 4). Além disso, os dois péptidos Sur38-46 (MAEAGFIHC) (SEQ ID NO:23) e Sur47-56 (PTENEPDLAQ) (SEQ ID NO:25) foram incluídos, apesar de só conterem um dos principais resíduos de ancoragem, dado que ambos foram identificados como fazendo uma boa ligação pelo algoritmo preditivo por Rammensee et al.r disponível em http://syfpeithi.bmiheidelberg.com. Os valores C50 foram estimados para cada péptido como a concentração de péptido necessária para alcançar metade da estabilização máxima do 73 HLA-Al (Tabela 4). Todavia, só um desses péptidos Sur92-101 (QFEELTLGEF) (SEQ ID NO:27) se ligou com uma afinidade elevada semelhante a um conhecido epítopo de controlo positivo da proteína do Influenza A, polimerase básica 1 (PBl) (VSDGGPNLY), como se exemplifica na Figura 10. O Sur93-101 (FEELTLGEF) (SEQ ID NO:24) demonstrou uma baixa afinidade de ligação ao HLA-Al, ao passo que nenhum dos outros péptidos analisados se ligou ao HLA-Al (Tabela 4). Em consequência, sintetizámos alguns péptidos análogos em que melhores resíduos de ancoragem substituíram os aminoácidos naturais. Modificámos os dois péptidos Sur38-46 (MAEAGFIHC) (SEQ ID NO:23) e Sur47-56 (PTENEPDLAQ) (SEQ ID NO:25), introduzindo a tirosina (Y) ao invés da cisteína (C) ou glutamina (Q), respectivamente na extremidade C-terminal. Ambos os péptidos modificados se ligaram fortemente ao HLA-Al (Quadro 4). Adicionalmente, substituímos os aminoácidos na posição 2 com os resíduos de ancoragem auxiliares treonina (T) ou serina (S) nos dois péptidos Sur92-101 e Sur93-101. Estas alterações não tiveram um efeito positivo de ligação do Sur92-101 ao HLA-Al. Em contraste, o Sur93T2 (FTELTLGEF) (SEQ ID NO:36) ligou-se com afinidade elevada ao HLA-Al (Tabela 4) . A Figura 10 ilustra a ligação do péptido de afinidade baixa Sur93-101, o péptido modificado de afinidade alta Sur93T2 e o péptido que não se liga Sur49-58, quando comparados ao epítopo de controlo positivo do influenza. Finalmente, alterámos os Surl4-22, Sur34-43, Sur49-58, Sur51-59, Sur92-101 e Sur93-101 com tirosina (Y) na extremidade C-terminal, contudo, isto não melhorou a afinidade de ligação ao HLA-Al de nenhum desses péptidos (dados não apresentados).
Respostas dos CTLs restritos ao HLA-Al contra péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos 74
Analisaram-se PBLs de seis doentes com melanoma e TILs de três doentes com melanoma no que respeita à presença de CTLs específicos contra qualquer um dos quatro péptidos de elevada afinidade derivados de survivina Sur38Y9, Sur47YlO, Sur92-101 e Sur93T2, por meio de ELISPOT. Observou-se reactividade das células T contra pelo menos um dos péptidos derivados de survivina em três amostras de PBL e numa amostra de TIL no total de nove doentes analisados. Como se observa na Figura 11, os PBLs de um doente, Mel.Al-3, apresentaram uma resposta de células T contra os quatro péptidos, Sur38Y9, Sur47YlO, Sur92-101, e Sur93T2. Mel.Al-2 apresentou respostas aos Sur47Y10, Sur92-101 e Sur93T2, ao passo que Mel.Al-l/TIL e Mel.Al-4/PBL responderam aos Sur47YlO e Sur93T2, respectivamente (Figura 11).
Além disso, testaram-se dez doentes com melanoma quanto a reactividade imunitária contra os péptidos nativos Sur93-101, Sur38-46 e Sur47-56, por meio de ELISPOT; todavia, não se detectaram respostas específicas a péptidos em nenhum desses doentes (dados não apresentados).
Identificação de epítopos de survivina restritos ao HLA-All
Ligação de péptidos derivados de survivina ao HLA-All A sequência de aminoácidos da proteína survivina foi rastreada quanto a péptidos nonaméricos ou decaméricos com padrões de ligação correspondentes aos da superfamília HLA-A3, incluindo HLA-A3 e HLA-All. Escolheram-se sequências peptídicas com os principais resíduos de ancoragem leucina (L), na posição 2 e lisina (K) na extremidade C-terminal, juntamente com sequências peptídicas que têm aminoácidos 75 relacionados nessas posições, segundo o algoritmo preditivo de Rammensee et al. (Quadro 4).
Foram previstos treze péptidos da sequência proteica da survivina e analisaram-se quanto à ligação aos HLA-All e HLAA3. Três destes péptidos, Sur53-62 (DLAQCFFCFK) (SEQ ID NO:4 7), Sur54-62 (LAQCFFCFK) (SEQ ID NO:42) e Surll2-120 (KIAKETNNK) (SEQ ID NO:44) ligaram-se ao HLA-All com elevada afinidade, comparável ao epitopo virai do antigénio nuclear 4 de EBV (AVFDRKSDAK) (SEQ ID NO: 63) . Além disso, um péptido, Surll2-121 (KIAKETNNKK) (SEQ ID NO:51), demonstrou uma ligação fraca ao HLA-All (Quadro 4).
Respostas de CTLs restritos ao HL4-A11 contra péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos
Testaram-se PBLs de cinco doentes com melanoma e dois doentes com CLL para atestar a reactividade das células T em relação aos quatro péptidos que se ligam ao HLA-All Sur53-62, Sur54-62, Surll2-120 e Surll2-121. Conseguimos detectar respostas contra o péptido derivado de survivina Sur53-62 em PBLs de dois dos doentes com melanoma, Mel.All- 1 e Mel.All-2, por meio de ELISPOT (Figura 12). Além disso, conseguimos detectar células T especificas de Sur53-62 entre os linfócitos infiltrados no tumor (TIL) a partir de um nódulo linfático infiltrado por tumor no doente Mel.All- 2 (Figura 12). No doente Mel.All-1, observou-se uma resposta imunitária forte contra o péptido de survivina Sur53-62 em cinco amostras de sangue diferentes colhidas ao longo de um período de dois anos (dados não apresentados).
Identificação de epítopos de survivina restritos ao HLA-A3 76
Ligação de péptidos derivados de survivina ao HLA-A3
Os péptidos derivados de survivina que se previa ligarem-se à superfamilia HLA-A3 foram ainda analisados quanto à ligação ao HLA-A3. Só dois desses péptidos Surll2-120 (KIAKETNNK) (SEQ ID NO:44) e Surll2-121 (KIAKETNNKK) (SEQ ID NO:57) se ligaram ao HLA-A3 com afinidade elevada, semelhante ao epítopo virai, nucleoproteina265-273 de Influenza A (ILRGSVAHK) (SEQ ID NO:74) (Quadro 4). Além disso, dois péptidos Sur53-62 (DLAQCFFCFK) (SEQ ID NO:47) e Sur95-103 (ELTLGEFLK) (SEQ ID NO:43) revelaram uma ligação fraca ao HLA-A3.
Alguns dos péptidos que não demonstraram ligação detectável foram modificados numa tentativa de aumentar a afinidade de ligação ao HLA-A3. Por conseguinte, sintetizámos dois péptidos análogos de Sur54-62 e Surll3-122 em que um melhor residuo de ancoragem, leucina (L), substituiu a alanina natural (A) na posição 2. O Sur54L2 (LLQCFFCFK) (SEQ ID NO:56) ligou-se ao HLA-A3 com afinidade elevada, ao passo que o Surll3L2 (ILKETNNKKK) (SEQ ID NO: 59) só teve uma ligação fraca (Quadro 4). Além disso, sintetizámos quatro péptidos análogos de Sur5-13, Surl3-22, Surl8-27 e Sur53-61, em que o melhor residuo de ancoragem, lisina (K), substituiu a fenilalanina natural (F) na extremidade C-terminal. 0 Sur5K9 (TLPPAWQPK) (SEQ ID NO: 54) e o Surl8KlO (RISTFKNWPK) (SEQ ID NO:58) ligaram-se ao HLA-A3 com afinidade elevada, ao passo que as substituições não mostraram efeito detectável na ligação ao HLA-A3 de Surl3K9 (FLKDHRISTK) (SEQ ID NO:57) e Sur53K9 (DLAQCFFCK) (SEQ ID NO:55), em comparação aos análogos nativos. 77
Respostas de CTLs restritos ao HLA-A3 contra os péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos
Analisaram-se nove amostras de doentes com melanoma (cinco PBL e quatro TIL) para atestar a reactividade imunitária aos dois péptidos nativos que se ligam ao HLA-A3 com afinidade elevada, Surll2-120 e Surll2-121, assim como aos dois péptidos nativos de ligação fraca, Sur53-62 e Sur95-103. Todavia, não se conseguiram detectar respostas imunitárias contra estes péptidos por ELISPOT em nenhum dos doentes. Subsequentemente, analisaram-se os mesmos doentes quanto à reactividade imunitária espontânea contra os três péptidos derivados de survivina modificados com afinidade elevada, Sur5K9, Surl8KlO e Sur54L2. Detectou-se reactividade de CTLs ao Surl8KlO nas amostras de TIL de três doentes, Mel.A3-l, Mel.A3-2 e Mel.A3-3 (Figura 13). Não se detectaram respostas aos dois outros péptidos, Sur5K9 e Sur54L2. Para verificar mais exaustivamente estas respostas, analisaram-se PBLs de mais dezoito doentes com melanoma quanto a reactividade de CTLs ao Surl8KlO. Descobriu-se que três desses doentes respondiam, Mel.A3-4, Mel.A3-5 e Mel.A3-6, o que resultou num total de seis doentes que respondiam, entre os vinte e sete doentes analisados (Figura 13).
Identificação de um novo epitopo de survivina restrito ao HLA-A2
Ligação de péptidos 11-mer derivados de survivina ao HLA-A2 A sequência de aminoácidos da proteína survivina foi rastreada quanto aos epítopos peptídicos 11-mer HLA-A2 mais prováveis, utilizando os principais resíduos de ancoragem 78 específicos ao HLA-A2. Sintetizaram-se e analisaram-se seis péptidos derivados de survivina para ligação ao HLA-A2. Nenhum dos péptidos analisados se ligou com uma afinidade elevada semelhante à do conhecido epítopo de controlo positivo do péptido BMLF28o-288 do vírus Epstein-Barr (GLCTLVAML) (SEQ ID NO:72) (Quadro 4). A concentração peptídica necessária para alcançar metade da recuperação máxima de HLA-A2 (valor C50) foi 0,9 μΜ para o controlo positivo. Em comparação, os péptidos Surl8-28 (RISTFKNWPFL) (SEQ ID NO:67) e Sur86-96 (FLSVKKQFEEL) (SEQ ID NO:69) tiveram ligação fraca ao HLA-A2 (C50 = 69 μΜ e 72 μΜ respectivamente). Todavia, os dois conhecidos epítopos de survivina restritos ao HLA-A2 ligaram-se de um modo igualmente fraco ao HLA-A2; o Sur95-104 (ELTLGEFLKL) (SEQ ID NO:43) ligou-se com afinidade intermédia (C50 = 10 μΜ) , ao passo que o Sur96-104 (LTLGEFLKL) (SEQ ID NO:10) se ligou apenas de modo fraco (C50 >100 μΜ). Os quatro restantes péptidos 11-mer analisados [Sur4-14 (PTLPPAWQPFL) (SEQ ID NO:66), Sur54-64 (LAQCFFCFKEL) (SEQ ID NO:68),
Sur88-98 (SVKKQFEELTL) (SEQ ID NO:70) e Surl03-113 (KLDRERAKNKI) (SEQ ID NO:74)] não se ligaram ao HLA-A2.
Respostas de CTLs restritos ao HLA-A2 contra péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos
Analisaram-se inicialmente PBLs de dez doentes oncológicos (dois doentes com melanoma (Mel), seis com CLL (CLL) e dois com carcinoma da mama (MC)) para averiguar se os dois péptidos 11-mer de ligação fraca, Surl8-28 e Sur86-96, eram apresentados pelo HLA-A2 e reconhecidos pelo sistema imunitário dos doentes oncológicos. Verificaram-se respostas de CTLs ao Surl8-28 em PBLs de dois dos dez doentes analisados (CLL-1, CLL-2, Figura 14), ao passo que 79 não se detectaram respostas ao Sur86-96 (dados não apresentados) . Para verificar mais exaustivamente estas respostas especificas ao Surl8-28, analisaram-se PBLs de mais doze doentes (sete doentes com melanoma, um com CLL e quatro com carcinoma da mama), para atestar a reactividade de CTL a este péptido. Entre estes, quatro doentes (CLL-3, MC-1, MC-2, Mel.A2-l) demonstraram actividade imunitária específica ao Surl8-28 detectável por ELISPOT (Figura 14) . Por conseguinte, no total, PBLs de seis dos 22 doentes analisados demonstraram resposta de CTLs ao Surl8-28.
Identificação de epítopos de survivina restritos ao HLA-B7
Ligação de péptidos derivados de survivina ao HLA-B7 A sequência de aminoácidos da proteína survivina foi rastreada quanto a péptidos de nove a dez aminoácidos, com resíduos de ancoragem, de acordo com o padrão de ligação de péptidos do HLA-B7. Seleccionaram-se e analisaram-se cinco péptidos quanto à sua capacidade de estabilizar HLA-B7 no teste de aglomeração. Os valores C50 foram estimados para cada péptido como a concentração de péptidos necessária para alcançar metade da estabilização máxima de HLA-B7 (Quadro 4) . Dois péptidos derivados de survivina, sur6-14 (LPPAWQPFL) (SEQ ID NO:18) e surll-19 (QPFLKDHRI) (SEQ ID N0:19), estabilizaram de forma fraca o HLA-B7, com valores C50 acima dos 100 μΜ, ao passo que o sur4 6-54 (CPTENEPDL) (SEQ ID NO:6), sur51-59 (EPDLAQCFF) (SEQ ID N0:7) e sur34-43 (TPERMAEAGF) (SEQ ID NO:20) não se ligaram ao HLA-B7 (Quadro 4). 80
Respostas de CTLs restritos ao HLA-B7 contra péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos
Testaram-se PBLs HLA-B7 positivos de cinco doentes com melanoma (mel25, mel26, mel3, mel6, mel39), dois doentes com CLL (CLL1, CLL54) e dois doentes com cancro da mama (mamai1, mamal5) quanto à reactividade das células τ contra os péptidos de ligação fraca ao HLA-B7, sur6-14 (LPPAWQPFL) (SEQ ID NO:18) e surll-19 (QPFLKDHRI) (SEQ ID NO:19). Conseguimos detectar uma resposta forte de CTLs espontânea ao péptido derivado de survivina sur6-14 em PBL num doente com CLL e num doente com cancro da mama (Figura 15) . Adicionalmente, conseguimos detectar uma resposta fraca contra este péptido no doente com melanoma mel3 (Figura 15) .
Resumo de respostas imunitárias restritas a alelos de HLA a péptidos derivados de survivina em doentes oncológicos
Testou-se uma variedade de péptidos derivados de survivina compreendendo 9-11 resíduos de aminoácidos quanto à ligação aos seguintes alelos de hla: hla-a1, hla-a3, hla-aII e hla-B7, utilizando o teste de aglomeração para ligação de péptidos a moléculas MHC classe I descrito nos exemplos precedentes. Além disso, testaram-se vários dos péptidos quanto à sua capacidade de desencadear uma resposta imunitária de CTLs utilizando o teste ELISPOT, tal como também já se descreveu acima.
No Quadro 4 abaixo, apresenta-se um resumo dos resultados, incluindo os resultados obtidos nos exemplos anteriores:
Quadro 4. Dados de C50 e ELISPOT para péptidos derivados de survivina seleccionados 81
Alelo HLA Tamanho do péptido Posição Sequência C50 (μΜ) Observações SEQ ID NO: Notas de rodapé HLA-A1 9mer Sur14-22 LKDHRISTF NB 22 Sur51-59 EPDLAQCFF NB 7 Sur38-4 6 MAEAGFIHC NB 23 Sur93-101 FEELTLGEF > 100 24 lOmer Sur34-43 TPERMAEAGF NB 20 Sur47-56 PTENEPDLAQ NB 25 Sur49-58 ENEPDLAQCF NB 26 Sur92-101 QFEELTLGEF 2 27 Péptido de controlo Cl VSDGGPNLY 0.8 28 Péptido modificado sur14Y9 LKDHRISTY NB 29 sur51Y9 EPDLAQCFY ligação fraca 9 sur93Y9 FEELTLGEY NB 30 sur92Y9 QFEELTLGEY NB 31 sur34Y9 TPERMAEAGY NB 32 sur49Y9 ENEPDLAQCY NB 33 Sur92T2 QTEELTLGEF 2 34 Sur92S2 QSEELTLGEF 100 35 Sur93T2 FTELTLGEF 1 36 82
Sur93S2 FSELTLGEF 30 37 Sur38Y9 MAEAGFIHY 0.8 38 Sur47Y10 PTENEPDLAY 0.4 39 HLA-A2 Sur4-14 PTLPPAWQPFL NB 66 Surl8-28 RISTFKNWPFL 69 67 Sur54-64 LAQCFFCFKEL NB 68 Sur86-96 FLSVKKQFEEL 72 69 Sur88-98 SVKKQFEELTL NB 70 Surl03-113 KLDRERAKNKI NB 71 Péptido de controlo EBV,BMLF1 GLCTLVAML 3 72 HIV, Pol ILKEPVHGV 0.2 73 HLA-A3 9mer Sur5-13 TLPPAWQPF NB 40 Sur53-61 DLAQCFFCF NB 41 Sur54-62 LAQCFFCFK NB 42 Sur 95-103 ELTLGEFLK > 100 43 Sur 112-120 KIAKETNNK 2 44 i lOmer Sur 13-22 FLKDHRISTF NB 45 Sur 18-27 RISTFKNWPF NB 46 Sur 53-62 DLAQCFFCFK 100 47 ii Sur 84-93 CAFLSVKKQF NB 48 Sur 101-110 FLKLDRERAK NB 49 Sur 103-112 KLDRERAKNK NB 50 83
Sur 112-121 KIAKETNNKK 1 51 Sur 113-122 IAKETNNKKK NB 52 Péptido de controlo C3 ILRGSVAHK 0.ΙΟ .3 53 Pépt ido modificado Sur5K9 TLPPAWQPK 2 54 Sur53K9 DLAQCFFCK NB 55 Sur54L2 LLQCFFCFK 1 56 Sur13K9 FLKDHRISTK NB 57 Surl8K10 RISTFKNWPK 0.02 58 Surll3L2 ILKETNNKKK >100 59 SurEx3-A3-l TIRRKNLRK 0.5 60 iii SurEx3-A3-2 PTIRRKNLRK NB 61 Sur2b-A3-1 RITREEHKK NB 62 Péptido de controlo Influenza A, nucleoproteína 265-273 ILRGSVAHK 0.1 74 HLA-AI1 9mer Sur 5-13 TLPPAWQPF NB 40 Sur53-61 DLAQCFFCF NB 41 Sur 54-62 LAQCFFCFK 0.4 42 Sur 95-103 ELTLGEFLK NB 43 Sur 112-120 KIAKETNNK 1 44 lOmer Sur 13-22 FLKDHRISTF NB 45 Sur 18-27 RISTFKNWPF NB 46 84
Sur 53-62 DLAQCFFCFK 5 47 Sur 84-93 CAFLSVKKQF NB 48 Sur 101-110 FLKLDRERAK NB 49 Sur 103-112 KLDRERAKNK NB 50 Sur 112-121 KIAKETNNKK >100 51 iv Sur 113-122 IAKETNNKKK NB 52 Péptido de controlo C4 AVFDRKSDAK 0.2 63 HLA-B7 9mer Sur 6-14 LPPAWQPFL >100 18 V Sur 11-19 QPFLKDHRI > 100 19 Sur46-54 CPTENEPDL NB 6 Sur51-59 EPDLAQCFF NB 7 lOmer Sur34-43 TPERMAEAGF NB 20 Control peptides C6 QPRAPIRPI 0.1 64 C7 RPPIFIRRL 0.5 65 1 Observou-se uma resposta ao péptido Surll2-120 num doente com linfoma (HEM34), por meio de ELISPOT. 11 Detectaram-se respostas ao péptido Sur53-62 em três doentes com linfoma (HEM9, 11, 34), por meio de ELISPOT. lv Observou-se uma resposta fraca num doente com melanoma (FM-TIL95), por meio de ELISPOT. V11 Observou-se uma resposta ao Surll2-121 num doente com melanoma (PM6), mais evidente numa suspensão de nódulo linfático metastizado, e mais fraca nos TILs do tumor primário e nos PBLs, por meio de ELISPOT. ν111 Observou-se uma resposta ao péptido Sur6-14, num doente (CLL9), e uma resposta mais fraca num doente com linfoma, por ELISPOT (HEM 21) (dados não apresentados). com CLL meio de 85 EXEMPLO 5
Procedimentos experimentais terapêuticos utilizando péptidos derivados de survivina como imunogénios
Vacinaram-se cinco doentes com melanoma em estádio IV já pré-tratados intensamente com o epítopo de survivina restrito ao HLA-A2 modificado, nomeadamente o péptido SurlM2, apresentado por células dendriticas autólogas, num contexto de utilização humanitária. Quatro dos doentes desenvolveram fortes respostas de células T a este epitopo, conforte avaliado por teste ELISPOT. Além disso, a coloração in situ do multimero péptido/HLA-A2 revelou a infiltração de células reactivas à survivina tanto em metástases viscerais como em metástases de tecidos moles. De notar que não se observou a toxicidade associada à vacinação. Os dados demonstraram que é possível induzir resposta de células T à survivina, mesmo em doentes com melanoma em estádios avançados e que estas vacinas são bem toleradas.
Materiais e métodos
Critérios de eligibilidade dos doentes e regime de tratamento
Todos os procedimentos clínicos foram conduzidos de acordo com a Declaração de Helsínquia e todos os doentes deram consentimento informado antes da terapêutica. Os doentes com melanoma cutâneo ou da úvea em estádio IV foram eligíveis quando a sua doença progredia apesar de terem feito dois tipos diferentes de quimio, imuno ou quimioimunoterapia. Além de tudo, os doentes tinham de ter 18 anos ou mais, expressar HLAA*0201, e sofrer de doença que pudesse ser validade por tomografias axiais 86 computadorizadas cranianas, torácicas e abdominais. 0 indice de Karnofsky dos doentes tinha de ser 60% ou superior. Não foi permitida quimio e/ou imunoterapia sistémica nas quatro semanas que antecederam a vacinação. Definiram-se como critérios importantes de exclusão as metástases do SNC, doenças auto-imunes ou infecciosas activas, gravidez e lactação, assim como distúrbios psiquiátricos significativos. Geraram-se células dendríticas pulsadas com péptidos da forma anteriormente descrita (82). Resumindo, isolaram-se PBMCs por leucaferese por LymphoprepTM (Nycomed Pharma), que foram depois congelados em alíquotas e armazenados em azoto líquido. Uma semana antes da vacinação, os PBMCs foram descongelados, lavados e cultivados num meio contendo gentamicina, glutamina e plasma autólogo inactivado pelo calor. Nos dias 1 e 5, adicionaram-se IL-4 e GM-CSF. Para diferenciar as DCs maduras, adicionaram-se TNF-γ e prostaglandina E2 no dia 6. No dia 7, as células que apresentavam características fenotípicas e morfológicas de DCs maduras, isto é, uma aparência velada e expressão = 75% de CD83, foram pulsadas com um epítopo de survivina96_io4 restrito ao HLA-A2 derivado de survivina modificado, LMLGEFLKL (SEQ ID NO: 10) (Clinalfa, Suíça) 14. As células só foram utilizadas na vacinação quando as amostras dos testes microbianos retiradas de culturas nos dias 1 e 5 se revelaram estéreis.
Os doentes foram vacinados em intervalos de 7 dias no que respeita às duas primeiras vacinações, seguidos de intervalos de 28 dias para mais vacinações. Ressuspendeu-se em PBS um total de 10-20 χ 106 de DCs maduras pulsadas com survivina96-io4, contendo 1% de albumina de soro humano, e estas foram injectadas intradermicamente em alíquotas de 87 1,5 χ 106 DCs por local de injecção na região ventromedial das coxas, junto aos nódulos linfáticos regionais. Excluiram-se os membros em que nódulos linfáticos de drenagem haviam sido removidos e/ou irradiados. Repetiu-se a leucaferese depois de 5 vacinações na ausência de deterioração grave do estado de saúde dos doentes ou ocorrência de metástases do SNC.
Avaliação de respostas clinicas e imunológicas
Realizaram-se TACs antes da vacinação e a cada três meses a partir desta, ou em caso de sinais clínicos graves de progressão da doença. As respostas imunológicas foram monitoradas pelo teste ELISPOT, utilizando PBMCs obtidas a cada três meses, para detectar libertação de lFN-γ específica à survivina96-io4 · Para alargar a sensibilidade do teste ELISPOT, estimularam-se PBMCs uma vez in vitro a uma concentração de 1 χ 106 células por ml em placas de 24 poços (Nunc, Dinamarca) num meio x-vivo (Bio Whittaker, Walkersville, Maryland), suplementado com 5% de soro humano inactivado pelo calor e 2 mM de L-glutamina na presença de 10 μΜ de péptidos. Dois dias mais tarde, adicionaram-se 40 Ul/ml de interleucina-2 recombinante (IL-2) (Chiron, Ratingen, Alemanha). Passados 10 dias, testou-se a reactividade das células. Para este propósito, revestiram-se placas de 96 poços com fundo de nitrocelulose (MultiScreen ΜΑΙΡ N45, Millipore, Glostrup, Dinamarca) com um anticorpo anti-IFN-γ (1-D1K, Mabtech, Suécia). Adicionaram-se linfócitos a 104 - 105 células em 200 μΐ num meio x-vivo por poço, juntamente com 104 de células T2 e os péptidos relevantes a uma concentração final de 2 μΜ. Depois de uma incubação de um dia para o outro a 37°C e duas lavagens, adicionou-se o anticorpo de detecção 88 biotinilado (7-B6-l-Biotina, Mabtech, Suécia); a sua ligação especifica foi visualizada utilizando fosfatase alcalina-avidina juntamente com o substrato respectivo (GibcoBRL). A reacção foi terminada depois do surgimento de manchas púrpuras-escuras, que foram quantificadas utilizando o Alphalmager System (Alpha Innotech, San Leandro, CA, EUA).
Também se detectaram linfócitos T CD8+ reactivos a survivina96-io4/HLA-A*0201 in situ tanto nos sitios de vacinação como nas metástases viscerais de tecidos moles ou cutâneas, por meio de complexos survivina96_io4/HLA-A*0201 multiméricos. Os locais de vacinação foram excisados 24 h depois de ter sido administrada uma injecção intradérmica a todos os doentes, ao passo que as lesões metastáticas só foram removidas em alguns doentes, quando facilmente acessíveis (doentes KN e GB), ou retiradas durante uma tentativa de cura (doente WW). 0 procedimento de coloração para complexos péptido/MHC multiméricos foi recentemente descrito (68) . Os complexos survivina96-io4/HLA-A*0201 multiméricos foram gerados por introdução de um local de reconhecimento para biotinilação enzimática na extremidade 5' dos domínios extracelulares de HLA-A*0201 (resíduos 1-275) . A proteína recombinante foi purificada por cromatografia de exclusão por tamanho (Sephadex G25, Pharmacia, Erlangen, Alemanha) e de troca iónica (mono-Q, Pharmacia) e enrolada in vitro por diluição na presença dos péptidos respectivos e p2-microglobulina. Depois de filtração em gel numa coluna Sephadex G25, a proteína foi multimerizada com estreptavidina-FITC conjugada com moléculas de dextrano (gentilmente fornecidas por L. Winther, DAKO, Copenhaga, Dinamarca) para gerar complexos HLA-dextrano multivalentes. Secaram-se de um dia para o 89 outro secções criopreservadas das respectivas amostras, que foram subsequentemente fixadas em acetona fria durante 5 min. Todos os passos de incubação foram levados a cabo num ambiente escuro a temperatura ambiente, da seguinte maneira: (i) 45 min de um anticorpo anti-CD8 (diluição de 1:100, clone HIT8a, Pharmingen, San Diego, CA); (ii) anticorpo de cabra anti-rato Cy3-conjugado (diluição de 1:500; código 115-165-100, Dianova, Hamburgo, Alemanha) durante 45 min; e finalmente (iii) os multimeros durante 75 min. Entre cada passo, as lâminas foram lavadas duas vezes durante 10 min em PBS/BSA a 0,1%. Por fim, as lâminas foram colocadas em Vectashield e observadas sob um microscópio confocal Leica (TCS 4D, Leica, Mannheim, Alemanha).
Resultados
Caracteristicas dos doentes, toxicidade e evolução clinica
Escolheram-se cinco doentes com melanoma em estádio IV num estado avançado, sofrendo dois deles de melanoma da úvea, um de melanoma dos tecidos moles e os dois restantes de melanoma cutâneo. Devido à manifestação de metástases cerebrais sintomáticas, um doente foi retirado da terapia depois de apenas duas vacinações. Os outros quatro doentes receberam até 15 vacinas. Um doente morreu de paragem cardíaca e sem tumores depois de ressecção cirúrgica das restantes metástases. Outro doente foi retirado da terapêutica depois de 10 vacinas devido ao surgimento de metástases viscerais (RW). Um doente permaneceu no estudo após 15 vacinas. No Quadro 5, apresentam-se em pormenor as caracteristicas dos doentes, terapêuticas anteriores, número de vacinas e informação de sobrevivência. 90 Não ocorreram grandes casos de toxicidade. Por conseguinte, a hemoglobina, os leucócitos e trombócitos, assim como a desidrogenase láctica, a creatinina e a colinesterase não foram influenciadas pela terapêutica de vacinação (Fig. 16) . Não se observaram sinais de toxicidade sistémica ou local nos locais de injecção. Além disso, não se detectaram alterações na cicatrização, distúrbios hemorrágicos, disfunção cardíaca, vasculite ou doença intestinal inflamatória.
Num doente (ww), conseguiu-se estabilizar metástases hepáticas pré-existentes com a terapêutica de vacinação, mas ocorreu ainda assim uma nova metástase da glândula supra-renal. Infelizmente, este doente morreu devido a paragem cardiaca, ainda que estivesse livre de tumores depois da cirurgia curativa. Detectou-se uma metástase cerebral no doente PB apenas 4 semanas depois de se ter iniciado a vacinação. Assim, este doente teve de ser excluído de mais vacinações depois de apenas duas injecções de DC. Os outros três doentes revelaram progressos lentos de doença metastática sem deterioração substancial no seu estado de saúde. Significativamente, para o doente KN, conseguiu-se uma sobrevivência total de 13 meses (desde o inicio da vacinação até à morte), apesar da sua forte carga metastática e de rápida progressão da doença no inicio da vacinação. O doente GB continuou no protocolo 14 meses depois do inicio da vacinação com DCs pulsadas com péptido de survivina. Note-se, porém, que ambos os doentes (RW e GB) receberam tratamentos localizados adicionais para controlo tumoral, quer por radiação de tumores subcutâneos (RW) quer por quimioterapia local (GB).
Respostas de células T CD8+ especificas à survivina 91
Para monitorar a cinética das respostas de células T citotóxicas, testaram-se PBMCs obtidas antes e três meses depois da vacinação para determinar a reactividade ao epitopo survivina96-io4 modificado por ELISPOT para lFN-γ. Antes da análise, estimularam-se PBMCs uma vez in vitro para alargar a sensibilidade deste teste. Nos quatro doentes testados, constatou-se uma evidente indução de células T reactivas à survivinag6-io4 (Fig. 17) . A análise à reactividade de outros péptidos de survivina restritos ao HLA-A*0201, isto é, ao epitopo de survivina96-io4 não-modificado e ao epitopo Sur9 adjacente, demonstrou uma resposta das células T a estes péptidos em dois dos doentes (KN e RW) (dados não apresentados). 0 valor clinico e prognóstico das avaliações de respostas das células T especificas de tumores no sangue periférico tem sido repetidamente questionado; assim sendo, também testámos a presença de linfócitos T CD8+ reactivos à survivina96-io4/HLA-A*0201 entre linfócitos infiltrados no tumor in situ, por meio de coloração de multimero péptido/MHC. Para validar o método, analisámos primeiro amostras tecidulares de reacções de hipersensibilidade retardada que ocorreram no local da vacinação nas 24 seguintes. Este teste confirmou observações anteriores de que as injecções intradérmicas de DC pulsadas com péptidos induzem um forte infiltrado inflamatório de células T especificas ao péptido. Subsequentemente, aplicou-se o procedimento de coloração de multimero péptido/MHC em tecidos moles e metástases viscerais, que revelou a presença de células reactivas à survivina96-i04/HLA-A*0201 entre o infiltrado CD8+. Esta observação sugere que a vacinação não só induz células T com a desejada 92 especificidade, mas também as dota da necessária capacidade de endereçamento (homing) .
Quadro 5. Resumo dos testes de vacinação: caracteristicas dos doentes 93 ID do Paciente Idade/ /Sexo Tempo decorrido entre tumor primário e a fase IV Terapêutica anterior Doença mensurável Resultado clínico N.° de vacinas Sobrevivência após a primeira vacina* GB 40/fem 4 anos e 8 meses LITT, fotemustina/IL-21FNa, treossulfano/gemcitabina fígado PD (crescimento lento de lesões pré-existentes e novas lesões hepáticas, novas metástases pancreáticas e pleurais) 15 +14 meses KN 53/masc 11 anos IL-2IFNa,histamina, fotemustina, treossulfano/gemcitabina fígado, rim, tecidos moles, osso PD (crescimento lento de lesões pré-existentes, novas lesões nos nódulos linfáticos, mediastínicas e pleurais) 13 13 meses ID do Idade/ Tempo Terapêutica anterior Doença Resultado clínico N.° de após a 94
Paciente / Sexo Tempo decorrido entre tumor primário e a fase IV mensurável vacinas primeira vacina* WW 73/masc 14 meses cirurgia, vacinação DC, decarbazina fígado PD (metástases hepáticas estáveis, mas novas metástases supra-renais) 12 12 meses devido a um enfarte pós-cirúrgico RW 72/masc 16 anos cirurgia, radioterapia, adriblastina/fosfamida, ixoteno, dacarbazina, TNF/melfalano tecidos moles PD (crescimento de metástases pré-existentes e de novas nos tecidos moles; detecção de metástases no coração, pulmão e músculos depois de 12 vacinações) 12 +12 meses PB 52/masc 2 anos e 3 meses radioterapia pulmão, fígado PD (metástases novas no cérebro e na pele) 2 4 meses 98
REFERÊNCIAS 1. Van den Eynde, B. J. and Boon, T. Tumor antigens recognized by T lymphocytes. Int.J.Clin.Lab.Res., 27: 81-86, 1997. 2. Rosenberg, S. A. Development of câncer immunotherapies based on identification of the genes encoding câncer regression antigens. J.Natl.Câncer Inst., 20;88: 1635-1644, 1996. 3. Marchand, M., van Baren, N., Weynants, P ., Brichard, V., Dreno, B., Tessier, M. . H ., Rankin, E., Parmiani, G., Arienti, F., Humblet, Y., Bourlond, A., Vanwijck, R., Lienard, D., Beauduin, M., Dietrich, P. Y., Russo, V., Kerger, J., Masucci, G., Jager, E., De Greve, J.,
Atzpodien, J., Brasseur, F., Coulie, P. G., van der
Bruggen, P., and Boon, T. Tumor regressions observed in patients with metastatic melanoma treated with an antigenic peptide encoded by gene MAGE-3 and presented by HLA- Al. Int.J.Câncer, 80: 219-230, 1999. 4. Brossart, P., Stuhler, G., Flad, T., Stevanovic, S.,
Rammensee, H. G., Kanz, L., and Brugger, W. Her-2/neu-
derived peptides are tumor-associated antigens expressed by human renal cell and colon carcinoma lines and are recognized by in vitro induced specific cytotoxic T lymphocytes. Câncer Res., 58: 732-736, 1998. 5. Brossart, P., Heinrich, K. S., Stuhler, G., Behnke, L.,
Reichardt, V. L., Stevanovic, S., Muhm, A., Rammensee, H. G., Kanz, L., and Brugger, W. Identification of HLA-A2- restricted T-cell epitopes derived from the MUC1 tumor antigen for broadly applicable vaccine therapies. Blood, 93: 4309-4317, 1999. 99 6. Vonderheide, R. H., Hahn, W. C., Schultze, J. L., and Nadler, L. M. The telomerase catalytic subunit is a widely expressed tumor-associated antigen recognized by cytotoxic T lymphocytes. Immunity., 10: 673-679, 1999. 7. LaCasse, E. C., Baird, S., Korneluk, R. G., and MacKenzie, A. E. The inhibitors of apoptosis (lAPs) and their emerging role in câncer. Oncogene, 17: 3247-3259, 1998. 8. Altieri, D. C., Marchisio, P. C., and Marchisio, C. Survivin apoptosis: an interloper between cell death and cell proliferation in câncer. Lab Invest, 79: 1327-1333, 1999. 9. Ambrosini, G., Adida, C., Sirugo, G., and Altieri, D. C. Induction of apoptosis and inhibition of cell proliferation by survivin gene targeting. J.Biol.Chem., 273: 11177-11182, 1998. 10. Grossman, D., McNiff, J. M., Li, F., and Altieri, D. C. Expression and targeting of the apoptosis inhibitor, survivin, in human melanoma. J.Invest Dermatol., 113: 1076-1081, 1999. 11. Grossman, D., McNiff, J. M., Li, F., and Altieri, D. C. Expression of the apoptosis inhibitor, survivin, in nonmelanoma skin câncer and gene targeting in a keratinocyte cell line. Lab Invest, 79: 1121-1126, 1999. 12. Andersen, Μ. H., Sondergaard, I., Zeuthen, J., Elliott, T., and Haurum, J. S. An assay for peptide binding to HLACw*0102. Tissue Antigens., 54: 185-190, 1999.
13. Andersen, Μ. H., Bonfill, J. E., Neisig, A., Arsequell, G., ndergaard, I., Neefjes, J., Zeuthen, J., Elliott, T., and Haurum, J. S. Phosphorylated Peptides Can Be Transported by tap Molecules, Presented by Class I MHC 100
Molecules, and Recognized by Phosphopeptide-Specific CTL. J.Immunol., 163: 3812-3818, 1999. 14. McCutcheon, M., Wehner, N., Wensky, A., Kushner, M., Doan, S., Hsiao, L., Calabresi, P., Ha, T., Tran, T. V., Tate, K. M., Winkelhake, J., and Spack, E. G. A sensitive ELISPOT assay to detect low-frequency human T lymphocytes. J.Immunol.Methods, 210: 149-166, 1997. 15. Pass, Η. A., Schwarz, S. L., Wunderlich, J. R., and Rosenberg, S. A. Immunization of patients with melanoma peptide vaccines: immunologic assessment using the ELISPOT assay. Câncer J.Sei.Am., 4: 316-323, 1998. 16. Berke, Z., Andersen, Μ. H., Pedersen, M., Fugger, L., Zeuthen, J., and Haurum, J. S. Peptides spanning the junctional region of both the abl/bcr and the bcr/abl fusion proteins bind common HLA class I molecules. Leukemia, 14: 419-426, 2000. 17. Falk, K., Rotzschke, 0., Stevanovic, S., Jung, G., and Rammensee, H. G. Allele-specific motifs revealed by sequencing of self-peptides eluted from MHC molecules. Nature, 351: 290-296, 1991. 18. Cornelison, T. L. Human papillomavirus genotype 16 vaccines for cervical câncer prophylaxis and treatment. Curr.Opin.Oncol., 12: 466-473, 2000. 19. Lee, S. P., Chan, A. T., Cheung, S. T., Thomas, W. A., CroomCarter, D., Dawson, C. W., Tsai, C. H., Leung, S. F., Johnson, P. J., and Huang, D. P. CTL control of EBV in naso-pharyngeal carcinoma (NPC): EBV-specific CTL responses in the blood and tumors of NPC patients and the antigen-processing function ofthetumorcells. J.Immunol., 165: 573-582, 2000. 101 20. Swana, H. S., Grossman, D., Anthony, J. N., Weiss, R. M. , and Altieri, D. C. Tumor content of the antiapoptosis molecule survivin and recurrence of bladder câncer. N. Engl.J.Med., 341: 452-453, 1999. 21. Salgaller, M. L., Afshar, A., Marincola, F. M., Rivoltini, L., Kawakami, Y., and Rosenberg, S. A. Recognition of multiple epitopes in the human melanoma antigen gplOO by peripheral blood lymphocytes stimulated in vitro with synthetic peptides. Câncer Res., 55: 4972-4979, 1995. 22. Salgaller, M. L., Marincola, F. M., Cormier, J. N., and Rosenberg, S. A. Immunization against epitopes in the human melanoma antigen gplOO following patient immunization with synthetic peptides. Câncer Res., 56: 4749-4757, 1996. 23. Valmori, D., Fonteneau, J. F., Lizana, C. M., Gervois, N., Lienard, D., Rimoldi, D., Jongeneel, V., Jotereau, F., Cerottini, J. C., and Romero, P. Enhanced generation of specific tumor-reactive CTL in vitro by selected Melan-A/ MART-1 immunodominant peptide analogues. J.Immunol., 160: 1750-1758, 1998. 24. Pardoll, D. M. Câncer vaccines. Nat . Med. , 4: 525-531, 1998. 25. Kugler, A. , Stuhler, G., Walden, P., Zoller, G., Zobywalski, A., Brossart, P., Trefzer, u., Ullrich, S.,
Muller, C. A., Becker, V., Gross, A. J., Hemmerlein, B., Kanz, L., Muller, G. A., and Ringert, R. H. Regression of human metastatic renal cell carcinoma after vaccination with tumor cell-dendritic cell hybrids. Nat.Med., 6: 332— 336, 2000. 26. Becker, J. C., Guldberg, P., Zeuthen, J., Brõcker, E. B., and thor Straten, P. Accumulation of identical T cells 102 in melanoma and vitiligo-like leukoderma. J.Invest.Dermatol., 113: 1033-1038, 1999. 27. Rohayem, J., Diestelkoetter, P., weigle, B., Oehmichen, A., Schmitz, M., Mehlhorn, J., Conrad, K., and Rieber, E. P. Antibody response to the tumor-associated inhibitor of apoptosis protein survivin in câncer patients. Câncer Res.2000.Apr.1.;60. (7.):1815.-7., 60: 1815-1817. 28. Adida, C., Haioun, C., Gaulard, P., Lepage, E., Morei, P., Briere, J., Dombret, H., Reyes, F., Diebold, J., Gis-selbrecht, C., Salles, a, Altieri, D. C., and Molina, T. J. Prognostic significance of survivin expression in diffuse large B-cell lymphomas. Blood, 96: 1921-1925, 2000. 29. Islam, A., Kageyama, H., Takada, N., Kawamoto, T., Takayasu, H., lsogai, E., Ohira, M., Hashizume, K., Koba-yashi, H., Kaneko, Y., and Nakagawara, A. High expression of Survivin, mapped to 17q25, is significantly associated with poor prognostic factors and promotes cell survival in human neuroblastoma. Oncogene, 19: 617-623, 2000. 30. Kawasaki, H., Altieri, D. C., Lu, C. D., Toyoda, M., Tenjo, T., and Tanigawa, N. Inhibition of apoptosis by survivin predicts shorter survival rates in colorectal câncer. Câncer Res., 58: 5071-5074, 1998. 31. Schmitz, M., Diestelkoetter, P., Weigle, B., Schmachtenberg, F., Stevanovic, S., Ockert, D., Rammensee, H. G., and Rieber, E. P. Generation of survivin-specific CD8+ T effector cells by dendritic cells pulsed with protein or selected peptides. Câncer Res., 60: 4845-4849, 2000. 32. Andersen, Μ. H., Pedersen, L. 0., Becker, J. C., and thor Straten, P. Identification of a Cytotoxic T Lymphocyte 103
Response to the Apoptose Inhibitor Protein Survivin in Câncer Patients. Câncer Res., 61: 869-872, 2001. 33. Lee, K. H., Panelli, M. , C., Kim, c. J ., Riker, A. I., Bettinotti, Μ. P., Roden, Μ. M., Fetsch, P., Abati, A., Rosenberg, S. A., and Marincola, F. M. Functional dissociation between local and systemic immune response during antimelanoma peptide vaccination. J.Immunol., 161: 4183-4194, 1998. 34. Rosenberg, S. A., Yang, J. C., Schwartzentruber, D. J., Hwu, P., Marincola, F. M., Topalian, S. L., Restifo, N. P., Dudley, Μ. E., Schwarz, S. L., Spiess, P. J., Wunderlich, J. R., Parkhurst, M. R., Kawakami, Y., Seipp, C. A., Einhorn, J. H., and White, D. E. Immunologic and therapeutic evaluation of a synthetic peptide vaccine for the treatment of patients with metastatic melanoma. Nat.Med., 4: 321-327, 1998. 35. Altman, J. D., Moss, P. A., Goulder, P. J. R., Barouch, D. H., McHeyzer Williams, M. G., Bell, J. I., McMichael, A. J., and Davis, Μ. M. Phenotypic analysis of antigen- specific T lymphocytes. Science, 274: 94-96, 1996. 36. Schrama, D., Andersen, Μ. H., Terheyden, P., Schroder, L., Pedersen, L. 0., thor Straten, P., and Becker, J. C. Oligoclonal T-Cell Receptor Usage Of Melanocyte Differentiation Antigen-reactive T Cells in Stage IV Melanoma Patients. Câncer Res., 61: 493-496, 2001. 37. Luxembourg, A. T., Borrow, P., Teyton, L., Brunmark, A. B., Peterson, P. A., and Jackson, M. R. Biomagnetic isolation of antigen-specific CD8+T cells usable in immunotherapy. Nat.Biotechnol., 16: 281-285, 1998. 38. Kirkin, A. F., Reichert Petersen, T., Olsen, A. C., Li, L., thor Straten, P., and Zeuthen, J. Generation of human- 104 melanoma specific T lymphocyte clones defining novel cytolytic targets with paneis of newly established melanoma cell lines. Câncer Immunol. lmmunother., 41: 71-81, 1995. 39. Scheibenbogen, C., Lee, K. H., Mayer, S., Stevanovic, S., Moebius, U., Herr, W., Rammensee, H. G., and Keilholz, U. A sensitive ELISPOT assay for detection of CD8+T lymphocytes specific for HLA class I-binding peptide epitopes derived from influenza proteins in the blood of healthy donors and melanoma patients. Clin. Câncer Res., 3: 221-226, 1997. 40. thor Straten, P., Guldberg, P., Gronbaek, K., Zeuthen, J., and Becker, J. C. In Situ T-Cell Responses against
Melanoma Comprise High Numbers of Locally Expanded T-Cell Clonotypes. J.Immunol., 163: 443-447, 1999. 41. Kessler, J. H., Beekman, N. J., Bres-Vloemans, S. A., Verdijk, P., van Veelen, P. A., Kloosterman-Joosten, A. M., Vissers, D. C., ten Bosch, G. J., Kester, M. G., Sijts, A., Wouter, D. J., Ossendorp, F., Offringa, R., and Melief, C. J. Efficient Identification of novel HLA-A(*)0201-presented cytotoxic T lymphocyte epitopes in the widely expressed tumor antigen PRAME by proteasome-mediated digestion analysis. J.Exp.Med., 193: 73-88, 2001. 42. de Vries, T. j., Fourkour, A., Wobbes, T., Verkroost, G., Ruiter, D. J., and van Muijen, G. N. Heterogeneous expression of immunotherapy candidate proteins gplOO, MART-1, and tyrosinase in human melanoma cell lines and in human melanocytic lesions. Câncer Res., 57: 3223-3229, 1997. 43. Jager, E., Ringhoffer, M., Karbach, j., Arand, M., Oesch, F., and Knuth, A. Inverse relationship of melanocyte differentiation antigen expression in melanoma tissues and CD8+ cytotoxic-T-cell responses: evidence for immu- 105 noselection of antigen-loss variants in vivo. Int.J.Câncer, 66: 470-476, 1996. 44. Cormier, J. N., Abati, A., Fetsch, P., Hijazi, Y. M., Rosenberg, S. A., Marincola, F. M., and Topalian, S. L. Comparative analysis of the in vivo expression of tyrosinase, MART-l/Melan-A, and gplOO in metastatic melanoma lesions: implications for immunotherapy. J.Immunother., 21: 27-31, 1998. 45. Riker, A., Cormier, J., Panelli, M., Kammula, U., Wang, E., Abati, A., Fetsch, P., Lee, K. H., Steinberg, S., Rosenberg, S., and Marincola, F. Immune selection after antigen-specific immunotherapy of melanoma. Surgery, 126: 112-120, 1999. 46. Maeurer, M. J., Gollin, S. M., Martin, D., Swaney, W., Bryant, J., Castelli, C., Robbins, P., Parmiani, G., Storkus, W. J., and Lotze, Μ. T. Tumor escape from immune recognition: lethal recurrent melanoma in a patient associated with downregulation of the peptide transporter protein TAP-1 and loss of expression of the immunodominant MARTl/Melan-A antigen. J.CIin.Invest, 98: 1633-1641, 1996. 47. Grossman, D., Kim, P. J., Schechner, J. S., and Altieri, D. C. Inhibition of melanoma tumor growth in vivo by survivin targeting. Proc.Natl.Acad.Sei.U.S.A, 98: 635-640, 2001. 48. Tamm, I., Wang, Y., Sausville, E., Scudiero, D. A., Vigna, N., Oltersdorf, T., and Reed, J. C. lAP-family protein survivin inhibits caspase activity and apoptosis induced by Fas (CD95), Bax, caspases, and anticancer drugs. Câncer Res., 58: 5315-5320, 1998. 49. Monzo, M., Roseli, R., Felip, E., Astudillo, J., Sanchez, J. J., Maestre, J., Martin, C., Font, A., Bamadas, 106 A., and Abad, A. A novel anti-apoptosis gene: Re-expression of survivin messenger RNA as a prognosis marker in non-small-cell lung cancers. J.Clin.Oncol., 17: 2100-2104, 1999. 50. Nakagawara, A. Molecular basis of spontaneous regression of neuroblastoma: role of neurotrophic signals and genetic abnormalities. Hum.Cell, 11: 115-124, 1998. 51. Renkvist, N., Castelli, C., Robbins, P. F., and Parmiani, G. A listing of human tumor antigens recognized by T cells. Câncer Immunol Immunother., 50: 3-15, 2001. 52. Melief, C. J., Toes, R. E., Medema, J. P., van der
Burg, S. H., Ossendorp, F., and Offringa, R. Strategies for immunotherapy of câncer. Adv.Immunol., 75:235-82.: 235-282, 2000. 53. Gilboa, E. The makings of a tumor rejection antigen. Immunity., 11: 263-270, 1999. 54. Li, F., Ambrosini, G., Chu, E. Y., Plescia, J., Tognin, S., Marchisio, P. C., and Altieri, D. C. Control of apoptosis and mitotic spindle checkpoint by survivin.
Nature, 396: 580-584, 1998. 55. Zaffaroni, N. and Daidone, M. G. Survivin expression and resistance to anticancer treatments: perspectives for new therapeutic interventions. Drug Resist.Updat., 5: 65- 72, 2002. 56. Shinozawa, I., Inokuchi, K., Wakabayashi, I., and Dan, K. Disturbed expression of the anti-apoptosis gene, survivin, and EPR-1 in hematological malignancies. Leuk.Res, 24: 965-970, 2000. 57. Granziero, L., Ghia, P., Circosta, P., Gottardi, D.,
Strola, G., Geuna, M., Montagna, L., Piccoli, P., Chilosi, 107 M., and Caligaris-Cappio, F. Survivin is expressed on CD40 stimulation and interfaces proliferation and apoptosis in B-cell chronic lymphocytic leukemia. Blood, 97: 2777-2783, 2001. 58. Ambrosini, G., Adida, C., and Altieri, D. C. A novel anti-apoptosis gene, survivin, expressed in câncer and lymphoma. Nat.Med., 3: 917-921, 1997. 59. Altieri, D. C. Validating survivin as a câncer therapeutic target. Nat. Rev.Câncer, 3: 46-54, 2003. 60. Olie, R. A., Simoes-Wust, A. P., Baumann, B., Leech, S. H., Fabbro, D., Stahel, R. A., and Zangemeister-Wittke, U. A novel antisense oligonucleotide targeting survivin expression induces apoptosis and sensitizes lung câncer cells to chemotherapy. Câncer Res, 60: 2805-2809, 2000. 61. Andersen, Μ. H. and thor Straten, P. Survivin—a universal tumor antigen. Histol.Histopathol., 17: 669-675, 2002. 62. Andersen, Μ. H., Pedersen, L. 0., Capeller, B.,
Brõcker, E. B., Becker, J. C., and thor, S. P. Spontaneous cytotoxic T-cell responses against survivin-derived MHC class I-restricted T-cell epitopes in situ as well as ex vivo in câncer patients. Câncer Res, 61: 5964-5968, 2001. 63. Currier, J. R., Kuta, E. G., Turk, E., Earhart, L. B., Loomis-Price, L., Janetzki, S., Ferrari, G., Birx, D. L., and Cox, J. Η. A panei of MHC class I restricted virai peptides for use as a quality control for vaccine trial ELISPOT assays. J.Immunol.Methods, 260: 157-172, 2002. 64. Elvin, J., Potter, C., Elliott, T., Cerundolo, V., and Townsend, A. A method to quantify binding of unlabeled peptides to class I MHC molecules and detect their allele specificity. J Immunol Methods, 158: 161-171, 1993. 108 65. Ruppert, J., Sidney, J., Celis, E., Kubo, R. T., Grey, Η. M., and Sette, A. Prominent role of secondary anchor residues in peptide binding to HLA-A2.1 molecules. Cell, 74: 929-937, 1993. 66. thor Straten, P./ Barfoed, A., Seremet, T., Saeterdal I., Zeuthen, j., and Guldberg, P. Detection and character ization of alpha-beta-T-cell clonality by denaturing gradient gel electrophoresis (DGG E) . Biotechniques, 25: 244-250, 1998. 67. Rammensee, H., Bachmann, J., Emmerich, N. P., Bachor,
0. A., and Stevanovic, S. SYFPEITHI: database for MHC ligands and peptide motifs. Immunogenetics, 50: 213-219, 1999. 68. Schrama, D., Pedersen Ls, L. 0., Keikavoussi, P.,
Andersen, Μ. H., Straten, P. P., Brocker, E. B., Kampgen, E., and Becker, J. C. Aggregation of antigen-specific T cells at the inoculation site of mature dendritic cells. J.Invest Dermatol., 119: 1443-1448, 2002. 69. Mahotka, C., Wenzel, M., Springer, E., Gabbert, Η. E., and Gerharz, C. D. Survivin-deltaEx3 and survivin-2B: two novel splice variants of the apoptosis inhibitor survivin with different antiapoptotic properties. Câncer Res., 59: 6097-6102, 1999. 70. Hicklin, D. J., Marincola, F. M., and Ferrone, S. HLA class I antigen downregulation in human cancers: T-cell immunotherapy revives an old story. Mol.Med.Today, 5: 178-186, 1999. 71. Seliger, B., Cabrera, T., Garrido, F., and Ferrone, S. HLA class I antigen abnormalities and immune escape by malignant cells. Semin.Câncer Biol., 12: 3-13, 2002. 109 72. Sette, A., Vitiello, A., Reherman, B., Fowler, P., Nayersina, R., Kast, W. M., Melief, C. J., Oseroff, C., Yuan, L., Ruppert, J., and. The relationship between class I binding affinity and immunogenicity of potential cytotoxic T cell epitopes. J.Immunol., 153: 5586-5592, 1994 . 73. Moudgil, K. D. and Sercarz, E. E. Can antitumor immune responses discriminate between self and nonself? Immunol.Today, 15: 353-355, 1994. 74. Parkhurst, M. R., Salqaller, M. L., Southwood, S., Robbins, P. F., Sette, A., Rosenberg, S. A., and Kawakami, Y. Improved induction of melanoma-reactive CTL with peptides from the melanoma antigen gplOO modified at HLA-A*0201-binding residues. J.Immunol., 157: 2539-2548, 1996. 75. Guichard, G., Zerbib, A., Le Gal, F. A., Hoebeke, J., Connan, F., Choppin, J., Briand, J. P., and Guillet, J. G. Melanoma peptide MART-1(27-35) analogues with enhanced binding capacityto the human class I histocompatibility molecule HLA-A2 by introduction of a beta-amino acid residue: implications for recognition by tumor-infiltrating lymphocytes. J.Med.Chem., 43: 3803-3808, 2000. 76. Clay, T. M., Custer, M. C., McKee, M. D., Parkhurst, M., Robbins, P. F., Kerstann, K., Wunderlich, J., Rosenberg, S. A., and Nishimura, Μ. I. Changes in the fine specificity of gplOO (209-217)-reactive T cells in patients following vaccination with a peptide modified at an HLA-A2.1 anchor residue. J.Immunol., 162: 1749-1755, 1999. 77. Melief, C. J., van der Burg, S. H., Toes, R. E., Ossendorp, F., and Offringa, R. Effective therapeutic anticancer vaccines based on precision guiding of cytolytic T lymphocytes. Immunol.Rev., 188: 177-182, 2002. 110 78. Jager, E., Ringhoffer, M., Altmannsberger, M., Arand, M., Karbach, J., Jager, D., Oesch, F., and Knuth, A. Immunoselection in vivo: independent loss of MHC class I and melanocyte differentiation antigen expression in metastatic melanoma. I nt.J.Câncer, 71: 142-147, 1997. 79. Thurner, B., Haendle, I., Roder, C., Dieckmann, D., Keikavoussi, P., Jonuleit, H., Bender, A., Maczek, C., Schreiner, D., von den, D. P., Brocker, E. B., Steinman, R. M., Enk, A., Kãmpgen, E., and Schuler, G. Vaccination with mage-3Al peptide-pulsed mature, monocyte-derived dendritic cells expands specific cytotoxic T cells and induces regression of some metastases in advanced stage IV melanoma. J.Exp.Med., 190: 1669-1678, 1999. 80. Yee, C., Thompson, J. A., Roche, P., Byrd, D. R., Lee, P. P., Piepkorn, M., Kenyon, K., Davis, Μ. M., Riddell, S. R., and Greenberg, P. D. Melanocyte destruction after antigen-specific immunotherapy of melanoma: direct evidence oft cell-mediated vitiligo. J.Exp.Med., 192: 1637-1644, 2000. 81. Simon, R. M., Steinberg, S. M., Hamilton, M.,
Hildesheim, A., Khleif, S., Kwak, L. W., Mackall, C. L., Schlom, J., Topalian, S. L., and Berzofsky, J. A. Clinicai trial designs for the early clinicai development of therapeutic câncer vaccines. J.Clin.Oncol., 19: 1848-1854, 2001.
LISTA DE SEQUÊNCIAS <110> Straten, Eivind Per Thor Andersen, Mads Hald <120> PÉPTIDOS DERIVADOS DE SURVIVINA E SUA UTILIZAÇÃO <130> 31757EP01 <150> US 60/352,284 111 <151> 2003-01-30 <160> 85
<170> FastSEQ para Windows Version 4.0 <210> 1 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> péptido Sur53K9 <400> 1
Phe Leu Lys Leu Asp Arg Glu Arg Ala 1 5
<210> 2 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> péptido Sur53K9 <400> 2
Leu
Thr Leu Pro Pro Ala Trp Gin Pro Phe 1 5 10
<210> 3 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> 112 <223> Péptido Sur53K9 < 4 0 0 > 3
Leu
Glu Leu Thr Leu Gly Glu Phe Leu Lys 1 5 10
<210> 4 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 4
Leu Leu Leu Gly Glu Phe Leu Lys Leu 1 5 <210> 5 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 5
Leu Met Leu Gly Glu Phe Leu Lys Leu 1 5 <210> 6 <211> 9 113 113 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 6
Cys Pro Thr Glu Asn Glu Pro Asp Leu 1 5 <210> 7 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 7
Glu Pro Asp Leu Ala Gin Cys Phe Phe 1 5 <210> 8 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 8
Cys Pro Thr Glu Asn Glu Pro Asp Tyr 5 1 114 <210> 9 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 9
Glu Pro Asp Leu Ala Gin Cys Phe Tyr 1 5 <210> 10 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 10
Leu Thr Leu Gly Glu Phe Leu Lys Leu 1 5 <210> 11 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 11 115
Ile Leu Lys Glu Pro Vai His Gly Vai 1 5 <210> 12 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 12
Arg Ala Ile Glu Gin Leu Ala Ala Met 1 5 <210> 13 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 13
Lys Vai Arg Arg Ala Ile Glu Gin Leu 1 5 <210> 14 <211> 9 <212> PPT <213> Sequência artificial <220> 116 <223> Péptido Sur53K9 <400> 14
Ser Thr Phe Lys Asn Trp Pro Phe Leu 1 5 <210> 15 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Su:53E9 <400> 15
Ser Vai Lys Lys Gin Phe Glu Glu Leu 1 5
<210> 16 <211> 9 <212> PPT <213> Sequência artificial <220> <223> Sur53E9 peptide <400> 16
Thr Ala Lys Lys Vai Arg Arg Ala Ile 1 5 <210> 17 <211> 10
<212> PPT 117 <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 17
Ile
Glu Thr Ala Lys Lys Vai Arg Arg Ala 1 5 10
<210> 18 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 18
Leu Pro Pro Ala Trp Gin Pro Phe Leu 1 5 <210> 19 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 19
Gin Pro Phe Leu Lys Asp His Arg Ile 1 5 <210> 20 118
<211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 20
Phe
Thr Pro Glu Arg Met Ala Glu Ala Gly 1 5 10
<210> 21 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 21
Tyr Pro Leu His Glu Gin His Gin Met 1 5
<210> 22 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 22
Leu Lys Asp His Arg Ile Ser Thr Phe 119 1 5 <210> 23 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 23
Met Ala Glu Ala Gly Phe Ile His Cys 1 5 <210> 24 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 24
Phe Glu Glu Leu Thr Leu Gly Glu Phe 1 5 <210> 25 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 120 <400> 25 Pro 1 Thr Glu Asn Glu Pro 5 10 Asp Leu Ala Gin
<210> 26 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 26
Glu Asn Glu Pro Asp Leu Ala Gin Cys Phe 1 5 10
<210> 27 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 27
Gin Phe Glu Glu Leu Thr Leu Gly Glu Phe 1 5 10 <210> 28 <211> 9
<212> PRT 121 <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 28
Vai Ser Asp Gly Gly Pro Asn Leu Tyr 1 5 <210> 29 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 29
Leu Lys Asp His Arg Ile Ser Thr Tyr 1 5 <210> 30 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 30
Phe Glu Glu Leu Thr Leu Gly Glu Tyr 1 5 <210> 31
122 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 31 Gin Phe Glu Glu Leu 1 5 10 <210> 32 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 32 Thr Pro Glu Arg Met 1 5 10 <210> 33 <211> 10 <212> PRT
Leu Gly Glu Tyr
Glu Ala Gly Tyr <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 33 123 123 Glu Asn Glu Pro Asp 1 5 10 <210> 34 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 34 Gin Thr Glu Glu Leu 1 5 10 <210> 35 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 35 Gin Ser Glu Glu Leu 1 5 10 <210> 36 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial
Leu Ala Gin Cys Tyr
Thr Leu Gly Glu Phe
Thr Leu Gly Glu Phe <220> 124 <223> Péptido Sur53K9 <400> 36
Phe Thr Glu Leu Thr Leu Gly Glu Phe 1 5 <210> 37 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 37
Phe Ser Glu Leu Thr Leu Gly Glu Phe 1 5 <210> 38 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 38
Met Ala Glu Ala Gly Phe Ile His Tyr 1 5 <210> 39 <211> 10 125 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 39 Pro Thr Glu Asn Glu Pro Asp Leu Ala Tyr 1 5 10 <210> 40 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 40 Thr Leu Pro Pro Ala Trp Gin Pro Phe 1 5 <210> 41 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 41 Asp Leu Ala Gin Cys Phe Phe Cys Phe 1 5 126 <210> 42 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 42
Leu Ala Gin Cys Phe Phe Cys Phe Lys 1 5 <210> 43 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 43
Glu Leu Thr Leu Gly Glu Phe Leu Lys 1 5 <210> 44 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 44 127
Lys Ile Ala Lys Glu Thr Asn Asn Lys 1 5 <210> 45 <211> 10
<212> PRT <213> Sequência artificial <220: <223> Péptido Sur53K9 <400> 45
Phe
Phe Leu Lys Asp His Arg Ile Ser Thr 1 5 10
<210> 46 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 46
Phe
Arg Ile Ser Thr Phe Lys Asn Trp Pro 1 5 10
<210> 47 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> 128 <223> Péptido Sur53K9 <400> 47
Asp Leu Ala Gin Cys Phe Phe Cys Phe Lys 1 5 10 <210> 49 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 48
Cys Ala Phe Leu Ser Vai Lys Lys Gin Phe 1 5 10 <210> 49 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 49
Phe Leu Lys Leu Asp Arg Glu Arg Ala Lys 15 10 <210> 50 <211> 10 129
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 50
Lys Leu Asp Arg Glu Arg Ala Lys Asn Lys 15 10
<210> 51 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 51
Lys Ile Ala Lys Glu Thr Asn Asn Lys Lys 15 10
<210> 52 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 52
Ile Ala Lys Glu Thr Asn Asn Lys Lys Lys 1 5 10 130 <210> 53 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 53
Ile Leu Arg Gly Ser Vai Ala His Lys 1 5 <210> 54 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 54
Thr Leu Pro Pro Ala Trp Gin Pro Lys 1 5 <210> 55 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 55 131
Asp Leu Ala Gin Cys Phe Phe Cys Lys 1 5 <210> 56 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 56
Leu Leu Gin Cys Phe Phe Cys Phe Lys 1 5 <210> 57 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 57
Phe Leu Lys Asp His Arg Ile Ser Thr Lys 1 5 10 <210> 58 <211> 10 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> 132 <223> Péptido Sur53K9 <400> 58
Arg Ile Ser Thr Phe Lys Asn Trp Pro Lys 1 5 10 <210> 59 <211> 10
<212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 59
Ile Leu Lys Glu Thr Asn Asn Lys Lys Lys 1 5 10 <210> 60 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 60
Thr Ile Arg Arg Lys Asn Leu Arg Lys 1 5
<210> 61 <211> 10 <212> PRT 133 <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 61
Pro Thr Ile Arg Arg Lys Asn Leu Arg Lys 1 5 10 <210> 62 <211> 9 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 62
Arg Ile Thr Arg Glu Glu His Lys Lys 1 5 <210> 63 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 63
Ala Vai Phe Asp Arg Lys Ser Asp Ala Lys 15 10 <210> 64 134
<211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 64
Gin Pro Arg Ala Pro lie Arg Pro lie 1 5 <210> 65 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 65
Arg Pro Pro lie Phe lie Arg Arg Leu 1 5 <210> 66 <211> 11
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 66
Pro Thr Leu Pro Pro Ala Trp Gin Pro Phe Leu 135 1 5 10 <210 > 67 <211 > 11 <212> PRT <213 > Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <4 0 0> 67 Arg Ile Ser Thr Phe Lys Asn Trp Pro Phe Leu 1 5 10 <210> 68 <211> 11 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 68 Leu Ala Gin Cys Phe Phe Cys Phe Lys Glu Leu 1 5 10 <210> 69 <211> 11 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 136 <4 Ο Ο> 69
Phe Leu Ser Vai Lys Lys Gin Phe Glu Glu Leu 15 10
<210> 70 <211> 11 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 70
Ser Vai Lys Lys Gin Phe Glu Glu Leu Thr Leu 15 10
<210> 71 <211> 11 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 71
Lys Leu Asp Arg Glu Arg Ala Lys Asn Lys Ile 15 10 <210> 72 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> 137 <223> Péptido Sur53K9 <400> 72
Gly Leu Cys Thr Len Vai Ala Met Leu 1 5 <210> 73 <211> 8
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 73
Leu Lys Glu Pro Vai His Gly Vai 1 5 <210> 74 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 74
Ile Leu Arg Gly Ser Vai Ala His Lys 1 5 <210> 75 <211> 10 138 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 75 Arg Leu Gin Glu Glu Arg Thr Cys Lys Vai 1 5 10 <210> 76 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 76 Gin Leu Cys Pro Ile Cys Arg Ala Pro Vai 1 5 10 <210> 77 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 77 Arg Leu Ala Ser Phe Tyr Asp Trp Pro Leu 1 5 10 139 <210> 78 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 78
Leu Leu Arg Ser Lys Gly Arg Asp Phe Vai 1 5 10 <210> 79 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 79
Vai Leu Glu Pro Pro Gly Ala Arg Asp Vai 1 5 10 <210> 80 <211> 10 <212> PRT <213> <220> Sequência artificial <223> Péptido Sur53K9 <400> 80 140
Pro Leu Thr Ala Glu Vai Pro Pro Glu Leu 15 10
<210> 81 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 81
Ser Leu Gly Ser Pro Vai Leu Gly Leu 1 5
<210> 82 <211> 9 <212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 82
Gin Ile Leu Gly Gin Leu Arg Pro Leu 1 5 <210> 83 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> 141 <223> Péptido Sur53K9 <400> 83
Leu Thr Ala Glu Vai Pro Pro Glu Leu 1 5 <210> 84 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 84
Gly Met Gly Ser Glu Glu Leu Arg Leu 1 5 <210> 85 <211> 9
<212> PRT <213> Sequência artificial <220> <223> Péptido Sur53K9 <400> 85
Glu Leu Pro Thr Pro Arg Arg Glu Vai 5 1 142
REFERÊNCIAS CITADAS NA DESCRIÇÃO
Esta lista das referências citadas pelo requerente serve apenas para conveniência do leitor. Não é parte integrante do documento da patente europeia. Apesar da compilação cuidadosa das referências, os erros ou as omissões não podem ser excluidos e o iep rejeita toda a responsabilidade a este respeito.
Documentos de patente citados na descrição: • WO 9220356 A [0003] • WO 9405304 A [0004] • US 6245523 B [0010] [0011] [0026] [0077] • WO 9728816 A [0058] [0064] • US 60352284 B [0145]
Literatura, nao relacionada com patentes, citada na descrição: • Andersen et al. CÂNCER RESEARCH, 2001, vol. 61 (3), 869-872 [0012] • Andersen et al. CÂNCER RESEARCH, 2001, vol. 61 (16), 5964-68 [0013] • schmitz et al. CÂNCER RESEARCH, 2000, vol. 60 (17), 4845-49 [0014] • Hirohashi et al. CLINICAL CÂNCER RESEARCH: AN OFFICIAL JOURNAL OF THE AMERICAN ASSOCIATION FOR CÂNCER RESEARCH, 2002, vol. 8 (6), 1731-39 [0015] • Fortugno et al. JOURNAL OF CELL SCIENCE, 2002, vol. 115 (3), 575-85 [0016] • Goding. Monoclonal Antibodies: Principies & Practice. 1986, 61-63 [0058] 143 • Van den Eynde, B. J. ; Boon, T. Tumor antigens recognized by T lymphocytes. Int.J.Clin.Lab.Res., 1997, vol. 27, 81-86 [0144] • Rosenberg, S. A. Development of câncer immunotherapies based on Identification of the genes encoding câncer regression antigens. J.Natl.Câncer Inst., 1996, vol. 20 (88), 1635-1644 [0144] • Marchand, M. ; van Baren, N. ; Weynants, P. ; Brichard, V. ; Dreno, B. ; Tessier, Μ. H. ; Rankin, E. ; Parmiani, G. ; Arienti, F. ; Humblet, Y. Tumor regressions observed in patients with metastatic melanoma treated with an antigenic peptide encoded by gene MAGE-3 and presented by HLA- Al. Int.J.Câncer, 1999, vol. 80, 219-230 [0144] • Brossart, P. ; Stuhler, G. ; Flad, T. ; Stevanovic, S. ; Rammensee, H. G. ; Kanz, L. ; Brugger, W. Her-2/neu-derived peptides are tumor-associated antigens expressed by human renal cell and colon carcinoma lines and are recognized by in vitro induced specific cytotoxic T lymphocytes. Câncer Res., 1998, vol. 58, 732-736 [0144] • Brossart, P. ; Heinrich, K. S. ; Stuhler, G. ; Behnke, L. ; Reichardt, V. L. ; Stevanovic, S. ; Muhm, A. ; Rammensee, H. G. ; Kanz, L. ; Brugger, W. Identification of HLA-A2-restricted T-cell epitopes derived from the MUCl tumor antigen for broadly applicable vaccine therapies. Blood, 1999, vol. 93, 4309-4317 [0144] • Vonderheide, R. H. ; Hahn, W. C. ; Schultze, J. L. ; Nadler, L. M. The telomerase catalytic subunit is a widely expressed tumor-associated antigen recognized by cytotoxic T lymphocytes. Immunity, 1999, vol. 10, 673-679 [0144] • LaCasse, E. C. ; Baird, S. ; Korneluk, R. G. ; Mac-Kenzie, A. E. The inhibitors of apoptosis (IAPs) and their emerging role in câncer. Oncogene, 1998, vol. 17, 3247-3259 [0144] 144 • Altieri, D. C. ; Marchisio, P. C. ; Marchisio, C.
Survivin apoptosis: an interloper between cell death and cell proliferation in câncer. Lab Invest, 1999, vol. 79, 1327-1333 [0144] • Ambrosini, G. ; Adida, C. ; Sirugo, G. ; Altieri, D. C.
Induction of apoptosis and inhibition of cell proliferation by survivin gene targeting. J.Biol.Chem., 1998, vol. 273, 11177-11182 [0144] • Grossman, D. ; McNiff, J. M. ; Li, F. ; Altieri, D. C. Expression and targeting of the apoptosis inhibitor, survivin, in human melanoma. J.Invest Dermatol., 1999, vol. 113, 1076-1081 [0144] • Grossman, D. ; McNiff, J. M. ; Li, F. ; Altieri, D. C.
Expression of the apoptosis inhibitor, survivin, in nonmelanoma skin câncer and gene targeting in a keratinocyte cell line. Lab Invest, 1999, vol. 79, 1121- 1126 [0144] • Andersen, Μ. H. ; Sondergaard, I. ; Zeuthen, J. ;
Elliott, T. ; Haurum, J. S. An assay for peptide binding to HLA-Cw*0102. Tissue Antigens., 1999, vol. 54, 185-190 [0144] • Andersen, Μ. H. ; Bonfill, J. E. ; Neisig, A. ; Arsequell, G. ; ndergaard, I. ; Neefjes, J. ; Zeuthen, J. ; Elliott, T. ; Haurum, J. S. Phosphorylated Peptides Can Be Transported by TAP Molecules, Presented by Class I MHC Molecules, and Recognized by Phosphopeptide-Specific CTL. J.Immunol., 1999, vol. 163, 3812-3818 [0144] • McCutcheon, M. ; Wehner, N. ; Wensky, A. ; Kushner, M. ; Doan, S. ; Hsiao, L. ; Calabresi, P. ; Ha, T. ; Tran, T. V. ; Tate, K. Μ. A sensitive ELISPOT assay to detect low-frequency human T lymphocytes. J.Immunol.Methods, 1997, vol. 210, 149-166 [0144] 145 • Pass, Η. A. ; Schwarz, S. L. ; Wunderlich, J. R. ; Rosenberg, S. A. Immunization of patients with melanoma peptide vaccines: immunologic assessment using the ELISPOT assay. Câncer J.Sei.Am., 1998, vol. 4, 316-323 [0144] • Berke, Z. ; Andersen, Μ. H. ; Pedersen, M. ; Fugger, L. ; Zeuthen, J. ; Haurum, J. S. Peptides spanning the junctional region of both the abl/bcr and the bcr/abl fusion proteins bind common HLA class I molecules. Leukemia, 2000, vol. 14, 419-426 [0144] • Falk, K. ; Rotzschke, O. ; Stevanovic, S. ; Jung, G. ; Rammensee, H. G. Allele-specific motifs revealed by sequencing of self-peptides eluted from MHC molecules. Nature, 1991, vol. 351, 290-296 [0144] • Cornelison, T. L. Human papillomavirus genotype 16 vaccines for cervical câncer prophylaxis and treatment. Curr.Opin.Oncol., 2000, vol. 12, 466-473 [0144] • Lee, S. P. ; Chan, A. T. ; Cheung, S. T. ; Thomas, W. A. ; CroomCarter, D. ; Dawson, C. W. ; Tsai, C. H. ; Leung, S. F. ; Johnson, P. J. ; Huang, D. P. CTL control of EBV in naso-pharyngeal carcinoma (NPC): EBV-specific CTL responses in the blood and tumors of NPC patients and the antigen-processing function of the tumor cells. J.Immunol., 2000, vol. 165, 573-582 [0144] • Swana, H. S. ; Grossman, D. ; Anthony, J. N. ; Welss, R. M. ; Altieri, D. C. Tumor content of the antiapoptosis molecule survivin and recurrence of bladder câncer. N. Engl.J.Med., 1999, vol. 341, 452-453 [0144] • Salgaller, M. L. ; Afshar, A. ; Marincola, F. M. ;
Rivoltini, L. ; Kawakami, Y. ; Rosenberg, S. A. Recognition of multiple epitopes in the human melanoma antigen gplOO by peripheral blood lymphocytes stimulated in vitro with synthetic peptides. Câncer Res., 1995, vol. 55, 4972-4979 [0144] 146 • Salgaller, M. L. ; Marincola, F. M. ; Cormier, J. N. ;Rosent>erg, S. A. Immunization against epitopes in the human melanoma antigen gplOO following patient immunization with synthetic peptides. Câncer Res., 1996, vol. 56, 4749-4757 [0144] • Valmori, D. ; Fonteneau, J. F. ; Lizana, C. M. ; Gervois, N. ; Llenard, D. ; Rimoldi, D. ; Jongeneel, V. ; Jotereau, F. ; Cerottini, J. C. ; Romero, P. Enhanced generation of specific tumor-reactive CTL in vitro by selected Melan-A/MART-1 immunodominant peptide analogues. J.Immunol., 1998, vol. 160, 1750-1758 [0144] • Pardoll, D. M. Câncer vaccines. Nat.Med., 1998, vol. 4, 525-531 [0144] • Kugler, A. ; Stuhler, G. ; Walden, P. ; Zoller, G. ;
Zobywalski, A. ; Brossart, P. ; Trefzer, U. ; Ullrich, S. ;
Muller, C. A. ; Becker, V. Regression of human metastatic renal cell carcinoma after vaccination with tumor cell-dendritic cell hybrids. Nat.Med., 2000, vol. 6, 332-336 [0144] • Becker, J. C. ; Guldberg, P. ; Zeuthen, J. ; Brõcker, E. B. ; thor Straten, P. Accumulation of identical T cells in melanoma and vitiligo-like leukoderma. J.Invest. Dermatol., 1999, vol. 113, 1033-1038 [0144] • Rohayem, J. ; Diestelkoetter, P. ; Weigle, B. ;
Oehmichen, A. ; Schmitz, M. ; Mehlhorn, J. ; Conrad, K. ;
Rieber, E. P. Antibody response to the tumor-associated inhibitor of apoptosis protein survivin in câncer patients. Câncer Res., 01 April 2000, vol. 60 (7), 1815, 7 [0144] • Adida, C. ; Haioun, C. ; Gaulard, P. ; Lepage, E. ; Morei, P. ; Briere, J. ; Dombret, H. ; Reyes, F. ; Diebold, J. ; Gisselbrecht, C. Prognostic significance of survivin expression in diffuse large B-cell lymphomas. Blood, 2000, vol. 96, 1921-1925 [0144] 147 • Islam, A. ; Kageyama, H. ; Takada, N. ; Kawamoto, T. ; Takayasu, H. ; Isogai, E. ; Ohira, M. ; Hashizume, K. ; Kobayashi, H. ; Kaneko, Y. High expression of Survivin, mapped to 17q25, is significantly associated with poor prognostic factors and promotes cell survival in human neuroblastoma. Oncogene, 2000, vol. 19, 617-623 [0144] • Kawasaki, H. ; Altieri, D. C. ; Lu, C. D. ; Toyoda, M. ;
Tenjo, T. ; Tanigawa, N. Inhibition of apoptosis by survivin predicts shorter survival rates in colorectal câncer. Câncer Res., 1998, vol. 58, 5071-5074 [0144] • Schmitz, M. ; Diestelkoetter, P. ; Weigle, B. ;
Schmachtenberg, F. ; Stevanovic, S. ; Ockert, D. ;
Rammensee, H. G. ; Rieber, E. P. Generation of survivin- specific CD8+ T effector cells by dendritic cells pulsed with protein or selected peptides. Câncer Res., 2000, vol. 60, 4845-4849 [0144] • Andersen, Μ. H. ; Pedersen, L. O. ; Becker, J. C. ; thor
Straten, P. Identification of a Cytotoxic T Lymphocyte
Response to the Apoptose inhibitor Protein Survivin in Câncer Patients. Câncer Res., 2001, vol. 61, 869-872 [0144] • Lee, K. H. ; Panelli, M. C. ; Kim, C. J. ; Riker, A. I. ;
Bettinotti, Μ. P. ; Roden, Μ. M. ; Fetsch, P. ; Abati, A. ;
Rosenberg, S. A. ; Marincola, F. M. Functional dissociation between local and systemic immune response during anti- melanoma peptide vaccination. J.Immunol., 1998, vol. 161, 4183-4194 [0144] • Rosenberg, S. A. ; Yang, J. C. ; Schwartzentruber, D. J. ; Hwu, P. ; Marincola, F. M. ; Topalian, S. L. ; Restifo, N. P. ; Dudley, Μ. E. ; Schwarz, S. L. ; Spiess, P. J.
Immunologic and therapeutic evaluation of a synthetic peptide vaccine for the treatment of patients with metastatic melanoma. Nat.Med., 1998, vol. 4, 321-327 [0144] 148 • Altman, j. D. ; Moss, P. A. ; Goulder, P. J. R. ; Barouch, D. H. ; McHeyzer Williams, M. G. ; Bell, J. I. ; McMichael, A. J. ; Davis, Μ. M. Phenotypic analysis of antigen-specific τ lymphocytes. Science, 1996, vol. 274, 94-96 [0144] • Schrama, D. ; Andersen, Μ. H. ; Terheyden, P. ; Schroder, L. ; Pedersen, L. O. ; thor Straten, P. ; Becker, J. C.
Oligoclonal T-Cell Receptor Usage Of Melanocyte Differentiation Antigen-reactive T Cells in Stage IV Melanoma Patients. Câncer Res., 2001, vol. 61, 493-496 [0144] • Luxembourg, A. T. ; Borrow, P. ; Teyton, L. ; Brunmark, A. B. ; Peterson, P. A. ; Jackson, M. R. Biomagnetic isolation of antigen-specific CD8+ T cells usable in immunotherapy. Nat.Biotechnol., 1998, vol. 16, 281-285 [0144] • Kirkin, A. F. ; Reichert Petersen, T. ; Olsen, A. C. ; Li, L. ; thor Straten, P. ; Zeuthen, J. Generation of human-melanoma specific T lymphocyte clones defining novel cytolytic targets with paneis of newly established melanoma cell lines. Câncer Immunol.Immunother., 1995, vol. 41, 71-81 [0144] • Scheibenbogen, C. ; Lee, K. H. ; Mayer, S. ; Stevanovic, S. ; Moebius, U. ; Herr, W. ; Rammensee, H. G. ; Keilholz, U. A sensitive ELISPOT assay for detection of CD8+ T lymphocytes specific for HLA class I-binding peptide epitopes derived from influenza proteins in the blood of healthy donors and melanoma patients. Clin.Câncer Res., 1997, vol. 3, 221-226 [0144] • thor Straten, P. ; Guldberg, P. ; Gronbaek, K. ; Zeuthen, J. ; Becker, J. C. In Situ T-Cell Responses against Melanoma Comprise High Numbers of Locally Expanded T-Cell Clonotypes. J.Immunol., 1999, vol. 163, 443-447 [0144] 149 • Kessler, j. H. ; Beekman, N. J. ; Bres-Vloemans, S. A. ; Verdijk, P. ; van Veelen, P. A. ; Kloosterman-Joosten, A. M. ; Vissers, D. C. ; ten Bosch, G. J. ; Kester, M. G. ; Sijts, A. Efficient Identification of novel HLA-A(*)0201-presented cytotoxic T lymphocyte epitopes in the widely expressed tumor antigen PRAME by proteasome-mediated digestion analysis. J.Exp.Med., 2001, vol. 193, 73-88 [0144] • de Vries, T. J. ; Fourkour, A. ; Wobbes, T. ; Verkroost, G. ; Ruiter, D. J. ; van Muijen, G. N. Heterogeneous expression of immunotherapy candidate proteins gplOO, MART- I, and tyrosinase in human melanoma cell lines and in human melanocytic lesions. Câncer Res., 1997, vol. 57, 3223-3229 [0144] • Jager, E. ; Ringhoffer, M. ; Karbach, J. ; Arand, M. ;
Oesch, F. ; Knuth, A. Inverse relationship of melanocyte differentiation antigen expression in melanoma tissues and CD8+ cytotoxic-T-cell responses: evidence for immunoselection of antigen-loss variants in vivo.
Int.J.Câncer, 1996, vol. 66, 470-476 [0144] • Cormier, J. N. ; Abati, A. ; Fetsch, P. ; Hijazi, Y. M. ;
Rosenberg, S. A. ; Marincola, F. M. ; Topalian, S. L. Comparative analysis of the in vivo expression of tyrosinase, MART-l/Melan-A, and gplOO in metastatic melanoma lesions: implications for immunotherapy. J. Immunother., 1998, vol. 21, 27-31 [0144] • Riker, A. ; Cormier, J. ; Panelli, M. ; Kammula, U. ; Wang, E. ; Abati, A. ; Fetsch, P. ; Lee, K. H. ; Steinberg, S. ; Rosenberg, S. Immune selection after antigen-specific immunotherapy of melanoma. Surgery, 1999, vol. 126, 112-120 [0144] • Maeurer, M. J. ; Gollin, S. M. ; Martin, D. ; Swaney, w. ; Bryant, J. ; Castelli, C. ; Robbins, P. ; Parmiani, G. ; 150
Storkus, W. J. ; Lotze, Μ. T. Tumor escape from immune recognition: lethal recurrent melanoma in a patient associated with downregulation of the peptide transporter protein TAP-1 and loss of expression of the immunodominant MART-l/Melan-A antigen. J.Clin.Invest, 1996, vol. 98, 1633-1641 [0144] • Grossman, D. ; Kim, P. J. ; Schechner, J. S. ; Altieri, D. C. Inhibition of melanoma tumor growth in vivo by survivin targeting. Proc.Natl.Acad.Sei.U. S . A, 2001, vol. 98, 635-640 [0144] • Tamm, I. ; Wang, Y. ; Sausvllle, E. ; Scudiero, D. A. ; Vigna, N. ; Oltersdorf, T. ; Reed, J. C. lAP-family protein survivin inhibits caspase activity and apoptosis induced by Fas (CD95), Bax, caspases, and anticancer drugs. Câncer Res., 1998, vol. 58, 5315-5320 [0144] • Monzo, M. ; Roseli, R. ; Felip, E. ; Astudillo, J. ;
Sanchez, J. J. ; Maestre, J. ; Martin, C. ; Font, A. ;
Bamadas, A. ; Abad, A. A novel anti-apoptosis gene: Re- expression of survivin messenger RNA as a prognosis marker in non-small-cell lung cancers. J.Clin.Oncol., 1999, vol. 17, 2100-2104 [0144] • Nakagawara, A. Molecular basis of spontaneous regression of neuroblastoma: role of neurotrophic signals and genetic abnormalities. Hum.Cell, 1998, vol. 11, 115-124 [0144] • Renkvist, N. ; Castelli, C. ; Robbins, P. F. ; Parmiani, G. A listing of human tumor antigens recognized by T cells. Câncer Immunol Immunother., 2001, vol. 50, 3-15 [0144] • Melief, C. J. ; Toes, R. E. ; Medema, J. P. ; van der Burg, S. H. ; Ossendorp, F. ; Offringa, R. Strategies for immunotherapy of câncer. Adv.Immunol., 2000, vol. 75, 235-82 [0144] • Gilboa, E. The makings of a tumor rejection antigen. Immunity, 1999, vol. 11, 263-270 [0144] 151 • Li, F. ; Ambrosini, G. ; Chu, E. Y. ; Plescia, J. ; Tognin, S. ; Marchisio, P. C. ; Altieri, D. C. Control of apoptosis and mitotic spindle checkpoint by survivin. Nature, 1998, vol. 396, 580-584 [0144] • Zaffaroni, N. ; Daidone, M. G. Survivin expression and resistance to anticancer treatments: perspectives for new therapeutic interventions. Drug Resist. Updat., 2002, vol. 5, 65-72 [0144] • Shinozawa, I. ; Inokuchi, K. ; Wakabayashi, I. ; Dan, K.
Disturbed expression of the anti-apoptosis gene, survivin, and EPR-1 in hematological malignancies. Leuk.Res, 2000, vol. 24, 965-970 [0144] • Granziero, L. ; Ghia, P. ; Circosta, P. ; Gottardi, D. ; Strola, G. ; Geuna, M. ; Montagna, L. ; Piccoli, P. ; Chilosi, M. ; Caligaris-Cappio, F. Survivin is expressed on CD40 stimulation and interfaces proliferation and apoptosis in B-cell chronic lymphocytic leukemia. Blood, 2001, vol. 97, 2777-2783 [0144] • Ambrosini, G. ; Adida, C. ; Altieri, D. C. A novel anti-apoptosis gene, survivin, expressed in câncer and lymphoma. Nat.Med., 1997, vol. 3, 917-921 [0144] • Altieri, D. C. Validating survivin as a câncer therapeutic target. Nat.Rev.Câncer, 2003, vol. 3, 46-54 [0144] • Olie, R. A. ; Simoes-Wust, A. P. ; Baumann, B. ; Leech, S. H. ; Fabbro, D. ; Stahel, R. A. ; Zangemeister-Wittke, U. A novel antisense oligonucleotide targeting survivin expression induces apoptosis and sensitizes lung câncer cells to chemotherapy. Câncer Res, 2000, vol. 60, 2805-2809 [0144] • Andersen, Μ. H. ; thor Straten, P. Survivin—a universal tumor antigen. Histol.Histopathol., 2002, vol. 17, 669-675 [0144] 152 • Andersen, Μ. Η. ; Pedersen, L. ο. ; Capei ler, B. ;
Brõcker, E. B. ; Becker, J. C. ; thor, S. P. Spontaneous cytotoxic T-cell responses against survivin-derived MHC class i-restricted T-cell epitopes in situ as well as ex vivo in câncer patients. Câncer Res, 2001, vol. 61, 5964-5968 [0144] • Currier, J. R. ; Kuta, E. G. ; Turk, E. ; Earhart, L. B. ; Loomis-Price, L. ; Janetzki, S. ; Ferrari, G. ; Birx, D. L. ; Cox, J. Η. A panei of MHC class I restricted virai peptides for use as a quality control for vaccine trial ELISPOT assays. J.Immunol.Methods, 2002, vol. 260, 157-172 [0144] • Elvin, J. ; Potter, C. ; Elliott, T. ; Cerundolo, V. ;
Townsend, A. A method to quantify binding of unlabeled peptides to class I MHC molecules and detect their allele specificity. J Immunol Methods, 1993, vol. 158, 161-171 [0144] • Ruppert, J. ; Sidney, J. ; Celis, E. ; Kubo, R. T. ;
Grey, Η. M. ; Sette, A. Prominent role of secondary anchor residues in peptide binding to HLA-A2.1 molecules. Cell, 1993, vol. 74, 929-937 [0144] • thor Straten, P. ; Barfoed, A. ; Seremet, T. ; Saeterdal, I. ; Zeuthen, J. ; Guldberg, P. Detection and characterization of alpha-beta-T-cell clonality by denaturing gradient gel electrophoresis (DGGE). Biotechniques, 1998, vol. 25, 244-250 [0144] • Rammensee, H. ; Bachmann, J. ; Emmerich, N. P. ; Bachor, O. A. ; Stevanovic, S. SYFPEITHI: database for MHC ligands and peptide motifs. Immunogenetics, 1999, vol. 50, 213-219 [0144] • Schrama, D. ; Pedersen Ls, L. O. ; Keikavoussi, P. ;
Andersen, Μ. H. ; Straten, P. P. ; Brocker, E. B. ;
Kampgen, E. ; Becker, J. C. Aggregation of antigen-specific 153 T cells at the inoculation site of mature dendritic cells. J.Invest Dermatol., 2002, vol. 119, 1443-1448 [0144] • Mahotka, C. ; Wenzel, M. ; Springer, E. ; Gabbert, Η. E. ; Gerharz, C. D. Survivin-deltaEx3 and survivin-2B: two novel splice variants of the apoptosis inhibitor survivin with different antiapoptotic properties. Câncer Res., 1999, vol. 59, 6097-6102 [0144] • Hicklin, D. J. ; Marincola, F. M. ; Ferrone, S. HLA class I antigen downregulation in human cancers: T-cell immunotherapy revives an old story. Mol.Med.Today, 1999, vol. 5, 178-186 [0144] • Seliger, B. ; Cabrera, T. ; Garrido, F. ; Ferrone, S. hla class I antigen abnormalities and immune escape by malignant cells. Semin.Câncer Biol., 2002, vol. 12, 3-13 [0144] • Sette, A. ; Vitiello, A. ; Reherman, B. ; Fowler, P. ; Nayersina, R. ; Kast, W. M. ; Melief, C. J. ; Oseroff, C. ; Yuan, L. ; Ruppert, J. The relationship between class I binding affinity and immunogenicity of potential cytotoxic T cell epitopes. J.Immunol., 1994, vol. 153, 5586-5592 [0144] • Moudgil, K. D. ; Sercarz, E. E. Can antitumor immune responses discriminate between self and nonself?. Immunol.Today, 1994, vol. 15, 353-355 [0144] • Parkhurst, M. R. ; Salgaller, M. L. ; Southwood, S. ; Robbins, P. F. ; Sette, A. ; Rosenberg, S. A. ; Kawakami, Y. Improved induction of melanoma-reactive CTL with peptides from the melanoma antigen gplOO modified at HLA-A*0201-binding residues. J.Immunol., 1996, vol. 157, 2539-2548 [0144] • Guichard, G. ; Zerbib, A. ; Le Gal, F. A. ; Hoebeke, J. ; Connan, F. ; Choppin, J. ; Briand, J. P. ; Guillet, J. G.
Melanoma peptide MART-1(27-35) analogues with enhanced 154 binding capacity to the human class I histocompatibility molecule HLA-A2 by introduction of a beta-amino acid residue: implications for recognition by tumor-infiltrating lymphocytes. J.Med.Chem., 2000, vol. 43, 3803-3808 [0144] • Clay, T. M. ; Custer, M. C. ; McKee, M. D. ; Parkhurst, M. ; Robbins, P. F. ; Kerstann, K. ; Wunderlich, J. ; Rosenberg, S. A. ; Nishimura, Μ. I. Changes in the fine specificity of gplOO (209-217)-reactive T cells in patients following vaccination with a peptide modified at an HLA-A2.1 anchor residue. J.Immunol., 1999, vol. 162, 1749-1755 [0144] • Melief, C. J. ; van der Burg, s. H. ; Toes, R. E. ; Ossendorp, F. ; Offringa, R. Effective therapeutic anticancer vaccines based on precision guiding of cytolytic T lymphocytes. Immunol.Rev., 2002, vol. 188, 177-182 [0144] • Jager, E. ; Ringhoffer, M. ; Altmannsberger, M. ; Arand, M. ; Karbach, J. ; Jager, D. ; Oesch, F. ; Knuth, A. Immunoselection in vivo: independent loss of MHC class I and melanocyte differentiation antigen expression in metastatic melanoma. Int.J.Câncer, 1997, vol. 71, 142-147 [0144] • Thurner, B. ; Haendle, I. ; Roder, C. ; Dleckmann, D. ; Keikavoussi, P. ; Jonuleit, H. ; Bender, A. ; Maczek, C. ; Schrelner, D. ; von den, D. P. Vaccination with mage-3Al peptide-pulsed mature, monocyte-derived dendritic cells expands specific cytotoxic T cells and induces regression of some metastases in advanced stage iv melanoma. J.Exp.Med., 1999, vol. 190, 1669-1678 [0144] • Yee, C. ; Thompson, J. A. ; Roche, P. ; Byrd, D. R. ; Lee, P. P. ; Piepkorn, M. ; Kenyon, K. ; Davis, Μ. M. ; Riddell, S. R. ; Greenberg, P. D. Melanocyte destruction after antigen-specific immunotherapy of melanoma: direct 155
evidence of t cell-mediated vitiligo J.Exp.Med., 2000 vol. 192, 1637- -1644 [0144] • Simon, R. M. ; Steinberg, S. M. ; Hamilton, M. Hildesheim, Ά. ; Khleif, S. ; Kwak, L. W. ; Mackall, C. L ; Schlom, J. ; Topalian, S. L. ; Berzofsky, J. A. Clinicai trial designs for the early clinicai development of therapeutic câncer vaccines. j.Clin.Oncol., 2001, vol. 19, 1848-1854 [0144]
Lisboa, 2/03/2010
Claims (33)
1 REIVINDICAÇÕES 1. Epítopo peptídico restrito ao MHC classe I derivado de survivina, tendo o referido epítopo a sequência FTELTLGEF, como especificado na SEQ ID NO:36, e pelo menos uma das seguintes características: (i) capacidade de ligação à molécula HLA-A1 classe I numa afinidade medida pela quantidade de péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, tal conforme determinado por um teste de estabilização de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de INF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico numa frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, tal como determinado por um teste ELISPOT, e/ou; (iii) capacidade de detectar in situ num tecido tumoral CTLs que reajam com o epítopo peptídico.
2. Péptido de acordo com a reivindicação 1 tendo um valor de C50 que é no máximo 30 μΜ.
3. Péptido de acordo com qualquer uma das reivindicações 1 a 2 tendo um valor de C50 que é no máximo 20 μΜ.
4. Péptido de acordo com qualquer uma das reivindicações precedentes compreendendo no máximo 20 resíduos de aminoácidos.
5. Péptido de acordo com a reivindicação 4 que compreende no máximo 10 resíduos de aminoácidos. 2
6. Péptido de acordo com qualquer uma das reivindicações precedentes que é capaz de estimular células produtoras de IFN-γ numa população de PBLs de um doente oncológico numa frequência de pelo menos 10 em cada 104 PBLs.
7. Péptido de acordo com qualquer uma das reivindicações precedentes que é capaz de estimular células produtoras de IFN-γ numa população de PBLs de um doente que tenha uma doença oncológica em que seja expressa survivina.
8. Péptido de acordo com a reivindicação 7, em que a doença oncológica é seleccionada de entre o grupo que consiste numa neoplasia hematopoiética maligna incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata.
9. Péptido de acordo com qualquer uma da reivindicações precedentes que é capaz de estimular células produtoras de IFN-γ numa população de PBLs num doente que sofre de uma doença oncológica, tendo essas células produtoras de IFN-γ um efeito citotóxico contra células que expressam survivina de uma linhagem de células cancerosas, incluindo uma linhagem celular seleccionada de entre o grupo que consiste na linhagem celular MCF-7 de cancro da mama e a linhagem celular FM3 de melanoma.
10. Composição farmacêutica compreendendo o péptido de acordo com qualquer uma das reivindicações 1 a 9.
11. Composição farmacêutica de acordo com a reivindicação 10, compreendendo essa composição uma combinação de 3 dois ou mais epítopos peptídicos derivados de survivina restritos ao MHC classe I, interagindo cada um especificamente com uma molécula HLA diferente e tendo pelo menos uma das seguintes caracteristicas: (i) capacidade de ligação à molécula HLA classe I à qual está restrito numa afinidade medida pela quantidade do péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, conforme determinado por um teste de estabilização de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de INF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, conforme determinado por um teste ELISPOT, e/ou; (iii) capacidade de detectar in situ num tecido tumoral CTLs que reajam com o epítopo peptídico.
12. Composição farmacêutica de acordo com a reivindicação 11, em que cada epitopo peptídico interage especificamente com uma molécula HLA-A do MHC classe I, uma molécula HLA-B do MHC classe I ou uma molécula HLA-C do MHC classe I.
13. Composição farmacêutica de acordo com a reivindicação 11 ou 12, em que a referida molécula HLA-A do MHC classe I inclui uma molécula HLA-Al, HLA-A2, HLA-A3, HLA-A9, HLA-Al0, HLA-Al1, HLA-Awl9, HLA-A23(9), HLA-A24(9), HLA-A25 (10), HLA-A26(10), HLA-A28, HLA- A29(wl9), HLA-A30(wl9), HLA-A31(wl9), HLA-A32(wl9), HLA-AW33 (wl9), HLA-Aw34 (10) , HLA-Aw36, HLA-Aw43, HLA-Aw66 (10), HLA-Aw68 (28), HLA-A69(28). 4
14. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 12 a 13, em que a referida molécula HLA-B do MHC classe I inclui qualquer uma das seguintes: HLA-B5, HLA-B7, HLA-B8, HLA-B12, HLA-B13, HLA-B14, HLA-B15, HLA-B16, HLA-B17, HLA-B18, HLA-B21, HLA-Bw22, HLA-B27, HLA-B35, HLA-B37, HLA-B38, HLA-B39, HLA-B40, HLA-Bw41, HLA-BW42, HLA-B44, HLA-B45, HLA-Bw46 e HLA-Bw47.
15. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 12 a 14, em que a referida molécula HLA-C do MHC classe I inclui qualquer uma das seguintes: HLA-Cwl, HLA-Cw2, HLA-Cw3, HLA-Cw4, HLA-Cw5, HLA-Cw6, HLA-Cw7 e HLA-Cwl6.
16. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 11 a 15 compreendendo um epítopo peptidico que é uma sequência nativa de survivina de uma espécie mamifera.
17. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 10 a 16, compreendendo um epitopo peptidico seleccionado de entre o grupo que consiste em SEQ ID NO: 1, SEQ ID NO: 2, SEQ ID NO: 3, SEQ ID NO: : 6, SEQ ID NO: 7, SEQ ID NO: 27, , SEQ ID NO: : 45 e SEQ ID NO: 66.
18. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 11 ou 12, compreendendo um epitopo peptidico seleccionado de entre o grupo que consiste em SEQ ID NO: 4, SEQ ID NO: 5, SEQ ID NO: 8, SEQ ID NO: 9, SEQ ID NO:38, SEQ ID NO: 39, SEQ ID NO: 58. 5
19. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 11 a 18, em que os referidos epitopos peptidicos têm capacidade de estimular células produtoras de iNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico numa frequência de pelo menos 10 em cada 104 PBLs.
20. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 11 a 19, em que os referidos epitopos peptidicos têm capacidade de estimular células produtoras de INF-γ numa população de PBLs de um doente com uma doença oncológica em que seja expressa survivina.
21. Composição farmacêutica de acordo com a reivindicação 20 em que a doença oncológica é seleccionada de entre o grupo que consiste numa neoplasia hematopoiética maligna incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata.
22. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 10 a 21 compreendendo um epítopo peptidico que sofre modificações pós-traducionais.
23. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 10 a 22 compreendendo um péptido fosforilado.
24. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 10 a 23, compreendendo um adjuvante. 6
25. Composição farmacêutica de acordo com qualquer uma das reivindicações 10 a 24, que é uma composição para diagnóstico ex vivo ou in sítu da presença de células T reactivas à survivina entre os PBLs ou em tecidos tumorais.
26. Vacina de múltiplos epitopos compreendendo um epitopo peptidico restrito ao MHC classe I derivado de survivina, tendo esse epitopo a sequência FTELTLGEF conforme especificado pela SEQ ID NO: 36 e pelo menos uma das seguintes caracteristicas: (i) capacidade de ligação à molécula HLA-A1 classe I à qual está restrito numa afinidade medida pela quantidade do péptido necessária para alcançar metade da recuperação máxima da molécula HLA classe I (valor de C50), que é no máximo 50 μΜ, conforme determinado por um teste de estabilização de HLA; (ii) capacidade de estimular células produtoras de iNF-γ numa população de PBLs de um doente oncológico a uma frequência de pelo menos 1 em cada 104 PBLs, conforme determinado por um teste ELISPOT, e/ou; (iii) capacidade de detectar in sítu num tecido tumoral CTLs que reajam com o epitopo peptidico.
27. Vacina de múltiplos epitopos de acordo com a reivindicação 26, que inclui uma combinação de epitopos peptídicos derivados de survivina dependendo do tipo de tecido do doente em questão.
28. Vacina de múltiplos epitopos de acordo com a reivindicação 26 ou 27, em que a vacina é capaz de 7 desencadear uma resposta imunitária contra uma doença oncológica em que seja expressa survivina.
29. Vacina de múltiplos epítopos de acordo com a reivindicação 28, em que a doença oncológica é seleccionada de entre o grupo que consiste numa neoplasia hematopoiética maligna incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata.
30. Vacina de múltiplos epítopos de acordo com qualquer uma das reivindicações 26 a 29, em que a vacina estimula a produção no indivíduo vacinado de células T efectoras que têm um efeito citotóxico contra as células cancerosas.
31. Utilização de um péptido de acordo com o definido em qualquer uma das reivindicações 1 a 9 para a preparação de um medicamento destinado ao tratamento do cancro.
32. Utilização de acordo com a reivindicação 31, em que a doença oncológica é seleccionada de entre o grupo que consiste numa neoplasia hematopoiética maligna incluindo leucemia linfática crónica e leucemia mielóide crónica, melanoma, cancro da mama, cancro do colo do útero, cancro do ovário, cancro do pulmão, cancro do cólon, cancro do pâncreas e cancro da próstata.
33. Utilização de um péptido de acordo com o definido em qualquer uma das reivindicações 1 a 9 para a preparação 8 8 do cancro em convencionais, de um medicamento para o tratamento combinação com tratamentos oncológicos como a radioterapia e a quimioterapia. Lisboa, 2/03/2010
Applications Claiming Priority (2)
Application Number | Priority Date | Filing Date | Title |
---|---|---|---|
US10/354,090 US20040210035A1 (en) | 2002-01-30 | 2003-01-30 | Survivin-derived peptides and use thereof |
US10/715,417 US7892559B2 (en) | 2002-01-30 | 2003-11-19 | Survivin-derived peptides and use thereof |
Publications (1)
Publication Number | Publication Date |
---|---|
PT2005966E true PT2005966E (pt) | 2010-03-08 |
Family
ID=32829435
Family Applications (3)
Application Number | Title | Priority Date | Filing Date |
---|---|---|---|
PT09155102T PT2092938E (pt) | 2003-01-30 | 2004-01-30 | Péptidos derivados de survivina e a sua utilização |
PT08163405T PT2005966E (pt) | 2003-01-30 | 2004-01-30 | Péptidos derivados de survivina e a sua utilização |
PT04706615T PT1587532E (pt) | 2003-01-30 | 2004-01-30 | Péptidos derivados de survivina e a sua utilização |
Family Applications Before (1)
Application Number | Title | Priority Date | Filing Date |
---|---|---|---|
PT09155102T PT2092938E (pt) | 2003-01-30 | 2004-01-30 | Péptidos derivados de survivina e a sua utilização |
Family Applications After (1)
Application Number | Title | Priority Date | Filing Date |
---|---|---|---|
PT04706615T PT1587532E (pt) | 2003-01-30 | 2004-01-30 | Péptidos derivados de survivina e a sua utilização |
Country Status (16)
Country | Link |
---|---|
US (4) | US7892559B2 (pt) |
EP (5) | EP2857034B1 (pt) |
JP (1) | JP5121143B2 (pt) |
CN (2) | CN101906148B (pt) |
AT (3) | ATE454159T1 (pt) |
AU (1) | AU2004208469B2 (pt) |
CA (1) | CA2513104C (pt) |
DE (3) | DE602004016287D1 (pt) |
EA (1) | EA008026B1 (pt) |
ES (2) | ES2312956T3 (pt) |
HK (2) | HK1087335A1 (pt) |
MX (1) | MXPA05008128A (pt) |
NO (1) | NO333213B1 (pt) |
NZ (1) | NZ541510A (pt) |
PT (3) | PT2092938E (pt) |
WO (1) | WO2004067023A2 (pt) |
Families Citing this family (46)
Publication number | Priority date | Publication date | Assignee | Title |
---|---|---|---|---|
US7892559B2 (en) * | 2002-01-30 | 2011-02-22 | Survac Aps | Survivin-derived peptides and use thereof |
US20040210035A1 (en) * | 2002-01-30 | 2004-10-21 | Straten Eivind Per Thor | Survivin-derived peptides and use thereof |
PL2087904T3 (pl) * | 2003-11-19 | 2014-01-31 | Survac Aps | Zastosowanie terapeutyczne peptydów pochodzących z białek BcL-XL u pacjentów z rakiem |
JP4602006B2 (ja) * | 2004-06-29 | 2010-12-22 | 独立行政法人科学技術振興機構 | サバイビン由来のhla−a24結合性癌抗原ペプチド |
WO2012079878A2 (en) | 2010-12-14 | 2012-06-21 | Immatics Biotechnologies Gmbh | Hla-binding peptides derived from prostate-associated antigenic molecules and methods of use thereof |
US8487076B1 (en) | 2005-01-25 | 2013-07-16 | Nec Corporation | HLA-binding peptide, and DNA fragment and recombinant vector coding for said HLA-binding peptide |
AU2011203536B2 (en) * | 2005-02-04 | 2012-11-15 | Survac Aps | Survivin peptide vaccine |
DK1853305T3 (en) | 2005-02-04 | 2014-12-01 | Survac Aps | Survivin-peptide vaccine |
AU2011203535B2 (en) * | 2005-02-04 | 2012-10-11 | Survac Aps | Survivin peptide vaccine |
US20060276423A1 (en) * | 2005-04-18 | 2006-12-07 | Rachel Altura | Survivin-directed RNA interference-compositions and methods |
US20070104689A1 (en) * | 2005-09-27 | 2007-05-10 | Merck Patent Gmbh | Compositions and methods for treating tumors presenting survivin antigens |
FR2891462B1 (fr) | 2005-09-30 | 2009-10-16 | Commissariat Energie Atomique | Epitopes t cd4+ de la survivine et leurs applications |
IL172896A0 (en) * | 2005-12-29 | 2006-06-11 | Yeda Res & Dev | Cxcr4 inhibition |
ES2529193T3 (es) * | 2007-07-19 | 2015-02-17 | Health Research, Inc. | Péptidos de survivina como vacunas contra el cáncer |
US8580269B2 (en) | 2007-07-19 | 2013-11-12 | Health Research, Inc. | Survivin peptides for autoimmune therapies |
AU2009232774B2 (en) | 2008-03-31 | 2014-05-29 | Tella Inc. | Partial peptide of Survivin presented on MHC class II molecule and use thereof |
HUE024541T2 (hu) | 2008-05-14 | 2016-01-28 | Immatics Biotechnologies Gmbh | Szurvivinbõl és neurocanból származó új és hatásos II-es osztályú MHC peptidek |
TWI526219B (zh) * | 2008-06-19 | 2016-03-21 | 腫瘤療法 科學股份有限公司 | Cdca1抗原決定位胜肽及含此胜肽的疫苗 |
ES2536465T3 (es) | 2008-10-01 | 2015-05-25 | Immatics Biotechnologies Gmbh | Composición de péptidos tumor-asociados y relacionados con la vacuna contra el cáncer para el tratamiento de glioblastoma (GBM) y otros cánceres |
US9023802B2 (en) | 2009-12-14 | 2015-05-05 | Immatics Biotechnologies Gmbh | HLA-binding peptides derived from prostate-associated antigenic molecules and methods of use thereof |
GB201004575D0 (en) | 2010-03-19 | 2010-05-05 | Immatics Biotechnologies Gmbh | Composition of tumor associated peptides and related anti cancer vaccine for the treatment of gastric cancer and other cancers |
WO2012126118A1 (en) * | 2011-03-21 | 2012-09-27 | Atlantic Cancer Research Institute | Polypeptides with affinity for heat shock proteins (hsps) and hsp associated complexes (hacs) and their use in diagnosis and therapy |
AU2013266066A1 (en) | 2012-05-25 | 2014-12-11 | Agenus Inc. | Identification of MHC class I phospho-peptide antigens from breast cancer utilizing sHLA technology and complementary enrichment strategies |
WO2014010229A1 (en) | 2012-07-10 | 2014-01-16 | Oncotherapy Science, Inc. | Cdca1 epitope peptides for th1 cells and vaccines containing the same |
WO2014153636A1 (en) * | 2013-03-27 | 2014-10-02 | Immunovaccine Technologies Inc. | Method for improving the efficacy of a survivin vaccine in the treatment of cancer |
WO2015077607A1 (en) | 2013-11-22 | 2015-05-28 | The Board Of Trustees Of The University Of Illinois | Engineered high-affinity human t cell receptors |
WO2016011210A2 (en) | 2014-07-15 | 2016-01-21 | Juno Therapeutics, Inc. | Engineered cells for adoptive cell therapy |
WO2016109880A1 (en) | 2015-01-06 | 2016-07-14 | Immunovaccine Technologies Inc. | Lipid a mimics, methods of preparation, and uses thereof |
GB201507030D0 (en) | 2015-04-24 | 2015-06-10 | Immatics Biotechnologies Gmbh | Immunotherapy against lung cancers, in particular NSCLC |
WO2016176761A1 (en) * | 2015-05-01 | 2016-11-10 | Immunovaccine Technologies Inc., | Methods for potentiating an immune response using depot-forming and non-depot-forming vaccines |
MA42895A (fr) | 2015-07-15 | 2018-05-23 | Juno Therapeutics Inc | Cellules modifiées pour thérapie cellulaire adoptive |
WO2017083963A1 (en) | 2015-11-18 | 2017-05-26 | Immunovaccine Technologies Inc. | Adjuvanting systems and water-free vaccine compositions comprising a polyi:c polynucleotide adjuvant and a lipid-based adjuvant |
GB201604755D0 (en) * | 2016-03-21 | 2016-05-04 | Vaxeal Res Sas | Immunogenic compositions |
CA3031170A1 (en) | 2016-09-21 | 2018-03-29 | Amal Therapeutics Sa | Fusion comprising a cell penetrating peptide, a multi epitope and a tlr peptide agonist for treatment of cancer |
EP3522917A2 (en) | 2016-10-07 | 2019-08-14 | Enterome S.A. | Microbiota sequence variants of tumor-related antigenic epitopes |
US11478538B2 (en) | 2016-10-07 | 2022-10-25 | Enterome S.A. | Immunogenic compounds for cancer therapy |
KR102622188B1 (ko) | 2016-10-07 | 2024-01-05 | 엔터롬 에스.에이. | 암 치료를 위한 면역원성 화합물 |
US20180264095A1 (en) | 2017-03-03 | 2018-09-20 | Treos Bio Zrt | Population-based immunogenic peptide identification platform |
JP6993677B2 (ja) * | 2017-11-08 | 2022-01-13 | 学校法人日本医科大学 | 犬におけるがんの予防、がんの治療またはがんの転移の予防のためのがんペプチドワクチン |
FI3773689T3 (fi) * | 2018-04-11 | 2023-01-31 | Antigeenisiä peptidejä syövän ehkäisyyn ja hoitoon | |
MA53543A (fr) | 2018-09-04 | 2021-07-14 | Treos Bio Ltd | Vaccins peptidiques |
FR3087448B1 (fr) | 2018-10-23 | 2023-10-13 | Pdc Line Pharma | Lignee pdc modifiee pour secreter une cytokine |
JP2022513072A (ja) * | 2018-11-19 | 2022-02-07 | イムノバクシーン・テクノロジーズ・インコーポレイテッド | 腫瘍の処置におけるサバイビン治療薬の効能を改善するための方法 |
CN111440246B (zh) * | 2020-04-16 | 2022-03-18 | 成都仕康美生物科技有限公司 | 靶向HLA-B的嵌合抗原受体、编码基因、CAR-Tregs细胞及其制备方法、用途 |
KR20230044133A (ko) * | 2021-09-24 | 2023-04-03 | 주식회사 차백신연구소 | 종양 연관 항원으로부터 유래된 펩타이드 및 리포펩타이드와 면역활성물질로 구성되는 아쥬번트를 포함하는 항암 백신 조성물 및 이의 용도 |
CN115477686B (zh) * | 2022-09-22 | 2024-01-30 | 北海黑珍珠海洋生物科技有限公司 | 一种具有美白功效的珍珠贝活性肽及其应用 |
Family Cites Families (14)
Publication number | Priority date | Publication date | Assignee | Title |
---|---|---|---|---|
US5342774A (en) | 1991-05-23 | 1994-08-30 | Ludwig Institute For Cancer Research | Nucleotide sequence encoding the tumor rejection antigen precursor, MAGE-1 |
US6037135A (en) * | 1992-08-07 | 2000-03-14 | Epimmune Inc. | Methods for making HLA binding peptides and their uses |
EP0658113B1 (en) | 1992-08-31 | 2004-10-20 | Ludwig Institute For Cancer Research | Isolated nonapeptide derived from mage-3 gene and presented by hla-a1, and uses thereof |
US5514539A (en) * | 1993-06-29 | 1996-05-07 | The United States Of America As Represented By The Department Of Health And Human Services | Nucleotide and deduced amino acid sequences of the envelope 1 gene of 51 isolates of hepatitis C virus and the use of reagents derived from these sequences in diagnostic methods and vaccines |
US6096313A (en) | 1996-02-09 | 2000-08-01 | Ludwig Institute For Cancer Research | Compositions containing immunogenic molecules and granulocyte-macrophage colony stimulating factor, as an adjuvant |
DE69739105D1 (de) * | 1996-11-20 | 2008-12-24 | Univ Yale | Survivin, ein protein das zelluläre apoptosis hemmt, und dessen modulation |
WO1999050637A2 (en) * | 1998-03-27 | 1999-10-07 | Ludwig Institute For Cancer Research | Isolated multimeric complexes useful in analysis of t cells, peptides useful in making the complexes, and uses thereof |
WO1999050440A2 (en) * | 1998-04-01 | 1999-10-07 | Yale University | Method to identify modulators of survivin - tubulin interaction |
AU4990999A (en) | 1998-07-14 | 2000-02-07 | Jenner Biotherapies, Inc. | Survivin, and peptides thereof, as an anti-cancer vaccine |
AU2002240818C1 (en) * | 2001-03-14 | 2008-11-06 | Agilent Technologies, Inc. | MHC molecule constructs and their uses for diagnosis and therapy |
US20040210035A1 (en) * | 2002-01-30 | 2004-10-21 | Straten Eivind Per Thor | Survivin-derived peptides and use thereof |
US7892559B2 (en) | 2002-01-30 | 2011-02-22 | Survac Aps | Survivin-derived peptides and use thereof |
DE10225144A1 (de) | 2002-05-29 | 2003-12-18 | Immatics Biotechnologies Gmbh | An MHC-Moleküle bindende Tumor-assoziierte Peptide |
PL2087904T3 (pl) | 2003-11-19 | 2014-01-31 | Survac Aps | Zastosowanie terapeutyczne peptydów pochodzących z białek BcL-XL u pacjentów z rakiem |
-
2003
- 2003-11-19 US US10/715,417 patent/US7892559B2/en active Active
-
2004
- 2004-01-30 JP JP2005518634A patent/JP5121143B2/ja not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 EP EP14191676.7A patent/EP2857034B1/en not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 CN CN2010101195668A patent/CN101906148B/zh not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 DE DE602004016287T patent/DE602004016287D1/de not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 PT PT09155102T patent/PT2092938E/pt unknown
- 2004-01-30 DE DE602004025059T patent/DE602004025059D1/de not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 EP EP04706615A patent/EP1587532B1/en not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 DE DE602004032483T patent/DE602004032483D1/de not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 WO PCT/DK2004/000062 patent/WO2004067023A2/en active IP Right Grant
- 2004-01-30 EP EP09155102A patent/EP2092938B1/en not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 MX MXPA05008128A patent/MXPA05008128A/es active IP Right Grant
- 2004-01-30 AT AT08163405T patent/ATE454159T1/de active
- 2004-01-30 EA EA200501206A patent/EA008026B1/ru not_active IP Right Cessation
- 2004-01-30 ES ES04706615T patent/ES2312956T3/es not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 EP EP10180878.0A patent/EP2359841B1/en not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 PT PT08163405T patent/PT2005966E/pt unknown
- 2004-01-30 US US10/543,755 patent/US8318174B2/en active Active
- 2004-01-30 PT PT04706615T patent/PT1587532E/pt unknown
- 2004-01-30 AU AU2004208469A patent/AU2004208469B2/en not_active Expired
- 2004-01-30 ES ES08163405T patent/ES2339193T3/es not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 NZ NZ541510A patent/NZ541510A/en not_active IP Right Cessation
- 2004-01-30 CN CN2004800070526A patent/CN1767848B/zh not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 AT AT09155102T patent/ATE506962T1/de active
- 2004-01-30 AT AT04706615T patent/ATE406906T1/de active
- 2004-01-30 EP EP08163405A patent/EP2005966B1/en not_active Expired - Lifetime
- 2004-01-30 CA CA2513104A patent/CA2513104C/en not_active Expired - Lifetime
-
2005
- 2005-08-29 NO NO20053999A patent/NO333213B1/no not_active IP Right Cessation
-
2006
- 2006-07-10 HK HK06107692.0A patent/HK1087335A1/xx not_active IP Right Cessation
-
2009
- 2009-06-22 HK HK09105575.3A patent/HK1126668A1/xx not_active IP Right Cessation
-
2012
- 2012-09-28 US US13/630,862 patent/US9534030B2/en not_active Ceased
-
2018
- 2018-07-19 US US16/039,999 patent/USRE48522E1/en active Active
Also Published As
Similar Documents
Publication | Publication Date | Title |
---|---|---|
USRE48522E1 (en) | Survivin-derived peptides and uses thereof | |
NO340433B1 (no) | Survivin-avledet dekapeptid for bruk som medikament. | |
JP6021961B2 (ja) | スルビビン誘導ペプチドおよびその使用 | |
ES2365673T3 (es) | Péptidos derivados de survivina y uso de los mismos. | |
NO20121261L (no) | Survivin-avledet peptid, farmacoytisk blanding, multi-epitop vaccine og anvendelse av peptidet for fremstilling av et medikament for behandling av kreft |