PL174609B1

PL174609B1 - Rozdrobniona kompozycja detergentowa

Info

Publication number: PL174609B1
Application number: PL93308363A
Authority: PL
Inventors: Malcolm N.A. Carter; Mark P. Houghton; Michael Hull
Original assignee: Unilever Nv
Priority date: 1992-11-16
Filing date: 1993-11-15
Publication date: 1998-08-31
Also published as: CZ105195A3; GB9224014D0; ES2112437T3; HUT72620A; WO1994011487A1; JPH08503240A; EP0670887A1; DE69316917D1; DE69316917T2; AU5431294A; ES2112437T5; IN179513B; CZ284655B6; BR9307457A; EP0670887B2; HU217238B; SK63995A3; JP2776985B2; PL308363A1; DE69316917T3

Abstract

1. Rozdrobniona kompozycja detergentowa o duzej gestosci usypowej, wynoszacej co najmniej 600 g/l, zawierajaca od 15 do 50% wagowych ukladu powierzchniowo czyn- nego zawierajacego od 2 do 50% wagowych niejonowego srodka powierzchniowo czyn- nego, od 5 do 80% wagowych wypelniacza aktywnego i ewentualnie inne skladniki deter- gentowe, przy czym podane procenty liczone sa na wage kompozycji, znamienna tym, ze zawiera niejonowy srodek powierzchniowo czynny skladajacy sie zasadniczo z pierwszego niejonowego srodka powierzchniowo czynnego, który jest niejonowym produktem kon- densacji tlenku etylenu z alkoholem alifatycznym o sredniej dlugosci lancucha mniejszej niz C12 i srednim stopniu etoksylowania nie przekraczajacym 8, ewentualnie razem z dru- gim niejonowym srodkiem powierzchniowo czynnym, który jest produktem kondensacji tlenku etylenu z alifatycznym alkoholem alifatycznym o sredniej dlugosci lancucha C12 lub wiecej i srednim stopniu etoksylowania 7 lub wiecej. PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest rozdrobniona kompozycja detergentowa zawierająca niejonowe środki powierzchniowo czynne, w szczególności rozdrobniona kompozycja detergentowa o dużej gęstości usypowej, zwłaszcza zawierająca glinokrzemian metalu alkalicznego jako wypełniacz aktywny.

Niejonowe środki powierzchniowo czynne mają doskonałe właściwości czyszczące w kompozycjach detergentowych, ponieważ szczególnie skutecznie usuwają zanieczyszczenia hydrofobowe, takie jak oleje węglowodorowe, złożone tłuszcze i inne długołańcuchowe nasycone i nienasycone glicerydy.

Jednak, gdy rozdrobnione kompozycje detergentowe zawierające niejonowe środki powierzchniowo czynne stykają się z wodnymi roztworami, niejonowe środki powierzchniowo czynne mają tendencję do tworzenia fazy o dużej lepkości, opóźniającej dostarczanie z podaj174 609 nika pralki automatycznej lub innego podajnika i źle dyspergującej i rozpuszczającej się w płynie piorącym.

Przy proszkach o dużej gęstości usypowej problem staje się trudniejszy, ponieważ średnica kapilarna złoża proszku jest mniejsza niż w proszkach o małej gęstości usypowej, więc przenikanie wody jest wolniejsze. Trudności z dostarczaniem okazały się szczególnie duże w przypadku proszków zawierających nierozpuszczalne w wodzie wypełniacze aktywne, takie jak glinokrzemiany metalu alkalicznego.

Odkryto obecnie, że trudności z wytwarzaniem proszku detergentowego zawierającego niejonowe środki powierzchniowo czynne, etoksylowane alkohole, i mającego dobre właściwości z punktu widzenia dostarczania i rozpuszczania, można przezwyciężyć bez modyfikacji procesu, stosując krótkołańcuchowe niejonowe środki powierzchniowo czynne o ściśle dobranej długości łańcucha, i wykluczając pewne etoksylowane niejonowe środki powierzchniowo czynne, w szczególności długołańcuchowe o niskim stopniu etoksylowania. Można to osiągnąć nie tracąc właściwości piorących detergentu, a nawet je polepszając.

Rozdrobnione kompozycje detergentowe zawierające krótkołańcuchowe niejonowe środki powierzchniowo czynne opisano w brytyjskich opisach patentowych nr nr 1460646, 1462133, 1462134, 1485316 i 1566326 (Procter & Gamble), brytyjskim nr 1519433 i francuskim nr 2303850A (Rhone-Poulenc), europejskim nr 200953A i międzynarodowym nr WO 9110718A (Henkel). Jednak nie ujawniono w nich zastosowania krótkołańcuchowych niejonowych środków powierzchniowo czynnych do polepszania charakterystyki dostarczania rozdrobnionej kompozycji detergentowej o dużej gęstości usypowej.

Przedmiotem wynalazku jest rozdrobniona kompozycja detergentowa o dużej gęstości usypowej, wynoszącej co najmniej 600 g/l, zawierająca od 15 do 50% wagowych układu powierzchniowo czynnego zawierającego od 2 do 50% wagowych niejonowego środka powierzchniowo czynnego, od 5 do 80% wagowych wypełniacza aktywnego i ewentualnie inne składniki detergentowe, przy czym podane procenty liczone są na wagę kompozycji, charakteryzująca się tym, że zawiera niejonowy środek powierzchniowo czynny składający się zasadniczo z pierwszego niejonowego środka powierzchniowo czynnego, który jest niejonowym produktem kondensacji tlenku etylenu z alkoholem alifatycznym o średniej długości łańcucha mniejszej niż C12 i średnim stopniu etoksylowania nie przekraczającym 8, ewentualnie razem z drugim niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym, który jest produktem kondensacji tlenku etylenu z alifatycznym alkoholem o średniej długości łańcucha C12 lub więcej i średnim stopniu etoksylowania 7 lub więcej.

Rozwiązanie polega na zastosowaniu niejonowego środka powierzchniowo czynnego będącego produktem kondensacji tlenku etylenu z alkoholem alifatycznym o średniej długości łańcucha mniejszej niż C12 i średnim stopniu etoksylowania nie przekraczającym 8, do polepszenia dostarczania do układu piorącego rozdrobnionej kompozycji detergentowej o gęstości usypowej co najmniej 600 g/l.

Korzystna kompozycja według wynalazku zawiera pierwszy niejonowy produkt kondensacji o średniej długości alkilowego łańcucha od C9 do Ci 1,5 i średnim stopniu etoksylowania od 2,5 do 8.

W korzystnym wykonaniu kompozycja zawiera układ środka powierzchniowo czynnego zawierający jako jedyny niejonowy środek powierzchniowo czynny pierwszy niejonowy środek powierzchniowo czynny, który jest niejonowym produktem kondensacji tlenku etylenu z alifatycznym alkoholem o średniej długości łańcucha mniejszej niż C12 i średnim stopniu etoksylowania nie przekraczającym 8.

Korzystna kompozycja zawiera co najmniej 50% wagowych, a korzystniej co najmniej 75% wagowych alkoholu będącego substratem pierwszego niejonowego produktu kondensacji o długości łańcucha alkilowego mniejszej niż C12.

W innym korzystnym wykonaniu kompozycja zawiera pierwszy niejonowy produkt kondensacji o średniej długości łańcucha w zakresie od C9 do Cu, korzystniej w zakresie od C10 do C115.

Korzystnie pierwszy niejonowy produkt kondensacji ma średni stopień etoksylowania w zakresie od 2,5 do 6,5.

174 609

Krótkołańcuchowy niejonowy środek powierzchniowo czynny

Kompozycje detergentowe według wynalazku zawierają układ środków powierzchniowo czynnych złożony głównie z niejonowego środka powierzchniowo czynnego o średniej długości łańcucha mniejszej niż C12 i średnim stopniu etoksylowania nie przekraczającym 8. Składnik ten będzie określany dalej jako krótkołańcuchowy niejonowy środek powierzchniowo czynny.

Handlowe niejonowe środki powierzchniowo czynne są zwykle mieszaninami zawierającymi związki o długości łańcuchów wahającej się wokół średniej wartości. W układzie nie ma niejonowych środków powierzchniowo czynnych występujących w handlu o średniej długości łańcucha C12 lub więcej i średnim stopniu etoksylowania mniejszym niż 7.

W zakresie wynalazku mieści się dodatkowe stosowanie etoksylowanych niejonowych środków powierzchniowo czynnych innych niż wykluczone powyżej. Jednak korzystne kompozycje według wynalazku nie zawierają żadnych etoksylowanych niejonowych środków powierzchniowo czynnych (handlowych mieszanin) o jakimkolwiek stopniu etoksylowania i średniej długości łańcucha C12 lub więcej.

Korzystnie krótkołańcuchowy niejonowy środek powierzchniowo czynny pochodzi od alkoholu, którego co najmniej 25% wagowych, korzystnie co najmniej 50% wagowych, a najkorzystniej co najmniej 75% wagowych, ma łańcuch alkilowy o długości poniżej C12. Korzystnie układ środka powierzchniowo, czynnego może być całkowicie pozbawiony niejonowych środków powierzchniowo czynnych o długości łańcucha C12 lub więcej.

Pomimo braku długołańcuchowych (C12 i więcej) niejonowych środków powierzchniowo czynnych o niskiej wartości EO (poniżej 7 EO), znanych z usuwania oleistych zanieczyszczeń, kompozycje według wynalazku wykazują doskonałe właściwości czyszczące wobec licznych zanieczyszczeń, świetnie ulegając przy tym dyspersji.

Korzystne są niejonowe środki powierzchniowo czynne o średniej długości łańcucha od C9 do Cn,5, a konkretnie od C9 do Cni od C10 do ¢11,5.

Stosuje się etoksylany pierwszo- i drugorzędowych alkoholi, ale korzystniejsze są etoksylany alkoholi pierwszorzędowych.

Przeciętna liczba grup tlenku etylenu w niejonowym produkcie kondensacji wynosi 8 lub mniej, korzystnie 2,5 do 8. Może ona korzystnie wynosić 6,5 lub mniej, a najkorzystniej od 2,5 do 6,5.

Niejonowe środki powierzchniowo czynne pochodzące od alkoholi zawierających pewne rozgałęzione substancje mogą być korzystne, zarówno z punktu widzenia właściwości piorących, jak i podawania proszku i jego rozpuszczania.

Korzystne jest, aby poziom wolnego alkoholu w niejonowym środku powierzchniowo czynnym był niższy niż 5% wagowych, korzystniej niższy niż 1% wagowy.

Szczegóły dotyczące niektórych niejonowych etoksylowanych środków powierzchniowo czynnych podano poniżej (* oznacza znak handlowy). Można także stosować mieszaniny tych substancji w celu uzyskania pośrednich stopni etoksylowania).

Seria Dobanol* 91, Shell

Etoksylany:	Dobanol 91-2,5 Dobanol 91-5 Dobanol 91-6 Dobanol 91 4-6	2,5 EO 5 EO 6 EO 4-6 EO
Nominalny opis:	alkohol C9.11 z 20-25% rozgałęzieniem	(C1-C4)
Średnia długość łańcucha:		10,14
Rozkład długości łańcucha:	Cg liniowe	0,7 0,7
	C9 liniowe	17,5 19,0
	Cg 2-metylo	1,0
	C7 2-etylo	0,3
	Có 2-propylo	0,2
	C10 liniowe	40,7 45,8
	C9 2-metylo	2,9
	Cg 2-etylo	1,0

174 609

inne rozgałęzione	1,2
	C11 liniowe	25,5 33,3
	C10 2-metylo	2,4
	C9 2-etylo	1,0
	inne rozgałęzione	4,4
	C12 liniowe 0	1,6
	rozgałęzione Seria Lialet* 111, Enichem	1,6
Etoksylany	Lialet 111-4	4 EO
	Lialet 111-5	5 EO
	Lialet 111-6	6 EO
	Lialet 111 4-6	4-6 EO
	Lialet 111 6,9	6,9 EO
Nominalny opis:	alkohol C11 z 50-60% rozgałęzieniem	(C1-C4)
Średnia długość łańcucha:		11,0
Rozkład długości łańcucha:	Cu liniowe	49,2 96,10
C10 2-metylo	17,3
	C9 2-etylo	9,3
	Cs 2-propylo	9,7
	C7 2-butylo i C 2-pentylo Seria Vista* (Alfonic*), Eista Chemicals	10,6
Etoksylany	Vista 1012-62	6,25 EO
	Vista 1012-52	4,3 EO
	Vista Novel II 1012-52 EO (wąski zakres)	4,5 EO
Nominalny opis:	alkohol liniowy	C10-12
Średnia długość łańcucha:		10,20
Rozkład długości łańcucha:	C10 liniowe	90,0
	C12 liniowe	10,0

Inne krótkołańcuchowe niejonowe środki powierzchniowo czynne

Następujące substancje są także przydatne w niniejszym wynalazku:

Acropol* 91 4-6, Exxon, łańcuch C9.11, 35% rozgałęzienia (Cm), 4-6 EO;

Dobanol* 1, Shell, 98,5% Cu, ślady C10 i C12;

Synperonic* 91 4-6, ICI, łańcuch C9.11, 60% rozgałęzienia (Ci), 4-6 EO;

Lialet* 91 4-6, Enichem, łańcuch C9.11, 60% rozgałęzienia (Cm), 4-6 EO;

Inbentin* C10E4, Kolb, łańcuch liniowy C10, 4 EO.

Niejonowe środki powierzchniowo czynne wykluczone z wynalazku

Długołańcuchowe niejonowe środki powierzchniowo czynne o średnim stopniu etoksylowania poniżej 7 są wykluczone z niniejszego wynalazku. Obejmują one następujące substancje.

Oparte na oleju kokosowym substancje takie jak seria Lorodac* z DAC Chemicals:

C12-16, średnia długość łańcucha 12,75;

Nisko etoksylowane niejonowe środki Synperonic* z ICI, np. Synperonic* A3 (3 EO):

C13-15, średnia długość łańcucha	13,65;
C13 liniowe,	4^4,0) 67,2
C12 2-metylo	11,9
C11 2-etylo	3,8
Cd 2-propylo	3il
C9 2-butylo i Cs 2-pentylo	4,4
C15 liniowe,	20,9 354
C14 2-metylo	2,4
C13 2-etylo	1,0

174 609

C12 C13

C,4

C12 2-propylo 0,8

C11 2-butylo i Cio 2-pentylo i C, 2-heksylo 2,4

Nisko etoksylowane środki Dobanol* 23 z Shell (C12-13 z 18% rozgałęzienia): 38,4

58,9

1,2

Nisko etoksylowane środki Dobanol* 25 z Shell (C12-15 z 22,9% rozgałęzienia):

C12 19,9

C13 31,2

C14 29,4

C15 19,1

Nisko etoksylowane środki Dobanol* 45 z Shell (C14-15 z 14,8% rozgałęzienia):

C14 60,3

C15 3Ίβ

Inne etoksylowane niejonowe środki powierzchniowo czynne

Jak podano powyżej, wszystkie stosowane długołańcuchowe etoksylowane niejonowe środki powierzchniowo czynne powinny wykazywać średni stopień etoksylowania mniejszy niż 7. Jednak możliwe jest stosowanie substancji o średniej długości łańcucha C12 lub więcej i średnim stopniu etoksylowania 7 lub więcej.

Tak więc substancje wymienione jako wykluczone z wynalazku, np. etoksylany alkoholi, kokosowego, Synperonic czy Dobanol 23, ale o wyższym stopniu etoksylowania, mogą być zawarte w kompozycjach według wynalazku poza krótkołańcuchowym niskoetoksylowanym niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym, który powinien się w nich znajdować. Np. krótkołańcuchową substancję można stosować w połączeniu z alkoholem kokosowym 7 EO.

Najkorzystniej jest jednak nie stosować etoksylowanych niejonowych środków powierzchniowo czynnych o średniej długości łańcucha C12 lub więcej i dowolnym stopniu etoksylowania.

Całkowita ilość niejonowych detergentowych związków obecnych w kompozycjach według wynalazku dogodnie wynosi od 2 do 50% wagowych, korzystnie od 5 do 30% wagowych.

Inne aktywne środki detergentowe

Jeśli tylko nieobecne są niejonowe środki powierzchniowo czynne klasy wykluczonej powyżej, inne detergenty mogą być zawarte w kompozycjach według wynalazku.

Detergenty inne niż niejonowe mogą być środkami anionowymi (mydłami lub nie), kationowymi, obojnaczymi, amfoterycznymi lub ich dowolną kombinacją.

Anionowe detergenty mogą być obecne w ilości od 0 do 40% wagowych, korzystnie od 0 do 20% wagowych. Korzystny stosunek środków niejonowych do anionowych wynosi od 2:8 do 9:1.

Syntetyczne anionowe środki powierzchniowo czynne są znane fachowcom. Przykłady obejmują alkilobenzenosulfoniany, szczególnie liniowe alkilobenzenosulfoniany sodu o długości łańcucha alkilowego C8-15, pierwszo- i drugorzędowe alkilosiarczany, szczególnie pierwszorzędowe alkilosiarczany sodu C 12-C 15, olefinosulfoniany, alkanosulfoniany, sulfosukcyniany dialkilu oraz sulfoniany estrów kwasów tłuszczowych.

Może być konieczne zastosowanie jednego lub kilku mydeł kwasów tłuszczowych. Korzystnie są to mydła sodowe naturalnych kwasów tłuszczowych, np. z oleju kokosowego, łoju wołowego, oleju słonecznikowego i utwardzonego oleju rzepakowego.

Ilość układu środka powierzchniowo czynnego

Łączna ilość detergentu (środka powierzchniowo czynnego) w kompozycjach według wynalazku wynosi dogodnie od 5 do 50% wagowych. Szczególnie interesujące są wydajne kompozycje zawierające względnie dużo środka powierzchniowo czynnego, korzystnie od 15 do 50% wagowych.

Kompozycje mogą korzystnie zawierać co najmniej 20% wagowych, korzystniej co najmniej 25% wagowych układu środków powierzchniowo czynnych.

174 609

Korzystne układy środków powierzchniowo czynnych

Szczególnie korzystne kompozycje według wynalazku zawierają układy środków powierzchniowo czynnych złożone w zasadzie z krótkołańcuchowych etoksylowanych niejonowych środków powierzchniowo czynnych zdefiniowanych powyżej, samych lub w połączeniu z siarczanem pierwszorzędowego alkoholu (PAS).

Siarczan pierwszorzędowego alkoholu (PAS), ewentualnie obecny w kompozycji korzystnie stanowi do 40% wagowych układu środka powierzchniowo czynnego i może mieć łańcuch o długości od Cg do Cis, korzystnie C12 do Ci6, ze średnią wartością w zakresie od C12 do C15. Szczególnie korzystny jest PAS złożony w całości lub w części z substancji od C12 do C14.

W razie potrzeby można stosować mieszaniny substancji o różnych długościach łańcuchów, zgodnie z opisem i zastrzeżeniami z EP 342917A (Unilever).

Korzystny jest głównie lub całkowicie prostołańcuchowy PAS, a najkorzystniejszy jest PAS z oleju kokosowego (cocoPAS). Jednak w zakresie wynalazku jest zastosowanie rozgałęzionego PAS zgodnie z opisem i zastrzeżeniami EP 439316A (Unilever).

PAS występuje w postaci soli sodowej lub potasowej, przy czym korzystna jest sól sodowa.

Szczególnie interesujące układy środków powierzchniowo czynnych składają się zasadniczo z:

(i) od 60 do 100% wagowych, korzystnie od 65 do 100°% wagowych, etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego; i (ii) od 0 do 40% wagowych, korzystnie od 0 do 35% wagowych, siarczanu pierwszorzędowego alkoholu Cg-Cig.

Rozdrobnione układy detergentowe o dużej gęstości usypowej zawierające takie układy środka powierzchniowo czynnego opisano w EP 544492A (Unilever).

Zgodnie z pierwszą odmianą wynalazku układ środka powierzchniowo czynnego składa się z od 65 do 80% wagowych, korzystnie od 65 do 75% wagowych, etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego (i); i od 20 do 35% wagowych, korzystnie od 25 do 35% wagowych, siarczanu pierwszorzędowego alkoholu (ii). W tym układzie poniższe etoksylowane niejonowe środki powierzchniowo czynne nadawały szczególnie dobre właściwości piorące:

(a) o średniej długości łańcucha C9-C11 i średnim stopniu etoksylowania od 2,5 do 4; lub (b) o średniej długości łańcucha Cd-Ch, i średnim stopniu' etoksylowania od 4 do 5.

Zgodnie z drugą odmianą wynalazku układ środka powierzchniowo czynnego składa się z od 80 do 95% wagowych, korzystnie od 85 do 95% wagowych, etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego (i); i od 5 do 20% wagowych, korzystnie od 5 do 15% wagowych, siarczanu pierwszorzędowego alkoholu (ii). W tym układzie poniższe etoksylowane niejonowe środki powierzchniowo czynne nadawały szczególnie dobre właściwości piorące:

(a) o średniej długości łańcucha C9-C11 i średnim stopniu etoksylowania od 3,5 do 4,5; lub (b) o średniej długości łańcucha Ci0-Cn_>5i średnim stopniu etoksylowania od 4 do 6,5.

Zgodnie z trzecią odmianą wynalazku układ środka powierzchniowo czynnego składa się wyłącznie z etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego (i). W tym układzie poniższe etoksylowane niejonowe środki powierzchniowo czynne nadawały szczególnie dobre właściwości piorące:

(a) o średniej długości łańcucha C9-C11 i średnim stopniu etoksylowania od 4,5 do 5,5; lub (b) o średniej długości łańcucha C10-C115 i średnim stopniu etoksylowania od 4 do 6,5.

Jednak we wszystkich odmianach korzystne jest stosowanie krótkołańcuchowego niejonowego środka powierzchniowo czynnego o długości łańcucha C9-C115 i średnim stopniu etoksylowania od 2,5 do 6,5.

Wypełniacze aktywne

Proszki detergentowe według wynalazku zawierają jeden lub kilka wypełniaczy aktywnych, dogodnie w ilości od 5 do 80% wagowych, korzystnie od 20 do 60% wagowych.

174 609

Wynalazek ma szczególne zastosowanie do kompozycji zawierających jako wypełniacze aktywne glinokrzemiany metali.

Glinokrzemiany metalu alkalicznego (korzystnie sodu) można zwykle stosować w ilości od 5 do 60% wagowych (suchej masy) kompozycji, korzystnie od 25 do 55% wagowych, i dogodnie, w detergentach do pracy w trudnych warunkach, od 25 do 48% wagowych.

Glinokrzemian metalu alkalicznego może być krystaliczny, bezpostaciowy lub mieszany, o wzorze ogólnym:

0,8-1,5 Na₂O · Al₂O₃ · 0,8-6 SiO₂

Substancje te zawierają pewne ilości związanej wody i powinny wykazywać zdolność wymiany jonu wapniowego co najmniej 50 mg CaO/g. Korzystne glinokrzemiany sodu zawierają 1,5-3,5 jednostek SiO2 (w powyższym wzorze). Bezpostaciowe i krystaliczne substancje można wytwarzać z łatwością w reakcji pomiędzy krzemianem sodu i glinianem sodu, jak opisano w literaturze.

Odpowiednie glinokrzemiany sodu - jonowymienne wypełniacze aktywne opisano np. w GB 1429143 (Procter & Gamble). Korzystnymi glinokrzemianami tego typu są dobrze znane handlowe zeolity A i X i ich mieszaniny.

Zeolit może być handlowym zeolitem 4A szeroko stosowanym w detergentach pralniczych. Jednak zgodnie z korzystną odmianą wynalazku wypełniacz aktywny w kompozycjach według wynalazku jest maksymalnym zeolitem glinowym P (zeolit MAP) opisanym w EP nr 384070A (Unilever). Zeolit MAP jest zdefiniowany jako glinokrzemian metalu alkalicznego typu zeolitu P o stosunku krzem : glin nie przekraczającym 1,33, korzystnie od 0,90 do 1,33, a najkorzystniej od 0,90 do 1,20.

Szczególnie korzystny zeolit MAP ma stosunek krzem : glin nie przekraczający 1,07. Zdolność wiązania wapnia zeolitu MAP wynosi zwykle co najmniej 150 mg CaO na g bezwodnej substancji.

W kompozycjach według wynalazku zastosowanie zeolitu MAP daje dwie korzyści: jest on lepszym wypełniaczem aktywnym niż zeolit 4A i niezależnie, pozwala na osiągnięcie większej całkowitej powierzchni środka powierzchniowo czynnego i dołączenie większej liczby niejonowych układów środków powierzchniowo czynnych bez utraty sypkości proszku.

Zastosowanie zeolitu MAP jako nośnika dla ciekłego detergentu opisano w EP 521635A (Unilever).

Korzystny zeolit MAP dla celów niniejszego wynalazku jest szczególnie dobrze sproszkowany i wykazuje d50 (zdefiniowane niżej) w zakresie od 0,1 do 5,0 gm, korzystniej od 0,4 do 2,0 gm, a najkorzystniej od 0,4 do _ 1,0 gm. Wartość d50 wskazuje, że 50% wagowych cząstek ma średnicę niższą od podanej wielkości, istnieją także odpowiednie wartości dg0, d90 itp. Szczególnie korzystne są substancje mające d90 niższe niż 3 gm i d50 niższe niż 1 gm.

Kompozycje według wynalazku mogą zawierać węglan metalu alkalicznego, korzystnie sodu, w celu polepszenia właściwości piorących i ułatwienia przetwarzania. Węglan sodu można stosować zwykle w ilości od 1 do 60% wagowych, korzystnie od 2 do 40% wagowych, a najkorzystniej od 2 do 13% wagowych. Jednak w zakresie wynalazku mieszczą się także kompozycje bez węglanu metalu alkalicznego.

W razie potrzeby lub konieczności można do kompozycji według wynalazku dołączać inne wypełniacze aktywne.

Szczególnie korzystne dodatkowe wypełniacze aktywne to polikarboksylany, szczególnie poliakrylany i kopolimery akrylowo-maleinowe, dogodnie w ilości od 0,5 do 15% wagowych, a szczególnie od 1 do 10% wagowych oraz monomeryczne polikarboksylany, szczególnie kwas cytrynowy i jego sole, dogodnie w ilości od 3 do 35% wagowych, korzystniej od 5 do 30% wagowych.

Korzystne kompozycje według wynalazku nie zawierają więcej niż 5% wagowych nieorganicznych wypełniaczy fosforowych, a korzystnie nie zawierają ich wcale.

Inne składniki

Kompletne proszki pralnicze według wynalazku mogą dodatkowo zawierać dowolne odpowiednie składniki spotykane w proszkach, np. sole nieorganiczne takie jak krzemian sodu lub siarczan sodu, sole organiczne takie jak cytrynian sodu, środki zapobiegające odkłada174 609 niu takie jak pochodne celulozy lub polimery akrylowe i akrylowo-maleinowe, środki fluoryzujące, środki i stabilizatory bielące, enzymy proteolityczne i lipolityczne, barwniki, barwne grudki, perfumy, środki kontroli pienienia, środki zmiękczające tkaniny.

Wytwarzanie i właściwości proszku

Rozdrobnione kompozycje detergentowe według wynalazku mogą w zasadzie być wytwarzane w dowolnym procesie wieżowym (suszenie rozpryskowe), niewieżowym (granulacja) lub ich kombinacji.

Szczególnie ważne są kompozycje o dużej gęstości - co najmniej 600 g/l, korzystnie co najmniej 700 g/l i najkorzystniej co najmniej 800 g/l - które można wytwarzać metodą granulacji i/lub zagęszczania w wysokoobrotowym mieszalniku/granulatorze.

Wysokoobrotowy mieszalnik/granulator, znany także jako wysokoobrotowy mieszalnik/zagęszczacz, może być urządzeniem periodycznym, tak jak Fukae (znak handlowy) FS, lub ciągłym, tak jak Lodige (znak handlowy) Recycler CB30. Opisują go odpowiednie publikacje, np. EP 340013A, EP 367339A, EP 390251A, EP 420417A i EP 506184A (Unilever).

Jeden z odpowiednich sposobów obejmuje suszenie rozpryskowe zawiesiny kompatybilnych niewrażliwych na ciepło składników, w tym zeolitu i innych wypełniaczy aktywnych, oraz co najmniej części składników detergentowych, zagęszczenie powstałego proszku podstawowego w periodycznym lub ciągłym mieszalniku/granulatorze, następnie natryskiwanie lub inne dawkowanie składników takich jak np. środki bielące, enzymy, nie nadających się do przetwarzania w zawiesinie.

W innym sposobie etap suszenia rozpryskowego można pominąć całkowicie, a proszek o dużej gęstości usypowej przygotowuje się bezpośrednio z surowców mieszając i granulując w wysokoobrotowym mieszalniku/granulatorze, a następnie dodając środki bielące i inne składniki podobnie jak w poprzednim procesie.

Zwykle nieorganiczne wypełniacze aktywne i inne substancje nieorganiczne (np. zeolit, węglan sodu) granuluje się ze środkami powierzchniowo czynnymi działającymi jak środki wiążące i granulujące. W obecności anionowego środka powierzchniowo czynnego, takiego jak PAS, można dogodnie stosować ruchomą mieszaninę środków powierzchniowo czynnych zgodnie z opisem w EP 265203A i EP 507402A (Unilever). Dowolne ewentualne składniki wspomniane wyżej można dołączać w dowolnym etapie procesu. W zgodzie ze zwykłą praktyką przy wytwarzaniu proszków składniki bielące (środki bielące, prekursory, stabilizatory), enzymy proteolityczne i lipolityczne, barwne grudki, perfumy i granulki kontrolujące pienienie najdogodniej dodaje się na koniec do zagęszczonego granulowanego produktu po wyjściu z wysokoobrotowego mieszalnika/granulatora.

Nisko etoksylowane krótkołańcuchowe niejonowe środki powierzchniowo czynne, omawiane w niniejszym wynalazku, nie będą umieszczane w podstawowym proszku, ale dołączane, na przykład natryskiwane, na końcowy proszek podstawowy. Niejonowe środki powierzchniowo czynne wyżej etoksylowane można dołączać do proszku podstawowego i/lub dodawać później. Korzystnie co najmniej część wyżej etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego dołącza się do proszku podstawowego, a na koniec dodaje się nisko etoksylowany środek ewentualnie połączony z wysoko etoksylowanym.

Przykłady

Poniższe przykłady nie ograniczające wynalazku mają zilustrować go. Przykłady ponumerowane dotyczą wynalazku, a oznaczone literami są porównawcze. Części i procenty są wagowe, jeśli nie podano inaczej.

Skróty w przykładach oznaczają następujące substancje: cocopas siarczan liniowego alkoholu pierwszorzędowego C12-C14 (sól sodowa) otrzymany z oleju kokosowego, Philippine Refining Co. Zeolit 4A Wessailith (znak handlowy) I», prostek, Degussa

Zeolit MAP zeolit MAP otrzymany sposobem podobnym do opisanego w przykładzie od 1 do 3 EP 384070A (Unilever), stosunek Si:Al. 1,0-1,07 Węglan węglan sodu

Krzemian zasadowy krzemian sodu

Metaboran metaboran sodu

174 609

Polimer kopolimer akrylowo-maleinowy, Sokalan (znak handlowy) CP5,

BASF

Mono nadboran monohydrat nadboranu sodowego

TAED czeeroetylęnodwuamina, granulki. 83% wag.

EDTMP kwass etylenodairnunotetnmeetyeenofoffonowyg sól wapniowa,

Dequest (znak handlowy) 2941 lub 2047, Monsanto (34% wagowych aktywnego)

Środek przeciwpieniący granulki środka przeciwpieniącego według EP 266863A (Unilever) Przykłady od 1 do 6, porównawczy przykład A Wytworzono kompozycje detergentowe z układem środka powierzchniowo czynnego z części cocoPAS i 70 części niejonowego środka powierzchniowo czynnego o następującym składzie ogólnym:

	Części	%
Cocopas	5,10	6,71
Niejonowy środek powierzchniowo
czynny (patrz niżej)	11,90	15,66
Zeolit 4A	32,00	42,11
Węglan	10,00	13,16
Krzemian	0,50	0,66
Metaboran	16,50	21,70
	76,00	100,00

Działanie piorące (usuwanie znacznego zanieczyszczenia trioleinowego z poliestru) porównano przy pomocy tergotometru przy stężeniu produktu 5 g/l, w wodzie o twardości 24° (francuskich) i temperaturze prania 20°C.

Wyniki w tabeli 1 wykazują że można dorównać, a nawet przekroczyć działanie piorące pochodnej kokosowej 7EO/3EO przy pomocy substancji o krótszych łańcuchach, jeśli tylko dobierze się odpowiednio stopień etoksylowania. W tym układzie PAS/środek niejonowy doskonałe wyniki dał Dobanol 91-2,5, Dobanol 91-3,75, Lialet 111-4 i Lialet 111-5.

Tabela 1

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO	Działanie piorące
1	Dobanol 91-2,5	10,14	2,5	30,0
2	Dobanol 91-2,5 (35 cz.) Dobanol 91-5 (35 cz.)	10,14	3,75	29,4
3	Dobanol 91-5	10,14	5,0	12,4
4	Lialet 111-4	11,00	4,0	27,1
5	Lialet 111-5	11,00	5,0	27,1
6	Lialet 111-6	11,00	6,0	9,5
A	coco 7 EO (30 cz.) coco 3 EO (40 cz.)	12,75	4,5-5	23,3

Przykłady od 7 do 12, przykład porównawczy B Powtórzono procedurę z przykładu od 1 do 6 i porównawczego A z układem środka powierzchniowo czynnego z 10 części cocoPAS i 90 części niejonowego środka powierzchniowo czynnego. Wyniki pokazano w tabeli 2.

W tym układzie PAS/środek niejonowy najlepsze wyniki dał Dobanol 91-3,75, Lialet 111-4 i Lialet 111-5. Dobanol 91-5 i Lialet 111-6 dały wyniki niedopuszczalne.

	Części	%
Cocopas	1,70	2,24
Niejonowy środek powierzchniowo
czynny (patrz niżej)	15,30	20,13
Zeolit 4A	32,00	4^,:^1
Węglan	10,00	13,16

174 609

Krzemian

Metaboran

0,50

16,50

76,00

0,66

21,70

100,00

Tabela 2

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO	Działanie piorące
7	Dobanol 91-2,5	10,14	2,5	11,0
8	Dobanol 91-2,5 (45 cz.) Dobanol 91-5 (45 cz.)	10,14	3,75	42,0
9	Dobanol 91-5	10,14	5,0	33,5
10	Lialet 111-4	11,00	4,0	41,7
11	Lialet 111-5	11,00	5,0	37,8
12	Lialet 111-6	11,00	6,0	34,2
A	coco 7 EO (40 cz.) coco 3 EO (50 cz.)	12,75	4,5-5	36,1

Przykłady od 13 do 18, przykład porównawczy C Powtórzono procedurę z przykładu od 1 do 6 i porównawczego A z kompozycjami zawierającymi etoksylowany niejonowy środek powierzchniowo czynny jako jedyny środek. Wyniki pokazano w tabeli 3.

We wszystkich układach niejonowych najlepsze wyniki dał Dobanoł 91-5 i wszystkie środki Lialet 111.

Tabela 3

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO	Działanie piorące
13	Dobanol 91-2,5	10,14	2,5	1,5
14	Dobanol 91-2,5 (50 cz.) Dobanol 91-5 (50 cz.)	10,14	3,75	18,5
15	Dobanol 91-5	10,14	5,0	53,5
16	Lialet 111-4	11,00	4,0	51,4
17	Lialet 111-5	11,00	5,0	49,9
18	Lialet 111-6	11,00	6,0	50,8
C	coco 7 EO (50 cz.) coco 3 EO (50 cz.)	12,75	4,5-5	47,6

Przykład 19, przykład porównawczy D

Powtórzono procedurę z przykładów poprzednich z układem środka powierzchniowo czynnego z 30 części cocoPAS i 70 części etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego, w zmiennych proporcjach coco 7 EO i Dobanolu 91-2,5 (o różnych wartościach EO) jak pokazano w tabeli 4.

Tabela 4

EO (średnie)	Działanie piorące
19 Dobanol 91-2,5 coco 7 EO	D coco 3 EO coco 7 EO
1	2	3
2,50	31,0	—
2,99	—	28,5
3,37	30,4	—
3,96	—	27,3

174 609

1	2	3
4,25	25,0	—
4,70	—	23,3
5,12	19,2	—
5,17	—	21,0
5,90	—	15,7
6,00	12,2	—
6,87	9,2	—
6,88	—	9,9

Wyniki te pokazują, jak można stosować Dobanol 91-2,5 do zastępowania coco 3 EO w tym układzie PAS/niejonowy środek powierzchniowo czynny.

Przykład 20, przykładporównawczy E

Powtórzono procedurę z przykładu 19 i D stosując kompozycję z układem środka powierzchniowo czynnego z 10 części cocoPAS i 90 części etoksylowanego niejonowego środka powierzchniowo czynnego, w zmiennych proporcjach coco 7 EO i Dobanolu 91-2,5 (o różnych wartościach EO) jak pokazano w tabeli 5.

Tabela 5

EO (średnie)	Działanie piorące
20 Dobanol 91-2,5 coco 7 EO	E coco 3 EO coco 7 EO
2,50	9,6	—
2,99	—	37,2
3,37	36,6	—
4,25	40,5	—
4,70	—	36,1
5,12	38,2	—
5,17	—	35,3
6,87	26,4	—
6,88	—	22,6

Przykłady 21 i 22, przykład porównawczy F

Przykłady te pokazują, jak stosować krótkołańcuchowe środki powierzchniowo czynne według wynalazku do polepszania rozpuszczalności rozdrobnionej kompozycji detergentowej w cieczy piorącej.

Podstawowe proszki detergentowe o gęstościach usypowych około 800 g/l wytworzono

z następujących składników:
Zeolit	Części 51,2	% wag. 33,8
Cytrynian sodu	^,3	8,5
Woda	9,2	14,8
Niejonowy środek powierzchniowo czynny	15.8	25.5
	62,1	100,0
Proszki przygotowano susząc natryskowo zawiesinę wszystkich składników poza niejo-
nowym środkiem powierzchniowo czynnym, który następnie dołączono do proszku i miesza-

no w złożu fluidalnym przez 10 minut w temperaturze 70°C. Następnie proszek wywietrzono. Zastosowano następujące niejonowe środki powierzchniowo czynne:

174 609

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
F	Synperonic A7 (ICI)	13,65	7,00
G	Coco 6,5 EO (Kolb)	12,75	6,50
21	Dobanol 91-6	10,14	6,00
22	Vista 1012-62 (Vista)	10,20	6,25

Rozpuszczanie proszków badano w pralce automatycznej Miele (znak handlowy) W756 z ładowaniem od frontu. 15 g proszku umieszczono w bębnie maszyny, którą zaprogramowano na ekonomiczne główne pranie z napełnianiem zimną wodą (10,5 l zdemineralizowanej wody, izoterma 11 °C). Nie umieszczano tkanin do prania.

Procent rozpuszczonego proszku ustalono standardową metodą przewodnictwa. Obejmowała ona pomiar przewodnictwa cieczy piorącej w określonym czasie i porównanie odczytu z odczytem dla cieczy zawierającej całkowicie rozpuszczony proszek o tym samym składzie. Wyniki podano w tabeli 6.

Tab e 1 a 6

Ilość rozpuszczonego proszku (%)

Czas (minuty)	0,5	1,0	2,0	3,0
F	53,8	79,2	91,7	94,9
G	42,5	74,4	91,7	96,7
21	59,9	82,9	94,6	97,3
22	59,1	83,9	94,9	97,8

Przykłady od 23 do 25 i przykład porównawczy H Podobny eksperyment przeprowadzono stosując kompletne proszki detergentowe, w których proszki podstawowe podobne do proszków użytych w przykładach 21, 22 i F zmieszano z innymi składnikami otrzymując proszki o gęstościach usypowych około 800 g/l o następujących składach:

zeolit	% wagowych 31,8
cytrynian sodu	553
woda	9,2
środek powierzchniowo czynny	UJS
węglan	62,1 9,37
nadboran mono	15,0
TAED	7,8
EDTMP	0,4
granulki przeciwpienne	2,8
krzemian	2^5
	100,0

Środki powierzchniowo czynne były następujące:

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
H	Synperonic A7 (ICI)	13,65	7,0
23	Dobanol 91-4 (Shell)	10,14	4,0
24	Dobanol 91-4 (Shell)	10,14	4,0
25	Lialet 111-4	11,00	4,0

174 609

Tabel a 7

Ilość rozpuszczonego proszku (%)

Czas (minuty)	0,5	1,0	2,0	3,0
H	33,5	61,2	88,1	96,3
23	43,4	73,4	94,3	98,0
24	38,0	65,5	93,6	98,6
25	41,6	69,8	92,5	97,1

Przykład 26 i przykład porównawczy J

Przykład ten wykazuje przewagę krótkołańcuchowego niejonowego środka powierzchniowo czynnego przy usprawnianiu dostarczania proszku z podajnika ładowanej od frontu pralki automatycznej. Przygotowano rozdrobnione kompozycje detergentowe o dużej gęstości usypowej (około 800 g/l) zgodnie z recepturami z przykładów od 23 do 25. Zastosowano następujące środki powierzchniowo czynne:

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
J	Synperonic A7	13,65	7,0
26	Dobanol 91-6	10,14	6,0

Aby określić ilość pozostającą w podajniku, przeprowadzono eksperyment podobny do eksperymentu z przykładów 21 i 22 stosując tę samą pralkę i program oraz 25 g proszku. Jednak po 8 minutach, po wprowadzeniu wody z cyklu prania zatrzymano pralkę i pozostałość proszku usunięto z szuflady podajnika, osuszono i zważono.

Powtórzono tę procedurę trzykrotnie dla każdego proszku. Średnią pozostałość z podajnika przeliczono na procent początkowej masy proszku. Wyniki podano w tabeli 8.

Tabela 8

Przykład	Średnia pozostałość
J	13,6
26	2,8

Przykład 27, przykład porównawczy K

Przykład ten wskazuje na trzy różne sposoby korzyści wynikające z polepszania przez krótkołańcuchowy niejonowy środek powierzchniowo czynny rozpuszczalności proszku i zmniejszania ilości pozostałości odkładanej napranych wyrobach.

Proszki miały ogólny skład podany niżej. W każdym przypadku podstawowy proszek otrzymano granulując ze zobojętnieniem in situ w wysokoobrotowym mieszalniku/granulatorze, jak opisano w EP 420417A i EP 506184A (Unilever), a następnie dodając pozostałe składniki. Gotowe proszki miały gęstości usypowe 800-900 g/l. Wszystkie zawierały drobne cząstki (mniejsze niż 180 gm) w ilości mniejszej niż 5% wagowych.

% wag.

CocoPAS 5,81

Niej onowy środek powierzchniowo czynny 13,16

Mydło 2,04

Zeolit MAP 36,06

Węglan 0,96

SCMC 0,89

Woda 4,98

63,88

Krzemian 2,90

Nadwęglan 20,50

174 406

Katalizator Mn	2,40
TAED	4,75
EDTMP	0,37
Granulki enzymu	1,75
Granulki przeciwpienne	3,00
Perfumy	0,45 100,00

Zastosowano następujące środki powierzchniowo czynne:

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
K	Coco 7 EO (44 cz.)	12,75	7,00
	Coco 3 EO (56 cz.)	12,75	3,00
27	Vista 1012-62	10,20	6,25

(i) test rozpuszczalności

Każdą próbkę proszku zdyspergowano w wodzie w temperaturze 20°C i mieszano przez 2 minuty. Ciecz przepuszczono następnie przez filtr 100 gm, stałe części nie przechodzące przez filtr osuszono w czasie 24 godzin w temperaturze 100°C i zważono.

Pozostałość (% wag. próbki)

Przykład porównawczy K 3,4 Przykład 27 3,2 (ii) test klatkowy

Charakterystykę dostarczania proszków porównano stosując układ modelowy symulujący dostarczanie proszku w pralce automatycznej w warunkach trudniejszych od normalnego prania.

Do tego testu zastosowano cylindryczny zbiornik o średnicy 4 cm i wysokości 7 cm wykonany z sita o porach 600 gm ze stali nierdzewnej z zamknięciem z teflonu od góry i identycznego sita z dołu. Pokrywa górna zawierała uchwyt metalowy 30 cm przymocowany do mieszadła umieszczonego nad 1 l wody w temperaturze 20°C w otwartym zbiorniku. Dzięki mieszadłu cylindryczny zbiornik trzymany pod kątem 45° można obracać po okręgu o średnicy 10 cm w czasie 2 sekund i trzymać w spoczynku przez 2 sekundy przed następnym cyklem.

Próbkę 50 g proszku wprowadzono do cylindrycznego zbiornika, który następnie zamknięto. Zbiornik przymocowano do ramienia mieszadła, które obniżono do pozycji tuż pod powierzchną wody. Po 10 sekundach urządzenie poddano cyklom 15 obrotów/odpoczynek.

Zbiornik i uchwyt wyjęto z wody i odłączono zbiornik od uchwytu. Zlano ostrożnie wodę z powierzchni, pozostałość proszku przeniesiono do tarowanego pojemnika i suszono przez 24 godziny w temperaturze 100°C. Masę wysuszonej próbki wyrażono w procentach masy początkowej (50 g).

Pozostałość (% wag. próbki)

Przykład porównawczy K 511,6 Przykład 27 26,6

Należy podkreślić, że ze względu na ograniczenie proszku do wnętrza zbiornika w czasie testu wartości pozostałości będą znacznie wyższe niż w rzeczywistości, przy otwartym podajniku. Test jest tym niemniej wartościowy, ponieważ wskazuje na różnice w zwilżalności i zdolności dostarczania różnych kompozycji w możliwie najgorszych warunkach.

(iii) test czarnej poszewki

W teście tym wykorzystano pralkę automatyczną Siemens Siwamat (znak handlowy) Plus 3700 w następujący sposób.

Dawkę 100 g proszku umieszczono w elastycznym podajniku dostarczanym z proszkami o dużej gęstości usypowej, np. z proszkami Lever Persil (znak handlowy) Micro System w W. Brytanii. Pojemnik kulisty miał średnicę około 4 cm i górny otwór o średnicy około 3 cm.

Podajnik umieszczono we wnętrzu czarnej bawełnianej poszewki o rozmiarach 30 x 60 cm w pozycji pionowej, po czym poszewkę zamknięto na zamek błyskawiczny. Umiesz16

174 609 czono ją następnie bez odwracania podajnika na wierzchu 3,5 kg suchego bawełnianego ładunku do prania w bębnie pralki.

Pralka pracowała w cyklu intensywnego prania w temperaturze 60°C na wodzie o twardości 15° (francuskich) w temperaturze wlotowej 20°C. Na koniec cyklu prania poszewkę wyjęto, otworzono i wywrócono na drugą stronę. Określono wizualnie ilość pozostałego proszku na wewnętrznych powierzchniach w skali od 1 do 3, gdzie 3 oznacza pozostałość około 75% proszku, a 1 brak pozostałości. Pięciu oceniających zbadało każdą poszewkę i ustalało ocenę. Każde pranie powtórzono dziesięć razy i oceny uśredniano. Wyniki były następujące:

Przykład porównawczy K 1,0

Przykład 27 0,3

Przykład 28, przykład porównawczy L

W tym przykładzie badano zdolność dyspersyjną proszków o dużej gęstości usypowej zawierających różne niejonowe środki powierzchniowo czynne w teście wykrywającym powstawanie fazy żelowej środka przy zwilżaniu proszku.

Proszki, wytworzone metodą wysokoobrotowej granulacji z przykładu 27 miały następujące składy (% wagowych) i gęstości usypowe powyżej 800 g/l:

	L	28
CocoPAS	9,5	9,5
Niejonowy środek powierzchniowo czynny Lorodac 7	21,5
Dobanol 91-6T	—	22,7
Mydło	3,3	—
Zeolit MAP (bezwodny)	55,2	57,2
SCMC	1,5	1,2
Środki fluoryzujące	—	0,4
Woda	9^	9,0
	100,00	100,00

Zastosowano w proszkach następujące niejonowe środki powierzchniowo czynne:

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
L	Lorodac 7	12,75	7
28	Dobanol 91-6T	10,14	6

Test dyspersyjny przeprowadzono w następujący sposób. Próbkę 0,3 g proszku umieszczono na małej łyżce i zwilżono trzymając ją poziomo w wodzie w temperaturze 10°C przez 1 minutę. Łyżeczkę wyjęto i zlano wodę. Łyżeczkę z mokrym proszkiem umieszczono poziomo w 500 ml zlewce z wodą w temperaturze 10°C i mieszano mieszadłem magnetycznym (powstał lej 25 mm). Zmierzono mętność (jako wskaźnik stopnia dyspersji zeolitu) w funkcji czasu. Czasy dyspersji były następujące:

Przykład porównawczy L 6,25 imnuu

Przykład 28 1,33 minut

Przykład 29, przykład porównawczy M

Powtórzono procedurę z przykładu 28 i L stosując dwa dalsze proszki o gęstości usypowej powyżej 800 g/l, wytworzone metodą wysokoobrotowej granulacji z poprzednich przykładów, które miały następujące składy (% wagowych):

	M	29
CocoPAS	6,51	6,51
Niejonowy środek powierzchniowo czynny Lorodac 7	6,48
Lorodac 3	8,19	—
Lialet 111-7	—'	6,48
Lialet 111-3	—	8,19
Mydło	2,26	2,26

174 609

Zeolit MAP (uwodniony) 4747 411,7Węglan 1,11 1,11

SCMC 1,00 1,00

Zastosowano następujące niejonowe środki powierzchniowo czynne:

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
M	Lorodac 7	(kokos) 12,75	7
	Lorodac 3	(kokos) 12,75	3
29	Lialet 111-7	11,0	7
	Lialet 111-7	11,0	3

Czasy dyspersji 90% były następujące:

Przykład porównawczy M 4,50 minut

Przykład 29 1166 miniu

Przykład 30 i 31, przykład porównawczy N

W tym eksperymencie porównano zdolność piorącą wstępnie rozpuszczonego proszku i tegoż proszku dodanego do tergotometru jako proszek zwilżalny. Różnica wskazuje na opóźnienie lub utratę zdolności piorącej wskutek niecałkowitego rozpuszczenia się proszku.

Proszki podstawowe wytworzono metodą wysokoobrotowej granulacji z poprzednich

przykładów, a dalsze składniki dodano później. Gęstości usypowe proszków wynosiły ponad
800 g/l, a składy były następujące:
Proszek podstawowy	N	30	31
CocoPAS	6)51	6,51	—
Niejonowy środek powierzchniowo czynny
Lorodac 7	6,48	—	—
Lorodac 3	8,19	—	—
Lialet 111-7	—	6,48	—
Lialet 111-3	—	8,19	—
Vista Novel II 1012-52	—	—	14,67
Mydło	2,26	2,26	2,26
Zeolit MAP (uwodniony)	41,47	41,74	41,74
Węglan	1)11	5)51	1,11
SCMC	1,02	1,02	1,02
Późniejsze dodatki
Nadwęglan powlekany	16,85	16,85	16,85
Prasowany krzemian (80%)	3,67	3,67	3,67

Zastosowano następujące niejonowe środki powierzchniowo czynne:

Przykład	Niejonowy środek	Średnia długość łańcucha	EO
N	Lorodac 7	(kokos) 12,75	7,0
	Lorodac 3	(kokos) 12,75	3,0
30	Lialet 111-7	11,0	7,0
	Lialet 111-3	11,0	3,0
31	Vista Novel II 1012-52 (wąski zakres)	10,2	4,5

Testy prowadzono stosując znaczone zanieczyszczenie trioleinowe na tkaninie poliestrowej w temperaturze 20°C w 500 ml twardej wody (24°, tylko wapń), przy stężeniu produktu 5 g/l.

W teście ze zwilżonym proszkiem próbkę proszku (2,5 g) umieszczono na stosie szmat bawełnianych (10 x 10 cm), zwilżono małą ilością zdemineralizowanej wody i pozostawiono na 2 minuty przed dodaniem wody piorącej. Następnie zaraz rozpoczęto pranie. W testach ze wstępnie rozpuszczonym proszkiem proszki rozpuszczono całkowicie w piorącej wodzie przed praniem.

174 609

Zdolność piorącą wyrażono jako procentowy stopień usunięcia trioleinowego zanieczyszczenia, zmierzony po 6, 10 i 20 minutach prania. Procentowa zdolność piorąca jest zdefiniowana następująco:

zdolność piorąca w postaci proszku ——77—.-— x 100 zdolność piorąca po rozpuszczeniu

Przykład porównawczy N

Czas prania	Zdolność piorąca
(minuty)	rozpuszczony	proszek
6	16,56	6,82
10	27,31	12,88
20	40,96	25,14

% zdolność piorąca 41,2 47,:2 61,-4

Przykład 30

Czas prania	Zdolność piorąca
(minuty)	rozpuszczony	proszek
6	11,07	6,95
10	18,41	12,99
20	27,69	24,76

% zdolność piorąca 62,8 70,60 89,49

Przykład 31

Czas prania	Zdolność piorąca
(minuty)	rozpuszczony	proszek
6	60,50	36,07
10	70,91	52,35
20	79,36	68,20

% zdolność piorąca 59,6

73.8

85.9

Wyniki te pokazują, że krótkołańcuchowe niejonowe środki powierzchniowo czynne dają większą procentową zdolność piorącą w porównaniu z maksymalną. Lepszą zdolność wykazuje wąskozakresowa krótkołańcuchowa Vista w porównaniu z mieszaniną dwu szerokozakresowych substancji.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.

Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Rozdrobniona kompozycja detergentowa o dużej gęstości usypowej, wynoszącej co najmniej 600 g/l, zawierająca od 15 do 50% wagowych układu powierzchniowo czynnego zawierającego od 2 do 50% wagowych niejonowego środka powierzchniowo czynnego, od 5 do 80% wagowych wypełniacza aktywnego i ewentualnie inne składniki detergentowe, przy czym podane procenty liczone są na wagę kompozycji, znamienna tym, że zawiera niejonowy środek powierzchniowo czynny składający się zasadniczo z pierwszego niejonowego środka powierzchniowo czynnego, który jest niejonowym produktem kondensacji tlenku etylenu z alkoholem alifatycznym o średniej długości łańcucha mniejszej niż C12 i średnim stopniu etoksylowania nie przekraczającym 8, ewentualnie razem z drugim niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym, który jest produktem kondensacji tlenku etylenu z alifatycznym alkoholem o średniej długości łańcucha C12 lub więcej i średnim stopniu etoksylowania 7 lub więcej.
2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera pierwszy niejonowy produkt kondensacji o średniej długości alkilowego łańcucha od C9 do Cu,5 i średnim stopniu etoksylowania od 2,5 do 8.
3. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera układ środka powierzchniowo czynnego zawierający · jako jedyny niejonowy środek powierzchniowo czynny pierwszy niejonowy środek powierzchniowo czynny, który jest niejonowym produktem kondensacji tlenku etylenu z alifatycznym alkoholem o średniej długości łańcucha mniejszej niż C12 i średnim stopniu etoksylowania nie przekraczającym 8.
4. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera co najmniej 50% wagowych alkoholu będącego substratem pierwszego niejonowego produktu kondensacji o długości łańcucha alkilowego mniejszej niż C12.
5. Kompozycja według zastrz. 4, znamienna tym, że zawiera co najmniej 75% wagowych alkoholu będącego substratem pierwszego niejonowego produktu kondensacji o długości łańcucha alkilowego mniejszej niż C12.
6. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera pierwszy niejonowy produkt kondensacji o średniej długości łańcucha w zakresie od C9 do Cm
7. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera pierwszy niejonowy produkt kondensacji o średniej długości łańcucha w zakresie od C10 do C11,5.
8. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera pierwszy niejonowy produkt kondensacji o średnim stopniu etoksylowania w zakresie od 2,5 do 6,5.