Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobój¬ czy zwlaszcza do zwalczania grzybów fitopatogen- nych zawierajacy substancje czynna na osnowie nowych anilidów kwasu cyklopropanokarboksylo- wego i nosniki lub substancje pomocnicze.Srodki o dzialaniu przeciwko grzybom fitopato- gennym sa juz znane. Tego rodzaju srodkami zna¬ nymi z praktyki sa nip. 5-etoksy-3-trójchlorometylo- -1,2,4-tiadiazol /porównaj opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 260 588 i nr 3 280 725/ oraz dwusiarczek czterometylotiuramu /porównaj opis patentowy RFN nr 642 532/. Srod¬ ki te jednak nie zawsze wykazuja zadowalajace dzialanie przeciwko grzybom fitopatogennym.Celem wynalazku jest opracowanie srodka, wy¬ kazujacego bardzo silne dzialanie przeciwko grzy¬ bom fitopatogennym.Osiaga sie to za pomoca srodka wedlug wy¬ nalazku, który jako substancje czynna zawiera co najmniej jeden nowy anilid kwasu cyklopropano- karboksylowego o ogólnym wzorze 1, w którym RA oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla R2 oznacza aromatyczny rodnik weglowodorowy ewentualnie podstawiony jedno- lub wielokrotnie, jednakowo lub róznie rodnikiem alkilowym o 1—4 atomach wegla, grupa alkoksy- lowa o 1—4 atomach wegla, grupa alkilotio o 1—4 atomach wegla, chlorowcem, grupa trójfluoro- metylowa, grupa nitrowa, grupa alkoksykarbony- lowa o 1—4 atomach wegla, grupa alkilokarbony- !• 15 20 Iowa o 1—4 atomach wegela i/lub grupa cyjano- wa, a n oznacza liczbe 1 lub 2.Nowe substancje czynne nieoczekiwanie góruja nad znanymi srodkami o jednakowym kierunku dzialania pod wzgledem czynnosci przeciwko fito¬ patogennym grzybom a nadto wyrózniaja sie dobra zgodliwoscia z roslinami i wystarczajacym okresem trwania oddzialywania. Poniewaz w branych w praktyce pod uwage dawkach zwiazki te nie dzia¬ laja fitotoksycznie, dlatego tez mozna je stoso¬ wac korzystnie w rolnictwie i ogrodnictwie do zwalczania grzybów fitopatogennych.Nowe zwiazki wykazuja siloe grzybobójcze wlas¬ ciwosci przeciwko grzybom szkodliwym, takim jak maczniaki rzekome.W przeciwienstwie do tylko zapobiegawczo dzia¬ lajacych znanych srodków grzybobójczych, takich jak N-trójchlorometylotioftalimid /porównaj opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 2 553 770, 2 553 771 i 2 553 776/ i etylenobisdwutio- karbamindan manganu /porównaj opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 2504 404 i 2 710 822/ maja nowe substancje czynne dodatkowa zalete oddzialywania kuracyjnego i ukladowego a przez to umozliwiaja nawet zwalczanie czynników chorobotwórczych juz wniklych do roslin.Sposród nowych substancji wyrózniaja sie nie¬ zwykle silna czynnoscia grzybobójcza zwlaszcza te zwiazki o ogólnym wzorze 1, w którym RA ozna¬ cza atom wodoru, rodnik metylowy lub etylowy 110 646noc 3 a Rj oznacza rodnik fenylowy, metylofenylowy, dwumetylofenylowy, etylofenylowy, izopropylofe- nylowy, metoksyfenylowy, etoksyfenylowy, metylo- tiofenylowy, fluorofenylowy, chlorofenylowy, bro- mofenylowy, dwuchlorofenylowy, trójfluorometylo- 5 fenylowy, nitrofenylowy, cyjanofenylowy, metoksy- karbonylofenylowy, acetylofenylowy lub bifenyli- lowy.Mozna stosowac albo pojedyncza substancje czyn¬ na albo mieszanine co najmniej dwóch budowa 10 rózniacych sie substancji czynnych z grupy no¬ wych zwiazków. Zaleznie od zamierzonego celu mozna ewentualnie dodawac inne substancje grzy¬ bobójcze, nicieniobójcze, chwastobójcze lub specy¬ ficzne srodki szkodndkóbójcze. ls Celowo stosuje sie te substancje czynne w po¬ staci preparatów, takich jak proszki, srodki do rozsiewania, granulaty, roztwory, emulsje i za¬ wiesiny, wobec dodatku cieklych i/lub stalych nos¬ ników wzglednie rozcienczalników i eweutualnde 20 zwilzaczy, substancji zwiekszajacych przyczepnosc, emulgatorów i/lub dyspergatorów.Odpowiednimi nosnikami cieklymi sa woda, oleje mineralne lub inne rozpuszczalniki organiczne, ta¬ kie jak ksylen, chlorobenzen, cykloheksanol, diok- ^ san, acetondtryl, octan etylowy, dwumetylofofma- mid, izofóron i sulfotlenek dwumetylowy.Jako nosniki stale stosuje sie wapien, kaolin, krede, talk, glinke Attaclay i inne gliny oraz na¬ turalny lub syntetyczny kwas krzemowy. ^ Do substancji powierzchniowo czynnych zaliczaja sie np. sole kwasów ligninosulfonowych, sole alki- lowanych kwasów benzenosulfonowych, sulfonowa¬ ne amidy kwasów i ich sole, polietoksylowane ami¬ ny ialkohole. M Jesli substancje czynne maja byc stosowane do zaprawiania ziarna siewnego, to mozna równiez wprowadzac domieszke barwnika w celu nadania zaprawionym ziarnom wyraznie widocznego zabar¬ wienia. ^ Zawartosc jednej wzglednie kilku substancji czynnych w srodku moze zmieniac sie w szerokim zakresie, przy czym dokladne stezenie substancji czynnej stosowanej w srodku zalezy glównie od ilosci, w jakiej srodek ma byc stosowany min. do 46 zaprawiania gleby, do zaprawiania ziarna siewnego lub do oprysku lisci. Przykladowo srodek zawiera okolo l^-d&h wagowych, korzystnie 20—-50°/o wa¬ gowych substancji czynnej, i okolo 99—20Vp wa¬ gowych cieklych lub stalych nosników oraz ewen- ^ tualnie co najwyzej 20f/t wagowych substancji po¬ wierzchniowo czynnych.Nowe zwiazki o wzorze 1, w którym wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie, mozna wy¬ twarzac sposobem polegajacym na tym, ze np. & zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym Rt, Rt i n maja wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji z chlorkiem kwasu cyklopropanokarboksy- lowego o wzorze 3 w obecnosci akceptora kwasu i ewentualnie w obecnosci rozpuszczalnika, korzyst- M nie w równomolowych stosunkach ilosciowych, a produkty reakcji wyodrebnia sie znana droga.Jako akceptory kwasowe stosuje sie np. zasady organiczne, takie jak pirydyna, trójetyloamina lub N,N-dwumetyloanilina, albo zasady nieorganiczne, & 4 takie jak wodorotlenki, tlenki i weglany metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, zwlasz¬ cza sodu, potasu lub wapnia.Jako rozpuszczalnik mozna ewentualnie stosowac np. eter etylowy, czterowodoroluran, benzen, octan etylowy i inne. Ciekle akceptory kwasów, takie jak pirydyna, stosuje sie równoczesnie jako roz¬ puszczalniki.Reakcje te- prowadzi sie celowo w temperaturze od -10°C do 120°C.Podany przyklad I objasnia blizej wytwarzanie substancji czynnej srodka wedlug wynalazku.Przyklad I. N-/2-ketoperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowegio /zwiazek nr 1/.Do roztworu 10,62 g /0,06 mola/ 3-anilinoperhydro- furanonu-2 w 50 ml pirydyny mieszajac w .tempe¬ raturze wewnetrznej 5^10°C wkrapla sie 6,30 g /0,06 mola/ chlorku kwasu cyklopropanokarboksy- lowego. Nadal miesza sie w ciagu 0,5 godziny w temperaturze pokojowej, po czym wlewa sie do 200 g ukladu woda/lód i starannie miesza.Po odsaczeniu pod zmiejszonym cisnieniem prze¬ mywa sie starannie woda i suszy w suszarce.Otrzymuje sie 10,25 g /70*/# wydajnosci teoretycz¬ nej/ produktu o temperaturze topnienia 104°C.Analogicznie wytwarza sie nowe substancje czyn¬ ne, zestawione w tablicy 1, w której skrót tt. oz¬ nacza temperature topnienia, a nD oznacza wspól¬ czynnik zalamania swiatla.Tablica 1 [Zwia- [ zek nr 2 3 4 5 1 6 7 8 9 10 Nazwa 2,6-dwuetylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-andlid kwasu cyklopropanbkarboskylowe- go 2-metoksy-N-/2-ketoperhy- drofuryló-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowe¬ go 2-metylo-N-/3-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksylowego 2,6-dwumetylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-andlid kwasu cyklopropanokarboksylowe¬ go 2,5-dwumetylo-N-/2-ketoper- hyrdofurylo-3/-andlid kwasu cyklopropanokarboksylowego 3-metylo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 4-metylo-N-/2-ketoiperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 3,4-dwumetylo-N-/2-lsetoper- hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 2,3-dwumetylo-N-/z-ketoper- Dane fizyczne tt. 102— —103°C tt. 175— —176°C tt. 108— —109°C tt. 114^- —116°C tt. 84°C tt. 109°C | tt. 123aC tt. 99— —100PC '"110 646 ciag dalszy tablicy 1 ciag dalszy tablicy 1 Zwia¬ zek nr 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 ¦ 24 :25 / 26 | 27 28 Nazwa hydrofurylo-3/-ainilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 2,4-dwumetylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-amilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 3,5-dwumetylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 2,4,6-trójmetylo-N-/2~lceto- perhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 4-chloro-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 3-chlon-N-/2-ketoperhydro- furylo-wty-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 4-izopropylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 3-trójfluorometylo-iN-/2-ke- toperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo- . ksylowego 3-fluoro-N-/2-ketoperhydiro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropainokarboksylowego 3-bromo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksylowego 2,6-dwuizopropylo-N-/2-keto- perhydrofufrylo-3/-ianilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 2.-etylo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego , 4-etyk-N-/2-ketoperhydro- furylo-3-/-aniilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego . 4rmetoksy-N-/2-ketoperhyd- rofurylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 4-bromo-N.-/2r-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropainokarJx)ksylowego 4rfluoro-N-/2-ketoperhydro^ furylor3/^ainilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 2-etoksy-N-/2-ketoperhydro- furyló-3/-an!ilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 3-chloro-2-metylo-iN-/2-ke- toperhydrofurylo-3/-anilid , kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 5-chloro-2-metyló-N-/2-ke- Dane fizyczne tt. 153°C tt. 85— —86°C tt. 103°C tt. 119— —1'21°C tt. 149— —150|°C tt. 99—" —100QC ' tt. 108<— ^110°C tt. 104— —105°C tt. 89?C ' tt. 93— —94°C tt. 215— —216°C tt. 103°C tt. 107°C . • * • tt. 75°C tt. 144— i ^145°C tt. 138— —139°C I tt. 143— —145°C tt. 121— —124°C 10 15 45 50 55 Zwia¬ zek nr 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Nazwa toperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 4-metoksy-2-nietylo-N-/2-ke- toperhydrotfurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 4-etoksy^N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 5-chloxo-2-meboksy-N-/2-ke- toperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 3-chloro-N-/5-metylo-2-ke- toperhydrofurylo-<3/-antilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 3*etylo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anildd kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 3-cyjanoTN-/2-ketoperhy- drofurylo-3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksylowego 3-tiometylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 2,3-dwu hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 3-chloro^N-/S-metylo-2-ke-, tpperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego Dane 1 fizyczne tt. 114— —116°C 1 nD = 1,5520 n 20= D = 1,4579 tt. 163^- —164°C tt. 95— —97°C tt. 69— —70°C tt. 142— —143°C V= =1,5888 tt. 136— | —137°C. •¦•. « .-•" •• ¦ i tt. 95— ij —97DC • ' i| Nowe zwiazki z reguly stanowia prawie bezbarwr ne, bezwonne substancje krystaliczne, nieomal nie*- rozpuszczalne w wodzie i benzynie, natomiast bar¬ dzo latwo rozpuszczalne w polarnych rozpuszczal¬ nikach organicznych takich jak aceton, dwumety- loformamid i sulfotlenek dwumetylowy.Substraty do wytwarzania nowych zwiazków sa znane lub moga byc wytwarzane znanymi sposo- baimi.Przyklady II—IX objasniaja blizej mozliwosci zastosowania nowych substancji czynnych srodka w.edlug wynalazku.Przyklad, Il.Prót^a m^nimialnego stezenia sku¬ tecznego przy zwalczaniu Pythium ultdmum. 20§/t proszkowy preparat substapcjli czynnej wymiesza^ no równomiernie z gleba, która byla silnie zaka¬ zona przez Pytlnum ultimuin^ Ta zaprawiona gle¬ ba ^napelniono gliniane s,podki o pojemnosci 0,5 lit¬ ra i nie zachowujac okresu karencji wysiano po 20 ziarn grochu p pornarszczonym ziarnie odmia¬ ny „Wunder von; Kdyedon" w kazdym:. spodku.Po utrzymywaniu uprawy, w ciagu 3 tygodni w temperaturze 20—24°C, okreslono ilosc zdrowych110 646 roslin grochu i przeprowadzono ocene korzeni /wed¬ lug skali ocen 1^-4/.Substancje czynne, dawki i wyniki zebrano w tablicy 2.Tablica 2 Substancja czynna srodka 1 " ~~ N-/2-ketoperhydrofurylo-3/- -anilid kwasu cyklopropano- karboksylowego 2,6-dwumetylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 3-chloro-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksylowego 3-metylo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksylowego 2-metoksy-N-/2-ketoperhy- drofurylo-3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksylowego Srodek porównawczy: I 5-etoksy-3-trójchlorometylo- -1,2,4-tiadiazol J Sprawdzian I I /3 powtórzenia/ gleba zakazona Sprawdzian II /3 powtórzenia/ gleba parowana Steze¬ nie su¬ bstan¬ cji czyn¬ nej w w mg/ Altr ziemi 2 10 20 40 10 20 40 10 20 40 io 20 40 10 20 40 10 20 40 a/ b/ c/ a/ W c/ Ilosc zdro¬ wych roslin grochu 3 17 17 18 16 20 19 19 17 17 10 16 16 10 16 20 2 5 12 1 0 0 19 18 18 Ocena ko¬ rzeni /1-4/ 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 2 4 1 2 4 1 1 3 1 — — 4 4 4 Skala oceniania korzeni: 4 — biale korzenie bez nekroz grzybowych, 3 — biale korzenie, nikle nekrozy grzybowe, 2 — brunatne korzemie, juz silniejsze nekrozy grzybowe, 1 —silne nekrozy grzybowe, korzenie spróch¬ niale.Przyklad III. Zaprawianie buraka cukrowego.Cechowane nasiona buraka cukrowego odmiany „Dieckmann-Suprapoly" zaprawiono 20°/* proszko¬ wym preparatem substancji czynnej. Spodki gli¬ niane o pojemnosci 2 litrów /20X20X5 cm/ na¬ pelniono zwykla ziemia kompostowa /Dampkig-off/ i w kazdym spodku wysiano po 100 ziaren nasion buraka cukrowego. Po utrzymywaniu upraw w ciagu VS dni w temperaturze 19—21°C w cieplar¬ ni okreslono ilosc zdrowych siewek.Substancje czynne, dawki i wyniki zestawiono w tablicy 3. 10 ii 25 35 45 50 55 8 Tablica 3 Substancja czynna srodka N-/2-ketoperhydrofurylo-3/- -anilid kwasu cyklopropanokar¬ boksylowego 2,6-dwumetylo-N-/2-ketoper- hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego 3-chloro-N-/2-ketoperhydrofu- ryk-3/-anilid kwasu cyklopro- panokarboksylowego 3-metylo-N-/2-ketoperhydrofu- rylo-3/-aniMd kwasu cyklopro- panokarboksylowego 2-metoksy-N-/2-ketoperhydro- iuryló-3/-anilid kwasu cyklo- propanokarboksylowego Srodek porównawczy: 5-etoksy-3-trójchlorometylo- -1,-2,4-tiadiazol 1 czterometylotiuramu 1 dwusiarczek Sprawdzian I /3 powtórzenia/ gleba zakazona | Sprawdzian II /3 powtórzenia/ gleba parowana Substan¬ cja czyn¬ na g/kg nasion 0,4 0,8 1,6 0,4 0,8 '1,6 0,4 0,8 1,6 0,4 0,8 1,6 0,4 0^ 1,6 0,4 0,8 M 4,8 9,6 a/ b/ c/ a/ b/ c/ ó • Ilosc zc wych s wek 79 79 75 70 76 83 83 82 93 77 71 85 83 87 87 26 44 53 21 50 5 7 6 83 86 81 Przyklad IV. Zapobiegawcze dzialanie trak¬ towania lisci przeciwko Plasmopara viticola na ros¬ linach winorosli wlasciwej w cieplarni. Mlode sa¬ dzonki winorosli wlasciwej o 5—8 lisciach spry¬ skano podanymi stezeniami substancji czynnej do stanu mokrej kropli, po wyschnieciu warstwy opry¬ sku spodnia czesc lisci opryskano wodna zawiesi¬ na zarodni /sporangium/ grzyba /okolo 20 000 w 1 ml/ i natychmiast inkubowano w cieplarni w temperaturze 22—24°C w atmosferze mozliwie na¬ syconej para wodna. Poczawszy od drugiego dnia obnizano wilgotnosc powietrza do normalnego po¬ ziomu /okolo 30—70f/§ nasycenia/, a nastepnie w ciagu dalszego dnia utrzymywano nasycenie para wodna.Wówczas dla kazdego liscia zanotowano procen¬ towy udzial powierzchni porazonej grzybem a sred¬ nia z traktowania dla okreslenia czynnosci grzybo¬ bójczej obliczono wedlug wzoru: 100- 100 • porazenie w próbie traktowanej porazenie w próbie nietraktowanej .—«p •/» dzialania 65 Wymiki zestawiono w tablicy 4.Przyklad V. Dzialanie zapobiegawczego trak¬ towania lisci przeciwko Phytophthora infestans u roslin pomidora lub u roslin ziemniaka w ciep¬ larni. Mlodociane rosliny pomidora o co najmniej110 646 9 Tablica 4 10 Substancja czynna srodka I 2,6-dwuetylo-N-/2-ketoper- 1 hydrofurylo-3/-anilid kwasu 1 cyklopropanokarboksylowego 1 3-fluoroHN-/2^ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- 1 klopropanokarboksylowego I 3-bromo-N-/2-ketoperhydro- j furylo-3/-anilid kwasu cy- | klopropanokarboksylowego 1 2,6-dwuizopropylo-N-/2-keto- perhydrofurylo-3/-anilid 1 kwasu cyklopropanokarbo- ksylowego I 2-etylo-N-/2^ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- 1 klopropanokarboksylowego 4-€tylo-N-/2-ketoperhydro_ I furylo-3/^anilid kwasu cy- 1 klopropanokarboksylowego 4-fluoro-N-/2-ketoperhydro- 1 furylo-3/-anilid kwasu cy- 1 klopropanokarboksylowego 2-etoksy-N-/2-ketoperhydro- | fu klopropanokarboksylowego 3-chloro-2-metylo-N-/2-keto- perhydrofurylo-/3-aniIad kwasu cyklopropanokarbo- ksylowego 3-etylo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksylowego 3-cyjamo-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/- klopropanokarboksylowego 3-tiometylo-N-/2-ketoperhy- drofurylo-3/Hanilid kwasu cyklopTopanokarboksylowego 1 2,3-dwu'chloro-N-/2^ketoper- I hydrofurylcH3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowego N-/2-ketoperhydrofurylo-3/- I -anilid kwasu cyklopropano- 1 karboksylowego 3-chloro-N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cy- klapropanokarbdksylowego Procent dzialania przeciw¬ ko Plas- mopara vitico- la* 40 100 100 84 83 40 100 70 98 100 100 70 100 100 100 Stezenie /% sub¬ stancji czynnej/ 0,025 0,0215 0,025 0,025 0,035 0,025 0,025 0,025 Q,02ft 0,025 0,025 0,0125 0,025 0,001 0,001 We wszystkich tablicach *oznacza dzialanie po¬ dano w odniesieniu do 100°/© porazenia w ndetrak- towanym sprawdzianie. 2 rozwinietych lisciach wlasciwych lub rosliny ziem¬ niaka /np. z sadzeniaków jednooczkowych/ o wy¬ sokosci co najmniej 10 cm opryskano do stanu mokrej kropli stezeniami podanymi w tablicach 5 10 15 i 6, a po wysuszeniu warstwy oprysku spryskano wodna zawiesina, zawierajaca 50 000—80* 000 za- rodni /sporamgium/ grzyba w l ml i dnkubowana w ciagu 2 godzin w lodówce w temperaturze 11°C.Rosliny inkubowano przy wysokiej wtilgotnosci po¬ wietrza w temperaturze 15—I8°C w cieplarni i oceniano procentowy udzial porazonych grzybem powierzchni liscia po uplywie 5 dni. Dzialanie grzy¬ bobójcze obliczono wedlug wzoru: 100 • porazenie w próbie traktowanej 55 •8 ** -—¦/• dzialania porazenie w próbie nietraktowanej Procent dzialania przeciwko Phytophthora infe- stans u ziemniaków przy 0,005%- stezeniu sub¬ stancji czynnej podano w tablicy 5.Tablica 5 Substancja, czynna srodka N-/2-ketqpexhydrofurylo-3/-anilid kwtasu cyklopropanokarboksylowego 2,6-dwumetylo-N-/2-ketoperhydrofu- rylo-3/-anilid kwasu cyklopropano¬ karboksylowego Srodek porównawczy: etylenobisdwutiokarbaminian man- | ganu Procent j dziala- 1 jruia * 95 ¦ 80-. ¦¦ 50 Procent dzialania przeciwko Phytophthora infe- staras u pomidorów przy 0,005#/» stezeniu sub¬ stancji czynnej podano w tablicy 6» Tablica 6 1 Substancja czynna srodka N-/2-keftc^)en-hydrofurylo-3/-Qnilid kwasu cyklopropanokarbakisylowego 3-metylo-N-/^-ketoperhydrofurylo-3/- -amilid kwasu cyklopropanokarboksy¬ lowego 3-chloxo-N-/2-ketoperhydrofurylo-3/- -andlid kwasu cykloptropanokarboksy- I lowego Srodek porównawczy: etylenobisdwutiokarbaminian man¬ ganu Procent dziala¬ nia * IW 81 91 67 1 Przyklad VI. Ukladowe dzialanie traktowa¬ nia gleby przeciwko Phytophthora infestans u ros¬ lin pomidora lub u roslin ziemniaka w cieplarni.Z ziemia polna zmieszano odwazone substancje /ciezar na objetosc/, podlozem tym napelniono do¬ niczki plantacyjne i zasadzono mlodociane rosli¬ ny pomddara o co najmniej 2 rozwinietych lisciach wlasciwych lub rosliny ziemnliaka /np. z sadzenia¬ ków jednooczkowych/ o wysokosci co najmniej 10 cm. Po uplywie zadanego okresu wyprzedzenia /np: po uplywie 4 lub 18 dni/ opryskano rosliny wodtiaa zawiesina, zawierajaca 50000—'80 000 zarodni /spo^ rangium/ grzyba w i ml inkubowana w ciagu okolo 2 gocMn w lodówce w temperaturze 11°C.110 646 11 Rosliny inkuibowamo przy wysokiej wilgotnosci po¬ wietrza w temperaturze okolo 15—18°C w ciep¬ larni a po uplywie okolo 5 dni oceniano pro¬ centowy udzial porazonej powierzchni liscia. Dzia¬ lanie grzybobójcze obliczono wedlug wzoru: 100— 100 • porazenie w próbie traktowanej =°/« dzialania porazenie w próbie nietraktowanej Wyniki zestawiono w tablicy 7.Ukladowe dzialanie traktowania gleby przeciw¬ ko Phytophthora infestams u roslin pomidora /cie¬ zar substancji czynnej na objetosc podloza, ppm oznacza ilosc czesci na milion/ podano w tablicy 7.Tablica 7 Substancja czynna ¦srodka N-/2-ketoperhydrofu- rylo-3-/-anilid kwasu cyklopropanokarboksy- lowego 2J6-dwumetylo-N-/2- -ketoperhydrofurylo- -3/-anilid kwasu cy- klopTopanokarboksy- lowego ppm subs¬ tancji czyn¬ nej 25 5 25 5 Procent dziala¬ nia * 4 dni przed zaszcze¬ pieniem 89 70 92 40l Trakto¬ wania 18 dni. przed zaszcze¬ pieniem -8(5 89 82 '71 ' Przyklad VII. Kuracyjne dzialanie traktowa¬ nia lisci przeciwko Phytophthora infestans u ros¬ liny pomidora lub u roslin ziemniaka w cieplar¬ ni. Mlodociane rosliny pomidora o co najmniej 2 rozwinietych lisciach wlasciwych lub ros!iny ziem¬ niaka /np. z sadzeniaków jednooczkowych/ ó wy¬ sokosci co najmniej • 10 cm opryskano wodna za¬ wiesina, zawierajaca 50 000—80 000 zarodni 7spo- rangium/ grzyba w 1 ml i inkubowana w ciagu okolo 2 godzin w lodówTce w temperaturze 11°C.Rosliny inkubowano przy wysokiej wilgotnosci po¬ wietrza. Po uplywie zadanego okresu wyprzedze¬ nia opryskano rosliny do stanu mokrej kropli ba¬ danymi stezeniami srodka grzybobójczego podczas okresu utajonego porazenia przez grzyb. Po poja¬ wieniu sie porazenia grzybem u nietraktowariych roslin sprawdzianowych, oceniano procentowy udzial porazonych powierzchni lisci. Dzialanie grzybobójcze obliczono Wedlug wzoru: 100 • porazenie w próbie traktowanej •100— =°/o dzialania porazenie w próbie nietraktowanej < Wyniki przedstawiono w tablicy 8.Przyklad VIII. Dzialanie traktowania nasion jeczmienia przeciwko Helminthosporium spec. Na¬ siona jeczmienia porazone przez Helminthosporium spec. traktowano dawka 50 mg substancji czyn¬ nej na 100 nasion. Nasiona te wysiano nastepnie w ziemi i inkubowano w komorze klimatycznej w temperaturze +15°C. Po uplywie 6 tygodni oce^ niono próbe, przy czym siewki te wykazywaly jo 15 20 31 40 50 60 12 Tablica 8 Substancja czynna srodka N-/2-ketoperhydrofu- rylo-3/-,anilid kwasu cyklopropanokarbo¬ ksylowego 2,6-dwumetylo-N-/2- -ketoperhydrofurylo- -3/-anilid kwasu cy¬ klopropanokarboksy- lowego Srodek porównawczy: etylenobisdwutiolcar- baminian magnezu Pro¬ cent subs- tancli czyn¬ nej 0,004 0,004 0,004 Procent dziala¬ nia * przed zaszcze¬ pieniem 100 100 91 Trakto¬ wanie po 1 dniu od zaszcze¬ pienia 68 60 o :| znacznie mniejsze porazenie niz rosliny z nietrak¬ towanej grupy sprawdzianowej.Wyniki zestawiono w tablicy 9.Tablica 9 Substancja czynna srodka 4-metylo-N-,,2-ketoperhydrofurylo-3/- -anilid kwasu cyklopropanokarboksy- lowego 2,4-dwumetylo-N-/2-ketoperhydrofu- rylo-3/-anilid kwasu cyklopropano- karboksylowego 4-etylo-N-/2-ketoperhydrofurylo-3/- -anilid kwasu cykloproparnokarboksy- lowego ; Nietraktowany sprawdzian Procent dzialania 40 40 40 j ' ° Przyklad IX. Próba stezenia granicznego przy zwalczaniu Pythium ultimum. 20°/o proszkowy pre-i parat substancji czynnej wymieszano równomier¬ nie z gleba, która byla silnie zakazona przez Pyt-^ hium ultimum. Ta zaprawiona glebe napelniono gliniane spodki o pojemnosci 0,5 litra i nie za¬ chowujac okresu karencji wysiano w kazdym spod1 ku po 20 ziarn grochu o pomarszczonym ziarnie1 /Pisum sativum L. convar. medullare Alef./ od¬ miany „Wunder von Kelvedon". Po utrzymywaniu uprawy w ciagu 3 tygodni w temperaturze 20—i24°C okreslono ilosc zdrowych roslin grochu i przepro¬ wadzono ocene korzeni wedlug podanej skali ocen 1—4: .4-—biale korzenie bez nekroz grzybowych; 3 — biale korzenie, nikle nekrozy grzybowe; 2 — brunatne korzenie, juz silniejsze nekrozy grzybowe; ' 1 — silne nekrozy grzybowe, korzenie spróch¬ niale. 65 Wyniki zestawiono w tablicy 10.13 110 646 14 Tablica 10 Substancja czynna srodka ] , 3-fluoro-N-/2-keto- 1 perhydrofurylo-3/- j -anilid kwasu cyklo- 1 propanokarboksylo- I wego 1 3-bromo-N-/2-ketoper_ hydrofurylo-3/-anilid 1 kwasu cyklopropano- 1 karboksylowego 1 4-fluoro-N-/2-ketoper- 1 hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropano- karboksylowego 2-etoksy-N-/2-ketoper- 1 hydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropano- j karboksylowego 1 S-chloro-N-ZS-metylo- 1 -2-ketoperhydrofurylo- I -3/-anilid kwasu cy- I klopropanokarboksy- lowego 3-cyjano-N-/2-keto- perhydro!furylo-3/-ani- I lid kwasu cyklopro- 1 panokarboksylowego 2J3-dwuchloro-*N-/2- -ketoperhydfroiurylo- -3/-anilid kwasu cy- klopropanokarboksy- 1 lowego Srodek porównawczy: 1 etyleno-l,2-bis/dwutio- karbaminian/ manganu Sprawdzian I /3 powtórzenia/ zakazona gleba Sprawdzian II /3 powtórzenia/ parowana gleba Stezenie substan¬ cji czyn¬ nej w mg/litr ziemti 20 40 80 20 40 80 20 40 80 20 40 80 20 40 80 20 40 80 20 40 80 20 40 80 a/ b/ c/ a/ b/ c/ ,iiosc zdrowych roslin grochu 18 20 19 17 19 20 1-8 19 18 7 17 19 15 19 19 20 18 18 — 110 ai 3 8 10 1 0 O 19 17 (18 Ocena ko¬ rzeni /1-4/ 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 2 4 1 4 4 4 4 4 — 3 3 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek grzybobójczy, zawierajacy substancje czynna i nosniki lub substancje pomocnicze, zna¬ mienny tym, ze jako substancje czynna zawiera co najmniej jeden, nowy anilid kwasu cyklopro- panokarboksylowego o ogólnym wzorze 1, w któ¬ rym Ri oznacza atom wodoru lub rodnik alkilo¬ wy o 1—4 atomach wegla, R2 oznacza aromatycz¬ ny rodniik weglowodorowy ewentualnie podstawio¬ ny jedno- lub wielokrotnie, jednakowo lub róz¬ nie rodnikiem alkilowym o 1—4 atomach wegla, grupa alkoksylowa o 1—4 atomach wegla, grupa alkilotio o 1—4 atomaich wegla, chlorowcem, grupa trójfluorometylowa, grupa nitrowa, grupa alkoksy- karbonylowa o 1—4 atomach wegla, grupa alkilo- karbonylowa o 1—4 atomach wegela i/lub grupa cyjanowa, a n oznacza liczbe l lub 2. 2. Srodek wedlug zastrz. l, znamienny tym, ze 5 jako substancje czyna zawiera N-/2-ketoperhydro- furylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarboksylowe- go. 3. Srodek wedlug zastrz. l, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawdera 2,6-dwuetylo-N-/2- it -ktoperhydrofurylo-3/-andlid kwasu cykplopropano- karboksylowego. 4. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 2-metoksy-N-/2- -ketoperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cykplopropano- il karboksylowego. 5. Srodek wedlug zastrz. l, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 2-metylo-N-/£-ke- toperhydro£urylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokar- boksylowego. 20 6. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 2,6-dwumetylo-N- -/2-ketoperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropa- nokarboksylowego. 7. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 25 jako substancje czynna zawiera 2^5-dwumetylo-N- -/2-ketoperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropa- nokarboksylowego. 8. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 3-metylo-N-/2-ke- 30 toperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokar- boksylowego. 9. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawdera 4-metylo-N-/2-keto- perhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokarbo- u ksylowego. 10. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 3,4-dwumetylo-N- -/2-ketoperhydroifurylo-3/-anilid kwasu cyklopropa- nokarboksylowego. 40 U. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 2,3-dwametylo-N- -/2-ketoperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropa- nokarboksylowego. 112. Srodek wedlug zastrz. l„ znamienny tym, ze 45 jako substancje czynna zawiera i2,4-dwumetylo-N- -/2-ketoperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropa- nokarboksylowego. 13. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 3,5-dwumetylo-N- 50 -/2Hketoperhydrofurylo-3/-a!niLid ,)cwasu cyklopropa- nokarboksylowego. 14. Srodek wedlug zastrz, 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 2,4,6-trójmetylo-N- -/2-ketoperhydrofurylo-3/-andlid kwasu cyklopropa- 55 nokarboksylowego. 15. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 4-chloro^N-/2-ke- toperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokar- boksylowego. oo 16. Srodek wedlug zastrz. X, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera 3Hchloro-N-/2-ke- toperhydrofurylo-3/-anilid kwasu cyklopropanokar- boksylowego. 17. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze es jako substancje czynna zawiera 4-izopropylo-N-/2-110 646 H Ri R2 CHp—CH-N-CO-CH O =0 Wzór 1 CHL CH2 H R, CCH2)-CH-NH-R2 « 0 -0- Wzór 2 Cl-CO-CH -CHj CH.Wzór 3110 640 Bltk 413/81 r. 85 egz. A4 Cena 45,— zl PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL