PL91502B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest selektywny srodek chwastobójczy, zawierajacy jako substancje czyn¬ na nowa pochodna m-dwuuretanu.Selektywne dzialanie chwastobójcze m-dwuure- tanów jest znane z opisów patentowych Rep. Fed.Niemiec DOS nr nr 1567 151 i 1568 621, przy czym ze znanych zwiazków tego typu duze zna¬ czenie praktyczne ma N-{3-[N-/3-metylofenylo/- -karbamoiloksy]-fenylo}- ny pod nazwa Pheumedipham. Wada tego zwiaz- Jcu jest jednak to, ze jego bardzo silne, selektyw¬ ne dzialanie chwastobójcze wystepuje glównie przy stosowaniu go po wzejsciu roslin.Wynalazek ma na celu opracowanie selektywnie dzialajacego srodka chwastobójczego, który móglby byc skutecznie stosowany glównie przed wzej- sciem roslin* Zgodnie z wynalazkiem, wymagania te spelnia srodek, którego cecha jest to, ze jako substancje czynna zawiera co najmniej jeden zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym Ri ozna¬ cza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—3 ato- |mach wegla, R2 oznacza nasycony lub nienasyco¬ ny rodnik weglowodorowy o 1—4 atomach wegla, R3 oznacza rodnik alkilowy o 1—3 atomach we- :gla, przy czym Ri i R3 razem z atomem wegla z którym sa polaczone, moga tworzyc cykloalifa- ¦ tyczny rodnik weglowodorowy' o 5 lub 6 atomach ;wegla, R4 oznacza rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, a X oznacza atom tlenu lub sdarki.: Srodek wedlug wynalazku dziala chwastobójczo przede wszystkim przy stosowaniu go przed wzej- 2 sciem roslin. Dziala on na liczne chwasty, np. ta¬ kie jak Stellaria media, Senecio vulgaris, Matri- charia chamonilla, Lamium amplexicaule, Cen- taurea cyanus, Amarantus retroflexus, Chrysan- themaim segetum, Ipomea purpurea, Polygonum lapathifolium, Avena fatua, Alojpecurus myosuroi- des, Echinochloa crus galli, Setaria italica i Se- taria faiberi.Srodek wedlug wynalazku dziala bardzo selek¬ tywnie, nie szkodzac roslinom uprawowym nawet wtedy, gdy stosuje sie go w ilosci wiekszej niz kg substancji czynnej na 1 ha. Dzieki tym wlasciwosciom srodek ten moze byc stosowany do selektywnego zwalczania chwastów w uprawach soi, pomidorów, marchwi, bawelny, ziemniaków, kukurydzy i orzecha ziemnego przed wzejsciem roslin, co jest szczególnie korzystne. Srodek ten dziala jednak chwastobójczo równiez wtedy, gdy stosuje sie go po wzejsciu roslin, przy czym i w tym przypadku dzialanie jego w uprawach nie¬ których roslin, np. takich jak orzech ziemny, ku¬ kurydza lub ryz, jest selektywne, totez mozliwo- wosci stosowania tego srodka sa nieoczekiwanie szerokie.Srodek wedlug wynalazku stosuje sie w celu selektywnego zwalczania chwastów w ilosci 0,5—5 kg substancji czynnej na 1 ha. Oprócz substancji czynnej o wzorze 1 srodek wedlug wynalazku mo¬ ze zawierac i inne substancje czynne, takie jak srodki ochrony roslin lub srodki do zwalczania szkodników, np. srodki grzybobójcze, nicienioibój- 91 50291502 3 cze hib inne, w zaleznosci od zadanego dzialania.Mozna tez stosowac np. dodatek Sztucznych na¬ wozów. W celu rozszerzenia zakresu dzialania mozna równiez stosowac dodatek innych srodków 5 chwastobójczych, ale nalezy przy tym brac pod uwage fakt, ze na skutek tego dodatku moze ulec zmianie selektywnosc srodka wedlug wynalazku.Jako chwastobójczo dzialajace skladniki miesza¬ nin mozna stosowac np. substancje czynne z gru- 1§ " py estrów kwasu karbaminowego i tiokarbami- nowego, podstawione aniliny i anilidy, triazyny, aminotriazole, diazyny, takie jak uracyle, np. 3-cyfckheksyloA, „6-trójmetylenouracyl, 1-fenylo- -4-amiobr5-chlóroipdrydazon-6, alifatyczne kwasy 15 karboksylowe i kwast fenylooctowe, kwasy ary- lok^ykarfooksylowe, nip. hydrazydy, amidy, nitry¬ le, * chlorbwcokwasy karboksylowe, np. kwas 2,2- -dwuchlorofpropionowy lub jego sole, estry takich kwasów karboksylowych, moczniki 2, 3, 6-trój- chloroberfzyloksypropanol, srodki zawierajace tio- cyjan i inne. W zaleznosci od przeznaczenia, moz¬ na do srodków wedlug wynalazku dodawac i in¬ ne substancje, miedzy innymi np. substancje nie- trujace dla roslin, które moga synergicznie zwie- „ kszac dzialanie chwastobójcze, takie jak substan¬ cje zwilzajace, emulgatory, rozpuszczalniki, do-^ datki oleiste itp.Srodki wedlug wynalazku stosuje sie korzystnie w postaci preparatów, takich jak proszki, prepa- ^ raty do rozsiewania, granulaty, roztwory, emulsje lub zawiesiny, zawierajace dodatek cieklych i/liub stalych nosników lub rozcienczalników i ewentual¬ nie dodatek substancji zwilzajacych, zwiekszaja¬ cych przyczepnosc, emulgujacych i/luib dyspergu- 35 jacych. Odpowiednimi nosnikami cieklymi sa np. takie jak woda, weglowodory alifatyczne i aroma¬ tyczne zwlaszcza benzen, toluen, ksylen, a takze cykloheksanon, izoforon oraz frakcje ropy nafto¬ wej. Jako stale nosniki stosuje sie produkty mi-4^ neralne, np. glinokrzemiany, zel krzemionkowy, talk, kaolin, glinke, weglan wapnia i krzemionke, a takze produkty roslinne, np. maczki. Jak sub¬ stancje powierzchniowo czynne stosuje sie np. ligninosulfónian wapnia, eter poliksyetylenookty- 45 lofenolowy, kwasy naftalenosulfonowe, kwasy fe- nolosuLfanowe, produkty kondensacji aldehydu mrówkowego, siarczany alkoholi tluszczowych i sole kwasów tluszczowych z metalami alkaliczny¬ mi lub z metalami ziem alkalicznych. 50 Nieoczekiwanie stwierdzono, ze chwastobójcze dzialanie i selektywnosc srodków wedlug wyna¬ lazku mozna zwiekszyc, jezeli stosuje sie dodatek substancji powierzchniowo czynnych w ilosciach wiekszych od stosowanych w znanych srodkach. 55 Zawartosc substancji czynnej lub substancji czynnych w srodkach wedlug wynalazku moze byc rózna. Na przyklad, srodki te zawieraja oko¬ lo 20—80% wagowych substancji czynnych, okolo 80—20% wagowych cieklych nosników i ewentual- «# nie do 30% wagowych substancji powierzchniowo czynnych.Srodki wedlug wynalazku wytwarza sie znany¬ mi sposobami, np. przez zmieszanie lub zmielenie.W razie potrzeby mozna poszczególne skladniki 65 4 srodka mieszac dopiero na krótko przed jego sto¬ sowaniem, jak to np. stosuje sie w praktyce przy uzyciu tak zwanej metody mieszania w zbiorni¬ ku.Nowe zwiazki o wzorze 1, w którym wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie, wytwarza sie metodami znanymi, np. w ten sposób, ze zwia¬ zek o ogólnym wzorze 2, w którym X i R4 maja wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji z i- zocyjanianem o ogólnym wzorze 3, w którym Ri, R2 i R3 maja wyzej podane znaczenie, przy czym reakcje te korzystnie prowadzi sie w obecnosci trzeciorzedowej zasady organicznej, np. trójetyloa- miny, albo zwiazku cynoorganicznego, np. dwu- laurymianu dwubutylocynowego. Inny sposób po¬ lega na tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 4, w którym X i R4 maja wyzej podane znaczenie, pod¬ daje sie reakcji z amina o ogólnym wzorze 5r w którym Ri, R2 i R3 maja wyzej podane znacze¬ nie. Reakcje te prowadzi sie w obecnosci srodka wiazacego kwas, np. w obecnosci nadmiaru aminy o wzorze 5, albo w obecnosci nieorganicznej lub trzeciorzedowej zasady organicznej, np. wodoro¬ tlenku sodowego, weglanu sodowego, weglanu po^- tasowego lub trójetyloaminy. Otrzymane produk¬ ty wyodrebnia sie w znany sposób.Ponizej podano przyklad ilustrujacy sposób wy¬ twarzania zwiazków stanowiacych substancje czyn¬ na srodka wedlug wynalazku.Do roztworu 5,0 g (0,06 mola) 1,1-dwumetylopro- pynyloaminy w 30 ml octanu etylu dodaje sie 50 ml wody i nastepnie, w temperaturze 10—15°C wkrapla sie mieszajac roztwór 14,6 g (0,06 mola) estru 3-/N-karboetoksyamino/-fenylowego kwasu chloromrówkowego w 30 ml octanu etylu i rów¬ noczesnie roztwór 8,3 g (0,06 mola) weglanu po¬ tasowego w 30 ml wody, przy czym krystalizuje produkt reakcji. Nastepnie, chlodzac lodem, miesza sie dalej- w ciagu 30 minut, po czym odsacza osad i przemywa go eterem i woda. Otrzymuje sie 13,6 g estru etylowego kwasu N-{3-[N-/l,l-dwumetylo- propynylo/-karbamoiloksy}-fenylo}-kaiiibaimlinowe- go, co stanowi 78% wydajnosci teoretycznej. Pro¬ dukt topnieje w temperaturze 136—137°C.W analogiczny sposób wytwarza sie zwiazki po¬ dane w tabeli 1. . . .Tabela 1 Nazwa zwiazku N-{3-[N-/l,2-dwumetylopropylo-/ -karbamoiloksy]-fe^nlo)-karba- minian metylu N-{3^[N-/l^tylop!ro(pylo/kar- 1 bamoiloksy]-fenylo}-karbaminian metylu N-{3-[N-/l,l-dWuetylopropyny- lo/karbamoiloksy]-fenylo}- 1 -karbaminian metylu Temp. topnienia w °C 140—141 162—164 < 129—13091502 6 c.d. tabeli 1 Nazwa zwiazku N- {3-[N-/l,l-dwumetylo-propy- lo/kartbanioiloksyl-fenylo} - -kaitoarciinian metylu N-{3- [N-/l,l-dwumetylopropy- nylo/karbamoiloksy]-fenylo} - -karbaminian metylu N-{3-[N-/l,ldwuetylopropy- nylo/karbamoiloksy]-fenylo} - -karbaminian etylu N- {3-[N-/1,1-dwumetylopropy- lo/karbamoiloksy]-fenylo} - -karbaminian etylu N-{3-[N-/l ,1-dwuetylopropy- nylo/karbamoiloksy]-fenylo} - -tiokarbaminian S-metylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylo/-kar-. bamoiloksy ]-fenylo} -tiokarba¬ minian S-metylu N-{3-[N-/l,l-etynylocykloheksy- lo/karbamoiloksy ] -fenylo}- -karbaminian metylu N-{3-[N-/l,l-dwuetylo-2-pro- pynylo/-karbamoiloksy]-feny¬ lo} -karbaminian izopropylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylo-2-pro- pynylo/-karbamoiloksy]-feny¬ lo}-karbaminian izopropylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylopropy- lo/karbamoiloksy]-fenylo} - -karbaminian izopropylu N-{3-[N-/l-metylobutylo/kar- bamoiloksy]-fenylo}-karbami¬ nian izopropylu N-{3-[N-/1-etynylocykloheksy- lo/karbamoiloksy]-fenylo}- -tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/1,1-dwuetylopropi- nylo/karbamoiloksy]-fenylo} - -tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/l ,1-dwumetylopropio- nylo/karbamoiloksy]-fenylo} - -tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/l-metylobutylo/kar- bamoiloksy]-fenylo}-tiokarba¬ minian S-etylu N-{3-[N-/l-etylopropylo/-kar- bamoiloksy]-fenylo} -tiokarba¬ minian S-etylu N-{3- [N-/1 -etynylocykloheksy- lo/karbamoiloksy]-fenylo}- -tiokarbaminian S-metylu N-{3-[N-/l-etylopropylo/kar- b&moiloksy ]-fenylo} -tiokar¬ baminian S-metylu Temp. topnienia w °C 126—127 147—150 120—121 130—131 119—122 164—166 117—119 112—114 133—134 142—143 152—153 117—118 127—128 122—123 118—119 153—155 115—117 139—141 40 45 55 Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka we¬ dlug wynalazku sa rozpuszczalne w acetonie, cy- kloheksanonie, izoforonie i czterowodorofuranie, przy czym rozpuszczalnosc ,te mozna wydatnie zwiekszyc przez dodanie malej ilosci dwumetylo- formamidu lub szesciometylotrójamidu kwasu fo¬ sforowego. W wodzie i w lekkiej benzynie zwiazki te sa praktycznie biorac nierozpuszczalne.Dzialanie srodków wedlug wynalazku zilustro¬ wano w nizej podanych przykladach. Wyniki prób podano w tabelach 2 i 3, przy czym irosliny u- prawie i chwasty poddawane próbom oznaczono w tabelach nastepujacymi literami.Rosliny uprawne a — soja b — bawelna c—orzech ziemny d — ziemniak e — kukurydza f — ryz Chwasty A — Stellaria media B — Senecio vulgaris C — Matricaria chamomilla D — Lramium amplexicaule E — Centaurea cyanus F — Amaranthus retroflexus G — Chryzanthemum segetum ' _ , H — Ipomea purpurea I — Polygonum lapathifoKum J — Avena fatua K — Aloipecurus myosuroides L — Echinochloa crus galli M — Setaria italica N Setaria faberi Ocene wyników podano w tabelach, stosujac skale liczbowa 0—10, przy czym 0 oznacza cal¬ kowite zniszczenie badanych roslin,. a, 10 ozna- 50 cza, ze rosliny nie ulegly zadnym uszkodzeniom.Przyklad I. W gliniastym gruncie zasiano rosliny wymienione w tabeli 2, przy 'czym przed wzejsciem roslin opryskano glebe emulsja wodna badanych srodków, stosujac na 1 ha 1 kg ba¬ danego zwiazku zemulgowanego w 500 litrach wody. Rosliny wschodzily po uplywie 10 dni od zastosowania srodka i po uplywie 4 tygodni od opryskiwania gleby badanym srodkiem przepro- g0 wadzono ocene. Wyniki podane w tabeli 2 swiad¬ cza o tym, ze srodki wedlug wynalazku nie szko¬ dza roslinom uprawnym, a niszcza chwasty, pod¬ czas; gdy -^ takich samych warunkach znany sro¬ dek chwastobójczy podany w tabeli nie dzialal 66 skutecznie, i ;91502 Tabela 2 Badany zwiazek N- {3_[N-/1,2-dwumetylopro- pylo/karbamoiloksy]-fenylo}- -karbaminian metylu N-{3-[N-/l-etylopropylo/kar- bamoiloksy]-fenylo}-karbami¬ nian metylu N-{3-[N-l,l-dwuetylopropyny- lo/-karbamoiloksy]-fenylo}- -karbaminian metylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylopropy- lo/-karbamoiloksy ]-fenylo} - karbaminian metylu N-{3- [N-/1,1 -dwumetylopropy- lo/-karbamoiloksy] -fenylo}- karbaminian metylu N-{3-[N-/1,1 - dwuetylopropyny- lo/-karbamoiloksy]-fenylo} - -karbaminian etylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylopropy- nylo/-karbamoiloksy]-fenylo}- -karbaminian etylu N-{3-[-/l,1-dwumetylopropy- lo/karbamoiloksy]-fenylo}- -karbaminian etylu N-{3-[N-/l,l-dwuetylopropyny- lo/karbamoiloksy]-fenylo}- -tiokarbaminian S-metylu 1 N-{3-[N-/l,l-dwumetylopro- pylo/-karbamoiloksy]-fenylo}- -tiokarbaminian S-metylu N-{3^[N-/l-dwuetylo-2-propyny- lo/karbamoiloksy]-fenylo}-kar¬ baminian izopropylu N-{3-[N-/l,l-dwunietylo-2-pro- pynylo/-karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian izopropylu N-{3-[N-l/l,ldwumetylopropy- pylo/-karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian izopropylu N-{3-[N-/l-metylobutylo/ /-karbamoiloksy]-fenylo}- -karbaminian izopropylu N-{3-[N-/l-etynylocykloheksy- lo/karbamoiloksy] -fenylo}- -karbaminian metylu Znany zwiazek chwastobójczy N-{3-[N-/3-metylofenylo/- -karbamoiloksy]-fenylo}- -karbaminian metylu 1 Badane rosliny a — — — — — 9 3 9 h — — — — e 1 10 — 10 10 io'io ! 9 ^ d __ e — — — 1 1 f 9 A 0 0 0 ' 0 0 0 0 0 1 0 0i 0 4 4 0 8 B 0 0 — 0 ' 0 — 3 — — — — _ _ — 0 c 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 4 01 2 ^^ 0 ¦' 1 D i 0 0 0 0 0 ' 1 1 0 0 0 1 3 4 0 9 E 0 0 0 0 0 3 2 3 __ 0 0 0 1 6 0 1 1 F 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 3 0 0 6 0 J G 0 0 1 1 o 0 — 3 — — 4 — 0 —^ 0 H ¦^ 0 — o 0 0 0 0 _ 0 — 1 ^_ 0 I — 0 1 o 0 1 2 1 — 0 3 0 1 0 J 0 0 — 1 1 — — — — — — 3 K 1 0 — 1 1 — ~ — — — _ i _ ^^ L 0 0 2 1 0 — — — — 3 1 10 M 0 0 4 4 0 — — — — 3 ' ^^ N — 1 — 3 oj 3 — 4 ^_ ^ •^ ^ _ 1091502 9 10 Przyklad II. Wymienione w tabeli 3 rosliny w stadium pierwszego liscia traktowano substan¬ cjami podanymi w tabeli 3, stosujac na 1 ha. gle¬ by 1 kg badanego zwiazku w postaci emulsji w 500 litrach wody. Ocene przeprowadzono po uply¬ wie 14 dni, stosujac kryteria podane w przykla¬ dzie. I. Wyniki podane w tablicy swiadcza o tym, ze srodki wedlug wynalazku stosowane po wzej- sciu roslin niszcza chwasty nie szkodzac roslinom uprawnym, podczas gdy znany srodek chwasto¬ bójczy podany: równiez w tabeli 3 nie wykazywal zadnego dzialania.Tabela 3 Badany zwiazek N-{3-[N-/l,2-dwumetylopro- pylo/-karbamoiloksy]-feny- lo}-karbaminian metylu N-{3-[N-/l-etylopropylo/- -karbamoiloksy]-fenylo} - -karbaminian metylu N-{3-[N-/1,1-dwumetylopro- pynylo/karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian metylu N-{3-[N-/1,1-dwumetylopro- pylo/karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian metylu N-{3^[N-/l,l-dwuetylopro- pynylo/karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian metylu N-{3^[N-/lrl^dwuetylopro- pynylo/karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian etylu 1 N-{3-[N-/l,l-dwumetylopro- pynylo-/karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian etylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylopro- pylo/karbamoiloksy]- -fenylo}-karbaminian etylu N-{3-[N-/l,l-dwuetylopro- pynylo/karbamoiloksy] - -fenylo}-tiokarbaminian S-metylu N-{3-[N-/l,l-dwumetylopro- pylo/karfbamoiloksy]- -fenylo}-tiokarbaminian S-metylu N-{3-[N-/l-etynylocyklo- heksylo/-karbamoiloksy]- -fenylo}-tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/l,1-dwumetylopropi- nylo/-karbamoiloksy]- -fenylo}-tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/1,1-dwumetylapropi- pinylo/-karbamoiloksy]-fe- nylo}-tiokarbaminian S-etylu Badane rosliny b — — — — 8 c e — — 1 — — f 1 — — — A 0 0 0 0 3 3 3 2 0 0 3 2 B — 0 0 0 .— 1 — ; 4 4 2 2 — C 0 ': 1 ¦ — 0 — — — — — — — — D 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 — E 0 1 0 0 4 4 3 3 0 0 3 3 G 0 0 — 0 3 3 3 0 0 0 1 — H ' ° 0 1 0 — — — — : 0 0 1 1 I k—¦ 0 0 0 0 0 , — — 0 0 1 0 l L 0 — 0 0 3 3 3 0 0 0 — — M 0 . — 1 1 4 4 3 4 0 0 2 1 N — 3 0 0 4 2 F 0 i 0 0 0 0 0 0 — 2 2 0 2 I •191502 U 12 ciag dalszy tabeli 3 Badany zwiazek N-{3-[N-/l-metylobutylo- -karbamoiloksy]- -fenylo}-tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/l-etylopropylo- -karbamoiloksy]- -fenylo}-tiokarbaminian S-etylu N-{3-[N-/l-etynylocyklo- heksylo/-karbamoiloksy ]- -fenylo}-tiokarbaminian S-metylu N-{3-[N-/1-etylopropylo/kar- bamoiloksy]-fenylo}-tiokar¬ baminian S-metylu N-{3-[N-/l-etynylocyklo- heksylo/-fenylo] }-karba- minian' metylu Znany zwiazek chwastobójczy N-fenylokarbaminian 1 izopropylu ; Badane rosliny b c e f 1 A 4 3 0 3 0 7 B 1 1 0 o c 0 1 1 1 10 D 1 7 0 0 70 | E 2 4 0 ° G o 0 0 H 2 0 1 I 4 0 3 '" o L 1 6 1 0 M 3 1 2 1 N 3 1 1 F 0 1 ' 0 1 1 eony rodnik weglowodorowy o 1—4 atomach we¬ gla, a R3 oznacza rodnik alkilowy o 1—3 ato¬ mach wegla, a Ri u R3 razem z atomem wegla, z którym sa polaczone, moga tworzyc cykloalifa- tyczny rodnik weglowodorowy o 5 lub 6 atomach wegla, R4 oznacza rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, a X oznacza atom tlenu lub siarki, przy czym substancja czynna jest zmieszana ze zna¬ nymi nosnikami i/lub substancjami pomocniczymi.Wzór i OH I^J-NH-C0-X-R4 0=C=NC-R2 R3 Wzor 3 o-co-ci kJ-NH-C0-X-R4 Wzór A HaN-C-R2 R3 Wzór 591502 Cena 10 zl Opolskie Z-dy Graficzne w Opolu. Zam. 820-77 nakl, 100 egz. PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Selektywny srodek chwastobójczy na podstawie m-dwuuretanów, znamienny tym, ze jako sub¬ stancje czynna zawiera co najmniej jeden nowy zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym Ri ozna¬ cza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—3 a- tomach wegla, R2 oznacza nasycony lub nienasy-91502 0-C0 NH CR8 A r* PL