Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych guanidyny, które blokuja dzia¬ lanie histaminy na receptory H-2 i które hamuja wydzielanie kwasu w zoladku.Fizjologicznie czynny zwiazek, histamina, która w stanie naturalnym wystepuje w organizmach zwierzecych, wykazuje zdolnosc laczenia sie, w trakcie przejawiania swojej aktywnosci, z pewny¬ mi okreslonymi receptorami, których istnieja co najmniej dwa odrebne typy. Pierwszy z nich zostal okreslony jako receptor H-l. (Ash i Schild, Brit.J. Pharmac, 1966, 27, 427) i dzialanie histaminy na ten receptor jest blokowane (antagonizowane) przez' typowe leki „antyhistaminowe", takie jak mepiramina. Drygi receptor histaminy zostal okres¬ lony jako receptor H-2 (Black et al., Nature, 1972, 236, 385); dzialanie histaminy na ten receptor blo¬ kowane jest przez takie leki jak cymetydyna.Wiadomo, ze jednym ze skutków zablokowania dzia¬ lania histaminy na receptor H-2 jest hamowanie wydzielania kwasu zoladkowego i wobec tego zwiazki, które wykazuja taka zdolnosc, sa uzytecz¬ ne w leczeniu wrzodów przewodu pokarmowego i innych stanów spowodowanych lub zaostrzanych kwasowoscia soku zoladkowego.W brytyjskich opisach nr 2052478 A i nr 2055800 A zostaly ujawnione zwiazki blokujace dzialanie his¬ taminy na receptory H-2, stanowiace pochodne 2-guanidynotiazolu posiadajace w pozycji 4 lan¬ cuch boczny z grupa karbamoilowa na jego koncu. 2 Obecnie znaleziono sposób wytwarzania zwiazków chlorowcoalkiloguanidynoheterocyklicznych, z lan¬ cuchem bocznym zakonczonym ewentualnie pod¬ stawiona grupa amidynowa, silnie blokujacych 5 dzialanie histaminy na receptory H-2.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wyna¬ lazku objete sa wzorem ogólnym 1, w którym R1 oznacza rodnik l-10C-alkilowy podstawiony jed¬ nym lub wiecej niz jednym atomem chlorowca, ta- io kiego jak fluor, chlor i brom, lecz pod warunkiem, ze przy weglu zwiazanym bezposrednio z atomem azotu nie wystepuje podstawnik chlorowcowy, R2 oznacza atom wodoru, w pierscieniu X linia kropkowana oznacza podwójne wiazanie po jednej 15 stronie atomu azotu, a Z oznacza atom wegla lub azotu, tak ze pierscien X stanowi 5- lub 6-czlono- wy heterocykliczny pierscien aromatyczny, w któ¬ rym wystepuje co najmniej jeden atom azotu, przy czym pierscien heterocykliczny tam. gdzie to moz- 20 liwe, ewentualnie posiada jeden lub dwa podstaw¬ niki, wybrane sposród atomów fluoru, chloru i bromu oraz grup l-6C-alkilowych, l-6C-alkoksy- lowych, trójfluorometylowych, hydroksylowych i aminowych, A oznacza lancuch l-8C-alkileno- 25 wy ewentualnie dodatkowo zawierajacy jako czesc wlasciwego lancucha jedna lub dwie grupy wybra¬ ne sposród atomów tlenu i siarki oraz grupy feny- lenowej, lecz pod warunkiem, ze najkrótsze pola¬ czenie pierscienia X z grupa C(R4)=NR8 sklada sie 33 z co najmniej 3 atomów, oraz ze dwie dodatkowe 139 436"" s 139 436 4 grupy wybrane sposród atomów tlenu i siarki nie moga bezposrednio laczyc sie ze soba, R4 oznacza f grupe HNR7, w której R7 oznacza atom wodoru lub .*' rodnik 1-6C-alkilowy, a R3 i R7 lacza sie tworzac / wraz z grupa N-C=N, z która sa zwiazane, pier- . scien 1,2,4-triazolu, który w pozycji 5 jest podsta¬ wiony* rodnikiem l-6C-alkilowym, grupa hydroksy¬ lowa, fcnylowa lub pirydylo-(l-6C)-alkilowa. Wzór 1 obejmuje takze farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne tych zwiazków z kwasami.Jakkolwiek w przedstawionym wzorze 1 podwój¬ ne wiazania w obydwu grupach przylaczonych do pierscienia X znajduja sie w konkretnych pozy¬ cjach, to jednak mozliwe sa i inne postacie tauto- meryczne, wobec czego wytwarzania tych tautome- rów wchodzi równiez w zakres wynalazku. Tak wiec, gdy R3 i R7 tworza razem pierscien 1,2,4-tria¬ zolu podstawiony grupa hydroksylowa, grupa ta moze istniec w tautomerycznej postaci ketonowej.Korzystnie. R1 oznacza 2,2,2-trifluoroetyl, 2,2,2-tri- chloroetyl, 2-chloro-2,2-difluoroetyl, 2,2-dichloro-2- -fluoroetyl, 2-bromo-2,2-difluoroetyl, 2,2-dibromo- -2-fluoroetyl, 2-fluoroetyl 2-chloroetyl, 2,2-difluoro- etyl, 2,2-dichloroetyl, 2-chloro-2-fluoroetyl, 2-bro- mo-2-fluoroetyl, 2,2,3,3-tetrafluoropropyl, 2,2,3,3,3- -pentafluoropropyl, 1,1,1,3,3,3-heksafluoroizopropyl, -,-_l,3-dichloro-l,1,-3,-3-tetrafluoroizopropy1, 1-chloro - -1,1,3,3,3-pentafluoroizopropyl, 1,3-difluoroizopropy 1 lub 2,2,3,3,4,4,4-heptafluorobutyl.Pierscien X moze korzsytnie oznaczac imidazol, 1,2,3-triazol, 1,2,4-triazol, pirazol, pirazyne, pirydy¬ ne, pirymidyne, lub 1,3,5-triazyne, przy czym kazdy z tych pierscieni moze posiadac, tam gdzie jest to "mozliwe, jeden lub dwa podstawniki wybrane sposród atomów fluoru, chloru, bromu, grup me¬ tylowych, metoksylowych, trifluorometyIowyeh, ; hydroksylowych i aminowych.Symbol A we wzorze 1 korzystnie oznacza rod¬ nik trimetylenowy, tetrametylenowy, pentametyle- nowy, tioetylenowy, tiotrimetylenowy, tiotetrame- tylenowy, tiopentametylenowy, oksymetylenowy, oksytrimetylenowy, oksytetrametylenowy, metyle- notiometylenowy, metylenotioetylenowy, metyleno- tiopropylenowy, metylenoksymetylenowy, metyleno- ksyetylenowy, etylenoksyetylenowy, oksy-2-metylo- etylenowy, tiopropylenotiometylenowy, oksypropy- lenoksylowy, oksyetylenoksymetylenowy, oksyety- lenotio, oksypropylenotio, metyleno-l,4-fenylenowy, etylenoksymetyleno-l,4-fenylenowy lub oksy-l,3-fe- nylenómetylenowy. Powyzsze znaczenia A we wzo¬ rze 1 czyta sie od lewa do prawa, tak aby pierwsza czesc danego rodnika laczyla sie z pierscieniem X, a ostatnia czesc tego rodnika laczyla sie z C(R4)=NR*. Tak na przyklad, gdy A oznacza rodnik tiotrimetylenowy, zwiazek o wzorze 1 zawiera czesc strukturalna o wzorze 5„ w którym pod¬ stawniki maja znaczenie wyzej podane.Korzystnym podstawnikiem w pozycji 5 pier¬ scienia utworzonego z Rs i R7 jest metyl, etyl, pro¬ pyl, butyl, grupa hydroksylowa, fenyl, pirydylo- metyl lub pirydyloetyl.W ponizszych 10 grupach wymienia sie korzystne pochodne guanidyny o wzorze 1, w którym zostaly podane korzystne znaczenia poszczególnych sym¬ boli, W obrebie kazdej z tych grup przez dobranie znaczen pozostalych symboli otrzymuje sie odpo¬ wiednie podgrupy korzystnych zwiazków. 1. R5 i R7 tworza razem pierscien triazolowy pod¬ stawiony w pozycji 5 rodnikiem l-6C-alkilo- 5 wym. 2. R3 i R7 tworza razem pierscien triazolowy pod¬ stawiony w pozycji 5 rodnikiem metylowym. 3. R2 oznacza atom wodoru, a R1 oznacza rodnik 2,2,2-trifluoroetylowy lub 2,2,3,3-terafluoropro- 10 pylowy. 4. Pierscien X nie posiada ewentualnych pod¬ stawników. 5. Pierscien X jest pierscieniem pirazolowym, 1,2,3-triazolowym, pirydynowym lub pirymidy- 15 nowym, z którym A laczy sie w pozycji 2. 6. A jest rodnikiem tetrametylenowym, pentame- tylenowym, oksytrimetylenowym, oksytetra- metylenowym, tiotrimetylenowym lub tiotetra- metylenowym. 20 7. A jest rodnikiem tetrametylenowym, oksytri¬ metylenowym lub tiotrimetylenowym. 8. Pierscien X jest pierscieniem pirydynowym lub pirymidynowym, z którym A laczy sie w po¬ zycji 2, A zas oznacza rodnik tiotrimetylenowy. 25 9. Pierscien X jest pierscieniem pirymidynowym, z którym A laczy sie w pozycji 2, zas A ozna¬ cza rodnik oksytrimetylenowy. 10. Pierscien X jest pierscieniem pirazolowym lub 1,2,3-triazolowym, A zas oznacza rodnik tetra¬ metylenowy.Konkretne zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalazku zostaly opisane w przytoczonych przy¬ kladach. Sposród nich korzystne • sa nastepujace zwiazki: 5-metylo - 3-{4-[3-/2-(2?2,2 - trifluoroetylo)guanidy- no/-pirazol-l-iloJ butylo}-1,2,4-triazol (przyklad II); 5-metylo-3-{4-[4-(2-2,2,3,3-tetrafluoropropylo)-gua- nidyno)-l,2,3-triazol-2-ilo]butylo}-1,2,4-triazol (przy¬ klad III); 5-metylo - 3-{3-[4-/2-(2,2,2 - trifluoroetylo)guanidy- no/-pirymid-2-ylotio]propylo}-1,2,4-triazol (przy¬ klad XXXIII); 5-metylo - 3-{3-[4-/2 - (2,2,3,3 - tetrafluoropropylo)- -guanidyno/-pirymid-2 - ylotio]propylo}-1,2,4 - triazol (przyklad XXXV); 5-metylo - 3-{4-[4-/2-(2l2,2 -trifluoroetylo)guanidy- no/-l,2,3-triazol-2 - ilo]butylo}-1,2,4 - triazol (przy¬ klad XLVIII); oraz farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne tych zwiazków z kwasami.Z powyzszej grupy szczególnie korzystne sa zwiazki z przykladów II i III.Odpowiednimi dopuszczalnymi pod wzgledem farmaceutycznym solami addycyjnymi zwiazków o wzorze 1 z kwasami sa przykladowo sole z kwa¬ sem solnym, bromowodorowym, fosforowym, siar¬ kowym, octowym, cytrynowym lub maleinowym.Wedlug wynalazku pochodne guanidyny o wzorze ogólnym 1, w którym podstawniki maja wyzej po¬ dane znaczenie wytwarza sie w ten sposób, ze zwiazek o wzorze 12, w którym R19 oznacza rodnik l-6C-alkilowy, trójfluorometylowy, hydroksylowy, l-6C-alkoksylowy, 6-lOC-arylowy, 7-llC-aryloalki- lowy, 2-6C-karboksyalkilowy, 2-6C-alkóksykarbo- nylowy, 3-lOC-alkoksykarbonyloalkilowy, l-6C-hyd- roksyalkilowy, heteroarylo-(l-^C)-alkilowy, turylo- 35 40 45 50 55 605 139 4*6 6 ?wnidazahMowy, tiadiazolilowy, oksadiazolilowy, tri- aztDdjllowy, pirazolilowy lub pirymidynowy, a pozo- stefte symbole .maja znaczenie wyzej podane, pod¬ daje *sie cjiklizacji Sieakpje mozna prowadnic-przez ogrzewanie sub- .stoBttu o cwzaue £2, .bez tuiycia troapuszczakiika lub roaciencaalmka, w temperaturze rap. w zakresie SO-^fiOO^e. \Moana takze proces *ten prowadzic w iuoapuszczalniku lub rozcieztczalriiku, rp w eta- h©lu, w ctemperatratrze wrzenia uzytego rozpuszczal¬ nika lub rozcienczalnika.X&Ay sposobem wedlug wynalazku .zostal wytwo¬ rzony arwiazek o wzorze 1 w postaci wolnej za¬ sady, /a wymagany jest ten zwiazek w postaci soli add^eyjnej ^ ^kwasem, zasade -te poddaje sie re¬ akcji z kwasem dajacym farmaceutycznie dopusz¬ czalny .anion.Pólproduktem do wytwarzania zwiazków 'wyj- iciowych jest zwiazek o -wzorze 17, R2, X, Z i A maja znaczenie wyzej podane. Ewia- .zgk ien -mozna otrzymac przez oddzielne wytwo- .raenie dwioch bocznych lancuchów przy wlasciwym pierscieniu X. ITak wiec, lewy lancuch mozna wy¬ tworzyc redukujac grupe nitrowa do aminowej, il«tóxa*z(kolei poddajecie reakcji z;izotioayjanianem R*R2N=C-=iS.i natkoniec otrzymanymtiomocznik pod¬ daje sie reakcji z amoniakiem-w obecnosci tlenku rteciowego. Sposób wytwarzania prawego lancucha moze byc rózny w zaleznosci od rodzaju pierscie¬ nia cX, od rodzaju atomu pierscieniowego, do któ¬ rego przylaczony jest A (to znaczy, ozy jest to wegiel.jazy azot) i od tego, czy w A znajduja sia, czy nie,.*wspomniane wyzej dodatkowe latomy lub .grupy* Gtiy;A aadnych dodatkowych grup nie za- ^w»ra,iaUiOwgdy.taka dodatkowa grupa ijest rodnik -fenylenowy, a c£ wytwarza JSde tpi*]?seien X, który prawy lancueh be&zie ?juz '/posdatfal w i danym miejscu. I tak, na ;przyklad, wytworzenie pierscienia X, którym jest pierscien! pirymidyny, moze polegac na reakcji od- Lpowiecfriio podstawionej ^amidy z 2-*chloroakrylo- nifcryiem3. wytworzeniem odpowiedniej pochodnej 4-atninopirymidyny, jak to zilustrowano w przy- .kAadzie vJV. cGdy wspomniana dodatkowa grupa :znajdujaca «de w A jest rodnik - cykloalkilenowy, ;4anouch mozna wytworzyc przez ^sprzezona addycje ^do iOdgpowted&iego xykloaikv2*en©rLu. i Gdy dodatko¬ wa sgrupa iw;-cA•¦jest nodnik winylenowy lub^fityny- cl*n ^wsttwójnego iMb potrójne^o wiazania' typowymi me- vtod»mi sprzegania.fGdy Z oznacza atom azotu, pna- wy lancuch ; mozna wytworzyc metoda . ©pisana \w przykladach I; i VIII.Zwiazek-*wejsciowy o -jcHfBorae iS, vwi«lefcóriym R13 oznacza grupe alkoksylowa, a pozostale podstawni¬ ki /maja znaczenie wyzej podane, mozna otrzymac • wychodzac tze zwiazku o.wzorze 17, przez traktowa¬ nie bezwodnym HC1 w rozcienczalniku lub rozpusz- .czajniku o wzorze R48-QH, np. j^k iopisano w «przy- J•kladach. I, liii*jw.rZwiazek^wyjsciowy o iwzorze 12 mozna otrzymac iwschodzac ze zwiazku o. wzorze 8, +w*tofcóPYm'<&** .ozaacza grupe ^wymienialna,^podda- jjaodgo retkeji'ze^zwiazkiem o wzorze 18, w któ¬ rym R19 ma znaczenie wyzej podane, Jak wspomniano na wstepie, pochodne guanidy¬ ny wytworzone sposobem wedlug wynalazku -blo¬ kuj-a dzialanie histaminy na receptory H-^2 {czyii sa jej antagonistami), hamuja wydzielanie kwasu i w zoladku i wobec tego sa uzyteczne w leczeniu wrzodów przewodu pokarmowego i innych chor6b spowodowanych lub zaostrzanych kwasota' soku zoladkowego, w tym wrzodów stresowych (ang. stress ulcers) i krwawienia zoladkowo-jelitowego ii wwynfiku urazu.Aktywnosc blokowania dzialania blstanilny na receptory H-2 zwiazków o -wzorze 1 mozna -wska¬ zac na podstawie loh 'hamowania -pozytywnej od¬ powiedzi chron©tropowej, wywolywanej ^histami^a, ii w samoistnie bijacym prawym przedsionku iswróki •morskiej, albo na podstawie ieh -zdolnosci do ^ha¬ mowania pobierania aminopiryny, wywd&mego histamina, xio przestrzeni kwasowej w ^komórkach przysciennych. 20 'Test na przedsionku iwinki ^morskiej przeprowa¬ dza sie nastepujaco: •Prawy -przedsionek swinki morskiej zawiesza sie -przy cisnieniu 1 -g (izotonicznym) w termostetowa- ¦nej *(«36°G) kapieli tkankowej (£5 ml) zawierajacej 25 utleniony (95% 02, WoOCfc) bufor «rebs<*Henseleita (pH 7,4). 'Tkanke pozostawia sie do stabilizacji na przeciag 1 -godziny i wlym czasie przemywa sie z— -^4 krotnie. Poszczególne skurcze rejestruje sie przy uzyciu przetwornika z wymuszanym przesunieciem, 30 -poprzezlaeznik-tensometryczny i chwilowe szybkosci mierzy sie za-pomocakardiotachometru. -sie odpowiedz kontrolna na 1 pM. histaminy, -po czym-tkanke-przemywa -sie trzykrotnie, i pozostawia do - zrównowazenia -do podstawowej szybkbs«i.''Po 35 15-minutowym -zrównowazeniu jdodaje sieill$»towa- -ny-zwiazek *k uzyskania- pozadanego -stezenia1»kon¬ cowego. Po 10 minutaeh od -dodania -testowranego zwiazku dodaje sie ponownie lliistamine Al pM) i -znajduje odpowiedz -na histamine -w -obecnosci 40 testowanego-zwiazku-w^-porównaniu do odpowiedzi kontrolnej na -sama histamine. 'Wynik .pipzedetawia sie -jako procentowosc odpowiedzi kontrolnej --na histamine. ^Nastepnie w-typowy sposeb-anajduje-sie stala dysoejacji pozornej -testowanego • zwiazku.« Test z aminopiryna -polega na ^nastepujacym -postepowaniu.Zoladkowa sluzówke bialego ^nólika -z -Nowej Zelandii -usuwa sie -z -podstawowego --miesnia i -przemywa * Buforem 1 (zawierajacym w^l ^Ltarze - *o o,OOT -g NatCl, -0;201 -g RC1, -0,113 -g-l*azflP04, 0*304 g ^KHi^POi, * 0,132 g- GaGU-^IiO, • 0;1^1 g-*MgGlrI ^ g -glttkozy i do^-owadzonym 4o~pH 7^4 za pomoca L-NaOH). nastepnie Marike sie sieka, -zawiesza *w LBuforze 1 i -przemywa -trzykrotnie ^¦Buforem »1. 55 Potem * tkanke-zawiesza - sie -w -osrodku^d^speFgu- jacym {kolagenaza l-(Sigma Chemioal €o., *4yp hV, 100 mg i albumina z surowicy *wolowej"flffliest-La- loratories Ltd., frakcja *-V 10 -mg)-w »©Ufopze 1 -H0a-lttl);vfi0 ml na 10 g-nettotkanki}-i« poMaje in- w kubacji w4 30^G i przy-pH* i;4r-(pr^y-oia^lym^^praw- dzaniu) podezas -mieszaHia—w.-Mmo*ier-ze»44eRu;*Po * 30-*nin«tach *tkanke-^ezestawia^sie/^do - o{MiUlfM^fia na-'-dno i usuwa- oieez^ pFzez*«dekantecje.tnastepnie dodaje sie swiezy, osrodek dyspergujacy^50~nil »jia 05 AO ^^wilgotnej^tkawW i kon4j^uaje 4ak«Jacje^o7 139 436 8 40—60 minutach inkubowania tkanka glównie jest rozproszona w postaci gruczolów i calych komórek.Pozostale wieksze kawalki tkanki usuwa sie przez odsaczenie na sitku nylonowym. Mieszanine gru¬ czolów i komórek oddziela sie przez odwirowanie przy 200Xg i zawiesza w Buforze 1 zawierajacym 1% albuminy z surowicy wolowej (Miles Labora¬ tories Ltd, frakcja V). Na koniec gruczoly i ko-, morki przemywa sie 3-krotnie Buforem 1 i zawie¬ sza w Buforze 2 [zawierajacym Eagles MEM (500 ml), aprotynine (Sigma Chemical Co., 10 mg) i KEPES (kwas 2-[4-(2-hydroksyetylo)-piperazyn-l- -ylojetanosulfonowy, 150 mM, 20 ml), doprowadzo¬ nym do pH 7,4 za pomoca NaOH, 150 ml na 10 g tkanki netto].Zawiesine tkanki, przed uzyciem, przez co naj¬ mniej godzine miesza sie w 32°C w atmosferze tlenu. Zawiesine tkanki inkubuje sie przez 20 mi¬ nut z testowanym zwiazkiem i aminopiryna (10/^M) znaczona C14 przy grupie dwumetyloaminowej (0,1 /li Cl/ml). Nastepnie wywoluje sie pobór ami- nopiryny przez dodanie histaminy i inhibitora fos- fodiesterazy ICI 63197 (Biochem. Soc. Special Pu- blication 1, 1973 str. 127—132) do koncowego ste¬ zenia, odpowiednio 10-5M i 5X10~7M. Po 18 minu¬ tach komórki/gruczoly oddziela sie od osrodka przez przesaczenie zawiesiny przez filtry z mikro- wlókna szklanego. Komórki/gruczoly szybko (kró¬ cej niz 10 sekund) przemywa sie trzykrotnie Bu¬ forem 1 oziebionym w lodzie. Aminopiryne C14 za¬ trzymana przez tkanke oznacza sie za pomoca .licznika scyntylacyjnego i oblicza stopien hamowa¬ nia przez testowany zwiazek pobierania aminopiry- ny w stosunku do próby kontrolnej. Po czym z ca¬ lej serii prób przeprowadzonych z róznymi steze¬ niami oblicza sie graficznie stezenie testowanego zwiazku powodujace SO^/o hamowania.Wszystkie zwiazki przytoczone w tym opisie i przykladach badano badz w tescie z przedsion¬ kiem swinki morskiej badz w tescie z aminopiryna.Wszystkie, które byly badane w tescie z przedsion¬ kiem swinki morskiej wykazywaly aktywnosc przy stezeniu kapieli 10 ^M lub mniejszym, a bardziej aktywne zwiazki przy tym stezeniu calkowicie ha¬ mowaly odpowiedz. Wszystkie zwiazki w tescie z aminopiryna dawaly 50% hamowania pobierania aminopiryny przy stezeniu ponizej 3 ^m.Hamowanie wydzielania kwasu w zoladku mozna wykazac w standardowych testach, na przyklad zdolnosc zwiazku o wzorze 1, podanego dozylnie do przewodu pokarmowego lub doustnie, do hamo¬ wania wydzielania soku zoladkowego, np. u szczu¬ rów lub psów z przetokami gastrycznymi lub z od- nerwionymi torebkami dna zoladka. Wydzielanie soku zoladkowego pobudza sie przez podanie srodka ppbudzajacego, np. histaminy, pentagastryny, be- tanocholu lub pozywienia.Test na szczurach przeprowadza sie nastepujaco.Samice szczura (200—300 g) usypia sie przez do¬ miesniowe wstrzykniecie uretanu (1,3 g/kg) i cew- kuje tchawice. Miekka rurke wpuszcza sie przez przelyk do zoladka i zabezpiecza przez zawiazanie w okolicy szyi.. Rurke plastykowa (o srednicy 3 mm) z wieloma otworami wprowadza sie do zo¬ ladka przez naciecie w dwunastnicy i umocowuje w miejscu przez przewiazanie wokól odzwiernika.Do zoladka poprzez przelyk wprowadza sie solanke (9 g NaCl/1) w ilosci 1 ml/min i odbiera przez 10 minut do zlewek przez otwór odzwiernika. Wy¬ dzielanie kwasu pobudza sie przez domiesniowe podanie specyficznego agonisty H-2, dimapritu, w dawce 10 mg/kg, a nastepnie przez infuzje w ilosci 30 mg/kg/godz. Ilosc wydzielonego kwasu oznacza sie przez miareczkowanie 10-minutowych próbek do punktu koncowego pH 6,4, stosujac 20 mM NaOH.Gdy wydzielanie osiagnie plateau (trzy kolejne od¬ czyty w granicach 5%), podaje sie testowany zwia¬ zek dozylnie przez rurke umieszczona w lewej szyj¬ nej zyle zewnetrznej. Nastepnie wydzielanie mierzy sie przez 2 godziny. Dla kazdego testowanego zwiazku przygotowuje sie podstawowy roztwór (10 mg/ml DMSO), który rozciencza sie odpowiednio solanka, aby uzyskac roztwór do wstrzykiwan w dawce objetosciowej 1 ml/kg (DMSO<2°/o).Testy na psach z chronicznymi przetokami prze¬ prowadza sie nastepujaco.Suke psa gonczego czystej rasy (9—12 kg), po¬ siadajaca przetoke gastryczna, glodzi sie przez noc, podajac wode ad lib. Podczas doswiadczenia pies jest lekko przytrzymywany w pozycji stojacej. Gdy testowany zwiazek bada sie droga dozylna, prze¬ toka jest otwarta i po upewnieniu sie, ze w ciagu 30 minut nie zachodzi podstawowe wydzielanie, rozpoczyna sie ciagla infuzje dozylnie srodka po¬ budzajacego wydzielanie (0,5 ^mola/kg/godz. hista¬ miny lub 2 ^g/kg/godz. pentagastryny) w solance (15 ml/godz.). Próbki kwasu zoladkowego zbiera sie co 15 minut. Oznacza sie objetosc kazdej próbki i 1 ml miareczkuje sie 100 ml NaOH w celu ozna¬ czenia stezenia kwasu. Gdy wydzielanie osiagnie plateau (1—2 godziny) podaje sie dozylnie testo¬ wany zwiazek w solance i odbiera próbki przez dalsze 2—3 godziny i w tym czasie nieprzerwanie doprowadza sie srodek pobudzajacy wydzielanie.Gdy testowany zwiazek bada sie poprzez zola¬ dek, przez 30 minut upewnia sie, ze nie zachodzi podstawowe wydzielanie i wprowadza sie do zo¬ ladka, poprzez wtyczke dozujaca umieszczona w przetoce, testowany zwiazek zawarty w 25 ml 0,5'Vo wag./obj. hydroksypropylometylocelulozy z dodatkiem 0,1'% wag./obj. srodka powierzchniowo czynnego „Tween" 80 w wodzie („Tween" zastrze¬ zona nazwa handlowa). Po godzinie przetoke otwie¬ ra sie ponownie i natychmiast rozpoczyna infuzje srodka pobudzajacego wydzielanie, jak wyzej. Po¬ dobnie oznacza sie objetosci zebranych próbek i porównuje osiaganie plateau wydzielania kwasu z podobnym osiagnieciem u zwierzecia kontrolnego, któremu wprowadzono do zoladka sam nosnik.Gdy testowany zwiazek bada sie droga doustna, podaje sie go w kapsulce zelatynowej z 15 ml wody. W godzine potem otwiera sie przetoke i na¬ tychmiast rozpoczyna dozylne podawanie srodka pobudzajacego wydzielanie soku zoladkowego. Od¬ bierane próbki oznacza sie jak wyzej i porównuje osiaganie plateau u zwierzecia, któremu podaje sie testowany zwiazek i u zwierzecia kontrolnego.Test na psie z odnerwionymi torebkami zoladka (ang. fundic pouches) przeprowadza sie nastepu¬ jaco. ^ 10 15 20 25 30 35 40 45 59 « 55 CO139 436 9 10 Samce psa gonczego (14—22 kg) poddaje sie za¬ biegowi usuniecia nerwu blednego z torebek zo¬ ladka w okolicy gruczolów dna, metoda Rudick'a et. al. (J. Surg. Res., 1967, 7, 383). Nastepnie psy pozostawia sie na okres 4—6 tygodni, by doszly do siebie po tym zabiegu chirurgicznym, a nastepnie na okres 2—3 miesiecy potrzebny do przeprowa¬ dzenia cwiczen i standaryzacji odpowiedzi wydzie¬ lania. Przed uzyciem do badan psy glodzi sie przez 23 godziny (woda ad lib.) i podczas doswiadczen lekko podtrzymuje sie je w plóciennych pasach. Po przemyciu torebki woda, podaje sie podskórnie histamine w ilosci 10 ^ug/min. Ta dawka srodka po¬ budzajacego powoduje wzrost wytwarzania kwasu ponizej maksimum (60—90l3/o maksimum) u wszyst¬ kich uzytych psów. Wydzieliny z torebek zbiera sie w okresach 15-minutowych do kalibrowanych szklanych probówek i objetosc odmierza z doklad¬ noscia do 0,1 ml. Próbke 500 ml rozciencza sie 5 ml solanki i miareczkuje do pH 7 za pomoca 100 mM NaOH. Calkowita ilosc kwasu oblicza sie z przemnoz.enia stezenia kwasu przez objetosc wydzielonego soku. Zwiazki podaje sie dozylnie (0,1 ml/kg) przez zyle odpromieniowa, albo doustnie w kapsulkach zelatynowych, po osiagnieciu pla- teau wydzielaniu (trzy kolejne odczyty w grani¬ cach 10%). Wydzielanie mierzy sie przez okres 3 godzin po podaniu testowanego zwiazku.Wyniki uzyskane w testach z przedsionkiem i aminopiryna sa przepowiednia aktywnosci w tes¬ tach na szczurach i psach.W testach na szczurach i psach nie stwierdzono jawnych objawów toksycznych lub dzialan ubocz¬ nych. Zwiazki takie, jak 5-metylo-3-{4-[3-/2-(2,2,2- -trifluoroetylo)guanidyno/pirazol -1-ilo]butyl o}-1,2,4- -triazol i 5-metylo-3-{4-[4-/2-(2,2,3,3-tetrafluoropro- pylo)-guanidyno/-l,2,3-triazol-2-ilo] butylo} -1,2,4-tria- zol, podawano dozylnie grupom dwóch uspionych szczurów i czterech nie usypianych myszy w daw¬ kach, które byly, odpowiednio 10-krotnie i 100-krot- nie wyzsze (w mg/kg) od tych, które powodowaly fi0°/o^hamowanie wydzielania soku zoladkowego u uspionych szczurów. Nie stwierdzono zadnych objawów toksycznych u zadnego z dawkowanych zwierzat.Wiele zwiazków otrzymywanych sposobem wed¬ lug wynalazku hamuje wydzielanie kwasu, przy czym hamowanie to przez wiele godzin bardzo nie¬ znacznie lub wcale nie spada ponizej hamowania szczytowego.W znanych antagonistach H-2 grupa N-metylo- cyjanoguanidynowa moze w ciele ssaków zmienic sie w mutagenna grupe N-nitrozo-N-metylocyjano- guanidynowa (Pool et al., Toxicology, 1979, 15 69) W zwiazkach o wzorze 1, wytworzonych sposobem wedlug wynalazku, odpowiednia grupa, C(R4) =NR3, jest oporna w reakcji z kwasem nitrozowym w za¬ kresie pH 1—4 (Baum et al., J. Chem. Research (S), -1980, 212—213).Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalaz¬ ku moga byc stosowane w postaci srodków far¬ maceutycznych, w których aktywny zwiazek wy¬ stepuje w farmaceutycznie dopuszczalnym rozcien¬ czalnikiem lub nosnikiem, Postacie uzytkowe tych srodków moga byc np. do podawania doustnego, doodbytniczego, pozaje¬ litowego lub do stosowania miejscowego i wytwa¬ rzane w znany sposób jako np. tabletki, kapsulki, 5 wodne lub olejowe roztwory lub zawiesiny, emul¬ sje, proszki do dyspergowania, czopki wyjalowione, przeznaczone do wstrzykiwan, wodne lub olejowe roztwory lub zawiesiny, a takze zele, kremy, mascie i plyny do przemywan.Srodek farmaceutyczny przeznaczony do poda¬ wania doustnego, doodbytniczego lub pozajelitowe- go moze oprócz zwiazku o wzorze 1 zawierac do¬ datkowe i inne znane leki takie jak srodki zobo¬ jetniajace kwas, np. mieszanine wodorotlenku gli¬ nu z wodorotlenkiem magnezu, zwiazki antypepsy- nowe, np. pepstatyne, inne zwiazki antagonisty H-2, np. cimetidyne lub ranitidine, srodki leczace owrzodzenia, np. karbenoksolon lub sole bizmutu, srodki przeciwzapalne, np. ibuprofen, indometacy- ne, naproksen lub aspiryne, prostaglandyny, np. 16,16-dimetyloprostaglandyne H2, klasyczne srodki antyhistaminowe (antagonisty H-l), np. mepirami- ne lub diphenhydramine, srodki antycholinergiczne, np. atropine lub bromek propanteliny, srodki uspa¬ kajajace, np. diazepam, chlordiazepoksyd lub phe- nobarbital. %Srodek farmaceutyczny do stosowania miejscowego moze dodatkowo zawierac, oprócz zwiazku o wzorze 1, jeden lub wiecej klasycznych antyhistamin, np. mepiramine lub diphenhydrami¬ ne i/lub jeden lub wiecej srodków przeciwzapal¬ nych, np. fluocynolen lub triamcynolon.Preparat do miejscowego stosowania lnoze za¬ wierac 1—10D/o wag. zwiazku o wzorze 1. Korzystna postacia srodka zawierajacego zwiazek o wzorze 1 jest srodek doustny w dawkach jednostkowych, np. tabletkach lub kapsulkach, zawierajacych 5— —500 mg skladnika aktywnego o wzorze 1, a takze postacie do wstrzykiwan dozylnie, podskórnie lub domiesniowo, zawierajace 0,1—10°/o w zwiazku o wzorze 1.Srodki farmaceutyczne zawierajace pochodna guanidyny o wzorze 1 sa w zasadzie przeznaczone dla ludzi w celu leczenia wrzodów przewodu po¬ karmowego i innych objawów powodowanych lub zaostrzanych dzialaniem kwasu zoladkowego i po¬ daje sie je tak samo jak cimetidine, z uwzglednie¬ niem sily dzialania nowego srodka przy dobieraniu dawkowania. Tak wiec pacjent powinien otrzymac dawke doustna w zakresie 5—500 mg korzystnie 10—100 mg pochodnej guanidyny, albo dawke do- zylna,podskórna, domiesniowa 0,5—50 mg, ko¬ rzystnie 2—20 mg pochodnej guanidyny, przy tym srodek mozna podawac 1—4 razy dziennie, ko¬ rzystnie raz dziennie. Dawka doodbytnicza jest mniej wiecej taka sama jak dawka doustna. Sro¬ dek mozna podawac rzadziej niz 1—4 razy dzien¬ nie, jesli zawiera odpowiednia wielokrotnosc po¬ chodnej guanidyny.Wynalazek ilustruja nizej przytoczone przyklady.Widma NMR sa podane w ów stosunku do tetra- metylosilanu (8=O) jako wzorca wewnetrznego (s = singlet, d = dublet, t = triplet, q = kwartet, m = multiplet, br = szeroki, od ang. „broad"). Tem¬ peratury podane sa w stopniaeh Celsjusza. Poza tym stosowano miedzynarodowe skróty dla naj- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60139 436 11 12 bardziej znanych rozpuszczalników, a mianowicie: HOAc = kwas octowy DMF = dwumetyloformamid eter = eter dwuetylowy MeOH = metanol DMSO = sulfotlenek dwumetylowy EtOH = etanol THF = czterowodorofuran EtOAc = octan etylu ; Zwraca sie uwage na fakt, ze 3-nitropirazol (przyklad I) jest niebezpiecznym zwiazkiem wybu¬ chowym.Przyklad I. Roztwór 0,94 g nitrylu kwasu <5-{3-[2-(2,2,Z-trifluoroetylo)guanidynoJpirazol-l-ilo}- -walerianowego w 10 ml chloroformu i 10 ml MeOH nasycono w 0° gazowym HC1 i mieszanine utrzymywano w 5° przez 24 godziny. Po odparo¬ waniu w prózni w 40° lotnej substancji, pozostaly syrop oziebiono w lodzie i zadano 50 ml 10% wag./obj. roztworu wodnego weglanu potasu ozie¬ bionego w mieszaninie wody z lodem. Otrzymany oleisty osad ekstrahowano chloroformem, wysuszo¬ no i odparowano w prózni, otrzymujac imino-eter w postaci oleju. 0,5 g otrzymanego imi- jipeteru rozpuszczono w 5 ml MeOH i dodano 0,173 g acetohydrazydu. Roztwór utrzymywano w 20°C przez 48 godzin, po czym odparowano w prózni substancje lotne i pozostalosc roztarto w mieszaninie 9 :1 obj. eteru i EtOH. Wykrystali¬ zowala N-acetyloamino-5- {3-[2-(2,2,2-trifluoroetylo)- -guanidyno]pirazol -l-ilo}-waleroamidyna o 1.1. 142—144°.Zwiazek wyjsciowy otrzymano nastepujaco. 6,16 g pasty stanowiacej 61% wag. zawiesine wo¬ dorku sodu.w cieklej parafinie dodano porcjami w ciagu 30 minut do roztworu 17,4 g 3-nitropira- zohr w 150 ml suchego DMF, stosujac zewnetrzne chlodzenie lodem w celu utrzymania temperatury 20^30°. Mieszanine mieszano przez 45 minut i do prawie klarownego roztworu dodano w czasie 30 minut w 25—30° 25 g nitrylu kwasu 5-bromo- walerianowego. Mieszanine mieszano przez 4 go¬ dziny, po czym dodano 450 ml wody i 450 mlEtOAc.Oddzielono górna warstwe, z której po wysuszeniu (MgS04 i odparowaniu w prózni otrzymano olej, stanowiacy mieszanine nitrylu kwasu 5-(3-nitropi- r&zol-l-ilowalerianowego i nitrylu kwasu 5-(5- -nitropirazol-l-ilb)walerianowego. Olej ten podzie¬ lono na dwie 15 g porcje, które frakcjonowano na wypelnionej krzemionka kolumnie o srednicy 3,5 cm i dlugosci 100 cm, eluoWanej pod cisnieniem 0,2 MPa mieszanina 3 : 7 obj. EtOAc i eteru nafto¬ wego o twrz. 60-^-80°. Najpierw Zostal wymyty izomer 1,5, a potem izomer 1,3. Nitryl kwasu 5-(3- -riitropirazol-l-ilo)walerianowego mial t.t. 32—33°.Do roztworu 9,16 g nitrylu kwasu 5-(3-nitropira- zol-1-ilo) walerianowego w 200 ml suchego THF dodano 1,8 g 5% wag. palladu na weglu i miesza¬ no w 20° w atmosferze wodoru. W czasie 4 godzin pochloniete zostalo 3,2 1 wodoru. Po odsaczeniu ka¬ talizatora i odparowaniu w prózni przesaczu otrzy¬ mano nitryl kwasu 5-(3-amino-pirazol-l-ilo)-wa- lerianowego w postaci oleju. Do roztworu 7,0 g nitrylu kwasu 5-(3-aminopirazol-l-ilo)walerianowe- go w 25 ml acetonitrylu dodano 6,02 g 2,2,2-triflu- oroetyloizotiocyjanianu. Po 15 minutach odparowa¬ no w prózni rozpuszczalnik, otrzymujac nitryl kwa¬ su 5-{3-[3-(2,2,2-trifluoroetylo)-tioureido]pirazol-l- 5 -ilo} walerianowego w postaci bialych krysztalów o 1.1. 96—98°. 12,5 g otrzymanego tiomocznika rozpuszczono w 120 ml 8M amoniaku w EtOH, dodano 12,8 g tlenku rteciowego i mieszanine mieszano w 20° przez 10 30 minut. Mieszanine przesaczono i przesacz odpa¬ rowano w prózni, otrzymujac nitryl kwasu 5-{3-[2- -(2,2,2-trifluoroetylo)-guanidyno]pirazol - 1 - ilo}-wa¬ lerianowego w postaci oleju. Próbke oleju rozpusz¬ czono w acetonie i dodano 5 równowazników molo- 15 wych kwasu maleinowego. Eter, dodany do otrzyma¬ nego klarownego roztworu spowodowal wykrysta¬ lizowanie maleinianu o 1.1. 123—125°. 20 Przyklad II 0,141 g N-acetyloamino-5-{3-[2- -(2,2,2 - trifluoroetylo)guanidyno]pirazol - 1 - ilo}-wa- leroamidyny ogrzewano w 160° przez 12 minut, po czym otrzymany szklisty produkt rozpuszczono w 1 ml acetonu zawierajacego 0,056 g kwasu maleino¬ wego. Po dodaniu eteru wykrystalizowal dima- 25 leinian 5-metylo - 3-{4-[3-/2-(2,2,2 - trifluoroetylo)- guanidyno/-pirazol-l-ilo]butylo}-l,2,4-triazolu o t.t. 125^130°.Przyklad III. Roztwór 0,23 g acetohydrazydu i 1,0 g 5-{4-[2-(2,2,3,3-tetrafluoropropylo)guanidyno]- 30 -l,2,3-triazol-2-ilo}waleroimidynianu metylu w 15 ml MeOH mieszano w temperaturze pokojowej przez 5 dni. Roztwór odparowano do sucha i roz¬ puszczona w EtOH pozostalosc ogrzewano pod chlodnica zwrotna przez 18 godzin. Po odparowa- 35 niu roztworu otrzymano surowy produkt, który oczyszczono metoda sredniocisnieniowej chromato¬ grafii cieczowej w kolumnie z zelem krzemionko¬ wym, stosujac jako eluent mieszanine 9 :1 : 0,1 obj. CH2C1,2, MeOH i wodnego amoniaku o c. wl. 40 0;880. Otrzymano 0,7 g 5-metylo-3-{4-[4-/2-(2,2,3,3- -tetrafluoropropylo)-guanidyno/-l,2,3 - triazol - 2-ilo]- butylo}-l,2,4-triazolu w postaci oleju. Próbka prze¬ ksztalcona w di(hydromaleinian) miala t.t. 109— —112°. 45 Zwiazek wyjsciowy otrzymano nastepujaco.Roztwór 2,2 g nitrylu kwasu 5-(4-amino-l,2,3-tria- zol-2-ilo)walerianowego i 2,3 g 2,2,3,3-tetrafluoropro- pyloizotiocyjanianu w 20 ml acetonitrylu mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Mieszanine 50 odparowano do sucha i pozostalosc roztarto z EtOH i eterem naftowym o t. wrz 60—80° Po krystali¬ zacji z EtOH otrzymano 2,7 g nitrylu kwasu 5-{4- -[3-(2,2,3,3 -tetrafluoropropylo)tioureido] - 1,2,3 - tria- zol-2-ilo}walerianowego o 1.1. 99—101° po krysta- 55 lizacji z EtOH.Roztwór 2,0 g nitrylu kwasu 5-{4-[3-(2,2,3,3-tetra- fluoropropylo)tioureido]- 1,2,3 - triazol-2-ilo}waleria¬ nowego w 50 ml 6M amoniakalnego roztworu MeOH zadano podczas mieszania w temperaturze co pokojowej 2,5 g tlenku rteciowego i mieszanine mieszano w tej temperaturze przez 3 dni. Po prze¬ saczeniu i odparowaniu mieszaniny otrzymano 2,0 g nie oczyszczonego nitrylu kwasu 5-{4-[2-(2,2,3,3- -tetrafluoropropylo)guanidyno]- l,2,3-triazol-2 -ylo}- C5 walerianowego.13 139 436 14 Roztwór 1,0 g otrzymanego powyzej nitrylu w mieszaninie 15 ml CHC13 i 10 ml MeOH nasycono w 0° gazowym chlorowodorem. Mieszanine utrzy¬ mywano w 5° przez 2 dni w szczelnie zamknie¬ tej kolbie i odparowano do sucha. Otrzymany chlo¬ rowodorek rozpuszczono w CH2C12, roztwór prze¬ myto nasyconym wodnym NaHC03, wysuszono (MgS04) i odparowano, otrzymujac 1,0 g 5-{4-[2- -(2,2,3,3-tetrafluoropropylo)guanidyno]-1,2,3 - triazol- -2-ilo}-waleroimidynianu metylu w postaci oleju, który uzyto bez dalszego oczyszczania.Przyklad IV. Przyklad ten ilustruje sposób wytwarzania zwiazku wyjsciowego.Mieszanine 0,37 g mrówczanu etylu, 0,6 g pro- pionianu etylu i 0,5 g 50% wag./obj. zawiesiny wo¬ dorku sodu w oleju mineralnym ogrzewano pod chlodnica zwrotna z 15 ml eteru zawierajaceg3 1 krople EtOH. Po 2 godzinach odsaczono bialy osad i ogrzewano go pod chlodnica zwrotna przez 24 godziny w roztworze 0,75 g chlorowodorku 5-{4-[2 - (2,2,2 - trifluoroetylo)guanidyno] pirymid - 2- -ylo}waleroamidyny w 10 ml MeOH. Mieszanine odparowano do sucha i pozostalosc ekstrahowano 20 ml rozcienczonego wodnego HOAc i lOmlEtOAc.Warstwe wodna oddzielono, doprowadzono odczyn do pH okolo 7 za pomoca wodnego wodoroweglanu sodu i mieszanine ekstrahowano EtOAc w ilosci 2X20 ml. Polaczone warstwy octanowe odparowano do sucha i pozostalosc oczyszczono metoda prepa¬ ratywnej chromatografii cienkowarstwowej, stosu¬ jac jako eluent mieszanine 8 :2 : 0,1 obj. chlorofor¬ mu, MeOH i wodnego amoniaku o c. wl. 0,83, z plytek zebrano wlasciwy produkt i po roztarciu z acetonitrylem otrzymano 0,1 g 4-hydroksy-5-me- tylo - 2-{4-L4-/2-(2,2,2 - trifluoroetylo/guanidyno)piry- mid-2-ylo]butylo}pirymidyny o 1.1. 210—212°.Zwiazek wyjsciowy otrzymano nastepujaco. 75 g 5-cyjanowaleroimidynianu etylu mieszano przez 18 godzin w 200 ml MeOH zawierajacego 28,4 g chlorku amonowego. Mieszanine przesaczono, przesacz odparowano do sucha i pozostalosc ogrze¬ wano pod chlodnica zwrotna w 250 ml EtOH za¬ wierajacego 285 ml trójetyloaminy i 106 g 2-chloro- akrylonitrylu. Po 2 godzinach mieszanine oziebiono, dodano do 1 1 wody i doprowadzono pH miesza¬ niny do 4 za pomoca HOAc. Nastepnie mieszanine zadano weglem drzewnym, przesaczono i przesacz ekstrahowano 300 ml EtOAc. Oddzielono warstwe wodna, pH doprowadzono do 9 za pomoca wodnego NaOH i mieszanine ekstrahowano EtOAc w ilosci 2X500 ml. Polaczone ekstrakty odparowano do sucha i pozostalosc krystalizowano z acetonitrylu, otrzymujac 16 g nitrylu kwasu 5-(4-aminopirymid- -2-ylo)walerianowego.Mieszanine 30 g otrzymanego nitrylu i 30 g 2,2,2- -trifluoroetyloizotiocyjanianu w 50 ml acetonitrylu ogrzewano pod chlodnica zwrotna przez 18 godzin.Mieszanine odparowano do sucha i pozostalosc roz¬ puszczono w nasyconym roztworze amoniaku w MeOH. Do roztworu dodano podczas mieszania 48 g tlenku rteciowego i po 2 godzinach mieszanine przesaczono przez ziemie okrzemkowa. Przesacz odparowano dtf sucha i pozostalosc roztarto z ete¬ rem. Po odsaczeniu osadu otrzymano 39 g nitrylu kwasu 5-{4-[2-(2,2,2-trifluoroetylo)guanidyno]-piry- mid-2-ylo} -walerianowego.Roztwór 39 g otrzymanego nitrylu w mieszaninie 250 ml CHC13 i 150 ml MeOH. oziebiono do —10° i nasycono gazowym chlorowodorem. Mieszanine odstawiono na 60 godzin w 0°, odparowano do sucha i dodano oziebiona do 5° mieszanine 100 g weglanu potasu w 300 ml wody. Otrzymana mie¬ szanine ekstrahowano CHC13 w ilosci 2X200 ml, polaczone ekstrakty organiczne wysuszono (MgSOJ, odparowano do sucha i pozostalosc mieszano w 150 ml MeOH z 7 g chlorku amonowego. Po 3 go¬ dzinach mieszanine przesaczono i dodano 500 ml eteru. Po odsaczeniu wytraconego osadu otrzy¬ mano 30 g chlorowodorku 5-{4-[2-(2,2,2-triflu- oroetylo)-guanidynolpirymid - 2-ylo}waleroamidyny, który uzyto bez dalszego oczyszczania.Przyklad V. Roztwór 0,5 g 5-{4-[2-(2,2,2-tri- fluoroetylo)guanidyno] pirymid - 2-ylo}-waleroimidy- nianu metylu i 0,4 g metanosulfonamidu w 4 ml MeOH odstawiono na 2 dni, po czym odparowano do sucha. Pozostalosc oczyszczono metoda prepa¬ ratywnej chromatografii cienkowarstwowej, stosu¬ jac jako eluent mieszanine 8 :2 : 0,1 obj. chloro¬ formu, MeOH i wodnego amoniaku o c. wl. 0,880.Wlasciwe pasmo wydzielono i zadano kwasem ma- leinowym w mieszaninie acetonu i eteru, otrzymu¬ jac z wydajnoscia 12Pfa 14 g hydromaleinianu N-metylosulfonylo-5-{4-[2-(2,2,2 - trifluoroetylo)gua- nidyno]pirymid-2-ylo}waleroamidyny o 1.1. 136— —138°. pTTyklad VI. Roztwór 0,5 g 5-{4-[2-(2,2,2-tri- fluoroetylo)guanidyno]pirymid - 2 - ylo}waleroimidy- nianu metylu W 6 ml MeOH zadano 0,28 g karba- zanianu etylu i roztwór odstawiono na 18 godzin.Mieszanine odparowano do sucha i pozostalosc roz¬ tarto z mieszanina eteru i EtOH, otrzymujac z wy¬ dajnoscia 65^/ft, 0,39 g N-etoksykarbonylo-5-{4-[2- -(2,2,2- trifluoroetylo)guanidyno]pirymid - 2 - ylo}Wa¬ leroamidrazon o 1.1 137—139°.Przyklad VII. 0,21 g N-etoksykarbonylb-5- -{4-[2-(2,2,2-trifluoroetylo)guanidyno]pirymid-2-ylo}- -waleroamidrazonu ogrzewano w 150° przez 10 mi¬ nut. Otrzymany szklisty produkt krystalizowano z acetonu, otrzymujac 0,118 g 5-hydroksy-3-{4-[-/2- -(2,2,2-trifluoroetylo)guanidyno/-pirymid-2-ylo]buty- lo}-l,2,4-triazolu w postaci bialego ciala stalego o 1.1. 209i—210°.Przyklad VIII. Mieszanine 0,6 g 5-{5-[2-(2,2,2- -trifluoroetylo)guanidyno]tetrazol - 2-ilo}-waleroimi- dynianu metylu 0,2 g acetoksyhydrazydu i 20 ml MeOH mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Po odparowaniu mieszaniny pozostalosc roztarto z eterem zawierajacym slady EtOH i prze¬ saczono, otrzymujac 0,5 g N-acetyloamino-5-{5-[2- -(2,2,2-trifluoroetylo)guanidyno]-tetrazol - 2-ilo}-wa- leroamidyny. Próbka otrzymanego zwiazku, po roz¬ tarciu z EtOH i przesaczeniu, miala 1.1. 159—161° (rozklad).Zwiazek'wyjsciowy otrzymano nastepujaco.Mieszanine 8,5 g 5-aminotetrazolu, 4,0 g NaOH i 40 ml wody zadano podczas mieszania w tempe¬ raturze pokojowej roztworem 16,2 g nitrylu kwasu 5-bromowalerianowego w 160 ml acetonu i ogrze- 10 15 20 25 30 St 40 45 50 55 N139 436 15 16 wano pod chlodnica zwrotna przez 4 godziny. Po odparowaniu rozpuszczalnika pozostalosc ekstraho¬ wano woda i EtOAc. Warstwe organiczna oddzie¬ lono, wysuszono (MgS04) i odparowano otrzymujac oleiste cialo stale. Produkt ten roztarto z eterem, przesaczono i przesacz odparowano, otrzymujac 11,5 g oleju. Otrzymany olej oczyszczono na ko¬ lumnie chromatograficznej z zelem krzemionko¬ wym, stosujac EtOAc jako eluent i otrzymano 2,7 3 czesciowo oczyszczonego nitrylu kwasu 5-(5-amino- tetrazol-2-ilo)walerianowego o 1.1 59—61°. 1,0 g nitrylu kwasu 5-(5-aminotetrazol-2-ilo)wa- lerianowego stopiono i zadano 1,0 ml 2,2,2-triflu- oroetyloizotiocyjanianu. Mieszanine utrzymywano w temperaturze pokojowej przez noc. Otrzymano bialy, staly'produkt, który roztarto z eterem nafto¬ wym o t. wrz 60—80° i przesaczono. Otrzymano 1,5 g czesciowo oczyszczonego nitrylu kwasu 5-{5- -[3-(2,2,2 - trifluoroetylo)tioureido]tetrazol-2-ilo}-wa- lerianowego o 1.1. 94—96°. Mieszanine 1,5 g otrzy¬ manego produktu, 1,5 g tlenku rteciowego i 20 ml 6M roztworu amoniaku w etanolu mieszano w tem¬ peraturze pokojowej przez noc. Mieszanine prze¬ saczono i odparowano, a pozostalosc krystalizowa¬ no z EtOH, otrzymujac 1,1 g nitrylu kwasu 5-{5-[2- -(2,2,2-ti'ifluoroetylo)guanidyno]tetrazol - 2 - ilo}-wa- lerianowego o 1.1. 140—141°.Mieszanine 0,5 g otrzymanego nitrylu, 15 ml CHC18 i 10 ml MeOH nasycono w 0°gazowym HCl i utrzymywano w 5D przez 48 godzin. Nastepnie mieszanine odparowano do sucha i pozostalosc ekstrahowano EtOAc i nasyconym wodnym NaHCOs. Warstwe organiczna oddzielono, wysu¬ szono (MgSO^) i odparowano, otrzymujac 0,6 g 5-{5- -[2-<2,2,2-trifluoiLoetylo)guanidyno]-tetrazol - 2 - ilo}- -waleroimddynianu metylu, który uzyto bez dalsze¬ go oczyszczania.Przyklad IX. Mieszanine 0,3 g N-acetyloami- no -5-{5-[2 - (2,2,2 - trifluoroetylo)guanidyno]tetrazol- -2-ilo}-waleroamidyny i 10 ml EtOH ogrzewano przez noc na lazni olejowej w 70°. Nastepnie tem¬ perature lazni podniesiono do 909 i mieszanine ogrzewano przez nastepne 48 godzin. Po odparowa¬ niu mieszaniny do sucha, roztwór pozostalosci w MeOH zadano 0,191 g kwasu maleinowego i odpa¬ rowano. Pozostalosc krystalizowano z EtOH, otrzy¬ mujac 0,21 g 2,2£ maleinianu 5-metylo-3-{4-[5-/2- -(2,2,2-trifluoroetylo)-guanidyno)tetrazol - 2-ilo]buty- lo}-l,2,4-triazolu o 1.1. 131—133°. • Przyklad X. Roztwór 0,5 g 5-{3-[2-(22,2-tri- fluoroetylo)guanidyno] -1,2,4- triazol-ilo}-waleroimi- dynianu metylu w 5 ml MeOH i 0,17 g acetohydra- zydu odstawiono na 3 godziny w temperaturze po¬ kojowej. Po odparowaniu roztworu otrzymano lep¬ ki produkt, z którego po roztarciu z eterem i EtOH otrzymano 0,71 g N-acetyloamino-5-{3-[2-(2,2,2-tri- fluoroetylo)guanidyno]-1,2,4 - triazol - 1 - ilo}-walero- amidyny w postaci bialego ciala stalego o 1.1. 157— —159°.Przyklad XI. 0,55 g N-acetyloamino-5-{3-[2- -(2,2,2-trifluoroetylo)guanidyno]-l,2,4- triazol - 1-ilo}- rwalerpamidyny ogrzewano w 170° przez 12 minut.Powstaly szklisty produkt gotowano z acetonem i otrzymane cialo stale krystalizowano z acetoni- trylu, uzyskujac z wydajnoscia 65°/* 9,34 g 5-mety- lo - 3-{4-[3-(2-(2,2,2 - trifluoroetylo)guanidyno) - 1,2,4- -triazol-l-ilo]butylo}-l,2,4-triazolu w postaci biale¬ go ciala stalego o 1.1. 175—176° Przyklady XII—XXXI. Stosujac odpowied- 5 nie zwiazki wyjsciowe powtórzono sposób opisany w przykladzie I i otrzymano zwiazki o wzorze 3 zestawione w tabeli 1.Tabela 1 Przyklad 1 R1 2 -Het- 3 XII CF3CH2 1 wzór 4 XIII 1 CF3CH2 XIV ! CF3CH2 XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV xxv XXVI XXVII XXVIII XXIX xxx XXXI CF3CH2 CHF2CF2- CH2 CHF2CF2- CH2 CF3CH2 CF3CH2 CHF2CF2- CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CC1F2CH2 CHF2CF2- CH2 CF3CH2 w^or 4 wr.ór 4 -A- 4 ^(CH2)3- -S(CH2)3- wzór 4 -S(CHa)4- wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 10 wzór 10 wzór 10 wzór 4 S(CH2)4- -S(CH2)l- -(CH&- -(CH2)«- -(CH2^ -0(CH2)3- -0(CH2)3- -0(CH2)3- -0(CHa)4- -0(CH2)a -0(CH2)4- -0{CH2)3- -S(CH2)3- S(CH2)4- -S(CH2)4- -S(CH2)4- -R2 5 wzór 6 wzór 7 -CH3 -CH3 -CH3 n-CiH.9- -CH3 -CH3 -CH, -CH3 wzór 6 wzór 9 -CH, wzór 11 n-C3H7 wzór 13 -CH3 -GH3 -CH3 -CH3 Uwagi: W podanej wyzej tabeli 1 grupa o wzorze 14 jest przylaczona do pierscienia heterocyklicznego (-Het-) z lewej strony, a grupa A z prawej strony. 5y Z lewej strony do grupy A jest przylaczony pier¬ scien heterocykliczny (-Het-), a z prawej strony amidyna. Tak wiec na przyklad zwiazek otrzyma¬ ny w przykladzie XII okreslony jest wzorem 15.Przyklad XII. Widmo N. M.R. w d6 DMSO 55 wykazalo nastepujace rezonanse: 1,95 (m, 2H), 2,2 (m, 2H), 3,05 (t, 2H), 4,15 (q, 2H), 6,34 (d, 3H), 7,25 (s, 1H), 7,59 (m, 1H), 7,8—8,2, (m, 5H), 8,63 (m, 1H), 10,1 (s, 1H). 60 Przyklad XIII: 1.1. 149—152° (wydajnosc 67%) Przyklad XIV: 1.1.183—185° (wydajnosc 47%) Przyklad XV: 1.1. 156—155° (wydajnosc 86%) Przyklad XVI: t 1.153—155° (wydajnosc 36%) Przyklad XVII: 1.1. 170—172° (wydajnosc * 64%) _ __ ^17 Prz 52%) Prz 43%) Prz Prz Prz 19%) Prz 65%) Prz 89%) Prz Prz 55%) y klad y k la d y kla d y kla d y klad y klad y kla d y klad y klad 139 436 XVIII: t.t. 123—126° (wydajnosc XIX: t.t. 187—189° (wydajnosc 18 XX: t.t. 163—164° (wydajnosc 70%) XXI: t.t. 149—152° (wydajnosc 50%) XXII: t.t. 151—153° (wydajnosc XXIII: t.t. 191—193° (wydajnosc XXIV: t.t. 156—158° (wydajnosc XXV: t.t. 82—86° (wydajnosc 31%) XXVI: t t. 130—133° (wydajnosc Przyklad XXVII: t.t. 159—161° (wydajnosc 74%) Przyklad XXVIII: t.t. 173—175° (wydajnosc 61%) 5 Przyklad XXIX: t.t. 132—134° (wydajnosc 63%).Przyklad XXX: t.t. 136—137° (wydajnosc 82%) Przyklad XXXI: t.t. 134^135° (wydajnosc ie 54%).Przyklady XXXII—LV. Stosujac jako zwia¬ zek wyjsciowy odpowiednia N-acyloaminoamidyne i powtarzajac sposób opisany w przykladzie II, otrzymano zwiazki o wzorze 16 zestawione w ta¬ beli 2. 15 Tabela 2 Przyklad 1 XXXII XXXIII XXXIV xxxv XXXVI XXXVII XXXVIII XXXIX XL XLI | XLII XLIII XLIV XLV XLVI XLVII XLVIII XLIX L LI | LII LIII LLV LV ' R1 2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CHF2CF2CH2 CHF2CF2CH2 CHF2CF2CH2 CHF2CF2CH2 CF3CH2 CF3CH2 CHF2CF2CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 ! CF3CH2 CF3CH2 CHF2CF2CH2 CF3CH2 CHF2CF2CH2 CF3CH2 CF3CH2 CF3CH2 CC1F2CH2 | -Het- 3 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 4 wzór 19 wzór 10 wzór 10 wzór 10 wzór 10 wzór 4 wzór 10 wzór 10 -A- 4 -S(CH2)3- -S(CH2)3- -S(CH2)4- -S(CH2)3- -S(CH2)4- -S(CH2)4- -S(CH2)4- -(CH2)5- -(CH2)4- -(CH2)4- 0(CH2)3- -0(CH2)4- - 0(CH2)3- 0(CH2)3- 0(CH2)3- -(CH2)4- -S(CH2)4- -S(CH2)4- -S(CH2)3- -0(CH2)3- (CH2)20(CH2)2- -S(CH2)3- | -S(CH2)3- | 1 R1 5 wzór 7 CH3 CH3 CH3 n-C4H9 1 n-C3H7 CH8 | CH3 | CH3 | CH3 | CH3 | CH3 n-C3H7 wzór 11 n-C3H7 wzór 13 CH3 j CH3 j CH3 | CH3 | CH3 1 CH3 | CH3 1 CH3 Uwagi: W podanej wyzej tabeli 2 grupa o wzorze 14 jest przylaczona do pierscienia heterocyklicznego (-Het-) z lewej strony, a grupa A z prawej strony. Z le¬ wej strony do grup A jest przylaczony pierscien heterocykliczny (-Het-), a z prawej strony pier¬ scien triazolowy. Tak wiec na przyklad zwiazek otrzymany w przykladzie XXXII okreslony jest wzorem 2.Przyklad XXXII: t t. 185—186° (wydajnosc 80%) Przyklad XXXIII: 1,5 maleinian t.t. 152— * —155° (wydajnosc 48%) Przyklad XXXIV: 1,75 maleinian t.t. 148— —151° (wydajnosc 26%) Przyklad XXXV: 2 maleinian t.t. 159—161° es (wydajnosc 71%)¦% r 19 139 436 20 Pr^yJtUd XXXVI: 2 mateinian 4;t: 162—164° (wydajnosc 58%) Przyklad XXXVII: 1,5 maleinian 1.1. 140— —142° (wydajnosc 35%) PrzykLad XXXVIII: 2 maleinian t.t. 149— —152° (wydajnosc 74%) P^y-klad XXXIX: t.t. 189—190° (wydajnosc 52%) , Pxzy.kla-d XL: 2 maleinian t.t. 158—160° (wydajnosc 31%) Przyklad XLI: 2malemian tt. 137—140°(wy- dajnosc 55%), . Przyilad XLII: 1,75 maleinian t.t. 163—165° (wydajnosc 64%) Przyklad XLIII: 1,75 maleinian t.t. 147—149° (wydajnosc 11%) Przyklad XLIV: 2 maleinian t.t. 130—132° (wydajnosc 28%) Przyklad XLV: 2,5 maleinian t.t. 141—144° (wydajnosc 53%) Przyklad XLVI: 2 maleinian t.t. 141—143° (wydajnosc 46%) Przyklad XLVII: 1,5 maleinian t.t. 152—155° (wydajnosc 32%) Przyklad XLVIII: t.t. 119—120° (wydajnosc 33%) Przyklad XLIX: 2 maleinian t.t. 128—130° (wydajnosc 42%) Przyklad L: 1,5 furnaran t.t. 144—146° (wy¬ dajnosc 60%) Przyklad LI: 2 maleinian 1.1. 154—156° (wy¬ dajnosc 78%).Przyklad LII: 1,5 fumaran t.t. 145—147° (wydajnosc 48%) Przyklad LIII: 2 maleinian t.t. 137—139° . (wydajnosc 6%) Przyklad LIV: 2 maleinian t.t. 157—159° (wydajnosc 75%) Przyklad LV; maleinian 1.1. 153—154° (wy¬ dajnosc 38%) Przyklad LVI. Stosujac jako zwiazek wyj¬ sciowy odpowiedni iminoeter i powtarzajac sposób z przykladu VI i VII otrzymano z wydajnoscia 12% maleinian 5-hydroksy-3-{4-[4-(2q2,2,2-triilu- oroetylo]guanidyno)pirymid - 2 - yloksy]butylo} 1,2,4 - -triazolu o 11. 206—2(J8°.Przyklad *LVII. Postepujac w sposób opisa¬ ny w przykladzie II otrzymuje sie .pólwodzian wo- doromaleiniami 5-metylo-3-{3-[4-(2-[22,2*trójfluoro- etylo]-guanidyno)-pirymid - 2 - yloksy] - prop^lotio}- -1,2,4-triazolu o 1.1. 137—161° (rozklad).Zastrzezenia pat-entowe 1. Sposób wytwarzania nowych fKjdchodnych guanidyny o wzorze ogólnym 1, w którym R1 ^oznacza rodnik 1—iOC-alki-lowy, podstawiony jed¬ nym lub wiecej niz jednym atomem chlorowca takiego jak fluor, chlor i brom, lecz ;pod warunkiem, ze przy weglu zwiazanym bezposred- i nio z atomem azotu nie wystepuje podstawnik chlorowcowy, scieniu X linia ^kropkowana oznacza podwójne zanie po jednej stronie atomu azotu, a Z oznacza atom wegla lub azotu, tak ze pierscien X stanowi 10 5- lub 6-czlonowy heterocykliczny pierscien arro- tfnatyezny, w którym wystepuje co najmniej jeden atom azotu, przy czym pierscien heterocykliczny tam, gdzie to mozliwe, ewentualnie posiada jeden lub dwa podstawniki, wybrane sposnód atomów 15 fluoru, chloru i bromu oraz grup 1-6C-alkilowych, trójfluorometylowych, hydroksylowych i amino¬ wych, A oznacza lancuch l-8C-alkilenowy ewentu¬ alnie dodatkowo zawierajacy jako czesc wlasciwe¬ go lancucha jedna lub dwie grupy wybrane spo- 30 sród atomów tlenu i siarki oraz grupy fenylenowej, lecz pod warunkiem, ze najkrótsze polaczenie pier¬ scienia X z grupa C(R4)=NR3 sklada sie z t:o naj¬ mniej 3 atomów, oraz ze dwie dodatkowe grupy wybrane sposrnd atomów tlenu i siarki, nie moga 25 bezposrednio laczyc sie ze soba, R4 oznacza grupe HNR7, w której tt7 oznacza atem wodoru lub rod¬ nik l-6C-alkilowy, a Rs i R7 lacza sie tworzac wraz z grupa N-C= N, z która sa zwiazane, pier¬ scien 1,2,4-triazblu podstawiony w pozycji 5 grupa 30 l-6C-alkilowa, hydroksylowa, lenylowa lub piry- dylo-(l-6C)-alkilowa, ewentualnie w postaci farma¬ ceutycznie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwa¬ sami, znamienny tym, ze cyklizuje sie zwiazek o wzorze 12, w którym R19 oznacza rodnik 1-6C- 35 -alkilowy, trifluorometylowy, hydroksylowy, 1-6C- -alkoksylowy, 6-10C-arylowy, 7-llC-aryloalkilowy, 2-6C-karboksyalkilowy, 2-6C-aik©ksykarbonylowy, 3-10C-alkoksykarbonyloalkilowy, l-6C-hydroksyal- kilowy, heteroarylo-(l-6C)Talkilowy, furylowy, tie- 40 nylowy, pirolilowy, tiazolilowy, j©ksazolilowy, imi- dazolilowy, tiadiazolilowy, oksadiazolilowy, triazo- lilowy, pirazolilowy lub pirymidylowy, a pozostale symbole maja znaczenie wyzej podane, po czym gdy wytworzony zwiazek o wzorze 1 jest w postaci « wolnej zasady, zwiazek ten ewentualnie poddaje sie reakcji z kwasem dajacym farmaceutycznie do¬ puszczalny anion. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 50 cyklizuje sie zwiazek o wzorze 12, w którym R1 oznacza grupe 2^,2-trójfluoroetylxwa lub 2,2,3,3- -czterofluoropropylowa, R* oznacza atom wodoru, pierscien X stanowi pierscien pirazolu lub 1,2,3- 55 -triazolu, A oznacza grupe czterometylenowa, a R19 oznacza rodnik metylowy.139 436 ' ,2/ =N C, Z A —C NRJ H2N WZÓR 1 CF,CH-,NH C = N- I N — N C _.. TU 1 (CH H.,N WZÓR R'NI ./ NNHCOR' Y--N—Het—A —C H2W VNH, WZÓR 3 ^ A WZÓR A / \ / X x ,C= N —C Z ' X \ C z —S-(CH2)3—C.NRJ .ra H2N WZÓR 8 WZÓR 5 N (w \ WZÓR 6 WZÓR 9 / W WZÓR 7 WZÓR, 10139 436 ¦CH2CH2-( ^ WZÓR 11 / /NNHCOR 19 Z — N—C Z—A— : H,N NN7 VNH, WZÓR 12 -CII./ *N % R'!N.H WZC5R 13 :c=n— H2N' WZÓR 14 H2N / x , -C Z—A —CN CF3CH2NH NNHCO-f ^ ,C=N-^N^-S-(CH2)3-C WZÓR "'/ H2N NH, H2NNHCOR19 WZÓR 15 WZÓR 18 R'NH H2N 'C = N— Het —A- WZÓR 16 N- i J-./^N^\ WZÓR 19 OZGraf. Z.P. Dz-WO, Z. 122 (85-|-15) 8.87 Cena 130 zl PL