PL199786B1 - Matryca wyciskowa i sposób wytwarzania matrycy wyciskowej - Google Patents

Abstract

Matryca wyciskowa, zawieraj aca korpus, w któ- rym tworzy si e wn eka, przy czym korpus matry- cy tworzy cz esc wewn etrzn a, która wystaje do wewn atrz cz esci zewn etrznej, wed lug wynalaz- ku charakteryzuje si e tym, ze kraw ed z prowa- dz aca cz esci wn eki matrycy, tworzonej przez cz esc wewn etrzn a oraz kraw ed z prowadz aca przeciwnej cz esci wn eki matrycy, tworzonej przez cz esc zewn etrzn a s a niewspó lliniowe wzgl edem siebie, kiedy matryca nie jest u zywa- na, przy czym kraw ed z prowadz aca cz esci wn eki matrycy tworzonej przez czes c we- wn etrzn a jest usytuowana w odst epie w kierun- ku wyciskania od kraw edzi prowadz acej cz esci wn eki matrycy tworzonej przez cz es c ze- wn etrzn a na odleg losc, która nie jest jednakowa wokó l wn eki matrycy, przy czym ten odst ep jest taki, aby odchylenie cz esci wewn etrznej, w tra- kcie u zywania, powodowa lo wspó lliniowe u lo- zenie kraw edzi prowadz acych. PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest matryca wyciskowa, stosowana do wyciskania materiałów metalicznych, zwłaszcza aluminium, oraz sposób wytwarzania matrycy wyciskowej.

Podczas wyciskania aluminium ważne jest, aby prędkość przesuwu aluminium względem matrycy wyciskowej była jednorodna w matrycy. W przeszłości osiągano ten cel poprzez stosowanie matrycy z otworem matrycy o skończonej długości nośnej oraz poprzez zmianę długości nośnej w matrycy. Jakkolwiek odkryto, że wyciskany produkt czasami zawiera niedokładności powierzchni, powstałe na skutek łączenia się powierzchni nośnej i wyciskanego aluminium. Poza umiejscawianiem powierzchni nośnej poniżej wejścia do otworu matrycy, stosowane są również matryce, tak zwane wyzerowane, posiadające komorę ponad otworem matrycy, o zmiennej długości nośnej, umożliwiającą kontrolowanie prędkości wyciskania w matrycy. Jakkolwiek określanie wyzerowane sugeruje, że długość nośna otworu matrycy wynosi zero, w praktyce otwór matrycy posiada skończoną, lecz niewielką długość nośną.

Innym problemem występującym podczas wyciskania aluminium, kiedy wycisk ma przekrój kanału, jest to, że ścianki kanału mają tendencję do odchylania, w związku z czym jeżeli matryca zawiera otwór matrycy, w którym części tworzące ścianki kanału są równoległe do siebie, to ścianki wyciskanego przy pomocy tej matrycy członu będą raczej rozgięte, niż równoległe. W celu skorygowania takiego rozgięcia znane jest stosowanie komory wstępnej umieszczonej ponad otworem matrycy, której szerokość jest większa niż szerokość części otworu matrycy bezpośrednio przylegającej do komory wstępnej, w związku z czym komora wstępna jest przesunięta względem otworu matrycy. Takie rozwiązanie skutkuje obciążeniami bocznymi wyciskanego metalu. Pomimo przesunięcia komory wstępnej względem otworu matrycy można korygować rozgięcie jedynie w pewnych sytuacjach i w określonych zastosowaniach, nie można stosować siły wystarczającej do skorygowania rozgięcia na przykład w wyciskach o względnie cienkich ściankach. Podobne problemy występują podczas wyciskania tulei przy zastosowaniu matrycy zawierającej część zewnętrzną i wewnętrzną.

Matryca wyciskowa, zawierająca korpus, w którym tworzy się wnęka, przy czym korpus matrycy tworzy część wewnętrzną, którą wystaje do wewnątrz części zewnętrznej, według wynalazku charakteryzuje się tym, że krawędź prowadząca części wnęki matrycy, tworzonej przez część wewnętrzną oraz krawędź prowadząca przeciwnej części wnęki matrycy, tworzonej przez część zewnętrzną są niewspółliniowe względem siebie, kiedy matryca nie jest używana, przy czym krawędź prowadząca części wnęki matrycy tworzonej przez część wewnętrzną jest usytuowana w odstępie w kierunku wyciskania od krawędzi prowadzącej części wnęki matrycy tworzonej przez część zewnętrzną na odległość, która nie jest jednakowa wokół wnęki matrycy, przy czym ten odstęp jest taki, aby odchylenie części wewnętrznej, w trakcie używania, powodowało współliniowe ułożenie krawędzi prowadzących.

Na matrycy korzystnie znajduje się wgłębienie o niejednakowej głębokości, przy czym co najmniej część co najmniej jednej krawędzi prowadzącej jest utworzona na przecięciu wnęki matrycy i wgłębienia.

Wnęka matrycy korzystnie ma postać wyzerowaną.

Wewnętrzna i zewnętrzna część matrycy współpracują ze sobą, wytwarzając podczas używania wycisk o co najmniej jednym obszarze w kształcie kanału, względnie obszarze wydrążonym.

Sposób wytwarzania matrycy wyciskowej według wynalazku charakteryzuje się tym, że polega na określaniu, w jakim stopniu będzie odchylała się co najmniej część matrycy podczas używania, oraz na wykonaniu wokół co najmniej części otworu matrycy wgłębienia, które posiada niejednakową głębokość, przy czym ta głębokość wgłębienia jest tak dobrana aby w trakcie używania krawędź prowadząca części jednej strony wnęki matrycy była zasadniczo współliniowa z krawędzią prowadzącą przeciwnej części wnęki matrycy.

Wgłębienie wykonuje się za pomocą szlifowania.

Odchylenie określa się przy wykorzystaniu techniki analizy elementów gotowych.

W znanych ze stanu techniki rozwiązaniach wielkość obciążeń działających na wyciskany metal, a następnie na matrycę jest wystarczająca, aby powodować odchylenie części wewnętrznej względem części zewnętrznej. Jeżeli matryca jest matryca wyzerowaną takie odchylenie może prowadzić do rozsunięcia krawędzi prowadzących otworu od siebie, w kierunku wyciskania. Takie rozsunięcie skutkuje obciążeniami bocznymi wyciskanego metalu i powoduje opisane powyżej rozgięcie. Poprzez takie ukształtowanie matrycy, aby, w położeniu spoczynkowym, krawędzie prowadzące nie były współpłaszczyznowe, można zmniejszyć ten efekt ponieważ matryca może układać się tak, aby krawędzie prowadzące były współpłaszczyznowe, kiedy występuje odchylanie. Pomimo, iż pożądane

PL 199 786 B1 jest, aby krawędzie układały się współpłaszczyznowo, zalety przedmiotu wynalazku pojawiają się również, kiedy w matrycy część po jednej stronie otworu układa się współliniowo z częścią po drugiej stronie otworu.

Trzeba zauważyć, że zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna część jest odchylana, a względne odchylenie tych części kompensuje się.

Pomimo, że opis powyższy odnosi się do odchylenia, to jednak wiadomo, że ściskanie materiału matrycy może również występować na skutek obciążeń podczas pracy. Matryca według wynalazku umożliwia również wyeliminować wady związane z przesunięciem nośników względem siebie na skutek tego rodzaju ściskania.

Wnęka matrycy powinna mieć taki kształt, aby jej szerokość zwiększała się od minimalnej przy krawędziach prowadzących. Taki układ określany jest jako matryca wyzerowana.

Matryca według wynalazku jest szczególnie przydatna w przypadku matryc wyzerowanych ze względu na to, że w tym przypadku małe odchylenie powoduje całkowite przesunięcie powierzchni nośnych takich matryc. W matrycach nie wyzerowanych nawet jeżeli występuje odchylenie, to część powierzchni nośnej pozostaje właściwie ułożona względem przeciwnej powierzchni nośnej.

Wnęka matrycy może być ukształtowana w formie części zewnętrznej i wewnętrznej, przy czym część wewnętrzna może przyjmować kształt wpustu. W takim układzie matryca jest używana do formowania wycisku, zawierającego co najmniej jeden wydłużony kanał o dowolnym kształcie przekroju.

Wnęka matrycy może być ukształtowana dowolnie tak, aby tworzyła co najmniej jeden dalszy wpust. Korpus matrycy może tworzyć co najmniej jedną dalszą wnękę matrycy.

Korpus matrycy może posiadać płaską powierzchnię przednią, w której znajduje się wgłębienie, zaś krawędzie prowadzące otworu matrycy tworzone są na przecięciu wnęki matrycy i wgłębienia, przy czym wgłębienie ma niejednakową głębokość.

Alternatywnie korpus matrycy może nie mieć płaskiej przedniej powierzchni, a przednia powierzchnia może być wykonana tak, aby tworzyła krawędzie prowadzące wnęki matrycy.

Komora wstępnego formowania może znajdować się ponad wnęką matrycy i być ukształtowana tak, aby zapewniała jednorodną prędkość wyciskania w matrycy. Komora wstępnego formowania może być niejednakowej głębokości, a zatem mieć niejednakową długość nośną i/lub niejednakową szerokość.

W alternatywnym układzie matryca może być ukształtowana tak, aby wytwarzać wycisk w kształcie tulei, wtedy wewnętrzna część matrycy wystaje do wewnątrz otworu wykonanego w zewnętrznej części matrycy.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój wycisku aluminiowego, fig. 2 - częściowy widok matrycy stosowanej do wyciskania elementu z fig. 1, fig. 3 - powiększenie części fig. 2, fig. 4 - schematyczny przekrój wzdłuż linii 4 - 4 z fig. 3, fig. 5 - podobny do fig. 4 widok alternatywnego przykł adu wykonania matrycy fig. 6 - podobny do fig. 2 widok alternatywnego przykładu wykonania matrycy, fig. 7 - schematyczny widok jednego z otworów matrycy z fig. 6, fig. 8 - schematyczny przekrój wzdł u ż linii 8 - 8 z fig. 7, fig. 9 - podobny do fig. 6 widok innego alternatywnego przykładu wykonania matrycy, fig. 10 - schematyczny przekrój alternatywnego przykładu wykonania matrycy, fig. 11 - widok z góry matrycy z fig. 10, a fig. 12 - schematyczny widok ukazujący część sposobu wytwarzania matryc z fig. 1 do 11.

Figury 1 do 4 ukazują aluminiowy wycisk 10, o względnie złożonym kształcie. Wycisk 10 zawiera kilka obszarów, które mogą być uznane za obszary kanałów 12, zawierające odgałęzienia 14, równoległe względem siebie. Pary odgałęzień 14 tworzących kilka obszarów kanałów 12, ukazanych przez fig. 1, oznaczono jako 14a, 14b i 14c.

Figura 2 ukazuje część korpusu 16 matrycy wyciskowej stosowana do wytwarzania wycisku 10. Korpus 16 posiada otwory tworzące parę wnęk 18, z których każda jest ukształtowana do wytwarzania wycisku 10. Fig. 3 ukazuje jedną z wnęk 18 matrycy w sposób bardziej szczegółowy.

Jak ukazuje fig. 3, każda z wnęk 18 matrycy zawiera otwór dostosowany kształtem do kształtu przekroju wycisku 10. Szerokość wnęki 18 zwiększa się od najmniejszej przy krawędziach prowadzących 18a, 18b wnęki 18 (jak to ukazuje fig. 4), dlatego też matryca jest matrycą wyzerowaną.

Krawędź prowadząca korpusu matrycy 16 jest płaska i posiada wgłębienie 20 współliniowe i posiadają ce ten sam kształ t, co wnę ka 18, lecz o wię kszej od niego szerokoś ci. Dodatkowe wgłębienie 22 (jak ukazuje fig. 4) wykonane jest w podstawie wgłębienia 20 i posiada ten sam kształt, co otwór 18, lecz większą od niego szerokość. Jak ukazuje fig. 4, krawędzie prowadzące 18a, 18b wnęki 18 matrycy znajdują się na przecięciu wnęki 18 i wgłębienia 22.

PL 199 786 B1

Jak ukazuje najwyraźniej fig. 3, część korpusu matrycy 16, umieszczona pomiędzy częściami wnęki 18, które w trakcie działania tworzą pary odgałęzień 14, przyjmuje postać występu 24, łączącego się z zewnętrzna częścią 26 korpusu matrycy 16. W trakcie działania obciążenie wyciskanego materiału powoduje odchylenie występu 24 względem części zewnętrznej 26. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia takiego odchylenia, powodującego rozgięcie odgałęzień 14 wycisku 10, bądź też w celu zmniejszenia stopnia ich rozgięcia, matryca wykonywana jest tak, aby kiedy znajduje się ona w położeniu spoczynkowym, krawędzie prowadzące 18a wnęki 18, tworzone przez części występów 24 nie były współpłaszczyznowe z częściami tworzonymi przez odcinki zewnętrznej części 26 i aby były tak ułożone aby odchylenie występów 24 (do położenia ukazanego linią przerywaną przez fig. 4) powodowało zbliżenie towarzyszących krawędzi prowadzących 18a do płaszczyzny zawierającej krawędzie prowadzące 18b związane z częścią zewnętrzną 26, korzystnie do tej samej płaszczyzny. Poprzez zapewnienie, że krawędzie prowadzące 18a i 18b są współpłaszczyznowe podczas pracy, można zmniejszyć obciążenia boczne wyciskanego materiału, a co za tym idzie rozgięcie odgałęzień 14.

W przykł adzie wykonania, ukazanym przez fig 1 do 4, wgłębienie 22 nie ma jednakowej głębokości, a raczej, jak ukazuje fig 4, zawiera obszary 22a, po jednej stronie wnęki 18 matrycy o względnie małej głębokości oraz obszary 22b, po drugiej stronie wnęki 18 matrycy o większej głębokości. Obszary 22a znajdują się na występach 24, zaś głębokość obszarów 22a i 22b jest dobrana tak, aby zapewnić, że występy 24 podczas pracy, znajdują się w swoich odchylonych położeniach, a krawędzie prowadzące 18a i 18b są współpłaszczyznowe.

Jeżeli zachodzi taka potrzeba, wgłębienie 22 może być przesunięte bocznie względem wnęki 18 matrycy w niektórych częściach matrycy, przesunięcie to może również skutkować występowaniem obciążeń bocznych wyciskanego materiału, w celu skorygowania rozgięcia odgałęzień 14, w zazwyczaj stosowany sposób. Technika ta może być zastosowana, na przykład tam, gdzie ilość odgałęzień 14 jest względnie mała i może być korygowana w prosty sposób przy użyciu tej właśnie techniki, bądź też tam, gdzie zastosowanie części z wgłębieniem 22 o różnej głębokości jest niepraktyczne lub nie praktyczne jest pełne korygowanie rozgięcia przy zastosowaniu tej techniki.

Pomimo, iż jak opisano powyżej, podczas pracy krawędzie prowadzące otworu matrycy stają się współpłaszczyznowe, taka potrzeba nie jest koniecznością. W celu uzyskania korzyści, płynących z przedmiotu wynalazku, wszystko co jest niezbędne, to współliniowe ułożenie krawędzi prowadzących, po obu stronach otworu matrycy. Płaszczyzna, na której leżą krawędzie prowadzące jednej części nie musi być tą samą płaszczyzną, na której leżą krawędzie prowadzące drugiej części.

Figura 5 ukazuje alternatywny przykład wykonania, w stosunku do tego ukazanego przez fig. 1 do 4. W układzie ukazanym przez fig. 5 zamiast zastosować wgłębienie 22, sprawiające, że krawędzie prowadzące 18a, 18b nie są współpłaszczyznowe, powierzchnia prowadząca korpusu matrycy 16 nie ma postaci płaskiej, lecz jest ukształtowana, na przykład tak, aby powierzchnia prowadząca w części korpusu matrycy 16, tworzących występy 24 była podniesiona, w stosunku do części tworzących część zewnętrzna 26.

Należy docenić, że w obu układach opisanych powyżej oddzielenie krawędzi prowadzących 18a, 18b, w kierunku wyciskania, jest zmienne, w sposób ciągły i płynny, na powierzchni matrycy, na przykład od maksymalnego przy wierzchołkach występów 24, do minimalnego przy najbardziej oddalonych od nich końcach.

Pomimo, że w opisanych układach wgłębienie 22 ma płaskie dno, może ono również, jeżeli istnieje taka potrzeba, być kątowe. Jeżeli zachodzi taka potrzeba, komora wstępna, kontrolująca przepływ, o zmiennej długości nośnej lub kształcie może być umieszczona ponad otworem matrycy, w celu zapewnienia jednorodnej prędkości przepływu w matrycy. Alternatywą dla tego rozwiązania, w celu uzyskania identycznego efektu, jest powierzchnia nośna o zmiennej długości, umieszczona poniżej krawędzi prowadzących 18a, 18b wnęki matrycy. Ponadto pomimo, że w powyższym opisie występy 24 są równoległe bokami, należy docenić, iż nie jest to konieczne, ponieważ przedmiot wynalazku może być stosowany w matrycach o dowolnym kształcie, na przykład o przekroju zaokrąglonym lub klinowym. Niektóre klinowe odgałęzienia zostały ukazane przez fig. 3 i oznaczone jako 28.

Odległości, o które odchylają się odgałęzienia, a zarazem odległości, o które powinny być oddzielone krawędzie prowadzące wnęki matrycy, podczas spoczynku, są bardzo małe. Fig. 6 ukazuje matrycę z czterema wnękami 18 matrycy, z których każda zawiera kilka występów 24 i odpowiadających im części zewnętrznych 26. Fig. 7 ukazuje, w powiększeniu jedną z wnęk 18, ukazanych przez fig. 6. Jak ukazuje fig. 7, cieniowany obszar jest wnęką 18 matrycy. Wgłębienie 22 otacza część wnęki 18 matrycy, wskutek czego krawędzie prowadzące 18a części wnęki matrycy, tworzonej przez

PL 199 786 B1 występy 24, znajdują się w jednej płaszczyźnie z krawędziami prowadzącymi 18b, tworzonymi przez części zewnętrzne 26, znajdujące się poza tą płaszczyzną. Wgłębienie 22 wykonane jest wyłącznie w częściach zewnętrznych 26 i ma nierówną głębokość. Głębokość wgłębienia 22, w różnych miejscach ukazuje rysunek. Ponadto nie ma płaskiego dna, lecz dno w postaci kątowej, jak to ukazuje fig. 8.

Figura 9 ukazuje matrycę do wytwarzania wycisku o alternatywnym przekroju, zawierającą dwa otwory matrycy. Obciążenia korpusu matrycy nie są jednakowe, lecz zmieniają się w zależności od odległości od krawędzi korpusu matrycy. Na skutek tego występ, znajdujący się blisko środka matrycy odchyla się w innym stopniu, niż podobny występ, znajdujący się blisko krawędzi korpusu matrycy. Oddzielenie krawędzi prowadzących wnęk matrycy w położeniu spoczynkowym, powinno być odpowiednio zmodyfikowane, zaś fig. 9 ukazuje oddzielenie krawędzi prowadzących 18 a, 18b, w różnych punktach, wokół dwóch wnęk 18 matrycy, w położeniu spoczynkowym.

Porównując fig. 9 do fig. 2, należy dostrzec, że wnęki matrycy, pokazanej na fig. 9 są identyczne, zaś wnęki matrycy, ukazanej przez fig. 2 są swoimi lustrzanymi odbiciami. Korzystne jest wytwarzanie identycznych wycisków, ponieważ każda obróbka, następująca zaraz po wyciskaniu może być uproszczona. Technika według wynalazku umożliwia w łatwy sposób wytwarzanie identycznych wycisków przez matryce zawierające kilka wnęk. Jak ukazuje fig. 9, komory 22 mają takie wymiary, aby zapewnić dostarczanie właściwych proporcji wyciskanego metalu do obu wnęk 18 matrycy.

Układ ukazany przez fig. 10 i 11 różni się od układów ukazanych uprzednio tym, że przeznaczony jest do wyciskania wycisków w kształcie tulei. Matryca zawiera część zewnętrzną 30, tworzącą wiele otworów. Każda z wnęk łączy się z częścią części wewnętrznej 32. Części wewnętrzne i zewnętrzne 30, 32 tworzą pomiędzy sobą wnęki 18 matrycy. Każda z wnęk 18 matrycy ma postać wyzerowaną i zawiera krawędzie prowadzące 18 tworzone przez wewnętrzne i zewnętrzne części 30, 32. Wewnętrzna część 32 odchyla się podczas pracy względem części zewnętrznej 30, jak to opisano powyżej. W typowym układzie, odchylenie to powoduje, że krawędzie prowadzące 18a, 18b stają się niewspółliniowe. Matryca według wynalazku ma układ, w którym krawędzie prowadzące 18a, tworzone przez część wewnętrzną 32, są oddzielone od krawędzi tworzonych przez część zewnętrzną 30, w kierunku wyciskania, w taki sposób, aby odchylenie wewnę trznej części 32 powodowało zmniejszenie oddzielenia krawędzi prowadzących 18a, 18b, zmniejszając w ten sposób, na przykład, tendencję wycisków okrągłych do stawania się elipsoidalnymi. Korzystne jest zmniejszenie oddzielenia krawędzi prowadzących 18a, 18b w kierunku wyciskania podczas pracy do zera, jednak w pewnych okolicznościach zmniejszenia oddzielenia do bardzo małej wartości może być również akceptowalne.

W celu wytworzenia matrycy wyciskowej wedł ug wynalazku niezbę dne jest okreś lenie w jakim stopniu każda z części będzie się odchylała podczas pracy. Kiedy określone zostanie odchylenie, wówczas matryca może być zaprojektowana tak, aby zapewnić podczas odchylenia, w warunkach pracy, współliniowość krawędzi prowadzącej po jednej stronie wnęki matrycy krawędzią prowadzącą po drugiej stronie wnęki matrycy, we wszystkich częściach matrycy.

Określenie stopnia odchylenia może być wykonane przy użyciu różnych technik. Na przykład technik biegły w tej dziedzinie, na podstawie swojej własnej wiedzy, z określoną zgodnością może określić prawdopodobne odchylenie. Alternatywnie, przewidywania sił działających w różnych częściach matrycy, a zarazem prawdopodobnego odchylenia tych części może dokonywać model komputerowy. Model ten może z powodzeniem wykorzystywać podejście analizy elementów skończonych. Inną techniką jest pomiar odchyleń części w matrycy o podobnej wnęce i innych podobnych właściwościach, przy zastosowaniu podobnych obciążeń.

Kiedy określone zostanie prawdopodobne odchylenie, wówczas wokół wnęki matrycy wytwarzane są zagłębienia o kontrolowanej głębokości i kształcie, które zapewniają w stanie odchylenia właściwe ułożenie krawędzi prowadzących. Zagłębienie wykonuje się w procesie szlifowania. Fig. 12 ukazuje koło rowkujące 40 z powierzchnią rowkującą 42 w kształcie ściętego stożka. Koło szlifujące 40 jest obrotowe wokół osi nachylonej pod kątem do zamierzonego kierunku wyciskania w celu uzyskania rowka, którego dno jest nachylone pod kątem 10° w stosunku do przedniej powierzchni matrycy. Koło szlifujące 40 ma średnicę około 15 mm.

W celu ulepszenia odporności matrycy na zuż ycie, korzystne jest również przeprowadzenie procesu azotowania.

Pomimo, że powyżej opisano wykonanie wgłębienia w procesie szlifowania, to jeżeli jest to pożądane, można w tym celu zastosować również inne techniki.

Claims (8)

1. Matryca wyciskowa, zawierająca korpus, w którym tworzy się wnęka, przy czym korpus matrycy tworzy część wewnętrzną, która wystaje do wewnątrz części zewnętrznej, znamienna tym, że krawędź prowadząca (18a) części wnęki (18) matrycy, tworzonej przez część wewnętrzną oraz krawędź prowadząca (18b) przeciwnej części wnęki (18) matrycy, tworzonej przez część zewnętrzną są niewspółliniowe względem siebie, kiedy matryca nie jest używana, przy czym krawędź prowadząca (18a) części wnęki (18) matrycy tworzonej przez część wewnętrzną jest usytuowana w odstępie w kierunku wyciskania od krawędzi prowadzącej (18b) części wnęki (18) matrycy tworzonej przez część zewnętrzną na odległość, która nie jest jednakowa wokół wnęki (18) matrycy, przy czym ten odstęp jest taki, aby odchylenie części wewnętrznej, w trakcie używania, powodowało współliniowe ułożenie krawędzi prowadzących (18a, 18b).

2. Matryca według zastrz. 1, znamienna tym, że na matrycy znajduje się wgłębienie (22) o niejednakowej głębokości, przy czym co najmniej część co najmniej jednej krawędzi prowadzącej (18a, 18b) jest utworzona na przecięciu wnęki (18) matrycy i wgłębienia (22).

3. Matryca według zastrz. 1, znamienna tym, że wnęka (18) matrycy ma postać wyzerowaną.

4. Matryca według zastrz. 1, znamienna tym, że wewnętrzna i zewnętrzna część matrycy współpracują ze sobą, wytwarzając podczas używania wycisk o co najmniej jednym obszarze w kształcie kanału.

5. Matryca według zastrz. 1, znamienna tym, że wewnętrzna i zewnętrzna część matrycy współpracują ze sobą, wytwarzając podczas używania wycisk o co najmniej jednym obszarze wydrążonym.

6. Sposób wytwarzania matrycy wyciskowej, znamienny tym, że polega na określaniu, w jakim stopniu będzie odchylała się co najmniej część matrycy podczas używania, oraz na wykonaniu wokół co najmniej części otworu matrycy wgłębienia (22), które posiada niejednakową głębokość, przy czym ta głębokość wgłębienia jest tak dobrana aby w trakcie używania krawędź prowadząca części jednej strony wnęki matrycy była zasadniczo współliniowa z krawędzią prowadzącą przeciwnej części wnęki matrycy.

7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że wgłębienie wykonuje się za pomocą szlifowania.

8. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że odchylenie określa się przy wykorzystaniu techniki analizy elementów gotowych.