PL81258B1

PL81258B1 - Phosphates[US3870737A]

Info

Publication number: PL81258B1
Application number: PL1970141094A
Authority: PL
Original assignee: Imperial Chemical Industries Limited
Priority date: 1969-06-12
Filing date: 1970-06-04
Publication date: 1975-08-30
Also published as: DE2046934A1; JPS4831818B1; DE2046930A1; IE34247B1; DE2046932B2; CA978537A; SU401045A3; CH560595A5; DE2046934C3; IE34247L; JPS515858B1; SU469263A3; DE2046931B2; HU164446B; DE2028839A1; CH570343A5; IE34246B1; CA975002A; DE2046933A1; DE2046932A1

Description

Uprawniony z patentu: Imperial Chemical Industries Limited, Londyn (Wielka Brytania) Sposób wytwarzania nowych kompleksów fosforanu glinu zawierajacych chemicznie zwiazany chlorowiec i co najmniej jedna chemicznie zwiazana czasteczke zwiazku hydroksylowego Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych kompleksów fosforanu glinu zawierajacych chemicznie zwiazany chlorowiec taki, jak chlor lub brom i co najmniej jedna chemicznie zwiazana cza¬ steczke zwiazku hydroksylowego o ogólnym wzorze ROH, w którym R oznacza atom wodoru lub rod¬ nik alkilowy o 1—10 atomach wegla, korzystnie 1—4 atomach wegla, przy czym zwiazane czasteczki zwiazku o wzorze ROH moga byc jednakowe lub rózne, polegajacy na tym,, ze zwiazek glinu, ko¬ rzystnie halogenek glinu, poddaje sie reakcji ze zwiazkiem hydroksylowym o wzorze ROH, w któ¬ rym R oznacza atoim wodoru lub rodnik alkilowy o 1—10 atomach wegla, korzystnie 1—4 atomach wegla i z kwasem fosforowym lub ze zwiazkiem tworzacym w warunkach reakcji kwas fosforowy i — jezeli uzyty do reakcji zwiazek glinu nie jest halogenkiem glinu — równiez z chlorowcokwasem i, w przypadku uzycia do reakcji organicznego zwiazku hydroksylowego, ugrupowania OR w otrzymanym zwiazku kompleksowym ewentualnie poddaje sie czesciowo lub calkowicie hydrolizie do ugrupowan OH, uzyskujac mieszany kompleks fos¬ foranowy lub zawierajacy tylko wode lub miesza¬ nine kompleksowych fosforanów glinu zawieraja¬ cych chemicznie zwiazane zwiazki o wzorze ROH, w którym R ma wyzej podane znaczenie.Kompleksowe zwiazki fosforowe wytwarzane spo¬ sobem wedlug wynalazku, zawierajace grupy hy¬ droksylowe mozna wyodrebnic z duza wydaj no- 20 30 scia w postaci stalej, przy czym zwiazki te sa szczególnie uzyteczne do wytwarzania fosforanu glinu o bardzo wysokim stopniu rozdrobnienia.Korzystnymi alkoholami o wzorze ROH wyste¬ pujacymi w kompleksowych fosforanach glinu wy¬ tworzonych sposobem wedlug wynalazku sa ze wzgledu na latwa ich dostepnosc alkanole o 1—4 atomach wegla, takie jak metanol, etanol, n-propa- nol lub izopropanol. W korzystnym przypadku wy¬ nalazku stosuje sie alkohol etylowy, poniewaz w kompleksach fosforanowych tworzy on zwiazki stale z duza wydajnoscia.Jako chlorowiec w nowych zwiazkach komplek¬ sowych wytworzonych sposobem wedlug wynalaz¬ ku korzystnie wystepuje atom chloru, lecz zwiazki te moga równiez zawierac inne chlorowce,, np. brom.Stosunek ilosciowy gramoatomów glinu do ilosci gramoatomów fosforu w kompleksowych fosfora¬ nach glinu moze byc zawarty w szerokich grani¬ cach 1:2 — 2:1, lecz korzystnie wynosi on 1:1, po¬ niewaz zwiazki o takim stosunku atomów Al i P latwiej ulegaja rozkladowi przez ogrzewanie w umiarkowanej temperaturze, tworzac bezposred¬ nio ortofosforan glinu o wyzszej stabilnosci che¬ micznej i ogniotrwalosci, niz zwiazki kompleksowe o innych stosunkach atomów Al i P.Stosunek ilosciowy gramoatomów glinu do gra¬ moatomów chlorowca w zwiazkach kompleksowych otrzymanych sposobem wedlug wynalazku ko¬ rzystnie wynosi 1:1. 812583 81 258 4 Zwiazki kompleksowe wytwarzane sposobem wedlug wynalazku moga wystepowac w postaci monomerycznej lub polimerycznej, przy czym bu¬ dowa tych zwiazków nie jest calkowicie wyjas¬ niona i w niektórych zwiazkach kompleksowych zwiazek hydroksylowy jest chemicznie zwiazany raczej jako grupa —OR, a nie jako cala czasteczka tego zwiazku.Monomeryczne czlony w polimerycznyeh posta¬ ciach kompleksowych zwiazków fosforanowych moga zawierac, np. .1—5 czasteczek zwiazku hydro¬ ksylowego, przy czym najczesciej wystepuje uklad czterech czasteczek zwiazku hydroksylowego.W przypadku kompleksowych fosforanów glinu, w których wystepuja chemicznie zwiazane woda i alkanol, calkowita liczba tych czasteczek zazwy¬ czaj wynosi 2—5.Przykladem kompleksowego zwiazku fosforano¬ wego otrzymanego sposobem wedlug wynalazku jest zwiazek zawierajacy w czasteczce alkohol ety¬ lowy o wzorze empirycznym Al P Cl H25C808.Widma w podczerwieni i rentgenowskie tego zwiazku opisano ponizej. Zwiazek ten okreslono na podstawie analiz jako etanolan glinochlorofosfora- nu i w dalszej czesci opisu w celu uproszczenia, nazwano go ACPE lecz jest oczywiste, ze okresle¬ nie to nie precyzuje szczególowej budowy czastecz¬ ki zwiazku.Przykladem kompleksowego zwiazku fosforano¬ wego zawierajacego chemicznie zwiazana wode jest zwiazek majacy w czasteczce chemicznie zwiazana wode o wzorze empirycznym Al P Cl Hn09. Na podstawie analizy widma w podczerwieni i rentge¬ nowskiego zwiazek ten okreslono jako wodzian glinochlorofosforanu i w dalszej czesci opisu w celu uproszczenia nazwano go ACPH, nie precyzujac szczególowej budowy czasteczki zwiazku.Dalszym przykladem kompleksowego zwiazku fosforanowego jest zwiazek zawierajacy brom i al¬ kohol etylowy, chemicznie zwiazany w czasteczce o wzorze empirycznym Al P Br H25C808. Na pod¬ stawie analizy widma w podczerwieni i rentge¬ nowskiego zwiazek ten okreslono jako etanolan glinobromofosforanu i w dalszej czesci opisu, w celu uproszczenia, nazwano go ABPH, nie precy¬ zujac szczególowej budowy czasteczki zwiazku.Kompleksowe zwiazki fosforanowe zawierajace co najmniej jedna czasteczke chemicznie zwiazana organicznego zwiazku hydroksylowego, sa zazwy¬ czaj rozpuszczalne w wodzie i w rozpuszczalnikach organicznych, zwlaszcza w organicznych rozpu¬ szczalnikach polarnych.Kompleksowe zwiazki fosforanowe zawierajace czasteczki wody zwiazane chemicznie sa równiez rozpuszczalne w wodzie. Rozpuszczalnosc tych zwiazków w mieszaninie rozpuszczalników wzrasta proporcjonalnie do ilosci rozpuszczalnika polar¬ nego.Szczególnie odpowiednimi do rozpuszczania kompleksowych zwiazków fosforanowych otrzymy¬ wanych sposobem wedlug wynalazku sa roz¬ puszczalniki zawierajace wode i rozpuszczalnik or¬ ganiczny mieszajacy sie z woda. Rozpuszczalnosc zwiazku zazwyczaj wzrasta w miare obnizania wartosci pH roztworu, przy czym korzystnie jest w celu uzyskania maksymalnej rozpuszczalnosci, utrzymywac w roztworach wodnych wartosc pH ponizej 2,5. Zwiazki otrzymane sposobem wedlug wynalazku na ogól daja roztwory wodne o duzej 5 lepkosci.Tak wiec zwiazki kompleksowe wytwarzane spo¬ sobem wedlug wynalazku tworza jednorodna mie¬ szanine z organicznym rozpuszczalnikiem, korzyst¬ nie cieklym w temperaturze otoczenia, przy czym mieszanina moze zawierac wode lub moze byc bezwodna.Jako rozpuszczalnik organiczny korzystnie sto¬ suje sie rozpuszczalnik polarny, zwlaszcza zawie¬ rajacy tlen w czasteczce, przy czym szczególnie korzystnymi rozpuszczalnikami sa alkohole alifa¬ tyczne o nie wiecej niz 10 atomach wegla, estry, alkohole wielowodorotlenowe i estry glikolu.Najkorzystniejszymi rozpuszczalnikami sa alko¬ hole alifatyczne o 1—5 atomach wegla, np. metanol lub etanol, przy czym rozpuszczalnik moze równiez stanowic mieszanine kilku rozpuszczalników.Jako zwiazek glinu stosuje sie korzystnie halo¬ genek, tlenohalogenek lub alkoksyhalogenek glinu, np. etoksyglinochlorek. Innymi odpowiednimi zwiazkami glinu sa alkoksylany glinu,, np. etanolan glinu. Jezeli do reakcji uzyty jest glin lub zwia¬ zek glinu nie zawierajacy chlorowca, wówczas w reakcji niezbedny jest udzial kwasu halogenowo- dorowego. W reakcji mozna równiez stosowac mie¬ szanine zwiazków hydroksylowych.Jako zwiazki zdolne do wytworzenia kwasu fos¬ forowego w warunkach reakcji stosuje sie piecio¬ tlenek fosforu, tlenohalogenki fosforu lub halogen¬ ki fosforu. Do reakcji mozna stosowac wodny roz¬ twór kwasu fosforowego, zazwyczaj 88% kwas fos¬ forowy, jednakze przy wytwarzaniu kompleksowe¬ go zwiazku fosforanowego zawierajacego organicz¬ ny zwiazek hydroksylowy korzystnie jest w celu unikniecia strat w wydajnosci nie wprowadzac do mieszaniny reakcyjnej wiecej niz 5% wagowych wody w stosunku do masy reakcyjnej.Kolejnosc wprowadzania reagentów do miesza¬ niny reakcyjnej nie ma istotnego znaczenia, jed¬ nakze korzystnie jest zwiazek glinu dodac do .zwiazku hydroksylowego, a nastepnie kwas fosfo¬ rowy. Zwiazek glinu rozpuszcza sie w odpowiednim rozpuszczalniku, którym moze byc zwiazek hydro¬ ksylowy uzyty jako reagent lub obojetny rozpu¬ szczalnik, a zwlaszcza jesli do reakcji stosuje sie zwiazek hydroksylowy bedacy produktem stalym w temperaturze reakcji lub bedacy slabym rozpu¬ szczalnikiem zwiazku glinowego. Najwyzsza wy¬ dajnosc reakcji uzyskuje sie przy uzyciu reagen¬ tów w stosunku molowym odpowiadajacym pro¬ porcji glinu do fosforu 1:1. Reakcja moze przebie¬ gac w szerokim zakresie temperatur lecz na ogól optymalna wydajnosc uzyskuje sie przy tempera¬ turze ponizej 60°C, a zwlaszcza 0—50°C. Korzyst¬ nie reakcje prowadzi sie w warunkach bezwod¬ nych i w atmosferze suchego obojetnego gazu, np. azotu.Kompleksy fosforanowe zawierajace czasteczki wody zwiazanej chemicznie lub stanowiace mieszane kompleksy fosforanowe zawierajace che¬ micznie zwiazana wode i chemicznie zwiazany al- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 605 81 258 6 kanol mozna zgodnie z wynalazkiem równiez otrzy¬ mac przez hydrolize kompleksu fosforanowego za¬ wierajacego organiczny zwiazek hydroksylowy zwiazany chemicznie lub przez prowadzenie wyzej opisanej reakcji przy uzyciu organicznego zwiazku hydroksylowego jako reagenta, w obecnosci wody.W ten sposób w kompleksowym zwiazku fosfora¬ nowym mozna zastapic calkowicie lub czesciowo organiczne ugrupowania OR na ugrupowania hy¬ droksylowe, przy czym szczególnie korzystnie jako zwiazek wyjsciowy stosuje sie kompleksowy zwia¬ zek fosforanowy o wzorze empirycznym Al P Cl H^sCgOs.Produktem czesciowej hydrolizy kompleksowego fosforanu z alkanolem moze byc mieszany kom¬ pleks zawierajacy wode i alkanol, zwiazane che¬ micznie, lecz moze byc równiez mieszanina zawie¬ rajaca równiez niezhydrolizowany oraz calkowicie zhydrolizowany kompleksowy fosforan glinu.W procesie hydrolizy moze równiez zachodzic polimeryzacja, w zwiazku z czym mozna otrzymac produkty hydrolizy o wyzszym ciezarze czastecz¬ kowym w stosunku do produktu wyjsciowego.Proces hydrolizy mozna prowadzic w kazdy do¬ godny znany sposób, jednak dla wielu zwiazków otrzymanych sposobem wedlug wynalazku wystar¬ cza w celu dokonania hydrolizy dodanie wody w temperaturze pokojowej lub poddanie zwiazku kontaktowi z wilgotnym powietrzem w ciagu od¬ powiedniego okresu czasu,, szczególnie przez fluidy- zacje zwiazku w strumieniu wilgotnego powietrza, korzystnie w temperaturze ponizej 80°C.Kompleksowy zwiazek fosforanowy mozna pod¬ dac hydrolizie bez wyodrebnienia go z mieszaniny poreakcyjnej lub po usunieciu czesci produktów reakcji. Tak wiec surowy produkt reakcji miesza¬ niny poreakcyjnej moze byc bezposrednio uzyty do szeregu róznych zastosowan, np. do pokrywania metali.Staly produkt stanowiacy kompleksowy zwiazek fosforanowy moze byc równiez wydzielony z masy poreakcyjnej i uzyty w tej postaci ewentualnie po dalszym oczyszczeniu.Produkt wydziela sie dogodnie ogólnie stosowa¬ nymi metodami, np. przez wytracenie po oziebie¬ niu, odparowanie lotnych skladników lub przez wprowadzenie innych skladników a nastepnie od¬ saczenie wytraconego osadu albo przez rozdzielenie chromatograficzne.W niektórych przypadkach produkt reakcji ulega wytraceniu w mieszaninie poreakcyjnej i wówczas wydziela sie go przez odsaczenie, a nastepnie prze¬ mycie, np. etanolem. Z lugów macierzystych po ich zatezeniu mozna uzyskac dalsza czesc produktu, a nastepnie zawracac je do procesu krystalizacji, korzystnie po uprzednim usunieciu ubocznych produktów reakcji.Kompleksowe zwiazki fosforanowe jak podamo wyzej, ulegaja rozkladowi przez ogrzewanie two¬ rzac bezpostaciowy lub w róznych postaciach kry¬ stalicznych fosforan glinu.Kompleksowe fosforany glinu wytwarzane sposo¬ bem wedlug wynalazku maja bardzo szerokie za¬ stosowanie, zwlaszcza jako srodki, wiazace do wyt¬ warzania wyrobów i wykladzin ognioodpornych, form odlewniczych, powlok ochronnych r izolacyj¬ nych, odpornych na dzialanie wysokich temperatur, wlókien zaroodpornych, a takze do wytwarzania fosforanu glinu o bardzo wysokim stopniu rozdrob- 5 nienia.Wynalazek ilustruja lecz nie ograniczaja nizej podane przyklady.Przyklad I. 40 g bezwodnego chlorku glinu dodano do 300 ml 95% alkoholu etylowego i otrzy¬ many roztwór oziebiono do temperatury 0°C, po czym mieszajac wkroplono 18,6 ml 88% kwasu or¬ tofosforowego, utrzymujac mieszanine w atmosferze suchego azotu. Wytracone z mieszaniny poreakcyj¬ nej biale krysztaly odsaczono, przemyto etanolem i po wysuszeniu w temperaturze 0°C pod zmniej¬ szonym cisnieniem otrzymano 70 g zwiazku o wzo¬ rze empirycznym Al P Cl H25C808. Analiza otrzy¬ manego suchego produktu wykazala zawartosc w procentach wagowych: Al 7,97, P 9,04, Cl 10,34, C 28,03, H 7,35, oraz chemicznie zwiazanego alko¬ holu etylowego 53,76. Widmo absorpcyjne w pod¬ czerwieni otrzymanego zwiazku zawierajacego slady wody okreslono w cieklej parafinie.Glówne pasma absorpcyjne oraz ich intensyw¬ nosc przedstawiono w tablicy I.Tablica I Dlugosc fali cm-1 3450 1920 1635 1230 1100 1075 1030 Intensy¬ wnosc silna slaba slaba b. silna silna silna b. silna Dlugosc fali cm-1 970 935 900 870 800 715 Intensy¬ wnosc i slaba slaba dosc silna dosc silna slaba dosc silna W tablicy II podano widma absorpcyjne w pod¬ czerwieni dla tego samego zwiazku w próbce do¬ datkowo ogrzewanej po wysuszeniu.Tablica II Dlugosc fali cm-1 3450 3100 1235 1110 1095 1065 1045 Intensy¬ wnosc dosc silna silna b. silna b. silna dosc silna dosc silna b. silna Dlugosc fali cm-1 905 820 660 625 520 390 Intensy- | wnosc silna silna dosc silna dosc silna silna dosc silna Sproszkowany produkt zawierajacy slady wody poddano analizie rentgenograficznej w aparacie 15 20 25 30 35 40 45 50 55 607 81258 8 Philipsa, w promieniowaniu rentgenowskim Cu K z filtrem niklowym.W tablicy III podano charakterystyke wartosci d odpowiadajacych poszczególnym liniom w siatce krystalicznej oraz wzglednie intensywnosc linii I/I0.Tablica III dA° 10,7 7,2 6,25 5,24 4,87 4,57 4,04 3,62 3,44 3,25 3,18 3,11 3,02 i/i. vs vw w w w vw m s 6 vvw vw vvw w dA° 2,94 2,89 2,81 2,72 2,64 2,60 2,54 2,489 2,460 2,279 2,236 2,174 2,132 W. vw vvw w vvw vw vvw vvw vw vvw vw vvw vvw vvw dA° 2,097 2,034 1,967 1,951 1,899 1,866 1,786 1,660 1,627 1,594 1,553 1,528 I/Io vvw vvw vvw vvw vvw vvw vvw vvw vvw vvw vvw vvw a = silna; v = bardzo; w = slaba; m = srednia Zwiazek zawierajacy mala ilosc wody poddano róznicowanej analizie termicznej w atmosferze azo¬ tu obejmujac termogramem zakres temperatur 0—800°C. Ostre endotermiczne piki wystepuja w temperaturze 82°C i 96°C oraz szerokie prze¬ giecie andotermiczne w temperaturze okolo 175°C.Kompleksowy fosforan zawierajacy chemicznie zwiazany metanol otrzymano w nastepujacy spo¬ sób. 26,7 g bezwodnego chlorku glinu rozpuszczono w 200 ml metanolu i dodano 19,6 g 884 kwasu or¬ tofosforowego, otrzymujac klarowny roztwór, któ¬ ry zatezono przez odparowanie do konsystencji ge¬ stego syropu.Kompleksowy fosforan glinu zawierajacy che¬ micznie zwiazane wode i etanol otrzymano w na¬ stepujacy sposób. 10 g zwiazku otrzymanego w spo¬ sób jak opisano w przykladzie I umieszczono w ko¬ rytku o glebokosci 6,35 mm i utrzymywano w tem¬ peraturze 20°C przy wzglednej wilgotnosci 75%.Zwiazek ten stracil 16% swojej wagi, przeksztal¬ cajac sie w zwiazek amorficzny, przy czym zawar¬ tosc alkoholu etylowego zwiazanego chemicznie obnizyla sie do 26%, a ilosc zwiazanej wody wzro¬ sla do 22%. Zwiazek zawieral w procentach wago¬ wych Al 10,84, P 12,25, Cl 12,75.W taki sam sposób jak opisano wyzej lecz prze¬ dluzajac okres kondycjonowania zwiazku do 48 godzin, otrzymano zwiazek amorficzny zawierajacy 12,4% chemicznie zwiazanego alkoholu etylowego i 32% chemicznie zwiazanej wody. Zwiazek w pro¬ centach wagowych zawieral Al 11,34, P 12,82, Cl 12,61.W taki sam sposób jak opisano wyzej lecz sto¬ sujac kondycjonowanie zwiazku w ciagu 6 dni, otrzymano zwiazek amorficzny zawierajacy 0,1% chemicznie zwiazanego alkoholu etylowego i 35,1% chemicznie zwiazanej wody. Zwiazek zawieral w procentach wagowych Al 11,32, P 12,70, Cl 11,84. 300 g otrzymanego zwiazku Al P Cl H25C808 umieszczono w rurze o srednicy 10,16 cm i dnie ze szkla porowatego nr G2, po czym przez zwiazek przepuszczono powietrze w ciagu 92 godzin z pred¬ koscia 20 1/godz. Otrzymano suchy amorficzny proszek zawierajacy w procentach wagowych Al 12,4, Cl 11,6, P 14,5 i 30% chemicznie zwiaza¬ nej wody. Róznicowa analiza termiczna otrzymane¬ go zwiazku wykazala dwa endotermiczne piki w temperaturze okolo 108°C i 160°C.Przyklad II. 15,2 g bezwodnego chlorku glinu dodano powoli do 40 ml destylowanej wody.Otrzymany roztwór ochlodzono do temperatury otoczenia, po czym stale mieszajac dodano 7,4 ml 88% kwasu ortofosforowego i ogrzewajac stezono do objetosci okolo 20 ml. Otrzymano lepka zólto- -brazowa ciecz, która po kilku dniach skrystalizo¬ wala. Krysztaly odsaczono, przemyto etanolem i wysuszono w eksikatorze prózniowym. Analiza chemiczna otrzymanych krysztalów wykazala za¬ wartosc w procentach wagowych: Al 10,6, Cl 14,5, P 12,4 i 40,1% wody zwiazanej chemicznie, co od¬ powiada zwiazkowi o wzorze empirycznym Al P Cl HnOg.Analize rentgenograficzna przeprowadzono w sposób opisany w przykladzie I, otrzymujac wy¬ niki podane w tablicy IV.Tablica IV Intensyw¬ nosc s vw w vw vvw vw wm w w wm w+ w— w w w+ w-|- Wartosc 9,20 7,31 6,68 5,78 5,50 5,02 4,55 4,24 4,08 3,931 3,705 3,504 3,411 3,276 3,184 3,123 Intensyw¬ nosc m m— w w w— w— w+' w w vw m vw vw w— w vw wm Wartosc 3,030 2,966 2,886 2,824 2,678 2,600 2,427 2,263 2,225 2,141 2,094 2,062 2,023 1,979 1,914 1,850 1 1,819 1 s = silna; v = bardzo; w = slaba; m = srednia.Przyklad III. 26,7 g bezwodnego bromku glinu rozpuszczono w mieszaninie 100 ml absolut¬ nego alkoholu etylowego i 9,8 g 88% kwasu orto¬ fosforowego, po czym ostroznie ogrzewano do cal¬ kowitego rozpuszczenia i klarowna ciecz pozosta¬ wiono do ostygniecia. Po krótkim okresie czasu wytracily sie krysztaly,, które odsaczono i wysu¬ szono w aksykatorze prózniowym.Analiza chemicizna krysztalów wykazala zawar¬ tosc w procentach wagowych Al 6,8, Br 20,3, P 7,6, C2H5OR 47, H20 0,7, co po przeliczeniu na suchy produkt odpowiada wzorowi empirycznemu Al P Br H25C808. Analize rentgenograficzna prze- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 609 81258 10 prowadzono w sposób jak opisano w przykladzie I, otrzymujac wyniki podane w tablicy V.Tablica V Intensyw¬ nosc s VWW / w w ww vvw m ww ww ww mm Wartosc 10,773 8,927 7,824 7,339 6,169 5,786 5,368 4,911 4,692 4,414 4,130 Intensyw¬ nosc mm vw m ww w m m vw wvw ww vw Wartosc 3,682 3,573 3,490 3,241 3,151 2,066 2,996 2,967 2,892 2,838 1,564 s = silna; v = bardzo; w = slaba; m = srednia.Róznicowa analiza termiczna w atmosferze azotu, w zakresie temperatur 0—800°C, wykazala ostry endotermiczny pik w temperaturze 108°C i szerokie przegiecie endotermiczne w temperaturze okolo 175°C.Widmo absorpcyjne w podczerwieni mierzono w cieklej parafinie, otrzymujac wyniki podane w tablicy VI.Tablica VI Dlugosc fali cm-1 3450 3140 1414 1240 1112 1090 1080 Intensyw¬ nosc dosc silna silna dosc silna b. silna b. silna dosc silna dosc silna Dlugosc fali cm-1 1038 902 880 615 520 385 Intensyw¬ nosc b. silna silna • silna dosc silna silna srednio silna Przyklad IV. 26,7 g bezwodnego chlorku glinu rozpuszczono w 700 ml alkoholu n-propylo- wego i do otrzymanego roztworu dodano 19,6 g 88% kwasu ortofosforowego, otrzymujac klarowny roztwór. Do otrzymanego roztworu dodano duzy nadmiar specjalnie suszonego eteru, otrzymujac bialy amorficzny osad. Po odsaczeniu i wysuszeniu otrzymano produkt, którego analiza chemiczna wy¬ kazala zawartosc w procentach wagowych: Al 10,7, Cl 7,6, P 12,1, H20 9,6 i alkoholu n-propylowego 32,2%.Przyklad V. 13,4 g bezwodnego chlorku gli¬ nu rozpuszczono w 100 ml in-dekanolu i dodano 9,8 g 88% kwasu ortofosforowego, po czym mie¬ szanine poreakcyjna odsaczono i do przesaczu do¬ dano duzy nadmiar eteru. Wytracony bialy osad poddano analizie stwierdzajac zawartosc w pro¬ centach wagowych Al 10,4, Cl 10,7, P 13,4 H20 20,8, n-dekanolu 10,7.Przyklad VI. 40,05 g bezwodnego chlorku 5 glinu rozpuszczono w 250 ml alkoholu izopropylo¬ wego i dodano 29,4 g 88% kwasu ortofosforowego, otrzymujac klarowny roztwór. Po dodaniu w du¬ zym nadmiarze eteru wytracil sie bialy bezposta¬ ciowy osad, którego analiza wykazala zawartosc w procentach wagowych: Al 10,9, Cl 13,7, P 11,9 H20 15,2, alkoholu izopropylowego 13,5.Przy uzyciu specjalnie -suszonego eteru otrzyma¬ ny produkt wykazal zawartosc w procentach wa¬ gowych: Al 10,7, Cl 8,3, P 1,1,9, HzO 15,2 i alkoholu izopropylowego 31,7.Przyklad VII. 6,64 g suchego chlorowodoru rozpuszczono w 18,5 g mieszaniny 185 g alkoholu izopropylowego i 33,1 g alkoholu etylowego, po czym do mieszaniny dodano 17,9 g 88% kwasu or¬ tofosforowego. Do otrzymanego roztworu dodano 37,25 g izopropanolanu glinu i mieszano az do roz¬ puszczenia, po czym roztwór przesaczono i prze¬ sacz poddano analizie, otrzymujac nastepujace wy¬ niki w procentach wagowych: Al 2,1, Cl 2,2, P 2,1, H20 2,6 i izopropanol 86,7. PL PL

Claims

1. Zastrzezenia patentowe 30 1. Sposób wytwarzania nowych kompleksów fos¬ foranu glinu, zawierajacych chemicznie zwiazany chlorowiec taki, jak chlor lufo brom i oo najmniej jedna chemicznie zwiazana czasteczke zwiazku 35 hydroksylowego o ogólnym wzorze ROH, w którym R oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—10 atomach wegla, korzystnie 1—4 atomach wegla, przy czym zwiazane czasteczki zwiazku o wzorze ROH moga byc jednakowe lub rózne, 40 znamienny tym, ze zwiazek glinu, korzystnie halo¬ genek glinu, poddaje sie reakcji ze zwiazkiem hy¬ droksylowym o wzorze ROH, w którym R oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—10 atomach wegla, korzystnie 1—4 atomach wegla i z kwasem 45 fosforowym lub ze zwiazkiem tworzacym w warun¬ kach reakcji kwas fosforowy i — jesli uzyty do reakcji zwiazek glinu nie jest halogenkiem glinu — równiez z chlorowcokwasem i, w przypadku uzy¬ cia do reakcji organicznego zwiazku hydroksylo- 50 wego, ugrupowania OR w otrzymanym zwiazku kompleksowym ewentualnie poddaje sie czesciowo lub calkowicie hydrolizie do ugrupowan OH, uzy¬ skujac mieszany kompleks fosforanowy lub zawie¬ rajacy tylko wode lub mieszanine kompleksowych 55 fosforanów glinu zawierajacych chemicznie zwia¬ zane zwiazki o wzorze ROH, w którym R ma wy¬ zej podane znaczenie.

2. Sposób wedlug zastrz. 1„ znamienny tym, ze jako zwiazek hydroksylowy stosuje sie metanol lub 60 etanol.

3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako zwiazek hydroksylowy stosuje sie wode.

4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako zwiazek glinu stosuje sie chlorek lub bromek 65 glinu. 15 20 25 30 35 40 45 50 5511 81258 12

5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do zwiazku hydroksylowego wprowadza sie zwia¬ zek glinu i otrzymana mieszanine poddaje sie reakcji z kwasem fosforowym.

6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w reakcji stosuje sie zwiazek glinu w postaci roz¬ tworu w odpowiednim rozpuszczalniku.

7. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje prowadzi sie w temperaturze ponizej 60°C, korzystnie w temperaturze 0—50°C.

8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania kompleksowego zwiaz¬ ku fosforowanego o wzorze empirycznym Al P Cl H25C808 poddaje sie reakcji chlorek glinu z etano¬ lem i kwasem fosforowym.

9. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania kompleksowego zwiazku fosforanowego o wzorze empirycznym Al P Br H25C808 poddaje sie reakcji bromek glinu z etano¬ lem i kwasem fosforowym.

10. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania kompleksowego zwiazku fosforanowego o wzorze empirycznym Al P Cl Hn09 poddaje sie reakcji chlorek glinu lub wo¬ dorotlenek glinu, z kwasem solnym, woda i kwa¬ sem fosforowym. OZGraf. Lz. 2310 (105 egz.) Cena 10 zl PL PL