Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania chlorku kwasu 7-chloroacetooctowego z chloru i dwuke- tenu, wprowadzanych do reaktora we wspólpradzie.Znane jest wytwarzanie chlorku kwasu 7-chloroacetooctowego z gazowego chloru i z dwuketenu. Reakcja ta przebiega egzotermicznie i wymaga przeto wysokich nakladów na chlodzenie. Zwlaszcza w przypadku zbyt dlugotrwalego przebiegu reakcji tworzy sie niepozadany chlorek kwasu a-chloroacetooctowego. Wedlug publika¬ cji japonskiego zgloszenia patentowego nr 113824 (1976) powinno sie tym niedogodnosciom zapobiec w ten sposób, ze w kolumnowym zbiorniku reakcyjnym dwuketen rozpuszczony poddaje sie splywaniu, a równo¬ czesnie we wspólpradzie lub w przeciwpradzie doprowadza sie rozcienczony gazowy chlor w stosunku molowym chloru do dwuketenu równym 1 {0,95-1). Sposób ten jednak prowadzi tylko do selektywnosci mniejszej niz 90%. Do tego naklad na tego rodzaju kolumnowy zbiornik reakcyjny jest wielki. Zdolnosc wytwórcza takich kolumnowych zbiorników reakcyjnych jest tez wskutek stosunkowo malej powierzchni i malych predkosci przeplywu bardzo nieznaczna.Celem niniejszego wynalazku jest wyeliminowanie omówionych niedogodnosci.Osiaga sie ten cel w sposobie, polegajacym wedlug wynalazku na tym, ze chlor, rozpuszczony w obojetnym rozpuszczalniku, oraz dwuketen, rozpuszczony w obojetnym rozpuszczalniku, wprowadza sie do reaktora ruro¬ wego w stosunku molowym chloru do dwuketenu równym (0,9-1,2):1 metoda ciagla we wspólpradzie i utrzy¬ muje roztwory w przeplywie burzliwym o liczbie Reynolds'a 2500-20000. Oba roztwory dzieki temu natych¬ miast dokladnie zostaja wymieszane.Sposób ten wykonuje sie tak, ze dwuketen rozpuszcza sie w rozpuszczalniku. Celowo jako rozpuszczalnik stosuje sie chlorowane weglowodory, takie jak dwuchlorometan, dwuchloroetan, dwuchloropropan, czterochlo¬ rek wegla lub chloroform, korzystnie chlorek metylenu, przy czym stezenie dwuketonu w rozpuszczalniku moze wynosic 1-15% wagowych.W celowo takim samym rozpuszczalniku jak dla dwuketenu rozpuszcza sie chlor w stezeniu 1—15% wago¬ wych. Oba rozpuszczone skladniki prowadzi sie równoczesnie w reaktorze rurowym we wspólpradzie. Reakcje rozpoczyna sie samorzutnie. Przy tym dla tego sposobu nie jest ani niezbedna faza gazowa ani taka faza sie nie2 126702 tworzy. W porównaniu ze znanym sposobem potrzebna przestrzen reakcyjna moze byc dzifcki temu nieduza i zbedna staje sie kosztowna obróbka gazów odlotowych. Reaktor rurowy jest odpowiednio/do wytworzonych ilosci produktu tak zwymiarowany, ze przez czastkowe strumienie oddzielnych substancji npzawodnie nastawia sie w reaktorze rurowym przeplyw burzliwy o liczbie Reynolds'a wiekszej od 2500, porzystnie o liczbie Reynoldsa 5000-20000.W ramach wynalazku zawiera sie tez stosowanie wiazki rur zamiast reaktora ruroj/ego, przy czym i tu warunkiem jest tworzenie przeplywu burzliwego.Reaktor rurowy chlodzi sie z zewnatrz. Celowym jest chlodzenie solankowe. Chlodzenie to jest tak obliczone, aby temperatura reakcji utrzymywala sie ponizej temperatury wrzenia rozpuszczalnika.Rozpuszczone substancje poszczególne o temperaturze pokojowej wprowadza sie reaktora. Ze wzgledu na zdolnosc chlodzenia mozna postepowanie prowadzic za pomoca wstepnie ochlodzonych substancji poszcze¬ gólnych, np. ochlodzonych do temperatury -30° C.Reakcja ta przebiega w reaktorze rurowym prawie ilosciowo, przy czym, w przeliczeniu na pojemnosc reaktora, osiaga sie wysoka zdolnosc przerobowa.W sposobie wedlug wynalazku osiaga sie selektywnosc powyzej 98%. Zrozumialym jest, ze przy tak wysokiej selektywnosci tworzenie sie niepozadanych produktów ubocznych jest nadzwyczaj nikle, a produkty, takie jak chlorek kwasu a/y-dwuchloroacetooctowego, sa wykrywalne tylko jako slady.Chlorek kwasu 7-chloroacetooctowego mozna uzyskiwac z mieszaniny reakcyjnej przez destylacyjne oddzielanie, zwlaszcza od rozpuszczalnika. Mozliwe jest równiez pozostawianie chlorku kwasu 7-chloroaceto¬ octowego w obojetnym rozpuszczalniku i przeksztalcenie tej mieszaniny reakcyjnej, np. przez wlewanie alkoholi, fenoli, amin lub aniliny, w odpowiednie estry, amidy lub anilidy. Droga destylacyjnego oddzielenia rozpuszczalni¬ ka uzyskuje sie zwiazki w czystej postaci. Destylowany, od substancji towarzyszacych uwolniony rozpuszczalnik mozna ponownie zawracac do procesu reakcyjnego. Podane nizej przyklady objasniaja blizej sposób wedlug wynalazku.Przyklad I. Rure reaktora o dlugosci 1 m i o hydraulicznej srednicy wewnetrznej 2 mm montuje sie poziomo i chlodzac rure z zewnatrz solanka o temperaturze -20°C doprowadza sie do rury reakcyjnej we wspólpradzie oba roztwory. Roztwór dwuketenu sklada sie z 84 g dwuketenu (1 mol) i 1,5 litra chlorku metyle¬ nu, zas roztwór chloru z 76 g chloru (1,07 mola) i 1,5 litra chlorku metylenu. Oba roztwory dozuje sie tak, zeby w rurze powstawala predkosc przeplywu 1 m/s (liczba Reynolds'a w zakresie 2.500—20000). Jako najwyzsza temperature w srodowisku reakcji stwierdza sie temperature 21°C. U wylotu z reaktora utrzymuje sie temperatu¬ ra 2°C. Z reaktora wychodzacy roztwór odbiera sie i chlodzi do temperatury -15°C, a chlorek kwasu 7-chloro¬ acetooctowego droga reakcji z równomolowa iloscia alkoholu etylowego przeksztalca sie w 7-chloroacetooctan etylowy. Nastepnie nadmiar chloru oraz chlorek metylenu usuwa sie przez oddestylowanie. Z gazochromatogtó- ficznej analizy surowego 7-chloroacetooctanu etylowego wynika zawartosc 98,1%. (0,4% acetooctanu etylowego, 0% a-chloroacetooctanu etylowego, 0,3% a,7-dwuchloroacetooctanu etylowego).Przyklad II. Postepuje sie analogicznie jak w przykladzie I, lecz stosuje sie tylko 42 g dwuketenu w 1,5 litra chlorku metylenu i 38 g chloru w 1,5 litra chlorku metylenu, a nadto utrzymuje sie predkosc przeply¬ wu 1,66 m/s (liczba Reynolds'a w zakresie 2500—20000). Z analizy surowego 7-chloroacetooctanu etylowego wynika zawartosc 96,8%.Przyklad III. Postepujac analogicznie jak w przykladzie I, lecz stosuje sie tylko 168 g dwuketenu w 1,5 litra chlorku metylenu i 152 g chloru w 1,5 litra chlorku metylenu przy predkosci przeplywu 0,5 m/s.Zawartosc surowego 7-chloroacetooctanu etylowego wynosi 89,1%.Przyklad IV. Jako reaktor stosuje sie rure o dlugosci 3 m i o hydraulicznej srednicy wewnetrznej 4 mm. Rure te montuje sie pionowo i chlodzi solanka o temperaturze -10°C. Roztworami zasila sie we wspólpradzie przy glowicy reaktora. Roztwory maja takie same stezenia jak w przykladzie III. Predkosc prze¬ plywu wynosi jednak 0,75 m/s (liczba Reynolds'a w zakresie 2.500-20000). Najwyzsza temperatura w srodo¬ wisku reakcji wynosi 45°C. Analiza 7-chloroacetooctanu etylowego wykazuje zawartosc 92,8%.Przyklad V. Postepuje sie analogicznie jak w przykladzie IV, lecz stosuje sie 84 g dwuketenu w 1,5 litra chlorku metylenu i 76 g chloru w 1,5 litra chlorku metylenu. Predkosc przeplywu wynosi 1 m/s (liczba Reynolds'a w zakresie 2500-20000). Zawartosc otrzymanego surowego 7-chloroacetooctanu etylowego wynosi 95,3%.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania chlorku kwasu 7-chloroacetooctowego z chloru i dwuketenu, wprowadzanych do reaktora we wspólpradzie, znamienny tym, ze chlor, rozpuszczony w obojetnym rozpuszczalniku, oraz126702 3 dwuketen, rozpuszczony w obojetnym rozpuszczalniku, wprowadza sie do reaktora rurowego w stosunku molo¬ wym chloru do dwkketenu równym (0,9-1,2):1 metoda ciagla i utrzymuje roztwory w przeplywie burzliwym o liczbie Reynolds'a)2500f20000. 2. Sposób weilug pstrz. 1, znamienny t ym,ze stosuje sie obojetny rozpuszczalnik taki sam dla chloru i dwuketenu. 3. Sposób wedlugjzastrz. 1 albo 2? znamienny tym, ze jako obojetny rozpuszczalnik stosuje sie chlorowane weglowodofy. 4. Sposób wedluf zastrz. 3, znamienny tym, ze jako obojetny rozpuszczalnik stosuje sie chlorek metylenu. 5. Sposób wedfug zastrz. 1, znamienny tym, ze chlor stosuje sie w postaci 1-15% wagowo roztworu. 6. Sposób wecjlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dwuketen stosuje sie w postaci 1-15% wagowo roztworu. 7. Sposób we4lug zastrz. 1, znamienny tym, ze w reaktorze rurowym utrzymuje sie temperature nizsza od temperatury wrzenia rozpuszczalnika. PL