PL219424B1 - Estry etylowe kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych, sposób ich otrzymywania i zastosowanie medyczne - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku są biologicznie aktywne estry etylowe kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik arylowy, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza 3-chlorofenyl i 4-chlorofenyl, lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyl. Przedmiotem wynalazku jest również sposób otrzymywania nowych związków oraz ich zastosowanie medyczne.

Jak wynika z badań przeprowadzonych wcześniej pochodne 7,8-dihydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-4(6H)-onu wykazują szerokie spektrum aktywności biologicznej, w tym aktywność przeciwnowotworową (Sztanke K., Rzymowska J., Niemczyk M., Dybała I., Kozioł A.: Eur. J. Med. Chem. 41, 539, 2006; Sztanke K., Pasternak K., Rzymowska J., Sztanke M., Kandefer-Szerszeń M.: Eur. J. Med. Chem. 43, 1085, 2008; Sztanke K., Pasternak K., Sztanke M., Kandefer-Szerszeń M., Kozioł A., Dybała I.: Bioorg. Med. Chem. Lett. 19, 5095, 2009; Sztanke K., Tuzimski T., Sztanke M., Rzymowska J., Pasternak K.: Bioorg. Med. Chem. 19, 5103, 2011), antymetastatyczną (Sztanke K., Pasternak K., Sztanke M., Kandefer-Szerszeń M., Kozioł A., Dybała I.: Bioorg. Med. Chem. Lett. 19, 5095, 2009), a także przeciwwirusową i przeciwbakteryjną (Sztanke K., Pasternak K., Rajtar B., Sztanke M., Majek M., Polz-Dacewicz M.: Bioorg. Med. Chem. 15, 5480-5486, 2007). Na szczególną uwagę zasługują pochodne 7,8-dihydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-4(6H)-onu, które w badaniach in vitro okazały się niskotoksyczne lub nietoksyczne wobec komórek prawidłowych przy wysokiej cytotoksyczności wobec komórek nowotworowych (Sztanke K., Rzymowska J., Niemczyk M., Dybała I., Kozioł A.: Eur. J. Med. Chem. 41, 539, 2006; Sztanke K., Pasternak K., Rzymowska J., Sztanke M., Kandefer-Szerszeń M.: Eur. J. Med. Chem. 43, 1085, 2008; Sztanke K., Tuzimski T., Sztanke M., Rzymowska J., Pasternak

K.: Bioorg. Med. Chem 19, 5103, 2011). Inne pochodne tego układu odznaczają się zaś silną aktywnością analgetyczną przy relatywnie niskiej toksyczności ostrej (LD₅₀ powyżej 2000 mg/kg m.c. i.p.), co dowiedziono w testach behawioralnych na zwierzętach laboratoryjnych (myszy Albino-Swiss) (Sztanke K., Tkaczyński T.; Acta Pol. Pharm.-Drug Res. 54, 71, 1997; Sztanke K., Tkaczyński T.: Acta Pol. Pharm. -Drug Res. 54, 147, 1997). Z danych literaturowych wynika też, że niektóre pochodne 7,8-dihydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-4(6H)-onu znalazły zastosowanie jako herbicydy (Franke W., Klose W., Arndt F.: Patent niemiecki DE 3302413, 1984; Chem. Abstr. 101,230576a).

Znane są pochodne estru metylowego kwasu 2-(4,6,7,8-tetrahydro-4-oksoimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowego. Zostały one po raz pierwszy otrzymane przez Le Counta i Greera, a następnie przez Franke i wsp. w wyniku reakcji jodowodorków 2-hydrazyno-2-imidazoliny i 1-metylo-2-hydrazyno-2-imidazoliny z estrem dimetylowym kwasu acetylenodikarboksylowego (DMAD) (Le Count D.J., Greer A.T.: J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 2, 297, 1974; Franke W., Klose W., Arndt F.: Patent niemiecki DE 3302413, 1984; Chem. Abstr. 101,230576a, 1984). Związki te w pozycji 8 nie zawierały podstawnika lub zawierały podstawnik alkilowy i znalazły zastosowanie jako herbicydy. W poprzednich badaniach także stwierdzono, że arylowe pochodne estru metylowego kwasu 6,7-dihydro-4-oksoimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowego tworzą się w wyniku addycji 1-fenylopodstawionych pochodnych 2-hydrazonoimidazolidyny do estru dimetylowego kwasu acetylenodikarboksylowego (DMAD) oraz cyklokondensacji łańcuchowych intermediatów (Sztanke K., Tkaczyński T.: Acta Pol. Pharm.-Drug Res. 54, 147, 1997). Związki te wykazywały aktywność przeciwbólową w testach behawioralnych na zwierzętach laboratoryjnych (myszy Albino-Swiss).

Będące przedmiotem wynalazku estry etylowe kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych podstawione w pozycji 8 fenylem, alkilofenylem, alkoksyfenylem, monochlorofenylem i dichlorofenylem stanowią grupę związków nowych i dotychczas nieopisanych w literaturze źródłowej.

Otrzymane według wynalazku związki heterocykliczne są stałymi substancjami krystalicznymi, rozpuszczalnymi w polarnych aprotonowych rozpuszczalnikach organicznych, zwłaszcza w dimetyloformamidzie czy dimetylosulfotlenku oraz w rozpuszczalnikach polarnych protonowych, zwłaszcza w izopropanolu czy etanolu, charakteryzującymi się znaczącą aktywnością przeciwnowotworową.

Związki o wzorze ogólnym 1, według wynalazku otrzymuje się przez kondensację odpowiednio podstawionego halogenowodorku hydrazonu imidazolidyno-2-onu, to jest związku o wzorze ogólnym 2, w którym R oznacza podstawnik aromatyczny, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza 3-chlorofenyl, i 4-chlorofenyl, dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyl, a X oznacza haloPL 219 424 B1 gen, korzystnie jod, chlor lub brom, z estrem dietylowym kwasu acetylenodikarboksylowego (DEAD), to jest związkiem o wzorze ogólnym 3, stosując proporcje molowe substratów 1:1. W przypadku pochodnej fenylowej i 2-metoksyfenylowej kondensację prowadzi się w środowisku metanolu lub etanolu w temperaturze pokojowej przez okres 6-24 godzin, natomiast w przypadku pozostałych pochodnych kondensację prowadzi się w środowisku alkoholu alifatycznego, zwłaszcza n-butanolu, izopropanolu, n-propanolu lub etanolu, w temperaturze wrzenia przez okres 4-6 godzin i proces prowadzi się w obecności substancji zasadowych wiążących wydzielający się halogenowodór, korzystnie w obecności trietyloaminy, pirydyny, alkoholanów metali alkalicznych, węglanu sodu lub potasu. Po zakończeniu reakcji mieszaninę reakcyjną zatęża się przez oddestylowanie rozpuszczalnika organicznego do połowy objętości pod zmniejszonym ciśnieniem i oziębia się. Wydzielony osad po oddzieleniu od rozpuszczalnika przemywa się kolejno wodą i zimnym alkoholem w celu usunięcia soli zawierających chemicznie związany halogenowodór, a pozostałość oczyszcza się przez krystalizację z rozpuszczalników polarnych aprotonowych, korzystnie z dimetyloformamidu lub z mieszaniny rozpuszczalników polarnych: protonowego, korzystnie alkoholu metylowego i aprotonowego, korzystnie dimetyloformamidu w stosunku objętościowym 1:1 do 1:2.

Przedmiotem wynalazku są również związki o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik arylowy, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi, takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza 3-chlorofenyl i 4-chlorofenyl, lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyl, do zastosowania jako leki przeciwnowotworowe.

Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie związków o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik arylowy, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi, takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl zwłaszcza, 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza

3- chlorofenyl i 4-chlorofenyl, lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyl, do wytwarzania leków na szpiczaka mnogiego, raka szyjki macicy, a także na raka piersi.

Otrzymane według wynalazku nowe związki wykazują działanie przeciwnowotworowe. Działanie to potwierdzono w badaniach in vitro. Związki odznaczają się cytotoksycznością wobec komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego linii MM1R i MM1S, raka szyjki macicy linii Hela oraz komórek ludzkiego raka piersi linii T47D. Nowo zsyntetyzowane związki odznaczają się najwyższą aktywnością antyproliferacyjną w stosunku do komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego linii MM1R.

Badania aktywności przeciwnowotworowej in vitro nowo zsyntetyzowanych związków przeprowadzono na następujących liniach komórkowych:

1. HSF - fibroblasty skóry ludzkiej (linia prawidłowa)

2. MM1R - linia komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego oporna na talidomid (linia nowotworowa)

3. MM1S - linia komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego wrażliwa na talidomid (linia nowotworowa)

4. HeLa (ECACC 93021013) - linia komórek ludzkiego raka szyjki macicy (referencyjna linia nowotworowa)

5. T47D (ECACC 85102201) - linia komórek ludzkiego raka piersi (referencyjna linia nowotworowa).

Aktywność przeciwnowotworową badanych związków określono immunocytochemiczną metodą interkorporacyjną z 5-bromo-2'-deoksyurydyną po 24, 48 i 72 godzinach inkubacji, a wyniki, wyrażone jako procent hamowania wzrostu komórek prawidłowych i nowotworowych, przedstawiono w Tabeli 1.

Wszystkie nowo zsyntetyzowane związki wykazują znaczącą aktywność antyproliferacyjną w stosunku do komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego linii MM1R i MM1S. Ponadto pochodna fenylowa i 4-metylofenylowa odznaczają się znaczącą cytotoksycznością wobec komórek ludzkiego raka piersi linii T47D i ludzkiego raka szyjki macicy linii HeLa a pochodna 3,4-dichlorofenylowa wykazuje znaczącą aktywność antyproliferacyjną wobec komórek linii HeLa.

Z przeprowadzonych badań wynika, że najwyższą cytotoksycznością w stosunku do komórek szpiczaka mnogiego linii MM1R odznaczało się pięć związków: pochodna fenylowa, 3-chlorofenylowa,

4- chlorofenylowa, które dodane do hodowli komórek tej linii w stężeniu efektywnym 50 μg/ml po 24, 48 i 72 godzinach inkubacji hamowały ich wzrost odpowiednio o 80, 85 i 90% oraz pochodne 2-metoksyfenylowa i 3,4-dichlorofenylowa, które dodane do hodowli komórek tej linii w stężeniu efektywnym 50 μg/ml po 24, 48 i 72 godzinach inkubacji hamowały ich wzrost odpowiednio o 75, 80 i 95% oraz o 65, 80 i 90%. Ponadto stwierdzono wyraźnie zaznaczoną niską cytotoksyczność pochodnej 3-chlo4

PL 219 424 B1 ro-fenylowej w stosunku do komórek prawidłowych - fibroblastów skóry ludzkiej (HSF), a kilkakrotnie wyższą - wobec komórek nowotworowych linii MM1R, MM1S, T47D po 24, 48 i 72 h inkubacji a także wobec komórek linii HeLa po 48 i 72 h inkubacji. Ta znacząca różnica w hamowaniu wzrostu komórek nowotworowych i prawidłowych może świadczyć o selektywnym działaniu tego związku. Związek ten może posłużyć do poznania i wyselekcjonowania nowych struktur wiodących o aktywności przeciwnowotworowej, odznaczających się mniejszą toksycznością a większą selektywnością działania.

P r z y k ł a d I. Do zawiesiny 12,17 g (0,04 mola) jodowodorku hydrazonu 1-fenyloimidazolidyno-2-onu w 60 ml metanolu dodano 6,81 g (0,04 mola) estru dietylowego kwasu acetylenodikarboksylowego i umieszczono w kolbie okrągłodennej o pojemności 250 ml, zaopatrzonej w chłodnicę zwrotną i mieszadło mechaniczne oraz wkraplacz. Następnie podczas ciągłego mieszania z wkraplacza dodano 5,6 ml trietyloaminy. Zawartość kolby pozostawiono na 24 godziny w temperaturze pokojowej. Następnie mieszaninę reakcyjną zatężono przez oddestylowanie rozpuszczalnika do połowy objętości pod zmniejszonym ciśnieniem i po oziębieniu pozostawiono w lodówce na kilka godzin. Wytrącony surowy osad odsączono i przemyto na sączku kolejno czterema porcjami wody po 5 ml, a następnie 10 ml zimnego metanolu. Osad przekrystalizowano z dimetyloformamidu. Po wysuszeniu otrzymano 6,61 g (55% wydajności teoretycznej) estru etylowego kwasu 2-(4-okso-8-fenylo-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowego o temperaturze topnienia 177-179°C.

Widmo IR (KBr) (v, cm^-1):

1732.53 (egzocykl. C=O), 1694.84 (endocykl. C=O), 762.71, 696.67 (monopodstawiony pierścień benzenu).

Widmo ¹H NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

1.19 (t, J = 7.1 Hz, 3H, -OCH₂CH₃), 3.69 (s, 2H, -CH2-COOCH2CHO3), 4.07-4.16 (m, 6H: 2H, -OCH2CH3 i 4H, 2CH2), 7.12-7.85 (m, 5H, ar-H).

Widmo ¹³C NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

14.0 (C-12, -CH2CH3), 36.1 (C-9, CH2), 40.1 (C-6, CH2), 45.0 (C-7, CH2), 60.5 (C-11, -CH2CH3), 118.7 (CH), 123.4 (2CH), 128.8 (2CH), 138.8 (C), 147.2 (C-3), 151.9 (C-8a), 152.0 (C-4, endocykl. C=O), 169.2 (C-10, egzocykl. C=O).

P r z y k ł a d II. Do zawiesiny 12,73 g (0,04 mola) jodowodorku hydrazonu 1-(4-metylofenylo)imidazolidyno-2-onu w 60 ml n-butanolu dodano 6,81 g (0,04 mola) estru dietylowego kwasu acetylenodikarboksylowego i umieszczono w kolbie okrągłodennej o pojemności 250 ml, zaopatrzonej w chłodnicę zwrotną i mieszadło mechaniczne oraz wkraplacz. Następnie podczas ciągłego mieszania z wkraplacza dodano 5,6 ml trietyloaminy. Zawartość kolby mieszano przez 15 minut w temperaturze pokojowej a następnie przez 4 godziny w temperaturze wrzenia rozpuszczalnika. Następnie mieszaninę reakcyjną zatężono przez oddestylowanie rozpuszczalnika do połowy objętości pod zmniejszonym ciśnieniem. Po oziębieniu pozostawiono w lodówce na kilka godzin, a wytrącony surowy osad odsączono i przemyto na sączku kolejno wodą (4 x 5 ml), a następnie 10 ml zimnego metanolu. Osad przekrystalizowano z mieszaniny metanol/dimetyloformamid w stosunku objętościowym 1:2. Po wysuszeniu otrzymano 7,92 g (63% wydajności teoretycznej) osadu estru etylowego kwasu 2-[4-okso-8-(4-metylofenylo)-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo]octowego o temperaturze topnienia 208-210°C.

Widmo IR (KBr) (v, cm^-1):

1733.22 (egzocykl. C=O), 1687.47 (endocykl. C=O), 822.49 (1,4-dipodstawiony pierścień benzenu).

Widmo ¹H NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

1.19 (t, J = 7.1 Hz, 3H, -OCH₂CH₃), 2.30 (s, 3H, CH₃), 3.68 (s, 2H, -CH₂-COOCH₂CH₃), 4.06-4.14 (m, 6H: 2H, -OCH₂CH₃ i 4H, 2CH₂), 7.24 (d, J = 8.3 Hz, 2H, ar-H: H-2' i H-6'), 7.71 (d, J = 8.6 Hz, 2H, ar-H: H-3' i H-5').

Widmo ¹³C NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

14.0 (C-12, -CH₂CH₃), 20.3 (C-4', CH₃), 36.1 (C-9, CH₂), 40.1 (C-6, CH₂), 45.1 (C-7, CH₂), 60.5 (C-11, -CH₂CH₃), 118.8 (2CH), 129.2 (2CH), 132.6 (C), 136.3 (C), 146.9 (C-3), 151.9 (C-8a), 152.0 (C-4, endocykl. C=O), 169.3 (C-10, egzocykl. C=O).

P r z y k ł a d III. Postępując analogicznie jak w przykładzie I, do reakcji użyto jodowodorek hydrazonu 1-(2-metoksyfenylo)imidazolidyno-2-onu, metanol, ester dietylowy kwasu acetylenodikarPL 219 424 B1 boksylowego i trietyloaminę. Otrzymano 8,85 g (67% wydajności teoretycznej) osadu estru etylowego kwasu 2-[4-okso-8-(2-metoksyfenylo)-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo]octowego o temperaturze topnienia 183-185°C.

Widmo IR (KBr) (v, cm^-1):

1732.07 (egzocykl. C=O), 1679.43 (endocykl. C=O), 757.22 (1,2-dipodstawiony pierścień benzenu).

Widmo ¹H NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

1.19 (t, J = 7.1 Hz, 3H, -OCH₂CH₃), 3.64 (s, 2H, -CH₂-COOCH₂CH₃), 3.82 (s, 3H, OCH₃), 3.96-4.24 (m, 4H, 2CH2), 4.11 (q, J = 7.1 Hz, 2H, -OCH₂CH₃), 7.00-7.47 (m, 4H, ar-H).

Widmo ¹³C NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

14.0 (C-12, -CH2CH3), 36.1 (C-9, CH2), 41.1 (C-6, CH2), 46.9 (C-7, CH2), 55.7 (C-2', CH₃O), 60.4 (C-11, -CH2CH3), 112.7 (CH), 120.6 (CH), 125.9 (C), 128.5 (CH), 129.2 (CH), 146.2 (C-3), 152.1 (C-8a), 153.6 (C-4, endocykl. C=O), 154.9 (C), 169.4 (C-10, egzocykl. C=O).

P r z y k ł a d IV. Postępując analogicznie jak w przykładzie II, do reakcji użyto jodowodorek hydrazonu 1-(3-chlorofenylo)imidazolidyno-2-onu, n-butanol, ester dietylowy kwasu acetylenodikarboksylowego i trietyloaminę. Otrzymano 8,03 g (60% wydajności teoretycznej) osadu estru etylowego kwasu 2-[4-okso-8-(3-chlorofenylo-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo]octowego o temperaturze topnienia 138-140°C.

Widmo IR (KBr) (v, cm^-1):

1736.99 (egzocykl. C=O), 1691.61 (endocykl. C=O), 1093.36 (aromatyczne C-Cl), 889.96, 768.33, 676.92 (1,3-dipodstawiony pierścień benzenu).

Widmo ¹H NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

1.19 (t, J = 7.1 Hz, 3H, -OCH₂CH₃), 3.71 (s, 2H, -CH₂COOCH₂CH₃), 4.07-4.17 (m, 6H: 2H, -OCH₂CH₃ i 4H, 2CH₂), 7.18-8.14 (m, 4H, ar-H).

Widmo ¹³C NMR (δ, ppm, DMSO-d₆, TMS, 300 MHz):

14.0 (C-12, -CH₂CH₃), 36.1 (C-9, CH₂), 40.2 (C-6, CH₂), 45.0 (C-7, CH₂), 60.5 (C-11, -CH₂CH₃),

116.7 (CH), 118.2 (CH), 123.0 (CH), 130.5 (CH), 133.3 (C), 140.2 (C), 147.8 (C-3), 151.7 (C-8a),

151.9 (C-4, endocykl. C=O), 169.1 (C-10, egzocykl. C=O).

P r z y k ł a d V. Postępując analogicznie jak w przykładzie II, do reakcji użyto jodowodorek hydrazonu 1-(4-chlorofenylo)imidazolidyno-2-onu, n-butanol, ester dietylowy kwasu acetylenodikarboksylowego i trietyloaminę. Otrzymano 8,57 g (64% wydajności teoretycznej) osadu estru etylowego kwasu 2-[4-okso-8-(4-chlorofenylo)-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo]octowego o temperaturze topnienia 179-181°C.

Widmo IR (KBr) (v, cm^-1):

1721.18 (egzocykl. C=O), 1688.69 (endocykl. C=O), 1092.88 (aromatyczne C-Cl), 830.32 (1,4-dipodstawiony pierścień benzenu).

Widmo ¹H NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

1.19 (t, J = 7.1 Hz, 3H, -OCH₂CH₃), 3.70 (s, 2H, -CH₂COOCH₂CH₃), 4.06-4.16 (m, 6H: 2H, -OCH₂CH₃ i 4H, 2CH₂), 7.46-7.91 (m, 4H, ar-H).

Widmo ¹³C NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

14.0 (C-12, -CH₂CH₃), 36.1 (C-9, CH₂), 40.2 (C-6, CH₂), 45.0 (C-7, CH₂), 60.5 (C-11, -CH₂CH₃), 120.2 (2CH), 127.2 (C), 128.7 (2CH), 137.8 (C), 147.5 (C-3), 151.8 (C-8a), 151.9 (C-4, endocykl. C=O), 169.2 (C-10, egzocykl. C=O).

P r z y k ł a d VI. Postępując analogicznie jak w przykładzie II, do reakcji użyto jodowodorek hydrazonu 1-(3,4-dichlorofenylo)imidazolidyno-2-onu, n-butanol, ester dietylowy kwasu acetylenodikarboksylowego i trietyloaminę. Otrzymano 8,71 g (59% wydajności teoretycznej) osadu estru etylowego kwasu 2-[4-okso-8-(3,4-dichlorofenylo)-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo]octowego o temperaturze topnienia 180-182°C.

Widmo IR (KBr) (v, cm^-1):

1728.94 (egzocykl. C=O), 1695.15 (endocykl. C=O), 1094.73 (aromatyczne C-Cl), 911.79, 845.54, 691.16 (1,2,4-tripodstawiony pierścień benzenu).

Widmo ¹H NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

1.19 (t, J = 7.1 Hz, 3H, -OCH₂CH₃), 3.71 (s, 2H, -CH₂COOCH₂CHO₃), 4.07-4.16 (m, 6H: 2H, -OCH₂CH₃ i 4H, 2CH₂), 7.64-8.28 (m, 3H, ar-H).

PL 219 424 B1

Widmo ¹³C NMR (δ, ppm, DMSO-d6, TMS, 300 MHz):

14.0 (C-12, -CH2CH3), 36.1 (C-9, CH2), 40.2 (C-6, CH2), 45.0 (C-7, CH2), 60.6 (C-11, -CH2CH3),

118.3 (CH), 119.8 (CH), 124.9 (C), 130.6 (CH), 131.2 (C), 138.8 (C), 148.0 (C-3), 151.7 (C-8a), 151.8 (C-4, endocykl. C=O), 169.1 (C-10, egzocykl. C=O).

T a b e l a 1. Cytotoksyczność (wyrażona jako procent hamowania wzrostu komórek) nowych estrów etylowych kwasów 2-(4-okso-8-arylo-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych w stężeniu efektywnym 50 μg/ml

R	Czas inkubacji	% hamowania wzrostu w liniach komórkowych
HSF	MMIR	MMIS	HeLa	T47D
C6H5	24 h	25	80	25	20	40
48 h	50	85	30	75	80
72 h	50	90	80	75	85
4-CH3C6H4	24 h	50	60	50	20	25
48 h	75	70	60	70	75
72 h	80	75	70	70	80
2-OCH3C6H4	24 h	50	75	45	10	30
48 h	80	80	55	45	35
72 h	80	95	85	50	40
3-CIC6H4	24 h	10	80	55	10	55
48 h	10	85	60	50	55
72 h	10	90	80	50	55
4-CIC6H4	24 h	50	80	45	20	50
48 h	75	85	75	30	50
72 h	80	90	90	40	50
3,4-Cl2C6H3	24 h	50	65	40	45	25
48 h	60	80	65	45	40
72 h	70	90	80	80	50

HSF - human skin fibroblast cells - linia fibroblastów skóry ludzkiej - linia prawidłowa

MM1R - linia komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego oporna na talidomid (linia nowotworowa)

MM1S - linia komórek ludzkiego szpiczaka mnogiego wrażliwa na talidomid (linia nowotworowa)

HeLa (ECACC 93021013) - linia komórek ludzkiego raka szyjki macicy

T47D (ECACC 85102201) - linia komórek ludzkiego raka piersi

Stężenie efektywne 50 pg/ml odpowiada następującym stężeniom; 0.166 mM (pochodna fenylowa), 0.159 mM (pochodna 4-metylofenylowa), 0.151 mM (pochodna 2-metoksyfenylowa), 0.149 mM (pochodna 3-chlorofenylowa i 4-chlorofenylowa), 0.135 mM (pochodna 3,4-dichlorofenylowa).

Claims (6)

Zastrzeżenia patentowe

1. Estry etylowe kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)-octowych o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik aromatyczny, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi, takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl zwłaszcza, 3-chlorofenyl i 4-chlorofenyl lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyl.

2. Sposób otrzymywania nowych estrów etylowych kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik aromatyczny, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi, takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza 3-chlorofenyl i 4-chlorofenyl lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyI, znamienny tym, że związek o wzorze ogólnym 2, w którym R ma wyżej podane znaczenie, a X oznacza halogen, korzystnie jod, chlor lub brom, poddaje się reakcji z estrem dietylowym kwasu acetylenodikarboksylowego, to jest związkiem o wzorze ogólnym 3, stosując proporcje molowe substratów 1:1, w obecności substancji zasadowych wiążących wydzielający się halogenowodór, przy czym w przypadku pochodnej fenylowej i 2-metoksyfenylowej proces prowadzi się w środowisku metanolu lub etanolu w temperaturze pokojowej przez okres 6-24 godzin, zaś w przypadku pozostałych pochodnych w środowisku alkoholu alifatycznego, zwłaszcza n-butanolu, izopropanolu, propanolu lub etanolu, w temperaturze wrzenia przez okres 4-6 godzin, a po zakończeniu reakcji wydzielony osad po oddzieleniu od rozpuszczalników przemywa się kolejno wodą i zimnym alkoholem w celu usunięcia soli zawierających chemicznie związany halogenowodór, a następnie poddaje się krystalizacji.

3. Sposób według zaostrz. 2, znamienny tym, że jako substancje zasadowe wiążące wydzielający się halogenowodór stosuje się trietyloaminę, pirydynę, alkoholany metali alkalicznych, węglan sodu lub potasu.

4. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że krystalizację prowadzi się z użyciem rozpuszczalników polarnych aprotonowych, korzystnie dimetyloformamidu lub z użyciem mieszaniny rozpuszczalnika polarnego protonowego, korzystnie alkoholu metylowego oraz polarnego aprotonowego, korzystnie dimetyloformamidu w stosunku objętościowym 1:1 do 1:2.

5. Estry etylowe kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik arylowy, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi, takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza 3-chlorofenyl i 4-chlorofenyl, lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichIorofenyI, do zastosowania jako leki przeciwnowotworowe.

6. Zastosowanie estrów etylowych kwasów 2-(4-okso-4,6,7,8-tetrahydroimidazo[2,1-c][1,2,4]triazyn-3-ylo)octowych o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik aromatyczny, korzystnie fenyl i jego podstawione analogi, takie jak: alkilofenyl, zwłaszcza 4-metylofenyl, alkoksyfenyl, zwłaszcza 2-metoksyfenyl, monochlorofenyl, zwłaszcza 3-chlorofenyl i 4-chlorofenyl lub dichlorofenyl, zwłaszcza 3,4-dichlorofenyl, do wytwarzania leków na szpiczaka mnogiego, raka szyjki macicy oraz na raka piersi.