PL199625B1 - Szybkozłącze dla rur - Google Patents

Abstract

Przedmiotem wynalazku jest szybkoz lacze (1) dla przewodów rurowych (20) z lacznikami ruro- wymi (10). Szybkozlacze (1) posiada cz es c we- wn etrzn a (2), tulej e zewn etrzn a (4), tulej e we- wn etrzn a (3) z pier scieniem z ebatym (6) i pier- scieniem zaciskowym (5). Tuleja wewn etrzna jest zestawiona z co najmniej dwóch czesci (31) i (32). PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest szybkozłącze dla rur.

W przypadku rurocią gów, zwłaszcza domowych instalacji technicznych, to znaczy dla zasilania budynków w ciepłą i zimną wodę, do stosowania w urządzeniach sanitarnych i obwodach centralnego ogrzewania, w coraz większej mierze stosuje się przewody rurowe z tworzywa sztucznego. Przede wszystkim w przypadku układów grzewczych z przewodami układanymi w podłogach, dla każdego ogrzewanego pomieszczenia muszą być wytworzone co najmniej dwa złącza. Tak więc do zwykłego domu jednorodzinnego konieczne jest zastosowanie około 20-30 złączy. Złącza muszą być stosowane szybko, niezawodnie i w sposób trwały.

Z opisu DE 196 45 853 C1 znane jest szybkozłącze dla rur, mające rurową część wewnę trzną, tuleję wewnętrzną, pierścień zaciskowy, pierścień zębaty i tuleję zewnętrzną. Obszar łączenia łącznika rurowego, patrząc w kierunku od zewnątrz do wewnątrz, zawiera stożkową tuleję łączącą, stożek zaciskowy, który współpracuje z tuleją łączącą i który jest utrzymywany w kierunku osiowym pod wpływem naprężenia sprężyny. Na powierzchni zwróconej do rury, stożek zaciskowy posiada elementy uzębienia, które oddziałują na ścianę zewnętrzną rury. Koniec przewodu rurowego jest prowadzony do łącznika. Gdy zostanie usunięte strzemię zabezpieczające, które utrzymuje sprężynę w stanie wstępnie naprężonym, wówczas sprężyna wciska stożek zaciskowy z określoną siłą stożkową w tuleję zaciskową i elementy uzębienia zazębiają się z zewnętrzną ścianą rury. Szybkozłącze stosuje się jako część dopasowaną do przewodów rurowych prowadzących czynniki w szerokim zakresie ciśnienia i temperatury. W zasadzie szybkozłącze jest wykonane z części metalowych.

Z opisu DE 101 57 304.9 (jeszcze nieopublikowanego) znane jest szybkozłącze dla rur, które posiada łącznik z obszarem sprzęgającym i obszar łączący, przy czym obszar sprzęgający służy do sprzęgania z pasującym do niego łącznikiem rurowym, a obszar łączący służy do łączenia z wolnym końcem przewodu rurowego. W obszarze łączącym, wokół końca przewodu rurowego umieszczony jest pierścień zębaty w postaci części koła, stożek zaciskowy w postaci części koła i kołowa tuleja łącząca. W obszarze łączącym, łącznik posiada co najmniej dwa palce zatrzaskowe, umieszczone na obwodzie koła i usytuowane w kierunku osiowym, ze stopniami zatrzaskowymi, wystającymi odpowiednio w kierunku promieniowym, a w obszarze łączącym umieszczony jest w sposób osiowo przesuwny pierścień zabierakowy dla zabierania tulei łączącej, w odniesieniu do palców zatrzaskowych, zatrzaskiwany na stopniu zatrzaskowym.

Z jeszcze nie opublikowanego opisu DE 102 12 735.2 znane jest szybkozłącze dla rur, które zawiera rurową część wewnętrzną, pierścień zaciskowy i pierścień zębaty, posiadający zęby w postaci części koła. Szybkozłącze posiada tuleję zewnętrzną i tuleję wewnętrzną, która składa się co najmniej z dwóch części.

Zadaniem wynalazku jest opracowanie szybkozłącza, które byłoby wykonane z jak najmniejszej ilości elementów dostosowanych do danego układu rurociągu i które mogłoby być wytwarzane, jak również montowane na miejscu budowy, przy zachowaniu niewielkich kosztów. Ponadto szybkozłącze powinno zapewniać całkowicie niezawodne połączenie, także bez użycia narzędzi instalacyjnych. Zadanie to rozwiązano dzięki temu, że tuleja zewnętrzna posiada cylindryczny obszar, o co najmniej dwóch różnych średnicach wewnętrznych i stożkowy obszar dla ustalania pierścienia zaciskowego i, że tuleja wewnętrzna jest zestawiona z dwóch prawie równych, półkolistych części czaszowych.

Korzystnie obie półkoliste części czaszowe, tworzące tuleję wewnętrzną, są zaopatrzone w gwint zewnę trzny dla tulei zewnę trznej, zaopatrzonej w gwint wewnę trzny.

Według wynalazku tuleja wewnętrzna posiada skierowane promieniowo na zewnątrz powierzchnie, które są tak ukształtowane, że przynajmniej przy montażu wstępnym chwytają pierścień zębaty.

Zgodnie z wynalazkiem tuleja wewnętrzna posiada na obwodzie wewnętrznym dwa, skierowane do wewnątrz, obwodowe występy, które tworzą obwodowy rowek dla ustalenia pasującego do niego występu na obwodzie zewnętrznym części wewnętrznej.

Korzystnie pierścień zaciskowy posiada szczelinę w kierunku obwodowym i jest umieszczony z naprężeniem wstę pnym w stoż kowym obszarze tulei zewnę trznej, oraz posiada na obwodzie wewnętrznym co najmniej jeden występ.

Według wynalazku tuleja zewnętrzna posiada stożkowy obszar wewnętrzny do ustalenia stożkowego pierścienia zaciskowego, a tuleja wewnętrzna posiada na obwodzie zewnętrznym ogranicznik ruchu dla tulei zewnętrznej.

PL 199 625 B1

Zgodnie z wynalazkiem część wewnętrzna posiada co najmniej dwa obszary o różnych średnicach zewnętrznych, a także co najmniej dwa rowki do ustalania pierścieni samouszczelniających o przekroju okrągłym dla uszczelnienia względem przewodu rurowego i łącznika rurowego.

Korzystnie pierścień zębaty jest zamknięty w kierunku obwodowym.

Według wynalazku tuleja zewnętrzna i tuleja wewnętrzna jest wykonana z tworzywa sztucznego i jest przezroczysta.

Zgodnie z wynalazkiem szybkozłącze jest tak zbudowane, że patrząc w kierunku osiowym, na części wewnętrznej najpierw jest umieszczona tuleja wewnętrzna, za którą jest umieszczony pierścień zębaty i pierścień zaciskowy, przy czym tuleja zewnętrzna, przechwytująca pierścień zaciskowy i pierścień zębaty, jest nakręcona na tuleję wewnętrzną aż do ogranicznika ruchu tulei wewnętrznej.

Szybkozłącze jest zbudowane z niewielu, łatwo wytwarzanych pojedynczych części, a sam montaż szybkozłącza z układem rurociągu na miejscu budowy zawiera niewiele czynności i zapewnia niezawodne przyłączenie przewodu rurowego. Ze względów bezpieczeństwa, to znaczy w celu kontroli prawidłowego połączenia szybkozłącza z przewodem rurowym, tuleja zewnętrzna i/lub wewnętrzna jest wykonana z przezroczystego tworzywa sztucznego. Możliwe jest również umieszczenie w odpowiednim miejscu okienka inspekcyjnego.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia szybkozłącze bez łączonego przewodu rurowego, w przekroju, fig. 2 - tuleję wewnętrzną, pierścień zębaty i pierścień zaciskowy, w perspektywie, przy czym tuleja wewnętrzna jest przedstawiona w stanie rozłożonym jak i zmontowanym, fig. 3 - szybkozłącze z wbudowanym przewodem rurowym przed pierwszym zasilaniem ciśnieniem, w przekroju, fig. 4 - szybkozłącze z fig. 3 po zasilaniu ciśnieniem, w przekroju, fig. 5 - możliwy przykład zastosowania szybkozłącza, fig. 6 - druga postać wykonania szybkozłącza, przekroju, fig. 7 - tuleję wewnętrzną z pierścieniem zębatym i pierścieniem zaciskowym, w perspektywie jak na fig. 2, fig. 8 - szybkozłącze z przewodem rurowym w fazie pośredniej, w przekroju, fig. 9 - szybkozłącze z przewodem rurowym w położeniu końcowym, w przekroju, fig. 10 - inny przykład zastosowania szybkozłącza, fig. 11 - wycinek układu rurociągu z dwoma szybkozłączami według wynalazku, częściowo w przekroju, w stanie przed montażem, fig. 12 - wycinek układu rurociągu z fig. 11 w stanie zmontowanym, w widoku, fig. 13 - łącznik szybkozłącza z fig. 11 i 12 przed montaż em, w przekroju, fig. 14 - łącznik z fig. 13, w pierwszej fazie montażu, w przekroju, fig. 15 - łącznik z fig. 14 w ostatniej fazie montażu, w przekroju, fig. 16 - łącznik z fig. 15 zasilany ciśnieniem, w przekroju, a fig. 17-19 inne przykłady zastosowania szybkozłącza.

Na fig. 1 przedstawione jest szybkozłącze 1 do połączenia przewodu rurowego z łącznikiem rurowym 10. Szybkozłącze 1 składa się z cylindrycznej części wewnętrznej 2 w postaci złączki, tulei wewnętrznej, tulei zewnętrznej 4, pierścienia zaciskowego 5 i pierścienia zębatego 6. Z wyjątkiem pierścienia zębatego 6 wykonanego z metalu wszystkie inne części szybkozłącza 1 są wytwarzane z tworzywa sztucznego sposobem formowania wtryskowego.

Na powierzchni zewnętrznej cylindrycznej części wewnętrznej 2 są wykonane rowki 21, w których umieszczone są pierścienie samouszczelniające 22 o przekroju okrągłym. W przybliżeniu pośrodku części wewnętrznej 2, między dwoma obszarami z rowkami 21 i pierścieniami samouszczelniającymi 21, na obwodzie zewnętrznym części wewnętrznej 2 są ukształtowane dwa różne występy 23, 24. Pierwszy występ 23 służy jako ogranicznik ruchu dla łącznika rurowego 10, a drugi występ 24 służy do ustalenia tulei wewnętrznej 3. Tuleja wewnętrzna 3 jest zbudowana z co najmniej dwóch części w postaci wycinka koła, przykładowo z dwóch półczasz 31, 32, które są wytwarzane z tworzywa sztucznego w jednym procesie formowania na wtryskarce i połączone ze sobą za pomocą niewielkiego żebra 39, dlatego też mogą być wytwarzane parami. Tuleja wewnętrzna 2 może być również wytwarzana z szeregu części w postaci wycinka koła. Na powierzchni wewnętrznej tulei wewnętrznej 3 są ukształtowane występy 33, 34. Między pierwszym występem 33 a drugim występem 34 jest wykonany rowek 35 o określonym kształcie geometrycznym. Kształt geometryczny rowka 35 jest dokładnie dopasowany do kształtu geometrycznego drugiego występu 34 części wewnętrznej 2. Podczas wstępnego montażu szybkozłącza 1, półczasze 31, 32 są nakładane na część wewnętrzną 2 i zamykane. Przy tym rowek 35 jest dokładnie wypełniony przez drugi występ 24 części wewnętrznej 2. Dzięki dopasowanym do siebie kształtom geometrycznym rowka 35 i występu 24 wykluczony jest błędny montaż wstępny. Na powierzchni zewnętrznej, w obszarze występów 33, 34, tuleja wewnętrzna 3 posiada gwint zewnętrzny 36, który współpracuje z gwintem wewnętrznym 41 ukształtowanym na powierzchni wewnętrznej tulei zewnętrznej 4. Po prawej stronie tulei wewnętrznej 3, to znaczy od strony przewodu rurowego, na tulei wewnętrznej 3 ukształtowanych jest szereg palców 37. Na wol4

PL 199 625 B1 nych końcach palców 37 są ukształtowane powierzchnie skierowane na zewnątrz tak, że przynajmniej podczas montażu wstępnego pierścień zębaty 6 jest mocowany przez te zewnętrzne powierzchnie palców 37. Palce 37 są stosunkowo cienkie i są ukształtowane sprężyście na tulei wewnętrznej 3. Palce 37 mogą być również ukształtowane w postaci szeregu szczelin w ścianie tulei wewnętrznej 3. Dzięki naprężeniu wstępnemu sprężystych palców 37, pierścień zębaty 6 nie może odłączyć się podczas montażu wstępnego od tulei wewnętrznej 3 i zagubić się. Jeśli pierścień zębaty 6 jest wykonany z metalu i ma obwód zewnętrzny wynoszący 360°, to półczasze 31, 32 po zamknięciu wokół tulei wewnętrznej 3 są również częściowo zestawione. Dzięki temu ułatwiony jest wstępny montaż szybkozłącza.

Do pierścienia zębatego 6 przylega wewnątrz tulei zewnętrznej 4 pierścień zaciskowy 5. Patrząc od strony przewodu rurowego, tuleja zewnętrzna 4 posiada usytuowane jeden za drugim, cztery różne obszary, spełniające zróżnicowane zadanie: stożkowy obszar wewnętrzny 42, który współpracuje z również stożkową powierzchnią zewnętrzną 52 pierścienia zaciskowego 5, przylegający do niego pierwszy cylindryczny obszar 43 o średnicy wewnętrznej d1, do ustalenia ściany zewnętrznej 61 pierścienia zębatego 6, zawierającego palce 37 tulei wewnętrznej 3, drugi cylindryczny obszar 44 z gwintem wewnętrznym 41 o średnicy wewnętrznej d2 i ostatni cylindryczny obszar 45 o średnicy wewnętrznej d3 do unieruchomienia półczasz 31, 32 tulei wewnętrznej 3. Tuleja wewnętrzna 3 posiada obszar krawędziowy 38 o większej średnicy zewnętrznej od pozostałej części tulei zewnętrznej 3. Podczas wkręcania tulei zewnętrznej 4, ten obszar krawędziowy 38 działa jako ogranicznik ruchu dla tulei zewnętrznej 4.

Stożkowa powierzchnia zewnętrzna 52 pierścienia zaciskowego 5 jest dopasowana do stożkowego obszaru wewnętrznego 42 tulei zewnętrznej 4. Ponadto pierścień zaciskowy 5 posiada co najmniej jeden występ 53 w obszarze wewnętrznym. Występy 53 służą do podwyższenia nacisku, który oddziaływuje na zamontowany przewód rurowy. W każdym położeniu szybkozłącza, to znaczy zarówno po montażu wstępnym, jak i po montażu ostatecznym, powierzchnia zewnętrzna 52 stożkowego pierścienia zaciskowego 5 znajduje się stale, przynajmniej w pewnym obszarze, w położeniu zetknięcia ze stożkowym obszarem wewnętrznym 42 tulei zewnętrznej 4.

Tuleja wewnętrzna 3 i/lub tuleja zewnętrzna 4 jest wykonana z przezroczystego materiału, przykładowo z tworzywa sztucznego.

Jak przedstawiono na fig. 2 w celu ułatwienia montażu tuleja wewnętrzna 3 jest wykonana z dwóch półczasz 31 i 32, przy czym półczasze 31, 32 są połączone za pomocą żebra 39. Na obwodzie wewnętrznym pierścień zębaty 6 posiada zęby 62 do unieruchomienia przewodu rurowego. Stożkowy pierścień zaciskowy 5 posiada szczelinę 54. Przed pierwszym wprowadzeniem do obszaru stożkowego tulei zewnętrznej 4, pierścień zaciskowy 5 zostaje wstępnie naprężony. Wstępne naprężenie pierścienia zaciskowego 5 służy do tego, aby pierścień zębaty 6 utrzymywany był na palcach 37 tulei wewnętrznej 3 w sposób nieprzesuwny.

Montaż szybkozłącza 1 przeprowadza się w ten sposób, że w pierwszym etapie po wprowadzeniu pierścieni samouszczelniających 22 do rowków 21 części wewnętrznej 2, obie półczasze 31, 32 są mocowane z odpowiednim dopasowaniem na części wewnętrznej 2, przy czym występ 24 części wewnętrznej 2 wchodzi w rowek 35 tulei wewnętrznej 3. Występ 24 jest dokładnie dopasowany do rowka 35. Obie podczasze 31, 32 są tak wykonane, że w stanie złożenia powstaje zamknięty gwint zewnętrzny 36, który współpracuje z gwintem wewnętrznym 41 tulei zewnętrznej 4. W drugim etapie pierścień zębaty 6 jest nasuwany na palce 37 złożonej tulei wewnętrznej 3 i unieruchamiany na powierzchniach zewnętrznych palców 37.

W trzecim etapie pierś cień zaciskowy 5 jest osadzany z naprężeniem wstę pnym w tulei zewnętrznej 4, a w czwartym etapie, tuleja zewnętrzna 4 jest nakręcana na tuleję wewnętrzną 3 aż do ogranicznika ruchu 38. Tym samym szybkozłącze 1 jest wstępnie zamontowane na miejscu budowy. Podczas wprowadzania łącznika rurowego 10, palce zatrzaskowe 17 (fig. 2), które są ukształtowane sprężyście na tulei wewnętrznej 3, wchodzą w rowek 18 łącznika rurowego 10. Rowek 18 jest uwidoczniony na fig. 1, 3 i 4.

Sposób działania szybkozłącza 1 jest przedstawiony na fig. 3 i 4. Przewód rurowy 20 według fig. 3 jest wprowadzany do szybkozłącza 1 aż do osiągnięcia pierwszego występu 34 tulei wewnętrznej 3. Gdy przewód rurowy 20 zostanie obciążony ciśnieniem, wówczas uzyskuje się stan, przedstawiony na fig. 4. Przewód rurowy 20 odsuwa się nieco od występu 34 tulei wewnętrznej 3 i zostaje unieruchomiony za pomocą zębów 62, umieszczonych w pierścieniu zębatym 6 oraz występów 53 pierścienia zaciskowego 5, dzięki czemu powstaje niezawodne połączenie.

PL 199 625 B1

Na fig. 5 przedstawiony jest przykład zastosowania szybkozłącza 1. Odpowiednio dwa szybkozłącza 1, 1' są połączone z końcami łącznika rurowego 10', który jest ukształtowany przykładowo jako kształtka rurowa w postaci litery T. W celu kontroli niezawodnego połączenia, szybkozłącza 1, 1' posiadają okienka inspekcyjne 19, lub są wykonane z przezroczystego materiału. Podczas łączenia szybkozłączki 1, 1' z kształtką rurową 10' w postaci litery T, przy zatrzaskiwaniu palców zatrzaskowych 17 w rowku 18 powstaje sygnał akustyczny w rodzaju „kliknięcia.

Na fig. 6 - 10 przedstawiony jest drugi przykład wykonania szybkozłącza.

Na fig. 6 przedstawione jest szybkozłącze 101 dla połączenia z przewodem rurowym 120. Na części wewnętrznej 102 w postaci złączki, która służy jako nośnik dla przewodu rurowego 120, jest umieszczona tuleja wewnętrzna 103, na którą z kolei jest nakręcana tuleja zewnętrzna 104. Wewnątrz szybkozłącza 101, patrząc w kierunku przewodu rurowego 120, przed tuleją wewnętrzną 103 jest umieszczony pierścień zębaty 106 i pierścień zaciskowy 105. Tuleja wewnętrzna 103 jest ukształtowana jako dwuczęściowa - utworzona z dwóch półczasz 107 i 108. Tuleja wewnętrzna 103 posiada gwint zewnętrzny 109, który współpracuje z gwintem wewnętrznym 110 na tulei zewnętrznej 104. Pierścień zaciskowy 105 posiada stożkowo ukształtowaną powierzchnię płaszcza 111, odpowiednio dopasowaną do stożkowego obszaru wewnętrznego tulei zewnętrznej 104.

Ponadto pierścień zaciskowy 105 jest zaopatrzony w obszarze wewnętrznym w co najmniej jeden występ 118. Tuleja wewnętrzna 103 posiada występy 112, które wchodzą w rowki 113, umieszczone w części wewnętrznej 102. Część wewnętrzna 102 posiada co najmniej dwa obszary 114 i 115 o zróż nicowanych ś rednicach. W celu uszczelnienia, w obszarach 114 i 115 części wewnę trznej 102 umieszczone są odpowiednio dwa pierścienie samouszczelniające 116 i 117 o przekroju okrągłym. Ogranicznik ruchu 119 służy jako ogranicznik przesuwu tulei zewnętrznej 104. Część wewnętrzna 103 posiada na swoim końcu przedłużenie 125, w którym w celu oszczędności materiału wykonane są szczeliny 12. Tuleja wewnętrzna 103 i/lub tuleja zewnętrzna 104 jest wykonana z przezroczystego materiału, przykładowo tworzywa sztucznego.

Na fig. 7, analogicznie do fig. 4, tuleja wewnętrzna jest wykonana z dwóch półczasz 107 i 108, przy czym półczasze 107 i 108 są połączone ze sobą za pomocą żebra 126. W tej postaci wykonania tuleja wewnętrzna 103 nie posiada szczelin 121 na przedłużeniu 125.

Na obwodzie wewnętrznym pierścień zębaty 105 posiada zęby 127 do unieruchamiania przewodu rurowego 120.

Pierścień zaciskowy 105 posiada przerwanie 123. Stożkowy obszar 111 i występ 119 odpowiada analogicznym elementom na fig. 6.

Montaż szybkozłącza przeprowadza się w ten sposób, że w pierwszym etapie, po umieszczeniu pierścieni samouszczelniających 116 i 117, obie połówki 107 i 108 są nakładane z odpowiednim dopasowaniem na część wewnętrzną 102, przy czym występy 112 tulei wewnętrznej 103 wchodzą w rowki 113 części wewnę trznej 102. Obie poł ówki 107 i 108 są wykonane w ten sposób, ż e w poł ożeniu zamkniętym powstaje zamknięty gwint zewnętrzny 9, który współpracuje z gwintem wewnętrznym 110 tulei zewnętrznej 103.

W drugim etapie, w tulei zewnę trznej 104 zostaje osadzony pierś cień zaciskowy 105 i pierś cień zębaty 106.

W końcu w trzecim etapie tuleja zewnę trzna 104 zostaje nakręcona na tuleję wewnę trzną 103 aż do osiągnięcia ogranicznika ruchu 119.

W ten sposób szybkozłącze 101 zostało zmontowane i jest gotowe do uż ycia.

Sposób działania szybkozłącza 101 jest przedstawiony na fig. 8 i 9 i jest analogiczny do opisanego według fig. 4. Przewód rurowy 120 jest wprowadzany do szybkozłącza 101 aż do wewnętrznego ogranicznika ruchu 128. Gdy przewód rurowy 120 zostanie obciążony ciśnieniem, wówczas uzyskuje się stan, przedstawiony na fig. 9. Przewód rurowy 120 odsuwa się nieco od ogranicznika ruchu 128 i jest unieruchamiany za pomocą zębów 127, umieszczonych w pierścieniu zębatym 106, oraz za pomocą pierścienia zaciskowego 105, dzięki czemu powstaje niezawodne połączenie.

Na fig. 10 przedstawiony jest przykład zastosowania szybkozłączy 101. Odpowiednio dwa szybkozłącza 101, 101' są połączone z końcami kształtki rurowej 129. W celu kontroli niezawodności połączenia, szybkozłącza 101,101' posiadają okienka inspekcyjne 130, 130', lub są wykonane z przezroczystego materiału. Podczas łączenia szybkozłącza z kształtką rurową, zostaje wytworzony sygnał akustyczny w postaci „kliknięcia.

Na fig. 11 - 19 przedstawiony jest inny przykład wykonania szybkozłącza.

PL 199 625 B1

Na fig. 11 przedstawiony jest wycinek układu rurociągu z dwoma szybkozłączami 201, 201' łącznikiem rurowym 202. Szybkozłącze 201, 201' posiada obszar sprzęgający 203, który jest ukształtowany uzupełniająco wobec obszaru ustalającego 204 łącznika rurowego 202 oraz obszar łączący 205, dzięki czemu można w prosty sposób i szybko utworzyć połączenie przewodu rurowego. Obszar łączący 205 służy do połączenia z końcem 206 przewodu rurowego 207 i zostanie wyczerpująco opisany na podstawie fig.13 - 16. Łącznik rurowy 202 jest ukształtowany w postaci litery T, z możliwością łączenia końców 206 trzech przewodów rurowych 207. Przewody rurowe 207 mogą być wykonane z tworzywa sztucznego, z materiał u warstwowego z metalu i tworzywa sztucznego albo z metalu lekkiego.

Na fig. 11 są przedstawione dwa końce 206 przewodu rurowego, połączone z dwoma obszarami ustalającymi 204, 204', umieszczonymi względem siebie pod kątem 90°. Z trzecim obszarem ustalającym 204 nie jest połączony przewód rurowy, lecz zatyczka blokująca 208. Jest widoczne, że za pomocą kombinacji łącznika rurowego 202 w postaci litery T i zatyczki blokującej 208 mogą być połączone ze sobą różne układy przewodów rurowych. Możliwe jest również, że obszary ustalające 204, 204', 204 posiadają różne średnice wewnętrzne przewodu, dzięki czemu mogą być łączone ze sobą przewody rurowe o zróżnicowanych średnicach. Ze względu na zdolność dopasowania do różnych warunków roboczych, łącznik rurowy 202 jest określany również jako moduł 202. Zatyczka blokująca 208 posiada obszar sprzęgający 203, który jest ukształtowany identycznie jak obszar sprzęgający 203, 203' szybkozłącza 201, 201' i posiada okienko inspekcyjne 209'.

Na fig. 12 przedstawiony jest wycinek układu rurociągu z fig.11, tym razem w położeniu zmontowanym. W obszarach łączących 205, 205' są umieszczone okienka inspekcyjne 209, 209'. Przez okienka inspekcyjne 209, 209' można zaobserwować, że proces łączenia szybkozłącza 201 z rurą 207 został zakończony i powstało niezawodne połączenie.

Na podstawie etapów według fig. 13 - 16 opisane są poszczególne fazy procesu łączenia końca przewodu rurowego 206 z szybkozłączem 201.

Na fig. 13 przedstawiony jest koniec 206 przewodu rurowego 207 i szybkozłącze 201. Szybkozłącze 201 przedstawione jest w stanie dostarczonym na plac budowy. Szybkozłącze 201 posiadające obszar łączący 205 i przylegający do niego w kierunku osiowym obszar sprzęgający 203 jest wykonane z tworzywa sztucznego, przykładowo metodą formowania wtryskowego. Przed montażem, koniec 206 przewodu rurowego 207 z tworzywa sztucznego jest kalibrowany od wewnątrz, to znaczy dostosowywany do właściwej średnicy wewnętrznej i od strony końca na powierzchni wewnętrznej posiada sfazowanie 210. Patrząc od wewnątrz w kierunku na zewnątrz, w obszarze łączącym 205 szybkozłącza 201 widoczne są następujące poszczególne elementy: pierścień zabierający 211, pierścień zębaty 212, stożek zaciskowy 213 i tuleja łącząca 214.

W obszarze łączącym 206 ukształtowane są co najmniej dwa palce zatrzaskowe 215. Na granicy między obszarem łączącym 205 a obszarem sprzęgającym 203 ukształtowany jest ogranicznik ruchu 216, który służy jako ogranicznik ruchu osiowego tulei łączącej 214, w odniesieniu do obszaru łączącego 205 łącznika 201. Ogranicznik ruchu 216 jest ukształtowany jako pierścieniowy występ, umieszczony na obwodzie zewnętrznym łącznika 201. Pierścień zabierający 211 jest umieszczony z dopasowaniem do rowka 217 na powierzchni wewnę trznej tulei łączącej 214.

Pasowanie między tuleją łączącą 214 a pierścieniem zabierającym 211 jest dokładne do tego stopnia, że w przypadku ruchu osiowego pierścienia zabierającego 211, tuleja łącząca 214 wykonuje z nim taki sam ruch. Przynajmniej w obszarze rowka 217, zarówno pierś cień zabierają cy 211, jak i tuleja łącząca 214 są wykonane o pełnym obwodzie koła i tworzą stabilny i obciążalny zestaw. W przypadku montażu łącznika 201 z końcem przewodu rurowego 206, zestaw ten służy do przenoszenia sił, używanych przy zestawianiu elementów.

Pierścień zabierający 211 jest ukształtowany w postaci tarczy pierścieniowej 211. W tarczy pierścieniowej 211 są wykonane otwory 218 w postaci części koła, przelotowe w kierunku osiowym. Na każdy palec zatrzaskowy 215 przypada jeden otwór 218. Dwa, trzy lub więcej palców zatrzaskowych 215 jest umieszczonych na obwodzie koła, w odstępie od ściany wewnętrznej obszaru łączącego 205. Palce zatrzaskowe 215 posiadają szereg stopni zatrzaskowych 219 wystających w kierunku promieniowym. Pierścień zabierający 211 posiada w otworach 218 odpowiednio po jednym rowku 220, które współpracują ze stopniami zatrzaskowymi 219 palców zatrzaskowych 215.

Zarówno pierścień zębaty 212, jak i stożek zaciskowy 213 są ukształtowane w postaci części koła. Pierścień zębaty 212 i stożek zaciskowy 213 są otwarte na pewnej części obwodu, aby elementy te mogły zmieniać swój kształt, to znaczy zwężać się wtedy, gdy w kierunku promieniowym na pierPL 199 625 B1 ścień zębaty 212 i stożek zaciskowy 213 oddziaływuje siła. Pierścień zębaty 212 jest osadzony z pasowaniem w zagłębieniu 221 na powierzchni wewnętrznej stożka zaciskowego 213. Tym samym pierścień zębaty 212 i stożek zaciskowy 213 tworzą stabilny zespół. W przypadku wywierania nacisku na stożek zaciskowy 213 w kierunku od zewnątrz do wewnątrz, średnica pierścienia zębatego 212 będzie się zmniejszała. Pierścień zębaty 212 jest wytwarzany z taśmy metalowej za pomocą wykrajania, wycinania i gięcia. Stożek zaciskowy 213 jest wytwarzany metodą formowania wtryskowego, podobnie jak wszystkie pozostałe części składowe szybkozłącza.

W chwili dostawy, stoż ek zaciskowy 213 znajduje się wewną trz tulei łączą cej 214 na obwodzie koła o możliwie największej średnicy. Pierścień zabierający 211, który zabiera ze sobą tuleję zabezpieczającą 214 w kierunku osiowym, zazębia się za pomocą nosków zatrzaskowych 220 z tymi spośród stopni zatrzaskowych 219, które, patrząc w kierunku osiowym, są najbardziej oddalone od obszaru sprzęgającego 203. Powierzchnia czołowa pierścienia zabierającego 211 leży na tej samej wysokości co powierzchnia czołowa stopni zatrzaskowych 219, lub nieco wyżej. Stożek zaciskowy 213 przylega do powierzchni czołowej pierścienia zabierającego 211. Na fig. 13 nie są uwidocznione pierścienie samouszczelniające o przekroju okrągłym, które są umieszczone w innych obwodowych rowkach, w celu uszczelnienia czynnika wobec atmosfery zewnętrznej.

W porównaniu do fig. 13, na fig. 14 szybkozłącze 201 jest nasadzone obszarem łączą cym 205 na koniec 206 przewodu rurowego 207. Instalator pracujący na placu budowy jedną ręką przytrzymuje wolny koniec 206 ułożonego już, giętkiego przewodu rurowego 207 z tworzywa sztucznego, odgina go od ściany lub podłogi na wymiar potrzebny do obróbki, a drugą ręką nasadza szybkozłącze 201 na koniec przewodu rurowego 206. W położeniu przedstawionym na fig. 14, na koniec 206 lub szybkozłącze 201 wywierany jest nacisk. Koniec 206 przewodu rurowego 207 styka się z pierścieniem zabierającym 211, a stożek zaciskowy 213 nie został jeszcze osiowo przesunięty. Zgodnie z położeniem według fig. 14, podobnie jak według fig. 13, w okienku inspekcyjnym 209 jest jeszcze widoczny stożek zaciskowy 213. Przez okienko inspekcyjne 209 można obserwować, że stożek zaciskowy 213 nie przemieścił się jeszcze w odniesieniu do tulei łączącej 214.

Na fig. 15 jest przedstawione szybkozłącze 201 z przewodem rurowym 207 wsuniętym aż do oporu. Przy tym przesuwaniu nosek zatrzaskowy 220 pierścienia zabierającego 211 przeskakuje przez stopnie zatrzaskowe 219 palców zatrzaskowych 215, co jest słyszalne dla instalatora. Ponieważ przed ruchem wsuwania koniec 206 przewodu rurowego 207 przylegał do pierścienia zabierającego 211 (fig. 14), to wskutek ruchu wpychania, stożek zaciskowy 213 przesuwa się w kierunku osiowym w odniesieniu do tulei łączą cej 214 i przewodu rurowego 207 aż do ogranicznika ruchu 216.

Ponieważ stożek zaciskowy 213 ma stożkową powierzchnię zewnętrzną i powierzchnia zewnętrzna tulei łączącej 214 jest również stożkowa, to wskutek wspomnianego osiowego ruchu, stożek zaciskowy 213, a tym samym również pierścień zębaty 212, są ściskane w kierunku promieniowym, to znaczy w kierunku ściany zewnętrznej przewodu rurowego 207.

W odróżnieniu od wielu innych szybkozłączy, przykładowo szybkozłączy z zamknięciem bagnetowym lub nakrętką, szybkozłącze według wynalazku nie jest utworzone za pomocą ruchu obracania, lecz za pomocą liniowego ruchu wsuwania.

Wykonany z metalu pierścień zębaty 212 posiada na obwodzie wewnętrznym dużą ilość rozdzielonych zębów 222, z których na fig. 15 przedstawione są dwa zęby 222. Metalowe zęby 222 są wciskane w ścianę zewnętrzną przewodu rurowego 207 z tworzywa sztucznego. W okienku inspekcyjnym 209 nie jest już widoczny stożek zaciskowy 213. Dzięki usłyszeniu wyczuwalnego sygnału z nosków zatrzaskowych 220, które przeskakują przez stopnie zatrzaskowe 219, i obserwacji okienka inspekcyjnego 209, instalator może się upewnić, że szybkozłącze 201 zostało połączone całkowicie i niezawodnie z koń cem 206 przewodu rurowego 207. W okienku inspekcyjnym, lub okienkach inspekcyjnych 209, nie jest widoczny stożek zaciskowy 213, lecz jedynie palce zatrzaskowe 215 albo, w zależności od ustawienia kątowego tulei łączącej 214 w odniesieniu do palców zatrzaskowych 215, ściana zewnętrzna przewodu rurowego 207.

W położ eniu według fig.15, układ rurociągu nie jest obciążony ciśnieniem, to znaczy, że szybkozłącze 201 nie zostało jeszcze połączone z łącznikiem rurowym lub modułem 202.

W przeciwieństwie do fig.15, w położeniu według fig.16 szybkozłącze 201 jest połączone z końcem przewodu rurowego 207 i nie przedstawioną częścią łączącą 202 tak, że układ rurociągu zostaje zasilony ciśnieniem czynnika. Dzięki działaniu czynnika ciśnieniowego, przewód rurowy 207 i stożek zaciskowy 213 jest łatwo wypychany z szybkozłącza 201, co zostało przedstawione z pewnym powiększeniem, aby można było łatwiej zaobserwować proporcje.

PL 199 625 B1

Z powodu ruchu wysuwania stoż ka zaciskowego 213, co jest spowodowane podwyż szeniem ciśnienia, coraz bardziej zmniejsza się średnica tulei łączącej 214 tak, że zęby 222 pierścienia zębatego 212 coraz głębiej wchodzą w materiał ściany zewnętrznej końca 206 przewodu rurowego 207. W tych obszarach pierścienia zębatego 212, w których nie ma wykrojonych zębów 222 skierowanych do wewnątrz, posiada on w zasadzie cylindryczny profil i przylega do ściany zewnętrznej przewodu rurowego 207. Szczególny profil pierścienia zębatego 212 uniemożliwia żeby zęby 222 zbyt głęboko weszły w tworzywo sztuczne. Także szczególne ukształtowanie ściany wewnętrznej stożka zaciskowego 213 z również cylindrycznym obszarem i zębami 223 z tworzywa sztucznego przyczynia się do tego, że zęby 222, 223 nie wchodzą głębiej w tworzywo sztuczne przewodu rurowego 207, niż na dokładnie określoną, głębokość. Tym samym uniemożliwia się żeby w przypadku zbyt wysokiej siły wyciągania koniec przewodu rurowego 206 został odcięty przez metalowe zęby 222.

Na fig. 17 przedstawione jest szybkozłącze z fig. 11 - 16 połączone z przyłączem 225 dla armatury do instalacji sanitarnych.

Na fig. 18 przedstawiony jest łącznik rurowy - moduł 202 z zatyczką blokującą 208 i dwoma szybkozłączami 201, 231. Szybkozłącze 231 ma większą średnicę od szybkozłącza 201. W ten sposób zaznaczono, że przy zastosowaniu tego samego modułu 202 mogą być wytworzone również redukcje lub przejścia o zróżnicowanych średnicach. Moduł 202 może być wytworzony z tworzywa sztucznego lub z metalu, a tym samym może być dopasowany do różnych materiałów przewodu rurowego.

Na fig. 19 przedstawione są dwa szybkozłącza 201 i dwa moduły 202, które są połączone ze sobą za pomocą elementu pośredniego 232. Na dwóch naprzeciwległych powierzchniach, element pośredni 232 posiada obszary łączące 235, które są ukształtowane identycznie, jak obszary łączące 205 z fig. 11 - 16. W ten sposób zaznaczono, że za pomocą dowolnej ilości modułów 202 i elementów pośrednich 232 mogą być również wytworzone tak zwane rury rozgałęźne albo armatury rozgałęźne. Zamiast dalszego modułu 202, na element pośredni 232 może być nasadzony również element przejściowy 236, przykładowo z gwintem zewnętrznym. Obszar łączący 235 posiada cztery zewnętrzne obszary sprężyste 238, w postaci części koła, z hakami zatrzaskowymi 239. Haki zatrzaskowe 239 są skierowane promieniowo do wewnątrz z tym, że w przypadku odpowiednio odwróconego ukształtowania obszaru łączącego 235, mogą być wykonane jako skierowane na zewnątrz.

Claims (14)

1. Szybkozłącze dla rur, z rurową częścią wewnętrzną, tuleją wewnętrzną, pierścieniem zaciskowym, pierścieniem zębatym, posiadającym zęby w postaci wycinka koła i tuleją zewnętrzną, znamienne tym, że tuleja zewnętrzna (4) posiada cylindryczny obszar o co najmniej dwóch różnych średnicach wewnętrznych (d1, d2, d3) i stożkowy obszar dla ustalania pierścienia zaciskowego (5) i że tuleja wewnętrzna (3) jest zestawiona z dwóch prawie równych, półkolistych części czaszowych (31, 32).

2. Szybkozłącze według zastrz. 1, znamienne tym, że obie półkoliste części czaszowe (31, 32), tworzące tuleję wewnętrzną (3), są zaopatrzone w gwint zewnętrzny (36) dla tulei zewnętrznej (4), zaopatrzonej w gwint wewnętrzny (41).

3. Szybkozłącze według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że tuleja wewnętrzna (3) posiada skierowane promieniowo na zewnątrz powierzchnie (37), które są tak ukształtowane, że przynajmniej przy montażu wstępnym chwytają pierścień zębaty (6).

4. Szybkozłącze według zastrz. 3, znamienne tym, że tuleja wewnętrzna (3) posiada na obwodzie wewnętrznym dwa, skierowane do wewnątrz, obwodowe występy (33, 34), które tworzą obwodowy rowek (35) dla ustalenia pasującego do niego występu (24) na obwodzie zewnętrznym części wewnętrznej (2).

5. Szybkozłącze według zastrz. 1, znamienne tym, że pierścień zaciskowy (5) posiada szczelinę (54) w kierunku obwodowym i jest umieszczony z naprężeniem wstępnym w tulei zewnętrznej (4).

6. Szybkozłącze według zastrz. 5, znamienne tym, że pierścień zaciskowy (5) posiada na obwodzie wewnętrznym co najmniej jeden występ (53).

7. Szybkozłącze według zastrz. 5, znamienne tym, że tuleja zewnętrzna (4) posiada stożkowy obszar wewnętrzny (42) do ustalenia stożkowego pierścienia zaciskowego (5).

PL 199 625 B1

8. Szybkozłącze według zastrz. 4, znamienne tym, że tuleja wewnętrzna (3) posiada na obwodzie zewnętrznym ogranicznik ruchu (38) dla tulei zewnętrznej (4).

9. Szybkozłącze według zastrz. 4, znamienne tym, że część wewnętrzna (2) posiada co najmniej dwa obszary o różnych średnicach zewnętrznych.

10. Szybkozłącze według zastrz. 9, znamienne tym, że część wewnętrzna (2) posiada co najmniej dwa rowki (21) do ustalania pierścieni samouszczelniających (22) o przekroju okrągłym dla uszczelnienia części wewnętrznej (2) względem przewodu rurowego (20) i łącznika rurowego (10).

11. Szybkozłącze według zastrz. 3, znamienne tym, że pierścień zębaty (6) jest zamknięty w kierunku obwodowym.

12. Szybkozłącze według zastrz. 1, znamienne tym, że tuleja zewnętrzna (4) i tuleja wewnętrzna (3) jest wykonana z tworzywa sztucznego.

13. Szybkozłącze według zastrz. 12, znamienne tym, że tuleja zewnętrzna (4) i tuleja wewnętrzna (3) jest przezroczysta.

14. Szybkozłącze według zastrz. 1, znamienne tym, że patrząc w kierunku osiowym, na części wewnętrznej (2) najpierw jest umieszczona tuleja wewnętrzna (3), za którą jest umieszczony pierścień zębaty (6) i pierścień zaciskowy (5), przy czym tuleja zewnętrzna (4), przechwytująca pierścień zaciskowy (5) i pierścień zębaty (1), jest nakręcona na tuleję wewnętrzną (3) aż do ogranicznika ruchu (38) tulei wewnętrznej (3).