PL195273B1 - Związki wykazujące aktywność neuronalną, kompozycja farmaceutyczna zawierająca taki związek oraz zastosowanie tych związków - Google Patents

Abstract

1. Zwi azek wybrany spo sród nast epuj acych grup zwi azków przedstawionych w tabelach 1, 2 i 3: PL PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku są związki wykazujące aktywność neuronalną, kompozycja farmaceutyczna zawierająca taki związek oraz zastosowanie tych związków. Związki i kompozycje można stosować same lub w połączeniu z czynnikiem neurotroficznym, takim jak czynnik wzrostu nerwu, w sposobach leczenia lub zapobiegania uszkodzeniom neuronów spowodowanym chorobą bądź urazem fizycznym.

Choroby neurologiczne wiążą się ze śmiercią lub uszkodzeniem komórek nerwowych. Przykładowo, utrata neuronów dopaminergicznych w istocie szarej stanowi przyczynę choroby Parkinsona. Aczkolwiek nie ustalono jeszcze mechanizmu molekularnego neurodegeneracji w chorobie Alzheimera, zapalenie i odkładanie się białka amyloidowego β i inne podobne czynniki mogą upośledzać funkcje lub przeżycie neuronów. U pacjentów cierpiących na niedokrwienie mózgu lub uszkodzenia rdzenia kręgowego obserwuje się ekstensywną śmierć komórek nerwowych. W chwili obecnej brak jest zadowalającego leczenia takich chorób.

Jedna z metod leczenia chorób neurologicznych polega na stosowaniu leków zdolnych do hamowania śmierci komórek nerwowych. Najnowsze podejścia obejmują pobudzanie regeneracji nerwu za pomocą leków, które stymulują wzrost neurytu.

Wzrost neurytu może być stymulowany in vitro przez czynniki wzrostu nerwu (NFG). Przykładowo, czynnik neurotroficzny pochodzący z linii komórek gleju (GDNF) wykazuje aktywność neurotroficzną zarówno in vivo, jak i in vitro, i jest obecnie badany w leczeniu choroby Parkinsona. Wykazano, że insulina i insulino-podobne czynniki wzrostowe stymulują wzrost neurytów w szczurzych komórkach pheochromocytoma PC12 i w hodowanych neuronach współczulnych i czuciowych [Recio-Pinto i in., J. Neurosci., 6, str. 1211-1219 (1986)]. Insulina i insulino-podobne czynniki wzrostowe stymulują również regenerację uszkodzonych nerwów ruchowych in vivo i in vitro [Near i in., PNAS, str. 11716-11720 (1992); i Edblach i in., Brain Res., 641, str. 76-82 (1994)]. Podobnie, czynnik wzrostu fibroblastów (FGF) stymuluje proliferację neuronów [D. Gospodarowicz i in., Cell Differ., 19, str. 1 (1986)] i wzrost [M.A. Walter i in., Lymphokine Cytokine Res., 12, str. 135 (1993)].

Jednakże, ze stosowaniem czynników wzrostu nerwu do leczenia chorób neurologicznych wiąże się kilka niedogodności. Nie pokonują one łatwo bariery krew-mózg. Są nietrwałe w osoczu. Mają słabe własności związane z dostępnością leku.

Stwierdzono ostatnio, że małe cząsteczki stymulują wzrost aksonu in vivo. U pacjentów cierpiących na choroby neurologiczne takie stymulowanie wzrostu neurytu może chronić neurony przed dalszą degeneracją i przyspieszać regenerację komórek nerwowych. Przykładowo, wykazano, że estrogen pobudza wzrost aksonów i dendrytów, które są neurytami wysyłanymi przez komórki nerwowe w celu komunikacji w rozwijającym się lub uszkodzonym mózgu dorosłego człowieka [(C. Dominique Toran-Allerand i in., J. Steroid Biochem. Mol. Biol., 56, str. 169-78 (1996); i B.S. McEven i in., Brain Res. Dev. Brain. Res., 87, str. 91-95 (1995)]. U kobiet przyjmujących estrogen postęp w chorobie Alzheimera może być spowolniony. Zgodnie z hipotezą, estrogen uzupełnia NGF i inne neurotrofiny, wspomagając tym samym różnicowanie się i przeżycie neuronów.

Jak donoszono, związki wykazujące powinowactwo wobec białka wiążącego FK506 (FKBP), które hamują aktywność rotamazy białkowej, wykazują również aktywność stymulującą wzrost nerwu. [Lyons i in., PNAS, 91, str. 3191-3195). Wiele spośród tych związków wykazuje także aktywność immunosupresyjną.

Wykazano, że lek immunosupresyjny, FK506 (takrolimus), działa synergistycznie z NGF w stymulowaniu wzrostu neurytu w komórkach PC12, jak również w zwojach czuciowych [Lyons i in., PNAS, 91, str. 3191-3195 (1994)]. Stwierdzono również, że związek ten ma działanie neuroochronne w ogniskowym niedokrwieniu mózgu [J. Sharkey i S.P. Butcher, Nature, 371, str. 336-339 (1994)] i zwiększa szybkość regeneracji aksonu w uszkodzonym nerwie kulszowym [Gold i in., J. Neurosci., 15, str. 7509-16 (1995)] .

Jednakże, stosowanie związków immunosupresyjnych ma oczywiste wady. Oprócz upośledzenia funkcji odpornościowej, długotrwałe leczenie tymi związkami może spowodować nefrotoksyczność [Kopp i in., J. Am. Soc. Nephrol., 1, str. 162 (1991)], niedobory neurologiczne [P.C. DeGroen i in., N. Eng. J. Med., 317, str. 861 (1987) i nadciśnienie tętnicze [Kahan i in., N. Eng. J. Med., 321, str. 1725 (1989)].

PL 195 273 B1

Do zastosowania w stymulowaniu wzrostu nerwu ujawniono ostatnio podklasę związków wiążących FKBP, które hamują aktywność rotamazy, ale prawdopodobnie nie wykazują aktywności immunosupresyjnej [patrz patenty USA nr nr 5,614,547; 5,696,135; WO 96/40633; WO 96/401140; WO 97/16190; J.P. Steiner i in., Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 94, str. 2019-23 (1997); oraz G.S. Hamilton i in., Bioorg. Med. Chem. Lett., 7, str. 1785-90 (1997)]. Aczkolwiek związki te przypuszczalnie nie wywołują niektórych niepożądanych skutków ubocznych związanych ze związkami immunosupresyjnymi wiążącymi FKBP, nadal wiążą się one z FKBP i hamują aktywność rotamazy. Ta ostatnia właściwość może dalej prowadzić do niepożądanych działań ubocznych, co wiąże się z innymi funkcjami, które pełni w organizmie ssaka FKBP.

Nieoczekiwanie stwierdzono obecnie, że do aktywności neuronalnej nie jest konieczne wiązanie się z FKBP. W równoległych zgłoszeniach patentowych USA nr nr 08/748,447, 08/748,448 i 08/749,114 opisano zastosowanie do stymulowania wzrostu nerwu i zapobiegania neurodegeneracji związków niewiążących FKBP i nieimmunosupresyjnych. Z uwagi na brak powinowactwa do FKBP, korzystnie związki takie nie wykazują potencjalnego zakłócenia w szlakach biochemicznych związanych z FKBP. Związki te poprzez hamowanie glikoproteiny p i MRP, hamują jednakże oporność wielolekową („MDR). Aczkolwiek wydaje się, że dawki związków konieczne do stymulowania wzrostu nerwu i zapobiegania neurodegeneracji są niższe niż wymagane do hamowania MDR, nadal pożądane jest otrzymanie związków, które są swoiste dla aktywności neuronalnej i w znaczącym stopniu nie wykazują innych mechanizmów działania.

Aczkolwiek stymulując wzrost neurytu można leczyć wiele różnych chorób neurologicznych, istnieje stosunkowo niewiele środków, które są znane z takich własności. Ponadto, dopiero ostatnio rozpoczęto badania najnowszych związków nieimmunosupresyjnych w żywych organizmach. Tak więc, nadal istnieje zapotrzebowanie na nowe farmaceutycznie dopuszczalne związki i kompozycje, które mają zdolność do stymulowania wzrostu neurytu i zapobiegają neurodegeneracji u pacjentów bez wywoływania immunosupresji, bez zakłóceń w funkcji FKBP i bez atakowania pomp komórkowych, takich jak glikoproteina p lub MRP.

Zgłaszający zidentyfikowali kilka podklas związków, które nie wiążą się z FKBP, nie hamują MDR, ale wykazują silną aktywność neuronalną.

Stosowane tu określenie „aktywność neuronalną” obejmuje stymulowanie uszkodzonych neuronów, promowanie regeneracji neuronów, zapobieganie neurodegeneracji i leczenie zaburzeń neurologicznych. Związki według wynalazku wykazują aktywność zarówno wobec nerwów obwodowych, jak i w ośrodkowym układzie nerwowym.

Zgłaszający uważają, że ujawnione tu związki wykazują aktywność neuronalną poprzez zwiększenie stężeń Ca²⁺ w cytoplazmie. Skutek taki osiąga się prawdopodobnie w wyniku interakcji, bezpośrednich lub pośrednich, z kanałem uwalniania wapnia, takim jak receptor ryanodyny lub 1,4,5-trifosforanu inozytolu, w reticulum endoplazmatycznym w komórce nerwowej.

Związki według wynalazku przedstawione są w tabeli 1,2 i 3:

PL 195 273 Β1

Tabela 1

Nr zw.	Struktura	Nr zw.	Struktura
2	O, . ! I Tl II ] O~S=O 0 9 NHj	4	Γ 1 r °=j”° ° NH,
5	Q OC=S«O O L o \> ' r p V hnx5	6	'^ł ?Mj H3Cn O=ś=o O L 'L.-iJ O Y> T 'ΎΊ I CHj
7	Q Ί ίΜ· 0=-4=0 o k 'i. i I N ęo o > M Hp CHj	8	G j CM, 9v / II [ jf'j o=s=o o k U <9 Ar0’ k^ 0

PL 195 273 Β1

Nr zw..	Struktura	Nr zw.	Struktura
11	G=S=*O O k k <9 1 ο'/Μη,	12	Q > fH> T° i u o So rc
13	O 1 fH> O=S=O 0 k k t Ί ó	14	Q Ί f*4· -O O k ^N' 9 «9 F
15	Q 0=3=0 0 k k i N Φ 'Ό HN. .CH. T 0	16	rk Ί CHi H3CX ~ _ o=ś=o o L u J Φ V iii N

PL 195 273 Β1

PL 195 273 B1

Tabela 3

Nr zw.	Struktura	Nr zw.	Struktura
102	8 TęiG N	107	ΐΓΎ> CH3
104	Qr UJ 0	108	ch3 0 θητ-ηο
105	9n~~O ^=0^1 N MaO-—^^ MaO OMs	109	CA-CCO
106	C^X^gH3 0	110	0v 'ud Ο
111	n CH , 0 < JJ | Oi U	113	.G χο o N
112	χΤιςΌ ' CH

PL 195 273 B1

Związki według wynalazku

a. wykazują aktywność neuronalną;

b. zwiększają stężenie Ca²⁺ w cytoplazmie lub wiążą się zreceptorem ryanodyny;

c. nie wiążą się z FKBP; oraz

d. nie wykazują aktywności odwracającej MDR.

Stosowane tu określenie „zwiększają stężenie Ca2+ w cytoplazmie” oznacza wykrywalny wzrost w kanale odnotowany w danym momencie w opisanym poniżej badaniu zapisu pojedynczego kanału w obecności danego związku w porównaniu z odpowiednim związkiem kontrolnym. Alternatywnie, stosowane tu określenie „zwiększają stężenie Ca2+ w cytoplazmie” oznacza wykrywalne przesunięcie w widmie fluorescencyjnym w opisanym tu badaniu na komórkach.

Stosowane tu określenie „wiążą się z receptorem ryanodyny” oznacza, że w opisanym poniżej badaniu związek swoiście konkuruje z ryanodyną pod względem wiązania się z mikrosomami.

Stosowane tu określenie „nie wiążą się z FKBP oznacza, że w co najmniej jednym z opisanych poniżej badań na hamowanie rotamazy związek wykazuje wartość Ki 10 μΜ lub powyżej.

Stosowane tu określenie „nie wykazują aktywności odwracającej MDR” oznacza, że w co najmniej jednym z opisanych poniżej badań MDR przy stężeniu 2,5 μM związek wykazuje wskaźnik MDR poniżej 7,0, a korzystnie mniej niż 3,0.

Badania zapisu w pojedynczym kanale są użyteczne do określenia, czy związek według wynalazku powoduje znaczący wzrost stężenia Ca2+ w cytoplazmie. Badania te prowadzono zgodnie z metodą opisaną przez E. Kaftan i in., w publikacji Circulation Research, 78, str. 990-997 (1996), którą powołuje się tutaj jako literaturę.

Zapisy w pojedynczym kanale prowadzono w warunkach ciśnienia domykającego stosując parę elektrod Ag/AgCl kontaktujących się z roztworem poprzez połączenie CsCl. Pęcherzyki dodaje się do komory cis i poddaje fuzji z planarnymi dwuwarstwami lipidów złożonymi z fosfatydyloetanoloaminy/fosfatydylocholiny (3:1, 30 mg/ml w dekanie, Avanti Polar Lipids). Komora trans zawiera 250 mM HEPES i 53 mM Ba(OH)2, pH 7,35; komora cis zawiera 250 mM HEPES-Tris, pH 7,35. Związki rozpuszczone w metanolu dodaje się do komory cis. Natężenia w kanałach amplifikowano stosując amplifikator z dwuwarstwowym zaciskiem (BC-525A, Warner Instruments) i zapisywano na taśmie VHS (Dagen Corp.).

Dane filtrowano przez ośmiopłaszczyznowy filtr Bessel (Frequency Devices) do 500 Hz, digitalizowano przy częstotliwości 2 KHz, przeniesiono do komputera osobistego i analizowano stosując program pClamp wersja 6.0 (Axon Instruments). Zapisy z pojedynczego kanału powtarzano co najmniej 3 razy dla każdego związku.

Wiązanie ryanodyny można zmierzyć przez inkubowanie białka mikrosomalnego z ³H-ryanodyną w buforze zawierającym 36 mM Tris o pH 7,2 i 50 mM KCl w nieobecności lub w obecności badanych związków. Badania kontrolne maksymalnego wiązania prowadzono w obecności 0,72 mM ATP i 36 uM CaCl2. Wiązanie nieswoiste mierzono w obecności 25 μM nieznakowanej ryanodyny. Reakcje wiązania inkubowano przez 2 godziny w temperaturze pokojowej, a następnie mieszaniny odwirowano przez 15 minut przy 30 000 x g. Osady solubilizowano i zmierzono radioaktywność przy użyciu licznika scyntylacyjnego.

Alternatywnie, przepływ cytoplazmatycznego Ca2+ w komórkach można monitorować fluorescencyjnie. Przykładowo, komórki neuronalne można inkubować z NGF i barwnikiem fluorescencyjnym wiążącym wapń, takim jak Fura-2, w zawierającym wapń buforze. Komórki obrazuje się w sposób ciągły zarówno przed, jak i po dodaniu badanego związku według wynalazku. Następnie różnicę w natężeniu fluorescencji przed i po dodaniu związków wykreśla się jako stosunek jednostek fluorescencji przy 340 nm i 380 nm.

Badanie związku według wynalazku w celu potwierdzenia, że wiąże się on z FKBP12 osiągając wartość Ki 10 μM lub powyżej, można przeprowadzić stosując kilka znanych w technice metod. Związki te można zwłaszcza oceniać pod kątem ich zdolności (lub jej braku) do hamowania rotamazy. Przykładami badań, na pomiar zahamowania aktywności rotamazy FKPB12 są badania, w których spektrofotometrycznie monitoruje się izomeryzację sztucznego substratu --N-sukcynylo-Ala-Ala-ProPhe-p-nitroanilidu-- [M.W. Harding i in., Nature, 341, str. 758-60 (1989); J. J. Siekierka i in., Nature, 341, str. 755-57 (1989); S.T. Park., J. Biol. Chem., 267, str. 3316-24 (1992)]. Badanie to obejmuje formę cis substratu, FKBP12, badany związek i chymotrypsynę. Chymotrypsyna jest zdolna do odPL 195 273 B1 szczepienia p-nitroaniliny z formy trans substratu, ale nie z formy cis. Mierzy się uwolnienie p-nitroanilidu.

Inne badania wiązania FKBP obejmują badanie kompetycyjnego wiązania LH20 przy użyciu znakowanego FK-506 jako ligandu reporterowego. Badania te opisali M.W. Harding i in., w Nature, 341, str. 758-760 (1989) oraz J.J. Siekierka i in., Nature, 341, str. 755-57 (1989).

W celu określenia, czy związek według wynalazku zapewnia wymagany wskaźnik MDR wynoszący poniżej 7,0, można zastosować dowolne z badań opisanych w patentach USA nr nr 5,543,423, 5,717,092, 5,725,184 lub 5,744,485, których ujawnienia wprowadza się tu jako literaturę.

W szczególności stosuje się linie komórkowe, które są znane z oporności na dany lek. Takie linie komórkowe obejmują, ale nie wyłącznie, linie komórek L1210, P388D, HL60 i MCF7. Alternatywnie, można wyhodować oporne linie komórkowe. Linię komórkową eksponuje się na lek, na który jest ona oporna, lub na badany związek, a następnie mierzy się żywotność komórek i porównuje z żywotnością komórek, które poddano działaniu leku w obecności badanego związku („wskaźnik MDR).

Przez związek według wynalazku należy też rozumieć wszystkie optyczne i racemiczne izomery związków o powyższych wzorach, jak również ich farmaceutycznie dopuszczalne pochodne.

Stosowane tu określenie „farmaceutycznie dopuszczalna pochodna” odnosi się do dowolnej dopuszczalnej farmaceutycznie soli, estru, proleku lub soli takiego estru albo proleku związku według wynalazku lub innego związku, który po podaniu pacjentowi jest zdolny do dostarczenia mu (bezpośrednio lub pośrednio) związku według wynalazku albo jego metabolitu lub reszty, które charakteryzują się aktywnością neuronalną.

Zaskakujący i nieoczekiwany jest fakt, że związki według wynalazku nie wiążą się z FKBP, nie hamują jego aktywności rotamazy i nie są immunosupresyjne. Aczkolwiek związki według wynalazku swoją strukturą przypominają związki znane z odwracania oporności wielolekowej (patrz patent USA nr 5,543,423, publikacje WO 95/26337 i WO 94/07858), nie wykazują one aktywności przeciwko MDR. Tak więc ujawnione obecnie związki korzystnie mają aktywność neuronalną, bez zakłócania innych szlaków, o których wiadomo, że są atakowane przez związki podobne strukturalnie.

Aktywność związków według wynalazku powodującą wzrost nerwu można na wstępie ocenić stosując kilka znanych w technice badań z hodowlami komórek. Przykładowo, związki według wynalazku można badać w teście na wzrost neurytu, stosując komórki pheochromocytoma PC12, jak opisali Lyons i in., PNAS, 91, str. 3191-3195 (1994). Podobne badanie można prowadzić, stosując ludzkie komórki nerwiaka SH-SY5Y. Alternatywnie, można zastosować badanie korzenki zwojów grzbietowych kurcząt opisane w patencie USA nr 5,614,547 lub przez G.S. Hamiltona i in., w Bioorg. Med. Chem. Lett., (1997) i cytowanych tam publikacjach.

Związki według wynalazku można także badać na aktywność powodującą wzrost nerwu in vivo, stosując mysi model choroby Parkinsona [J.P. Steiner i in., Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 94, str. 2019-2023 (1997), patent USA nr 5,721,256], stosując chirurgicznie rozdrobniony nerw kulszowy szczura.

W zakres wynalazku wchodzi również kompozycja farmaceutyczna zawierająca jako substancję czynną neutraficzną ilość dowolnego związku oraz farmaceutycznie dopuszczalny nośnik.

Gdy w kompozycjach według wynalazku stosuje się związki według wynalazku w postaci farmaceutycznie dopuszczalnych soli, sole takie korzystnie są utworzone z nieorganicznymi lub organicznymi kwasami i zasadami. W zakres soli z kwasami wchodzą następujące sole: octan, adypinian, alginian, asparaginian, benzoesan, benzenosulfonian, wodorosiarczan, maślan, cytrynian, kamforan, kamforosulfonian, cyklopentanopropionian, diglukonian, dodecylosiarczan, etanosulfonian, mrówczan, fumaran, glukoheptanian, glicerofosforan, glikolan, hemisiarczan, heptanian, heksanian, chlorowodorek, bromowodorek, jodowodorek, 2-hydroksyetanosulfonian, mleczan, maleinian, malonian, metanosulfonian, 2-naftalenosulfonian, nikotynian, azotan, szczawian, pamoesan, pektynian, nadsiarczan, 3-fenylopropionian, fosforan, pikrynian, piwalinian, propionian, salicylan, bursztynian, siarczan, winian, tiocyjanian, tosylan i undekanian. Inne kwasy, takie jak szczawiowy, aczkolwiek same nie są dopuszczalne farmaceutycznie, mogą być stosowane do otrzymywania soli użytecznych jako produkty przejściowe do wytwarzania związków według wynalazku i ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwasami.

Sole z zasadami obejmują sole amonowe, sole z metalami alkalicznymi, takie jak sole sodu i potasu, sole z metalami ziem alkalicznych, takie jak sole wapnia i magnezu, sole z organicznymi zasadami, takie jak sole dicykloheksyloaminy, N-metylo-D-glukaminy, oraz sole z aminokwasami, takimi jak arginina, lizyna, oraz sole N-(C1-4alkil)4+.

PL 195 273 B1

Grupy zawierające zasadowy azot można również czwartorzędować środkami takimi jak halogenki niższego alkilu, takie jak chlorki, bromki i jodki metylu, etylu, propylu i butylu; siarczany dialkilu, takie jak siarczan dimetylu, dietylu, di-butylu i diamylu, długołańcuchowe halogenki, takie jak chlorki, bromki i jodki decylu, laurylu, mirystylu i stearylu, halogenki aralkilu, takie jak bromek benzylu i fenetylu, itd.

W ten sposób uzyskuje się produkty rozpuszczalne lub dyspergowalne w wodzie lub w oleju.

Związki stosowane w kompozycjach według wynalazku można modyfikować przez wprowadzanie odpowiednich grup funkcyjnych w celu poprawienia ich selektywnych własności biologicznych. Modyfikacje takie są znane w technice i obejmują modyfikacje, które zwiększają przenikanie do danego układu biologicznego (np. do krwi, układu limfatycznego, ośrodkowego układu nerwowego), zwiększają dostępność przy podawaniu doustnym, zwiększają rozpuszczalność, umożliwiając podawanie przez iniekcję, zmieniają metabolizm lub szybkość wydalania.

Farmaceutycznie dopuszczalne nośniki, które można stosować w kompozycjach farmaceutycznych według wynalazku, obejmują, ale nie wyłącznie, wymieniacze jonów, tlenek glinu, stearynian glinu, lecytynę, samoemulgujące układy dostarczania leku (SEDDS), takie jak da-tokoferol, bursztynian glikolu polietylenowego 1000, lub TPGS, środki powierzchniowo czynne stosowane w preparatach farmaceutycznych, takie jak Tween lub podobne polimerowe nośniki do dostarczania, białka surowicy, takie jak albumina surowicy ludzkiej, żelatynę, substancje buforujące, takie jak fosforany, glicynę, kwas sorbinowy, sorbinian potasu, mieszaniny częściowych glicerydów nasyconych roślinnych kwasów tłuszczowych, wodę, sole i elektrolity, takie jak siarczan protaminy, wodorofosforan disodu, wodorofosforan potasu, chlorek sodu, sole cynku, krzemionkę koloidalną, trikrzemian magnezu, poliwinylopirolidon, polikwas mlekowy, kwas polioctowopoliglikolowy, kwas cytrynowy, substancje oparte na celulozie, takie jak HPC i HPMC, glikol polietylenowy, sól sodową karboksymetylocelulozy, poliakrylany, woski, polimery blokowe polietylen-polioksypropylen, glikol polietylenowy i lanolinę.

W celu poprawienia dostarczania związków według wynalazku i ich pochodnych korzystnie można również stosować cyklodekstryny, takie jak α-, β- i γ-cyklodekstryna, lub ich modyfikowane chemicznie pochodne, takie jak hydroksyalkilocyklodekstryny, obejmujące 2- i 3-hydroksypropylo-e-cyklodekstryny, lub inne solubilizowane pochodne.

Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku korzystnie zawierają dodatkowo czynnik neurotroficzny, mianowicie czynnik wzrostu nerwu (NGF).

Kompozycje według wynalazku można podawać doustnie, pozajelitowo, przez inhalację, domiejscowo, doodbytniczo, donosowo, dopoliczkowo, dopochwowo lub z wszczepionego zbiornika. Stosowany tu termin „pozajelitowo” obejmuje wstrzykiwanie podskórne, dożylne, domięśniowe, dostawowe, domaziówkowe, domostkowe, dokomorowe, dowątrobowe, do miejsca chorobowo zmienionego i doczaszkowe lub podawanie technikami wlewów. Korzystnie, kompozycje podaje się doustnie, dootrzewnowo lub dożylnie.

Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku mogą zawierać dowolne konwencjonalne nietoksyczne farmaceutycznie dopuszczalne nośniki, substancje pomocnicze lub rozcieńczalniki. W niektórych przypadkach, w celu poprawy trwałości związku lub poprawy dostępności jego postaci użytkowej, pH preparatu można regulować farmaceutycznie dopuszczalnymi kwasami, zasadami lub buforami.

Sterylne nadające się do wstrzyknięć postaci użytkowe kompozycji według wynalazku mogą być wodnymi lub olejowymi zawiesinami. Zawiesinę taką wytwarza się znanymi w technice sposobami przy użyciu odpowiednich środków dyspergujących lub zwilżających oraz środków zawieszających. Sterylne preparaty do wstrzyknięć mogą być również w postaci sterylnego nadającego się do wstrzyknięć roztworu lub zawiesiny w nietoksycznym dopuszczalnym do stosowania pozajelitowego rozcieńczalniku lub rozpuszczalniku, na przykład jako roztwór w 1,3-butanodiolu.

Jako dopuszczalne rozcieńczalniki i rozpuszczalniki można stosować wodę, roztwór Ringera i izotoniczny roztwór chlorku sodu. Ponadto, jako rozcieńczalnik lub środek zawieszający korzystnie stosuje się również sterylne, ciekłe oleje. Do tych celów stosować można dowolną mieszankę ciekłych olejów, łącznie z syntetycznymi mono- lub diglicerydami. Do wytwarzania preparatów do wstrzyknięć przydatne są także kwasy tłuszczowe, takie jak kwas oleinowy, i ich glicerydowe pochodne, oraz naturalne farmaceutycznie dopuszczalne oleje, takie jak olej z oliwek lub olej rycynowy, szczególnie w ich polietoksylowanych wersjach. Takie olejowe roztwory lub zawiesiny mogą również zawierać jako rozcieńczalnik lub czynnik dyspergujący długołańcuchowy alkohol, taki jak opisane w Ph. Helv. lub podobny.

PL 195 273 B1

Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku można podawać doustnie w dowolnej postaci użytkowej odpowiedniej do takiego podawania, obejmującej, ale nie wyłącznie, kapsułki, tabletki, wodne zawiesiny lub roztwory. W przypadku tabletek do podawania doustnego jako nośniki stosuje się zwykle laktozę, skrobię kukurydzianą, fosforan diwapnia i mikrokrystaliczną celulozę (Avicel). Zazwyczaj dodaje się również środki poślizgowe, takie jak stearynian magnezu i talk. W kapsułkach do podawania doustnego użyteczne nośniki obejmują laktozę, suchą skrobię kukurydzianą i TPGS, jak również inne rozcieńczalniki stosowane w tabletkach.

W przypadku miękkich kapsułek żelatynowych do podawania doustnego (wypełnionych zawiesiną lub roztworem związku według wynalazku) nadające się do stosowania nośniki obejmują PEG400, TPGS, glikol propylenowy, Labrosol, Gelucire, Transcutol, PVP i octan potasu. W wodnych zawiesinach do podawania doustnego składnik czynny łączy się ze środkami emulgującymi lub zawieszającymi, takimi jak sól sodowa CMC, metyloceluloza, pektyna i żelatyna. W razie potrzeby, można również dodawać pewną ilość substancji słodzących i/lub smakowo-zapachowych i/lub barwniki.

Alternatywnie, kompozycje farmaceutyczne według wynalazku można również podawać w postaci czopków do podawania doodbytniczego. Czopki takie wytwarza się przez zmieszanie składnika czynnego z odpowiednim niedrażniącym nośnikiem, który jest stały w temperaturze pokojowej, ale ciekły w temperaturze odbytu, a zatem topi się w odbycie, uwalniając lek. Substancje takie obejmują, ale nie wyłącznie, masło kakaowe, wosk pszczeli i glikole polietylenowe.

Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku można również podawać miejscowo, zwłaszcza, gdy żądane leczenie obejmuje obszary lub narządy łatwo dostępne dla takiego podawania, na przykład przy chorobach oczu, skóry lub dolnych odcinków przewodu pokarmowego. Odpowiednie preparaty do podawania na takie obszary i narządy wytwarza się łatwo znanymi sposobami.

Przy podawaniu do dolnego odcinka przewodu pokarmowego można stosować preparaty w postaci czopków (patrz powyżej) lub odpowiednich wlewów doodbytniczych. Można również stosować plastry do podawania przezskórnego.

Kompozycje farmaceutyczne do podawania miejscowego można formułować w postaci odpowiedniej maści zawierającej składnik czynny zawieszony lub rozpuszczony w jednym lub więcej niż jednym nośniku. Nośniki do podawania miejscowego związków według wynalazku obejmują, ale nie wyłącznie, olej mineralny, ciekłą parafinę, białą wazelinę, glikol propylenowy, polioksyetylen, polioksypropylen, wosk emulgujący, kwas stearynowy, stearynian cetylu, alkohol cetylowy, lanololinę, wodorotlenek magnezu, kaolin i wodę.

Alternatywnie, kompozycje farmaceutyczne mogą być w postaci lotionu lub kremu zawierającego składnik czynny zawieszony lub rozpuszczony w jednym lub więcej niż jednym farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku. Do odpowiednich nośników należą, ale nie wyłącznie, olej mineralny, monostearynian sorbitanu, polysorbate 60, woski, estry cetylowe, alkohol cetylowy, 2-oktylododekanol, alkohol benzylowy i woda.

Przy zastosowaniu w preparatach do oczu kompozycje farmaceutyczne sporządza się w postaci mikronizowanych zawiesin w izotonicznym, sterylnym roztworze solanki o ustalonym pH, lub korzystnie jako roztwory w izotonicznym, sterylnym roztworze solanki o ustalonym pH, które nie zawierają lub zawierają środek konserwujący, taki jak chlorek benzalkoniowy. Alternatywnie, przy zastosowaniu w preparatach do oczu kompozycje można formułować w maści, takiej jak wazelina.

Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku można również podawać przez rozpylanie do nosa lub inhalację. Kompozycje takie wytwarza się technikami znanymi w farmacji i mogą być one sporządzone jako roztwory w soli fizjologicznej, z zastosowaniem alkoholu benzylowego lub innych odpowiednich środków konserwujących, promotorów absorpcji w celu zwiększenia biodostępności, fluorowęglowodorów i/lub innych konwencjonalnych środków solubilizujących lub dyspergujących.

Ilość zarówno związku, jak i czynnika neurotroficznego NGF (w kompozycjach, które zawierają czynnik neurotroficzny), które można połączyć z nośnikiem, uzyskując dawkę jednostkową, będzie zmieniać się w zależności od leczonego pacjenta i konkretnego sposobu podawania. Korzystnie, kompozycje według wynalazku powinny być sformułowaną w taki sposób, aby mogła być podana dawka związku według wynalazku mieszcząca się w zakresie 0,01 - 10 mg/kg ciężaru ciała/dzień. Bardziej korzystnie, dawka mieści się w zakresie 0,1 - 10 mg/kg ciężaru ciała/dzień.

W kompozycjach farmaceutycznych według wynalazku dwa wymienione składniki czynne działają synergistycznie, stymulując wzrost neurytu albo zapobiegając neurodegeneracji. Tak więc, ilość czynnika neurotroficznego w takich kompozycjach będzie mniejsza niż wymagana w monoterapii, gdy

PL 195 273 B1 stosuje się tylko ten czynnik. W takich kompozycjach czynnik neurotroficzny można podać w dawce w zakresie 0,01 - 10 mg/kg ciężaru ciała/dzień.

Należy rozumieć, że konkretne dawkowanie i schemat leczenia dla danego pacjenta będzie zależeć od różnych czynników, obejmujących działanie konkretnego stosowanego związku, wiek, ciężar ciała, ogólny stan zdrowia, płeć, dietę, częstość podawania, szybkość wydalania, połączenie z innymi lekami, ocenę lekarza prowadzącego i zaawansowanie konkretnej leczonej choroby. Ilość składników czynnych będzie również zależna od konkretnego związku i czynnika neurotroficznego w kompozycji.

Wynalazek obejmuje też zastosowanie neurotroficznej ilości związku według wynalazku do wytwarzania leku do stymulowania aktywności neuronalnej u pacjenta lub w komórkach nerwowych ex vivo.

Lek wytwarzany zgodnie z zastosowaniem według wynalazku można stosować do leczenia uszkodzeń nerwu i zapobiegania neurodegeneracji spowodowanych różnymi chorobami i uszkodzeniami fizycznymi. Obejmują one, ale nie wyłącznie, nerwoból nerwu trójdzielnego, nerwoból nerwu krtaniowo-gardłowego, porażenie Bell'a, miastenia gravis, dystrofię mięśniową, uszkodzenie mięśnia, postępującą atrofię mięśniową, postępującą opuszkową dziedziczną dystrofię mięśniową, zespół przepukliny, przerwania lub wypadania dysku kręgowego, zwyrodnienie kręgów szyjnych, zaburzenia splotu nerwowego, zespół zwyrodnienia kręgów piersiowych, neuropatie obwodowe, takie jak spowodowane przez zatrucie ołowiem, leczenie dapsonem, kleszcze lub porfirię, inne zaburzenia osłonek mielinowych nerwów obwodowych, chorobę Alzheimera, zespół Gullain-Barre, chorobę Parkinsona i inne zaburzenia parkinsonowskie, ALS, stwardnienie rozsiane, zaburzenia osłonek mielinowych nerwów ośrodkowych, udar i niedokrwienie związane z udarem, paropatię nerwu, inne zaburzenia zwyrodnieniowe nerwów, choroby neuronu ruchowego, uraz nerwu kulszowego, neuropatie związaną z cukrzycą, uszkodzenia rdzenia kręgowego, uszkodzenia nerwu twarzowego i inne urazy, neuropatie wywołane chemioterapią i innymi lekami oraz chorobę Huntingtona.

Gdy lek stosuje się do stymulowania wzrostu nerwu ex vivo, opisane powyżej związki i kompozycje podaje się bezpośrednio do komórek nerwowych w hodowli. Aspekt ten jest użyteczny do regeneracji nerwu ex vivo.

Sposób stymulowania wzrostu neurytu lub zapobiegania neurodegeneracji obejmuje dodatkowy etap leczenia pacjenta lub komórek nerwowych ex vivo w hodowli czynnikiem neurotroficznym NGF. Wówczas związek według wynalazku i czynnik neurotroficzny NGF podaje się pacjentowi w postaci jednej dawki, lub w postaci dawek oddzielnych. Gdy stosuje się dawki oddzielne, mogą być one podawane jednocześnie, kolejno lub w odstępach mniejszych niż około 5 godzin.

W celu lepszego zrozumienia wynalazku poniżej zamieszczono następujące przykłady. Należy jednak rozumieć, że przykłady te mają jedynie charakter ilustracyjny i w żaden sposób nie ograniczają zakresu wynalazku.

Metody ogólne

Widma protonowe magnetycznego rezonansu jądrowego (¹H NMR) rejestrowano aparatem Bruker AMX 500 przy częstotliwości 500 MHz. Przesunięcia chemiczne podano w częściach na milion w stosunku do Me₄Si (δ 0,0). Analityczną wysokosprawną chromatografię cieczową prowadzono przy użyciu chromatografu cieczowego Hewlett Packard 1050.

P r z y k ł a d 1

2-((N-metylo)-2-pirydyloetylo)amid kwasu N-(4-aminobenzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego

Poniżej opisano syntezę 2-((N-metylo)-2-pirydyloetylo)-amidu kwasu N-(4-amino benzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego (związek 1).

A. 2-((N-metylo)-2-pirydynyloetylo)amid estru 1-(tert-butylowego) kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego

G

CH, .tu

PL 195 273 B1

Do roztworu estru 1-tert-butylowego kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego (5,0 g, 21,8 mmola) w chlorku metylenu (50 ml) dodano EDC (6,0 g, 191,71, 31,2 mmola), a następnie 2-(2-metyloaminoetylo)pirydynę (3,0 g, 22 mmole). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny.

Roztwór rozcieńczono 200 ml octanu etylu i wodą (50 ml). Warstwę wodną zalkalizowano dodatkiem 2N roztworu NaOH, aż pH osiągnęło wartość 12-13. Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 1:99, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu 2:98.

Otrzymano 3,8 g (50% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: Rf = 0,49 (metanol/chlorek metylenu, 5:95),

[^{1 H}]-^NMR (^CDCl3) z^go^dne ze strukturą.

B. 2-((N-metylo)-2-pirydyloetylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego

106

Do związku z części A (3,8 g, 10,9 mmola) w chlorku metylenu (25 ml) dodano kwasu trifluorooctowego (10 ml, 130 mmoli). Mieszaninę mieszano przez 2 godziny w temperaturze otoczenia. Roztwór zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem do suchości. Pozostałość pochłonięto w octanie etylu (200 ml) i wodzie (50 ml). Warstwę wodną zalkalizowano dodatkiem 2N roztworu NaOH aż pH osiągnęło wartość 14-15.

Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 1:99, a następnie NH4OH/metanol/chlorek metylenu 1:10:90. Otrzymano 2,2 g (81% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: Rf = 0,11 (N^OH/metanol/ chlorek metylenu, 1:10:90). HPLC: Rt = 5,22 min.,

[¹IH]-^NMR (^CDCl3) z^go^dne ze stouMurą.

C. 2-((N-metylo)-2-pirydyloetylo)amid kwasu N-(4-nitrobenzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego

NO ₂

Do roztworu związku z części B (200 mg, 0,61 mmola) w chlorku metylenu (5 ml) dodano trietyloaminy (2,0 ml, 101,19, 19,8 mmola), a następnie chlorku 4-nitrobenzenosulfonylu (260 mg, 1,22 mmola). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny. Roztwór rozcieńczono 100 ml octanu etylu i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu (50 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników, chlorek metylenu, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu 1:99 i otrzymano 273 mg (78% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

PL 195 273 B1

TLC: Rf = 0,57 (metanol/chlorek metylenu, 5:95),

[¹H]-NMR (CD^c|3) zgodne ze sfruMurą.

D. 2((N-metylo)-2-piryydlootylo)amid kwaas N-(4-aminn-bennznnsslfoonmidd) --S)-piperyydyn2-karboksylowego (związek 1)

Roztwór związku z etapu C (273 mg, 0,63 mmola) w octanie etylu (10 ml) i etanolu (10 ml) w temperaturze otoczenia potraktowano 150 mg 10% palladu na węglu i uwodorniano przez 24 godziny pod nieznacznym nadciśnieniem wodoru. Mieszaninę przesączono, zatężono pod próżnią i surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej, stosując jako układ rozpuszczalników chlorek metylenu, a następnie metanol/chlorek metylenu, 2:98 i NH4OH//metanol/chlorek metylenu, 0,5:5:95. Otrzymano 102 mg (40% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

TLC: Rf = 0,36 (NH-OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90), HPLC: Rt = 6,86 min.,

[¹IH]-^NMR (^CDC|3) z^go^dne ze strukturą.

P r z y k ł a d 2 (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-amino-benzenosulfaniloamido))-3-fenylo-N-(2-(pirydyn-2-ylo)etylo)propionamid

Syntezę (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-amino-benzenosulfaniloamido))-3-fenylo-N-(2-(pirydyn-2-ylo)-etylo)propionamidu (związek 2) opisano poniżej.

A. (N-metylo)-2-(metylo-2-(tert-butyloksykarbonylo)-amino-3-fenylo-N-(3-pirydyn-4-ylo)-propylobutylopropionamid

Do roztworu Boc-(N-metylo)fenyloalaniny (5,0 g, 17,8 mmola) w chlorku metylenu (50 ml) dodano EDC (6,0 g, 191,71, 31,2 mmola), a następnie 2-(2-metyloaminoetylo)pirydyny (2,5 g, 18,4 mmola). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny. Roztwór rozcieńczono 200 ml octanu etylu i wodą (50 ml). Warstwę wodną zalkalizowano dodatkiem 2N roztworu NaOH, aż pH osiągnęło wartość 12. Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 1:99, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu 2:98. Otrzymano 2,83 g (40% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: Rf = 0,56 (metanol/chlorek metylenu, 5:95).

[¹IH]-^NMR (^CDC|3) z^go^dne ze sfruMurą.

PL 195 273 B1

B. (N-metylo)-2-(metyloamino)-3-fenylo-N-(2-(pirydyn-2-ylo)etylo)propionamid

Do związku z ntapu A (2,83 g, 7,1 mmala- w chlaoku mntnlnou (25 ml- dadaoa kwasu toinu-oaactawnga (10 ml, 130 mmali-. Minszaoioę minszaoa poznz 2 gadzion w tnmpnoatuozn atacznoia. Raztwóo zatężaoa da suchaści pad zmoinjszaonm ciśoinoinm. Pazastałaść pachłaoięta w actaoin ntylu (200 ml- i wadzin (50 ml-. Waostwę wadoą zalkalizawaoa dadatkinm 2N oaztwaou NaOH, aż pH asiągoęła waotaść 14-15.

Oddzinlaon waostwy aogaoiczon wnsuszaoa oad bnzwadodm MgSO4 i zatężaoa pad zmoinjszaonm ciśoinoinm. Suoawn poadukt aczdszczaoa mntadą śondoiaciśoinoiawnj choamatagoaeii cinczawnj stasując goadinot układu oazpuszczaloików mntaoal/chlaonk mntnlnou 1:99, a oastępoin NH4OH/mntaoal/chlaonk mntnlnou, 1:10:90. Otoznmaoa 1,53 g (75% wydajoaści- związku tntuławnga w pastaci bnzbaowonga alnju.

TLC: Rf = 0,70 (NH4OH/mntaoal/ chlaonk mntnlnou, 1:10:90-. HPLC: Rt = 5,54 mio.,

[^1h]-^nmr (^cdc|3- z^ga^don zn stouktuoą.

C. (S--(N-metyla--2-(mntyla((4-oitrabnoznoasulfaollaamida---3(fnoyla-N-(2((piind:lno-2-yla-ntn( la-poapiaoamid

NO 2

Da oaztwaou związku z ntapu B (300 mg, 1,05 mmala- w chlaoku mntnlnou (15 ml- dadaoa tointi laamion (2,0 ml, 101,19, 19,8 mmala-, a oastępoin chlaoku 4-oitoabnoznoasuleaonlu (330 mg, 1,56 mmala-. Minszaoioę minszaoa w tnmpnoatuozn atacznoia poznz 24 gadzion. Raztwóo oazcinńczaoa 100 ml actaou ntylu i oasncaonm oaztwaonm wadaoawęglaou sadu (50 ml-. Oddzinlaon waostwy aogaoiczon wnsuszaoa oad bnzwadonm MgSO4 i zatężaoa pad zmoinjszaonm ciśoinoinm. Suoawn poadukt acznszczaoa mntadą śondoiaciśoinoiawnj choamatagoaeii cinczawnj stasując goadinot układu oazpuszczaloików chlaonk mntnlnou, a oastępoin oaztwóo mntaoal/chlaonk mntnlnou 1:99 i atoznmaoa 453 mg (89% wydajoaści- związku tntuławnga w pastaci żółtawnga alnju.

TLC: Rf = 0,63 (mntaoal/chlaonk mntnlnou, 5:95-,

[^1h](^nmr (^cdc|3- z^ga^don zn stouktuoą.

PL 195 273 B1

D. (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-aminobenzenosulfaniloamido)-3-fenylo-N-(2-(pirydyn-2-ylo)etylo)propionamid (związek 2)

Roztwór związku z etapu C (453 mg, 0,94 mmola) w octanie etylu (20 ml) w temperaturze otoczenia potraktowano 150 mg 10% palladu na węglu i uwodorniano przez 24 godziny pod nieznacznym nadciśnieniem wodoru. Mieszaninę przesączono, zatężono pod próżnią i surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując jako układ rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 2:98, a następnie NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 0,5:5:95. Otrzymano 194 mg (46% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

TLC: Rf = 0,46 (N^OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90), HPLC: Rt = 9,04 min.,

[^{1 H}]-^NMR (^cdc|3) z^go^dne ze stouMurą.

P r z y k ł a d 3 ((N-metylo)-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu N-(4-nitrobenzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego

Poniżej opisano syntezę ((N-metylo)-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu N-(4-nitrobenzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego (związek 3).

Do roztworu 3-pirydynopropanolu (9,50 g, 69,3 mmola) w DMF (50 ml) dodano trifenylofosfiny (20,0 g, 76,2 mmola), a następnie bromu (5,4 ml, 104 mmole). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 48 godzin. Roztwór rozcieńczono 200 ml wody i warstwę wodną zalkalizowano dodatkiem 2N roztworu NaOH, aż pH osiągnęło wartość 12-13. Warstwy organiczne pochłonięto w octanie etylu (200 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem.

Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników chlorek metylenu, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu 1:99 i otrzymano 11,8 g (85% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawo-pomarańczowego oleju.

TLC: Rf = 0,8 (metanol/chlorek metylenu, 3:97), f^H]-^NMR (^cdc|3) z^go^dne ze stouMurą.

B. N-metylo-3-(3-aminopropylo)-pirydyna

Przez roztwór związku z etapu A (11,8 g, 59 mmoli) w metanolu (50 ml) przez 10 do 15 minut barbotowano gazową N-metyloaminę aż do nasycenia. Kolbę zamknięto i mieszaninę mieszaPL 195 273 B1 no w temperaturze otoczenia przez noc. Mieszaninę zatężono pod próżnią i pozostałość pochłonięto w octanie etylu i wodzie. Warstwę wodną zalkalizowano dodatkiem 2N roztworu NaOH, aż pH osiągnęło wartość 14-15. Warstwy organiczne pochłonięto w octanie etylu (250 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując jako układ rozpuszczalników chlorek metylenu, a następnie metanol/chlorek metylenu, 5:95 i NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90. Otrzymano 3,2 g (36% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: Rf = 0,4 (NH4OH/metanol/ chlorek metylenu, 1:10:90),

[^{1 H}]-^NMR (c^dc|3) z^go^dne ze strukturą

C. 3-((pirydyn-3-ylo)propylo)amid estru 1-(tert-butylowego) kwasu N-metylo-(S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego

Do roztworu estru 1-tert-butylowego kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego (2,28 g, 9,9 mmola) w chlorku metylenu (30 ml) dodano EDC (2,0 g, 191,71, 10,4 mmola), a następnie związku z etapu B (11,8 g, 59 mmoli). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny. Roztwór rozcieńczono 200 ml octanu etylu i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu (50 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 1:99, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu 5:95. Otrzymano 1,2 g (33% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: Rf = 0,28 (metanol/chlorek metylenu, 5:95),

[¹IH]-^NMR (^CDCl3) z^go^dne ze strukturą.

D. ((N-metylo)-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego

Do związku z etapu C (1,2 g, 3,3 mmola) w chlorku metylenu (20 ml) dodano kwasu trifluorooctowego (10 ml, 130 mmoli). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 3 godziny. Roztwór zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem do suchości. Pozostałość pochłonięto w octanie etylu (200 ml) i 2N roztworze NaOH (50 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 5,95, a następnie NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90. Otrzymano 850 mg (98% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: Rf = 0,17 (NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90), HPLC: Rt = 6,67 min.,

[¹IH]-^NMR (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą.

PL 195 273 B1

E. ((N-metylo)-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu N-(4-nitrobenzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego

Do roztworu związku z etapu D (250 mg, 0,96 mmola) w chlorku metylenu (15 ml) dodano trietyloaminy (2,0 ml, 101,19, 19,8 mmoli), a następnie chlorku 4-nitrobenzenosulfonylu (300 mg, 1,42 mmola). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny. Roztwór rozcieńczono 200 ml octanu etylu i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu (50 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników chlorek metylenu, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu 1:99. Otrzymano 165 mg (37% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

TLC: Rf = 0,52 (metanol/chlorek metylenu, 5:95),

[¹H]-^NMR (^CDCl3) z^go^dne ze strukturą

F. ((N-metylo)-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu N-(4-nitrobenzenosulfonamido)-(S)-piperydyno-2-karboksylowego (związek 3).

Roztwór związku z etapu E (165 mg, 0,35 mmola) w octanie etylu (20 ml) w temperaturze otoczenia potraktowano 150 mg 10% palladu na węglu i przez 24 godziny uwodorniano pod nieznacznym nadciśnieniem wodoru. Mieszaninę przesączono i zatężono pod próżnią. Surowy produkt oczyszczono metodą średnio-ciśnieniowej chromatografii cieczowej stosując jako układ rozpuszczalników chlorek metylenu, a następnie metanol/chlorek metylenu, 2:98 i NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 0,5:5:95. Otrzymano 60 mg (41% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

TLC: Rf = 0,20 (metanol/chlorek metylenu, 5:95), HPLC: Rt = 7,25 min.,

[¹IH]-^NMR (^CDCl3) z^go^dne ze strukturą

PL 195 273 B1

P r z y k ł a d 4 (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-amino-benzenosulfaniloamido))-3-fenylo-N-(4-(pirydyn-3-ylo)-1-(3-(pirvdyn-3-ylo)propylo)butylo)propionamid

Poniżej opisano syntezę (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-amino-benzenosulfaniloamido))-3-fenylo-N-(4-(pirydvn-3-vlo)-1-(3-(pirydyn-3-ylo)prOpylo)butylo)propionamidu.

A. (S)-(N-metylo)-2-(metylo-2-tert-butyloksykarbonylo)-amino)-3-fenylo-N-(4-(pirydyn-3-ylo)-1-(3-(piiy-dyn-3-ylo)-propylo)butylo)propionamid

Do roztworu Boc-(N-metylo)-enyloalaniny (1,42 g, 5,1 mmola) w chlorku metylenu (10 ml) dodano EDC (0,98 g, 191,71, 5,1 mmola), a następnie N-metylo-1,7-bis(3-pirvdvlo)-4-heptyloaminv (1,2 g, 18,4 mmola). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny. Roztwór rozcieńczono 100 ml octanu etylu i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu (50 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując roztwór metanol/chlorek metylenu 2:98 i otrzymano 970 mg (42% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

TLC: R- = 0,51 (metanol/chlorek metylenu, 5:95),

[¹H]-^NMR (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą.

B. nyro^^N^(3^^(piiiV^dy^n-4^^y^o))-1^(4-(piiiv^dy^n-^^^o))p^rap^lo)butylo)propionamid

Do związku z etapu A (5,0 g, 9,2 mmola) w chlorku metylenu (20 ml) dodano kwasu trifluorooctowego (20 ml, 260 mmoli). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 3 godziny. Roztwór zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem do suchości. Pozostałość pochłonięto w octanie etylu (200 ml) i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu (100 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu, 1:99, a następnie metanol/chlorek metylenu, 5:95 i NH4OH/metanol/ chlorek metylenu, 1:10:90. Otrzymano 3,12 g (76% wydajności) związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju.

PL 195 273 B1

TLC: Rf = 0,38 (NH₄OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90), HPLC: Rt = 9,52 min.,

[¹H]-NMR (CDCl·)) zgodne ze strukturą.

C. (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-nitrobenzenosulfanilo-amido)-3-fenylo-N-(4-(pirydyn-3-ylo)-1-(3-(pirydyn-3-ylo)-propylo)butylo)propionamid

Do roztworu związku z etapu B (1,5 g, 3,4 mmola) w chlorku metylenu (20 ml) dodano trietyloaminy (5,0 ml, 101,19, 35,8 mmola), a następnie chlorku 4-nitrobenzenosulfonylu (1,0 g, 4,7 mmola). Mieszaninę mieszano w temperaturze otoczenia przez 24 godziny. Roztwór rozcieńczono 150 ml octanu etylu i przemyto wodą (50 ml). Oddzielone warstwy organiczne wysuszono nad bezwodnym MgSO4 i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników chlorek metylenu, a następnie roztwór metanol/chlorek metylenu, 1:99. Otrzymano 1,75 g (83% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

TLC: Rf = 0,67 (metanol/chlorek metylenu, 5:95),

[¹IH]-^NMR (^CDCl3) z^go^dne ze strukturą.

D. (S)-(N-metylo)-2-(metylo-(4-aminobenzenosulfanlloamido))-3ffenylo-N((4((pirydyn-3-ylo)-1-(3-(pirydyn-3-ylo)propylo)butylo)propionamid (związek 4).

Roztwór związku z etapu C (1,75 g, 2,78 mmola) w octanie etylu (50 ml) w temperaturze otoczenia potraktowano 1,0 g 10% palladu na węglu i przez 24 godziny uwodorniano pod nieznacznym nadciśnieniem wodoru. Mieszaninę przesączono, zatężono pod próżnią i surowy produkt oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej, stosując jako układ rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu, 1:99, a następnie metanol/chlorek metylenu,3:97. Otrzymano 0,79 mg (47% wydajności) związku tytułowego w postaci żółtawego oleju.

TLC: Rf = 0,36 (NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 1:10:90). HPLC: rt = 7,97 min.,

[¹IH]-^NMR (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą.

Inne związki, łącznie z wymienionymi w powyższej tabeli 1, można zsyntetyzować modyfikując sposoby syntezy opisane w przykładach 1-4 i stosując odpowiednie, znane w technice, reagenty.

PL 195 273 B1

P r z y k ł a d 5

4-(pirvdvlometvlo)amid kwasu (S)-pipervdvno-2-karboksvlowego, cytrynian, sól

Poniżej opisano 2-(4-pirvdvlometvlo)amidu estru l-(tert-butylowego) kwasu (S)-pipervdvno-2-karboksvlowego w postaci cvtrvnianu, soli (związek 1).

A. 2-(4-pirvdvlometvlo)amid estru l-(tert-butylowego) kwasu (S)-pipervdvno-1,2-dikarboksvlowego

Zgodnie ze sposobem opisanvm w przvkładzie 1, część A, z estru 1- (tert-butylowego) kwasu (S)-pipervdvno-1,2-dikarboksvlowego (2,0 g, 8,72 mmola) i 4-(aminometvlo) pirvdvnv (3,18 g, 29,41 mmola) otrzvmano 0,75 g (27% wvdajności) produktu.

[¹H] -NMR (CDCh) z^godne ze strukturą

B. (4-pirvdvlometvlo) amid kwasu (S)-piper'ydvno-2-karboksvlowego

Zgodnie ze sposobem opisanvm w przvkładzie l, część B, z 2-(4-pirvdvlometvlo)amidu estru 1-(tert-butvlowego) kwasu (S)-pipervdvno-1-karboksvlowego (0,75 g, 2,35 mmola) otrzvmano 0,49 g (95% wvdajności) związku tytułowego.

[^1h] -^nmr (^cdc|3) z^godne ze strukturą

C. (4-pitydvlometylo) amid kwasu (S)-pipervdvno-2-karboksvlowgo, cvtitynian - sól

Roztwór aminv (107 g, 0,48 mmola) z części B i kwasu cvtrvnowego (94 mg, 0,48 mmola) w absolutnvm etanolu ogrzewano w temperaturze 60°C aż do rozpuszczenia. Roztwór zatężono pod próżnią i pozostałość rozpuszczono w absolutnvm etanolu i zatężono pod próżnią, uzvskując pianę.

[^1h]-^nmr (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą

PL 195 273 B1

P r z y k ł a d 6 (4-pirydylometylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego, cytrynian - sól

Poniżej opisano syntezę 2-(3-pirydylometylo)amidu estru l-(tert-butylowego) kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego, w postaci cytrynianu, soli.

A. 2-(3-pirvdylometylo)amid estru l-(tert-butylowego) kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 1, część A, z estru l-(tert-butylowego) kwasu (S)-piperydyno-1i2-dikarboksylowego (2,0 g, 8,72 mmola) i 3-(aminometylo)pirydyny (3,18 g, 29,41 mmola) otrzymano 1,0 g (36% wydajności) produktu.

[¹H] -NMR (CDCy z^go^dne ze strukturą

B. (3-pirydylometylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 1, część B, z 2-(3-pirydylometylo)amidu estru 1-(tert-butylowego) kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego (1,0 g, 3,13 mmola) otrzymano 0,56 g (82% wydajności) związku tytułowego.

[^1h]-^nmr (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą

C. (2-pirydylometylo)amid kwasu (S)-pipeiydyno-2-karboksylowego, cytrynian - sól

Roztwór aminy (111 mg, 0,51 mmola) z części B i kwasu cytrynowego (97 mg, 0,51 mmola) ogrzewano w temperaturze 60°C aż do rozpuszczenia. Roztwór zatężono pod próżnią i pozostałość rozpuszczono w absolutnym etanolu i zatężono pod próżnią, uzyskując pianę.

[^1h] -^nmr (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą

PL 195 273 B1

P r z y k ł a d 7

2-((N-metylo)-2-pirydyloetylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego, cytrynian - sól

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 5, część C, 2-((N-metylo)-2-pirydyloetylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego (produkt z przykładu 1, część B) przeprowadzono w cytrynian - sól.

[¹H]-^NMR (CD^c|3) z^go^dne ze strukturą

P r z y k ł a d 8 ((N-metylo-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego, cytrynian - sól

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 6, część C, ( (N-metylo-3-(pirydyn-3-ylo)propylo)amid kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego (produkt z przykładu 3, część D) przeprowadzono w cytrynian, sól.

[^1H] -^NMR (^CDC|3) z^go^dne ze strukturą

P r z y k ł a d 9

Ester (1,7-di-pirvdyn-3-ylo) heptan-4-ylowy) kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego, fumaran - sól

A. Ester l-^ert-butylowo^-^J-dipirydyn^-yloDheptan^-ylowy) kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego

Do estru l(tert-butylowego) kwasu (S)-piperydyno-1,2-dikarboksylowego (5,0 g, 22,81 mmola) i EDC (4,7 g, 24,52 mmola) dodano roztworu (l,7-di-pirydyn-3-ylo)heptan-4-olu (6,6 g, 24,41 mmola) w THF (30 ml) i całość mieszano w temperaturze pokojowej przez 18 godzin. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu (200 ml) i przemyto wodą. Warstwę organiczną wysuszono nad MgSO4, zatężono pod próżnią i oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując jako układ rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 1:100. Otrzymano 2,0 g (20% wydajności) związku tytułowego.

[^1H] -^NMR (^CDC|3) z^go^dne ze strukturą

PL 195 273 B1

B. Ester (1,7-di-pirydyn-3-ylo)heptan-4-ylowy) kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 1, część B, ze związku z przykładu 10, część 10 (1,0 g, 4,30 mmola) otrzymano 1,45 g (88% wydajności) związku tytułowego.

[¹H]-N^MR (CDCh) z^go^dne ze strukturą.

C. Ester (1,7-di-pirydyn-3-ylo)heptan-4-ylowy) kwasu (S)-piperydyno-2-karboksylowego, bis-fumaran - sól

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 6, część C, aminę z przykładu 10, część C, można przeprowadzić w związek tytułowy, stosując 1 równoważnik aminy i 2 równoważniki kwasu fumarowego.

[^1h]-^nmr (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą

P r z y k ł a d 10

Ester (1,7-di-pirydyn-3-ylo)heptan-4-ylowy) kwasu (S)-1-metylo-piperydyno-2-karboksylowego

Do Na(CN)BH3 (500 mg) dodano mieszaninę aminy (300 mg, 0,79 mmola) z przykładu 10, część B, i paraformaldehydu (500 mg) w metanolu (15 ml). Mieszaninę mieszano przez 65 godzin w temperaturze pokojowej, a następnie zatężono pod próżnią, pochłonięto w 2N wodnym roztworze NaOH i ekstrahowano octanem etylu (150 ml). Warstwę organiczną wysuszono nad MgSO4, zatężono pod próżnią i oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu, 2:98, a następnie NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 0,5:5:95. Otrzymano 230 mg (74% wydajności) związku tytułowego w postaci przezroczystego o^|eju. [^1h] -^nmr (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą.

PL 195 273 B1

P r z y k ł a d 11

Ester (1,7-di-pirvdyn-3-ylo)heptan-4-ylowy)kwasu (S)-1-(2-metylopropylo)-piperydyno-2-karboksylowego

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 11, do Na(CN)BH3 (500 mg) dodano mieszaninę aminy (300 mg, 0,79 mmola) z przykładu 10, część B, i 2-metylopropionaldehydu (1,6 g, 22,0 mmola) w metanolu (15 ml). Mieszaninę mieszano w przykładzie przez 65 godzin, zatężono pod próżnią, pochłonięto w 2N wodnym roztworze NaOH (20 ml) i ekstrahowano octanem etylu (150 ml). Warstwę organiczną wysuszono nad MgSO4, zatężono pod próżnią i oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu, 2:98, a następnie NH4OH/metanol/chlorek metylen, 0,5:5:95. Otrzymano 170 mg (49% wydajności) związku tytułowego w postaci przezroczystego oleju.

[^{1 H}]-^NMR (CDCh) z^go^dne ze strukturą

P r z y k ł a d 12

Ester (1,7-di-pirydyn-3-ylo)heptan-4-ylowv) kwasu (S)-1-(pirydyn-4-ylometylo)-piperydyno-2-karboksylowego

Zgodnie ze sposobem opisanym w przykładzie 11, część B, do Na(CN)BH3 (500 mg) dodano mieszaninę aminy (300 mg, 0,79 mmola) z przykładu 10, część B i 4-pirydynokarboksaldehydu (0,5 g, 4,67 mmola) w metanolu (15 ml). Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 65 godzin, zatężono pod próżnią, pochłonięto w 2N wodnym roztworze NaOH (20 ml) i ekstrahowano octanem etylu (150 ml). Warstwę organiczną wysuszono nad MgSO4, zatężono pod próżnią i oczyszczono metodą średniociśnieniowej chromatografii cieczowej stosując gradient układu rozpuszczalników metanol/chlorek metylenu 2:98, a następnie NH4OH/metanol/chlorek metylenu, 0,5:5:95. Otrzymano 70 mg (19% wydajności) związku tytułowego w postaci przezroczystego oleju.

[^{1 H}]-^NMR (^cdc|3) z^go^dne ze strukturą.

PL 195 273 B1

P r z y k ł a d 13 (S)-(N-metvlo)-2-(metvloamino)-3-fenvlo-N-(2-(pirvdvn-2-vlo)-etvlo)propionamid, cytrynian - sól

Zgodnie ze sposobem opisanvm w przvkładzie 6, część C, (N-metylo)-2-(metyloamino)-3-fenvlo-N-(2-(pirvdvn-2-vlo)-etvlo)propionamid (produkt z przvkładu 2, część B) przeprowadzono w tytanian - sól.

[¹H]-^NMR (CDCh) z^go^dne ze strukturą

P r z v k ł a d 14 (S)-(N-metvlo)-2-(metvloamino)-3-fenvlo-N-(3-(pirvdvn-4-vlo)-1-(4-(pirydvn-3-vlo)propvlo)butvlo)propionamid, cvtrvnian - sól

Zgodnie ze sposobem opisanvm w przvkładzie 6, część C, (S)-(N-metylo)-2-(metyloamino)-3-fenvlo-N-(3-(pirvdvn-4-vlo) 1-(4-(pirvdvn-3-vlo)propvlo)butvlo)propionamid (produkt z przvkładu 4, część B) przeprowadzono w tytanian - sól.

[^1h]-^nmr (^cdC|3) z^go^dne ze strukturą

P r z v k ł a d 15

Badanie zahamowania rotamazv

Zahamowanie aktywności enzvmu FKBP określono stosując badanie opisane przez S.T. Park i in., w J. Biol. Chem., 267, str. 3316-24 (1992), którą to publikację powołuje się tu jako literaturę. Jest to badanie sprzęgania z chvmotrvpsvną, w którvm FKBP katalizuje izome^zację cis do trans wiązania Leu-Pro w substracie peptydu Suc-Ala-Leu-Pro-Phe-pNA. Od chvmotrvpsvnv jest odszczepialna forma trans, ale nie forma cis. Uwolnienie Phe-pNA monitorowano przez absorbancję przv 400 nm. Odszczepienie chvmotrypsvnv jest bardzo szvbkie, tak więc szvbkość izomei7zacji cis do trans jest ograniczona.

Każda mieszanina reaktyjna zawierała 0,1 M bufor Tris, pH 7,8, 15 nM FKBP, 30 um substratu i 0,5 nM do 10 μΜ badanego związku rozcieńczonego w Me2SO. Mieszaninę inkubowano w temperaturze 15°C przez 5 minut, a następnie rozpoczęto reakcję przez dodanie chvmotrypsvnv (do końcowego stężenia 100 ug/ml) i monitorowano spektrofotometrvcznie przez 5 minut. Całkowita objętość mieszaninv reaktyjnej wvnosiła 1 ml. Jak przedstawiono w poniższej tabeli, dla żadnego ze związków wartość Ki nie bvła mniejsza od 10 uM.

PL 195 273 B1

T a b e l a 4 Zahamowanie rotamazy

Zahamowanie rotamazy (Ki)	Zahamowanie rotamazy (Ki)
Nr związku	(nM)	Nr związku	(nM)
2	>50 000	107	>25 000
3	>50 000	108	>25 000
4	>25 000	110	>25 000
8	>50 000	111	>50 000
16	>50 000	112	>50 000
104	>50 000	113	>50 000
106	>50 000

P r z y k ł a d 16

Badanie wrażliwości MDR

W celu wykazania, że związki według wynalazku nie mają aktywności odwracającej MDR stosowano linie komórkowe znane z oporności na dany lek.

Badania aktywności odwracającej oporność wielolekową (MDR) prowadzono stosując linie komórkowe L1210vMDRC.06 lub HL60/Vinc. L1210vMDRC.06 są liniami komórek białaczki mysiej L1210 transdukowanymi retrowirusem pHaMDR1/A zawierającym cD-NA MDR1, jak opisali Pastan i in., w Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 85, str. 4486-4490 (1988). Wielolekooporna linia L1210vMDRC.06 jest linią komórkową, którą wyselekcjonowano za pomocą leku przez hodowanie transfekowanych komórek w 0,06 ąg/ml kolchicyny. Linia komórkowa promielocytowej białaczki ludzkiej HL60/Vinc jest wielolekooporną linią komórkową utworzoną od wrażliwych na lek komórek macierzystych HL60 przez selekcję we wzrastających stężeniach winkrystyny.

Badania na odwracanie oporności wielolekowej z komórkami L1210vMDRC.06 prowadzono wysiewając na 96 studzienkową płytkę do mikromiareczkowania komórki w ilości 1 x 10⁴ komórek/ml i wystawienie ich na różne stężenie doksorubicyny (50 nM - 10 μM) w obecności lub w nieobecności związków według wynalazku (0,1, 0,25, 0,5, 1,0 lub 2,5 μM) , jak opisali U. Germann i in., w AntiCancer Drugs, 8, str. 125-140 (1997). Po 3 dniach hodowli obliczono żywotność komórek, stosując barwnik XTT do oceny funkcji mitochondrialnych [Roehm i in., J. Immunol. Methods, 142, str. 257-265 (1991)]. Wszystkie oznaczenia powtarzano co najmniej 4 razy. Wyniki określono przez porównanie wartości IC50 dla samej doksorubicyny i wartości IC50 dla doksorubicyny + związek. Stosunek MDR obliczno (IC50 Dox/IC 50 Dox + inhibitor), a wartości całkowite stosowano do porównania siły działania związku.

Badania z komórkami HL60/Vinc prowadzono przez wysianie na 96 studzienkową płytkę do mikromiareczkowania komórek w ilości 4 x 10⁴ komórek/ml. Komórki eksponowano na różne stężenia doksorobicyny (9 nM do 6,7 μM) w obecności lub w nieobecności różnych związków według wynalazku w różnych stężeniach (0,5, 1,0, 2,5, 5,0 lub 10 μM), jak opisali U. Germann i in., w Anti-Cancer Drugs, 8, str. 141-155 (1997). Po 3 dniach hodowli obliczono żywotność komórek, stosując barwnik XTT do oceny funkcji mitochondrialnych (Roehm i in., powyżej). Wyniki wyrażono jako stosunek wartości IC50 dla samej doksorubicyny i dla doksorubicyny + związek. We wszystkich badaniach wewnętrzną aktywność przeciwproliferacyjną lub cytotoksyczną inhibitorów MDR określano również dla komórek HL60/Vinc.

W poniższej tabeli zamieszczono wyniki badań dla kilku związków według wynalazku.

PL 195 273 B1

T a b e l a 5

Badania odwracania MDR

Nr związku	Wskaźnik MDR*	Linia komórkowa	Nr związku	Wskaźnik MDR*	Linia komórkowa
1	0,6	HL60/Vinc	16	19,9	HL60/Vinc
2	0,7	HL60/Vinc	102	1,2	HL60/Vinc
3	0,8	HL60/Vinc	104	0,6	HL60/Vinc
4	6,2	HL60/Vinc	105	10	L1210vMDRC.06
5	30,4	HL60/Vinc	107	0,9	HL60/Vinc
6	17,7	HL60/Vinc	108	0,4	HL60/Vinc
7	21,9	HL60/Vinc	110	1,1	HL60/Vinc
8	28,5	HL60/Vinc	111	1,2	HL60/Vinc
11	1,7	HL60/Vinc	112	2,4	HL60/Vinc
12	22,6	HL60/Vinc	113	2,3	HL60/Vinc
13	19,3	HL60/Vinc
14	19,9	HL60/Vinc
15	2,4	HL60/Vinc

* Wskaźniki MDR badano przy stężeniach związków 2,5 μΜ, z wyjątkiem związków 5, 6 i 7, które badano przy stężeniach 10 μΜ.

Jak widać z powyższych wyników, nie ma wyraźnie silnej zależności pomiędzy strukturą i stosunkiem MDR. Tak więc czynnikami odpowiedzialnymi mogą być zdolność związku do przenikania do komórki, toksyczność związku i jego metabolizm wewnątrz komórki. Tak więc, zgodnie z parametrami w niniejszym wynalazku, związki o stosunku MDR wyższym niż 7 nie są uważane za związki nie wykazujące aktywności odwracającej MDR.

P r z y k ł a d 17

Ocena wzrostu neurytu w układzie komórek PC12

W celu bezpośredniej oceny aktywności neurotroficznej związków opisanych w niniejszym wynalazku prowadzono badania wzrostu neurytu, stosując komórki pheochromocytoma PC12, jak opisali Lyons i in. (1994).

Komórki PC12 utrzymywano w temperaturze 37°C i w warunkach 5% CO2 w pożywce Eagle zmodyfikowanej Dulbecco (DMEM), uzupełnionej 10% inaktywowaną ciepłem surowicą końską, 5% inaktywowaną ciepłem płodową surowicą bydlęcą (PBS) i 1% glutaminianem.

Następnie komórki wysiano na 96-studzienkowych płytkach w ilości 10⁵ na studzienkę, pokrytych 5 ąg/cm² kolagenu z ogona szczura i pozostawiono, aby przyczepiły się do płytek przez noc. Następnie pożywkę zastąpiono DMEM, z 2% inaktywowaną ciepłem surowicą końską, 1% glutaminianem, 1-5 ng/ml NGF (Sigma) i różnymi stężeniami związku (0,1 nM - 10 nM). Hodowlę kontrolną traktowano 105 ng/ml samego NGF bez związku. Dodatnie hodowle kontrolne traktowano wysokim stężeniem NGF (50 ng/ml). Komórki inkubowano w temperaturze 37°C przez 72 godziny, utrwalono 3% formaldehydem i wzrost neurytu oceniono wzrokowo, stosując skalę od 0 do 4.

Wyniki podano w poniższej tabeli.

PL 195 273 B1

T a b e l a 6

Aktywność związków według wynalazku wobec wzrostu neurytu

Nr związku	0,01 mM	0,1 nM	1 nM	10 nM	100 nM	1000 nM	10000 nM
1	2	3	4	5	6	7	8
1	ND	ND	ND	3***	1***	3***	ND
2	ND	ND	ND	3***	3***	4***	ND
3	ND	ND	ND	2***	4***	4***	ND
4	ND	ND	ND	3*	3*	4*	ND
5	ND	ND	ND	2*	3*	3*	ND
6	ND	ND	ND	4*	2*	3*	ND
7	ND	ND	ND	2*	3*	3*	ND
8	ND	ND	ND	4*	2*	3*	ND
11	ND	ND	ND	1*	3*	3*	ND
12	ND	ND	ND	3*	3*	4*	ND
13	ND	ND	ND	3*	3*	4*	ND
14	ND	ND	ND	3*	2*	4*	ND
15	ND	ND	ND	3*	3*	3*	ND
16	ND	ND	ND	3*	4*	3*	ND
102	3*	3*	4*	4**	2**	3**	4*
104	3*	3*	2*	2*	4*	3*	4*
105	ND	ND	ND	4	4	0	ND
106	ND	ND	ND	ND	1*	2*	ND
107	ND	ND	ND	ND	3*	0*	ND
108	ND	ND	ND	0	3	0	ND
109	3*	4*	4*	3*	2*	4*	3*
110	ND	ND	ND	ND	3*	0*	ND
111	4*	4*	3*	2**	4* *	4**	4*
112	ND	ND	ND	3*	4*	3*	ND
113	ND	ND	ND	3*	4*	4*	ND

* Badanie powtarzano trzykrotnie dla każdego badanego stężenia. Wskazane wyniki stanowią średnią z trzech prób.

** Badanie powtarzano dwa razy, w trzykrotnych powtórzeniach. Wskazane wyniki stanowią średnią z sześciu prób.

*** Badanie powtarzano czterokrotnie dla każdego badanego stężenia. Wskazane wyniki stanowią średnią z trzech prób.

Związki według wynalazku, oznaczone numerami 1-8, 11-16, i 104-113 wykazały znaczną zwiększenie wzrostu neurytu w porównaniu z podstawowymi hodowlami kontrolnymi. Brak aktywności stymulującej wzrost nerwu (co oznaczono jako „O) przy wysokich stężeniach niektórych związków jest wynikiem toksycznego działania związków na komórki przy wyższych stężeniach.

Inne związki według wynalazku również wykazały znaczną aktywność stymulującą wzrost nerwu.

Aczkolwiek przedstawiono tu wiele wykonań niniejszego wynalazku, oczywiste jest, że jego podstawową konstrukcję można zmieniać, uzyskując nowe wykonania, w których wykorzystuje się cechy wynalazku. Tak więc, należy rozumieć, że zakres wynalazku jest określony załączonymi zastrzeżeniami, a nie konkretnymi wykonaniami, które zaprezentowano jedynie przykładowo.

Claims (9)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Związek wybrany spośród następujących grup związków przedstawionych w tabelach 1,2 i 3:

   Tabela 1 Nr zw. Struktura Nr zw. Struktura 2 a,, 7 li II i O=S—0 0 NH, 4 f ii ^wrV'V^A_/ O=s=o 0 G'·,^ 1 | 1 NHj 5 G 1 Ϊ^Η· o=s=o o l X o Hn T Τ’ ^HNY> 6 O \ fH, ^H,CT 0=3= U O k U. Φ \< k ^N <· Yd i CH, 7 V^K» ΧΛ'Υ'χπ 0=-.3=0 0 k < .<* i 1 ^N 00 U Hp CH 8 O \ CH, o=s=o o G J Gx xG Q

   PL 195 273 Β1 Nr zw,. Struktura Nr zw. Struktura 11 G=S=O O k k Q 1 (Γ™, 12 Q > f^H’ -R O 0 o Ho 13 Q ^Hi>^ArV^Ci o—s—O 0 s. L. k 1 ό V 14 Q 1 f^H> Ύτγ^'Ρ’ 0=8=0 Ok k 7 p Π V γ 0 15 C=S=O O 7 i N Φ 'Ό HN^^CHj T O 16 o ^CHJ O=S=O 0 l 0 J 1 0 \sr Φ V III N

   PL 195 273 B1

   PL 195 273 B1

   Tabela 3 Nr zw. Struktura Nr zw. Struktura 102 * w O N 107 ^CH3 104 ę,~O 0 108 ch₃ 0 105 }=O > TT ΜβΟ— MeO OM 109 (j ~ 106 Ou o—r 0 N-^J^ 110 . CT-jO H j O 111 ^Γ _O V) ’ 113 r5Vr~O o N 112 .,/ΫΤ'-χ) ’’ O

   PL 195 273 B1
2. 2. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca farmaceutycznie dopuszczalny nośnik, i substancję czynną, znamienna tym, że jako substancję czynną zawiera neurotroficzną ilość związku określonego w zastrz. 1.
3. 3. Kompozycca według zasSrz. 2, znamienna tym, że czynnik nerwu (NGF).
4. 4. Zastosowanie neuroOrofcznej iiości związku określonego w zastrz. 1 do wytwarzania ieku do stymulowania aktywności neuronalnej u pacjenta lub w komórkach nerwowych ex vivo.
5. 5. Zastosowanie według zasttz. 4, znamienne tym, że i ek jest przeznaczony do podawaniapacjentowi i jett tformułowany wraz z farmaceutycznie doputzczalnym nośnikiem w pottać farmaceutycznie doputzczalnej kompozycji.
6. 6. Zastosowanie według zasturz. 5, znamienne tym, że i ek zawiera dodatkowo czynnik wzrostu nerwu (NGF) jako część dawki złożonej razem z wymienionym związkiem lub w pottaci dawki oddzielnej.
7. 7. Zastosowanie według zastirz. 5, zi^^r^i^i^i^^ t^r^, że iekiest stosowany do ieczenia paccentów cierpiących na nerwoból nerwu trójdzielnego, nerwoból nerwu krtaniowo-gardłowego, porażenie Bell'a, miastenia gravis, dystrofię mięśniową, utzkodzenie mięśnia, pottępującą atrofię mięśniową, pottępującą oputzkową dziedziczną dystrofię mięśniową, zetpół przepukliny, przerwania lub wypadania dytku kręgowego, zwyrodnienie kręgów tzyjnych, zaburzenia tplotu nerwowego, zetpół zwyrodnienia kręgów piertiowych, neuropatie obwodowe, takie jak tpowodowane przez zatrucie ołowiem, leczenie daptonem, kletzcze lub porfirię, inne zaburzenia otłonek mielinowych nerwów obwodowych, chorobę Alzheimera, zetpół Gullain-Barre, chorobę Parkintona i inne zaburzenia parkintonowtkie, ALS, ttwardnienie roztiane, inne zaburzenia otłonek mielinowych nerwów w ośrodkowym układzie nerwowym, udar i niedokrwienie związane z udarem, paropatię nerwu, inne zaburzenia zwyrodnieniowe nerwów, choroby neuronu ruchowego, uraz nerwu kurzowego, neuropatie związaną z cukrzycą, utzkodzenia rdzenia kręgowego, utzkodzenia nerwu twarzowego i inne urazy, neuropatie wywołane chemioterapią i innymi lekami oraz chorobę Huntingtona.
8. 8. Zastosowanie według z^^tt^^. 4, znamienne tym, że iekiest do stymulowania regeneracji nerwu ex vivo.
9. 9. Zastosowańie według z^^tt^^. 8, znamienne tym, że iek zawiena dodatkowo czynnik wzrostu nerwu (NGF).