PL182289B1 - Amortyzator skretu, zwlaszcza dla pojazdu samochodowego PL - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest amortyzator skrętu, zwłaszcza dla pojazdu samochodowego.

Z opisu patentowego GB A-2 151 749 znany jest amortyzator skrętu zawierający człon wejściowy, odpowiedni do sztywnego połączenia z obracającym się wałem napędowym, dwie okrągłe tarcze prowadzące sztywno połączone z członem wejściowym i połączone między sobą za pomocą tarcz rozdzielających, pierwszą tarczę umieszczoną między tarczami prowadzącymi, pierwsze człony sprężyste o działaniu obwodowym zamontowane w pierwszych gniazdach wykonanych naprzeciw siebie w pierwszej tarczy i tarczach prowadzących, człon wyjściowy w kształcie piasty odpowiedni do połączenia z obracającym się wałem napędzanym, otoczony tarczami prowadzącymi i pierwszą tarczą, środki zazębiające z luzem działające między obwodem wewnętrznym pierwszej tarczy i obwodem zewnętrznym piasty, amortyzator wstępny skrętu wprawiany w ruch co najmniej w części między jedną z tarcz prowadzących, zwaną pierwszą tarczą prowadzącą, zamontowany poniżej pierwszych środków sprężystych, przy czym amortyzator wstępny zawiera co najmniej jedną tarczę prowadzącą zwaną pierwszą tarczą prowadzącą pomocniczą połączoną obrotowo z pierwszą tarczą, tarczę pomocniczą połączoną obrotowo z piastą i drugie człony sprężyste o działaniu obwodowym, o mniejszej sztywności niż pierwsze człony sprężyste, zamontowane w drugich gniazdach o kształcie okien, wykonanych naprzeciw siebie w tarczy pomocniczej i pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej, w którym podkładka dystansowa jest zamontowana między pierwszą tarczą prowadzącą i pierwszą tarczą prowadzącą pomocniczą.

Podkładka dystansowa służy w nim głównie do uniknięcia styku metalu z metalem między pierwszą tarczą prowadzącą i pierwszą tarczą prowadzącą pomocniczą. Działa ona w sposób ciągły.

Celem wynalazku jest opracowanie amortyzatora skrętu z podkładką dystansową o lepszej nieprzepuszczalności drgań.

Amortyzator skrętu według wynalazku, zwłaszcza dla pojazdu samochodowego, zawierający człon wejściowy sztywno i obrotowo połączony z wałem napędowym, dwie tarcze prowadzące sztywno połączone z członem wejściowym i połączone między sobą za pomocą podkładek, pierwszą tarczę umieszczoną między tarczami prowadzącymi, dwa pierwsze człony sprężyste działające obwodowo zamontowane w pierwszych gniazdach ułożonych naprzeciw siebie w pierwszej tarczy i tarczach prowadzących człon wyjściowy w kształcie piasty, włączany w ruch obrotowy z wałem napędzanym otoczony tarczami prowadzącymi i pierwszą tarczą, środki zazębiające z luzem działające między obwodem wewnętrznym tarczy i obwodem zewnętrznym piasty, amortyzator wstępny skrętu umieszczony co najmniej w części między jedną z tarcz prowadzących i pierwszą tarczą zamontowaną poniżej pierwszych członów sprężystych, przy czym amortyzator wstępny zawiera co najmniej jedną tarczę prowadzącą pomocniczą połączoną obrotowo z pierwszą tarczą tarczę pomocniczą połączoną obrotowo z piastą i drugie człony sprężyste o działaniu obwodowym o mniejszej sztywności niż pierwsze człony sprężyste, zamontowane w drugich gniazdach, w kształcie okien, ułożonych naprzeciw siebie w tarczy pomocniczej i w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej, w którym jest zamontowana podkładka dystansowa między pierwszą tarczą prowadzącą i pierwszą tarczą prowadzącą pomocniczą charakteryzuje się tym, że co najmniej jeden z drugich członów sprężystych jest zamontowany bez luzu w jednym oknie pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej i z luzem obwodowym w oknie naprzeciwko tarczy pomocniczej, a podkładka dystansowa zawiera co najmniej jeden występ przechodzący na wskroś okna w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej i okna w tarczy pomocniczej, przy czym występ jest umieszczony końcem obwodowym drugiego członu sprężystego i odpowiednią krawędzią boczną okna w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej, w ten sposób, że występ jest odpowiedni do napędzania z opóźnieniem za pomocą odpowiedniej krawędzi bocznej okna w tarczy pomocniczej.

Korzystnie odpowiednia krawędź boczna okna tarczy pomocniczej ma wycięcie współpracujące z występem.

Korzystnie występ jest sztywno połączony z łożyskiem umieszczonym promieniowo między obwodem zewnętrznym członu wyjściowego i obwodem wewnętrznym pierwszej tarczy prowadzącej.

182 289

Korzystnie podkładka dystansowa tworzy całość z łożyskiem.

Korzystnie podkładka dystansowa jest sztywno połączona przez prasowanie z łożyskiem.

Korzystnie podkładka dystansowa jest wykonana z materiału plastikowego.

Korzystnie występ ma obwodowo grubość większą od grubości podkładki dystansowej.

Korzystnie występ jest profilowany na swoim obwodzie zewnętrznym przez niesymetryczne uwypuklenie, aby nie nakładać się na okno w pierwszej tarczy prowadzącej.

Korzystnie podkładka dystansowa jest wykonana z metalu.

Korzystnie występ stanowi łapę wyciętą i zagiętą w podkładce dystansowej.

Dzięki wynalazkowi otrzymuje się dobrą nieprzepuszczalność drgań, ponieważ zakłada się, że podkładka dystansowa przejmuje ich działanie w sposób opóźniony.

Rozmieszczenie to jest oszczędne, ponieważ korzysta się z obecności okien w amortyzatorze wstępnym w ten sposób, że nie modyfikuje się dogłębnie amortyzatora skrętu. W stosunku do rozwiązania opisanego w dokumencie GB-A-2 258 515 widać, że nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych otworów w pierwszej tarczy. Poza tym nie zwiększa się powierzchni zabudowy w kierunku osiowym.

Podkładka dystansowa może być typu metalowego lub w innym wariancie z tworzywa syntetycznego w zależności od poszukiwanego rodzaju tarcia wiedząc, że z założenia tarcza ta ma powodować tarcie na pierwszej tarczy prowadzącej i pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej podczas funkcjonowania amortyzatora skrętu.

Tarcza ta może tworzyć całość z jednym łożyskiem umieszczonym w sposób klasyczny między obwodem wewnętrznym pierwszej tarczy prowadzącej i obwodem zewnętrznym piasty, co pozwala uprościć wspomniane łożysko.

W innej odmianie tarcza ta może być metalowa i zaprasowana na wspomnianym łożysku. W innej odmianie tarcza ta może być oddzielona od wspomnianego łożyska i wówczas jest zaopatrzona w środki do blokowania obrotu w stosunku do pierwszej tarczy prowadzącej.

Odpowiednia krawędź boczna w oknie tarczy pomocniczej może być wyposażona w wycięcie dla umieszczenia występu podkładki dystansowej.

Takie rozmieszczenie pozwala na nieosłabianie ponad miarę wytrzymałości tarczy pomocniczej.

Oczywiście dwa występy mogą być przewidziane na każdym końcu obwodowym odpowiedniego drugiego członu sprężystego. Wszystko to zależy od zastosowań.

Przedmiot wynalazku w przykładzie wykonania jest przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok od przodu amortyzatora skrętu według wynalazku z wyrwaniem częściowym pozwalającym na pokazanie tarczy pomocniczej i tarczy głównej, fig. 2 - widok w przekroju osiowym wzdłuż linii 2-2 na fig. 1, fig. 3 - widok w powiększeniu części środkowej górnej przedstawionej na fig. 1, fig. 4 - widok części środkowej górnej w kierunku strzałki 4 na fig. 3 z wyrwaniem częściowym dla pokazania tarczy pomocniczej, fig. 5 i 6 rzuty perspektywiczne podkładki dystansowej według wynalazku, fig. 7 - podkładkę dystansową dla drugiego przykładu wykonania w przekroju osiowym, fig. 8 - podkładkę dla drugiego przykładu wykonania w rzucie z przodu, fig. 9 - widok w powiększeniu części środkowej górnej przedstawionej na fig. 1 dla drugiego przykładu wykonania, fig. 10 - widok części środkowej górnej w kierunku strzałki 10 na fig. 9 z wyrwaniem częściowym dla pokazania tarczy pomocniczej dla drugiego przykładu wykonania.

Amortyzator skrętu zawiera człon wejściowy 1, sztywno połączony z obrotowym wałem napędowym, człon wyjściowy 2 sztywno połączony z obrotowym wałem napędzanym i dwa urządzenia amortyzatorów skrętu głównego 3 i wstępnego 4 o działaniu stopniowym dla sprzęgania w sposób sprężysty członu wejściowego z członem wyjściowym 2.

W tym przypadku każde urządzenie amortyzatora skrętu głównego 3 wstępnego i 4 zawiera część wejściową stanowiącą dwie tarcze prowadzące odpowiednio pierwszej 31, drugiej 32, trzeciej 41, czwartej 42 rozmieszczonych z jednej i drugiej strony części wyjściowej stanowiącej tarcze wyjściowe odpowiednio główną 30 i pomocniczą 40 i człony sprężyste o działaniu obwodowym odpowiednio pierwszy 5, drugi 6 zamontowane w gniazdach, opisanych dalej, wykonanych naprzeciw siebie w tarczach prowadzących pierwszej 31, drugiej 32, trzeciej 41, czwartej 42 i w tarczach głównej 30, pomocniczej 40.

182 289

W tym przypadku amortyzator skrętu stanowi tarczę cierną sprzęgającą dla pojazdu samochodowego i człon wejściowy 1 składa się z tarczy nośnej 11 mającej przymocowane na każdej z jej powierzchni wykładziny cierne 12 odpowiednie do zaciśnięcia między tarczami dociskową i oddziaływującą (nie pokazanymi) sprzęgła. Tarcze te są sztywno połączone z obracającym się wałem korbowym silnika pojazdu, podczas gdy człon wyjściowy 2 składa się z piasty z rowkami wewnętrznymi dla jej połączenia w ruchu obrotowym z wałem wejściowym skrzyni biegów.

Człon wejściowy 1 jest sztywno połączony z tarczami prowadzącymi pierwszą 31, drugą 32 głównego amortyzatora skrętu 3, podczas gdy tarcza pomocnicza 40 wstępnego amortyzatora skrętu 4, jest sztywno połączona w ruchu obrotowym z członem wyjściowym 2.

Pierwsze człony sprężyste 5 amortyzatora głównego 3, mają większą sztywność niż drugie człony sprężyste 6 o małej sztywności amortyzatora wstępnego 4.

Środki cierne o działaniu osiowym pierwsze 7, drugie 8 są połączone z każdym urządzeniem amortyzatora skrętu głównego 3, wstępnego 4. Pierwsze środki cierne 7 amortyzatora głównego 3 tworzą tarcie o wartości większej od tarcia wytworzonego przez drugie środki cierne 8 amortyzatora wstępnego 4, dobrane tak aby umożliwiać działania drugich członów sprężystych 6.

W ten sposób, jak wiadomo, amortyzator wstępny 4 jest dostosowany do filtrowania drgań w zakresie zwolnionej prędkości obrotowej silnika pojazdu, podczas gdy amortyzator główny 3 jest dostosowany do filtrowania drgań w zakresie stanu pracy silnika pojazdu zwanego stanem jazdy.

Tarcza główna 30 amortyzatora głównego 3 zazębia się za pomocą środków zazębiających z luzem 20 działających między obwodem zewnętrznym piasty 2 i obwodem wewnętrznym tarczy głównej 30.

Tarcze prowadzące trzecia 41, czwarta 42 stanowiąca część wejściową amortyzatora wstępnego 4 są sztywno połączone w ruchu obrotowym z tarczą główną 30 w tym przypadku za pomocą łap 47 przechodzących każda przez otwór 36 tarczy głównej 30 w sposób opisany poniżej.

Dokładniej, amortyzator wstępny 4 jest umieszczony osiowo między jedną z tarcz prowadzących 31 i tarczą główną 30 i jest zamontowany promieniowo poniżej pierwszych członów sprężystych 5.

Tarcze prowadzące 31, 32, 41, 42 urządzeń amortyzatorów skrętu otaczają piastę 2 luźno, to znaczy bez działania środków zazębiających z luzem.

W ten sposób jak wiadomo, z powodu większej sztywności pierwszych członów sprężystych 5, w pierwszej fazie amortyzator główny 3 tworzy blok w ten sposób, że drugie człony sprężyste 6 są ściśnięte i że środki cierne 8 amortyzatora wstępnego działają. Wówczas występuje ruch względny między tarczami prowadzącymi 41,42 i tarczą pomocniczą 40.

Po przejściu luzu przez środki zazębiające z luzem 20, w drugiej fazie, tarcza główna 30 zostaje sztywno połączona w ruchu obrotowym z piastą stanowiącą człon wyjściowy 2 i drugie człony sprężyste 6 pozostają ściśnięte. Rozpoczyna się wówczas druga faza w trakcie której pierwsze człony sprężyste 5 są ściskane z powstaniem ruchu względnego między tarczami prowadzącymi 31, 32 i tarczą główną 30.

Środki cierne 7 amortyzatora głównego 3 odczuwają wówczas skutek ich działania.

Dla dobrego filtrowania drgań w zakresie zwolnionego ruchu silnika, przewiduje się w tym przypadku, działanie w sposób stopniowy drugich członów sprężystych 6 amortyzatora wstępnego 4.

W tym przypadku podkładka dystansowa 9 działa między tarczą prowadzącą 31, zwaną pierwszą tarczą prowadzącą, odpowiednią do amortyzatora głównego 3 i częścią wejściową 31, 32 amortyzatora wstępnego 4.

W celu dobrego opanowania tarcia dla filtrowania w sposób optymalny drgań podczas działania amortyzatora wstępnego 4, w rozwiązaniu według wynalazku, w sposób prosty i oszczędny, korzysta się z tej podkładki dystansowej 9.

Dokładniej w tym przypadku tarcza nośna 11 jest złączona z pierwszą tarczą prowadzącą 31 i jest do niej przymocowana za pomocą trzpieni 13 łączących ze sobą za pomocą mo

182 289 co wania tarcze prowadzące 31, 32 i przechodzących w tym celu, z luzem obwodowym, przez otwór podłużny 14 wykonany w tarczy 30 na jej obwodzie zewnętrznym. Te otwory 14 są wykonane naprzemianlegle obwodowo w stosunku do gniazd w tarczy 30 dla pierwszych członów sprężystych 5. Tarcze prowadzące 31,32,41,42 i tarcze 30,40 są wykonane z metalu.

Tarcza prowadząca 41, najbardziej odległa od tarczy 30, ma na swoim obwodzie zewnętrznym łapy 47 skierowane osiowo przechodzące (fig. 4) przez wycięcie 49 otwarte do zewnątrz wykonane w tarczy prowadzącej 42 sąsiadującej z tarczą 30.

Koniec każdej łapy 47 ma miejscowo i środkowo umieszczoną kształtkę 48 wystającą promieniowo do wewnątrz w stosunku do dna wycięcia 49 dla współpracy z płaszczyzną czołową skierowaną do tarczy 30 tarczy prowadzącej 42. Łapy 47 rozciągają się promieniowo powyżej tarczy wtórnej 40 i przechodzą przez otwór 36 w tarczy głównej 30 dla połączenia obrotowego z nią.

W tym przypadku wszystkie gniazda składają się z okien ograniczonych krawędziami bocznymi i obwodowo krawędziami dolną i górną i pierwszych i drugich członów sprężystych 5, 6 w postaci sprężyn śrubowych zamontowanych bez luzu w oknach 33, 43 w tarczach prowadzących 31, 32 - 41, 42, rozmieszczonych w sposób stały obwodowo.

W tym przypadku amortyzator główny 3 zawiera cztery pary sprężyn 51, 52 - 53, 54, przy czym każda para zawiera dwie sprężyny śrubowo zamontowane koncentrycznie.

Dwie pary sprężyn 51, 52 umieszczone skrajnie naprzeciw są zamontowane bez luzu w oknach 33 w tarczach prowadzących 31, 32 i jednocześnie bez luzu w oknach 34 naprzeciwko w tarczy głównej 30. Dwie pozostałe pary sprężyn 53, 54 umieszczone skrajnie naprzeciw są zamontowane bez luzu w oknach 33 tarcz prowadzących 31, 32 i jednocześnie bez luzu w oknach naprzeciwko w tarczy głównej 30, lecz okna 33 są wcięte w 35 w jednym z ich kątów dolnych dla podparcia podkładki 80 opisanej w dalszej części.

Jeśli chodzi o amortyzator wstępny 4 przewiduje się sześć sprężyn śrubowych 61, 62, 63 rozmieszczonych jednolicie obwodowo, przy czym cztery sprężyny 62, 63 mają działanie opóźnione.

Dwie sprężyny 61 położone skrajnie naprzeciw siebie są zamontowane bez luzu w oknach 44 naprzeciwko odpowiednio w tarczach prowadzących 41,42 i w tarczy pomocniczej 40.

Dwie sprężyny 62 położone skrajnie naprzeciw siebie są zamontowane bez luzu w oknach 43 w tarczach prowadzących 41, 42 i z luzem obwodowym w oknach 45 położonych naprzeciwko w tarczy pomocniczej 40. Jest tak samo jeśli chodzi o sprężyny 63 położone skrajnie naprzeciw siebie i zamontowane bez luzu w oknach 43 tarcz prowadzących 41,42.

W tym przypadku sprężyny 63 są zamontowane z luzem obwodowym, w oknach 46 w tarczy 40, większym od luzu obwodowego sprężyn 62.

W ten sposób, sprężyny 61 są pierwszymi do zadziałania podczas względnego przesunięcia kątowego między tarczą 40 i tarczami prowadzącymi 41, 42, następnie zadziałają sprężyny 62 (po skasowaniu luzu obwodowego między oknami 43, 45) i w końcu sprężyny 63.

Sprężyny 61, 62, 63 mają różne sztywności, przy czym sprężyny 61 mają mniejszą sztywność od sprężyn 62, które są mniej sztywne od sprężyn 63. Sztywności te zależą od zastosowań i są funkcją drgań przejmowanych przez silnik i warunków jazdy pojazdu.

Środki cierne 7, 8 zawierają podkładkę sprężystą 71, 81 o działaniu osiowym, w tym przypadku sprężynę krążkową w odmianie jednej podkładki sprężystej falistej i jednej podkładki roboczej 72, 82.

Te podkładki 71, 72, 81, 82 są umieszczone między tarczą główną 30 i drugą tarczą prowadzącą 32.

Podkładki sprężyste 71, 81 opierają się o drugą tarczę prowadzącą 32 dla wywarcia oddziaływania na odpowiednią podkładkę roboczą 72, 82.

Podkładki robocze 72, 82 są w tym przypadku wykonane z materiału syntetycznego, takiego jak tworzywo sztuczne wzmocnione włóknami szklanymi i są połączone w ruchu obrotowym z drugą tarczą prowadzącą 32.

Podkładki 71, 72 otaczają podkładki 81, 82. Podkładka 72 ma występy 73 włożone w sposób komplementarny w otwory' 74 tarczy prowadzącej 32 dla połączenia obrotowego wraz z nią.

182 289

Podkładka 82 ma występy osiowe 83 włożone w gniazda uzupełniające 84 wykonane na obwodzie wewnętrznym drugiej tarczy prowadzącej 32 dla połączenia obrotowego wraz z nią.

Piasta stanowiąca człon wyjściowy 2 ma kołnierz 21, na którego obwodzie zewnętrznym są zachowane rowki 22 należące do środków zazębiających z luzem 20.

Rowki 22 mają część wysokości zmniejszoną określającą miejsce oparcia dla tarczy pomocniczej 40 zaopatrzonej na swoim obwodzie wewnętrznym w uzębienie lepiej widoczne na fig. 1 w kształcie komplementarnym do rowków 22.

W innym kierunku tarcza pomocnicza 40 jest umocowana osiowo przez zaciskanie. W ten sposób tarcza pomocnicza 40 jest sztywno połączona osiowo i w ruchu obrotowym z piastą stanowiącą człon wyjściowy 2. Tarcza 30 ma na swoim obwodzie wewnętrznym uzębienie 37 odpowiednie do zazębiania z luzem z rowkami 22. W sposób znany sam w sobie, uzębienia tarcz 30, 40 są utworzone przez naprzemianległe położenie zębów i wycięć w kształcie trapezowym i rowki 22 mają w przekroju kształt trapezu. Wycięcia w kształcie trapezowym w przekroju, są ograniczone przez dwa kolejne rowki. Zęby tarczy pomocniczej 40 wchodzą bez luzu w wycięcie w piaście stanowiącej człon wyjściowy 2 i odwrotnie.

Zęby tarczy głównej 30, w położeniu nieruchomym przenikają do szczeliny obwodowej w wycięciach w piaście 2 i vice versa.

Kołnierz 21 jest ograniczony przez pierwszą płaszczyznę czołową boczną mającą poniżej rowków 22 i tarczy 40 część 23 w formie stożka ściętego umieszczoną promieniowo poniżej kryzy cylindrycznej 37 zorientowanej osiowo jaką ma pierwsza tarcza prowadząca 31 na swoim obwodzie wewnętrznym. Od strony tarczy prowadzącej 32 kołnierz 21 jest ograniczony przez odsądzenie poprzeczne 24 umieszczone promieniowo poniżej rowków 22 dla styczności z podkładką roboczą 82.

Odsądzenie 24 jest przesunięte osiowo w kierunku drugiej tarczy prowadzącej 32.

W ten sposób może mieć miejsce bezpośrednie zetknięcie między podkładką roboczą 82 z materiału plastikowego i odsądzeniem 24, przy czym podkładce 82 nie grozi uszkodzenie przez rowki 22 w przypadku gdy usunie się podkładkę metalową umieszczoną zazwyczaj między rowkami 22 i podkładką 82.

Podkładka 81 opiera się o tarczę 32, mającą w tym celu odsądzenie poprzeczne na swoim obwodzie wewnętrznym, dla oddziaływania na podkładkę 82 i zaciśnięcia łożyska 91 między piastą będącą członem wyjściowym 2 i pierwszą tarczą prowadzącą 31.

Łożysko pierścieniowe 91 zorientowane osiowo jest odpowiednie do współpracy za pomocą swojego obwodu zewnętrznego z obwodem wewnętrznym kryzy 37. Łożysko 91, w formie tulei, ma na poziomie swojego końca tylnego część w kształcie stożka ściętego 92 przystosowaną do współpracy z częścią 23 w postaci stożka ściętego w piaście 2.

Łożysko 91 może stanowić całość z podkładką dystansową 9 zorientowaną poprzecznie umieszczoną osiowo między pierwszą tarczą prowadzącą 31 i tarczą prowadzącą 41, 42 w amortyzatorze wstępnym 4.

Zespół łożysko 91 - podkładka dystansowa 9 jest w tym przypadku wykonany z materiału plastikowego i ma w przekroju kształt odwróconej litery L.

Okna 45 tarczy mają na jego końcu tylnym lub krawędzi bocznej tylnej (fig. 1 i 4) uskok (lub wydrążenie) 93 dla umieszczenia występu 90 skierowanego osiowo wystającego z podkładki dystansowej 9.

Podkładka ta 9 ma zatem dwa występy 90 leżące całkowicie naprzeciw siebie umieszczone między krawędziami bocznymi tylnymi (w stosunku do strzałki F na fig. 4) w oknach 45 w tarczy pomocniczej.

Występy 90 są umieszczone między końcem obwodowym sprężyny 62 i krawędzią boczną tylną w oknach 43 tarcz 41, 42.

Każdy występ przechodzi na wskroś okien 45 w tarczy 40 i okien 43 w tarczy 41 lecz nie przechodzi na wskroś ale zagłębia się w okno w tarczy 42.

W ten sposób w trakcie działania, w pierwszej fazie uprzednio opisanego wychylenia kątowego między członem wejściowym 1 i członem wyjściowym 2 zachodzi ruch względny między tarczą 40 i piastą stanowiącą człon wyjściowy 2 i sprężyny 61 są ściskane jako pierwsze z pojawieniem się tarcia, regulowanego podkładką sprężystą 81 między podkładką 82

182 289 i odsądzeniem 24 w piaście 2 i między częściami w kształcie stożka ściętego 92 i 23 należącymi odpowiednio do łożyska 90 i do piasty 2.

Następnie zadziaływują sprężyny 62 jak również podkładka dystansowa 9, która zostaje wprawiana w ruch obrotowy w stosunku do tarcz 31, 41 za pomocą tarczy pomocniczej 40 sztywno połączonej w obrocie z piastą 2. W rzeczywistości, występy 90 zaczynają współdziałać z dnem uskoków 93 w tarczy 40 w ten sposób, że sprężyny 62 są ściskane i że występy 90 są przemieszczane przez tarczę pomocniczą 40.

Występuje tarcie dodatkowe, podkładka 9 trze o tarcze 31, 41. Ruch ten odbywa się z następnym zadziałaniem sprężyn 63. Następnie, tarcza główna 30 stając się sztywno połączoną w obrocie z piastą 2 rozpoczyna drugą fazę uprzednio wspomnianą, w trakcie której zadziaływują środki tarcia 7 w amortyzatorze głównym jak również pierwsze człony sprężyste 5. Podczas tej drugiej fazy drugie człony sprężyste 6 pozostają napięte i podkładka dystansowa 9 przemieszcza się z tarciem w stosunku do pierwszej tarczy prowadzącej 31, przy czym nie występuje żaden ruch względny między tarczą prowadzącą 41 zwaną dla wygody pierwszą tarczą prowadzącą 41 pomocniczą i podkładką dystansową 9.

W każdym razie podkładka 9 trze w sposób opóźniony (począwszy od zadziałania sprężyn 62) o pierwszą tarczę prowadzącą 31 pod wpływem sprężyny 71 ściskającej zespół podkładka 9 - amortyzator wstępny 4 między tarczą główną 30 i pierwszą tarczą pro wadzącą 31.

W ten sposób dwie płaszczyzny czołowe tarcia podkładki dystansowej 9 działają w sposób opóźniony w czasie działania amortyzatora wstępnego 4, podczas gdy jedna płaszczyzna czołowa podkładki dystansowej 9 jest aktywna podczas działania amortyzatora głównego 3.

W tym przypadku występy 90, zorientowane osiowo są wykonane z materiału plastikowego, w tym przypadku odlewanego ponieważ tworzą całość z łożyskiem 91 i podkładką dystansową 9. Łożysko 91 jest uproszczone ponieważ nie ma potrzeby jego blokowania podczas obrotu. Występ ten ma długość obwodową (fig. 4) nie do pominięcia z racji wytrzymałości.

Należy zauważyć, że obwód zewnętrzny każdego występu jest profilowany (mający kształt wypukły niesymetrycznie), aby nie nakładać się na okno 43. Te występy 90 mają szerokość obwodową, lub grubość, większą od grubości podkładki 9. Występy otrzymuje się łatwo przez odlewanie.

Oczywiście można zmniejszyć szerokość występów, a więc także i wycięć 93.

Aby to uzyskać podkładka dystansowa 9 (fig. 7 i 8) może być wykonana z metalu, występy 190 zorientowane osiowo i leżące całkowicie naprzeciw siebie (fig. 8) wykonane z metalu mogą być wynikiem wycięcia i zagięcia lub w innym wykonaniu wyciśnięcia podkładki dystansowej 9. Występy 190 są w kształcie języczków i mają małą grubość. Mają one tę samą grubość co podkładka dystansowa 9. Podkładka 9 może być sztywno połączona z łożyskiem 91 za pomocą prasowania.

W innym wykonaniu (fig. 9 i 10) podkładka dystansowa 9 z występami 190 jest oddzielona od łożyska 91 i ma wówczas wiele występów 95 na swoim obwodzie zewnętrznym (fig. 9) połączonych w ruchu obrotowym z pierwszą tarczą prowadzącą 31, przy czym każdy występ wchodzi w odpowiadający mu otwór 96 wykonany w tarczy prowadzącej 31 na wysokości części 32.

Widać (fig. 10), że wybranie 93 ma ograniczoną głębokość. W ten sposób metalowa podkładka 9 pozwala na zwiększenie wytrzymałości tarczy pomocniczej 40.

Zastosowanie materiału plastikowego pozwala na zmniejszenie hałasu.

W ten sposób, ma się rozumieć, rodzaj materiału z którego ma być wykonana podkładka, zależy od zastosowań.

Tarcie metalu o metal lub materiału plastikowego o metal między podkładką dystansową i tarczami prowadzącymi 31,41 może być dobrane w zależności od zastosowań.

Niniejszy wynalazek nie ogranicza się do opisanych przykładów wykonania.

W szczególności liczba sprężyn 62, 63 o opóźnionym działaniu może się różnić w zależności od zastosowań.

Generalnie według wynalazku podkładka dystansowa ma co najmniej jeden występ osiowy 90, 190 umieszczony między końcem obwodowym co najmniej jednej sprężyny 62

182 289 i odpowiednią krawędzią boczną okna 43, w danym przypadku uprzednio wzmiankowaną krawędzią tylną.

Oczywiście, mogą być przewidziane dwa występy na sprężyny 62, przy czym każdy występ jest umieszczony między krawędzią boczną okna tarczy prowadzącej 41 i jednym końcem sprężyny 62, która jest w ten sposób zamontowana bez luzu w oknie 43 w tarczy 41 nazwanej dla wygody pierwszą tarczą prowadzącą pomocniczą.

Podobnie obecność podkładki 80 między tarczą główną 30 i tarczą prowadzącą 42 nie jest konieczna.

Ta podkładka 80 jest w tym przypadku włączona do obrotu w jednym kierunku dzięki częściom 180 umieszczonym między końcem obwodowym jednej pary sprężyn 51, 52 i krawędzią boczną odpowiedniego okna 33.

W tym przypadku przewidziane są dwie części położone całkowicie naprzeciw siebie. Te części 180 są całkowicie w kształcie kątownika.

W ten sposób może się odbywać ruch względny między podkładką 80 i tarczą 30 dla jednego kierunku obrotu względnego między tarczą 30 i tarczami prowadzącymi 31, 32.

Podobnie obecność podkładki 70 nie jest konieczna.

Okna 33 w tarczach prowadzących 31 i 32 mogą być zastąpione przez wytłoczki tworzące pierwsze gniazda dla pierwszych członów sprężystych 5.

Niektóre człony sprężyste 5 lub 6 mogą być zastąpione przez bloki z materiału sprężystego.

Łożysko 91, umieszczone promieniowo między obwodem wewnętrznym pierwszej tarczy prowadzącej 31 i obwodem zewnętrznym piasty może nie zawierać części w kształcie stożka ściętego na swoim końcu tylnym i współpracować za pomocą obwodu wewnętrznego z częścią zorientowaną osiowo przewidzianą w tym celu na piaście 2, na jej zewnętrznym obwodzie.

Tarcza prowadząca 31 może tworzyć człon wejściowy amortyzatora skrętu będąc zamontowaną na przykład do koła zamachowego silnika pojazdu.

Obecność podkładki 42 nie jest niezbędna. W ten sposób pierwsza tarcza 30 może stanowić wspomnianą tarczę prowadzącą będąc zaopatrzoną w okna dla członów sprężystych 6.

W innym wykonaniu człony sprężyste 6 mogą wystawać w stosunku do pierwszej tarczy 30. W każdym razie amortyzator wstępny jest zamontowany wewnątrz amortyzatora głównego 3, osiowo między jego tarczami prowadzącymi 31, 32 i promieniowo poniżej pierwszych członów sprężystych 5. Można nawet rozważać rozwiązanie, w którym jedna z tarcz prowadzących amortyzatora wstępnego byłaby umieszczona z drugiej strony pierwszej tarczy 30.

182 289

182 289

FIG.10

182 289

54 FIG.9

182 289

182 289

G.

182 289

182 289

182 289

182 289

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 4,00 zł.

Claims (10)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Amortyzator skrętu, zwłaszcza dla pojazdu samochodowego, zawierający człon wejściowy sztywno i obrotowo połączony z wałem napędowym, dwie tarcze prowadzące sztywno połączone z członem wejściowym i połączone między sobą za pomocą podkładek, pierwszą tarczę umieszczoną między tarczami prowadzącymi, dwa pierwsze człony sprężyste działające obwodowo zamontowane w pierwszych gniazdach ułożonych naprzeciw siebie w pierwszej tarczy i tarczach prowadzących człon wyjściowy w kształcie piasty, włączany w ruch obrotowy z wałem napędzanym otoczony tarczami prowadzącymi i pierwszą tarczą środki zazębiające z luzem działające między obwodem wewnętrznym tarczy i obwodem zewnętrznym piasty, amortyzator wstępny skrętu umieszczony co najmniej w części między jedną z tarcz prowadzących i pierwszą tarczą zamontowaną poniżej pierwszych członów sprężystych, przy czym amortyzator wstępny zawiera co najmniej jedną tarczę prowadzącą pomocniczą połączoną obrotowo z pierwszą tarczą tarczę pomocniczą połączoną obrotowo z piastą i drugie człony sprężyste o działaniu obwodowym o mniejszej sztywności niż pierwsze człony sprężyste, zamontowane w drugich gniazdach, w kształcie okien, ułożonych naprzeciw siebie w tarczy pomocniczej i w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej, w którym jest zamontowana podkładka dystansowa między pierwszą tarczą prowadzącą i pierwszą tarczą prowadzącą pomocniczą znamienny tym, że co najmniej jeden z drugich członów sprężystych (62) jest zamontowany bez luzu w jednym oknie (43) w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej (41) i z luzem obwodowym w oknie (45) naprzeciwko tarczy pomocniczej, a podkładka dystansowa (9) zawiera co najmniej jeden występ (9,190) przechodzący na wskroś okna (43) w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej (41) i okna (45) w tarczy pomocniczej (40), przy czym występ jest umieszczony końcem obwodowym drugiego członu sprężystego (62) i odpowiednią krawędzią boczną okna (43) w pierwszej tarczy prowadzącej pomocniczej (41) w ten sposób, że występ jest odpowiedni do napędzania z opóźnieniem za pomocą odpowiedniej krawędzi bocznej okna (45) w tarczy pomocniczej (40).
2. 2. Amortyzator według zastrz. 1, znamienny tym, że odpowiednia krawędź boczna okna (45) tarczy pomocniczej ma wycięcie współpracujące z występem (90).
3. 3. Amortyzator według zastrz. 1 lub 2, znamienny tym, że występ (90) jest sztywno połączony z łożyskiem (91) umieszczonym promieniowo między obwodem zewnętrznym członu wyjściowego (2) i obwodem wewnętrznym pierwszej tarczy prowadzącej (41).
4. 4. Amortyzator według zastrz. 3, znamienny tym, że podkładka dystansowa tworzy całość z łożyskiem (91).
5. 5. Amortyzator według zastrz. 3, znamienny tym, że podkładka dystansowa (9) jest sztywno połączona przez prasowanie z łożyskiem (91).
6. 6. Amortyzator według zastrz. 1 lub 4, znamienny tym, że podkładka dystansowa (9) jest wykonana z materiału plastikowego.
7. 7. Amortyzator według zastrz. 6, znamienny tym, że występ (90) ma obwodowo grubość większą od grubości podkładki dystansowej (9).
8. 8. Amortyzator według zastrz. 7, znamienny tym, że występ (90) jest profilowany na swoim obwodzie zewnętrznym przez niesymetryczne uwypuklenie, aby nie nakładać się na okno (43) w pierwszej tarczy prowadzącej.
9. 9. Amortyzator według zastrz. 1 lub 4, znamienny tym, że podkładka dystansowa (9) jest wykonana z metalu.
10. 10. Amortyzator według zastrz. 9, znamienny tym, że występ (190) stanowi łapę wyciętą i zagiętą w podkładce dystansowej (9).

    182 289