Uprawniony z patentu: Bayer A.G. Leverkusen (Niemiecka Republika Federalna) Srodek owadobójczy Przedmioitem wynalazku jest srodek owadobój¬ czy zawierajacy nowy ester 0-/2-etylomerkapto- metylo/-fenylowy kwasu N-metylokarbaminowego, który wykazuje dzialania owadobójcze, zwlaszcza dzialanie systemiczne na owady.Wiadomo, ze dzialanie owadobójcze wykazuja takie estry O-fenylowe kwasu N-metylokarbamino¬ wego jak ester 0-/2-metylomerkaptometylo/-fe- nylowy kwasu N-metylokarbaminowego, ester O-/ /2-metoksymetylo/-fenylowy kwasu N-metylokar¬ baminowego i ester 0-/2-etoksymetylo/-fenylowy kwasu N-metylokarbaminowego (niemiecki opis pa¬ tentowy nr 1254 617).Stwierdzono, ze nowy ester 0-/2-etylomerkapto- metylo/-fenylowy kwasu N-metylokarbaminowego o wzorze 1 ma silne wlasciwosci owadobójcze, przy czym okazalo sie, ze wykazuje wyzsze dzialanie owadobójcze, kontaktowe i systemiczne, niz znane estry O-fenylowe kwasu N-metylokarbaminowego, które sa substancjami chemicznie zblizonymi.Ester 0-/2-etylomerkaptometylo/-fenylowy kwasu N-metylokarbaminowego stanowiacy substancje czynna srodka wedlug wynalazku otrzymuje sie przez reakcje fenolu o wzorze 2 z izocyjanianem metylowym, albo przez dzialanie na fenol o wzo¬ rze 2 nadmiarem fosgenu w pierwszym stadium reakcji i poddanie uzyskanego chloromrówczanu w drugim stadium reakcji z metyloamina, albo tez przez dzialanie na fenol o wzorze 2 w pierwszym stadium reakcji mniej wiecej równowazna iloscia 2 fosgenu i poddanie uzyskanego weglanu dwufeny- lowego w drugim stadium reakcji z metyloamina.Jezeli stosuje sie 2-etylomerkaptometylofenol i izocyjanian metylowy jako substancje wyjsciowe, 5 wtedy mozna przedstawiac przebieg reakcji za po¬ moca schematu przedstawionego na rysunku. Sto¬ sowany jako material wyjsciowy 2-etylomerkapto¬ metylofenol mozna otrzymac z 2-chlorometylofeno- lu i merkaptanu etylowego w obecnosci metylanu io sodowego. Jako rozcienczalniki wzglednie rozpu¬ szczalniki we wszystkich sposobach wytwarzania stosuje sie wszystkie obojetne rozpuszczalniki or¬ ganiczne. Do takich korzystnych rozpuszczalników naleza weglowodory, jak benzen, benzyna, toluen, 15 ksylen; etery jak eter dwuetylowy lub dwu-n-bu- tylowy, dioksan, czterowodorofuran, niskoczastecz- kowe ketony alifatyczne i nitryle, na przyklad aceton, keton metyloetylowy, metyloizopropylowy i metyloizobutylowy, acetonitryl i propionitryl. 20 Reakcje fenolu o wzorze 2 z izocyjanianem me¬ tylowym mozna takze prowadzic bez rozpuszczal¬ ników i bez rozcienczalników.W pozostalych reakcjach stosuje sie znane sub¬ stancje wiazace kwasy korzystnie wodorotlenki 25 metali alkalicznych, jak wodorotlenek sodowy i po¬ tasowy, weglany metali alkalicznych, jak weglan sodowy i aminy, jak trójetyloamina i pirydyna.Temperatury reakcji mozna zmieniac w szero¬ kim zakresie, lecz korzystnie reakcje prowadzi sie 90 w temperaturze od —10° do +150°C zwlaszcza od 09 7793 —10° do +40°C. Substancje wyjsciowe wprowadza sie zasadniczo w ilosciach równowaznych, chyba, ze zaznaczono inaczej.Pierwsze stadium reakcji fenolu o wzorze 2 z nadmiarem fosgenu prowadzi sie korzystnie przy wartosci pH ponizej 7, a pierwsze stadium reakcji fenolu o wzorze 2 z równowazna iloscia fosgenu prowadzi sie korzystnie przy wartosci pH okolo 8.Przeróbke mieszaniny reakcyjnej prowadzi sie w zwykly sposób. Otrzymany zwiazek wykazuje sil¬ ne dzialanie owadobójcze przy malej fitotoksycz¬ nosci i malej toksycznosci dla cieplokrwistych.Dlatego zwiazek ten mozna stosowac z dobrym skutkiem do zwalczania $zkodliwych, ssacych i ka¬ sajacych owadów i muchówek.Do owadów ssacych naleza glównie mszyce, jak mszyca brzoskwiniowa (Myzus persicae), czarna mszyca fasolowa (Doralis fabae); czerwcowate jak Aspidiotus hederae, Lecanium he&pesidum. Pseudo- coccus maritimuse Thysanopteran, jak Hercino- thrips femoralis: i pluskwiaki jak plaszazyniec bu¬ rakowy (Piesma auadrata) i pluskwa domowa (Ci- mex lectularius).Do owadów kasajacych zalicza sie glównie ga- siennice motyli, jak Plutella maculipennis, Lyman- tria dispar; chrzaszcze, jak wolek zbozowy (Sito- philus granarius), stonka ziemniaczana (Leptino- tarsa decemlineata), a takze gatunki zyjace w gle¬ bie, jak drutowce (Agriotes sp.) i pedraki chraba¬ szczy (Melolontha melolontha); karaluchy, jak swierszcz domowy (Gryllus domesticus); termity, jak Reticulitermes; Hymenopteran, jak mrówki, Dwuskrzydle obejmuja szczególnie krótkoczulkie, jak muszka owocówka (Drosophila melanogaster), owocanka poludniówka (Ceratitis capitata), mucha domowa (Musca domestica) i dlugoczulkie, jak ko¬ mar (Aedes aegypti).Substancja czynna wykazuje szczególnie silne dzialanie systemiczne. Substancje czynna mozna przeprowadzac w znane formy uzytkowe, jak roz¬ twory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasty i granu¬ laty. Otrzymuje sie je w znany sposób, na przyklad przez wymieszanie substancji czynnej z rozcien¬ czalnikami, a wiec z cieklymi rozpuszczalnikami i/albo ze stalymi nosnikami, ewentualnie przy sto¬ sowaniu srodków powierzchniowo czynnych, a wiec emulgatorów i/albo srodków dyspergujacych. W przypadku zastosowania wody jako rozcienczalnika mozna takze zastosowac jako pomocniczy rozpu¬ szczalnik na przyklad rozpuszczalnik organiczny.Jako ciekle rozpuszczalniki stosuje sie zwlaszcza weglowodory, aromatyczne, takie jak ksylen i ben¬ zen, chlorowane weglowodory aromatyczne, takie jak chlorobenzen, weglowodory parafinowe, takie jak frakcje ropy naftowej, alkohole takie jak me¬ tanol i butanol, silnie polarne rozpuszczalniki, ta¬ kie jak dwumetyloformamid i sulfotlenek dwume- tylu, jak równiez i wode. Jako stale nosniki stosu¬ je sie zmielone, naturalne mineraly, takie jak kao¬ liny, tlenki glinowe, talk i kreda i zmielone syn¬ tetyczne mineraly, takie jak silnie rozdrobniona krzemionka i krzemiany. Jako emulgatory stosuje sie niejonowe lub anionowe emulgatory, takie jak estry polioksyetylenu z kwasami tluszczowymi, etery polioksyetylenu z alkoholami tluszczowymi 77» 4 na przyklad eter alkiloarylopoliglikolowy, alkilo- sulfoniany i arylosulfoniany.Jako srodki dyspergujace stosuje sie lignine, lu¬ gi posulfitowe i metyloceluloze. Substancja czyn- 3 na srodka wedlug wynalazku moze wystepowac w formach uzytkowych w mieszaninie z innymi zna¬ nymi substancjami.Formy uzytkowe zawieraja ogólnie biorac 0,1 — — 95Vo wagowych substancji czynnej, korzystnie li 0,5 — 90«/o.Substancje czynna mozna stosowac sama, pod postacia koncentratu lub przygotowanej z niego formy do stosowania, takiej jak gotowe do uzytku roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasty i gra¬ li nulaty. Otrzymany srodek stosuje sie w znany sposób, na przyklad przez opryskiwanie mglawi¬ cowe, opylanie, obsypanie, podlanie, zaprawienie lub osadzenie.Stezenia substancji czynnej w gotowych do sto- 20 sowania formach srodka moga zmieniac sie w du¬ zym zakresie. Ogólnie biorac wynosza one 0,0001 — — 5°/o wagowych, korzystnie 0,0005 —IV: Przy pewnych sposobach nanoszenia stosuje sie takze bardzo stezone formy uzytkowe srodka, na 25 przyklad o zawartosci substancji czynnej 10 — — 80°/« wagowych, zwlaszcza w sposobie Ultra- -Low-Volume (ULV).Substancja czynna srodka wedlug wynalazku wy¬ kazuje takze dzialanie przeciwmikrobowe i dlate- 30 go mozna ja stosowac do technicznej dezynfekcji i niszczenia grzybów i bakterii.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wyna¬ lazek.Przyklad I. Próba dzialania kontaktowego na 39 Myzus persicae. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe dwumetyloformamidu, Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoliglikolowego.W cfelu otrzymania odpowiedniej formy uzytko¬ wej substancji czynnej, miesza sie 1 czesc wagowa 40 substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalni¬ ka, zawierajacego podana ilosc emulgatora i roz¬ ciencza koncentrat woda do zadanego stezenia.Sadzonki kapusty (Brassica oleracea), silnie opa¬ nowane przez (Myzus persicae), opryskano mgla- 45 wicowo do zmoczenia za pomoca preparatu sub¬ stancji czynnej. Po uplywie podanego czasu ozna¬ czono smiertelnosc w •/». 100°/o oznacza, ze wszy¬ stkie owady zginely, 0°/o oznacza, ze nie zginal zaden owad. Zwiazki badane, stezenia substancji 50 czynnych, czas oczekiwania i wyniki zamieszczo¬ no w nastepujacej tablicy.Tablica 1 (owady — szkodniki roslin) 51 Próba dzialania na Myzus persicae Substancja czynna Zwiazek o wzorze 3 (znany) Stezenie substan¬ cji czynnej w °/o 0,2 0,02 0,002 0,0002 Smiertel¬ nosc w •/• po 24 go¬ dzinach 100 100 60 05 W77» * Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 5 (znany) Zwiazek o wzorze 1 0,2 0,02 0,2 0,02 0,2 0,02 0,002 0,0002 100 €0 100 0 100 100 90 25 | Przyklad IL Próba dzialania systemicznego na Doralis fabae. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe dwumetyloformamidu, Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniej formy uzytko¬ wej substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalni¬ ka, zawierajacego podana ilosc emulgatora i roz¬ ciencza koncentrat woda do zadanego stezenia.Sadzonki fasoli (Vicia faba), silnie opanowane przez Doralis fabae podlano preparatem substancji czyn¬ nej, tak, ze roztwór substancji czynej przeniknal do gleby, nie moczac lisci sadzonek fasoli. Sub¬ stancja czynna byla pobierana z gleby przez rosli¬ ny fasoli i dotarla w ten sposób do lisci opanowa¬ nych przez owady.Po uplywie podanego czasu oznaczono smiertel¬ nosc w •/§. lOOtyt oznacza, ze wszystkie owady zgi¬ nely, 0'/* oznacza, ze nie zginal zaden owad.Zwiazki badane, stezenia substancji czynnych, czas oczekiwania i wyniki zamieszczono w nastepujacej tablicy.Tablica 2 (owady — szkodniki roslin) Próba dzialania systemicznego na Doralis fabae Substancja czynna Zwiazek o wzorze 3 (znany) Zwiazek o wzorze 1 i Stezenie substan¬ cji czynnej w •/• 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,002 0,0002 Smiertel¬ nosc w Vo po 4-ch dniach 100 100 0 100 100 100 40 | Nastepujacy przyklad wyjasnia sposób wytwa¬ rzania substancji czynnej srodka wedlug wynalaz¬ ku.Przyklad III. Do 0,5 mola 2-etylomerkapto- s metylofenolu rozpuszczonego w 300 ml benzenu dodaje sie 30 g izocyjanianu metylu i pozosta¬ wia na 12 godzin. Nastepnie oddestylowuje sie roz¬ puszczalnik. Pozostaje 72 g (74f/§ wydajnosci teore¬ tycznej) zwiazku o wzorze 1. Wspólczynnik zala¬ lo mania swiatla: n g = 1,5602.Ester 0-/2-etykwnerkaptonietylo/-fenylowy kwa¬ su N-metylokarbaminowego ótirzymuje sie równiez w wydajnosci 45 — 55°/o, gdy przez dzialanie nad¬ miaru fosgenu na 2-etylofnerkaptometylofenol ** otrzymuje sie chloromrówczan, albo gdy przez dzia¬ lanie mniej wiecej równowaznej ilosci fosgenu otrzymuje sie weglan dwufenylowy i nastepnie traktuje te zwiazki metyloamina. Stosowany jako material wyjsciowy fenol o wzorze 2 otrzymuje sie 10 w nastepujacy sposób: 71 g swiezo wytworzonego 2-chlorometylofenolu w 300 ml acetonitrylu pod¬ daje sie reakcji z 35 g merka^tanu etylowego i 0,5 mola metylanu sodowego w 100 ml acetonitrylu w temperaturze 0—10°C. Po dwugodzinnym staniu *• wylewa sie mieszanine reakcyjna do wody, ekstra¬ huje benzenem i destyluje. Temperatura wrzenia 105°C/5 mm Hg. Wydajnosc 50f/i wydajnosci teore¬ tycznej. 30 PL PL PL PL PL PL PL PL