PL180244B1

PL180244B1 - sposób ich wytwarzania oraz srodek leczniczyzawierajacy podstawione aminokwasem benzoiloguanidyny PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL180244B1
Application number: PL95310343A
Authority: PL
Inventors: Heinzwerner Kleemann; Hansjochen Lang; Janrobert Schwark; Andreas Weichert; Wolfgang Scholz; Udo Albus
Original assignee: Hoechst Ag
Priority date: 1994-09-09
Filing date: 1995-09-08
Publication date: 2001-01-31
Also published as: HUT72629A; AU3050695A; JP3828597B2; DE59505487D1; DK0700899T3; TW419455B; HU9502632D0; GR3030365T3; CN1127749A; SI9500282A; CA2157859A1; EP0700899A1; US5631293A; IL115195A; NO953553L; HU220762B1; CZ231795A3; KR960010618A; ATE178315T1; CA2157859C

Abstract

1 Podstawione aminokwasem benzoiloguanidyny o wzorze 1, w któ- rym, R(1) oznacza grupe (C1-C 4)alkilowa, grupe CF3, CO(C1-C 4)alkilowa, SO2(C 1-C 4)alkilowa, R (2) oznacza grupe - Y-4-[(CH2)k-CHR7-C= OR8] fe- nylowa, przy czym Y oznacza atom tlenu, k = 1, R (7) oznacza grupe NR( 10) R(11), przy czym jeden z podstawników R 10 lub R 11 oznacza wodór a drugi oznacza grupe (C1-C8 )alkoksykarbonylowa lub oba podstawniki R 10 i R11 oznaczaja atomy wodoru, R (8) oznacza grupe OR12 a R12 oznacza atom wo- doru, R (3) oznacza atom wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub (C1 -C4)alkil, R5 oznacza atom wodoru 3 Sposób wytwarzania podstawionych aminokwasem benzoiloguam- dyn o wzorze 1, w którym R (1) oznacza grupe (C1 -C4)alkilowa, korzystnie grupe izopropylowa, grupe CF3, CO(C1 -C4)alkilowa, korzystnie grupe COCH3, SO 2(C1-C 4)alkilowa, korzystnie grupe SO 2CH3, R(2) oznacza grupe -Y -4 -[(C H 2)k -C H R 7 -C = O R 8 ] fenylowa, przy czym Y oznacza atom tlenu, k = 1,R (7) oznacza grupe NR(10)R(11), przy czym jeden z podstawników R 10 lub R11 oznacza wodór, a drugi oznacza grupe (C1-C8)alkoksykarbonylowa korzystnie t-butyloksykarbonylowa lub oba podstawniki R 10 i R11 oznaczaja atomy wodoru, R ( 8) oznacza grupe O R 12 a R 12 oznacza atom wodoru, R (3) oznacza atom wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub (C1 -C4 )alkil korzystnie metyl, R5 oznacza atom wodoru, znam ienny tym, ze zwiazek o wzorze 2 w którym R (1) do R (5) maja wyzej podane znaczenia, a L oznacza grupe od* szczepialna dajaca sie latwo podstawie nukleofilowo, taka jak grupa metoksy, fenoksy, fenylotio, metylotio, 2-pirydylotio-, imidazolilowa, -OCOO-etyl, -OSO2 -tolil, -O - C(=N-cykloheksylo)-(NH-cykloheksyl), OC+[N(CH3)2] (CH3)2, poddaje sie reakcji z guanidyna 4 Srodek leczniczy, znam ienny tym, ze zawiera skuteczna ilosc zwiazku o wzorze 1 , jako substancje czynna, przy czym we wzorze 1 R (1) oz- nacza grupe (C1 -C4)alkilowa, korzystnie grupe izopropylowa, grupe CF3 , CO(C1-C 4alkilowa, korzystnie grupe COCH 3, SO2(C1 -C4)alkilowa, korzyst- nie grupe SO2CH3, WZÓR 1 WZÓR 2 PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku są podstawione aminokwasem benzoiloguanidyny, sposób ich wytwarzania, oraz środek leczniczy zawierający podstawione aminokwasem benzoiloguanidyny.

Wynalazek dotyczy benzoiloguanidyn o wzorze 1, w którym

R (1) oznacza grupę (Cj-C^alkilową, grupę CF₃,

CO(C ] -C₄)alkilową, SO₂(C j -C₄)alkilową,

R (2) oznacza grupę -Y-4-[(CH₂)_K-CHR7-C=OR8] fenylową, przy czym

Y oznacza atom tlenu, k= 1

R (7) oznacza grupę NR(10)R(l 1), przy czym jeden z podstawników RIO lub R11 oznacza wodór, a drugi oznacza grupę (C₁-C₈)alkoksykarbonylowąlub oba podstawniki RIO i R11 oznaczają atomy wodoru.

Wynalazek dotyczy ponadto sposobu wytwarzania związków o wzorze 1, który polega na tym, że związki o wzorze 2, w którym R(l)do R(5) mają wyżej podane znaczenia, a L oznacza grupę odszczepialną dającą się łatwo podstawić nukleofilowo, takąjak grupa metoksy, fenoksy, fenylotio, metylotio, 2-pirydylotio-, imidazolilową, -OCOO-etyl, -OSO₂-tohl, -O-C(=N-cykloheksylo)-(NH-cykloheksyl), OC⁺[N(CH₃)₂](CH₃)₂, poddaje się reakcji z guanidyną.

Przedmiotem wynalazku są również środki lecznicze zawierające jako substancje czynne związki o wzorze 1, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenia oraz ewentualnie farmakologicznie dopuszczalne substancje pomocnicze i/lub nośniki.

Środki lecznicze są wytwarzane przez zmieszanie substancji czynnej o wzorze 1, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenia z farmakologicznie dopuszczalnymi substancjami pomocniczymi i/lub nośnikami.

Aktywowane pochodne kwasowe o wzorze 2, w którym L oznacza grupę alkoksylową, korzystnie grupę metoksylową, albo grupę fenoksylową, grupę fenylotio, metylotio, 2-pirydylotio, albo azotową grupę heterocykliczną, korzystnie grupę 1-imidazolilową, otrzymuje się korzystnie w znany sposób ze stanowiących podstawę chlorków kwasów karboksylowych (wzór 2, L=C1), które z kolei otrzymuje się w znany sposób ze stanowiących podstawę kwasów karboksylowych (wzór 2, L=OH), na przykład za pomocą chlorku tionylu. Obok chlorków kwasów karboksylowych o wzorze 2 (L=C1) można też wytwarzać dalsze aktywowane pochodne kwasowe o wzorze 2 w znany sposób bezpośrednio ze stanowiących podstawę pochodnych kwasu benzoesowego (wzór 2, L=OH), jak na przykład estry metylowe o wzorze 2, w którym L=OCH₃, drogą traktowania gazowym HC1 w metanolu, imidazolidy o wzorze 2 drogą traktowania karbonylodiimidazolem (L = 1-imidazolil, Staab, Angew. Chem. Int. Ed. Engl. 1,351-367 (1962)), mieszane bezwodniki o wzorze 2 za pomocą C1-COOC₂H₅ albo chlorku tosylu w obecności trietyloaminy w obojętnym rozpuszczalniku, jak też drogą aktywowania kwasów benzoesowych za pomocą dicykloheksylokarbodiimidu (DCC) albo za pomocą tetrafluoroboranu O-[/cyjano-/etoksykarbonylo/-metyleno/-amino]-l,l,3,3-tetrametylouroniowego /”TOTU’7/Proceedings of the 21. European Peptide Symposium, Peptides 1990, wydawcy E. Giralt i D. Andreu, Escom, Leiden, 1991/. Szereg odpowiednich metod wytwarzania aktywowanych pochodnych kwasów karboksylowych o ogólnym wzorze 2 wymienionych jest z podaniem literatury źródłowej w J. March, Advanced Organie Chemistry, Third Edition /John Wiley and Sons, 1985/, str. 350.

180 244

Reakcję aktywowanej pochodnej kwasu karboksylowego o wzorze 2 z guanidyną prowadzi się w znany sposób w protycznym lub aprotycznym polarnym albo obojętnym rozpuszczalniku organicznym. Przy tym do reakcji estru metylowego kwasu benzoesowego /wzór 2, L=OMe/ z guanidyną korzystnie stosuje się metanol, izopropanol albo tetrahydrofuran /THF/ w temperaturze od 20°C do temperatury wrzenia danego rozpuszczalnika. W większości reakcji związków o wzorze 2 z wolną od soli guanidyną korzystnie proces prowadzi się w obojętnych rozpuszczalnikach, takich jak THF, dimetoksyetan, dioksan albo izopropanol. Jako rozpuszczalnik można też stosować wodę.

Jeżeli L=C1, to reakcję prowadzi się korzystnie z dodatkiem środka wiążącego kwas, np. w postaci nadmiaru guanidyny w celu związania kwasu chlorowcowodorowego.

Nieznane związki o wzorze 2 można wytwarzać metodami znanymi z literatury, na przykład w ten sposób, że kwasy 4-chlorowco-3-chlorosulfonylobenzoesowe za pomocą amoniaku lub amin przeprowadza się w kwasy 3-aminosulfonylo-4-chlorowco-benzoesowe względnie za pomocąsłabego środka redukującego, takiego jak wodorosiarczyn sodu i następne alkilowanie przeprowadza się w kwasy 3-alkilosulfonylo-4-chlorowco-benzoesowe i według jednego z wyżej opisanych wariantów poddaje reakcji do związków według wynalazku o wzorze 1.

Wprowadzanie podstawionych w części fenylowej przez grupy nukleofilowe siarki, tlenu lub azotu pochodnych fenyloalaniny prowadzi się według znanych z literatury metod nukleofilowego podstawiania związków aromatycznych. Jako grupy odszczepialne w pochodnej kwasu benzoesowego korzystne okazały się w tej reakcji podstawiania halogenki i trifluorometanosulfoniany. Reakcję prowadzi się korzystnie w dipolamym rozpuszczalniku aprotycznym, takim jak DMF albo TMU, w temperaturze od 0°C do temperatury wrzenia danego rozpuszczalnika, korzystnie od 80°C do temperatury wrzenia rozpuszczalnika Jako środki wiążące kwas korzystnie stosuje się sól metalu alkalicznego albo metalu ziem alkalicznych z anionem o wysokiej zasadowości i słabej nukleofilii, na przykład K₂CO₃ albo Cs₂CO₃. Do ochrony grup funkcyjnych aminokwasu można stosować znane sposoby standardowe. Do ochrony azotu korzystnie stosuje się grupę ΙΠ-rz.butoksykarbonylową benzyloksykarbonylową dibenzylową oraz trytylową. W przypadku funkcji kwasowej można prowadzić proces bez ochrony albo też można stosować odpowiedni ester albo odpowiedni amid.

Wprowadzanie podstawników alkilowych lub arylowych prowadzi się metodami znanymi z literatury za pomocą krzyżowego sprzęgania za pośrednictwem palladu halogenków arylowych na przykład ze związkami organocynkowymi, organocynowymi, kwasami organoborowymi albo organoborowodorami.

Benzoiloguanidyny o wzorze 1 sąna ogół słabymi zasadami i mogą wiązać kwasy z utworzeniem soli. Jako sole addycyjne z kwasami wymienia się sole wszelkich farmakologicznie dopuszczalnych kwasów, na przykład halogenki, zwłaszcza chlorowodorki, mleczany, siarczany, cytryniany, winiany, octany, fosforany, metylosulfoniany, p-toluenosulfoniany.

Związki o wzorze 1 są podstawionymi acyloguanidynami.

Najważniejszym przedstawicielem acyloguanidyn jest pochodna pirazyny amilorid, którą stosuje się w lecznictwie jako oszczędzający potas środek moczopędny. W literaturze opisane są liczne dalsze związki typu amiloridu, jak na przykład dimetyloamilorid albo etyloizopropyloamilorid.

Związki te przedstawione są wzorem 3, w którym w przypadku amiloridu R', R oznaczaj ą atomy wodoru, w przypadku dimetyloamiloridu R', R oznaczają CH₃ i w przypadku etyloizopropyloamiloridu R' oznacza C₂H₅, a R oznacza CH/CH₃/₂.

Ponadto znane są badania, które wskazują na właściwości amiloridu przeciwdziałające arytmii/Circulation 79,1257-63 /1989//. Przeciwko szerokiemu stosowaniu jako środka przeciw arytmii przemawia jednak to, że efekt ten jest tylko słabo zaznaczony i występuje w połączeniu z działaniem obniżającym ciśnienie krwi i działaniem saluretycznym, które to działania uboczne są niepożądane przy leczeniu zaburzeń rytmu serca.

180 244

Wskazania dotyczące właściwości amiloridu przeciwdziałania arytmii uzyskano również w testach na izolowanych sercach zwierzęcych /Eur. Heart J. 9/ suppl. 1/:167 /1988/, book of abstracts/. Tak na przykład na sercach szczura stwierdzono, że sztucznie wywołane migotanie komór można całkowicie usunąć za pomocąamiloridu. Jeszcze silniej działającym od amiloridu był w tym teście wspomniany wyżej etyloizopropyloamilorid, będący pochodną amiloridu.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5091394 /HOE 89/ F 288/ opisane sąbenzoiloguanidyny, które w położeniu odpowiadającym reszcie R/l/zawierają atom wodoru. W niemieckim zgłoszeniu patentowym P 4204575.4 /opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5373024/ zaproponowano benzoiloguanidyny, w których jednak podstawniki nie mająznaczenia zastrzeżonego w niniejszym wynalazku. Nie sątam opisane żadne pochodne aminokwasów. Ponadto rozpuszczalność w wodzie tych znanych benzoiloguanidyn pozostawia dużo do życzenia.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3780027 zastrzega się acyloguanidyny, które strukturalnie zbliżone są do związków o wzorze 1 i wywodzą się z pętlowych środków moczopędnych, takich jak Bumetanid. Odpowiednio przypisuje się tym związkom silne działanie salidiuretyczne.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że związki według wynalazku nie wykazują niepożądanych i niekorzystnych właściwości salidiuretycznych, lecz bardzo dobre właściwości przeciwdziałające arytmii, które są ważne przy leczeniu chorób występujących na przykład przy objawach braku tlenu. Związki te wobec ich właściwości farmakologicznych nadają się doskonale do stosowania jako środki lecznicze przeciwko arytmii ze składnikiem kardioochronnym do zapobiegania zawałom i leczenia zawału oraz do leczenia angina pectoris, przy czym też zapobiegawczo hamują one albo silnie zmniejszają procesy patofizjologiczne występujące przy uszkodzeniach wywołanych niedokrwieniem, zwłaszcza w przypadku wywołanej niedokrwieniem arytmii serca. Ze względu na ich działanie ochronne wobec patologicznych sytuacji hipoksycznych i niedokrwiennych związki według wynalazku o wzorze 1 wskutek hamowania komórkowego mechanizmu wymiany Na⁺/H⁺ można stosować jako środki lecznicze do leczenia wszelkich ostrych i przewlekłych wywołanych niedokrwieniem uszkodzeń albo wywołanych przez nie pierwotnie lub wtórnie chorób. Dotyczy to ich stosowania jako środków leczniczych w przypadku zabiegów operacyjnych, na przykład w przypadku transplantacji narządów, przy czym związki te można stosować zarówno do ochrony narządów u dawcy przed i w czasie pobierania, do ochrony pobranych narządów, na przykład podczas traktowania albo przechowywania w kąpieli cieczy fizj ologicznych, j ak również przy przeprowadzaniu do organizmu biorcy. Związki te stanowią również cenne, ochronnie działające środki lecznicze podczas przeprowadzania operacyjnych zabiegów angioplastycznych, na przykład na sercu, jak również na naczyniach obwodowych. W związku ze swym działaniem ochronnym wobec wywołanych niedokrwieniem uszkodzeń związki te nadają się również jako środki lecznicze do leczenia niedokrwienia układu nerwowego, zwłaszcza ośrodkowego układu nerwowego, przy czym nadają się np. do leczenia udaru mózgu albo obrzęku mózgu. Ponadto związki według wynalazku o wzorze 1 nadają się też do leczenia postaci wstrząsu, takich jak wstrząs alergiczny, wstrząs sercowy, wstrząs związany ze zmniejszeniem objętości krążącej krwi i wstrząs bakteryjny.

Ponadto związki według wynalazku o wzorze 1 wykazująsilne działanie hamujące proliferację komórek, na przykład proliferację komórek fibroblastów i proliferację naczyniowych komórek mięśni gładkich. W związku z tym związki o wzorze 1 bierze się pod uwagę jako cenne środki lecznicze w przypadku chorób, w których proliferacja komórek stanowi pierwotną lub wtómąprzyczynę i wobec tego możnaje stosować jako środki przeciw miażdżycy naczyń, środki przeciwko wtórnym komplikacjom cukrzycowym, chorobom rakowym, scherzemom zwłóknieniowym, takim jak zwłóknienie płuc, zwłóknienie wątroby albo zwłóknienie nerek, w przypadku przerostów i hiperplazji narządów, zwłaszcza w przypadku rozrostu gruczołu krokowego względnie przerostu gruczołu krokowego.

180 244

Związki według wynalazku są aktywnymi inhibitorami komórkowego wymiennika sodowo-protonowego /wymieniacz Na⁺/H⁺/, którego poziom w przypadku licznych chorób /nadciśnienie samoistne, miażdżyca naczyń, cukrzyca itp./ podwyższony jest również w takich komórkach, które można łatwo poddawać pomiarom, jak na przykład w erytrocytach, trombocytach lub leukocytach. Związki według wynalazku nadają się więc do stosowania jako doskonałe i proste narzędzie naukowe, na przykład w przypadku stosowania jako środków diagnostycznych do oznaczania i rozróżniania określonych postaci nadciśnienia, ale też w przypadku miażdżycy naczyń, cukrzycy, schorzeń prohferacyjnych itp. Związki o wzorze 1 nadają się dalej do terapii zapobiegawczej powstawania wysokiego ciśnienia krwi, na przykład w przypadku nadciśnienia samoistnego.

W porównaniu ze znanymi związkami związki według wynalazku wykazująznacznie lepszą rozpuszczalność w wodzie. Nadają się one więc znacznie lepiej do aplikowania dożylnego.

Środki lecznicze zawierające związek o wzorze 1 można podawać doustnie, pozajelitowe, dożylnie, doodbytniczo albo drogą inhalacji, przy czym korzystny sposób podawania zależy od każdorazowego obrazu chorobowego. Związki o wzorze 1 można stosować same albo razem z galenowymi substancjami pomocniczymi, zarówno w weterynarii jak i w medycynie.

Które substancje pomocnicze nadają się do stosowania w żądanym preparacie środka leczniczego, wiadomo fachowcom na podstawie ich wiedzy fachowej. Obok rozpuszczalników, środków żelujących, podłoża do czopków, substancji pomocniczych do tabletkowania i innych nośników substancji czynnej można stosować na przykład przeciwutleniacze, środki dyspergujące, emulgatory, środki przeciwpienne, środki polepszające smak, środki konserwujące, środki ułatwiające rozpuszczanie albo barwniki.

Do postaci do podawania doustnego substancje czynne miesza się z odpowiednimi dodatkami, takimi jak nośniki, stabilizatory albo obojętne rozcieńczalniki i znanymi metodami przeprowadza w odpowiednie postacie do podawania, takie jak tabletki, drażetki, twarde kapsułki, roztwory wodne, alkoholowe albo olejowe. Jako obojętne nośniki można stosować na przykład gumę arabską, tlenek magnezu, węglan magnezu, fosforan potasu, cukier mlekowy, glukozę lub skrobię, zwłaszcza skrobię kukurydzianą. Preparat może przy tym występować w postaci granulatu na sucho jak i na wilgotno. Jako olejowe nośniki albo jako rozpuszczalniki można brać pod uwagę oleje roślinne lub zwierzęce, jak olej słonecznikowy albo tran z wątroby.

Do aplikowania podskórnego albo dożylnego substancje czynne wraz z odpowiednimi substancjami, takimi jak środki ułatwiające rozpuszczanie, emulgatory albo dalsze substancje pomocnicze, przeprowadza się w roztwór, zawiesinę lub emulsję. Jako rozpuszczalniki bierze się pod uwagę np. wodę, fizjologiczny roztwór soli kuchennej albo alkohole, np. etanol, propanol, glicerynę, a także obok tego roztwory cukru, takie jak roztwory glukozy lub mannitu, albo też mieszaninę różnych wymienionych rozpuszczalników.

Jako preparat farmaceutyczny do podawania w postaci aerozolu lub cieczy do rozpylania nadająsię np. roztwory, zawiesiny lub emulsje substancji czynnej o wzorze 1 w farmaceutycznie dopuszczalnym rozpuszczalniku, takim jak zwłaszcza etanol lub woda, albo mieszanina takich rozpuszczalników. Preparat w zależności od potrzeby może zawierać jeszcze inne farmaceutyczne substancje pomocnicze, takie jak środki powierzchniowo czynne, emulgatory i stabilizatory oraz gaz aerozolotwórczy. Preparat taki zawiera substancję czynną zazwyczaj w stężeniu około 0,1-10, zwłaszcza około 0,3-3% wagowych.

Dawkowanie podawanej substancji czynnej o wzorze 1 oraz częstotliwość podawania zależą od siły działania i czasu trwania działania stosowanego związku; ponadto też od rodzaju i powagi leczonej choroby oraz od płci, wieku, wagi i indywidualnych warunków traktowanego ssaka.

Przeciętnie dawka dzienna związku o wzorze 1 w przypadku pacj enta o wadze około 7 5 kg wynosi co najmniej 0,001 mg/kg wagi ciała, korzystnie co najmniej 0,01 mg/kg wagi ciała, do najwyżej 10 mg/kg wagi ciała, korzystnie najwyżej 1 mg/kg wagi ciała. W przypadku ostrego

180 244 wybuchu choroby, na przykład bezpośrednio po doznanym zawale serca, mogą się okazać konieczne jeszcze wyższe dawki, a przede wszystkim częstsze podawanie, np. do 4 dawek jednostkowych dziennie. Zwłaszcza w przypadku stosowania dożylnego, na przykład w przypadku pacjenta po zawale na intensywnej terapii mogą się okazać konieczne dawki do 100 mg dziennie.

Lista skrótów:

MeOH metanol

DMF N,N-dimetyloformamid

TMU Ν,Ν,Ν',Ν'-tetrametylomocznik

NBS N-bromosukcynimid

AIBN a, a-azo-bis-izobutyronitryl

El zderzenie elektronów

Dcl jonizacja desorpcyjno-chemiczna

RT temperatura pokojowa

EE octan etylu /EtOAc/

DIP eter diizopropylowy

MTB eter metylo-III-rz.butylowy mp temperatura topnienia

HEP n-heptan

DME dimetoksyetan

FAB bombardowanie szybkimi atomami

CH₂C1₂ dichlorometan

THF tetrahydrofuran eq równoważnik

ES jonizacja elektrorozpylająca

Me metyl

Et etyl

Bn benzyl

ZNS ośrodkowy układ nerwowy

Brine nasycony wodny roztwór NaCl /solanka/

Boc III-rz.butyloksykarbonyl

Część doświadczalna

Ogólny przepis wytwarzania benzoiloguanidyn o wzorze 1

Wariant A: z kwasów benzoesowych /wzór 2, L=OH/

0,01 M pochodnej kwasu benzoesowego o wzorze 2 rozpuszcza się względnie zawiesza w 60 ml bezwodnego THF, po czym zadaje 1,78 g /0,011 M/ karbonylodiimidazolu. Miesza się w ciągu 2 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wprowadza 2,95 g /0,05 M/ guanidyny do roztworu reakcyjnego. Miesza się przez noc, po czym oddestylowuje się THF pod obniżonym ciśnieniem /wyparka rotacyjna/, traktuje wodą, nastawia wartość pH na 6-7 za pomocą 2 N HC1 i odsącza odpowiednią benzoiloguanidynę /wzór 1/. Tak otrzymane benzoiloguanidyny można drogą traktowania wodnym, metanolowym albo eterowym kwasem solnym albo innymi farmakologicznie dopuszczalnymi kwasami przeprowadzać w odpowiednie sole.

Ogólny przepis wytwarzania benzoiloguanidyn o wzorze 1

Wariant B: z estrów alkilowych kwasu benzoesowego /wzór 2, L = O-alkil/ mmoli estru alkilowego kwasu benzoesowego o wzorze 2 oraz 25 mmoli guanidyny /wolna zasada/ rozpuszcza się w 15 ml izopropanolu albo zawiesza w 15 ml THF i do całkowitego przereagowania /kontrola za pomocą chromatografii cienkowarstwowej/ gotuje pod chłodnicą zwrotną/typowy czas reakcji 2-5 godzin/. Rozpuszczalnik oddestylowuje się pod obniżonym ciśnieniem /wyparka rotacyjna/, roztwarza w 300 ml EE i trzykrotnie przemywa porcjami po 50 ml roztworu NaHCO₃. Suszy się nad Na₂SO₄, oddestylowuje rozpuszczalnik w próżni i poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą odpowiedniego środka rozwijającego, np. EE/MeOH 5:1. /Tworzenie soli patrz wariant A/.

s

180 244

Przykład I. N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidyno-karbonylo-2-metylosulfonylo/-fenoksy]-fenyloalanina o wzorze 4

1,8 g N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-metylosulfonylo/-fenoksy]-fenyloalaniny i 1,1 g guanidyny poddaje się reakcji według wariantu B, otrzymując 700 mg bezbarwnej substancji stałej o temperaturze topnienia> 270°C.

R_f/aceton/woda 10:1/ - 0,37

MS /FAB/: 521 /Μ+ΗΛ a/ N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-metylosulfonylo/-fenoksy]-fenyloalanina

4,5 g estru benzylowego N-IH-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-metylosulfonylo/-fenoksy]-fenyloalaniny i 500 mg 10% Pd/C w 50 ml MeOH uwodornia się pod normalnym ciśnieniem wodoru w ciągu 20 godzin. Następnie katalizator odsącza się, rozpuszczalnik usuwa w próżni i poddaje się chromatografii zapomocąEE/MeOH 10:1. Otrzymuje się 2,1 g bezbarwnego lepkiego oleju.

R_f/EE/MeOH 10:1/ = 0,12

MS /DCI/: 494 /Μ+ΗΛ b/ ester benzylowy N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-metylosulfonylo/-fenoksy/]-fenyloalaniny

2,8 g estru benzylowego N-III-rz.butoksykarbonylo-tyrozyny, 2,2 g estru metylowego kwasu 4-fluoro-3-trifluorometylobenzoesowego i 4,0 g K₂CO₃ miesza się w 100 ml DMF /bezwodny/ w ciągu 45 minut w temperaturze 110°C. Mieszaninę reakcyjną wylewa się do 500 ml wody, za pomocąNaHSO₄ nastawia pH=2 i trzykrotnie ekstrahuje porcjami po 200 ml EE. Suszy się nad Na₂SO₄ i rozpuszczalnik usuwa w próżni. Otrzymuje się 4,2 g bezbarwnego oleju.

Rf/DIP/ = 0,12

MS /ES/: 584 /M+H/⁺

Przykład II.4-[/4-guanidynokarbonylo-2-metylosulfonylo/-fenoksy]-fenyloalaninao wzorze 5

170 mg związku tytułowego z przykładu I zawiesza się w 5 ml CH₂C1₂ i do tego dodaje w temperaturze pokojowej 61 μΐ kwasu trifluorometanosulfonowego. Miesza się w tej temperaturze w ciągu 90 minut, po czym wylewa do 50 ml nasyconego wodnego roztworu K₂HPO₄. Następnie ekstrahuje się trzykrotnie porcjami po 100 ml EE, suszy nad Na₂SO₄ i rozpuszczalnik usuwa w próżni. Otrzymuje się 125 mg bezpostaciowej substancji stałej.

R_f/EE/MeOH 1:1/ = 0,43

MS /ES/: 421 /M+H/⁺

Przykład III. N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidynokarbonylo-2-trifluorometylo/-fenoksy]-fenyloalanina o wzorze 6

3,5 g N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-trifluorometylo/-fenoksy]-fenyloalaniny poddaje się guanylowaniu za pomocą2,2 g guanidyny w 10 ml izopropanolu według wariantu B. Otrzymuje się 1,68 g bezbarwnej substancji stałej, o temperaturze topnienia 231 °C.

Rf/aceton/ woda 20:1/ - 0,30

MS /FAB/: 512/Μ+ΗΛ a/N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-trifluorometylo/-fenoksy]-fenyloalanina

4,6 g estru benzylowego N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-trifluorometylo/-fenoksy]-fenyloalaniny i 860 mg 10% Pd na węglu aktywnym /50% zawartości wody/ miesza się pod normalnym ciśnieniem w temperaturze pokojowej w ciągu 24 godzin w 100 ml MeOH w atmosferze wodoru. Następnie katalizator odsącza się i lotne składniki usuwa w próżni. Otrzymuje się 3,5 g bezbarwnego oleju.

R_f/EE/MeOH 10:1/ = 0,10

MS /ES/: 484 /M+H/⁺

180 244 b/ ester benzylowy N-HI-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-metoksykarbonylo-2-trifluorometylo/-fenoksy]-fenyloalaniny

4,0 g Boc-Tyr-OBn, 2,4 g estru metylowego kwasu 4-fluoro-3-trifluorometylo-benzoesowego i 7,0 g Cs₂CO₃ miesza się w 30 ml bezwodnego tetrametylomocznika w ciągu 2 godzin w temperaturze 110°C. Pozostawia się do ochłodzenia, rozcieńcza 800 ml EE i przemywa trzykrotnie 100 ml wody i trzykrotnie 100 ml nasyconego wodnego roztworu NaCl. Fazę organiczną suszy się nad Na₂SO₄ i rozpuszczalniki usuwa w próżni. W wyniku chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą DIP otrzymuje się 4,6 g bezbarwnego oleju.

R_f/DIP/ = 0,41

MS /FAB/: 574 /M+H/⁺

Przykład IV. Dichlorowodorek 4-[/4-guanidynokarbonylo-2-tnfluorometylo/-fenoksy]-fenyloalaniny o wzorze 7

0,8 g N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidynokarbonylo-2-tnfluorometylo/-fenoksy]-fenyloalaniny rozpuszcza się w 50 ml CH₂C1₂ i w temperaturze 0°C zadaje 277 μΐ kwasu tnfluorometanosulfonowego. Doprowadza się do RT, przy czym wytrąca się grudkowaty osad. Rozcieńcza się za pomocą 50 ml DME, po czym miesza w ciągu 1 godziny w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalniki usuwa się w próżni, pozostałość roztwarza w 15mlwody izapomocąnasyconego wodnego roztworu NaHCO₃ nastawia wartość pH = 7. Wytrącony przy tym osad odsącza się i poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą CH₂C1₂/MeOH/H₂O/HOAc 8:4:1:1. Produkt rozpuszcza się w 2 ml 4N HC1 i lotne składniki usuwa w próżni. Otrzymuje się 100 mg bezbarwnych kryształów o temperaturze topnienia 245°C.

R_f /CH₂Cl₂/MeOH/H₂O/HOAc 8:4:1:1/ = 0,27

MS /FAB/ : 411 /M+H/⁺

Przykład V. N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidynokarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalanina o wzorze 8

350 mg N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalaniny poddaje się guanylowaniu za pomocą 200 mg guanidyny w 2 ml izopropanolu według wariantu B. Otrzymuje się 170 mg bezbarwnej bezpostaciowej substancji stałej.

R_f/aceton/woda 20:1/ = 0,20

MS /FAB/ : 485 /M+H/⁺ a/N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalanina 460 mg estru benzylowego N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalanmy i 86 mg 10% Pd na węglu aktywnym /50% zawartości wody/ miesza się pod normalnym ciśnieniem i w temperaturze pokojowej w 10 ml MeOH w atmosferze wodoru. Następnie katalizator odsącza się i lotne składniki usuwa wpróżni. Otrzymuje się 350 mg bezbarwnego oleju.

R_f/EE/MeOH 5:1/= 0,10

MS /ES/: 500 /Μ+ΗΛ b/ ester benzylowy N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalaniny

8,1 g Boc-Tyr-OBn, 5,1 g estru n-butylowego kwasu 4-fluoro-3-acetylo-benzoesowego i 14,2 g Cs₂CO₃ miesza się w 60 ml bezwodnego N-metylopirolidonu w ciągu 2 godzin w temperaturze 110°C. Pozostawia się do ochłodzenia, rozcieńcza 1 litrem EE i przemywa raz 200 ml wody i trzykrotnie 100 ml nasyconego wodnego roztworuNaCl. Fazę organiczną suszy się nadNa₂SO₄i rozpuszczalniki usuwa się w próżni. W wyniku chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą DIP otrzymuje się 8,6 g bezbarwnego oleju.

R_f/DIP/= 0,25

MS /FAB/: 590 /Μ + ΗΛ c/ ester n-butylowy kwasu 4-fluoro-3-acetylo-benzoesowego

12,4 g 2-fluoro-5-bromoacetofenonu, 30 ml tri-n-butyloaminy, 5,6 g octanu palladu/II/ i 10 g 1,3-bis-/difenylofosfmo/-propanu w 80 ml n-butanolu i 160 ml DMF miesza się w ciągu 3 godzin w temperaturze 110°C. Następnie chłodzi się do temperatury pokojowej i lotne składniki usuwa

180 244 w próżni. Pozostałość roztwarza się w 1 litrze EE, odsącza pozostałość zawierającą pallad, a przesącz przemywa dwukrotnie porcjami po 500 ml 5% wodnego roztworu NaHSÓ₄ i raz 500 ml wody. Suszy się nad Na₂SO₄, rozpuszczalnik usuwa w próżni, a pozostałość poddaj e chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocąEE/HEP 1:4. Otrzymuje się 7,8 g bezbarwnego oleju.

R_f/EE/HEP 14/ = 0,59

MS /El/: 239 /Μ+ΗΛ d/ 2-fluoro-5-bromoacetofenon g 2-fluoroacetofenonu rozpuszcza się w 76 ml 96% H₂SO₄ i następnie wkrapla w RT roztwór 20 g kwasu dibromocyjanurowego w 230 ml 96% H₂SO₄. Miesza się w ciągu 1 godziny w temperaturze pokojowej, po czym wylewa na 1 kg lodu i trzykrotnie ekstrahuje porcjami po 200 ml CH₂C1₂. Suszy się nad Na₂SO₄ i rozpuszczalnik usuwa w próżni. Pozostałość poddaje się destylacji frakcjonowanej i otrzymuje 12,4 g bezbarwnego oleju o temperaturze wrzenia 70°C /2 mbar = 2 χ 10² Pa/.

R_f/CH₂C1₂/= 0,53

MS /ES/ : 217/M + H/⁺

Przykład VI. Dichlorowodorek 4-[/4-guanidynokarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalaniny o wzorze 9 mg N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidynokarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalamny rozpuszcza się w 5 ml CH₂C1₂ i w temperaturze 0°C traktuje 28 pl kwasu tnfluorometanosulfonowego. Doprowadza się do temperatury pokojowej, przy czym wytrąca się grudkowaty osad. Rozcieńcza się 5 ml DME, po czym miesza w ciągu 1 godziny w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalniki usuwa się w próżni, pozostałość roztwarza w 5 ml wody i za pomocą nasyconego wodnego roztworu NaHCO₃ nastawia wartość pH = 7. Wytrącony osad odsącza się i poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą CH₂Cl₂/MeOH/H₂O/HOAc 8:4:1:1. Produkt rozpuszcza się w 2 ml 4N HCI i lotne składniki usuwa w próżni. Otrzymuje się 40 mg bezbarwnych kryształów o temperaturze topnienia 210°C /rozkład/.

R_f/CH₂Cl₂/MeOH/H₂O/HOAc 8:4:1:1/ = 0,20

MS /FAB/ : 385 /M + H/⁺

Przykład VII.N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidynokarbonylo-2-izopropylo/-fenoksy]-fenyloalanina o wzorze 10

1,75 g N-IIł-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-izopropylo/-fenoksy]-fenyloalaniny poddaje się guanylowaniu za pomocą 1,0 g guanidyny w 10 ml izopropanolu według wariantu B. Otrzymuje się 950 mg bezbarwnej bezpostaciowej substancji stałej.

R_f/aceton/woda 20:1/ = 0,25

MS /FAB/: 485 /M + H/⁺ a/ N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-izopropylo/-fenoksy]-fenyloalanina

2,3 g estru benzylowego N-lII-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-izopropenylo/-fenoksy]-fenyloalaniny i 400 mg 10% Pd na węglu aktywnym /50% zawartość wody/ miesza się pod normalnym ciśnieniem i w temperaturze pokojowej w ciągu 24 godzin w 50 ml MeOH w atmosferze wodoru. Następnie katalizator odsącza się i lotne składniki usuwa w próżni. Otrzymuje się 1,80 g bezbarwnego oleju.

R_f/EE/MeOH 10:1/ = 0,10

MS /ES/: 500 /Μ +ΗΛ b/ ester benzylowy N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-izopropenylo/-fenoksy] -fenyloalaniny

4,2 g jodku metylo-trifenylofosfoniowego zawiesza się w 100 ml THF, po czym dodaje 1,2 g ΙΙΙ-rz.butanolanu potasu i miesza w ciągu 3 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie wstrzykuje się roztwór 5,9 g estru benzylowego N-IH-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-n-butoksykarbonylo-2-acetylo/-fenoksy]-fenyloalaniny w 50 ml THF i miesza w ciągu 30 minut w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną wylewa się następnie do 100 ml nasyconego wodnego roztwo180 244 ruNaHCO₃ i trzykrotnie ekstrahuje porcjami po 100 ml EE. Suszy się nadNa₂SO₄, rozpuszczalnik usuwa w próżni i pozostałość poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą DIP. Otrzymuje się 2,7 g bezbarwnego oleju.

R_f/DIP/= 0,35

MS /FAB/: 588 /M + H/⁺

Przykład VIII. Dichlorowodorek 4-[/4-guanidynokarbonylo-2-izopropylo/-fenoksy]-fenyloalaniny o wzorze 11

800 mg N-III-rz.butoksykarbonylo-4-[/4-guanidynokarbonylo-2-izopropylo/-fenoksy]-fenyloalaniny rozpuszcza się w 50 ml CH₂C1₂ i w temperaturze 0°C zadaje 280 μΐ kwasu tnfluorometanosulfonowego. Doprowadza się do temperatury pokojowej, przy czym wytrąca się grudkowaty osad. Rozcieńcza się za pomocą 50 ml DME, po czym miesza w ciągu 1 godziny przy temperaturze topnienia. Rozpuszczalniki usuwa się w próżni, pozostałość roztwarza się w 50 ml wody i za pomocą nasyconego wodnego roztworu NaHCO₃ nastawia wartość pH = 7. Wytrącony osad odsącza się i poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym za pomocą CH₂Cl₂/MeOH/H₂O/HOAc 8:4:1:1. Produkt rozpuszcza się w 20 ml 4N HC1 i lotne składniki usuwa w próżni. Otrzymuje się 320 mg bezbarwnych kryształów o temperaturze topnienia 230°C /rozkład/.

R_f/CH₂Cl₂/MeOH/H₂O/HOAc 8:4:1:1/ = 0,30

MS /FAB/; 385 /Μ + ΗΛ

Dane farmakologiczne:

Hamowanie wymieniacza Na⁺/H⁺ erytrocytów królika

Białe króliki nowozelandzkie /Ivanovas/ otrzymują standardową dietę z 2% cholesterolu w ciągu 6 tygodni w celu aktywowania wymiany Na⁺/H⁺ i umożliwienia w ten sposób oznaczania na fotometrze płomieniowym wynikania Na⁺ do erytrocytów drogą wymiany Na⁺/H⁺. Krew pobiera się z tętnic usznych i za pomocą25 IE potasowej heparyny czyni jąniekrzephwą. Część każdej próbki stosuje się do podwójnego oznaczania hematokrytu drogą wirowania. Próbki każdorazowo po 100 μΐ stosuje się do pomiaru wyjściowej zawartości Na⁺ erytrocytów.

Aby oznaczyć wrażliwe na amilorid wnikanie sodu, 100 μΐ każdej próbki krwi poddaje się inkubacji każdorazowo w 5 ml hiperosmotycznej pożywki sól - sacharoza /mmoli/litr: 140 NaCl, 3 KC1,150 sacharozy, 0,1 uabainy, 20 trishydroksymetylo-aminometanu/ przy wartości pH 7,4 i w temperaturze 37°Ć. Erytrocyty poddaje się następnie trzykrotnie przemywaniu za pomocą lodowato zimnego roztworu MgCl₂ - uabainy/mmoli na litr: 112 MgCl₂,0,1 uabainy/ i poddaje hemolizie zapomocą2,0 ml wody destylowanej. Wewnątrzkomórkową zawartość sodu oznacza się za pomocą fotometru płomieniowego.

Wnikanie netto Na⁺ oblicza się z różnicy pomiędzy wyj ściowymi wartościami sodu i zawartościąsodu erytrocytów po inkubacji. Hamowane za pomocąamiloridu wnikanie sodu wynika z różnicy zawartości sodu w erytrocytach po inkubacji z obecnością i bez obecności amiloridu 3 x 10^-4 moli/litr. W ten sposób postępuje się też w przypadku związków według wynalazku:

Wyniki

Hamowanie wymieniacza Na⁺/H*:

Przykład Ic₅₀ pmoli/litr

I0,43

II1,0

IV0,026

180 244

WZÓR 1

Rfc) O

WZÓR 3 WZÓRó

O

WZÓR 6

180 244

WZÓR7

Ο

WZÓR 8

180 244

WZÓR 10

WZÓR 11

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Podstawione aminokwasem benzoiloguanidyny o wzorze 1, w którym

R (1) oznacza grupę (C_rC₄)alkilową, grupę CF₃, CO(C₁-C₄)alkilową, SO₂(C₁-C₄)alkilową,

R (2) oznacza grupę -Y-4-[(CH₂)_k-CHR7-C=OR8] fenylową, przy czym

Y oznacza atom tlenu, k = 1

R (7) oznacza grupę NR( 10)R( 11), przy czym jeden z podstawników R10 lub R11 oznacza wodór a drugi oznacza grupę (C^Cgjalkoksykarbonylowąlub oba podstawniki RIO i R11 oznaczają atomy wodoru

R (8) oznacza grupę OR12 a R12 oznacza atom wodoru,

R (3) oznacza atom wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub (C ₁-C₄)alkil, R5 oznacza atom wodoru.
2. Podstawione aminokwasem benzoiloguanidyny według zastrz. 1, znamienne tym, że we wzorze 1, R (1) oznacza grupę izopropylową, SO₂CH₃, COCH₃, CF₃, R(2) oznacza grupę -Y-4-[(CH₂)_k-CHR/7/-(C=O)R(8)]-fenylową; Y oznacza atom tlenu, R(7) oznacza grupę NR(10)NR(l 1), R(10) i R(11) niezależnie od siebie oznaczają atomy wodoru lub jeden z podstawników R10 lub R11 oznacza atom wodoru a drugi oznacza grupę t-butyłoksykarbonylową, R(8) oznacza grupę -OR(12), a R¹² oznacza atom wodoru, k oznacza 1,

R (3) oznacza atom wodoru

R (4) oznacza atom wodoru lub grupę metylową

R (5) oznacza atom wodoru.
3. Sposób wytwarzania podstawionych aminokwasem benzoiloguanidyn o wzorze 1, w którym

R (1) oznacza grupę (C]-C₄)alkilową, korzystnie grupę izopropylową, grupę CF₃, CC^CJ-CJalkilową, korzystnie grupę COCH₃, SO₂(C₁-C₄)alkilową, korzystnie grupę SO₂CH₃,

R (2) oznacza grupę -Y-4-[(CH₂)_k-CHR7-C=OR8] fenylową, przy czym

Y oznacza atom tlenu, k = 1

R (7) oznacza grupę NR( 10) R( 11), przy czym jeden z podstawników R10 lub R11 oznacza wodór, a drugi oznacza grupę (CpCgjalkoksykarbonylową korzystnie t-butyloksykarbonylową lub oba podstawniki RIO i Rll oznaczają atomy wodoru

R (8) oznacza grupę OR12 a R12 oznacza atom wodoru,

R (3) oznacza atom wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub (Cj-CJalkil korzystnie metyl, R5 oznacza atom wodoru, znamienny tym, że związek o wzorze 2, w którym R (1) do R (5) mają wyżej podane znaczenia, a L oznacza grupę odszczepialną dającą się łatwo podstawić nukleofilowo, takąjak grupa metoksy, fenoksy, fenylotio, metylotio, 2-pirydylotio-, imidazolilowa, -OCOO-etyl, -OSO₂-tohl, -O-C(=N-cykloheksylo)-(NH-cykloheksyl), OC⁺[N(CH₃)₂](CH₃)₂, poddaje się reakcji z guanidyną.
4. Środek leczniczy, znamienny tym, że zawiera skuteczną ilość związku o wzorze 1 Jako substancję czynną, przy czym we wzorze 1

R (1) oznacza grupę (C_rC₄)alkilową, korzystnie grupę izopropylową, grupę CF₃, CO(Cj-C₄alkilową, korzystnie grupę COCH₃, SO^CJ-CJalkilową, korzystnie grupę SO₂CH₃,

R (2) oznacza grupę -Y-4-[(CH₂)_K-CHR7-C=OR8] fenylową, przy czym

Y oznacza atom tlenu, k = 1

180 244

R (7) oznacza grupę NR(10)R(l 1), przy czym jeden z podstawników RIO lub R11 oznacza wodór a drugi oznacza grupę (C,-C₈)alkoksykarbonylową, korzystnie t-butyloksykarbonylową lub oba podstawniki RIO i R11 oznaczają atomy wodoru

R (8) oznacza grupę OR12 a R12 oznacza atom wodoru,

R (3) oznacza atom wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub (C_rC₄)alkil korzystnie metyl, R5 oznacza atom wodoru i ewentualnie dopuszczalne substancje pomocnicze i/lub nośniki.

* * *