Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania produktów bialkowych z pelnej krwi zwie¬ rzecej z przeznaczeniem na cele spozywcze, paszowe, farmaceutyczne badz kosmetyczne.Jednym ze znanych sposobów zastosowania krwi wieprzowej na cele spozywczejest wytwarza¬ nie wyrobów garmazeryjnych takich jak kaszanki lub czarne salcesony. Jak ogólnie wiadomo wyroby te oparte sa na kaszach, miesach nizszych gatunków, skrawkach, podrobach. Stosowanie do sily wiazania lub wodochlonnosci skladników ilosc dodawanej do nich krwi nie przekracza 30% masy wyrobu. Zastosowanie krwi do produkcji wyrobów lepszej jakosci wymaga zachowaniajej w stanie plynnym, po wyznaczeniu podczas uboju. Przeciwdzialania zachodzacemujuz w kilka minut w sposób naturalny procesowi krzepnienia, zwane stabilizacje krwi, przeprowadza sie miedzy innymi za pomoca soli kuchennej, której dodaje sie do krwi wieprzowej w ilosci minimum 4% masowych. Ze wzgledów praktycznych stabilizator wprowadza sie jednak na wyzszym poziomie, nawet 20% masowych.Wymienione wyroby wytwarza sie w oslonach naturalnych lub ze sztucznego tworzywa.Zestalenie wyrobów nastepuje po ogrzewaniu w temperaturze co najmniej 333 K, w której naste¬ puje denaturacja bialek i jest wynikiem sumarycznego dzialania sily wiazacej i pecznienia wszyst¬ kich zastosowanych w wyrobie skladników, zachodzacym w trakcie schladzania wyrobu.Inne zastosowanie soli kuchennej ma miejsce wtedy, gdy w niskich stezeniach sól jest doda¬ wana do krwi wczesniej odwlóknionej. Poniewaz krew odwlókniona nigdy nie skrzepnie dodawa¬ nie soli kuchennej spelnia zadanie substancji smakowych.Jak wynika z przytoczonych informacji dodawanie soli kuchennej, znane ze stosowania, ma dwa cele: stabilizacje lub walory smakowe.Krew jako naturalny roztwór bialka, pod wplywem temperatury równej lub wyzszej 333 K, ulega denaturacji niezaleznie od tego w jakiej formie i postaci zostala ona poddana dzialaniu tej temperatury.Z polskiego patentu nr 122 519 znany jest sposób utwardzenia krwi zwierzecej dla celów7 spozywczych lub paszowych, polegajacy na zmieszaniu 5-60% masowych serwatki lub mleka chudego, 5-10% masowych zakwasu mlekowych bakterii fermentacyjnych oraz 30-90% maso-2 140744 wych krwi zwierzecej, a nastepnie poddawaniu tej mieszaniny dzialaniu temperatury 288-313 K, az do otrzymania z niej postaci skrzepu wypelnionego zelem i nastepnie parzeniu w wodzie w temperaturze 343-383 K, do chwili uzyskania w calej masie barwy czekoladowo-brunatnej.Z polskiego opisu patentowego nr 132066 znany jest sposób otrzymywania zeloskrzepu do celów spozywczych lub paszowych z wykorzystaniem stabilizowanej krwi oraz serwatki, kwasnego mleka lub ich mieszaniny polegajacy na dodawaniu do tej mieszaniny zólci zwierzecej w ilosci 0,1-5,0% masowych oraz substancji drozdzopochodnych w ilosci 1,0-15,0% masowych, a takze przypraw spozywczych do smaku. Zelokrzep mozna wytwarzac w opakowaniach formujacych.Takwytworzony zeloskrzep swiezy nadaje sie do bezposredniego spozycia po obsmazeniu na lazni olejowej z dodatkami smakowymi. Ma on smak przypominajacy smak watroby.Opisane sposoby charakteryzuja sie, tym ze w praktyce obserwuje sie powstawanie produktu tylko z czesci mieszaniny, co prowadzi do strat ekonomr nych i wartosci odzywczej produktu wskutek nie zwiazania czesci masy i wycieku pewnej ilosci krwi i rozcienczalnika. Zjawisko to ma podobny charakter do znanego zjawiska retrakcji zachodzacego podczas krzepniecia swiezo wynaczynionej krwi, które polega na tym, ze w trójwymiarowej siatce wlóknika, w oczkach której tkwia plynne i upostaciowane skladniki krwi, jaka jest skrzep, nastepuje po pewnym czasie kurczenie sie wlókienek i wycisniecie surowicy.Istota wynalazku polega na tym, ze do swiezo wynaczynionej krwi zwierzat rzeznych dodaje sie soli metali alkalicznych, najkorzystniej chlorków sodu lub potasu, w ilosci niezbednej do uzyskania stezenia elektrolitu we krwi w granicach 0,085-0,43 mol/dm3, co w przeliczeniu na chlorek sodu wynosi 0,5-2,5% masowych i ewentualnie dodaje sie kwasu organicznego lub nieorga¬ nicznego, a ponadto witamin, aminokwasów, mikroelementów, takze substancji smakowych oraz zapachowych, po czym uklad pozostawia sie na czas potrzebny do zestalenia sie produktu w calej objetosci, a nastepnie produkt tnie sie na kawalki i poddaje termicznemu utwardzaniu.Wynalazek dotyczy takze takiego sposobu przetwarzania pelnej krwi zwierzat rzeznych, w którym do krwi stabilizowanej solami metali alkalicznych dodaje sie rozcienczalnika o odczynie obojetnym w postaci swiezo wynaczynionej krwi, wody, substancji bialkowo-weglowodanowych w ilosci niezbednej do uzyskania po zmieszaniu stezenia elektrolitu w granicach 0,085-0,43 mol/dm3, co w przeliczeniu na chlorek sodu wynosi 0,5-2,5% masowych i ewentualnie dodaje sie kwasu organicznego lub nieorganicznego, a ponadto witamin, aminokwasów, mikroele¬ mentów, takze substancji smakowych oraz zapachowych, po czym uklad pozostawia sie na czas potrzebny do zestalenia sie produktu w calej objetosci, a nastepnie produkt tnie sie na kawalki i poddaje termiczne* utwardzaniu.Wynalazek dotyczy takze takiego sposobu przetwarzania pelnej krwi zwierzat rzeznych, w którym do krwi stabilizowanej solami metali alkalicznych dodaje sie rozcienczalnika o odczynie kwasnym w postaci roztworów wodnych lub substancji bialkowo-weglowodanowych w ilosci niezbednej do uzyskania po zmieszaniu stezenia elektrolitu w granicach 0,085-0,43 mol/dm3, co w przeliczeniu na chlorek sodu wynosi 0,5-2,5% masowych, ograniczajac zarazem koncowy odczyn ukladu do pH w granicach 5,7-6,5 i ewentualnie dodaje sie witamin, aminokwasów, mikroelemen¬ tów, a ponadto substancji smakowych oraz zapachowych, po czym uklad pozostawia sie na czas potrzebny do zestalenia sie produktu w calej objetosci, a nastepnie produkt tnie sie na kawalki i poddaje termicznemu utwardzaniu.Stosujac sposób wedlug wynalazku uzyskuje sie zestalenie swiezo wynaczynionej krwi zwierze¬ cej, otrzymujac nowy gotowy produkt badz pólprodukt do dalszego przetwarzania, przy czym krew zwierzeca stanowi tu jedyny surowiec, nie wymagajacy zadnych uzupelnien w postaci srod¬ ków o charakterze zelujacym. Sposobem tym mozna takze przetwarzac krew stabilizowana z podobnym skutkiem, przez jej rozcienczenie swiezo wynaczyniona krwia lub skladnikiem plynnym jak wywar roslinny lub bulion. Dodawanie srodków zestalajacych jak zelatyna, agar lub podo¬ bnych jest tu calkowicie zbedne.Nieoczekiwanie okazalo sie, ze przez dobranie okreslonego zakresu stezenia soli metali alkalicznych we krwi, a tym samym liczby kationów, uzyskuje sie mozliwosc modyfikacji typowego procesu krzepniecia krwi. W tym dobranym zakresie dochodzi do nieoczekiwanego skutku w postaci wytworzenia sie siatki specznialego wlóknika, w obrebie której zawarte sa elementy morfotyczne i czesc plynna krwi, a w przypadku dodawania do krwi rozcienczalnika dochodzi do140 744 3 analogicznego zjawiska, z tym ze w obrebie specznialej siatki wlóknika zawarty jest ponadto ten rozcienczalnik. Tak przy stosowaniu samej krwi, jak tez z rozcienczalnikami, surowy produkt wytwarzany sposobem wedlug wynalazku ma postac przypomianajaca twarda galarete o barwie zywo czerwonej, przy czym nie wystepuje zjawisko retrakcji i uzyskuje sie surowy produkt z pelnej objetosci sumy skladników. Poddawanie surowego produktu utwardzaniu termicznemu powoduje zmiane jego struktury, przy czym powstala konsystencja jest nieodwracalna i jest zblizona do gotowanego bialka jaja kurzego, zas produkt zmienia barwe na brazowa. W zaleznosci od uzytych do produkcji skladników istnieje mozliwosc wielowariantowego wykorzystania produktu.Dla celów spozywczych i paszowych najkorzystniej jest poddawac surowy produkt procesowi pastery¬ zacji, który poza redukcja liczby bakterii prowadzi zarazem do utwardzenia produktu, nadajacego sie w postaci badz do bezposredniej konsumpcji badz do rozdrobnienia i dodawania do innych produktów spozywczych czy paszowych i komponowania na tej bazie nowych potraw czy miesza¬ nek paszowych.Mieszanki paszowe tworzone z dodatkiem produktu wedlug wynalazku charakteryzuja sie wysoka przyswajalnoscia, latwa strawnoscia oraz uzyskiwaniem wiekszych przyrostów wagowych przy nizszym uzyciu paszy, niz to ma miejsce przy znanych komponentach.Przyklad I. Do naczynia o pojemnosci 101 wsypuje sie cztery dag soli kuchennej i nastepnie wlewa 5 kg swiezo wynaczynionej krwi wolowej, w której sól rozpuszcza sie mieszajac. Stezenie soli we krwi wynosi 0,8% tj. 0,136 mol/dm3. Nastepnie naczynie odstawia sie na czas okolo 90 minut, w temperaturze pokojowej do wytworzenia produktu w calej objetosci krwi. Surowy produkt ma barwe krwistoczerwona i konsystencje zblizona do konsystencji galaretki spozywczej. Nastepnie dzieli sie produkt na kawalki o grubosci okolo 40 mm i pasteryzuje w wodzie o temperaturze 353 K przez 40 minut. Po prawidlowo przeprowadzonym procesie pasteryzacji produkt zmienia barwe na czekoladowa. Spasteryzowany produkt poddaje sie procesowi chlodzenia na wolnym powietrzu lub w biezacej zimnej wodzie. Uzyskany gotowy produkt przeznacza sie na cele paszowe. Moze byc wykorzystywany do skarmiania trzoda chlewna lub zwierzetami futerkowymi miesozernymi.Podczas przygotowania mieszanek paszowych dla wymienionych zwierzat gotowy produkt daje sie latwo rozdrabniac i dobrze laczy sie z innymi komponentami stosowanymi w produkcji paszy.Przyklad II. Do naczynia o pojemnosci 1001 wsypuje sie 20 kg soli kuchennej, a nastepnie dolewa 80kg swiezo wynaczynionej krwi wieprzowej. Po calkowitym rozpuszczeniu soli we krwi przygotowany roztwór soli przeznacza sie do stabilizacji sukcesywnie zbieranej swiezo wynaczy¬ nionej krwi wieprzowej. Z naczynia pobiera sie 7,5kg krwi wieprzowej, do której dodaje sie witamin rozpuszczalnych w wodzie w ilosci 2 g oraz 92,5 kg swiezo wynaczynionej krwi wieprzowej.Stezenie soli kuchennej w 100 kg wieprzowej wynosi 1,5% co odpowiada 0,255 mol/dm . Calosc pozostawia sie na czas 90 minut w temperaturze pokojowej do wytworzenia sie produktu surowego.Surowy produkt ma barwe krwistoczerwona i konsystencje zblizona do konsystencji galaratki owocowej. Gotowy produkt dzieli sie na kawalki o grubosci okolo 40 mm i pasteryzuje w wodzie w temperaturze 353-363 K przez 30-40 minut. Po pasteryzacji produkt ma barwe czakoladowa i daje sie latwo rozdrabniac. Proces rozdrabniania mozna prowadzic na wilku o oczkach 18 mm. Tak rozdrobniony produkt suszy sie w suszarniach komorowych lub bebnowych w temperaturze 343-353 K do zawartosci wody gotowym produkcie mniejszej niz 10%. Wysuszony gotowy pro¬ dukt przeznacza sie do produkcji leków antyanemicznych lub premiksów leczniczo-odzywczych dla zwierzat.Przyklad III. Do zbiornika o pojemnosci 501 wsypuje sie 130dag soli kuchennej, a nastep¬ nie wlewa sie 6 kg swiezo wynaczynionej krwi wieprzowej. Dodana sól kuchenna rozpuszcza sie we krwi poprzez mieszanie, po czym pojemnik uzupelnia sie 44 kg swiezo wynaczynionej krwi wieprzo¬ wej. Krew laczy sie z zakwaszona kwasem siarkowym woda w stosunku 1:1. Po polaczeniu wyzej wymienionych proporcji stezenie soli kuchennej w mieszaninie wynosi 1,3% tj. 0,22 mol/dcm\ przy czym pH mieszaniny krwi i wody reguluje sie tak aby bylo wieksze od 5,9. Po uplywie 90 minut uzyskuje sie produkt surowy o barwie krwistoczerwonej i konsystencji galaretki spozywczej.Produkt surowy tnie sie na kawalki o grubosci nie wiekszej jak 40 mm i poddaje sieje procesowi pasteryzacji w wodzie o temperaturze 353-363 K przez 30-40 minut. Produkt spasteryzowany ma barwe czekoladowa i konsystencje sprezysta. Przeznacza sie go do skaramiania zwierzetami4 140 744 hodowlanymi. Dla przedluzania jego trwalosci moze byc poddawany procesowi suszenia lub mrozenia.Przyklad IV. Do naczynia o pojemnosci 151 wsypuje sie 8dag soli kuchennej, a nastepnie wlewa sie 5 kg swiezo wynaczynionej krwi wieprzowej. Po dokladnym wymieszaniu do krwi dolewa sie 5 kg bulionu miesnego. Stezenie soli kuchennej w mieszaninie wynosi 0,8% tj. 0,136mol/dcm3.Do mieszaniny dodaje sie 50g zólci wieprzowej w celu nadania produktowi gotowemu smaku watrobopodobnego. Calosc pozostawia sie na 90 minut do chwili wytworzenia sie produktu surowego o konsystencji zblizonej do galaretki owocowej i barwie krwistoczerwonej. Gotowy produkt dzieli sie na kawalki o masie 100-150 g i poddaje obróbce termicznej w temperaturze 403 K przez 3 minuty w lazni olejowej. Tak uzyskany produkt przypomina ludzaco smazona watrobe zwierzeca i posiada gotowosc kulinarna.Przyklad V. Do naczynia o pojemnosci 151 wsypuje sie 8dag soli kuchennej, a nastepnie wlewa sie 7 kg swiezo wynaczynionej krwi wieprzowej. Po jej rozpuszczeniu dolewa sie 3 kg soku z marchwi. Stezenie soli kuchennej w mieszaninie wynosi 0,8% tj. 136 mol/dcm3. Uklad zakwasza sie kwasem cytrynowym tak, by pH mieszaniny wynosilo okolo 6. Calosc pozostawia sie na 90 minut do chwili wytworzenia sie produktu surowego. Surowy produkt kroi sie na kawalki i pasteryzuje w wodzie w temperaturze 353-363 K przez 30-40 minut. Spasteryzowany produkt posiada gotowosc kulinarna.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania produktów bialkowych pelnej krwi zwierzecej, z poddawaniem jej procesom termicznym, znamienny tym, ze do swiezo wynaczynionej krwi zwierzat rzeznych dodaje sie soli metali alkalicznych, najkorzystniej chlorków sodu lub potasu w ilosci niezbednej do uzyskania stezenia elektrolitu we krwi w granicach 0,085-0,43 mol/dm3, co w przeliczeniu na chlorek sodu wynosi 0,5-2,5% masowych i ewentualnie dodaje sie kwasu organicznego lub nieorga¬ nicznego, a ponadto witamin, aminokwasów, mikroelementów, takze substancji smakowych oraz zapachowych, po czym uklad pozostawia sie na czas potrzebny do zestalenia sie produktu w calej objetosci, a nastepnie produkt tnie sie na kawalki i poddaje termicznemu utwardzaniu. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze kwasu organicznego lub nieorganicznego dodaje sie w takiej ilosci, aby uzyskac pH ukladu w graniacach 5,7-6,5. 3. Sposób wytwarzania produktów bialkowych z pelnej krwi zwierzecej, z poddawaniem jej procesom termie/. v m, znamienny tym, ze do krwi stabilizowanej solami metali alkalicznych dodaje sie rozcienczalnika o odczynie obojetnym w postaci swiezo wynaczynionej krwi, wody, substancji bialkowo-weglowodanowych w ilosci, niezbednej do uzyskania po zmieszaniu stezenia elektrolitu w granicach 0,085-0,43 mol/dm3, co w przeliczeniu na chlorek sodu wynosi 0,5 + 2,5% masowych i ewentualnie dodaje sie kwasu organicznego lub nieorganicznego, a ponadto witamin, aminokwa¬ sów, mikroelementów, takze substancji smakowych oraz zapachowych, po czym uklad pozostawia sie na czas potrzebny do zestalenia sie produktu w calej objetosci, a nastepnie produkt tnie sie na kawalki i poddaje termicznemu utwardzaniu. 4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze kwasu organicznego lub nieorganicznego dodaje sie w takiej ilosci, aby uzyskac pH ukladu w granicach 5,7-6,5. 5. Sposób wytwarzania produktów bialkowych z pelnej krwi zwierzecej, z poddawaniem jej procesom termicznym, znamienny tym, ze do krwi stabilizowanej solami metali alkalicznych dodaje sie rozcienczalnika o odczanie kwasnym w postaci roztworów wodnych lub substancji bialkowo- -weglowodanowych w ilosci, niezbednej do uzyskania po zmieszaniu stezenia elektrolitu w grani¬ cach 0,085-0,43 mol/dm3, co w przeliczeniu na chlorek sodu wynosi 0,5-2,5% masowych, ograniczajac zarazem koncowy odczyn ukladu do pH w granicach 5,7-6,5 i ewentualnie dodaje sie witamin, aminokwasów, mikroelementów, a ponadto substancji smakowych oraz zapachowych, po czym pozostawia sie na czas potrzebny do zestalenia sie produktu w calej objetosci, a nastepnie produkt tnie sie na kawalki i poddaje termicznemu utwardzaniu.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz Cena 130 zl PL