PL118158B1 - Process for preparing novel halogen derivatives of mercaptoacyloaminoacidscilaminokislot - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych chlorowcopochodnych merkaptoacyloamino¬ kwasów o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkanokarbonylowy lub rodnik p-metoksybenzylowy, n oznacza liczbe 0 lub 1, Ri oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alki¬ lowy, R2 i R2' niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub chlorowca, R3 oznacza atom wodoru, nizszy rod¬ nik alkilowy lub rodnik trójfluorometylowy, a tak¬ ze atom chlorowca jesli n jest równe 1, R4 oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy lub rodnik trójfluorometylowy, co najmniej jeden z podstaw¬ ników R2, R2', R3 i R4 oznacza atom chlorowca lub rodnik trójfluorometylowy zgodnie z podanym zna¬ czeniem, przy czym tylko R2 i R2l moga jednoczesnie oznaczac atomy chlorowca oraz ich soli.Sposobem wedlug wynalazku wytwarza sie chlo¬ rowcopochodne merkaptoacyloproliny o wyzej zdefi¬ niowanym ogólnym wzorze L Szczególnie korzystne sa te zwiazki o wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkanokarbonylowy, zwlaszcza atom wodoru lub rodnik acetylowy, Ri oznacza atom wodoru lub niz¬ szy rodnik alkilowy, zwlaszcza atom wodoru, R2 i R2' oznaczaja atom wodoru lub chlorowca, zwlasz¬ cza atom wodoru lub fluoru, R3 i R4 oznaczaja atom wodoru, rodnik trójfluorometylowy lub nizszy rod¬ nik alkilowy, przy czym jesli wszystkie podstawniki R2, Rs i Rg oznaczaja atomy wodoru, to jeden 10 25 30 z podstawników Rs i R4 oznacza trójfluorometylo¬ wy, a drugi oznacza atom wodoru, a n jest"równe 0 lub 1, zwlaszcza 1.Szczególnie korzystna jest grupa proliny o kon¬ figuracji L.Nizszymi rodnikami alkilowymi sa rodniki weglo¬ wodorowe o lancuchu prostym lub rozgalezionym od metylowego do heptylowego, na przyklad metylo¬ wy, propylowy, izopropylowy, butylowy, izobutylo- wy, Ill-rzed.-butylowy, pentylowy, izopentylowy i podobne. Korzystne sa rodniki o 1—4, zwlaszcza 1—2 atomachwegla. / Nizszymi rodnikami alkanokarbonylowymi sa rod¬ niki acylowe nizszych kwasów tluszczowych o 2—7 atomach wegla, na przyklad acetylowy, propionylo- wy, butyrylowy i podobne. Korzystne sa rodniki alkanokarbonylowe zawierajace do 4 atomów weg¬ la, zwlaszcza acetylowy.Chlorowcami sa cztery glówne pierwiastki, przy czym korzystne sa atomy chloru, bromu i fluoru, zwlaszcza atom fluoru.Zwiazki o ogólnym wzorze 1 mozna wytwarzac róznymi metodami syntezy.Sposób wytwarzania zwiazków o ogólnym wzo¬ rze 1 polega na tym, ze kwas o ogólnym wzorze 2 sprzega sie z aminokwasem o ogólnym wzorze 3 dowolna metoda pozwalajaca utworzyc wiazanie amidowe. Opisano to np. w „Methoden der Organi- schen Chemie" (Houben-Weyl), czesc I. strona 376 118 158118158 3 4 i nastepne oraz czesc III, strona 1 i nastepne (1974).Kwasy o wzorze 2, w którym n jest równe 1 mozna otrzymywac przez przylaczenie tiokwasu o wzorze R-SH do odpowiednio podstawionego kwa¬ su akrylowego. Przejsciowa ochrona grupy tiolowej w zwiazku o wzorze 2 moze byc grupa p-metoksy- lowa. Grupe te nastepnie usuwa sie za pomoca kwa¬ su trójfluorooctowego i octanu rteciowego. Kwasy o wzorze 2, w którym n jest równe 0, otrzymuje sie w reakcji podstawiania, stosujac tiokwas o wzo¬ rze R-SH i 2-chlorowcokwas.Gdy R oznacza nizszy rodnik alkanokarbonylowy, otrzymuje sie zwiazek o wzorze 4, który z kolei mozna przeksztalcic w zwiazek 5 przez zwykla hyd¬ rolize zasadowa lub amonolize. Jesli Ri oznacza nizszy rodnik alkilowy (w przypadku gdy stosuje sie eter wyjsciowego kwasu o wzorze 3), grupe te mozna usunac znanymi sposobami. Np. jesli Ri oznacza grupe IH-rz.-butylowa lub Ill-rz.-amylo- wa, to ester o wzorze 4 lub 5 poddaje sie reakcji z kwasem trójfluorooctowym i anizolem, otrzymujac odpowiedni wolny kwas. Jesli obecne sa inne grupy alkilowe, wolny kwas otrzymuje sie przez hydrolize zasadowa.Jesli jako zwiazek wyjsciowy stosuje sie kwas o wzorze 3, albo jako produkt koncowy otrzymuje sie wolny kwas karboksylowy, to kwas ten mozna przeksztalcic w ester, na przyklad, przez estryfikac- je dwuazoalkanem,, takim jak dwuazometan, 1-alki- lo-3-p-tolilotriazenem, takim jak l-n-butylo-3-p-to- lilotriazen lub podobnym.Wedlug wariantu sposobu-ester o wzorze 3, ko¬ rzystnie metylowy lub Ill-rz.-butylowy w bezwod¬ nym srodowisku, takim jak chlorek metylenu, tetra- hydrofuran, dioksan i podobne, poddaje sie reakcji z kwasem acylotioalkanokarboksylowym o wzorze 6, w obecnosci dwucykloheksylokarbodwuimidu, N, N'-karbonylo-bis-imidazolu, etoksyacetylenu, azyd¬ ku dwufenylofosforylowego lub podobnego czynnika sprzegajacego, w temperaturze 0—10°C. Grupe es¬ trowa mozna nastepnie usunac, np. dzialajac kwa¬ sem trójfluorooctowym i anizolem w temperaturze bliskiej pokojowej, otrzymujac wolny kwas (Ri=H).Stosowane jako zwiazki wyjsciowe chlorowco- zwiazki o wzorze 3 mozna otrzymywac znanymi sposobami, opisanymi np. w Biochemistry, 4, 2509 (1965). Aust. J. Chem. 20, 1943 (1967), J. Amer. Chem.Soc, 86, 4709 (1964) lub J. Med. Chem. 20, 1176 (1977).Zwiazki o wzorze 1 maja jeden lub kilka centrów asymetrii, z których podstawowe jest oznaczone gwiazdka we wzorze 1. Zwiazki moga wiec wyste¬ powac w postaciach stereoizometrycznych lub mie¬ szanin racemicznych. Wszystkie one objete sa za¬ kresem wynalazku. W opisanych powyzej syntezach mozna wykorzystywac mieszaniny racemiczne lub jeden z enancjomerów zwiazków wyjsciowych. Je¬ zeli stosuje sie do syntezy mieszanine racemiczna, to otrzymane sterooizomery mozna rozdzielac sto¬ sujac zwykle metody chromatograficzne lub krys¬ talizacje frakcjonowana. Korzystnym izomerem jest izomer L w stosunku do podstawowego asymetrycz¬ nego atomu wegla. .Zwiazki o wzorze 1 tworza zasadowe sole z róz¬ nymi nieorganicznymi i organicznymi zasadami. So¬ le te wchodza takze w zakres wynalazku. Sa to so¬ le amonowe, sole metali alkalicznych, korzystnie sodowe i potasowe, sole metali ziem alkalicznych, takie jak wapniowe i magnezowe oraz sole z za¬ sadami organicznymi, np. z dwucykloheksyloamina, benzatyna, N-metylo-D-glukamina, hydrabamina, a takze sole z aminokwasami, takimi jak arginina, lizyna i podobne. Korzystne sa nietoksyczne, fizjo¬ logicznie dopuszczalne sole, chociaz uzyteczne sa równiez inne sole, np. przy wyodrebnieniu lub oczyszczaniu produktu.Sole wytwarza sie w znany sposób przez reakcje wolnego kwasu z jednym lub wiecej równowazni¬ ków odpowiedniej zasady, dajacej pozadany jon soli w rozpuszczalniku, w którym sól nie rozpusz¬ cza sie, albo w wodzie, która usuwa sie w procesie liofilizocji. Przez zobojetnienie soli nierozpuszczal¬ nym kwasem, jak zywica kationitowa w postaci wo¬ dorowej (np. sulfonowana zywica polistyrenowa jak Dowex 50) lub wodnym roztworem kwasu i ekstrak¬ cje organiczym rozpuszczalnikiem np. octanem ety¬ lu, chlorkiem metylenu lub podobnym mozna otrzy¬ mac wolny kwas i w razie potrzeby inna sól.Dodatkowe szczególy doswiadczalne mozna zna¬ lezc w przykladach stanowiacych korzystnie wa- rianyt realizacji wynalazku i sluzacych takze jako model dla wytwarzania innych zwiazków danej gru¬ py.Zwiazki o wzorze 1 sa przydatne jako srodki ob¬ nizajace cisnienie. Hamuja one przeksztalcenie de- kapeptydu angiotensyny Iw angiotensyne II i tym samym sa uzyteczne w obnizaniu lub lagodzeniu zaleznego od angiotensyny nadcisnienia. Dzialanie enzymu reniny na pngiotensynogen, pseudoglubu- line w surowicy krwi powoduje powstawanie an¬ giotensyny I. Angiotensyna I jest przeksztalcana przez enzym przeksztalcajacy angiotensyne (ACE) w angiotensyne II.Ta ostatnia jest aktywna substancja cisnieniowa, która uwaza sie za wywolujaca rózne postacie nad¬ cisnienia w róznych gatunkach ssaków, np. u szczu¬ rów i psów. Zwiazki wedlug wynalazku oddzialy- wuja na cykl przemian opisany nastepujacym sche¬ matem: angiotensynogen (renina) angiotensyna I (ACE) angiotensyna II.Hamuja one enzym przeksztalcajacy angiotensyne i zmniejszaja lub hamuja calkowicie powstawanie angiotensyny II, substancji wywolujacej nadcisnie¬ nie. Podawanie wiec leku zawierajacego jeden lub kilka zwiazków wedlug wynalazku lub ich dopusz¬ czalnej fizjologicznie soli, obniza zalezne od angio¬ tensyny nadcisnienie u ssaków. Dawka pojedyncza lub korzystnie dzielona na dwie do czterech dawek dziennych, wynoszaca od okolo 0,1 do 100 mg/kg na dzien, korzystnie okolo 1—50 mg/kg na dzien, zmniejsza odpowiednio cisnienie krwi, co wykazano w modelowych doswiadczeniach na zwierzetach, opisanych przez S. L. Engel'a. T. R. Schaeffer'a M. H. Waugh'a i B. Rubin'a w Proc. Soc. Exp. Biol.Med., 143 (1973). Zwiazki poddaje sie korzystnie doustnie ale mozna równiez stosowac podawanie po¬ zajelitowe, takie jak podskórne, domiesniowe, do¬ zylne lub dootrzewne.Zwiazki o wzorze 1 mozna stosowac do obnizania cisnienia krwi w postaci preparatów, takich jak 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 605 118 158 6 tabletki, kapsulki lub eliksiry do podawasia doust¬ nego, albo jako sterylne roztwory lub zawiesiny do podawania pozajelitowego. Okolo 10 do 500 mg zwiazku lub mieszaniny zwiazków o wzorze 1 albo fizjologicznie dopuszczalnej soli, miesza sie fizjolo- 5 gicznie dopuszczalnym nosnikiem, rozcienczalni¬ kiem, srodkiem wiazacym, konserwujacym, stabili¬ zujacym, zapachowym itp. i sporzadza dawki jed¬ nostkowe, zgodnie z przyjeta w farmacji praktyka.Ilosc aktywnej substancji w preparatach jest taka, 10 jaka jest potrzebna dla odpowiedniego dawkowa¬ nia w podanym powyzej zakresie.Przykladami srodków pomocniczych, które moga byc stosowane w tabletkach, kapsulkach i podob¬ nych postaciach sa srodki wiazace, takie jak guma 15 tragakant, guma arabska, skrobia kukurydziana lub ' zelatyna, rozcienczalniki takie jak fosforan dwu- wapniowy lub celuloza mikrokrystaliczna, srodki rozpraszajace, takie jak skrobia kukurydziana, skro¬ bia ziemniaczana, kwas alginowy i podobne, lubry- 20 katy, takie jak stearynian magnezowy, srodki slo¬ dzace, takie jak sacharoza, laktoza lub sacharyna, srodki smakowe, takie jak mieta, olejek starzesli lub wisniowy. W przypadku kapsulek mozna po¬ nadto stosowac ciekly nosnik taki jak olej tlusz- 25 czowy. Mozna stosowac takze inne substancje do powlekania lub innej modyfikacji postaci fizycznej leku. Np. tabletki mozna powlekac szelakiem, cuk¬ rem lub obiema tymi substancjami. Syropy lub elik¬ siry moga zawierac zwiazek aktywny, sacharoze 30 jako srodek slodzacy, metylo- i etyloparabeny jako srodki konserwujace, barwnik i srodek smakowy, taki jak olejek wisniowy lub pomaranczowy. Jalo¬ we preparaty do iniekcji mozna sporzadzac zgodnie ze zwykla praktyka farmaceutyczna, rozpuszczajac 35 lub zawieszajac aktywna substancje w nosniku, ta¬ kim jak woda do iniekcji, naturalny olej roslinny, np. olej kokosowy, olej arachidowy, olej z ziaren bawelny itp.Wynalazek ilustruja nastepujace przyklady sta- 40 nowiace szczególnie korzystne warianty jego reali¬ zacji. Temperature podano w stopniach Celsjusza.Przyklad I. Cis-l-[D-3-/acetylotio/-2-mety- lopropionylo]-4-fluoro-L-prolina. 45 4,5 g bromowodorku cis-4-fluoro-L-proliny/0,021 mola/ i 4,2 g (0,023 mola) cfrlorku kwasu D-3-acety- lotio-2-metylopropionowego poddaje sie reakcji w 50 ml wody w obecnosci weglanu sodowego, który sta¬ bilizuje wartosc pH w zakresie 8,0—8,2 w czasie 50 acylowania (w przyblizeniu 20 minut). Calosc mie¬ sza sie w ciagu kolejnej godziny i nastepnie prze¬ mywa octanem etylu (2X50 ml), dodaje octan mety¬ lu i zakwasza kwasem solnym do wartosci pH 2, po czym nasyca chlorkiem sodowym i rozdziela 55 warstwy. Warstwe wodna przemywa sie dodatkowa porcja octanu etylu, po czym warstwy organiczne laczy sie, suszy i oddestylowuje z nich rozpuszczal¬ nik. Stala pozostalosc po oddestylowaniu octanu ety¬ lu uciera sie w eterze i ponownie oddestylowuje 60 rozpuszczalnik. Uzyskuje sie 5,4 g (93°/o) produktu w temperaturze topnienia 146—148°C (spiekanie 133°C) i skrecalnosci wlasciwej ;[a]D6—132°C (c=l, metanol). Sól z dwucykloheksyloamina wytwarza sie dodajac dwucykloheksyloamine do roztworu cis- «s -l-[-3-/acetylotio/-2-metylopropionylo]-4-fluoro-Li- -proliny w 70 ml octanu etylu. Z roztworu krystali¬ zuje 8,1 g soli o temperaturze topnienia 202—204°C (spiekanie 187°C) i skrecalnosci wlasciwej a[]D6—72° (c=l, metanol). Po krystalizacji z 90 ml izopropano- lu uzyskuje sie 7,0 g soli o temperaturze topnienia 205—207°C (spiekanie 190°C) i skrecalnosci wlasci¬ wej M2D6—74°- Próbka soli po krystalizacji z etano¬ lem nie wykazala zmian temperatury topnienia ani skrecalnosci wlasciwej. 16,9 g soli dwucykloheksyamina przeksztalca sie w wolny kwas sposobem nastepujacym: rozpuszcza sie w 10®/o wodnym roztworze wodorosiarczanu po¬ tasowego (60 ml) i czterokrotnie ekstrahuje 50 ml porcjami octanu etylu. Warstwy organiczne laczy sie calkowicie oddestylowuje z nich rozpuszczalnik i uzyskuje 4,1 g (71®/o) bezbarwnego wolnego kwasu o temperaturze topnienia 154—156°C (spiekanie 140°C) oraz o skrecalnosci wlasciwej [a]D6—142° (c=l, metanol).Przyklad II. Cis-4-fluoro-l-/D-3-merkapto-2 -metylopropionylo/-L-prolina. 3,9 g (0,014 mola) cis-l-[D-3-/acetylotio/-2-metylo- propionylo]-4-fluoro-L-proliny hydrolizuje siew 22 ml wody zawierajacej 9 ml stezonego roztworu amo¬ niaku. Po reakcji roztworów zakwasza sie kwasem solnym i ekstrahuje octanem etylu. Z warstwy or¬ ganicznej calkowicie oddestylowuje sie rozpuszczal¬ nik i uzyskuje 3,3 g szklistego produktu, który wol¬ no krystalizuje w czasie suszenia w temperaturze 50°C pod cisnieniem 26,66 Pa. Produkt ten uciera sie z 20 ml octanu etylu w atmosferze argonu, jedno¬ czesnie lagodzenie ogrzewajac rozciencza 25 ml hek¬ sanu, rozciera i chlodzi w ciagu nocy w atmosfe¬ rze argonu. Nastepnie w atmosferze argonu odsa¬ cza sie osad, przemywa heksanem i suszy pod zmniejszonym cisnieniem otrzymujac 2,8 g (85%) bezbarwnej, stalej cis-4-fluoro-l-/D-3-merkapto-2- -metylopropionylo/-L-proliny o temperaturze top¬ nienia 135—137°C (spiekanie 129°C) i skrecalnosci wlasciwej [a]^—116° (c=l, metanol).Przyklad III. 1-[3-/acetylotio/-2-chloropro- pionylo]-L-prolina /izomer AA 1,44 g L-proliny i 667 mg weglanu sodowego roz¬ puszcza sie w 17 ml wody i miesza w kapieli lo¬ dowej. Do tego roztworu dodaje sie 2 g weglanu so¬ dowego w 8,5 ml wody, po czym natychmiast dodaje 2,5 g chlorku kwasu 3-acetylotio-2-chloropropiono- wego. Usuwa sie kapiel lodowa. Po 30 minutach tworzy sie osad, który rozpuszcza sie dodajac 17 ml wody. Po uplywie lacznie 1,5 godziny mieszanine reakcyjna dwukrotnie ekstrahuje sie octanem etylu.Warstwe wodna oziebia sie, zakwasza stezonym kwasem solnym, nasyca chlorkiem sodowym, ek¬ strahuje octanem etylu, suszy sie nad siarczanem magnezowym i po oddestylowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym cisnieniem uzyskuje sie 3,3 g su¬ rowego produktu w postaci oleju, Olej ten nanosi sie na kolumne wypelniona 100 g zelu krzemionkowego i eluuje mieszanina benzenu i kwasu octowego w stosunku 7:1. Otrzymuje sie 2 g produktu, który krystalizuje sie z wody uzysku¬ jac 450 mg l-[acetylotio/-2-chloropriopinylo]-L-pro-7 118 158 3 liny o temperaturze topnienia 111—113°C i skrecal¬ nosci wlasciwej [a]0—170°C (c=l, metanol).Przyklad IV. 1-[3-/acetylotio/-2-chloropropio- nylo]-Lrprolina (izomer B).Wodne roztwory macierzyste uzyskane w przykla¬ dzie III liofilizuje sie i poddaje chromatografii na zelu krzemionkowym przy uzyciu mieszaniny ben¬ zenu i kwasu octowego w stosunku 7:1. Frakcje za¬ wierajace substancje absorbujace promienie nadfio¬ letowe i jednorodne wedlug chromatogramów cien¬ kowarstwowych laczy sie, oddestylowuje z nich roz¬ puszczalnik i krystalizuje pozostalosc z wody. Otrzy¬ muje sie 800 mg produktu o temperaturze topnie¬ nia 90—109°C i skrecalnosci wlasciwej [et]D5—4°C (c=2,l etanol). Lugi pokrystalizacyjne calkowicie za- teza sie pod zmniejszonym cisnieniem przez liofili¬ zacje, powstala l-[3-/acetylotio/-2-chloropropionylo]- -L-prolina (izomer B) krystalizuje sie z mieszaniny eteru i heksanu uzyskujac 380 mg produktu o tem¬ peraturze topnienia 108—110°C i skrecalnosci wlas¬ ciwej [«]o5+17,6° (c=l,25, etanol).Przyklad V. 1-[3-/acetylotio/-2-bromopropio- nylo]-L-prolina.Stosujac chlorek kwasu 3-acetylotio-2-bromopro- pionowego zamiast chlorku kwasu 3-acetylo-2-chlo- ropropionowego, sposobem opisanym w przykladzie III uzyskuje sie l-[3-/acetylotio/-2-bromopropionylo] -L-proline o temperaturze topnienia 109—110CC i skrecalnosci wlasciwej [a]D -162° (c=l,39, etanol).Przyklad VI. Kwas 3-/4-metoksybenzylo/tio- -2-trójfluórometylopropionowy.Mieszanine 3,9 g kwasu 1-trójfluorometyloakrylo- wego i 4,3 g 4-metoksybenzylotiolu miesza sie w temperaturze 100—110°C w ciagu jednej godziny.Calosc pozostawia sie do ochlodzenia do temperatu¬ ry pokojowej i uzyskana substancje stala krystali¬ zuje z cykloheksanu otrzymujac produkt o tempe¬ raturze topnienia 72—74°C.Przyklad VII. Ester Ill-rzed.-butylowy l-[3-/ 4-metoksybenzylo/tio-2-trójfluorometylopropionylo]- -L-proliny.Roztwór 6,5 g kwasu 3-/4-metoksybenzylo/tio-2- -trójfluorometylopropionowego i 3,76 g Mrz.-buty- lowego estru proliny w 500 ml chlorku metylenu miesza sie w temperaturze 0°C i zadaje 4,53 g dwu- cykloheksylokarbodwuimidu. Calosc miesza sie w ciagu 30 minut w temperaturze 0°C, po czym w cia¬ gu nocy ,w temperaturze pokojowej.Nastepnie saczy sie a przesacz przemywa do uzy¬ skania objetnego odczynu. Organiczna warstwe su¬ szy sie pod zmniejszonym cisnieniem calkowicie od¬ destyluje z niej rozpuszczalnik. Chromatogram cienkowarstwowy wykazuje obecnosc dwóch plam zel krzemionkowy, chlorek metylenu-octan etylu 95:5) o wartosciach Rf 0,46 i 0,51 odpowiadajacych dwóm distereoizomerom.Przyklad VIII. l-/3-merkapto-2-tr6jfluoro- metylo-propionylo/-L-prolina.Roztwór 4,47 g Illrz.-butylowego estru M3-/4- -metoksybeh2ylo/tio-2-tr6jfluorometylopropionylo]- -L-proliny uzyskanego sposobem opisanym w przy¬ kladzie VII w 10 ml anizolu oziebia sie do tempe¬ ratury 0°C dodaje da niego 100 ml kwasu trój^ fluorooctowego oraz 3,18 g octanu rteciowego. Usu¬ wa sie kapiel oziebiajaca i mieszanie kontynuuje w ciagu jednej godziny w temperaturze pokojowej.Nastepnie z mieszaniny oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem rozpuszczalnik i pozosta- 5 losc uciera w mieszaninie estru i heksanu. Substan¬ cje nierozpuszczalne zawiesza sie w wodzie i przez uzyskana zawiesine przepuszcza sie siarkowodór w ciagu 10 minut. Osad odsacza sie w przesacz lio¬ filizuje sie uzyskujac l-/3-merkaptor2-trójfluorome- 10 tylopropionylo/-L-proline jako bezpostaciowa sub¬ stancje stala. Produkt ten wykazuje wartosc Rf 0,29—0,31 (zel krzemionkowy, benzen-kwas octowy 7:1.Przyklad IX. Chlorek kwasu D-3-acetylotio- 5 -2-metylopropionowego.Zawiesine 150 g (690 milimoli) l-/D-3-merkapto- -2-metylopropionylo/-L-proliny w 1274 ml wody i 426 ml stezonego kwasu solnego (5,526 moli) ogrze¬ wa sie w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrot- 20 na w atmosferze azotu w ciagu 8 godzin. Otrzymany roztwór utrzymuje sie w ciagu nocy w temperatu¬ rze pokojowej i nastepnie dziesieciokrotnie ekstra¬ huje 400 ml procjami chloroformu. Ekstrakty chlo¬ roformowe laczy sie, suszy nad siarczanem magne- 25 zowym w atmosferze azotu i nastepnie oddestylo¬ wuje rozpuszczalnik.Po 81,2 g pozostalosci dodaje sie 176 ml (1,809 mo¬ la) bezwodnika octowego i 180 ml pirydyny. Calosc utrzymuje sie w temperaturze pokojowej w ciagu 30 20 godzin. Nastepnie z mieszaniny oddestylowuje sie rozpuszczalnik, pozostalosc w postaci oleju roz¬ puszcza sie w 1000 ml octanu etylu i roztwór prze¬ mywa kolejno 200 ml 5% roztworu kwasu solnego nasyconego chlorkiem sodowym (wartosc pH roz- 35 tworu z przemycia wynosi 2), 200 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego (dwukrotnie, wartosc pH drugiego roztworu z przemycia wynosi 7) i nastep¬ nie oddestylowuje rozpuszczalnik.Uzyskuje sie jasna oleista pozostalosc w ilosci 40 96,9 g, (86,5*/o) o skrecalnosci wlasciwej [a] "—61\8° (CHCla). Do tej pozostalosci dodaje sie swiezo prze¬ destylowany chlorek tionylu w ilosci 83 ml (1,173 mola), po czym roztwór miesza w temperaturze po¬ kojowej w ciagu 18 godzin, przy czym zachodzi wy¬ dzielanie gazu. Nadmiar chlorku tionylu oddestylo¬ wuje sie pod zmniejszonym cisnieniem w tempera¬ turze 50°C, zas pozostalosc destyluje pod zmniej¬ szonym cisnieniem otrzymujac 56,9 g chlorku kwasu D-3-acetylotio-2-metylopropionowego o temperatu¬ rze, wrzenia 40—4°C pod cisnieniem 22,66—26,66 Pa i skrecalnosci wlasciwej m"—42,5° (c=2, metanol).Przyklad X. Trans-1-[D-3-/acetylotio/-2-me- tylopropionylo]-4-fluoro-L-prolina. 55 a) Trans-1-karbobenzyloksy-4-fluoro-L.-prolina.Roztwór 6,2 g estru metylowego trans-1-karbo- benzylpoksy-4-fluoro-L-prpliny w 50 ml metanolu oziebia sie do temperatury 0—5°C i wkrapla do nie¬ go 11,5 ml 2 N roztworu wodorotlenku sodowego. 60 Calosc miesza sie w ciagu jednej godziny w tempe¬ raturze 0°C, po czym pozostawia w ciagu nocy po¬ zwalajac aby temperatura wzrosla do pokojowej.Mieszanine reakcyjna pod zmniejszonym cisnieniem zateza sie do polowy objetosci i rozciencza 100 ml 65 wody.9 118 158 10 Wodna mieszanine reakcyjna przemywa sie ete¬ rem i eterowe ekstrakty odrzuca. Wodny roztwór oziebia sie, zakwasza rozcienczonym kwasem sol¬ nym do wartosci pH 2 i nastepnie ekstrahuje octa¬ nem etylu (4X50 ml), Polaczone ekstrakty octanowe suszy sie nad siarczanem magnezowym i pod zmniej¬ szonym cisnieniem oddestylowuje rozpuszczalnik.Pozostaly produkt oczyszcza sie przeprowadzajac go w sól z cykloheksyloamina o temperaturze top¬ nienia 194—196°C i skrecalnosci wlasciwej [a]^5— -^l4°C (c=l%, metanol).Wolny kwas uzyskuje sie przez zawieszenie soli z cykloheksyloamina w 25 ml octanu etylu i 22 ml 1 N kwasu solnego. Nastepnie warstwe wodna czterokrotnie przemywa sie 35 ml porcjami octanu etylu. Warstwy octanowe laczy sie i suszy nad siarczanem magnezowym, po czym pod zmniejszo¬ nym cisnieniem oddestylowuje rozpuszczalnik o- trzymujac pozadana trans-l-karbobenzylooksy-4- -fluoro-L-proline. b. Bromowodorek trans-4-fluoro-L-proliny.Mieszanine 3 gramów trans-1-karbobenzylooksy- -4-fluoro-L-proliny i 15 ml 30—32% roztworu bro- mowodorku w kwasie octowym miesza sie w ciagu' jednej godziny, po czym dodaje 150 ml bezwodnego eteru. Roztwór dekantuje sie znad osadu, który na¬ stepnie uciera sie w eterze i na koniec w ketonie metylowo-etylowym. Uzyskuje sie bromowodorek trans-4-fluoro-L-proliny o temperaturze topnienia 162—164°C (z rozkladem) i skrecalnosci wlasciwej M 25—30°C (c=l%, metanol). c) Trans-1-[D-3-/acetylotio/-2-metylopropionylo]- -4-fluoro-L-prolina.Roztwór 1,9 g bromowodorku trans-4-fluoro-L- -proliny w 25 ml oziebionej wody miesza sie i do¬ daje do niego 1 g weglanu sodowego w celu dopro¬ wadzenia wartosci pH do 8,2. Kontynuujac oziebia¬ nie w temperaturze 5°C roztwór miesza sie i wkrap- la do niego 1,8 g chlorku D-3-acetylotio-2-metylo- propionylu w 2,5 ml eteru utrzymuje wartosc pH na poziomie 8,2—8,3 przez jednoczesne wkraplanie 25% wodnego roztworu weglanu sodowego. Mieszanie i oziebianie kontynuuje sie w ciagu jednej godziny po zakonczeniu wkraplania. Mieszanine reakcyjna ekstrahuje sie octanem etylu (2 razy 25 ml) i ek¬ strakty te odrzuca. Do warstwy wodnej dodaje sie 50 ml octanu etylu i mieszajac oraz oziebiajac, wkrapla sie stezony kwas solny do uzyskania war¬ tosci pH 2,0.Wodna warstwe nasyca sie chlorkiem sodowym i oddziela warstwe octanowa. Wodna warstwe ek¬ strahuje sie dodatkowo trzykrotnie 25 ml octanu etylu. Octanowe ekstrakty laczy sie, suszy nad siar¬ czanem megnezowym, po czym oddestylowuje pod zmniejszonym Cisnieniem rozpuszczalnik i uzysku¬ je pozadany produkt. W celu uzyskania soli z dwu- cykloheksyloamina produkt rozpuszcza sie w 25 ml octanu etylu i do roztworu dodaje 1,8 dwucyklo- heksyloaminy w 35 ml octanu etylu. Wytracona sól odsacza sie i ponownie krystalizuje z izopropanolu otrzymujac sól dwucykloheksyloaminy z trans-1- ^[D-3-/acetylotio/-2-metylopropionylo]-4-fluoro-L- -prolina o temperaturze topnienia 209—211°C i skre¬ calnosci wlasciwej [«]£5_85° (c=lf/o, metanol).W celu uzyskania wolnego kwasu sól z dwucyklo- heksyloamina rozpuszcza sie w 5% wodnym roztwo¬ rze wodorosiarczanu potasowego i ekstrahuje octa¬ nem etylu. Octanowy ekstrakt suszy sie nad siar- 5 czanem magnezowym, pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje sie rozpuszczalnik i uzyskuje pozada¬ na trans-1- [D-3-/acetylotio/-2-metylopropionylo]-4- fluoro-L-proline.Przyklad XI. Trans-4-fluoro-l-/D-merkapto- io v -2-metylopropionylo/-L^prolina.Przez oziebiony roztwór 4,2 ml stezonego roztworu amoniaku w 16 ml wody przepuszcza sie argon.Do tego roztworu, mieszajac w atmosferze argonu, dodaje sie 1,8 g trans-l-[D-3-/acetylotio/-2-metylo- 15 propionylo]-4-fluoro-L-proliny. Calosc miesza sie w ciagu dwóch godzin i nastepnie ekstrahuje oc¬ tanem etylu i ekstrakt ten odrzuca.Wodna warstwe miesza sie, dodaje do niej 30 ml octanu etylu i warstwe wodna zakwasza stezonym 20 kwasem solnym. Nastepnie warstwe wodna nasyca sie chlorkiem sodowym i oddziela warstwe octanu etylu. Warstwe wodna trzykrotnie ekstrahuje sie 30 ml porcjami octanu etylu. Octanowe warstwy la¬ czy sie, suszy nad bezwodnym siarczanem magne- 25 zowym i po oddestylowaniu pod zmniejszonym cis¬ nieniem rozpuszczalnika uzyskuje sie pozadana trans-4-fluoro-l-[D-3-merkapto-2-metylopropionylo] -L-proline o skrecalnosci wlasciwej [a]D5 —112° (c=l%, metanol). 30 Przyklad XII. 1-[D-3-/acetylotio/-2-metylo- propionylo]-4,4-dwufluoro-L-prolina. a) Ester metylowy l-karbobenzyloksy-4,4-dwuflu- oro-L-proliny.Do oziebionego roztworu 3,3 g estru metylowego 35 l-karbobenzyloksy-4-kato-L-proliny w 80 ml chlor¬ ku metylenu, mieszajac wkrapla sie 3,3 ml trójflu- orku dwumetyloaminosiarki. Calosc pozostawia sie w temperaturze pokojowej w ciagu nocy, po czym miesza sie i dodaje 100 g pokruszonego lodu i ca- 40 losc miesza w ciagu 45 minut. Organiczna warstwe oddziela sie, zas wodna ekstrahuje dwukrotnie 40 ml porcjami chlorku metylenu. Polaczone ekstrakty su¬ szy sie nad siarczanem magnezowym, po czym od¬ destylowuje pod zmniejszonym cisnieniem rozpusz- 45 czalnik i uzyskuje pozadany metylowy ester 1-kar- bobenzyloksy-4,4-dwufluoro-L-proliny. b) 1-karbobenzyloksy-4,4-dwufluoro-L-prolina.Roztwór 5,6 g estru metylowego 1-karbobenzylok- sy-4,4-dwufluoro-L-proliny w 50 ml metanolu zada- 50 je sie wkraplajac 11,5 ml 2 N roztworu wodoro¬ tlenku sodowego w temperaturze 0—5°C. Miesza¬ nine reakcyjna utrzymuje sie w ciagu jednej godzi¬ ny w temperaturze 0°C, po czym doprowadza do temperatury pokojowej i pozostawia w tej tempera- 55 turze w ciagu nocy. Mieszanine reakcyjna zateza sie pod zmniejszonym cisnieniem do polowy objetosci poczatkowej i rozciencza 100 ml wody. Wodna mie¬ szanine przemywa sie eterem i odrzuca ekstrakty eterowe. Wodny roztwór zakwasza sie rozcienczo- 80 nym kwasem solnym do wartosci pH 2, jednoczes¬ nie oziebiajac, po czym trzykrotnie ekstrahuje 50 ml porcjami octanu etylu. Ekstrakty octanowe la¬ czy sie, przemywa nasyconym roztworem chlorku sodowego, suszy nad siarczanem magnezowym i po 65 oddestylowaniu rozpuszczalnika uzyskuje pozadana11S 11 l-karbobenzyloksy-4,4-dwufluoro-L-proline. Produkt ten oczyszcza sie przeprowadzajac go w sól z cyk- loamina o temperaturze topnienia 180—185°C i skre- calnosci wlasciwej \\a]™—24°C (c=l*/o, etanol).W celu uzyskania wolnego kwasu sól z cyklohek- syloamina rozpuszcza sie w wodzie, zakwasza kwa¬ sem solnym i ekstrahuje czterokrotnie 30 ml por¬ cjami octanu etylu. Ekstrakty octanowe laczy sie, suszy nad siarczanem magnezowym, oddestylowuje pod zmniejszonym cisnieniem rozpuszczalnik i otrzy- l muje l-karbobenzyloksy-4,4-dwufluoro-L-proline, c) Bromowodorek 4,4-dwufluoro-L-proliny.Mieszanine 2,4 g l-karbobenzyloksy-4,4-dwufluo- ro-L-proliny i 12 ml 30—32*/o roztworu bromowo- dorku w kwasie octowym miesza sie w ciagu 30 mi¬ nut w temperaturze pokojowej, po czym dodaje 300 ml bezwodnego eteru.Mieszanine oziebia sie, odsacza wytracony osad i suszy go pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymuje 2< sie bromowodorek ^4-dwufluoro-L-proliny o tem¬ peraturze topnienia 163—165°C (z rozkladem) i skre- calnosci wlasciwej [a]2/—14°C (c=l°/o, metanol). d) l-[D-3-/acetylotio/-2-metylopropionylo]-4,4- -dwufluoro-L-prolina. 25 Do roztworu 2,7 g bromowodorku 4,4-dwufluoro- -L-proliny W 30 ml wody, po oziebieniu do tempe¬ ratury 5°C, mieszajac, dodaje sie staly weglan so¬ dowy aby utrzymac wartosc pH 8,4. Nastepnie, ozie¬ biajac i mieszajac, wkrapla sie 2,4 g chlorku D-3- 3( -acetylotio-2-metylopropionylu -w 3 ml bezwodnego eteru, utrzymujac wartosc pH roztworu 8,1—8,3 przez dodawanie 25*Vo wodnego roztworu weglanu sodowego.Mieszanie i oziebianie kontynuuje sie w ciagu jednej godziny po zakonczeniu dodawania. Miesza¬ nine reakcyjna ekstrahuje sie dwukrotnie octanem etylu (2x25 ml) i ekstrakty te odrzuca. Do wodnej warstwy dodaje sie 50 ml octanu etylu, miesza i oziebia, po czym wkrapla stezony kwas solny w ce¬ lu utrzymania wartosci pH 2,0. Warstwe wodna na¬ syca sie chlorkiem sodowym i oddziela warstwe octanowa.Warstwe wodna ekstrahuje sie trzykrotnie 25 ml 45 porcjami octanu etylu, laczy ekstrakty octanowe, suszy je nad siarczanem magnezowym i po oddes¬ tylowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym cis¬ nieniem uzyskuje sie pozadany produkt.Produkt ten rozpuszcza sie w 40 ml octanu etylu r)0 i dodaje roztwór 2,3 g dwucykloheksyloaminy w 5 ml octanu etylu. Wytracona sól odsacza sie i ponow¬ nie krystalizuje z etanolu. Sól l-[D-3-/acetylotio/-2- -metylopropionylo]-4,4-dwufluoro-L-proliny z dwu- cykloheksyloamina charakteryzuje sie temperatura 55 topnienia 225—227°C i skrecalnoscia wlasciwa [«]D— _70° (c=l*/o, metanol).W celu uzyskania wolnego kwasu sól z dwucyklc- heksyloamina rozpuszcza sie w 5°/o wodnym roz¬ tworze wodosiarczanu potasowego i ekstrahuje oc- 60 tanem etylu. Ekstrakt octanowy suszy sie nad siar¬ czanem magnezowym i po oddestylowaniu pod zmniejszonym cisnieniem rozpuszczalnika uzyskuje sie pozadana l-[D-3/acetylotio/-2-metylopropionylo]- -4,4-dwufluoro-L-proline. 65 158 12 Przyklad XIII. 4,4-dwufluoro-l-/D-3-mer- kapto-2-metylopropionylo/-L-prolina.Przez oziebiony roztwór 4,5 ml stezonego roztwo¬ ru amoniaku w 11 ml wody przepuszcza sie stru- 5 mien argonu. Do tego roztworu, mieszajac w atmo- ferze argonu, dodaje sie 2,1 g l-[D-3-/acetylotio/-2- metylopropionylo]-4,4-dwufluoro-L-proliny. Calosc miesza sie w ciagu dalszych dwóch godzin ekstra¬ huje octanem etylu i ekstrakt ten odrzuca. Wodna ° warstwe miesza sie, dodaje 30 ml octanu etylu i za¬ kwasza stezonym kwasem solnym. Wodna warstwe nasyca sie chlorkiem sodowym i oddziela warstwe octanowa. Wodna warstwe trzykrotnie ekstrahuje sie 25 ml porcjami octanu etylu. Polaczone ekstrakty octanowe suszy sie nad bez¬ wodnym siarczanem magnezowym i po oddestylo¬ waniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym cisnieniem uzyskuje pozadana 4,4-dwufluoro-l/D-3-merkapto- -2-metylopropionylo/-L-proline jako syrop o skre- } calnosci optycznej [ia]ofi—85° (c=l, metanol).Przyklad XIV. Cis-4-chloro-l-/3-acetylotio-2- -D-metylopropionylo/-L-prolina. 3,15 g bromowodorku cis-4-chloro-L-proliny i 2,8 g chlorku D-3-acetylotio-2-metylopropionylu poddaje sie reakcji w 40 ml wody zawierajacej 2,3 g wegla¬ nu sodowego (chlorek kwasowy rozpuszcza sie naj¬ pierw w 4 ml eteru).Mieszanine reakcyjna utrzymuje sie przy pH 8,2— —8,4 dodajac 8 ml 25% roztworu weglanu sodowe¬ go w ciagu 10 minut. Mieszanine reakcyjna miesza sie w ciagu godziny, a produkt ekstrahuje sie oc¬ tanem etylu, otrzymujac 3,6 g lepkiego oleju który w octanie etylu tworzy sie z dwucykloheksyloamina o temperaturze topnienia 189—192°C (spiekanie 185°), a po rekrystalizacji z izopropanolu o tempe¬ raturze topnienia 190—192°C (spiekanie 188°).Przyklad XV. Cis-4-chloro-l-/3-merkapto-2- -D-metylopropionylo/-L-prolina. 1,6 g produktu z przykladu XIV hydrolizuje sie w 9 ml H2O zawierajacej 4 ml stezonego wodoro¬ tlenku amonowego, uzyskujac 1,2 g produktu, z którego po roztarciu z heksanem otrzymuje sie 1,1 g bezbarwnej substancji stalej o temperaturze top¬ nienia 138—140°C i skrecalnosci [a]^ — 79° (c=l, etanol).Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania nowych chlorowcopochod¬ nych merkaptoacyloaminokwasów o ogólnym wzo¬ rze 1, w którym R oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkanokarbonylowy lub rodnik p-metoksy- benzylowy, n oznacza liczbe 0 lub 1, Ri oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy, R2 i R2' niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub chlorowca, R3 oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy lub rodnik trójfluorometylowy a takze atom chlo¬ rowca jesli n jest równe 1, R4 oznacza atom wo¬ doru, nizszy rodnik alkilowy lub rodnik trójfluo¬ rometylowy, co najmniej jeden z podstawników Ri, R2', Rs, R4 i Rs oznacza atom chlorowca lub rodnik trójfluorometylowy zgodnie z podanym znaczeniem, przy czym tylko R2 i R2* moga jednoczesnie ozna¬ czac atomy chlorowca, oraz ich soli, znamienny tym, ze kwas o ogólnym, wzorze 2, sprzega sie z amino-13 118 158 14 kwasem o ogólnym wzorze 3, w których to wzorach wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie., i ewentualnie otrzymany zwiazek o wzorze 1, w któ¬ rym R oznacza nizszy rodnik alkanokarbonylowy, poddaje sie hydrolizie otrzymujac produkt, w któ¬ rym R oznacza atom wodoru.R. R2 CH; R-S- (CH)-CH-GO-N — CH-COORi R, Wzór 1 R, R-S- (CH)h-CH-COOH Wzór 2 R2\ /R2 ex HaC NH CH2 CH-COOR, alkil Wzór 3 y\p ^ i3 CO-S-(CH)n-CH-CO-N Wzór 4 H; COOR, HS- R4 (CH) R< Hf n CH-CO-N RL CH, COORt Wzór 5 ?< alka CO-S-(CH)n-CH-COOH Wzór 6 PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania nowych chlorowcopochod¬ nych merkaptoacyloaminokwasów o ogólnym wzo¬ rze 1, w którym R oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkanokarbonylowy lub rodnik p-metoksy- benzylowy, n oznacza liczbe 0 lub 1, Ri oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy, R2 i R2' niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub chlorowca, R3 oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy lub rodnik trójfluorometylowy a takze atom chlo¬ rowca jesli n jest równe 1, R4 oznacza atom wo¬ doru, nizszy rodnik alkilowy lub rodnik trójfluo¬ rometylowy, co najmniej jeden z podstawników Ri, R2', Rs, R4 i Rs oznacza atom chlorowca lub rodnik trójfluorometylowy zgodnie z podanym znaczeniem, przy czym tylko R2 i R2* moga jednoczesnie ozna¬ czac atomy chlorowca, oraz ich soli, znamienny tym, ze kwas o ogólnym, wzorze 2, sprzega sie z amino-13 118 158 14 kwasem o ogólnym wzorze 3, w których to wzorach wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie., i ewentualnie otrzymany zwiazek o wzorze 1, w któ¬ rym R oznacza nizszy rodnik alkanokarbonylowy, poddaje sie hydrolizie otrzymujac produkt, w któ¬ rym R oznacza atom wodoru. R. R2 CH; R-S- (CH)-CH-GO-N — CH-COORi R, Wzór 1 R, R-S- (CH)h-CH-COOH Wzór 2 R2\ /R2 ex HaC NH CH2 CH-COOR, alkil Wzór 3 y\p ^ i3 CO-S-(CH)n-CH-CO-N Wzór 4 H; COOR, HS- R4 (CH) R< Hf n CH-CO-N RL CH, COORt Wzór 5 ?< alka CO-S-(CH)n-CH-COOH Wzór 6 PL PL PL