PL186846B1

PL186846B1 - Roztwór do dializy otrzewnowej

Info

Publication number: PL186846B1
Application number: PL96324891A
Authority: PL
Inventors: George Wu; Paul Y. Tam; Ian W. French
Original assignee: French Ian W; Tam Paul Y; George Wu
Priority date: 1995-08-11
Filing date: 1996-08-09
Publication date: 2004-03-31
Also published as: JPH11511140A; EP0859621A1; IL123196A; JP3551384B2; PL324891A1; NO320011B1; CA2155910A1; PT859621E; DK0859621T3; CN1195291A; CN1163236C; RU2158593C2; NZ313953A; NO980500D0; AU6653396A; MX9801082A; DE69621819T2; IL123196A0; CA2155910C; US6083935A

Abstract

1. Roztwór do dializy otrzewnowej, zawierajacy zwykle stosowane w kompozycjach dootrzewnowych skladniki, znamienny tym, ze zawiera od 0,5 - do 5,0% wagowych co najmniej jednego aminocukru, pelniacego role skladnika czynnego osmotycznie, a wybra- nego z grupy obejmujacej co najmniej jeden acetylowany aminocukier, co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier i ich kombinacje, przy czym co najmniej jeden aminocukier obecny jest w postaci monomeru lub oligomeru utworzonego z od okolo 2 do okolo 12 jednostek we- glowodanowych. PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest roztwór do dializy otrzewnowej stosowany w ciągłej ambulatoryjnej dializie otrzewnowej. Ciągłą ambulatoryjną dializę otrzewnową (continuous ambulatory pzritonzal dialysis - zwanej dalej jako CAPD) stosuje się do leczenia końcowego stadium niewydolności nzrzk; sposób ten polzga na wprowadzaniu osmotyczniz czynnego roztworu do jamy otrzewnej. Do roztworu dializacyjnego, poprzez dyfuzję i ultrafiltrację przzz otrzewną, przedostają się z krwi toksyczne produkty przemiany materii i nadmiar płynów. Zachodząca ultrafiltracja osmotyczna jest wynikiem dodania do roztworu dializacyjnego glukozy hipzrtonicznej. W wyniku istniznio gradientu osmotyczuzgo między krwią o roztworem CAPD, glukoza powoduje przechodzenie wody z krwiobiegu do jamy otrzewnej. Działanie osmotyczne jzst przejściowe i zmniejsza się w miarę tzgo, jak glukoza ulega wchłanianiu i/lub metabolizmowi.

W czasie CAPD roztwór dializacyjny podaje się do jamy otrzewnej poprzez wlzw zz składanych worków plastikowych; roztwór pozostaje w otrzewnej przzz pewizn czas (zwany „czasem przebywania”), po którym roztwór drenuje się z jamy otrzewnej i wylewa. No ogół dziennie przeprowadza się 3-5 cykli leczenia, to znaczy wymiany, stosując za każdym razem 1-3 litrów roztworu CAPD, przy czym roztwór pozostawia się na noc w jamie otrzewnej. Stężenie glukozy wynosi 1,5-5% (stężzniz wagowz); dostępne w handlu roztwory CAPD zawierają 1,5%, 2,5% lub 4,5% glukozy, z dużą zawartością mleczanów i elektrolitów, obecnych w stężeniu odpowiadającym mniej więczj stężeniu fizjologicznemu. Chorzy, u których stosuje się CAPD, tracą 5-10 g białka do roztworu dializacyjnego dziennie. Osmolamaść dostępnych w handlu roztworów CAPD wynosi zwykle 300-700 mOsm/l, korzystniz, 350-450 mOsm/l, zgodniz z patentem 5011826. Jakkolwiek dializa otrzzwnowa jest pod pewnymi względami korzystniejsza ad hemodializy, również ze względów ekonomicznych, CAPD nizsie za sobą kilka potzncjalnych powikłań. Należą do nich: utrata białka przez błonę otrzewnową, wykazującą względnie dużą przepuszczalność, wchłanianie i metabolizm dodawanej glukozy, w wyniku czzgo dochodzi do przyrostu masy ciała i hipzrlipidzmii, która stanowi problem zwłaszcza u chorych z cukrzycą u których często dochodzi do końcowego stadium niewydolności nerzk (Ong-Ajyooth, L., Transp Proc 26:2077, 1994).

Chory średnio wchłania około 150 gramów glukozy z dializatu dziennie; dla wizlu chorych stanowi to źródło nadmiaru węglowodanów i wywołuje hiperinsulinemię i hipzrtrójgliczrydemię u chorych bzz cukrzycy, co przyczynia się do powstawania miażdżycy. Ten ciąg wydarzeń przyczynia się prawdopodobnie da powstania choroby niedokrwiennej szrca, która stanowi najczęstszą przyczynę zgonów u chorych w końcowym stadium niewydolności nerek.

Przzwlzkłz narażenie błony otrzewnej na hipertoniczny i kwaśny roztwór CAPD (pH 5-6,2) możz spowodować utratę jzj funkcji jako błony ultrafiltracyjnej, ca prowadzi do zwiększenia przepuszczalności błony atrzzwnzj i zwiększenia prędkości wchłaniania glukozy z roztworu dializacyjnego oraz utratę zdolności da ultrafiltracji (Brzborowicz i wsp., Advances in Pzritonzal Dialysis 8:11, 1992, oraz Brzborowicz i wsp., Nephron 67:350, 1994). W próbkach z biopsji otrzzwnej, wykonanej u chorych przzwleklz poddawanych dializie roztworami CAPD, stwierdza się typową reakcję nabłonka na podrażnienie, proliferację komórek śródbłonka, jak również zmnizjszzniz liczby mikrokosmków, które w prawidłowych warunkach wyściełają powierzchnię komórek śródbłonka (Dobbiz, J.W., Lloyd, J.K., Gall C.A., w: ó. Khamma, K. D. i wsp., (rzd.), Advonczs in pzritonzal dialysis. Toronto. U. of Toronto Przss, 3, 1990; Frizdlanazr, M.J., Lab Clin Med. 122:639; 1993). Innym powikłaniem przewlekłego stosowania CAPD jzst przzwlzkłz zapalzniz otrzzwnzj, wywołane prawdopodobnie kwaśnym odczynem roztworu CAPD (Lzwis S. i Halmzs, C. Pzriton Dial Int 11:14,

186 846

1991; Beelen, R.H.J. i wsp., w; Maher J.F., Winchester J.F. (red.) Frontiers in Peritoneal Dialysis. New York: Field, Richj and Assiociates, 524, 1986; Bos, H. J. i wsp., Nephron 59:508, 1991, które prowadzi do gojenia się (Wieczorowska, K. i wsp., Short Reports?). Przy przewlekłym stosowaniu CAPD dochodzi również do morfologicznych zmian struktury otrzewnej, w tym do zwłóknienia otrzewnej (Chaimovitz, C. Kidney Int 45:1226, 1994). Ponadto, zastosowanie obecnych, o względnie kwaśnym odczynie i o zawartości hipertonicznej glukozy, roztworów CAPD, powoduje zmniejszenie czynności makrofagów otrzewnej; fakt ten stanowi kolejną wskazówkę, że istnieje potrzeba opracowania bardziej fizjologicznych i biokompatybilnych roztworów CAPD (deFijter, C.W.H i wsp., Clin Nephrology 39:75,1993).

Podobnie stwierdzono, że dochodzi do zmniejszenia zawartości glikozaminoglikanów (GAG) w błonie otrzewnej, co powoduje zmniejszenie skuteczności filtracji. Sugerowano, że utrata GAG z błony otrzewnowej jest wynikiem zwiększenia wytwarzania wolnych rodników przez aktywowane leukocyty otrzewnej (Breborowicz A. i wsp., Periton Dial Int 11 (supl): 35a, 1991) lub niszczącego działania na białka tkanki śródmiąższowej (Fligiel, S.E.G. i wsp., Amer j Pathol 115:418, 1984). Dodanie GAG siarczanu chondroityny do płynu dializacyjnego zwiększa ultrafiltrację netto wskutek powolniejszego wchłaniania glukozy i płynu z jamy otrzewnej (Advances in Peritoneal Dialysis 8:11, 1992; Nephron 67:346, 1994), prawdopodobnie z powodu jego zdolności do wymiatania wolnych rodników. Donoszono również o zdolności innych GAG, takich jak heparyna i dermatan, do wymiatania wolnych rodników (Hiebert, L., Liu, J.M., Semin Thromb Hemost 17:42, 1991; Fracasso, A., i wsp., Amer Soc Neph 5; 75p, 1994). Opisywano również, że hialuronian (zwany uprzednio kwasem hialuronowym), który również wymiata wolne rodniki, chroni otrzewną przed urazem będącym wynikiem stosowania CAPD (Wieczorowska, K. i wsp., Perit. Dial Int 15:81, 1995). Zatwierdzeniem tym przemawia fakt, ze w płynie dializacyjnym, zbieranym po nocy, stężenie hialuronianu jest wyższe, niż w surowicy. Yung S. i wsp., (Kidney Int 46:527, 1994) stwierdzili np., że w dializacie uzyskanym od chorych w końcowym stadium niewydolności nerek, poddawanych CAPD, poziom hialuronianu jest podwyższony, niezaleznie od tego, czy chorują oni na zapalenie otrzewnej, oraz, że prawdopodobnym źródłem hialuronianu są komórki śródbłonka otrzewnej. Hialuronian odgrywa ważną rolę w regulowaniu proliferacji komórkowej w procesie gojenia. Hialuronian stanowi polimer powtarzających się cząstek N-acetyloglukozaminy i kwasu glukuronowego; dermatan utworzony jest z powtarzających się jednostek N-acetyloglukozaminy i kwasu iduronowego, natomiast chondroityna utworzona jest z kwasu glukuronowego i N-acetylogalaktozaminy.

Breborowicz i Oreopulos przedłożyli zgłoszenie patentowe PCT (EP-555087-A1) (pierwszeństwo 92US-830721), w którym opisali dodawanie wymiataczy wolnych rodników, takich jak GAG, w tym produktów degradacji kwasu hialuronowego, do roztworów CAPD, w czasie epizodów zapalenia otrzewnej, w celu zapobiegania związanym z zapaleniem otrzewnej reakcjom zapalnym.

Jak to podano powyżej, N-acetyloglukozamina (NAG) jest składnikiem wielu GAG. NAG w niemal wszystkich komórkach wytwarza się z glukozy, w trakcie reakcji biochemicznych, do których należy dodanie grupy aminowej z glutaminy do glukozy z wytworzeniem glukozaminy, przy czym N-acetyloglukozamina jest syntetyzowana z udziałem acetylo-CoA. NAG ulega następnie przekształceniu do NAG-6-fosforanu (który ulega przekształceniu do epimeru NAG, N-acetylomannozamino-6-fosforanu, który przekształca się w 9-fosforan kwasu N-acetyloneuraminowego, który ulega wbudowaniu do kwasów sialowych, gangliozydów i glikoprotein), do NAG-1-fosforanu (który ulega przekształceniu do uDP-N-acetyloglukozaminy) (UDP-NAG), który ulega wbudowaniu do GAG, takich jak chondroityny i glikoproteiny). UDP-NAG ulega również przekształceniu do takich GAG, jak hialuronian i glikoproteiny. Tak więc NAG stanowi zasadniczy moduł budowy wielu istotnych składników tkanek, niezależnie od tego, czy składają się one z samego NAG, czy z pokrewnych cukrów aminowych, takich jak N-acetylomannozamina i N-acetylogalaktozamina.

Stwierdzono, że po podaniu doustnym glukozamina i N-acetyloglukozamina (NAG) ulegają szybkiemu wchłanianiu i dystrybucji w całym organizmie, a następnie wbudowaniu do tkanek i prawdopodobnie do GAG organizmu. Związki te ulegają wbudowaniu do GAG błony

186 846 otrzewnowej dla zapobieżenia ich nadmiernej utracie, podtrzymując w ten sposób integralność błony otrzewnowej i zapobiegając, lub co najmniej spowalniając, utratę funkcji tej błony jako błony ultrafiltracyjnej. Tak więc zastąpienie części lub całości glukozy w obecnie wytwarzanych roztworach CAPD cukrami aminowymi, zwłaszcza NAG, powinno zapewnić bardziej zgodny biologicznie roztwór do dializy otrzewnowej, zapewniając niezbędne działanie osmotyczne, konieczne do usuwania nadmiaru wody, jak również usuwania produktów przemiany materii, poprzez drenaż rozpuszczalnika z organizmu chorych w końcowym stadium niewydolności nerek, poddawanych terapii CAPD. W przeciwieństwie do glukozy, wykorzystywanej przez niemal wszystkie drobnoustroje jako źródło energii, cukry aminowe są względnie mniej metabolizowane, tak więc mniej prawdopodobne jest podtrzymywanie przez nie wzrostu drobnoustrojów, co zmniejsza podatność chorych przewlekle poddawanych CAPD na zapalenie otrzewnej, które jest często spotykanym, poważnym objawem niepożądanym, związanym z terapią CAPD. Ze względu na szybkie usuwanie NAG i innych cukrów aminowych z krążenia ogólnego poprzez ich włączanie do GAG i innych składników tkanek, zawierających cukry aminowe, ich metabolizm do lipidów jest istotnie zmniejszony, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko otyłości, niedożywienia białkowego, dyslipidemii i hipertrójglicerydemii, hiperinsulinemii itp., oraz związanych z nimi niekorzystnych konsekwencji metabolicznych.

NAG i pokrewne cukry aminowe do wykorzystania jako środki osmotyczne w roztworach CAPD muszą wykazywać wysoką czystość chemiczną, podobną do czystości niezbędnej do zastosowania w produktach farmaceutycznych, co oznacza, że minimalna czystość musi wynosić 98,5%. NAG o tej czystości można wytwarzać dwoma sposobami. Pierwszy sposób stanowi kwaśne trawienie nieoczyszczonej chityny, która jest liniowym polimerem powtarzających się jednostek NAG, otrzymywanym z muszli krabów i krewetek oraz innych skorupiaków, po czym następuje izolowanie dezacetylacji poszczególnych jednostek NAG do glukozaminy. Glukozaminę izoluje się i krystalizuje do wysokiego stopnia czystości, po czym poddaje reacetylacji, z zastosowaniem bezwodnika octowego, do N-acetyloglukozaminy, która ulega strącaniu i rekrystalizacji z alkoholu, w wyniku czego czystość produktu wynosi ponad 98,5%. Drugim i korzystnym sposobem wytwarzania NAG jest otrzymywanie nAg z wysuszonych muszli skorupiaków lub z nieoczyszczonej chityny poprzez bezpośrednie trawienie enzymatyczne zespołem enzymów, do których należy chitynaza i chitobiaza, które degradują polimer chityny NAG do jednostek dwusacharydowych chitobiazy, a następnie bezpośrednio do jednostek monomerowych NAG, bez konieczności stosowania jakichkolwiek organicznych etapów syntezy. NAG ulega rekrystalizacji z alkoholu do wysokiego stopnia czystości z etanolu. Enzymy niezbędne do przeprowadzenia tego procesu są wydzielane przez różne drobnoustroje, zwłaszcza Serratia marcescens, do pożywek wzrostowych. Tak więc ten sposób wytwarzania zapewnia nie tylko NAG o odpowiedniej czystości do zastosowania w roztworach CAPD, lecz również umożliwia względnie mało kosztowne wytwarzanie NAG, ponieważ chitynę lub muszle skorupiaków można dodawać bezpośrednio do bezkomórkowej pożywki wzrostowej z hodowli S. marcescens i następnie NAG łatwo izoluje się z pożywki po odpowiednim okresie reakcji. Zmieniając czas reakcji enzymatycznej można wytwarzać polimery różnych jednostek NAG, które następnie można poddać dalszemu oczyszczeniu i izolowaniu jednostek o swoistej masie cząsteczkowej, poprzez separację z użyciem technik chromatograficznych znanych ze stanu techniki; jednostki te można izolować, krystalizować i dalej oczyszczać przez rekrystalizację z użyciem sposobów znanych specjalistom w zakresie metod izolowania i oczyszczania węglowodanów.

Jak to opisano w patencie 5011826, w roztworach CAPD jako środki czynne osmotycznie można stosować samą galaktozę lub galaktozę z glukozą w różnym stosunku, natomiast w patencie 4879280 opisano, ze w tym samym celu można stosować disacharydy, takie jak laktoza, sacharoza, celobioza itp., wraz z odpowiednim dodatkiem elektrolitów. W patencie 4879280 przedstawiono również zastosowanie trisacharydów, oligosacharydów i polisacharydów o masie cząsteczkowej wynoszącej poniżej 4ΟΟθ0θ, takich jak rafinoza, skrobia, inulina, pektyna, dekstrany, skrobia hydroksyetylowa (HES) itp. Na przykład, przeprowadzono kliniczną ocenę koloidowych polimerów glukozy o długości 4-250 jednostek glukozy, i o średniej masie cząsteczkowej wynoszącej około 16200, i o masie cząsteczkowej o średniej

186 846 liczbie 5800, jako składnika roztworu CAPD (Kidney Int 46:496, 1994; patent Stanów Zjednoczonych 4886789). Osmolalność 7,5% roztworu tego polimeru glukozy, zwanego ikodekstryną, wynosiła 282 mOsm/kg, a pH wynosiło 5,3. Jednakże w dostępnym piśmiennictwie naukowym ani też w opublikowanych patentach nie opisano zastosowania polimerów lub oligopolimerów cukrów aminowych, takich jak N-acetyloglukozamina, N-acetylomannozamina lub N-acetylogalaktozamina i tym podobnych jako osmotycznie czynnych składników roztworów CAPD.

Przedmiotem wynalazku jest roztwór do dializy otrzewnowej, zawierający zwykle stosowane w kompozycjach dootrzewnowych składniki, który według wynalazku zawiera od 0,5 do 5,0% wagowych co najmniej jednego aminocukru, pełniącego rolę składnika czynnego osmotycznie, a wybranego z grupy obejmującej co najmniej jeden acetylowany aminocukier, co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier i ich kombinacje, przy czym co najmniej jeden aminocukier obecny jest w postaci monomeru lub oligomeru utworzonego z od około 2 do około 12 jednostek węglowodanowych.

Korzystnie roztwór według wynalazku zawiera co najmniej jeden acetylowany aminocukier wybrany z grupy obejmującej N-acetyloglukozaminę, N-acetylogalaktozaminę, N-acetylomannozaminę i ich kombinacje i co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier wybrany z grupy zawierającej glukozaminę, galaktozaminę, mannozaminę i ich kombinacje, a korzystniej jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera N-acetyloglukozaminę.

Korzystnie roztwór według wynalazku zawiera N-acetyloglukozaminę jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier lub też korzystnie roztwór według wynalazku jako co najmniej jeden aminocukier zawiera co najmniej jeden acetylowany aminocukier, a korzystniej jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera acetylowany aminocukier wybrany z grupy obejmującej N-acetyloglukozaminę, N-acetylogalaktozaminę, N-acetylomannozaminę i ich kombinacje, a najkorzystniej w tym przypadku jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera N-acetyloglukozaminę.

Korzystnie roztwór według wynalazku zawiera co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier jako co najmniej jeden aminocukier, korzystniej roztwór ten jako co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier zawiera dezacetylowany aminocukier wybrany z grupy obejmującej glukozaminę, galaktozoaminę, mannozoaminę i ich kombinacje.

Korzystnie roztwór według wynalazku dodatkowo zawiera co najmniej jeden elektrolit, przy czym roztwór ten jako elektrolit zawiera elektrolit wybrany z grupy obejmującej sód, wapń, chlor, magnez, mleczan, jabłczan, octan, bursztynian i ich kombinacje. W tym przypadku roztwór według wynalazku charakteryzuje się następującymi parametrami:

(a) roztwór ma pH wynoszące od około 5,0 do około 7,4 (b) osmotyczność jest większa niż około 280 mOsm/1 (c) stężenie sodu wynosi od około 115 do około 140 mEquiv/l (d) stężenie wapnia wynosi od około 0,6 do około 3,4 mEquiv/l (e) stężenie chloru wynosi od około 100 do około 145 mEquiv/l (f) stężenie magnezu wynosi od około 0 do około 2,0 mEquiv/l i (g) stężenie mleczanu, jabłczanu, octanu lub bursztynianu wynosi od około 30 do około 45 mEquiv/l.

Roztwór według wynalazku może dodatkowo zawierać co najmniej jeden dodatkowy środek wybrany z grupy obejmującej glukozę, kwas iduronowy, kwas glukuronowy i ich kombinacje, a stężenie co najmniej jednego aminocukru łącznie z dodatkowym środkiem wynosi od około 0,5 do około 5,0% wagowych.

W przypadku gdy roztwór zawiera co najmniej jeden elektrolit, roztwór według wynalazku dodatkowo zawiera co najmniej jeden dodatkowy środek wybrany z grupy obejmującej glukozę, kwas iduronowy, kwas glukuronowy i ich kombinacje, a stężenie co najmniej jednego aminocukru łącznie z dodatkowym środkiem wynosi od około 0,5 do około 5,0% wagowych.

Ponieważ skuteczność dializy otrzewnowej zależy od obecności roztworu hipertonicznego, a osmolamość zalezy od liczby cząsteczek w roztworze, cząsteczki duże, takie jak GAG, mają małą wartość w zakresie działania osmotycznego roztworu CAPD, i roztwór dializacyjny musi wówczas nadal zawierać nadmiar glukozy. Ponieważ masa N-acetylogluko186 846 zaminy i pokrewnych cukrów aminowych, podobnie jak innych cukrów i/lub węglowodanów kwasowych, tworzących GAG, jest podobna do masy glukozy, byłyby one osmotycznie czynne. Tak więc dodanie cukrów aminowych, zwłaszcza N-acetyloglukozaminy, do roztworu CAPD w stężeniu wynoszącym 0,5-5%, w obecności lub nieobecności glukozy, pozwoli wytworzyć skuteczny roztwór do dializ, wykazujący większą biokompatybilność z błoną otrzewnową, zapobiegając w ten sposób lub spowalniając pogorszenie właściwości morfologicznych i czynnościowych błony otrzewnowej i wydłużając czas, w którym chorzy z końcowym stadium niewydolności nerek mogą być skutecznie leczeni za pomocą CAPD. Jest to korzystne z kilku względów, pozwala na uzyskanie istotnych oszczędności w skali całej służby zdrowia, zmniejszając zapotrzebowanie na kosztowną hemodializę; częstość występowania zakażeń otrzewnej u chorych otrzymujących CAPD jest mniejsza, mniejsze jest również ryzyko choroby niedokrwiennej serca z powodu zmniejszenia zmian lipidów, występujących typowo przy zastosowaniu obecnie dostępnych roztworów CAPD; zapewnia się także lepszą jakość życia tych chorych.

Typowy skład obecnie wytwarzanych i dostępnych w handlu roztworów CAPD na 100 ml roztworu jest następujący. 1,5, 2,5 lub 4,25 bezwodnej dekstrozy plus 567 mg chlorku sodowego, 392 mg mleczanu sodowego, 23,9 mg dwuwodzianu chlorku wapniowego i 15,2 mg sześciowodzianu chlorku magnezowego. Odpowiada to następującej zawartości miliekwiwalentów: 132 mEq Na/l, 3,24 mEq Ca/l, 1,5 mEq Mg/l, 101,75 mEq Cl/l i 36 mEq mleczanu/l. Zamiast mleczanu roztwór może zawierać jabłczan, octan lub bursztynian. Ciśnienie osmotyczne roztworu wynosi typowo 347 mOsmT

Roztwór CAPD według niniejszego wynalazku ma zapewniać poziom elektrolitów podobny, jak obecnie dostępne roztwory CAPD, z tym wyjątkiem, że inny jest skład osmotycznie czynnego węglowodanu, ponieważ jest on złożony z acetylowanych i dezacetylowanych cukrów aminowych, w tym z N-acetyloglukozaminy, glukozaminy, N-acetylogalaktozaminy, galaktozaminy, N-acetylomannozaminy, mannozaminy, pojedynczo lub w kombinacjach, w różnym stężeniu, lub w kombinacjach z glukozą w różnym stężeniu, lub z oligomerów N-acetyloglukozaminy, N-acetylomannozaminy, N-galaktozaminy, galaktozaminy, mannozaminy i glukozaminy, w taki sposób, że utworzone są one z co najmniej dwóch, i nie więcej niż z 12, jednostek węglowodanowych. Preparat może stanowić mieszaninę oligomerów o różnej zawartości każdego z oligomerów, pojedynczo lub w kombinacjach. Roztwory CAPD według niniejszego wynalazku mogą zawierać również dodatkowe środki osmotycznie czynne, w różnym stosunku do acetylowanych i dezacetylowanych cukrów aminowych, takie jak węglowodany kwaśne, które również są składnikiem glikozaminoglikanów (GAG tkankowych), takie jak kwas glukuronowy i kwas iduronowy.

W zwierzęcych modelach zapalenia jelita okrężnica włóknieje, podobnie jak to się dzieje z otrzewną w wyniku stosowania przewlekłej dializy otrzewnowej. Podawanie roztworu NAG do jelita szczurów, u których zachodzi indukowana chemicznie reakcja zapalna jelita, z pogrubieniem ściany jelita lub zwłóknieniem, zmniejsza, w sposób zależny od dawki, reakcję włóknienia w odpowiedzi na bodziec zapalny (tabela 1). Należy oczekiwać, ze NAG w podobny sposób będzie zapobiegał rozwojowi zwłóknienia otrzewnej u chorych leczonych CAPD.

Oprócz glukozy roztwory CAPD typowo zawierają również odpowiednią ilość niezbędnych elektrolitów, tak aby uzyskać roztwór o mniej więcej fizjologicznych właściwościach. Na przykład, jako substytut zasady dodaje się mleczan. Jego wchłanianie i metabolizm pozwalają skorygować kwasicę metaboliczną. Sód dodaje się zwykle w stężeniu nieco niższym od stężenia w osoczu, to znaczy 132-137 mmol/l, w celu pobudzenia usuwania sodu. Podobnie, chlor w roztworze CAPD obecny jest zwykle w fizjologicznym stężeniu wynoszącym 100-110 mmol/l.

Prawidłowa osmolamość krwi wynosi około 280 mOsm/1, tak więc roztwór CAPD musi posiadać większą wartość osmotyczną, aby był skuteczny jako roztwór dializacyjny; korzystnie, jego ciśnienie osmotyczne wynosi 300-700 mOsm/1, bardziej korzystnie 310-560, i najkorzystniej, 350-450 mOsm/1 (według patentu 4879280).

186 846

Tabela 1

Zwłóknienie okrężnicy (wyrażone przez masę (gm) 8 cm okrężnicy)
Podawanie doodbytnicze	Średnia ± SEM
Grupa kontrolna (20 mg TNB* w 0,25 ml etanolu	2,301 ±0,222
25 mg NAG/kg BWt 1 godzinę przed TNB/EtOH	1,669 ±0,142
50 mg NAG/kg BWt 1 godzinę przed TNB/EtOH	1,339 ±0,155
100 mg NAG/kg BWt 1 godzinę przed TNB/EtOH	1,150 ±0,068

*TNB - kwas trinitrobenzenosulfonowy

W doświadczeniach, w których szczuiy przez 4 godziny poddawano dializie roztworem soli Hanks Balances, z dodatkiem glukozy lub N-acetyloglukozaminy w stężeniu wynoszącym 75 mM lub 214 mM, przy pH 7,35-7,4, obliczano ultrafiltrację netto jako różnicę między objętością płynu dializacyjnego uzyskaną od chorego po 4 godzinach przebywania płynu w jamie otrzewnej a objętością płynu dializacyjnego podanego choremu (20 ml). Podobnie mierzono stężenie mocznika i kreatyniny we krwi i w płynie dializacyjnym. Przepuszczalność błony otrzewnej dła mocznika i kreatyniny wyrażano jako współczynnik powierzchni przechodzenia masy, obliczany sposobem opisanym przez Krediet i wsp. (Blood Purif 4:194, 1986). Wyniki podane w poniższej tabeli jasno dowodzą że zastosowanie NAG powoduje statystycznie istotne zwiększenie ultrafiltracji netto, jak również otrzewnowego klirensu moczniką bez zwiększania utraty albumin lub białka całkowitego do płynu dializacyjnego. Ponadto, dodanie NAG do płynu dializacyjnego pobudza wytwarzanie kwasu hialuronowego, jak tego dowodzi ponadstuprocentowy wzrost ilości kwasu hialuronowego, wydzielanego do płynu dializacyjnego w porównaniu ze szczurami otrzymującymi glukozę. Te doświadczenia in vivo dowodzą jasno, że NAG stanowi środek osmotycznie skuteczniejszy, niz glukoza, przy stosowaniu w dializie otrzewnowej.

	Glukoza 75 mM (N=ll)	NAG 75 mM (N=14)	Glukoza 214 mM (N=l 1)	NAG 214 mM (N=13)
Uitrafiltracja netto (ml/4 godz.)	-0,44 ± 2,0	-0,11 ± 1,6	11,45 ± 1,2	14,45 ± 1,6*
Współczynnik powierzchni przechodzenia masy dla mocznika (ml/min)	0,344 ±0,13	0,287 ±0,13	0,212 ±0,07	0,262 ±0,15
Klirens otrzewnowy mocznika (ml/min)	18,8 ±2,2	18,4 ±2,1	26,9 ± 2.0	30,0 ±2,2 **
Stosunek białka całkowitego dializat/osocze (%)	4,3 ± 1,0	4,4 ± 0,6	2,8 ± 0,4	3,1 ±0.5
Stosunek albuminy dializat/osocze (%)	4,0 ± 1,6	3,9 ±1,2	1,6 ±0,6	2,0 ± 0,9
Zawartość kwasu hialuronowego w płynie dializacyjnym (ug/1)	103 ±21	226 ±93*	91 ±31	217 ±96***

_ł( = statystycznie znamienne (test 't'), p<0,001 _ttt= statystycznie znamienne (test 'test'), p<0,01 = statystycznie znamienne, p<0,002

186 846

Pobudzenie kwasu hialuronowego przez N-acetyloglukozaminę potwierdzono w hodowli tkankowej ludzkich komórek śródbłonka.

Ponieważ w wykonaniach wynalazku można dokonać wielu zmian bez wychodzenia poza jego zakres, powyższy opis należy traktować jako ilustrację wynalazku, nie zaś jego ograniczenie.

186 846

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz Cena 2,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Roztwór do dializy otrzewnowej, zawierający zwykle stosowane w kompozycjach dootrzewnowych składniki, znamienny tym, że zawiera od 0,5 - do 5,0% wagowych co najmniej jednego aminocukru, pełniącego rolę składnika czynnego osmotycznie, a wybranego z grupy obejmującej co najmniej jeden acetylowany aminocukier, co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier i ich kombinacje, przy czym co najmniej jeden aminocukier obecny jest w postaci monomeru lub oligomeru utworzonego z od około 2 do około 12 jednostek węglowodanowych.
2. Roztwór według zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera co najmniej jeden acetylowany aminocukier wybrany z grupy obejmującej N-acetyloglukozaminę, N-acetylogalaktozaminę, N-acetylomannozaminę i ich kombinacje i co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier wybrany z grupy zawierającej glukozaminę, galaktozaminę, mannozaminę i ich kombinacje.
3. Roztwór według zastrz. 1, znamienny tym, że jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera N-acetyloglukozaminę.
4. Roztwór według zastrz. 2, znamienny tym, że jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera N-acetyloglukozaminę.
5. Roztwór według zastrz. 1, znamienny tym, ze jako co najmniej jeden aminocukier zawiera co najmniej jeden acetylowany aminocukier.
6. Roztwór według zastrz. 5, znamienny tym, ze jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera acetylowany aminocukier wybrany z grupy obejmującej N-aeetyloglukozaminę, N-acetylogalaktozaminę, N-acetylomannozaminę i ich kombinacje.
7. Roztwór według zastrz. 5, znamienny tym, że jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera N-acetyloglukozaminę.
8. Roztwór według zastrz. 6, znamienny tym, że jako co najmniej jeden acetylowany aminocukier zawiera N-acetyloglukozaminę.
9. Roztwór według zastrz. 1, znamienny tym, że jako co najmniej jeden aminocukier zawiera co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier.
10. Roztwór według zastrz. 9, znamienny tym, ze jako co najmniej jeden dezacetylowany aminocukier zawiera dezacetylowany aminocukier wybrany z grupy obejmującej glukozaminę, galaktozoaminę, mannozoaminę i ich kombinacje.
11. Roztwór według zastrz. 1, albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 6, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, znamienny tym, że dodatkowo zawiera co najmniej jeden elektrolit.
12. Roztwór według zastrz. 11, znamienny tym, że jako elektrolit zawiera elektrolit wybrany z grupy obejmującej sód, wapń, chlor, magnez, mleczan, jabłczan, octan, bursztynian i ich kombinacje.
13. Roztwór według zastrz. 12, znamienny tym, że (a) roztwór ma pH wynoszące od około 5,0 do około 7,4 (b) osmotyczność jest większa niż około 280 mOsm/1 (c) stężenie sodu wynosi od około 115 do około 140 mEquiv/l (d) stężenie wapnia wynosi od około 0,6 do około 3,4 mEquiv/l (e) stężenie chloru wynosi od około 100 do około 145 mEquiv/l (f) stężenie magnezu wynosi od około 0 do około 2,0 mEquiv/l i (g) stężenie mleczanu, jabłczanu, octanu lub bursztynianu wynosi od około 30 do około 45 mEquiv/l.
14. Roztwór według zastrz. 1, albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 6, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, albo 12, albo 13, znamienny tym, że dodatkowo zawiera co najmniej jeden dodatkowy środek wybrany z grupy obejmującej glukozę, kwas iduronowy, kwas glukuronowy i ich kombinacje, a stężenie co najmniej jednego aminocukru łącznie z dodatkowym środkiem wynosi od około 0,5 do około 5,0% wagowych.

186 846
15. Roztwór według zastrz. 11, znamienny tym, że dodatkowo zawiera co najnrniej jeden dodatkowy środek wybrany z grupy obejmującej glukozę, kwas iduranawy, kwas glukuranawy i inh kombinacje, a stężenie no najmniej jednego aminonukru łącznie z dodatkowym środkiem wynosi od około 0,5 do około 5,0% wagowych.