Przedmiotem wynalazku jest zderzak tulejowy, zwlaszcza do pojazdów szynowych zawierajacy pochwe zderzakowa z kolnierzem, tuleje zderza¬ kowa zamocowana teleskopowo w pochwie zde¬ rzakowej oraz wstepnie napieta sprezyne.Znany jest zdarzak tulejowy, w którym usta¬ lanie pochwy i tulei zamykajacych napieta spre¬ zyne odbywa sde za pomoca dwuczesciowego pierscienia zderzakowego, umieszczonego we¬ wnatrz kanalika w swobodnym koncu tulei i two¬ rzacego zdeirzaik dna pochwy, co pozwala na usta¬ lenie swobc-dnej dlugosci calego zderzaka i jego napiecia wstepnego. Dla sitoisowania tych srodików na talk zwanych zderzakach 590 kN jest zamo¬ cowany za pomoca snub kolnierz i tarcza zderza¬ kowa, a na zderzakach 350 kN — kolnierz i ply¬ ta tulei zderzaka. (Prospekty firmy Ringfeder Gjm.b.H., C. 1059.400.6, wydatnie maj 1972, C VI 8529-400.5, wydanie wrzesien 1969). Tego rodzaju polaczenia srubowe sa bairdizo kosztowne w mon¬ tazu i budowie. Niadmiennie diuze, zwlaszcza skie¬ rowane ukosnie sily udarowe moga powtodcwac odksztalcenia tarczy zderzakowej luib plyty zde¬ rzaka, z tym skutkiem, ze do pochwy zderzakowej pirzedostaja sie kurz i wilgoc, które powoduja nie¬ korzystne zmiany charakterystyki sprezyny. W przypadku skrajnym taika zmiana charakterysty¬ ki sprezyny moze prowadzic do uszkodzenia po¬ jazdu lub ladunku.W znanym z opisu patentowego RFN nr ID 1016087 zderzaku tulejowym, tuleja i plyta sa wykonane jako jedna calosc, a zderzakami sa dwie pólkoliste czasze o przekroju w ksztalcie litery U, których jeden kolnierz wohedzd w ka- nalek na swobodnym koncu tulei zderzakowej, a drugi otacza tuleje zderzakowa i przylega z pew¬ nym luzem do wystepu pochwy . zderzakowej.Obie czasze sa polaczone razem za pomoca dwóch sanuib osadzonych w nasadach na zwróconych kii sobie koncach czasz. Równiez i w tym znanym zderzaku brak jest z powodiu luzu promieniowe¬ go, szczelnosci niezbednej do optymalnego dzia¬ lania sprezystego.Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji 15 zderzaka tulejcwego, który nie ma wad zderzaków znanych ze stanu techniki i który jest bardziej cdiporny na odksztalcenia i bairdziej szczelny dla kurzu i wilgoci.Istota wynalazku polega na tym, ze pochwa M zderzakowa, na koncu przeciwleglym do tarczy zderzakowej, ma przyspawama koncówke, sklada- jaca sie z dwóch czesci, a tuleja zderzakowa ma na swoim swobodnym koncu wysitep, przy czym polówki koncówki i wystep stanowia ograniczniki ruchu pochwy wzgledem tulei. Aby wyeliminowac odksztalcenia, nawet w przypadku ekstremalnych odksztalcen, tuleja ma na swym drugim koncu zignufbiende przechodzace w kolnierz.W przypadku prostokatnego ksztaltu -tarczy 30 zderzakowej, tuleja i pochwa maja elementy usta- 25 114 281114 •"*¦¦"' 3 lajace, zabezpieczajace przed obracaniem sie tulei zderzakowej wzgledem pochwy, umozliwiajace przesuniecie wzdluzne. Elementy ustalajace sta¬ nowia kanalek wykonamy w tulei zderzakowej oraz wystep w postaci listwy wykonanej jako jedna calosc z pochwa lub do niej zamocowanej.Elementy ustalajace, zapobiegajace obracaniu sie, korzystnie powoduja wyzsze sdly tarcia na pola¬ czeniach pociagu miedzy wspóldzialajacymi zde- rza'kaimi, przez co zwieksza sie pewnosc ruchowa pojazdu.Z uwagi na nieuniknione zuzywanie sie przy wspóldzialaniu zderzaków tulejowych i wymaga¬ nie, aby koszt renowacji byl mozliwie niski, taircza zderzakowa zawiera, usytuowana na po¬ wierzchni zewnetrznej, plyte cierna. Plyta, cierna jest osadzona na powieirzctai tarczy zderzaikowej i tam przyspawana. Polówlki koncówfci sa uszczel¬ nione w stosunku do tulei zderza/kowej za po¬ moca tulejowej uszczelki, oo zabezpiecza przeciw wnikaniu kurzu i wilgoci do wnetrza zderzaka.Prosta budowe zderzaka uzyslkuje sie wedlug wyinaiazkiu przez to, ze koncówka stanowi prze¬ ciety pierscien.Zalety zderzaka wedlug wynalazku wyniikaja z eliminacji wad dotychczas znanych zderzaków, co powoduje, ze moze en byc eksploatowany za¬ sadniczo dluzej i bez konsiarwacji, z zachowaniem stalej zdclnosci fiznlkcjanailnej.Przedmiot wymalazfku jest uwidoczmiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fijg. 1 przedstawia zderzak tulejowy w przekroju wzdluznym, fig. 2 — pnzettarój wzdluz linii II— II oznaczonej na fig. 1 n 3, fig. 3 — inne roz¬ wiazanie zderzaka tulejowego w., przekroju po¬ dluznym, fig- 4 — jeszcze inne. rozwiazanie zde¬ rzaka tulejowego w przekroju podluznym, fig. 5 — przekrój wzdluz linii V—V oznaczonej na fig. 4, fig. 6 — jeszcze inne rozwiazanie zderzaka tulejowego w przekroju podluznym.Na fig. 1—3 przedstawiono zderzak tulejowy, zawierajacy pochwe zderzakowa 1 z tarcza zde- rzakowa la, tuleje zderzakowa 2 z kolnierzem 2a, oraz zaopatrzone w stozkowe powierzchnie styku, pierscieniowe sprezymy 8, utrzymywane przed wbudowaniem do pochwy zdarzakowej 1 i tulei zderzakowej 2 za pomoca zespolu napreza¬ jacego—T i znajdujace sie pod napieciem wstep¬ nym. Na zewnetrznej stronie tarczy zderzakowej la, pochwy zder.zakowej 1 jest przyspawana ply¬ ta cierna 6.W rozwiazaniu przedstawionymi na fig. 1 i 3 pochwa zderzakowa 1 ma przyspawana koncówke sk&dajaca sie z dwóch polówek, przy czym po¬ lówki koncówki 5 stanowia przedluzenie osiowe przylegajace do odpowiednio osadJaonej, wewne¬ trznej sciany pochwy zderzakowej 1.Zwrócone ku tarczy zderzaikowej la swobodne powierzchnie czolowe polówek koncówki 5 opie¬ raja sie na wspólpracujacej z ndmi powierzchni czolowej wystepu 2b na wewinejtrzmeg tulei zde¬ rzakowej 2, skutkiem czego pochwa zderzakowa 1 i tuleja zderzakowa 2 sa utrzymywane pod* dzia¬ laniem sily napiecia wstepnego strezyny 8. Po- 281 4 miedzy polówkami koncówftoi 5 i tuleja zderzako¬ wa 2 jest umieszczona tulejowa uszczelka 4,, wpuszczona, w rozwiazaniu przedstawionym na fig. 1, w polówki koncówki 5* a w rozwiazaniu 5 przedstawianym na £ig. 3, tuleje zderzakowa 2.W przypadku, gdy polówiki koncówki 5 maja je- dynie nieznaczna osiowa szerokosc, to uszczelka tulejowa moze, w nieuiwidocznicny sposób byc osa¬ dzona pomiedzy pochwa zderzakiowa 1 a tuleja l0 zderzakowa 2.W rozwiazaniu przedstawionym na fig. 1—3 pochwa zderzakowa 1 ma na swojej scianie we¬ wnetrznej uksztaltowany wystep Ib, w postaci listwy wchodzacej w kanalek 2c w wystepie 2b 15 tulei zderzaikowej 2 tworzace elementy ustalaja¬ ce 3 zabezpieczajace przed obracaniem sie. Wy¬ step Ib moze alternatywnie — w nie uwidocznio¬ ny sposób — byc wpuszczony w wewnetrzna czesc poenwy zderzakowej 1. Zderzak przedsta- 20 wiiony na fig. 4 i 5 odpowiada w zasadzie zderza¬ kowi przedisrtawicinemu na fig. 1, z wyjatkiem elementów ustalajacych 3, które sa uksztaltowa¬ ne odwrotiniie niz na £ig. 2.Zderzak przedstawiany na fig. 6 stanowi roz- 25 wiazanie przeznaczone do zastosowania w pojaz¬ dach ciezkich. W rozwiazaniu tym uklad pochwy zdenzaikowej 1 i tulei zderzakowej 2 jest odwrot¬ ny niz uklad tych elementów na fig. 1. Rozumie sie jedna/k, ze i w tym zderzalku pochwa 1 i po- 30 lówki koncówki 5 moga byc uksztaltowane w spo¬ sób uwidoczniony na fig. 3. Wszystkie zderzaki maja dila lepszego przejscia przekroju i wiek¬ szej stabilnosci, zgrubienie 2d przechodzace w kolnierz 2a tulei zderzakowej 2. 35 Zastrzezenia patentowe 1. Zderzak tulejowy zwlaszcza do pojazdów 40 szynowych zawierajacy pochwe zderzakowa z kol¬ nierzem, tuleje zderzakowa zamocowana telesko¬ powo w pochwie zderzaikowej oraz sprezyne, zna¬ mienny tym, ze pochwa zderzaikowa (1) na koncu przeciwleglym do tarczy zderzakowej (la ma 45 przyspawana koncówke (5) skladajaca sie z dwóch czesci, a tuleja zderzaikowa (2) ma na swoim swobodnym koncu wystep <2b), przy czym po¬ lówki koncówiu (5) i wystep (2b) stanowia ogra¬ niczniki ruchu pochwy (1) wzgledem tulei (2), 50 2. Zderzaik wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze tuleja (2) ma na swym drugim koncu zgrubie¬ nie (2d) przechodzace w kolnierz (2a). 3. Zderzak wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze tuleja zderzakowa (2) i pochwa zoterzakowa 55 (1) maja elementy ustalajace (3) dla zafoezpiiecze,. nia przed obracaniem sie pochwy (1) wzgledem tulei (2), przy czym elementy ustalajace (3) sta¬ nowia kanalek (2c) wykonany w tulei zderzako¬ wej (2) oraz wystep (Ib) pochwy (1) w postaci M listwy wykonanej jako jedna calosc z pochwa lub do niej zamocowanej, 4. Zderzak wedlug zasfbrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze tarcza zderzaikowa (la) zawiera usytuowa¬ na na powierzchni, zewnetrznej plyte cierna (6).% u 5 Zderzak wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze114 281 5 6 koncówka (5) jest uszraelinriotna w stosiuinikiu do 6. Zderzak wedlug z&sitrz. 1 alibo 5, znamienny tulei zderzakowej (2) za pomoca tulejowej us-z- tym, ze koócówlka (5) sitainowi pnzeciety pierscien, czellki (4). 2 2d 2a Fig. 4 2 2d 2o Fig. 5 PL