Przedmiotem wynalazku jest plyta czolowa, zwlaszcza dla kineskopu kolorowego.Znane sa dwa podstawowe zarysy zespolu plyty czolowej w produkcji prostokatnych lamp elektrono-promieniowych o wymiarach przekatnej ekranu powyzej okolo 22,9 cm: sferyczne i cylindryczne. Choc mozliwe sa zarysy plaskie, to jednak niepozadana jest dodatkowo zwiekszona grubosc i ciezar zespolu plyty czolowej, wymagane dla utrzymania tej samej wytrzymalosci. Poza tym, jesli lampa elektropromieniowa o plaskiej plycie czolowej jest kineskopem kolorowym z maska przeslaniajaca, niekorzystny jest dodatkowy ciezar i zlozonosc odpowiedniej maski przeslaniajacej.Znane jest z opisu patentowego Wielkiej Brytanii nr 1 130 206 takie uksztaltowanie plyty czolowej z „wygieciem wzdluznym" tej plyty czolowej przy prostokatnej plycie czolowej, nie majacej takiej krzywizny, które to wygiecie kompensuje sie poprzez rozmieszczenie elementów luminoforowych na ekranie wedlug uprzednio zadanego asymetrycznego wzorca.Natomiast opis patentowy Wielkiej Brytanii nr 1 144 354 pokazuje relatywna krzywizne wzdluz wiekszej ^si, która jest nieodlacznie zwiazana z zewnetrzna czescia powierzchni poza ekranem, to znaczy na zewnatrz „strefy przegladowej".I wreszcie z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki Póln. nr 4 136 300 znane jest rozwiazanie, w którym maska cieniowa moze odchylac sie od polozenia równoleglego do plyty czolowej (zmiany, które zasadniczo sa brane pod uwage przy rozmieszczaniu otworów w masce cieniowej), i plyta czolowa sama moze miec jeden z kilku róznych konturów (sferyczny, plaski lub cylindryczny).Celem niniejszego wynalazku jest opracowanie konstrukcji plyty czolowej, zwlaszcza dla kineskopu kolorowego, o zakrzywionym zarysie, który nie jest ani sferyczny, ani cylindryczny, ale stwarza zludzenie, dla ogladajacego, ze jest plaski.Zgodnie z wynalazkiem, plyta czolowa, zwlaszcza dla kineskopu kolorowego,która ma ksztalt prostokatny charakteryzuje sie tym, ze krzywizna wzdluz wiekszej osijest wieksza w poblizu boków zewnetrznej czesci powierzchni niz w jej czesci srodkowej.2 147 579 Korzystnie krzywizna wzdluz wiekszej osi w poblizu boków zewnetrznej czesci powierzchni jest wieksza niz krzywizna wzdluz mniejszej osi w obszarze srodkowym zewnetrznej czesci powierzchni.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia kolorowy kineskop z maska przeslaniajaca zawierajacy plyte czolowa wedlug wynalazku, w rzucie poziomym z czesciowym przekrojem osiowym, fig. 2 - zespól plyty czolowej lampy z fig. 1, w widoku od przodu w kierunku 2 na fig. 1, fig. 3,4 oraz 5 - zespól plyty czolowej z fig. 2 w przekrojach wzdluz linii odpowiednio 3-3,4-4 oraz 5-5 na fig. 2, fig. 6- zarysy zewnetrznej powierzchni zespolu plyty czolowej w przekrojach z fig. 3, 4 i 5, fig. 7 - zarysy zewnetrznej powierzchni zespolu plyty czolowej w innym przykladzie wykonania, fig. 8 - maske przeslaniajaca nadajaca sie do stosowania z zespolem plyty czolowej z fig. 7, w rzucie od przodu, fig. 9 - zarysy maski przeslaniajacej wzdluz przekrojów 9a-9a, 9b-9b i 9c-9c ba fig. 8, fig. 10 - inne przyklady wykonania maski przeslaniajacej w rzucie bocznym.Kineskop kolorowy 10 prostokatny, uwidoczniony na fig. 1, zawiera szklana banke 11, z prostokatnym zespolem 12 czolowej plyty i rurowej szyjki 14, które sa polaczone stozkiem 6.Zespól 12 plyty zawiera obrotowa czolowa plyte 18 i obrzezny kolnierz stanowiacy boczna scianke 20, która jest polaczona szczelnie ze stozkiem 16 za pomoca zlacza 17 topliwego szkliwa. Prosto¬ katny ekran 22 z trójbarwnymi luminoforami naniesiony jest na wewnetrznej powierzchni czolowej plyty 18. Ekran jest korzystnie ekranem paskowym z paskami luminoforów przebiegajacymi równolegle do mniejszej osi Y-Ylampy (prostopadle do plaszczyzny fig. 1). Alternatywnie, ekran moze byc ekranem punktowym. Wielootworkowa elektroda selekcji kolorów albo przeslaniajaca 24 jest zamocowana rozlacznie w zespole 12 czolowej plyty w okreslonym odstepie od ekranu 22.Elektronowa wyrzutnia 26 zbudowana w ukladzie w jednej linii, pokazana schematycznie linia przerywana na fig. 1, jest zamocowana wspólosiowo w szyjce 14, dla wytwarzania i kierowania trzech wiazek elektronów 28 wzdluz wspólplaszczyznowych, zbieznych torów, przez maske 24 do ekranu 22. Odmiennie, wyrzutnia elektronów moze miec budowe w ukladzie trójkatnym czy delta.Kineskop kolorowy 10 jest przeznaczony do stosowania z zewnetrzna cewka odchylania magnetycznego, taka jak cewka 30, pokazana schematycznie, otaczajaca szyjke 14 i stozek 16 w poblizu ich polaczenia, poddajaca trzy wiazki elektronów 28 dzialania pionowego i poziomego strumienia magnetycznego dla spowodowania wybierajacego ruchu strumienia odpowiednio poziomów w kierunku wiekszej osi X-X i pionowo w kierunku mniejszej osi Y-Y,wedlug prosto¬ katnego rastra na ekranie 22.Obrzeze zespolu 12 plyty tworzy w przyblizeniu prostokat z lekko zakrzywionymi bokami.Granica ekranu 22 pokazana jest linia kreskowa na fig. 2. Granica ta jest prostokatna.Zarysy wzdluz mniejszej osi Y-Ywiekszej osi X-X przekatnej pokazane sa odpowiednio na fig. 3, 4 i 5, a porównanie odnosnych zarysów zewnetrznej powierzchni zespolu 12 czolowej plyty wzdluz mniejszej osi, wiekszej osi i przekatnej, pokazane jest na fig. 6. Zewnetrzna powierzchnia zespolu 12 czolowej plytyjest zakrzywiona zarówno wzdluz mniejszej,jak i wiekszej osi, przy czym krzywizna wzdluz mniejszej osi jest wieksza niz krzywizna wzdluz wiekszej osi, co najmniej w srodkowej czesci zespolu 12 plyty. Krzywizna powierzchni wzdluz przekatnej jest dobrana tak, by zlagodzic przejscie miedzy róznymi krzywiznami wzdluz osi wiekszej i mniejszej. W korzystnym rozwiazaniu krzywizna wzdluz osi mniejszejjest co najmniej 4/3 razy wieksza od krzywizny wzdluz osi wiekszej, co najmniej w czesci srodkowej plyty czolowej.W zalecanym rozwiazaniu, zarys wzdluz przekatnej ma co najmniej jedna zmiane znaku swej drugiej pochodnej, w kierunku od srodka plyty do naroza, tak jak to jest pokazane na fig. 5 i 6. Z powodu rózniacych sie krzywizn wzdluz wiekszej i mniejszej osi i wzdluz przekatnej, wysokosc A obrzeznej scianki 20 zespolu plyty moze byc zachowana stala na obrzezu zespolu 12 plyty, jak pokazane to jest na fig. 3 do 5. Dla osiagniecia stalej wysokosci brzegu, nalezy wlasciwie zlagodzic zarys plyty czolowej miedzy krawedzia ekranu a brzegiem. Jesli takie zlagodzenie nastrecza trudnosci, wysokosc brzegu bedzie sie lekko zmieniac wzdluz skraju lampy tworzac ksztalt podobny do muszli, to znaczy bedzie nieco wyzsza na przekatnej niz przy koncach wiekszej i mniejszej osi. Niniejszy wynalazek obejmuje oba te odmienne ksztalty brzegu.Z powodu rózniacych sie krzywizn wzdluz osi wiekszej i mniejszej, punkty zewnetrznej powierzchni zespolu plyty bezposrednio naprzeciw krawedzi ekranu 22 leza w tej samej plaszczy-147 579 3 znie. Tewspólplaszczyznowe punkty, ogladane od przodu czolowej plyty 18, jak na fig. 2, tworza linie zarysu na zewnetrznej powierzchni zespolu plyty, którajest dokladnie prostokatna nalozonym na naroza ekranu 22. Dlatego, gdy do odbiornika telewizyjnego wklada sie kineskop kolorowy 10, wokól lampy moze byc zastosowana ramka czy maskownica o równomiernej szerokosci. Krawedz takiej ramki, która styka sie z lampa wzdluz linii zarysu prostokatnego, jest takze w plaszczyznie P.Poniewaz zewnetrzna granica obrazu na ekranie lampy ukazuje sie prostokatna, powstaje zludze¬ nie, ze obraz jest plaski, chocby zespól plyty czolowej byl nawet zakrzywiony zarówno wzdluz wiekszej, jak i mniejszej osi.W jednym z przykladów wykonania zespól 12 plyty czolowej utworzony jest z dwóch gladkich powierzchni cylindrycznych, których osie sa prostopadle. Promienie tych dwóch powierzchni cylindrycznych sa tak dobrane, ze gdy obie te powierzchnie sa styczne w srodku plyty, istnieje plaszczyzna prostopadla do osi Z, która przecina powierzchnie i tworzy prostokat w miejscach przeciecia. Dla okreslenia geometrii zarysu powierzchni zespolu plyty wzdluz wiekszej i mniejszej osi moze byc wykorzystane nastepujace równanie: Rl_i/2 yj 4Ri2-~l?^R2-1/2 y/~4R*2-k2 ' gdzie: Ri - promien krzywizny wzdluz wiekszej osi (X), R2 - promien krzywizny wzdluz mniejszej osi (Y), li - dlugosc zespolu plyty w kierunku wiekszej osi (X), I2 - dlugosc zespolu plyty w kierunku mniejszej osi (Y).Rzeczywisty zarys zespolu plyty opisanyjest odcinkami okregów równoleglych do plaszczyzny X-Z i majacych promienie zmieniajace sie od jednej wartosci na osi X do wzglednie duzej wartosci przy koncach osi mniejszej oraz odcinkami okregów równoleglych do plaszczyznyY-Zi majacych promienie zmieniajace sie od innej wartosci na osi Y do innej wzglednie duzej wartosci przy koncach osi wiekszej. Promien na mniejszej osi Y jest mniejszy od promienia na wiekszej osi X, przez co krzywizna wzdluz osi mniejszej jest wieksza niz wzdluz osi wiekszej.Promienie odcinków okregów przy koncach wiekszej i mniejszej osi sa dostatecznie duze, aby przy patrzeniu na plyte czolowa z normalnych odleglosci obserwacji fczesci plyty czolowej przy krawedziach ekranu wydawaly sie liniami prostymi. Takie promienie mogly byc nieskonczenie duze, kiedy to zewnetrzna granica plyty bylaby naprawde plaska lub bardzo duze, kiedy to boki granicy zewnetrznej lekko by sie odginaly od plaszczyzny, ale wciaz uwazane mogly byc za lezace w jednej plaszczyznie.Zarys wewnetrznej powierzchni czolowej plyty 18 zespolu 12 jest nieco rózny od zarysu powierzchni zewnetrznej. Jest tak dlatego, ze trzeba nadac pewna klinowatosc na grubosci plyty czolowej dla optymalizacji stosunku wytrzymalosci do masy zespolu plyty czolowej, tak jak pokazano na fig. 5. Czolowa plyta 18 ma dlatego grubosc zwiekszajaca sie od srodka do krawedzi.W wiekszosci wykonan, wieksza klinowatosc istnieje wzdluz osi mniejszej Y-Y, niz wzdluz osi wiekszej X-X. Stopien wymaganej klinowatosci zmienia sie wraz z wielkoscia lampy i z uwagi na inne problemy konstrukcyjne. Ogólnie rzecz biorac, wymagana klinowatosc jest od okolo 1 do 3 mm. W innym wykonaniu, okazalo sie pozadane zastosowanie zespolu plyty czolowej, który jest grubszy w swych narozach niz przy koncach osi wiekszej i mniejszej.Krzywizna przeslaniajacej maski 24 przebiega do pewnego stopnia analogicznie, jak krzywi¬ zna wewnetrznej powierzchni czolowej plyty 18. W dziedzinie przedmiotu wynalazku znane jest odchylenie od takiej równoleglej zaleznosci. Takie znane odchylenia maski, jak równiez zmiany odstepu otworków moga byc zastosowane do konstrukcji lampy wedlug niniejszego wynalazku.Na figurze 7 pokazana jest odmiana zarysu powierzchni plyty czolowej innego kineskopu kolorowego. W tym przykladzie wykonania, krzywizna wzdluz osi mniejszej jest podobna do tej, która jest w wykonaniu z fig. 6. Krzywizna wzdluz wiekszej osi jest jednak znacznie mniejsza w czesci srodkowej plyty czolowej i zwieksza sie w poblizu krawedzi plyty czolowej. W tym przykla¬ dzie wykonania, krzywizna wzdluz wiekszej osi w poblizu krawedzi plyty czolowej jest wieksza niz ogólna krzywizna wzdluz osi mniejszej. Przy takiej konstrukcji, czesc srodkowaplyty czolowej staje sie bardziej plaska, podczas gdy punkty na zewnetrznej powierzchni plyty czolowej przy krawe¬ dziach ekranu pozostaja w plaszczyznie P i wyznaczaja linie o zarysie prostokatnym, tak jak w wykonaniu opisanym uprzednio.4 147 579 Maska przeslaniajaca dla zespolu plyty czolowej lampy elektropromieniowej, z fig. 7, jest nieco podobna Jesli chodzi o zarys, do zespolu 12 plyty czolowej. Zarys takiej maski przeslaniajacej moze byc ogólnie uzyskany przez opisanie krzywizny wiekszej osi X jako okrag o duzym promieniu na srodkowej, 75% czesci wiekszej osi, oraz okrag o mniejszym promieniu na pozostalej czesci wiekszej osi. Krzywizna równolegla do mniejszej osi Y jest taka, aby lagodnie dopasowac krzywizne wiekszej osi do wymaganego obrzeza maski i moze posiadac zmiane krzywizny,jak to zastosowano wzdluz osi wiekszej.Figura 8 przedstawia jedno wykonanie takiej przeslaniajacej maski 12 w widoku od przodu.Kreskowymi liniami 34 pokazana jest granica czesci maski 32, zawierajacej otworki. Zarysy powierzchni wzdluz wiekszej osi X i mniejszej osi Y maski 32 pokazano przy pomocy linii 9a i 9b na fig. 9. Maska 32 ma krzywizne rózna wzdluz swej wiekszej osi i wzdluz swej mniejszej osi. Zarys wzdluz wiekszej osi ma slaba krzywizne w poblizu srodka maski i wieksza krzywizne przy bokach maski. Takizarys maski wykazuje pewna poprawe charakterystyki, jesli chodzi o wybrzuszanie, z powodu zwiekszonej krzywizny blisko konców wiekszej osi. Wybrzuszenie ma miejsce, gdy pewne czesci maski przeslaniajacej staja sie goretsze niz inne czesci i przemieszczaja sie na zewnatrz ogólnego zarysu maski.W odmiennym przykladzie wykonania, maska przeslaniajaca ma te sama krzywizne zarówno wzdluz osi wiekszej, jak i mniejszej, w czesci srodkowej maski, ale wieksza krzywizne przy koncach wiekszej osi. Krzywizny wzdluz krawedzi maski, które sa równolegle do wiekszej osi, sa mniejsze przy bokach maski niz jest krzywizna wzdluz wiekszej osi, a jak pokazano na fig. 10, druga pochodna zarysu 36 wzdluz mniejszej osi ma znak przeciwny do znaku drugiej pochodnej zarysu 38 przy bokach maski 40, które sa równolegle do mniejszej osi.W opisanych wyzej zespolach 12 plyty czolowej, zarysy wzdluz przekatnych maski przeslania¬ jacej musza przebiegac lagodnie, by kompensowac rózne krzywizny.Wynikiem takiego lagodzenia jest zarys od srodka do naroza, wzdluz przekatnych, który ma przynajmniej jedna zmiane znaku drugiej swej pochodnej, tak jak zarys 9c na fig. 9.Przedmiot niniejszego wynalazku znajduje zastosowanie do róznych odmian lamp kinesko¬ powych, wlaczajac w to kolorowe kineskopy z maska przeslaniajaca o ekranie typu paskowego lub punktowego, a takze kineskopy monochromatyczne.Zastrzezenia patentowe 1. Plyta czolowa, zwlaszcza dla kineskopu kolorowego, która ma ksztalt prostokatny i ma wewnetrzna czesc powierzchni, na której nalozonyjest ekran luminoforowy, oraz zewnetrzna czesc powierzchni majaca krzywizne wzdluz obu jej osi wiekszej i mniejszej, przy czym krzywizna wzdluz mniejszej osi jest wieksza od krzywizny wzdluz wiekszej osi przynajmniej w obszarze srodkowym zewnetrznej czesci powierzchni, zas zewnetrzna czesc powierzchni w przekrojach poprzecznych plyty czolowej równoleglych do mniejszej osijest zakrzywiona, a krzywizna kazdego z przekrojów poprzecznych zmniejsza sie wraz ze zwiekszeniem odleglosci od mniejszej osi, znamienna tym, ze krzywizna wzdluz wiekszej osi (X)jest wieksza w poblizu boków zewnetrznej czesci powierzchni niz w jej czesci srodkowej. 2. Plyta wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze krzywizna wzdluz wiekszej osi (X) w poblizu boków zewnetrznej czesci powierzchni jest wieksza niz krzywizna wzdluz mniejszej osi (Y) w obszarze srodkowym zewnetrznej czesci powierzchni.147579 22- 12- K!* \ .J Fig. 2147579 Fig. 3 l2~~~* Fig4 12 Fig. 5 12 Fig6 MNIEJSZA OS, PRZEKMNA Ftg.7 MNIEJSZA OS ^WIEKSZA 0$ Z147579 |-»— 9b r i 9c 32H 54+1 9c 'T h—9b T 9o f/^.5 fifcP X 36 A38 40 ^ /7$-. /0 PL PL PL PL PL