PL206073B1 - Zastosowanie mirtazapiny do wytwarzania leku - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie mirtazapiny do wytwarzania leku.

Z opisu patentowego PL 192272 znane jest zastosowanie mirtazapiny do wytwarzania leku do leczenia zespołu snu z bezdechem określonego jako zaburzenia snu z bezdechem. Taki zespół snu z bezdechem definiowany jest jako zaburzenia oddychania podczas snu polegają ce na przerwaniu oddechu w czasie snu.

Inne zaburzenia snu, niezwiązane z zaburzeniami oddychania, należą do najczęściej występujących problemów zdrowotnych współczesnego społeczeństwa.

Trudności w zasypianiu stanowią główną motywację do stosowania leków. Najczęściej wybieranymi lekami są te, które wchodzą we wzajemne oddziaływanie z GABA-ergicznym układem neuroprzekaźnik-receptor w mózgu, tzw. mniejsze trankwilizery, których klasycznym przykładem są benzodiazepiny. Wadami aktualnie dostępnych środków nasennych są potencjalne działania niepożądane, w tym gorsza jakość snu, efekt kociokwiku, ryzyko uzależ nienia, skutki odstawienia leku i niekorzystny wpływ na funkcje poznawcze. Jakość snu wynika nie tylko z samego faktu pozostawania we śnie, np. czy sen podziałał odświeżająco i ma dodatni wpływ na całodniową senność/czujność po przebudzeniu, ale także z cech poddających się, określanej na podstawie EEG, ocenie obiektywnej, opisującej fazy snu i ich wzajemne relacje.

Odkrycie różnych typów receptorów benzodiazepinowych otworzyło nowe drogi dla farmakoterapii bezsenności (patrz przegląd C.K. Kirkwood; Management of Insomnia; J. Am. Pharmaceut. Ass. t.39, str.688-696; 1999). Badane są również inne mechanizmy wywołujące sen. Leki opioido-podobne, barbiturany i środki przeciwhistaminowe stanowią klasy leków, które stosowano kilka dziesiątek lat temu jako środki wywołujące sen, zostały one jednak wycofane ze względu na powodowanie działań niepożądanych i/lub mniejszą skuteczność. Leki te wciąż są stosowane w innych schorzeniach, przy czym ich główne efekty mogłyby być efektami ubocznymi, jeżeli byłyby zastosowane do leczenia zaburzeń snu. Przykładowo, leki antagonizujące receptory histaminowe są środkami uspokajającymi i wywoł ują cymi senność, jednak nie są formalnie stosowane do leczenia zaburzeń snu, zważ ywszy na ich mniejszą selektywność, słabszą siłę działania i mniejsze bezpieczeństwo, w porównaniu z benzodiazepinami i ich nowszymi następcami.

Mirtazapina znana jest jako antydepresant. Wywiera działanie antydepresyjne w dawkach dziennych od 15-45 mg na osobę. Wiadomo, że wielkość dawki decyduje o skuteczności leczenia, szczególnie leczenia depresji. Opublikowano dane wskazujące, że mirtazapina posiada pewne początkowe działanie uspokajające i z tego powodu badano jej wpływ na sen. Doniesiono, że w zakresie dawek 5 - 30 mg na osobę dziennie stwierdza się poprawę przejściowej lub sytuacyjnej bezsenności, przy czym bardziej korzystna niż 5 mg była dawka 15 mg (S0rensen i wsp. Acta Psychiatr. Scand. 71: 339-346; 1985). Również Winokur (Biological Psychiatry 1998; 45(8S): str. 106S) badał działanie mirtazapiny w dawkach 15 i 30 mg u pacjentów z depresją, uskarżających się na widoczną senność i zalecał dalsze badanie tych dawek mirtazapiny w leczeniu zaburzeń snu.

Obecnie stwierdzono, że mirtazapina może być stosowana do wytwarzania leku do leczenia zaburzeń snu, które to leczenie obejmuje podawanie mirtazapiny w postaci jednostkowej dawki leczniczej zawierającej 0,1-5 mg mirtazapiny.

Zwykle ilość mirtazapiny dla przeciętnego człowieka mieści się w dawce leczniczej 0,005 - 0,07 mg/kg wagi ciała pacjenta.

Wbrew oczekiwaniom, pomyślne rezultaty terapii, które uczyniły z dostępnego związku wartościową alternatywę dla znanych leków z wyboru do leczenia zaburzeń snu, uzyskano przy leczeniu dawkami poniżej zakresu dawek badanych i zalecanych przez S0rensen'a i wsp. i WinkuFa (cytowani powyżej). Przynajmniej w indywidualnych przypadkach, mirtazapina, we wskazanym powyżej zakresie dawek, może stanowić lepszy wybór aniżeli jeden ze znanych leków poprawiających sen, biorąc pod uwagę lepszą jakość snu po leczeniu.

Wynalazek dotyczy zastosowania mirtazapiny do wytwarzania leku do leczenia zaburzeń snu, przy czym lek przeznaczony jest do podawania w postaci jednostkowej dawki leczniczej zawierającej 0,1-5 mg mirtazapiny.

Korzystna jednostkowa dawka leku zawiera 0,5-5 mg mirtazapiny. Korzystna jest również jednostkowa dawka leku, która zawiera 1,5-4,5 mg mirtazapiny.

PL 206 073 B1

Ilości mirtazapiny określone w tym opisie odnoszą się do ilości wolnej zasady mirtazapiny. Mirtazapina posiada centrum chiralne i może występować w postaci stereoizomerów. Zastosowanie według wynalazku obejmuje takie stereoizomery, jak również każdy z pojedynczych enancjomerów (R) i (S) i ich sole, zasadniczo czyste, tj. zawierają ce mniej niż 5%, lub, co bardziej wskazane, mniej niż 2%, bądź w szczególności mniej niż 1% drugiego enancjomeru, oraz mieszaniny tych enancjomerów w różnych proporcjach, w tym mieszaniny racemiczne zawierające zasadniczo równe ilości obu enancjomerów. Korzystnie mirtazapina jest w postaci enancjomeru S.

Osobnikiem podlegającym leczeniu dostępnemu dzięki wynalazkowi może być zwierzę lub istota ludzka. Korzystne jest stosowanie wynalazku u ssaków, zwłaszcza u ludzi. Mężczyźni i kobiety często reagują inaczej na leczenie i z natury w różny sposób znoszą często powtarzające się i dotkliwe zaburzenia snu. Istnieją również różnice w sposobach leczenia osób z problemami snu w różnych grupach wiekowych. Osoby w podeszłym wieku, w wieku dorastającym jak i w wieku postmenopauzalnym wymagają różnego sposobu leczenia. Pewne aspekty poprawy jakości snu są ważniejsze dla różnych grup wiekowych lub różnych płci lub różnych zaburzeń snu. Te zróżnicowane czynniki powinny być brane pod uwagę w wyborze leczenia lekiem wytworzonym zgodnie z zastosowaniem według wynalazku oraz w doborze właściwej dawki mirtazapiny do leczenia. Bardzo dokładna dawka i sposób podawania mirtazapiny będą niewątpliwie zależne od potrzeb indywidualnych osobników, którym jest ona podawana w postaci leku i od rodzaju lub potrzeb stwierdzonego zaburzenia snu oraz od orzeczenia lekarza praktykującego. Generalnie, podawanie pozajelitowo wymaga niższych dawek aniżeli inne sposoby podawania, które są bardziej zależne od absorpcji. Jednakże dawki dzienne zawarte są pomiędzy 0,005 a 0,07 mg/kg ciężaru ciała biorcy. Jako biorca określany jest osobnik otrzymujący dawkę mirtazapiny do leczenia zaburzeń snu.

Istnieje kilka typów zaburzeń snu u człowieka, z których bezsenność pierwotna jest najbardziej powszechna i chętniej wybierana do leczenia lekiem z niskimi dawkami mirtazapiny zgodnie z wynalazkiem. Innymi zaburzeniami snu są np. przejściowe zaburzenia snu i wtórne zaburzenia snu. Do leczenia takich zaburzeń korzystnie podaje się lek zawierający mirtazapinę, wytworzony zgodnie z zastosowaniem według wynalazku. Zaburzenia snu mogą być diagnozowane odpowiednio do kryteriów i sposobów przedstawionych w ogólnym zarysie w Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, wyd. IV (DSM IV) opublikowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, Waszyngton, D.C. (1994).

Jakkolwiek możliwe jest podawanie mirtazapiny lub jej farmaceutycznie dopuszczalnej soli addycyjnej z kwasem albo solwatu w postaci czystej, jednak korzystne jest stosowanie jej w postaci kompozycji farmaceutycznej dostosowanej do leczenia zaburzeń snu, zawierającej mirtazapinę lub jej dopuszczalną farmaceutycznie sól addycyjną z kwasem albo solwat w połączeniu z jedną lub więcej farmaceutycznie dopuszczalnymi substancjami pomocniczymi.

Lek zawierający mirtazapinę może być podawany dojelitowo (np. doustnie, doodbytniczo, donosowo lub miejscowo) lub pozajelitowo (np. poprzez wstrzyknięcia domięśniowe, podskórne, dożylne lub dootrzewnowe).

Jednostkową dawkę leczniczą (= jednostkę dawkowania) stanowi ilość mirtazapiny w postaci preparatu farmaceutycznego odpowiedniego do podawania osobnikowi w określonych punktach czasowych. Dzienna dawka lecznicza może być podawana w jednej lub więcej jednostkach dawkowania, odpowiednich na przykład dla drogi doustnej, doodbytniczej, podjęzykowej lub donosowej albo przez skórę (np. w postaci plastrów transdermalnych lub w postaci kremu).

Do wytworzenia środków dawkowania, takich jak pigułki, tabletki, czopki, (mikro)kapsułki, proszki, emulsje, kremy, maści, implanty, plaster, żel i dowolny inny preparat o przedłużonym uwalnianiu, rozpylacze, preparaty iniekcyjne w postaci roztworu lub zawiesiny, można stosować odpowiednie środki pomocnicze, takie jak nośniki, substancje wypełniające, wiążące, poślizgowe, rozpraszające, emulgatory, stabilizatory, substancje powierzchniowo czynne, antyoksydanty, środki barwiące, konserwujące i tym podobne, np. jak opisano w standardowej publikacji Gennaro i wsp., Remington's Pharmaceutical Sciences (Wyd. XVIII, Mack Publishing Company, 1990, zwłaszcza Część 8; Pharmaceutical Preparations and Their Manufacture). Zasadniczo, odpowiedni jest i może być stosowany każdy farmaceutycznie akceptowalny środek pomocniczy, który nie ma wpływu na działanie substancji czynnej.

PL 206 073 B1

Odpowiednie substancje wypełniające lub nośniki, z którymi mogą być podawane kompozycje, obejmują agar, alkohol, tłuszcze, laktozę, skrobię, pochodne celulozy, wielocukry, poliwinylopirolidon, krzemionkę, jałową sól i podobne, lub ich mieszaniny stosowane w odpowiednich ilościach.

Substancje wiążące są środkami stosowanymi w celu nadania kompozycji farmaceutycznej spoistości, czego skutkiem są minimalne straty kompozycji podczas produkcji i obsługi. Substancje wiążące stanowią np. celuloza, skrobie, poliwinylopirolidon i podobne.

Odpowiednią substancję poślizgową, z którą może być podawana substancja czynna stanowi na przykład stearynian magnezu.

Substancje powierzchniowo czynne są środkami ułatwiającymi kontakt i migrację związków w różnych środowiskach fizycznych, takich jak środowisko hydrofilowe i hydrofobowe. W dziedzinie wytwarzania kompozycji farmaceutycznych znanych jest wiele substancji powierzchniowo czynnych, opisanych na przykład w części 19 Remington's Pharmaceutical Sciences (Wyd, XVIII, A.R. Gennaro; Mack Publishing Comp; Easton, Pensylwania). Substancje powierzchniowo czynne, które mogą być stosowane w procesie wytwarzania preparatu farmaceutycznego stanowią na przykład glikol polietylenowy (PEG) i podobne.

Mirtazapinę można otrzymywać sposobem opisanym w patencie USA nr 4,062,848.

Zastosowanie mirtazapiny zgodnie z wynalazkiem ilustruje następujący przykład.

P r z y k ł a d

Mirtazapinę przygotowuje się w postaci jednostek dawkowania zawierających 0,5 mg, 1,5 mg i 4,5 mg mirtazapiny. Jednostki dawkowania zawierające 0,5 mg (jako tabletki) mają skład podany w tabeli 1:

T a b e l a 1

	Na tabletkę	Na serię
Składniki tabletki	w mg	wg
Mirtazapina	0,5	7,7
Skrobia kukurydziana	6,5	100,0
Hydroksypropyloceluloza	1,3	20,0
Stearynian magnezu	0,4875	7,5
Aerosil	0,975	15,0
Laktoza 200 M	do 65 mg	do 1000 g

W celu przygotowania tabletek, 1000 g szarżę granulatu o składzie podanym w tabeli 1 przygotowywano przez wstępne mieszanie całej ilości mirtazapiny (zasady) ze 100 g laktozy 200 M, w pojemniku szklanym o pojemności 1 l, przez 10 minut, w mieszalniku Turbula przy szybkości obrotowej 22 obr./min. Mieszaninę przesiewano najpierw przez sito o wielkości oczek 150 μm, po czym dodawano następne 20 g laktozy 200 M. Granulację prowadzono w mieszarkogranulatorze o wysokiej sile ścinania z pozostałą ilością laktozy, skrobi kukurydzianej i hydroksypropylocelulozy. Granulat suszono na tacowej suszarce próżniowej, sortowano na sicie stożkowym rozdrabniającym i mieszano z Aerosilem i stearynianem magnezu. Tłoczono tabletki o masie 65 mg, średnicy 5 mm i promieniu wypukłości 7,5 mm. Tabletki o zawartości mirtazapiny 1,5 i 4,5 mg przygotowywano w podobny sposób, przy czym ilość laktozy dostosowywano dla wyrównania zwiększonej ilości mirtazapiny.

Jednostki dawkowania zawierające 1,5 i 4,5 mg mirtazapiny przygotowywano analogicznie, zmniejszając dla wyrównania ilość laktozy 200 M.

Wpływ niskich dawek mirtazapiny na sen u pacjentów z pierwotną bezsennością; równoległe, podwójnie ślepe porównanie z placebo i temazepamem.

Badanie jest wieloośrodkowym badaniem z udziałem ośrodków w kilku różnych krajach Europy.

Pacjenci z pierwotną bezsennością wybierani są zgodnie z kryterium diagnostycznym według DSM IV. Ponadto, pacjenci powinni posiadać dwie z następujących trzech obiektywnych cech: pacjenci ze snem utajonym >> 30 minut, liczba obudzeń > 3 na noc, całkowity czas snu < 6,5 z 8 godzin.

PL 206 073 B1

Głównymi kryteriami wykluczenia są: wtórna bezsenność, zespół bezdechu podczas snu, nie związane z bezsennością ciężkie schorzenia lub uzależnienie lekowe.

Przedmiotowe badanie zaprojektowano jako równoległe, podwójnie ślepe, z kontrolą aktywną i placebo. Pacjenci otrzymują leczenie przez 14 dni, 1 raz dziennie, 0,5 mg mirtazapiny, 1,5 mg mirtazapiny, 4,5 mg mirtazapiny, 20 mg temazepamu lub placebo. Obserwacje, oceny i pomiary rejestruje się po rozpoczęciu podawania placebo przez 1 tydzień (wymycie) przed rozpoczęciem leczenia i kończy po zakończeniu leczenia 1-tygodniowym podawaniem placebo, w celu oceny nawrotu choroby/odstawienia.

Sposobami oceny są zapisy polisomnograficzne (PSG) wykonywane w okresie nocy, dnia -2, -1, 1, 13, 14, 15, gdzie -1, określa noc bezpośrednio przed pierwszym dniem leczenia. Subiektywne oceny i skale ocen czynności w czasie snu i w czasie dnia (kwestionariusze oceny snu wg

Leeds'a, skala oceny snu MOS, skala ogólnej oceny klinicznej, skala oceny nastroju wg Bastani'ego, skala oceny nastroju wg Lader Bond'a, profil stanów nastroju) przeprowadzane są rano i wieczorem na kwestionariuszach, przez cały okres badania. Oceny psychometryczne wykonywane są rano dnia 1, 2 i dnia 15, gdzie dzień 1 określa pierwszy dzień, w którym wieczorem podany jest lek lub placebo. Krew pobiera się rano dnia 1 i dnia 15 oraz wieczorem dnia 15, i dokonuje się oceny zapisu istotnych objawów, badania lekarskiego i oznaczeń laboratoryjnych. Poprawę jakości, obejmującą skuteczność snu i bezpieczeństwo, działania niepożądane i występowanie nawrotu choroby/efektów odstawienia, obserwuje się przed i po leczeniu jako zmiany mierzonych parametrów wskazanymi metodami. W szczególności oceny PSG oraz subiektywne i obiektywne oceny snu i stanu funkcjonowania następnego ranka, ujawniają informacje o parametrach snu takich jak charakterystyka czynnościowa EEG, czas zasypiania, całkowity czas snu, częstość i czas trwania obudzeń w nocy, czas wczesnych obudzeń porannych, sen fragmentaryczny, wrażliwość na bodźce przerywające sen, odczucia wypoczynku, niepokój lub zmęczenie po obudzeniu, uczucie równowagi i koordynacji po wstaniu z łóżka, higiena snu w czasie dnia (jak występowanie drzemki w ciągu dnia), stan funkcjonowania podczas dnia odzwierciedlający uczucie zmęczenia, problem z czuwaniem w ciągu dnia, wykonanie testów poznawczych, takich jak prosty czas reakcji, zadanie liczbowe sprawdzające czuwanie, wybór czasu reakcji, sposób szybkiej informacji wzrokowej, śledzenie, działanie pamięci liczbowej, rozpoznawanie wyrazu, odczucia obniżenia nastroju w ciągu dnia, niepokój, stan dezorientacji (splątania), gniew, drażliwość i efekty kociokwiku. Skala oceny nastroju wg Lader Bond'a zapewnia ocenę w ciągu dnia indywidualnie w wymiarach czujny / senny, spokojny / podniecony, silny / słaby, chaotyczny / jasno myślący, skoordynowany / niezgrabny, ospały / energiczny, zadowolony / niezadowolony, zakłopotany / spokojny, spowolniony umysłowo / bystry, napięty / rozluźniony, uważny / rozmarzony, niekompetentny / kompetentny, szczęśliwy / smutny, wrogi / przyjacielski, zaciekawiony / znudzony, zamknięty w sobie / towarzyski, strapiony / beztroski, przygnębiony / podniecony, egocentryczny / otwarty. Analogiczna skala wzrokowa Bastani'ego zapewnia oceny w ciągu dnia, koncentrujące się osobno na uczuciu senności, uczuciu nudności, zawrotów głowy, spokoju, aktywności, lękliwości, irytacji, przygnębienia, dobrego samopoczucia, niepokoju, poczuciu obcości, pobudzenia i łagodności.

Claims (6)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zastosowanie mirtazapiny do wytwarzania leku do leczenia zaburzeń snu, przy czym lek przeznaczony jest do podawania w postaci jednostkowej dawki leczniczej zawierającej 0,1-5 mg mirtazapiny.
2. 2. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że jednostkowa dawka leku zawiera 0,5-5 mg mirtazapiny.
3. 3. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że jednostkowa dawka leku zawiera 1,5-4,5 mg mirtazapiny.
4. 4. Zastosowanie według zastrz. 1-3, znamienne tym, że mirtazapina jest S-mirtazapiną.
5. 5. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że zaburzeniem snu jest pierwotna bezsenność.
6. 6. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że zaburzeniem snu jest bezsenność wtórna i przejściowa.