PL189867B1

PL189867B1 - Właz szybu

Info

Publication number: PL189867B1
Application number: PL98337005A
Authority: PL
Inventors: Karl Kortmann
Original assignee: Karl Kortmann
Priority date: 1997-05-15
Filing date: 1998-05-13
Publication date: 2005-09-30
Also published as: WO1998051870A1; DE29708650U1; ATE223539T1; PL337005A1; ES2182326T3; DE59805421D1; HUP0002933A2; EP0981674A1; HU222068B1; AU8016798A; CZ297447B6; HUP0002933A3; EP0981674B1; CZ9904037A3

Abstract

1. Wlaz szybu dla szybów kanalizacyjnych lub tym podobnych, zabudowywanych zwlasz- cza w nawierzchniach dróg, skladajacy sie z ksztaltki, uksztaltowanej jako betonowy pier- scien, która na górnej powierzchni, otaczajacej otwór przelotowy, ma wybranie dla pokrywy, a ponizej wybrania otwór przelotowy, który jest rozszerzony i zawiera górny odcinek czesci szybowej, która w kierunku obwodu zewnetrz- nego ksztaltki graniczy ze wspomnianym ob- szarem odsadzenia, przy czym pierscien ma po- szerzony zewnetrzny zarys, tworzacy element podporowy, znamienny tym, ze ksztaltka (1, 1') w wewnetrznym obszarze odsadzenia (9) jest zaopatrzona w czesc rurowa (13, 13', 13", 13'", 13IV , 13v; 113; 113'), ograniczajaca z jednej strony otwór przelotowy (3), az drugiej strony tworzaca w kierunku elementu podpo- rowego (10, 10", 10"', 10IV ; 21) szczeline pier- scieniowa (12), w której jest osadzona poprzez zlacze wtykowe czesc szybowa (4, 4'). F i g . 5 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest właz szybu dla szybów kanalizacyjnych lub tym podobnych, zabudowywanych zwłaszcza w nawierzchniach dróg.

Znane włazy szybu dla budowli kanalizacyjnych, usytuowanych na poziomie nawierzchni drogi, przedstawione na przykład w opisie NL-A-6502 680, składają się z wykonanego z betonu pierścienia, na którym jest nasadzony kształtowy element zewnętrzny, zamknięty pokrywą. Pierścień i element są osadzone w odpowiednich warstwach nośnych nawierzchni drogi. W pierścieniu jest osadzony odcinek górny części szybowej. Wysokie obciążenia naciskowe, wywołane naciskiem pojazdów mogą prowadzić do przesunięć pierścienia betonowego z jego położenia wbudowania, wskutek czego powstają niekorzystne uszkodzenia drogi.

Z opisu PL 157 606 jest znana skrzynka uliczna o regulowanej wysokości, składająca się z cylindrycznego korpusu, mającego na wewnętrznej powierzchni obwodowe występy, które współpracują z obwodowymi występami na zewnętrznej powierzchni tulei. Występy mają kształt prostokąta. Przestrzenie pomiędzy dwoma górnymi występami są wypełniane profilowanymi wkładkami. W przypadku zmiany poziomu jezdni w stosunku do poziomu pokrywy skrzynki wystarczy zdjąć pokrywę i przekręcić tuleję o 90°, aby ją wysunąć lub wsunąć w cylindryczny korpus na odpowiednią wysokość.

Zadaniem wynalazku jest opracowanie włazu szybu dla szybów kanalizacyjnych lub tym podobnych, usytuowanych zwłaszcza w nawierzchni drogi, której elementy konstrukcyjne byłyby podparte stabilnie przez długi okres czasu użytkowania, a w górnym obszarze części szybowej umożliwiałyby długotrwałe i skuteczne uszczelnienie przed wodą opadową.

Zadanie to zostało rozwiązane dzięki temu, że kształtka w wewnętrznym obszarze odsądzenia jest zaopatrzona w część rurową, ograniczającą z jednej strony otwór przelotowy a z drugiej strony tworzącą w kierunku elementu podporowego szczelinę pierścieniową, w której jest osadzona poprzez złącze wtykowe część szybowa.

Korzystnie kształtka w obszarze profilowego odsadzenia jest zaopatrzona w co najmniej jedną część złącza wtykowego w postaci pierścienia uszczelniającego.

Celowo jeden z pierścieni uszczelniających w obszarze szczeliny pierścieniowej wystaje z części rurowej a na wewnętrznej powierzchni odsadzenia jest osadzony drugi pierścień uszczelniający.

W innym wykonaniu kształtka jest ukształtowana jako odlew warstwowy, w którego strukturę betonu jest włączona co najmniej jedna wkładka z metalu, tworzywa sztucznego, gumy lub tym podobnego materiału.

W korzystnym wykonaniu kształtki część rurowa jest ukształtowana jako jedna część z elementem podporowym.

W innych wykonaniach kształtka jest utworzona z części rurowej, pierścieni pośrednich i elementu podporowego zestawionych w jeden zespół montażowy z elementem podporowym.

W wieloczęściowym wykonaniu kształtki część rurowa w górnym obszarze otworu przelotowego jest zaopatrzona w kołnierz podpierający.

W innych wykonaniach część rurowa jest podparta na kształtce poprzez pierścień pośredni w postaci litery Z.

Celowo kształtka w obszarze swojej powierzchni górnej, zwróconej do nawierzchni drogi jest zaopatrzona w co najmniej jeden pierścień osłonowy, utworzony przez wkładkę. Korzystnie kształtka w obszarze swojego wybrania posiada część przylegającą, utworzoną z pierścienia uszczelniającego.

189 867

W jednym z wykonań na wewnętrznym odcinku części rurowej jest usytuowane co najmniej jedno kształtowe wcięcie i element podporowy dla osadnika zanieczyszczeń lub tym podobnego.

Korzystnie element podporowy ma powierzchnię zewnętrzną, skierowaną w stronę nawierzchni drogi i, że w obszarze dolnym elementu podporowego posiada sfazowanie rozszerzające szczelinę pierścieniową.

W innym wykonaniu element podporowy przylega do płyty pierścieniowej.

Korzystnie umieszczony w kształtce pierścień osłonowy tworzy usztywnienie w rodzaju zbrojenia.

Zgodnie z wynalazkiem element podporowy ma zarys symetryczny w postaci pierścienia kołowego lub wielokąta albo ma częściowo zarys niesymetryczny.

W innym wykonaniu kształtka jest połączona z częścią szybową poprzez część łącznikową.

W jeszcze innym wykonaniu część rurowa jest ustalona na kształtce za pomocą złącza, korzystnie złącza klejowego lub złącza śrubowego.

Właz według wynalazku jest utworzony z kształtki, zawierającej w porównaniu do znanych pierścieni betonowych poszerzony element podporowy, a także części osłaniające tak, że w obszarze szybu na przykład kanalizacyjnego są bezproblemowo przyjmowane obciążenia naciskowe wywoływane przez pojazdy i unika się szkód, spowodowanych przez pionowe i/lub poziome przesunięcia elementów konstrukcyjnych włazu.

Górny obszar kształtki, rozciągający się w płaszczyźnie nawierzchni drogi jest tak zminimalizowany, że stanowi on jedynie niewielką powierzchnię podlegającą działaniu nacisku pojazdów. Jednocześnie poszerzony na obwodzie zewnętrznym od strony dolnej zarys elementu podporowego jest tak zintegrowany z konstrukcją drogi, że wyeliminowane są zarówno obniżenia i przesunięcia elementów konstrukcyjnych włazu, jak również w znacznym stopniu wykluczone są niepożądane rozszerzenia w szczelinie pierścieniowej kształtki w jej górnym obszarze. Zewnętrzny element podporowy kształtki podchwytuje w położeniu wbudowania górną warstwę powierzchni drogi, na przykład warstwę asfaltową, wybrukowanie lub tym podobne, dzięki czemu w tym zagrożonym obszarze powierzchni nośnej w pobliżu szybu uzyskuje się dodatkowe podparcie.

W obszarze swojego otworu przelotowego kształtka ma odsądzenie tak ukształtowane, że część szybowa jest bezproblemowo wsuwana teleskopowo do utworzonej przestrzeni wewnętrznej i dzięki temu umożliwia utworzenie zmiennego w wysokości szczelnego połączenia. Przy tym jako bezpośrednie podparcie między wsuniętymi jeden w drugi elementami konstrukcyjnymi stosuje się odpowiednie elastyczne pierścienie uszczelniające, dzięki czemu elementy konstrukcyjne włazu w pionowym i poziomym położeniu wbudowania mogą przyjmować również niewielkie przesunięcia bez przeciążeń, a cały właz posiada szczelne cieczowo obszary połączeń.

Kształtka może być wytwarzana w znacznym stopniu w dowolnej postaci, z wtopioną w beton wkładką, przykładowo z metalu, tworzywa sztucznego i/lub w postaci korpusu gumowego, jako odlew warstwowy, dzięki czemu za pomocą niewielkich nakładów technicznych możliwe jest szybkie dopasowanie do różnych konstrukcji włazów, wymaganych przez klientów. Poprzez zmiany jakości ciekłej masy betonowej możliwe jest spełnienie różnych wymogów odnośnie wytrzymałości, aby rozszerzone odsądzenie w obszarze otworu przelotowego i element podporowy kształtki były dopasowane do dużych obciążeń, a wszystkie części konstrukcyjne włazu posiadały wysoką i długotrwałą stabilność.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia w przekroju poprzecznym jednoczęściową kształtkę włazu szybu w pierwszej postaci wykonania, fig. 2 i 3 - przekroje poprzeczne drugiej postaci wykonania podobnej do kształtki z fig. 1, fig. 4 - w przekroju poprzecznym kształtkę w dwuczęściowej postaci wykonania, fig. 5 - w przekroju poprzecznym kształtkę, znajdującą się w położeniu zabudowania na powierzchni drogi, w postaci wykonania podobnej do fig. 3, fig. 6 do 7 przekroje poprzeczne kształtek, utworzonych z trzech części w położeniu połączenia z częścią szybową, fig. 8 - w przekroju poprzecznym kształtkę, utworzoną z czterech części, fig. 9 kształtkę z fig. 4, wykonaną jako odlew warstwowy z osłaniającą wkładką, fig. 10 - kształtkę

189 867 podobną do fig. 4, umieszczoną na płycie pierścieniowej, fig. 11 - przekrój poprzeczny innej kształtki, utworzonej z dwóch części, fig. 12 - w powiększonym przekroju obszar połączenia elementu kształtki za pomocą pierścienia uszczelniającego, fig. 13 do 16 - kształtki wykonane jako odlew warstwowy z różnymi osłaniającymi wkładkami, fig. 17 i 18 - przekroje poprzeczne kształtki z różnie ukształtowanymi pierścieniami osłonowymi, fig. 19-22 - jednoczęściowe postacie wykonania kształtek, podobnych do fig. 2, w położeniu zabudowy z częścią łącznikową, skierowaną do części szybowej, fig. 23 - przekrój włazu wzdłuż linii XXIII -XXIII na fig. 24, fig. 24-26 - odpowiednio przekroje poprzeczne włazu wzdłuż linii XXIV-XXIV na fig. 23, z różnie ukształtowanymi kształtkami, fig. 27 - w powiększonym wykroju obszar łączący kształtkę i część rurową, fig. 28 - inną postać wykonania włazu dla zbiorników podziemnych w przekroju poprzecznym, podobnym do fig. 24, fig. 29 - w powiększonym wykroju połączenie kształtki i części rurowej według fig. 28, a fig. 30-33 - odpowiednio w przekroju uszczelnienia w obszarze podporowym części rurowej na części szybowej, według fig. 28.

Na fig. 1-22 jest przedstawionych wiele przykładów wykonania kształtki 1, które będą kolejno przedstawione z ograniczeniem do istotnych cech konstrukcyjnych.

Na fig. 1 jest przedstawiona kształtka 1, ukształtowana jako pierścieniowa część betonowa, mająca oś symetrii M, dla włazu 2 przedstawionego na fig. 5.

Kształtka 1 według wynalazku w obszarze otworu przelotowego 3 jest zaopatrzona w odsądzenie 9, zakończone sfazowaniem S, a na obwodzie zewnętrznym posiada rozszerzony zarys zewnętrzny w postaci pierścieniowego elementu podporowego 10, o powierzchni zewnętrznej 37.

Kształtka 1 w obszarze odsadzenia 9 jest zaopatrzona w krótki odcinek cylindryczny, tworzący część rurową 13, ograniczającą z jednej strony otwór przelotowy 3, a z drugiej strony tworzącą szczelinę pierścieniową 12, w której są umieszczone pozostałe części konstrukcyjne włazu. Część rurowa 13 jest zakończona wybraniem 6, służącym do osadzenia wspomnianej pokrywy.

Inna postać wykonania kształtki 1 jest przedstawiona na fig. 2, która odróżnia się od kształtki 1 z fig. 1 tym, że posiada dłuższy odcinek części rurowej 13', sięgającej do strony dolnej kształtki 1. W szczelinie promieniowej 12 jest szczelnie osadzona za . pomocą trójkątnych pierścieni uszczelniających 32, 33 część szybowa 4. Pierścień uszczelniający 33 od strony osadzenia 9 styka się z górnym kołnierzem 7 części szybowej 4.

Figura 3 przedstawia kształtkę 1 z fig. 2, mającą w obszarze wybrania 6 część przylegającą 30, działającą jako pierścień uszczelniający 31. Od strony zewnętrznej obszar wybrania 6 jest osłonięty wkładką E, utworzoną przez metalowy pierścień osłonowy 20.

Figura 4 przedstawia kształtkę 1, utworzoną z dwóch oddzielnych części: elementu podporowego 10' i części rurowej 13, której długość odpowiada części rurowej 13' z fig. 3. Część rurowa 13 posiada kołnierz podpierający 14, osadzony w wybraniu 6 i mający zagłębienie na pokrywę.

Figura 5 przedstawia usytuowanie włazu 2 na kształtce 1 z fig. 3, ale wyposażonej w oddzielną część rurową 13'. Kształtka 1 jest zabudowana pod nawierzchnią drogi 8 i jest zamknięta pokrywą 5 osadzoną na kołnierzu podpierającym 14' części rurowej 13', na którym opiera się pokrywa 5. Pokrywa 5 leży w jednej płaszczyźnie z nawierzchnią drogi 8. Jest także widoczne, że kostka brukowa 36 poddana działaniu siły nacisku F, jest osadzona na warstwie pośredniej 38, otaczającej powierzchnię zewnętrzną 37 elementu podporowego 10.

Na fig. 6-7 są przedstawione trzyczęściowe postacie wykonania włazu, odróżniające się tylko tym, że kształtka 1 jest połączona z częścią rurową 13 lub 13' poprzez kształtowy pierścień pośredni 15, mający przekrój poprzeczny w postaci litery Z, który dzięki zróżnicowanym wymiarom swoich ramion podporowych 17, 17' umożliwia dopasowanie konstrukcji do różnie ukształtowanych części szybowych 4. Przy tym pierścień pośredni 15 może być wykonany z metalu, na przykład żeliwa lub może być uformowany z tworzywa sztucznego. Pierścień pośredni 15 na swoim ramieniu podporowym 17' jest uszczelniony na kształtce 1 za pomocą pierścienia uszczelniającego 31.

W postaci wykonania według fig. 8 kształtka 1 jest utworzona z czterech elementów, mianowicie elementu podporowego 10' trochę inaczej ukształtowanego niż na fig. 4 i dwóch pierścieni pośrednich 15, 16. Pierścień pośredni 16 jest podparty na powierzchni zewnętrznej 37

189 867 elementu podporowego 10', a kształtowy pierścień pośredni 15 na pierścieniu pośrednim 16. Pierścień pośredni 16 jest uszczelniony cieczowo wobec kształtowego pierścienia pośredniego 15 i powierzchni zewnętrznej 37 za pomocą pierścieni uszczelniających 31. Dzięki takiemu ukształtowaniu właz może być łatwo dostosowywany do istniejącej rzeczywistości. Zwłaszcza przy montażu dużych włazów pierścień pośredni 15, 16, mający niewielki ciężar, umożliwia łatwą manipulację.

Postać wykonania kształtki 1 według fig. 9 przedstawia jej ukształtowanie jako odlewu warstwowego, przy czym element podporowy 10' wykonany z betonu 19 ma zatopioną wkładkę E, stanowiącą górny pierścień osłonowy 20', który jest umieszczony w tej samej płaszczyźnie, co nawierzchnia drogi 8.

Na fig. 10 jest przedstawiona wieloczęściowa postać wykonania kształtki 1, która składa się z elementu podporowego 10, umieszczonego na płycie pierścieniowej 11, usytuowanej od strony dolnej kształtki 1, co korzystnie umożliwia powiększenie całkowitej powierzchni podporowej. Część rurowa 13^IV w obszarze swojego kołnierza podpierającego 14 jest zaopatrzona w rozszerzenie 18, które przylega bezpośrednio do górnej powierzchni elementu podporowego 10, za pomocą pierścienia uszczelniającego 31. Element podporowy 10 jest również uszczelniony na płycie pierścieniowej 11 za pomocą pierścienia uszczelniającego 31. Część rurowa 13^IV'' może być ukształtowana z betonu albo z metalu, na przykład żeliwa.

Ukształtowanie kształtki 1' jako odlewu warstwowego przedstawia fig. 11, przy czym wewnętrzna część rurowa 13 w położeniu podparcia przylega do pierścieniowego elementu podporowego 21, do której jest włączona za pomocą złącz kształtowych 23 wkładka E, stanowiąca górny pierścień osłonowy 20'. Element podporowy 21 jest podparty na zewnętrznym korpusie pierścieniowym 22.

Na fig. 12 jest przedstawiony gumowy pierścień uszczelniający 31, osadzony przykładowo w pierścieniu pośrednim 16. Przyporządkowana ściana 34 elementu podporowego, na przykład 10, 10', posiada pierścieniowe odsądzenie 35, dzięki czemu jego działanie dociskowe do pierścienia uszczelniającego 31 powoduje szczelne cieczowo, przyleganie współpracujących elementów konstrukcyjnych.

W postaci wykonania według fig. 13 kształtka 1 jest ukształtowana podobnie jak na fig. 3.

Część rurowa 13' w pobliżu swojego końca jest wyposażona na ścianie wewnętrznej w co najmniej jedno kształtowe wcięcie 34, stanowiące również od strony zewnętrznej obszar podpierający część szybową 4'. Ponadto w obszarze końcowym części rurowej 13' są usytuowane elementy podporowe 35, 36 dla ewentualnego osadnika zanieczyszczeń. Uszczelnianie wsuwanej części szybowej 4' zapewniają trójkątne pierścienie uszczelniające 32, 33, jak to było już przedstawione w związku z fig. 2.

Postacie wykonania kształtki 1 według fig. 14-18, wykonanej jako odlew warstwowy, pokazują inne kombinacje wkładek E, utworzonych zwłaszcza z części metalowych, włączonych w strukturę betonu.

Na fig. 14 wkładkę E, wykonanąjako półwyrób z metalu, stanowi pierścień osłonowy 20, połączony jednoczęściowo poprzez część żebrową 24 z częścią rurową 13'.

Na fig. 15 część rurowa 13™ zawiera metalowe przedłużenie 25, połączone za pomocą złącza kształtowego 26 z elementem podporowym 10', na którego stronie górnej pierścień osłonowy 20' jest zakotwiony poprzez złącza kształtowe 23.

W poprzednich przykładach wykonania kształtka 1 była ukształtowana jako wydrążony symetryczny korpus cylindryczny o osi wzdłużnej M. Możliwe jest również, że jej wykonanie, w którym zarys zewnętrzny jest wielokątny lub ma postać asymetryczną, jak to zaznaczono na fig. 15 osiąM'.

Na fig. 16 element podporowy 10 jest symetryczny, a część rurowa 13^v w swoim dolnym obszarze jest zaopatrzona w stabilizujące metalowe przedłużenie 25.

Obie postacie wykonania kształtki 1 według fig. 17 i 18 przedstawiają kształtki 1 z częścią rurową 13, podobne do kształtki 1 z fig. 1. Kształtki 1 posiadają wkładki E, tworzące metalowy pierścień osłonowy 20ⁿⁱ, 20^lv' zaopatrzony w złącza kształtowe 21 lub 21'. Pierścienie osłonowe 20', 20'Vosłaniają w całości obszar zewnętrzny kształtki 1.

Na fig. 19-22 jest przedstawiona inna postać kształtki 1, przy czym kształtki 1 przedstawione są w położeniach o różnych wysokościach H, H', w celu uwidocznienia działania

189 867 teleskopowego części rurowej 13 przy zabudowie włazu. Przy tym pomiędzy nie pokazaną częścią szybową jest usytuowana część łącznikowa 41, ukształtowana jako element redukujący dla średnicy D szybu (fig. 21, 22), która zawiera odpowiednie trójkątne pierścienie uszczelniające 32 i 33. Część łącznikowa 41 według fig. 19 i 20 ma postać stożka szybowego.

Przedstawione powyżej postacie wykonania kształtki 1, 1' lub odpowiednie dodatkowe elementy konstrukcyjne 15, 16, 21, 22 w swoich obszarach łączących, utworzonych w położeniu wbudowania jak już wspomniano, są zaopatrzone każdorazowo w część przylegającą 30 (fig. 3), utworzoną jako pierścień uszczelniający 31. Pierścienie uszczelniające 31 są wykonane przykładowo z gumy lub metalu i mogą być również uformowane w wylewanym betonie w rodzaju odlewu warstwowego. Ponadto część rurowa 13 do 13^v na zewnętrznej powierzchni, skierowanej do szczeliny pierścieniowej 12, jest zaopatrzona w pierwszy pierścień uszczelniający 32, który tak współpracuje z drugim pierścieniem uszczelniającym 33, usytuowanym na stronie wewnętrznej pierścienia 10, że szczelina pierścieniowa 12 jest zamknięta szczelnie cieczowo, zarówno w kierunku otworu przelotowego 3 przed wypływaniem cieczy, jak również w kierunku atmosfery otoczenia - przed wpływaniem cieczy.

Ukształtowanie części rurowych 13 do 13v umożliwia osiowanie kształtki 1 w jej położeniu wbudowania, a jednocześnie w obszarze szczeliny pierścieniowej 12 mogą być wyrównane tolerancje części szybowej 4 i/lub kształtki 1, 1' tak, że uzyskuje się pewne szczelnie przyleganie współpracujących elementów. Na swojej stronie wewnętrznej, skierowanej do otworu przelotowego 3, element podporowy 10, 10', 10, 10', 10^IV posiada sfazowanie S, dzięki czemu przy ekstremalnych przesunięciach i/lub położeniach skośnych kształtki 1 unika się jej przylegania ostrymi krawędziami, do części szybowej 4 tak, że w znacznym stopniu wykluczone jest jej uszkodzenie.

Na fig. 23-24 jest uwidoczniona wieloczęściowa postać włazu w inny wykonaniu.

Jak widać z przekroju na fig. 24 do kształtki 1, mającej kształt odwróconej litery L, jest zamocowana część rurowa 113, która może zostać wsunięta na różną głębokość T w część szybową 104, tworząc za pomocą pierścienia uszczelniającego 32 rodzaj połączenia kielichowego.

Część rurowa 113 na swojej stronie górnej jest zaopatrzona w kołnierz podpierający 114, który służy do jej rozłącznego zamocowania za pomocą złącz śrubowych 115 do kształtki 1. Połączenie to będzie bliżej opisane w związku z fig. 27. Powierzchnia kształtki 1 leży wrednej płaszczyźnie z nawierzchnią drogi 8 i jest podparta wobec otaczającej warstwy gruntu 130, utworzonego z warstwy żwiru 132 i grysu 133.

Kształtka 1 przedstawiona na fig. 25, właściwie stanowi sam element podporowy 10, który jest oparty na warstwie z chudego betonu 131 i warstwie grysu 133.

Kształtka ta odróżnia się od kształtki 1 z fig. 24 tylko tym, że pierścień oporowy 114 części rurowej 113 jest przyklejony złączem klejowym K do elementu podporowego 10.

Figura 26 przedstawia kształtkę 1, podobną do fig. 25 z tym, że pierścień oporowy 114 jest połączony złączem śrubowym 115 z kształtką 1. Element podporowy 10 jest oparty na warstwie grysu 133 i otoczony warstwą żwiru 13.

Figura 27 bliżej przedstawia budowę złącza śrubowego 115, zastosowanego na fig. 23, 24, 26 do łączenia kołnierza podpierającego 114 do kształtki 1. Do połączenia (fig. 23 i 27) zastosowano szyny profilowe 116, mające profil w postaci litery U, które za pomocą swoich ramion 117, 118, zwężających skierowaną do dołu szczelinę, przyjmują nakrętkę 119, przesuwną wzdłużnie w kierunku wzdłużnym szyny profilowej 116. Za pomocą śrub 120, przychodzących przez podłużny otwór 121 w kołnierzu podpierającym 114, wytwarza się zamocowanie elementów konstrukcyjnych. Przy tym złącze śrubowe może być utworzone w obszarze podłużnego otworu 121, w którego obszarze podczas montażu możliwe jest przykręcenie elementów konstrukcyjnych z dokładnym dopasowaniem.

Szyny profilowe 116 w postaci litery U są celowo włączone w kształtkę 1 podczas jej wytwarzania i dzięki pierścieniowi uszczelniającemu 122, osadzonemu przed połączeniem śrubami, wytwarza się szczelne cieczowo połączenie kształtki 1 z częścią rurową 113. Taka konstrukcja umożliwia dopasowanie kształtki 1 do nawierzchni drogi 8, przykładowo również przez poziome przesunięcie części. W celowej postaci wykonania część rurowa 113 lub 113' (fig. 28) jest wykonana z tworzywa sztucznego, wzmocnionego włóknem szklanym (GFK),

189 867 w którym otwory łączące, na przykład otwory przelotowe dla śrub 120, przyporządkowane do szczelin 121, są już uformowane podczas wytwarzania. Również część szybowa 104 może być ukształtowana jako rura z tworzywa sztucznego, wykonana z HD-PE. Dzięki temu właz szybu, przy dostatecznej stabilności w obszarze złącza wtykowego części rurowej 113, 113' i części szybowej 104, 104', jest wytwarzany o niewielkim ciężarze i w sposób tani.

Przykład wykonania według fig. 28-33 przedstawia część szybową 104', która jest zastosowana jako dach szybu nad podziemnym zbiornikiem 123 i jest wykonana z metalowej rury. Możliwe jest również zastosowanie tej postaci wykonania konstrukcji szybu jako szybu rozdzielczego lub tym podobnego. Część rurowa 113' w obszarze jej zewnętrznej powierzchni płaszcza jest zaopatrzona w profilowanie 124, w którym jest ustalony pierścień uszczelniający 125 w ten sposób, że jego część wargowa 126 podczas pionowego wsuwania (strzałka G, fig. 28) części rurowej 113' do części szybowej 104 ' tworzy się połączenie szczelne cieczowo, jak to już bliżej wyjaśniono w związku z fig. 27.

Na fig. 30-33 odpowiednie wykroje przedstawiają szereg postaci wykonania profilowania 124, w którym jest ustalony pierścień uszczelniający 125. W obszarze tego uszczelnionego połączenia, na części szybowej 104' jest usytuowana ponadto od strony zewnętrznej część kotwiąca 127, za pomocą której jest utworzone dodatkowe podparcie dla części szybowej 104' w kierunku otaczającej warstwy gruntu 130.

Kształtka 1 z przylegającą częścią rurową 113, 113' jest tak podparta wobec otaczającej warstwy gruntu 130 lub wobec warstw z chudego betonu 131, żwiru 132, grysu 133 i/lub piasku 134, że mogą być przyjmowane siły ściskające. Warstwy gruntu 130 podczas wbudowania części szybowej 104, 104' mogą być korzystnie zagęszczane w kierunku jej górnego obszaru krawędzi, dzięki czemu po wsunięciu części rurowej 113, 113' połączenie to jest wolne od obciążeń ściskających.

189 867

T/₃. ν

189 867

Ή,®

189 867

Ί

Fig. 20

189 867

ψ^.23 _rĄ

189 867

189 867 //<2(9 -γ

127

189 867

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4.00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Właz szybu dla szybów kanalizacyjnych lub tym podobnych, zabudowywanych zwłaszcza w nawierzchniach dróg, składający się z kształtki, ukształtowanej jako betonowy pierścień, która na górnej powierzchni, otaczającej otwór przelotowy, ma wybranie dla pokrywy, a poniżej wybrania otwór przelotowy, który jest rozszerzony i zawiera górny odcinek części szybowej, która w kierunku obwodu zewnętrznego kształtki graniczy ze wspomnianym obszarem odsadzenia, przy czym pierścień ma poszerzony zewnętrzny zarys, tworzący element podporowy, znamienny tym, że kształtka (1, 1') w wewnętrznym obszarze odsadzenia (9) jest zaopatrzona w część rurową (13, 13', 13, 13', 13^, 13, 113; 113'), ograniczającą z jednej strony otwór przelotowy (3), aż drugiej strony tworzącą w kierunku elementu podporowego (10, 10, 10', 10^1V; 21) szczelinę pierścieniową (12), w której jest osadzona poprzez złącze wtykowe część szybowa (4, 4').
2. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że kształtka (1) w obszarze odsadzenia (9) jest zaopatrzona w co najmniej jedną część złącza wtykowego, w postaci pierścienia uszczelniającego (32, 33).
3. Właz według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że pierścień uszczelniający (32) w obszarze szczeliny pierścieniowej (12) wystaje z części rurowej (13 do 13^v), a pierścień uszczelniający (33) jest osadzony na wewnętrznej powierzchni odsadzenia (9).
4. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że kształtka (1) jest ukształtowana jako odlew warstwowy, w którego strukturę betonu jest włączona co najmniej jedna wkładka (E) z metalu, tworzywa sztucznego, gumy lub tym podobnego materiału.
5. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że część rurowa (13, 13’) jest ukształtowana jako jedna część z elementem podporowym (10).
6. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że kształtka (1, 1') jest utworzona z części rurowej (13, 13”', 13^IV, 13V) pierścieni pośrednich (15, 16) i elementu podporowego (21), zestawionych w jeden zespół montażowy z elementem podporowym (10,10', 10).
7. Właz według zastrz. 6, znamienny tym, że część rurowa (13, 13’, 13^) w górnym obszarze otworu przelotowego (3) jest zaopatrzona w kołnierz podpierający (14,14').
8. Właz według zastrz. 6, znamienny tym, że część rurowa (13, 13’) jest podparta na kształtce (1) poprzez pierścień pośredni (15) w postaci litery Z.
9. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że kształtka (1, 1') w obszarze swojej powierzchni górnej, zwróconej do nawierzchni drogi (8), jest zaopatrzona w co najmniej jeden pierścień osłonowy (20, 20', 20, 20'), utworzony przez wkładkę (E).
10. Właz według zastrz. 9, znamienny tym, że kształtka (1) w obszarze swojego wybrania (6) posiada część przylegającą (30), utworzoną z pierścienia uszczelniającego (31).
11. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że na wewnętrznym odcinku części rurowej (13') jest usytuowane co najmniej jedno kształtowe wcięcie (34) i element podporowy (35, 36) dla osadnika zanieczyszczeń lub tym podobnego.
12. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że element podporowy (10, 10’, 10, 10', 21), ma powierzchnię zewnętrzną (37), skierowaną w stronę nawierzchni drogi (8).
13. Właz według zastrz. 12, znamienny tym, że element podporowy (10, 10', 10, 10') w obszarze dolnym posiada sfazowanie (S) rozszerzające szczelinę pierścieniową (12).
14. Właz według zastrz. 13, znamienny tym, że element podporowy (10) przylega do płyty pierścieniowej (11).
15. Właz według zastrz. 9, znamienny tym, że umieszczony w kształtce (1) pierścień osłonowy (20, 20, 20^IV) tworzy usztywnienie w rodzaju zbrojenia (24, 27').
16. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że element podporowy (10,10', 10, 10’, 10IV, 21) ma zarys symetryczny w postaci pierścienia kołowego lub wielokąta.
17. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że element podporowy (10^) ma częściowo zarys niesymetryczny.

189 867
18. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że kształtka (1) jest połączona z częścią szybową (4) poprzez część łącznikową (41).
19. Właz według zastrz. 1, znamienny tym, że część rurowa (113; 113’) jest ustalona na kształtce (1) za pomocą złącza, korzystnie złącza klejowego (K) lub złącza śrubowego (115).