PL108527B1 - Device for quantitative analysis of chemical componentsin liquid sample - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do analizy ilosciowej skladników chemicznych w próbce cieczy.Znane urzadzenia do analizy ilosciowej skladników chemicznych w próbce cieczy, stosowane w chemii anali¬ tycznej, wymagaja zawsze, aby odczynnik kontrolny, który 5 sklada sie zwykle z kilku oddzielnych skladników, byl recznie wprowadzany w kontakt z analizowana próbka cieczy. Po tej czynnosci nastepuje zwykle druga reczna operacja wprowadzania do urzadzenia reagentów chemicz¬ nych w celu uzyskania informacji o ilosciowej zawartosci io produktów reakcji.Ostatnio jednakze opracowano urzadzenia calkowicie automatyczne, które eliminuja potrzebe recznego wpro¬ wadzania reagentów chemicznych i które dostarczaja zapro¬ gramowanych odczytów. Tego rodzaju urzadzenia sa jednak 15 prawie zawsze bardzo kosztowne i skomplikowane, a ich obsluga wymaga zatrudnienia wysokokwalifikowanych ope¬ ratorów.Próby uproszczenia urzadzen automatycznych prowa¬ dza zwykle do stwierdzenia, ze aby to uzyskac, nalezy 20 w sposób reczny ustawiac parametry takiego urzadzenia.Stosowanie tych urzadzen stwarza zawsze niebezpieczenstwo blednego ich zaprogramowania przez obsluge techniczna.Nalezy wiec znalezc wlasciwy kompromis miedzy zlozonymi urzadzeniami automatycznymi, które wymagaja wysoko- 25 kwalifikowanej obslugi, a urzadzeniami pólautomatycznymi lub recznymi, których programowanie i obsluge mozna zlecic operatorom przyuczonym.W przypadku awarii urzadzen automatycznych lub pól¬ automatycznych nie mozna mini wykonywac zadnych 30 analiz, nalezy wiec przejsc do wykonywania innych pro¬ cedur analitycznych, z którymi nie sa jednakze zaznajo¬ mieni technicy z obslugi.Znanych jest wiele rozwiazan analitycznych urzadzen automatycznych i pólautomatycznych, jednakze zadne z nich nie odpowiada w sposób bezposredni urzadzeniu wedlug wynalazku.Urzadzenie wedlug wynalazku zawiera element nosny, na którym jest umieszczony co najmniej jeden badany od¬ czynnik, który jest zdolny do reagowania z okreslonym skladnikiem w próbce cieczy i blok kodów umieszczony na elemencie nosnym w okreslonym zwiazku przestrzennym wzgledem wymienionego co najmniej jednego badanego odczynnika dla wskazania dla przyrzadu przez taki zwiazek przestrzenny okreslonego co najmniej jednego badanego odczynnika na elemencie nosnym.Element nosny jest przezroczysty a blok kodów jest nie¬ przezroczysty.Urzadzenie zawiera duza liczbe badanych odczynników umieszczonych na elemencie nosnym w okreslonym zwiazku z nieprzezroczystym elementem kodów, przy czym kazdy z badanych odczynników jest zdolny do reagowania z okre¬ slonym skladnikiem cieczy.Przyrzad kontrolny do odczytu urzadzenia kontrolnego, zawiera czujnik kodów dla wyczuwania okreslonego zwiazku przestrzennego pomiedzy blokiem kodów i co najmniej jednym badanym odczynnikiem na elemencie nosnym urzadzenia kontrolnego, czujnik reakcji czuly na reakcje badanych odczynników na takim przyrzadzie do badania dla dostarczenia sygnalów wyjsciowych oraz generator 108 5271*3 527 3 funkcji sterowany przez czujnik kodów i czuly na sygnal wyjsciowy czujnika reakcji.Wówczas gdy urzadzenie kontrolne zawiera element nosny w postaci paska, do którego jest zamocowany blok kodowy i jeden lub wiecej badanych bloków kontrolnych odczynników w okreslonych odleglosciach przestrzennych, przyrzad kontrolny zawiera ruchomy stól przystosowany do realizacji odczytu urzadzenia, czujnik reakcji umieszczony w poblizu stolu i czujnik kodów umieszczony w poblizu stolu dla -wyczuwania okreslonychtwile^oici przestrzennych w urzadzeniu kontrolnym na stole dla okreslenia urzadzenia kontrolnego i generator funkcji czuly na czujnik reakcji i czujnik kodów dla zapewniania wskazania reakcji bloków kontrolnych odczynników z okreslonymi skladnikami cjeezy; £dy urzadzcmc kontrolne jest unoszone przez stóTprzez 'czujnik i czujnik reakcji.I Przyrzad kontrolny zawiera zródlo swiatla na jednej stronie^,, stolu dla kierowania wiazki swiatla przez stól, ceujnik kodów na stronic stolu przeciwnej do zródla swiatla, który tof^zujnflTIióHSw jest ustawiony wlasciwie dla od¬ bioru wiazki swiatla i dostarcza w odpowiedzi na to sygnal wyjsciowy. Wiazka swiatla jest przerywana przez blok kodowy i badane odczynniki odpowiednio na przyrzadzie kontrolnym unoszone przez niego na* stole i selektor bar danej sekwencji, dolaczony do czujnika kodów i przystoso¬ wany do pracy dla okreslania poszczególnego przyrzadu kontrolnego na stole, dla reakcji na sygnaly wyjsciowe od¬ bierane z czujnika kodów, gdy urzadzenie kontrolne jest przesuwane przez wiazke swiatla na stole. - Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym: fig. 1 przedstawia pietnoscie róznych przyrzadów kontrolnych, wykorzysty¬ wanych w urzadzeniu analizujacym wedlug wynalazku, fig. 2 — schemat blokowy urzadzenia do odczytu wskazan przyrzadów kontrolnych z fig. 1, fig. 3a — 3f — schema¬ tycznie w widoku z boku czesc urzadzenia z fig. 2 i 4 oraz fig. 4 — schemat blokowy urzadzenia podobnego do urza¬ dzenia z fig. 2, na którym pokazano dokladniej obwody przykladu wykonania urzadzenia z fig. 1.Kazdy przyrzad kontrolny, nalezacy do urzadzenia analizujacego wedlug wynalazku, sklada sie z trzech ele¬ mentów: jednego lub kilku odczynników chemicznych, które w okreslony sposób reaguja z wykrywanymi w cieczy substancjami lub substancja; nosnika odczynnika lub od¬ czynników kontrolnych i srodków kodowych zwiazanych z przyrzadem kontrolnym, które identyfikuja okreslony przyrzad kontrolny, poddany oddzialywaniu urzadzenia analizujacego. Przyrzad kontrolny zostanie opisany po¬ nizej.Kazdy odczynnik kontrolny, zwiazany z urzadzeniem analizujacym wedlug wynalazku, zawiera zwykle jeden lub kilka zwiazków chemicznych, które reaguja w okreslony sposób z substancja wykrywana w próbce cieczy, w celu uzyskania wykrywalnego wskazania chemicznego, uzalez¬ nionego od ilosci skladnika w próbce cieczy, przy czym uzyskane wskazanie chemiczne mozna mierzyc. Wskazanie to moze miec charakter widmowy, polegajacy na wybior¬ czym odbijaniu promieniowania widzialnego, ultrafioleto¬ wego lub podczerwonego, lub tez moze miec charakter jakiegos innego zjawiska fizycznego lub chemicznego, zwiazanego z reakcja zachodzaca miedzy odczynnikiem kontrolnym a wykrywanym skladnikiem, przy czym zja¬ wisko to jest mierzone za pomoca srodków badania reakcji.Korzystne jest, ze odczynnik kontrolny jest suchy lub prawie 4 suchy i umieszczony na nosniku, co zostanie opisane w dalszej czesci.Okreslone odczynniki kontrolne zostana opisane szcze¬ gólowo w przykladach. Nalezy jednakze zauwazyc, ze 5 zalecane zestawy odczynników kontrolnych obejmuja jedna lub kilka substancji chemicznych, które sa laczone przed ich wykorzystaniem, dzieki czemu zachowuja one swa aktywnosc przez dlugi okres czasu. Inna korzystna wlasnoscia tego rodzaju odczynników kontrolnych jest ich io zdolnosc do wykrywania poziomu zawartosci okreslonego skladnika w zakresie stezen, jakie wystepuja zwykle w ana¬ lizowanej próbce cieczy.Drugim istotnym elementem przyrzadu kontrolnego jest nosnik. Element ten obejmuje srodki do utrzymywania 15 odczynnika kontrolnego, które umozliwiaja powierzchniowe kontaktowanie sie odczynnika z pr<3fbka cieczy. Jakkolwiek role nosnika móglby spelniac jakis prosty pojemnik, to okazalo sie, ze do celów tych idealnie nadaje sie matryca papierowa, która moze przyjmowac odczynnik suchy lub 23 prawie suchy. Z bardziej szczególowego opisu przeprowa¬ dzonego w dalszej czesci na podstawie fig. 1 wyniknie, ze korzystne jest zastosowanie przezroczystego paska z two¬ rzywa sztucznego do przechowywania poszczególnych matryc papierowych impregnowanych odczynnikami kon- 25 trolnymi. W takim rozwiazaniu matryca papierowa i prze¬ zroczysty pasek z tworzywa sztucznego wraz z nosnikiem i czescia przyrzadu kontrolnego, obejmujacego odczynnik kontrolny zawarty w matrycy, tworza blok odczynnika.W innym rozwiazaniu zastosowano nosnik w postaci 30 przezroczystego paska z tworzywa sztucznego, z którym odczynniki kontrolne zwiazano za pomoca odpowiednich srodków, np. za pomoca polimeru. W takim przykladzie wykonania urzadzenia analizujacego odczynnik kontrolny rozpuszcza sie w roztworze polimeru w rozpuszczalniku 35 ..organicznym, np. w octanie celulozy, taki roztwór lub zawiesine naklada sie na warstwe przezroczysta, która nastepnie suszy sie; Opisane nosniki moga miec postac pojedynczych pasków, do których mocuje sie poszczególne matryce papierowe 40 lub tez moga miec postac rolek tasmy z tworzywa sztucz¬ nego, z których odbiera sie poszczególne paski (przyrzady kontrolne), moczy sie je w roztworze i wprowadza do urzadzenia analizujacego.Trzecim elementem przyrzadu kontrolnego sa srodki 45 kodowe. Srodki te identyfikuja przyrzad kontrolny dla urzadzenia analizujacego, dzieki czemu mozna zaprogra¬ mowac to urzadzenie do odczytu wskazan okreslonego przyrzadu kontrolnego. Srodki kodowe sa znacznikami rozmieszczonymi na nosniku, sa one inne dla kazdego 50 przyrzadu kontrolnego i mozna je rozpoznawac przez urzadzenie analizujace. Srodkami kodowymi moga byc znaki lub znaczniki, przy czym kazdy szereg tych znaków reprezentuje inny przyrzad kontrolny. Srodki kodowe moga byc ponadto barwne, a ich kolor moga rozpoznawac 55 srodki do odczytu kodów. Ponadto srodkami kodowymi moga byc obszary przezroczyste, których polozenie okresla rodzaj przyrzadu kontrolnego. W dalszej czesci tego opisu zostana podane inne srodki kodowe i ich formaty.Przykladowymi rodzajami znaczników, które moga 6ó stanowic srodki kodowe dla przyrzadów kontrolnych wedlug wynalazku sa symbole takie jak romby, kwadraty, okregi, itd., znaczniki o jednakowej postaci jak np. równolegle prazki, nazwy okreslonych badan jak np. glukoza, bialko, itd., barwy, numery, szczeliny, otwory itd. Jedynym czyn- 65 nikiem ograniczajacym przy wyborze znaczników dla108 527 5 srodków kodowych jest to, ze srodki do odczytu kodu urza¬ dzenia musza byc zdolne do rozpoznawania znacznika i rozrózniania jednego od drugiego, jak równiez wiazania poszczególnego znacznika z przyrzadem kontrolnym.Zalecane srodki kodowe sa przedstawione na fig. 1 i zostana dalej opisane dokladniej. Przede wszystkim za¬ lecane srodki zawieraja obszar nieprzezroczysty, nazwany blokiem (fragmentem) kodowym umieszczony na pasku przezroczystym czyli nosniku, w okreslonym polozeniu przestrzennym wzgledem jednego lub kilku obszarów od¬ czynników nazywanych blokami odczynników na tym sa¬ mym pasku, przy czym polozenie bloku lub bloków od¬ czynników wzgledem bloku kodowego jest rózne dla kaz¬ dego przyrzadu kontrolnego stosowanego w urzadzeniu analizujacym. Przy wykorzystywaniu przyrzadu kontrolnego w urzadzeniu zostaje on umieszczony w polozeniu, w któ¬ rym przerywa on tor wiazki swiednej miedzy zródlem swiatla a srodkami swiatloczulymi jak np. element swiatlo¬ czuly, przy czym wzgledne polozenie bloku kodowego i bloku odczynników wskazuje okreslony przyrzad kontrol¬ ny.Istnieja cztery cechy charakteryzujace urzadzenie ana¬ lizujace. Po pierwsze, urzadzenie musi byc zdolne do przyjmowania przyrzadów kontrolnych. Po drugie, urzadze¬ nie musi byc wyposazone w srodki do odczytu kodów, przeznaczone do odczytu srodków kodowych przyrzadu kontrolnego i tlumaczenia ich sygnalu na skalujacy sygnal odniesienia i rozkaz, pod wplywem którego urzadzenie odczytuje okreslony odczynnik kontrolny lub odczynniki przyrzadu kontrolnego. Po trzecie urzadzenie musi miec srodki do odczytu odpowiedzi czyli srodki czujnikowe przeznaczone do wykrywania i akumulowania wskazania powstajacego w wyniku reakcji odczynnika kontrolnego z badanym skladnikiem w próbce cieczy. Po czwarte, urzadzenie musi byc wyposazone w srodki do odczytu, które tlumacza odpowiedz srodków badania kodów i srod¬ ków badania reakcji na wartosc bedaca wskaznikiem ilosci skladnika w próbce cieczy.Wszystkie wymienione cechy zostana obecnie omówione -kolejno. Po pierwsze powiedziano, ze urzadzenie musi byc zdolne do przyjmowania przyrzadów kontrolnych.Jezeli odpowiedzia przyrzadu kontrolnego jest na przyklad zmiana barwy matrycy papierowej, urzadzenie musi byc zdolne do przyjecia matrycy papierowej, a srodki badania reakcji, wchodzace w sklad tego urzadzenia, musza byc zdolne do odczytu odpowiedzi, np. na zasadzie badania spektralnego wiazki odbitej.Srodki badania kodu moze stanowic przyrzad elektro¬ niczny; element lub obwód, który jest przystosowany do •odczytu, identyfikacji i przetwarzania elektronicznego sygnalów srodków kodowych przyrzadu kontrolnego, w celu mnozliwienia zidentyfikowania badania wykonywanego przez urzadzenie. Srodki badania kodu moga równiez ^wykonywac pewne inne funkcje, np. funkcje detektora swiatloczulego, który mozna wykorzystywac do wywolywa¬ nia w okreslonej chwili odczytu odpowiedzi przez urzadze¬ nie. Funkcja ta zostanie opisana bardziej szczególowo w dalszej czesci.Mówiac dokladniej, role srodków badania kodu moze spelniac detektor swiatloczuly wyposazony w zródlo swiatla, Jrtóre kieruje wiazke swietlna na element swiatloczuly lub moze ja spelniac czytnik slów czyli symboli w rodzaju czytników wykorzystywanych do czytania liczb na doku¬ mentach handlowych lub finansowych. Ponadto srodki ba¬ dania kodów moze stanowic przyrzad do wykrywania barw, 6 który identyfikuje okreslona barwe lub odcien i koreluje te barwe lub odcien z okreslonym przyrzadem kontrolnym.Do identyfikacji przyrzadu mozna równiez wykorzystywac odcienie szarosci. 5 Srodkami badania kodów moga byc równiez srodki, które identyfikuja okreslona liczbe równoleglych prazków lub znaczników nieprzezroczystych na przyrzadzie kon¬ trolnym i na tej podstawie identyfikuja okreslony przyrzad.Z powyzszego opisu wynika, ze numeryczne srodki kodowe io i srodki do badania kodów moga wspólpracowac z urza¬ dzeniem wedlug wynalazku.Trzecim elementem urzadzenia kontrolnego wedlug wynalazku sa srodki badania reakcji. Srodki te obejmuja te czesc urzadzenia kontrolnego, która rozpoznaje i mierzy 15 w sensie ilosciowym reakcje chemiczna zachodzaca miedzy odczynnikami kontrolnymi zwiazanymi z przyrzadem kon¬ trolnym a okreslonymi skladnikami badanej próbki cieczy.Srodki badania reakcji moga stanowic po prostu element swiatloczuly, np. w postaci komórki fotoelektrycznej, który 20 mierzy swiatlo odbite od bloku odczynników po zajsciu reakcji chromogenicznej miedzy skladnikiem a odczyn¬ nikiem kontrolnym lub tez srodki te moga stanowic bardziej zlozone urzadzenie analityczne. Sterowanie wymaga, aby srodki badania reakcji wykrywaly i mierzyly w sensie ilos- 25 ciowym wymieniona^ reakcje chemiczna i wytwarzaly sy¬ gnal, który jest podawany na wejscie srodków do odczytu.Srodki do odczytu koreluja sygnal wyjsciowy ze srodków badania kodów i sygnal ze srodków badania reakcji w taki sposób, ze urzadzenie rozpoznaje okreslony przyrzad 30 kontrolny i sygnal lub sygnaly wytwarzane przez srodki ba¬ dania reakcji sa przetwarzane, aby otrzymac informacje o ilosciowej zawartosci okreslonego skladnika w analizo¬ wanej próbce cieczy.Szczególnie zalecane srodki do odczytu urzadzenia 35 kontrolnego wedlug wynalazku obejmuja uklad elektronicz¬ ny wyposazony w przelicznik wejsciowy, przelicznik do¬ stepu i pamiec tylko do odczytu informacji, polaczone w taki sposób, ze sygnal wyjsciowy srodków badania re¬ akcji jest dekodowany w celu dostarczenia informacji 40 o zakresach zawartosci takich czynników w badanej próbce, jak pH, glukoza, bialko, itd. Uklad ten zostanie opisany ponizej.Kazdy z przyrzadów kontrolnych 1 — 15 przedstawio¬ nych na fig. 1 zawiera pasek wykonany z przezroczystego 45 tworzywa sztucznego, który tworzy podstawe 16, do której konca przymocowano jedna lub kilka kwadratowych ma¬ tryc papierowych stanowiacych bloki kontrolne 18. Drugi koniec podstawy 16 stanowi uchwyt przyrzadu kontrolnego.Matryce sa nasycone odczynnikami kontrolnymi, które 50 reaguja w okreslony sposób z róznymi skladnikami próbki cieczy, która moze byc np. mocz. Na fig. 1 symbol pH re¬ prezentuje matryce nasycona odczynnikiem, tworzaca blok odczynnika przeznaczonego do wyznaczania pH, natomiast symbole P, G, K, BI, BL i U reprezentuja odpowiednio 55 bloki odczynników reagujace z bialkiem, glukoza, ketonami, bilirubina, krwia utajona i urobilinogenem. W przedsta¬ wionym przyrzadzie kontrolnym srodki kodowe stanowi nieprzezroczysty obszar stanowiacy blok kodowy 17.Przyrzad kontrolny 1 przedstawiony na fig. 1 ma siedem 60 bloków kontrolnych 18 i blok kodowy 17, umieszczone w pewnych odleglosciach od siebie na pasku podstawy 16, idac od jego prawego konca. Polozenia bloku kodowego i bloków odczynników przyrzadu 1 oznaczono symbolami PI do P8. Obserwujac przedstawione na fig. 1 przyrzady 65 kontrolne 1 — 15 mozna dostrzec, ze kazdy sposród przy-108 527 7 rzadów 2 — 15 ma jeden lub kilka bloków odczynników, rozmieszczonych w pewnych odstepach, idac od prawego konca przyrzadu, oraz jeden blok kodowy.Wszystkie bloki odczynników i bloki kodowe tworza pionowe kolumny w polozeniach PI — P8. W przyrzadzie kontrolnym 7 blok kodowy znajduje w polozeniu P3, bloki odczynników pH, glukozy i bialka znajduja sie odpowiednio w polozeniach P6, P7 i P8. Polozenie PO reprezentuje po¬ lozenie poczatkowe paska podstawy 16, a polozenie P9 — polozenie koncowe poza prawym koncem paska podstawy 16, przy czym znaczenie tego polozenia zostaje wyjasnione pózniej. Zastosowanie przyrzadów kontrolnych przed¬ stawionych na fig. 1, zwiazane z opisywanym wynalazkiem, jak równiez ich przygotowanie zostanie opisane dalej.Na fig. 2 przedstawiono czesciowy schemat blokowy urzadzenia kontrolnego, jak równiez widok perspektywicz¬ ny przyrzadu kontrolnego z fig. 1. Na fig. 2 przedstawiono równiez wzajemne polozenie przyrzadu kontrolnego i urza¬ dzenia kontrolnego. Przyrzad kontrolny z fig. 2jest przy¬ rzadem kontrolnym 10 z fig. 1, który zawiera blok kodowy 17 ze srodkami kodowymi, utworzony przez bialy blok matowy i bloki kontrolne 18a, 18b i 18c odczynników, umocowane do paska podstawy 16 wykonanego z ma¬ terialu przezroczystego. Bloki kontrolne 18a, 18b i 18c odczynników sa matrycami papierowymi nasyconymi od¬ powiednio odczynnikami chemicznymi do wykrywania pH, bialka i krwi utajonej.Urzadzenie przedstawione na fig. 2 zawiera stolik 43 wykonany z przezroczystego tworzywa sztucznego, który moze wykonywac' ruchy posuwisto-zwrotne i jest nape¬ dzany za pomoca mechanizmu posuwisto-zwrotnego 45.Mechanizm 45 przesuwa stolik 43, który przecina tor wiazki swiatla, pochodzacej ze zródla 37 i przenoszonej przez wlókno optyczne 40 (zostanie to opisane dokladniej na podstawie fig. 3a i 3f). Stolik 43 moze byc wyposazony w srodki ustawiajace jak np. prowadnice 43a i 43b lub ra¬ miona (nie pokazane), które ulatwiaja ustawienie przy¬ rzadu kontrolnego 10 na stoliku 43.Mechanizm 45 jest sterowany przez przekaznik czaso¬ wy 21 za posrednictwem toru 39, przy czym przekaznik czasowy jest z kolei sterowany przez przelacznik startu 44 za posrednictwem toru 46. Przekaznik czasowy 21 moze byc zwiazany z ukladem opózniajacym (nie pokazanym), który zapewnia zwloke czasowa miedzy uruchomieniem przelacznika startu 44 a poczatkiem przesuwania sie sto¬ lika 43, przy czym podczas tej zwloki czasowej mozna umiescic przyrzad kontrolny 10 na stoliku 43. Swiatlo emitowane przez wlókna optyczne 40 jest kierowane na element swiatloczuly 41 umieszczony pod stolikiem 43.Po uruchomieniu przelacznika startu 44 stolik 43 prze¬ suwa sie z polozenia poczatkowego w kierunku zaznaczo¬ nym na fig. 2 w celu wprowadzenia bloku kodowego 17 przyrzadu 10 do toru wiazki swiatla, pochodzacej ze zródla swiatla 37. Swiatlo odbija sie za posrednictwem wlókien optycznych 40a i pada na element swiatloczuly 38, który jest umieszczony nad stolikiem 43. Podczas przechodzenia bloku kodowego 17 przez wiazke swiatla, wiazka ta prze¬ chodzi przez warstwe przezroczysta podstawy 16 w ob¬ szarze miedzy blokiem kodowym 17 a sasiednim blokiem 18a odczynników i przez stolik 43, po czym pada na ele¬ ment swiatloczuly 41. Blok 18a odczynników, który dla celów tego opisu bedziemy uwazali za blok pH, wchodzi w tor wiazki swiatla, zaslaniajac w ten sposób element swiatloczuly 41. Odbite swiatlo pada nastepnie na element swiatloczuly, przy czym natezenie swiatla odbitego zale- 8 zy od liczby pH badanej próbki cieczy i od odpowiedzi bloku 18a odczynników. Nastepnie bloki 18b i 18c odczyn¬ ników przesuwaja sie kolejno wraz ze stolikiem 43, który porusza sie w oznaczonym kierunku, uzyskujac polozenie 5 odczytu. Odpowiedz odczynnika w kazdym bloku zostaje odczytana przez element swiatloczuly 38. Fig. 3a i 3f wyjasniaja dokladniej przesuwanie sie stolika 43 i dziala¬ nie bloku kodowego 17 jako srodków kodowych.Odpowiedzia elementu swiatloczulego 38 jest sygnal io elektryczny, który jest przenoszony torem 22 do modulu wzorcujacego i wzmacniajacego 23. Modul 23 przetwarza wstepnie wzorcowany sygnal pochodzacy z bloku kodo¬ wego 17, jak równiez nastepne sygnaly generowane z blo¬ ków 18a, 18b, 18c odczynników. Sygnal pochodzacy 15 z elementu swiatloczulego 41, który to sygnal jest przery¬ wany wraz z przerwaniami wiazki swietlnej przechodzacej przez bloki 17, 18a, 18b, 18c, przechodzi torem 42 do czujnika kodowego i modulu 19 sygnalu odczytu.Sposób, w ja*i czujnik kodowy-snterrfretuje przerywany 20 sygnal, zostanie wyjasniony pózmef; jednakze element swiatloczuly 41 moze równiez okreslic, kiedy uklad odczy¬ tujacy ma przetwarzac sygnal wyjsciowy ze srodków ba¬ dania reakcji. Jest to wykonywane przez wlasciwy uklad, który analizuje odpowiedz elementu swiatloczulego 41, 25 gdyz przyrzad kontrolny 10 przecina wiazke swietlna zródla 37, powodujac przetwarzanie cyklu jasno-ciemno- -jasno dla kazdego obszaru odczynników kontrolnych.Wymieniony uklad generuje rozkaz czytania przy kazdym zablokowaniu wiazki swiatla, wyslanej ze zródla 37 do 30 elementu swiatloczulego 41.Przekaznik czasowy 21 jest polaczony torem 36 z selek¬ torem 35 sekwencji badania. Selektor 35 interpretuje sygnal otrzymywany torem 20 z czujnika kodowego 19 i identyfikuje przyrzad kontrolny 10, dostarczajac tej in- 35 formaqi torem 28 do generatora funkcji 29. Generator funkcji 29 jest polaczony z modulem 23 za posrednictwem toru 28. Modul wzorcujacy i wzmacniajacy 23 zawiera uklad logiczny sterowany za posrednictwem toru 27 przez selektor 35 sekwencji badania, dzieki czemu do generatora 40 funkcji 29 dochodza tylko sygnaly pochodzace z obszarów odczynników kontrolnych.Sygnal wyjsciowy generatora funkcji 29 jest podawany torem 30 do dekodera 31, który laczy sie ponadto torem 34 z selektorem 35 sekwencji badania. Dekoder 31 przetwarza 45 sygnaly wyjsciowe generatora funkcji 29 i wysterowuje drukarke 33 za posrednictwem toru 32 w celu otrzymania wydruku wskazan generatora funkcji 29.Fig. 3a — 3f przedstawiaja schematycznie w widoku z boku czesc urzadzenia z fig. 2 i 4 bloku kodowego 17 50 i umozliwiaja wyjasnienie znaczenia przyrzadu kontrol¬ nego 10. Na fig. 3a stolik 43, znajdujacy sie w polozeniu poczatkowym, nie przecina wiazki swietlnej emitowanej przez wlókna optyczne 40, dzieki czemu swiatlo pada bez¬ posrednio na element swiatloczuly 41. Przyrzad kontrolny 55 10, po zadzialaniu na niego próbka badanej cieczy jest umieszczony na stoliku 43, jak przedstawiono to na fig. 3a.Nastepnie mechanizm 45 (nie pokazany na fig. 3a — 3f) przesuwa stolik 43 wraz z przyrzadem kontrolnym 10 w kierunku zaznaczonym strzalka na fig. 3a w skrajne lewe 60 polozenie przedstawione na fig. 3b. W polozeniu tym wiazka swietlna przechodzi przez warstwe przezroczysta 16 i stolik szklany 43 i pada na element swiatloczuly 41.Nastepnie mechanizm 4JT zmienia kierunek ruchu, przy czym jednoczesnie wlacza sie uklad elektroniczny zwiaza- 65 ny z elementami swiatloczulymi 41 i 38, a stolik 43 i przy-108 527 9 rzad kontrolny 10 rozpoczynaja przesuwac sie w kierunku zaznaczonym strzalka na fig. 3b. Przesuwajacy sie stolik 43 wraz z przyrzadem kontrolnym 10 powoduje, ze blok kodowy 17 odcina wiazke swiatla padajacego na element swiatloczuly 41, swiatla odbija sie od bialej powierzchni bloku kodowego 17 w polozeniu P4 (patrz fig. 1) i pada na element swiatloczuly 38, jak przedstawiono to na fig. 3c.Swiatlo odbite, padajace na element swiatloczuly 38, jest wykorzystywane do wzorcowania urzadzenia, jak zostanie to opisane pózniej, natomiast przerywanie wiazki swiatla padajacego na element swiatloczuly 41 jest interpretowanie przez uklad elektroniczny jako sygnaly oznaczajace znajdo¬ wanie sie bloku w polozeniu P4 (patrz fig. 1).Przyrzad 10 kontynuuje przesuwanie sie w kierunku oznaczonym na fig. 3d i wiazka swiatla pada ponownie na element 41 po przejsciu nad nim bloku 17. Fakt oswietlenia elementu 41, gdy przyrzad znajduje sie w polozeniu P5, jest interpretowany przez uklad jako brak bloku w tym polozeniu i wniosek ten zostaje zarejestrowany. Dalsze przesuwanie sie przyrzadu 10 powoduje ustawienie sie bloku 18 odczynników w polozeniu P8 (fig. 1), w której przerywa on wiazke swietlna. Przyjeto, ze blok ten reaguje na pH badanej próbki cieczy znienna chromogeniczna.Natezenie wiazki swietlnej odbitej od bloku 18a zmienia sie w zaleznosci od pH próbki' cieczy. Wiazka ta pada na element swiatloczuly 38, którego sygnal wyjsciowy jest przetwarzany w sposób opisany w dalszej czesci. Dalsze przesuwanie sie przyrzadu 10 powoduje wyprowadzenie tloku 18a z toru wiazki swiatla dzieki czemu przechodzi ona ponownie przez warstwe przezroczysta podstawy 16 i szklany stolik 43 oraz pada na element swiatloczuly 41, jak pokazano na fig. 3f. Dalszy ruch stolika 43 powoduje powtórzenie calej tej procedury dla bloków 18b i 18c, przy czym zalozono, ze te bloki, sa blokami odczynników reagujacych na zawartosc bialka i krwi w próbce cieczy.Przesuwanie sie stolika 43 konczy sie z chwila osiagniecia przez niego i przez przyrzad 10 normalnego polozenia poczatkowego pokazanego na fig. 3a.Nalezy oczekiwac, ze poczatkowe przesuniecie stolika 43 i przyrzadu 10 w kierunku zaznaczonym na fig. 3a mozna wykonac recznie w kierunku przeciwnym do kie¬ runku, w jakim napedza go silnik.Opisanie sposobu kodowania dla przyrzadu i urzadzenia mozna przeprowadzic na podstawie fig. 1, 2 i 3a — 3f w nastepujacy sposób: na poczatku ruchu przyrzadu kon¬ trolnego wiazka swiatla pada w polozeniu PO. Jezeli ele¬ ment swiatloczuly 41 wykryje, ze wiazke swiatla przerwal -obszar nieprzezroczysty w polozeniu PI i jezeli nastepnie wykryje, ze wiazke swiatla przerwal obszar nieprzezro¬ czysty w polozeniu P2, wtedy selektor sekwencji badania podejmuje decyzje, ze okreslony przyrzad kontrolny jest przyrzadem numer 1, przedstawionym na fig. 1. Zgodnie z tym uklad elektroniczny zostaje zaprogramowany wlas¬ ciwie dla odczytu obszarów odczynników kontrolnych wykrywajacych pH, bialko, glukoze, keton, bilirubine, krew utajona i urobilinogen w takiej wlasnie kolejnosci, przy czym okreslony przyrzad przesuwa sie kolejno przez polozenie P2 do P8 i zatrzymuje sie w polozeniu P9.Jezeli natomiast uklad nie wykrywa obszaru nieprzezro¬ czystego az do polozenia P6, a w polozeniu P7 wykrywa nastepny obszar nieprzezroczysty, selektor 35 sekwencji identyfikuje okreslony przyrzad jako przyrzad numer 14, po czym nastepuje zaprogramowanie ukladu do odczytu zawartosci glukozy i bialka podczas przechodzenia przy¬ rzadu przez polozenia P7 i P8 do koncowego polozenia P9. 10 Nieprzezroczysty blok kodowy 17 moze spelniac dwie funkqe: identyfikowac okreslony przyrzad kontrolny dla urzadzenia, jak opisano to juz wyzej i wzorcowac urza¬ dzenie. Wzorcowanie urzadzenia, wykonuje czujnik reakcji 5 czyli element swiatloczuly 38, który próbkuje wiazke swiatla odbita od bloku 17 wzorcowania i przetwarza wiazke odbita na sygnaly elektryczne, wykorzystywane do wzorco¬ wania ukladów elektronicznych zaprogramowanych wstep¬ nie dla wszystkich przyrzadów kontrolnych. 10 Ponizej opisano przyklad wykonania urzadzenia wedlug wynalazku. Nalezy zdawac sobie sprawe, ze opisano tu jedynie rozwiazanie przykladowe, do którego mozna wpro¬ wadzic wiele zmian.Urzadzenie z fig. 4 jest wzorcowane poczatkowo przez 15 wlozenie pierwszego przyrzadu kontrolnego, takiego jak np. pasek z fig. 1, który zostal uprzednio zanurzony w roz¬ tworze odpowiadajacym wzorcowaniu zerowemu, a na¬ stepnie przez wlozenie drugiego przyrzadu kontrolnego, który zostal uprzednio zanurzony w roztworze odpowiada- 20 jacym wzorcowaniu o duzej wartosci dodatniej, skutkiem czego zostaje zrealizowane wzorcowanie urzadzenia w celu pomiaru reakcji wejsciowych lezacych w zakresie wybra¬ nym przez zastosowanie dwóch przyrzadów kontrolnych do wzorcowania. Mówiac dokladniej pierwszy przyrzad 25 kontrolny, czyli przyrzad kontrolny wzorcowania zerowego moze zostac zanurzony np. w próbce moczu normalnego, w celu zapewnienia wzorcowania zerowego, natomiast drugi przyrzad kontrolny, czyli przyrzad kontrolny wzorco¬ wania dodatniego, moze zostac zanurzony w roztworze 30 takim jak mocz syntetyczny w celu dostarczenia maksymal¬ nych wartosci dodatnich dla kazdego bloku odczynników tego przyrzadu.Dokladny przebieg operaqi wzorcowania zerowego, czyli ustawiania zera, jest nastepujacy. Przyrzad kontrolny 35 10 wzorcowania zerowego zostaje umieszczony na stole 43 i przesuniety w celu przesuniecia bloku kodowego 17 do polozenia odczytu, wówczas element swiatloczuly 41 wy¬ czuwa blok kodowy 17 i dostarcza torem 42 sygnaly do ukladu czujnika kodowego 19. W prostym rozwiazaniu 40 uklad czujnika kodowego 19 zawiera prosty przelacznik krokowy, który przelacza w miare, jak kolejne bloki do¬ chodza do polozenia odczytu. W takim rozwiazaniu sygnal wyjsciowy licznika w czujniku kodowym 19 reprezentuje w rzeczywistosci polozenie przyrzadu kontrolnego. Jezeli 45 wiec kazdy sposród obszarów odczynników w przyrzadzie kontrolnym 1, przedstawionym na fig. 1, bedzie mial przy¬ porzadkowane to samo polozenie na kazdym pasku, sygnal wyjsciowy licznika bedzie identyfikowac taki odczynnik.W rozwiazaniu bardziej skomplikowanym element 50 swiatloczuly 41 moze zawierac wiele czujników, które w sposób elektroniczny lub mechaniczny wyczuwaja, który sposród pasków przedstawionych na fig. 1 jest poddawany obróbce, i w takim przypadku sygnal wyjsciowy czujnika kodowego 19 bedzie reprezentowac rózne odczynniki dla 55 róznych przyrzadów kontrolnych. Dla wygody opisano prostsze rozwiazanie.Przy ciaglym ruchu przyrzadu kontrolnego 10 w celu przesuniecia pierwszego bloku odczynników, takiego jak blok 18a, do polozenia pod glowica odczytujaca, wiazka 69 swiatla zostaje odbita z powrotem do elementu swiatlo¬ czulego 38, który dostarczy przez tor 22 sygnal wyjsciowy, którego wartosc jest uzalezniona od ilosci swiatla odbitego przez blok 18a odczynników. Jak przedstawiono na fig. 1, sygnal wynikowy dochodzi do wejscia sterowanego na- 65 pieciowo oscylatora 50 ukladu wzorcujacego i wzmacniaja-108 527 ll cego 23, który przeksztalca ten sygnal na sygnal wyjsciowy o zakresie czestotliwosci od 10 do 100 kHz, przy czym wartoscia tego sygnalu jest wartosc napieciowa sygnalu elementu swiatloczulego 38.Czestotliwosciowy sygnal wyjsciowy sterowanego na¬ pieciowo oscylatora 50 dochodzi do elementu logicznego 52 sterowanego sygnalem wyjsciowym ukladu 54 sterowa¬ nia sekwencja poprzez tor 27. Ponadto, po,wprowadzeniu bloku 18a do polozenia odczytu, wiazka swiatla zostaje przerwana i element swiatloczuly 41 wysyla poprzez tor 42 sygnal odczytu do wejscia ukladu czujnika kodowego 19.Uklad 54 sterowania sekwencja wysyla przez tor 64 sygnal do wejscia przekaznika czasowego 21, który dostar¬ cza sygnal o czasie trwania 1/10 sekundy przez tory 70 i 27 do elementu logicznego 52. Element logiczny 52 przez 1/10 sekundy przepuszcza sygnal wyjsciowy oscylatora 50, przy czym sygnal ten reprezentuje ilosc swiatla odbitego od bloku 18a odczynnika.Czestotliwosciowy sygnal wyjsciowy elementu logicz¬ nego 52 jest podawany przez tor 72 do licznika 74, który w przykladzie wykonania urzadzenia wedlug wynalazku Stanowi pare elementów logicznych dostepnych w handlu pod symbolem 74197, przy czym elementy te sa polaczone szeregowo i realizuja dzielnik czestotliwosciowy o wspól¬ czynniku dzielenia wynoszacym 256, dzielnik ten dzieli oczywiscie wyjsciowy sygnal czestotliwosciowy. Sygnal wyjsciowy licznika 74 dochodzi przez tor 76 do rejestru zerowego 78.Podczas okresu sterowania wynoszacego 1/10 sekundy, rejestr zerowy 78 zlicza impulsy wyjsciowe licznika 74, które reprezentuja ilosc swiatla odbitego od bloku pierw¬ szego odczynnika przyrzadu kontrolnego wzorcowania zerowego..Przy koncu drugiego okresu odczytu, wynoszacego 1/10 sekundy, przekaznik czasowy 21 powoduje usuniecie sy¬ gnalu z toru 70, a uklad 54 sterowania sekwencja powoduje usuniecie sygnalu sterujacego z elementu logicznego 52 w celu zakonczenia podawania sygnalu wejsciowego do licznika 74 i rejestru 78. Ponadto uklad 54 sterowania sekwencja za posrednictwem toru 80 obciazenia kieruje osmiobitowa zawartosc rejestru zerowego 78 do rejestru buforowego 82. Ten sam sygnal obciazenia z ukladu 54 sterowania sekwencja jest równiez podawany torem 80 do wyjscia ukladu pamieciowego 84 w celu zrealizowania równoleglego przeslania osmiobitowej zawartosci rejestru buforowego 82 do pierwszej sekcji pamieci 84, która ma za zadanie przechowywac slowo wzorcowania zerowego.W pamieci 84 zapamietane jest slowo zerowe pierwszego bloku odczynnikowego.Rejestr buforowy 82 moze sie skladac z dwóch ukladów logicznych, sprzedawanych jako uklady o symbolach 74197, których osmiobitowe wejscie równolegle jest dolaczone do osmiobitowego wyjscia rejestru zerowego 78, natomiast uklad pamieciowy 84 moze obejmowac pare ukladów 7489, których osmiobitowe wejscia równolegle sa podlaczone do osmiobitowych wejsc równoleglych rejestru buforowego 82.W miare, jak mechanizm 45 przesuwa stolik 43, a wraz z nim kolejne bloki paska nosnika przez polozenie odczytu, urzadzenie dostarcza slowo zetowe odpowiedniej sekcji pamieci 84 w celu przeanalizowania nieznanych bloków.W przykladzie wykonania urzadzenia wedlug wynalazku na róznych paskach mozna umiescic maksymalnie siedem róznych rodzajów bloków odczynników, a zgodnie z tym pamiec 84 moze zapamietac osiem róznych slów reprezen¬ tujacych wartosci zerowe dla osmiu róznych odczynników 12 i osiem róznych slów reprezentujacych duze wartosci dodatnie dla kazdego odczynnika.Przyrzad kontrolny, który zostal zanurzony w roztworze odpowiadajacym duzym wartosciom dodatnim wzorco- 5 wania, zostaje obecnie umieszczony na nosniku w celu otrzymania slowa wejsciowego pamieci 84, które to slowo reprezentuje duza wartosc dodatnia dla kazdego bloku 18a, 18b, 18c odczynników przyrzadu kontrolnego 10.Po nacisnieciu przycisku startu 44 mechanizm 45 prze- 10 suwa blok kodowy 17 do polozenia odczytu, uklad czujnika kodowego 19 dostarcza torem 60 sygnaly wyjsciowe, które identyfikuja w urzadzeniu aktualnie przetwarzany przy¬ rzad kontrolny.Element swiatloczuly 41 po wykryciu wprowadzenia 15 bloku 18a do polozenia odczytu dostarcza przez tor 42 sygnal odczytu, pod wplywem którego czujnik kodowy 19 dostarcza sygnal wyjsciowy, który zostaje przekazany przez tor 20 do utdadu 54 sterowania sekwencja, który to uklad wytwarza sygnal wyjsciowy przechodzacy przez tor 86 20 i dochodzi do wejscia rejestru zerowego 78. W wyniku tej operacji nastepuje równolegle przeslanie osmiobitowego slowa zerowego pamieci 84 do wejscia rejestru zerowego 78.Pamiec 84 przesyla torem 102 dopelnienie zapamietanej liczby, dzieki czemu informacje wejsciowa rejestru zero- 25 wego 78 stanowi liczba bedaca uzupelnieniem do 256 liczby zapamietanej w pamieci 84 w etapie wzorcowania zerowego.Celem przesylania uzupelnienia slowa wzorcowania zero¬ wego do rejestru zerowego 78 jest zrealizowanie operacji odejmowania wartosci reprezentowanej przez to slowo od 30 sygnalu Wzorcowania duzej wartosci dodatniej, który zo¬ stanie dostarczony.Po wprowadzeniu bloku 18a do polozenia odczytu, element swiatloczuly 38 wykrywa swiatlo odbite i przesyla torem 22 sygnal, który dochodzi do sterowanego napieciowo 35 oscylatora 50, przy czym wartosc tego sygnalu zalezy od ilosci odbitego swiatla. Sygnal wyjsciowy sterowanego napieciowo oscylatora 50 dochodzi do licznika 74 podczas okresu o czasie trwania 1/10 sekundy przy uzyciu do ste¬ rowania przekaznika czasowego 21 i ukladu 54 sterowania 40 sekwenga w sposób opisany wyzej. Licznik 74 z kolei wy¬ twarza impuls wyjsciowy podawany do rejestru zerowego 78, przy czym impuls ten pojawia sie na wyjsciu licznika 74 po kazdych 256 impulsach wejsciowych, które reprezentuja duza wartosc dodatnia podczas etapu wzorcowania dla 45 pierwszego bloku 18a.Podczas wprowadzania sygnalów na wejscie rejestru 78, w wyniku dostarczenia slowa reprezentujacego duza war¬ tosc dodatnia dla pierwszego bloku 18a, rejestr zerowy 78 jest w sposób szeregowy zegarowany od wartosci prze- 50 chowywanego w nim sygnalu uzupelnienia do wartosci bedacej maksymalna wartoscia rejestru 78 (w przykladzie tym jest to liczba 255). Po osiagnieciu przez rejestr 78 zawartosci równej liczbie 255, sygnal przesylany torem 76 powoduje wytworzenie w torze 90 pustego sygnalu wyjscio- 55 wego podawanego na wejscie zegarowe przerzutnika 92.Przerzutnik 92 za posrednictwem wyjscia Q i toru 94 steruje elementem logicznym 96 w celu wprowadzenia sygnalów wyjsciowych sterowanego napieciowo oscylatora 50 na wejscie zegarowe rejestru dzielnika 100 za posred- 60 nictwem toru 98.Nalezy przyjac, ze blok 18a odczynników ma za zadanie wykrywac pH próbki i ze stan zerowy reprezentowany przez slowo pamietane w pamieci 84 w wyniku ustawienia zera ma wartosc numeryczna 20, a wartosc numeryczna 65 slowa przechowywanego w pamieci 84 i reprezentujacego13 duza wartosc dodatnia wynosi 200. Sygnal uzupelnienia wprowadzany do rejestru zerowego 78 wynosi 256 minus 20 czyli 236 na poczatku zliczania podczas odczytu duzej wartosci dodatniej dla bloku 18a odczynników. W miare wprowadzania sygnalów torem 76 do rejestru zerowego 79 podczas wzorcowania duzej wartosci dodatniej, stan tego rejestru zwieksza sie od 236 do 256, a po osiagnieciu przez ten rejestr stanu 256 impuls przesylany torem 90 do prze- rzutnika 92 powoduje podanie dalszych impulsów wyjscio¬ wych oscylatora 50 przez element logiczny 96 i tor 98 do rejestru dzielnika 100.Rejestr dzielnika 100 moze byc zbudowany z pary ukla¬ dów logicznych dostepnych na rynku pod symbolem 74197, które sa dolaczone szeregowo do toru wyjsciowego 98 i które dzieki temu w odpowiedzi na zliczenie kazdych 256 impulsów przychodzacych torem 98 wytwarzaja impuls wyjsciowy przesylany torem 104. Sygnal pojawiajacy sie w torze 104 po kazdych 256 impulsach wejsciowych re¬ jestru dzielnika 100 jest podawany na uniwibrator 106 który jest dostepny na rynku jako uklad o symbolu 74121 i którego wyjscie jest dolaczone przez tor 108 do. wejscia zegarowego rejestru buforowego 82. Rejestr buforowy 82 dziala wiec jako licznik dla duzej wartosci dodatniej minus wartosc ustawienia zera, który to licznik dzieli przez 256.W miare wprowadzania kolejnych bloków 18b, 18c, odczynników itd. do polozenia odczytu podczas przesuwa¬ nia przyrzadu kontrolnego, do pamieci 84 sa wprowadzane kolejne slowa osmiobitowe, które reprezentuja duze war¬ tosci dodatnie dla kazdego sposród róznych bloków od¬ czynników przyrzadu kontrolnego.Podsumowujac, do chwili obecnej pamiec 84 przecho¬ wuje maksymalnie osiem slów, które reprezentuja wartosci zerowe wszystkich analizowanych odczynników i siedem slów, które reprezentuja duze wartosci dodatnie wszyst¬ kich analizowanych odczynników.Zostanie teraz opisana pamiec 110 tylko do odczytu informacji, dostepna na rynku jako uklad o symbolu IM 5600 i zaladowana wstepnie w celu wykorzystania jej dla róznych wartosci progowych dla kazdego odczynnika.Analizujac przedstawiona tablice mozna dostrzec, ze blok odczynnika kontrolnego pH moze miec piec róznych zakresów reakcji reprezentowanych przez odpowiednie stany wyjsciowe rejestru dzielnika 100 (czyli przez stany od 0 do 255). Pamiec 110 tylko do odczytu informacji jest zaladowana wstepnie w znany sposób przez wartosci re¬ prezentujace dyskretne wartosci progowe dla kazdego sposród róznych odczynników. I tak np. pierwszy zakres reakcji pH wynosi 0 — 2, drugi — 3 — 44 itd.Tablica PH 5 6 7 8 1 9 Punkty do dekodowania (zakres) 0—2 3--14 45—128 129—213 214—255 1 Pamiec 110 adresowana przez urzadzenie wedlug wy¬ nalazku w sposób, jaki zostanie opisany, wytwarza sygnal bedacy uzupelnieniem do 256 wartosci progowej wskazanej w torze 114, przy czym sygnal jest podawany na dekoder 112, w którym odbywa sie porównanie tego sygnalu z sy¬ gnalami z rejestru dzielnika 100. 527 14 Wracajac teraz do operacji odczytu nieznanych bloków odczynników przyrzadu kontrolnego, po umieszczeniu przyrzadu na stoliku 43 i wprowadzeniu bloku kodowego 17 do polozenia odczytu, element swiatloczuly 41 dostarcza 5 torem 42 sygnal do czujnika kodowego 19, natomiast czuj¬ nik kodowy 19 dostarcza torem 60 sygnal ID do rejestru dostepu 116, który identyfikuje analizowany pasek. Po przesunieciu przez mechanizm 45 stolika 43 i wprowadze¬ niu pierwszego bloku 18a odczynników, który zawiera 10 odczynnik nieznany, do polozenia odczytu, czujnik kodowy 19 dostarcza torem 60 sygnal do rejestru dostepu 116, który identyfikuje okreslany blok odczynników.Zgodnie z powyzszym proste rozwiazanie czujnika ko¬ dowego 19 moze stanowic pojedynczy element taktujacy, 15 który przesyla jedno kolejne slowo w miare wykrywania kolejnych bloków odczynników.Bloki odczynników wystepujace w przyrzadzie kontrol¬ nym sa reprezentowane przez stan, wyjsciowy elementu taktujacego, który wystepuje w torze 60 (i tak blok kodowy 20 17 jest reprezentowany przez stan 00, blok 18a odczyn¬ ników — przez 001, blok 18b — przez 002, itd.). Rejestr dostepu 116 na podstawie stanu ustawionego na torze 60 dostarcza do licznika buforowego 121 slowa trójbitowe, które identyfikuje przetwarzany blok odczynników (w przy- 25 kladzie wykonania urzadzenia wedlug wynalazku stan 001 identyfikuje blok odczynników 18a pH).Trójbitowy sygnal wyjsciowy rejestru dostepu 116, który identyfikuje przetwarzany blok odczynników, jak równiez podawany torem.120 do ukladu koincydencyjnego 30 122. Zakladajac, ze drukarka 128 (która moze stanowic zwykla glowica drukujaca z odpowiednimi czcionkami) jest w polozeniu róznym od pH 5, sygnal wyjsciowy drukarki podawany torem 130 do ukladu koincydencyjnego 122 bedzie sie róznil od sygnalu podawanego torem 120, tak 35 wiec uklad koincydencyjny 122 dostarcza na podstawie tego sygnalu sygnal wyjsciowy, który jest podawany przez tor 124 i element logiczny 126 do wejscia taktujacego dru¬ karki 128 w celu przesuniecia glowicy drukujacej do po¬ lozenia pH 5. Po osiagnieciu tego polozenia sygnal wejscio- 40 wy toru 130 i sygnal wejsciowy toru 120 pochodzacy z re¬ jestru dostepu, beda w zgodnosci czasowej z soba, nato¬ miast sygnal wyjsciowy toru 124 zostanie usuniety w celu zakonczenia taktowania drukarki 128.Po wprowadzeniu bloku 18a do polozenia odczytu, 45 sygnal odczytu podawany torem 42 z elementu swiatlo¬ czulego 41 za posrednictwem czujnika kodowego 19 i ukla¬ du 54 sterowania sekwencja jest przetwarzany tak jak po¬ przednio w celu sterowania elementem logicznym 52 i podania torem 72 sygnalu wyjsciowego sterowanego na- 50 pieciowo oscylatora 50 do licznika 74 i torem 76 — do rejestru zerowego 78.Tak jak poprzednio, uklad 54 sterowania sekwencja po odebraniu sygnalu odczytu wytwarza sygnal ladowania, który jest przesylany torem 86 i powoduje podanie torem 55 102 uzupelnienia wartosci wzorcowania zerowego pierw¬ szego bloku 18a odczynników do rejestru zerowego 78.Ponadto, podczas gdy sygnal odczytu w torze 42 sygna¬ lizuje obecnosc bloku odczynników w polozeniu odczytu, uklad 54 sterowania sekwencja jest równiez uruchamiany, 60 wysterowujac pamiec 84 za posrednictwem jej wejscia dostepu, w wyniku czego pamiec ta wytwarza odpowiednie slowo dla odczynnika pH, przesylajac to slowo do rejestru dzielnika 100.W sytuacji, w której wartosc wzorcowania zerowego 65 odczynnika pH jest przechowywana w rejestrze zerowym108527 15 78, duza wartosc dodatnia jest pamietana w rejestrze dziel¬ nika 100, a przekaznik czasowy 21 dziala na podstawie sygnalu odczytu wytwarzanego przez element swiatloczuly 41. Nastepuje wówczas podanie sygnalów wyjsciowych sterowanego napieciowo oscylatora 50 do elementu logicz- 5 nego 52 i dalej do rejestru zerowego 78. Rejestr zerowy 78 zlicza od wartosci wzorcowania zerowego (która w przy¬ kladzie tym wynosi 236) az do calkowitej wartosci 256.Po osiagnieciu stanu 255 nastepny sygnal wejsciowy przy¬ chodzacy torem 76 powoduje, ze rejestr zerowy 78 dostar- io cza w torze 90 sygnal wyjsciowy, który jest podawany do przerzutnika 92 w celu sterowania elementu logicznego 96, przez który sygnal wyjsciowy oscylatora 50 jest przesylany torem 98 do rejestru dzielnika 100.Rejestr dzielnika 100, zgodnie z tym co powiedziano 15 wyzej, rejestruje uzupelnienie duzej wartosci dodatniej, a sygnal-wejsciowy w torze 98 przelacza stan licznika dziel¬ nika 100 od tej wartosci do wartosci 256, po czym rejestr 100 wytwarza sygnal, który jest podawany torem 104 do uniwibratora 106 i torem 132 do wejscia zegarowego re- 20 jestru dekodera 112.Nalezy przypomniec, ze rejestr dostepu 116 za posred¬ nictwem toru 118 i rejestr buforowy 121 spowodowaly wytworzenie uzupelnienia pierwszej wartosci progowej (patrz tablica) dla odczynnika pH, która to wartosc progo- 25 wa byla zaladowana do pamieci 110. Wytworzony sygnal uzupelnienia jest przesylany torem 114 do rejestru dekodera 112. Po odebraniu przez rejestr dekodera 112 sygnalów zegarowych przychodzacych torem 132, stan tego rejestru zmienia sie poczawszy od uzupelnienia dla wartosci pro- 30 gowej 2 (w tym przykladzie 254) az do stanu 256, po osiagnieciu którego sygnal podawany torem 134 do uni¬ wibratora 136 powoduje wytworzenie sygnalu wyjsciowego podawanego torem 138 do rejestru buforowego 140. Re¬ jestr buforowy za posrednictwem toru 142, powoduje 35 przesuniecie glowicy drukarki 128.Rejestr buforowy 140 przyjmuje impuls wyjsciowy uni¬ wibratora 136, którego czestotliwosc robocza jest znacznie wieksza od szybkosci dzialania drukarki 128. Oznacza to, zgodnie z przedstawiona tablica, ze odczynnik pH moze 40 miec piec wartosci progowych i w przypadku, gdy sygnaly reprezentujace wartosc progowa najwyzsza sa podawane torem 132 do rejestru dekodera 112, rejestr buforowy moze zapamietac piec stanów, zanim glowica drukarki przesunie sie, reprezentujac zmiane wartosci progowej. Rejestr 45 buforowy 140 wprowadza zapamietane sygnaly torem 142 i przez element logiczny LUB 126 sa one podawane na wejscie drukarki 128, dzieki czemu elementy drukarki przesuwaja sie. Po usunieciu zawartosci rejestru buforowe¬ go 140 fw torze 146 pojawia sie sygnal podawany na wejscie 50 wzmacniaczy mlotkowych drukarki 128, co powoduje wydrukowanie tej wartosci, o jaka zmienil sie stan elementu logicznego pod wplywem sygnalów wyjsciowych rejestru buforowego 140.Wszystkie uklady, za wyjatkiem rejestru dostepu 116 55 i wartosci wzorcowania zerowego oraz wartosci wzorco¬ wania duzej wartosci dodatniej, które sa przechowywane w pamieci 84, sa zerowane z chwila wprowadzenia nowego bloku do polozenia odczytu, przy czym fakt ten jest wykry¬ wany przez element swiatloczuly 41, który wysyla sygnal 60 do czujnika kodowego 19 i ukladu 54 sterowania sek- *wenqa. Przy kazdym odczycie bloku urzadzenie porów¬ nuje wymienione wyzej wartosci z wartosciami progowymi przechowywanymi w pamieci 110 i dostarcza sygnal wyj¬ sciowy, który steruje drukarka 128 w celu dostarczenia 65 100 ml 100 ml 200 ml 16 wydruku odpowiedniej informacji. Zostanie teraz przed¬ stawiony przyklad wykonania wynalazku. Przyklad ten opisuje przygotowanie przyrzadu kontrolnego 14 przed¬ stawionego na fig. 1. Tego rodzaju przyrzady kontrolne sluza do wyznaczania ilosciowej zawartosci bialka i glikozy w plynach biologicznych jak np. w moczu.Sposób przygotowania odczynnika kontrolnego do wy¬ krywania bialka.Arkusze bibuly Eatmana Dikemana nr 651, o powierzchni kolo 10 cm2 nasyca sie nastepujacym roztworem: 2,2 czesci wodnego roztworu cytranianu sodo¬ wego o stezeniu molowym wynoszacym 2 7,8 czesci wodnego roztworu kwasu cytryno¬ wego o stezeniu molowym wynoszacym 2 Czterobromofenol niebieski (wagowo 0,08) ] w etanolu95% J Calkowita objetosc Zwilzone arkusze suszy sie przez 15 minut w tempera¬ turze 100°C, a nastepnie tnie sie na kwadraty 0,5 cm X X 0,5 cm.Sposób przygotowania odczynnika kontrolnego do wy¬ krywania glikozy: Bibule Eatmana — Dikemana nr 641 nasyca sie naste¬ pujacym roztworem: Sól sodowa kwasu alginowego Detergent Tween 80 (roztwór 1%) Zelatyna Ortotolidyna Roztwór buforowy (pH 4,8—5,0, kwas cytrynowy 22,2 g/300 ml i cytrynian sodu 97,8 g/300 ml) Oksydaza d-glikozy Peroksydaza Etanol 95% Naaicpnie arkusze te suszy sie w sposób opisany wyzej i tnie sie na kwadraciki o boku 0,5 cm.Sposób przygotowania przyrzadów kontrolnych.Cienka warstwe polisterenowa o grubosci okolo 0,0254 cm tnie sie na paski o dlugosci 8,2 cm i szerokosci 0,5 cm.Kwadraciki bibuly z kontrolnym odczynnikiem bialkowym, których przygotowanie opisano wyzej, mocuje sie na jednych koncach wszystkich pasków. W odleglosci okolo 2 mm od tych kwadracików mocuje sie bibule z kontrol¬ nym odczynnikiem glikozy. W odleglosci 2 mm od bibulek z odczynnikiem do wykrywania glikozy umieszcza sie kwadraciki czystej bibuly o bloku 0,5 cm. Zamiast stoso¬ wania czystej bibuly mozna zadrukowac paski kontrolne bialymi obszarami nieprzezroczystymi. W taki sposób otrzymuje sie przyrzad kontrolny 14 przedstawiony na fig. 1.Opisany wyzej przyrzad kontrolny zanurza sie na chwile w badanej próbce moczu, przy czym nadmiar moczu strzasa sie z przyrzadu po jego wyjeciu. Obszar odczynnika do wykrywania bialka ma barwe zólta przed zanurzeniem go w próbce moczu. Po zanurzeniu go w próbce barwa zmienia sie z zóltej (wynik ujemny) na zielono-niebieska (ponad 1000 mg %), w zaleznosci od ilosci bialka w próbce.Wyniki sa podawane w nastepujacych zakresach: wynik ujemny, slad, 30 mg % (+), 100 mg %(++), 300 mg (+ + +) i ponad 1000 mg (+ + + +).Obszar odczynnika do wykrywania glikozy ma barwe czerwona przed zanurzeniem go w badanej próbce. Glikoza zawarta w moczu zmienia te barwe na purpurowa. Wyniki podaje sie jako: wynik ujemny, mala zawartosc, srednia i duza.Po usunieciu nadmiaru cieczy z przyrzadu kontrolnego 5,0 g 50,0 ml 12,0 g 2,5 g 300,0 ml 18,2 g 380,0 mg 125,0 mli 108 527 17 operator naciska przelacznik startu 44 urzadzenia kontrol¬ nego i umieszcza przyrzad kontrolny 14 w polozeniu ro¬ boczym na stoliku 43 urzadzenia kontrolnego. Przyrzad kontrolny 14 przesuwa sie wraz ze stolikiem 43 przez wiazke swiatla od polozenia PO do P9. Po osiagnieciu przez przy¬ rzad kontrolny 14 polozenia P6 blok kodowy 17 przerywa wiazke swiatla, która odbijajac sie od tego bloku kodowego (ma on barwe biala) pada na dekoder 38, co powoduje automatyczne wyskalowanie urzadzenia za pomoca ukladu wzorcujacego 23. Dalsze przesuwanie sie przyrzadu kon¬ trolnego 14 powoduje ponowne przerwanie wiazki swiatla przez obszar odczynnika kontrolnego glikozy, znajdujacy sie w polozeniu P7. Czujnik kodowy i modul sygnalu od¬ czytu 19 w polaczeniu z selektorem 35 kolejnosci badania okreslaja, ze przyrzad jest przyrzadem kontrolnym gliko- zowo-bialkowym, informujac o tym fakcie generator funkcji 29. Gdy wiazka swiatla padnie na obszar odczynnika gliko- zowego, nastepuje aktywizacja rozkazu odczytuj modul dekodowania) drukowania 31 powoduje, ze drukarka 33 drukuje wyniki analizy, od wyniku ujemnego do wyniku stwierdzajacego duza zawartosc glikozy w moczu. Cala te procedure powtarza sie, gdy wiazka swiatla padnie na ob¬ szar odczynnika bialkowego, znajdujacy sie w polozeniu P8.Po osiagnieciu polozenia P9 mechanizm: 45 sprowadza stolik do polozenia startu i urzadzenie wylacza sie automa¬ tycznie.Zastrzezenia patent o "w e 1. Urzadzenie do analizy ilosciowej skladników chemicz¬ nych w próbce cieczy, znamienne tym, ze zawiera ele¬ ment nosny, korzystnie podstawe (16), przyrzadu kontrol¬ nego na której jest umieszczony co najmniej jeden blok kontrolny (18) odczynnika, przystosowany do reagowania z okreslonym skladnikiem w próbce cieczy,"blokkodowy 17) umieszczony na podstawie (16) w okreslonym zwiazku przestrzennym wzgledem wymienionego co najmniej jednego bloku kontrolnego (18) odczynnika dla wskazania dla przyrzadu przez taki zwiazek przestrzenny okreslonego co najmniej jednego bloku kontrolnego (18) odczynnika na elemencie nosnym. 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze podstawa (16) jest przezroczysta a blok kodowy (17) jest nieprzezroczysty. 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze przyrzad kontrolny zawiera duza liczbe bloków kontrol¬ nych (18) odczynników umieszczonych na podstawie (16) w okreslonym zwiazku z nieprzezroczystym blokiem kodo- 18 wym (17), przy czym kazdy z bloków kontrolnych (18) odczynników jest zdolny do reagowania z okreslonym skladnikiem w cieczy. 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze 5 przyrzad kontrolny, zawiera czujnik (41) kodów dla wy-. czuwania okreslonego zwiazku przestrzennego pomiedzy blokiem kodowym (17) i co najmniej jednym blokiem kon¬ trolnym (18) odczynnika na podstawie (16) urzadzenia kontrolnego, czujnik (38) reakcji czuly na reakcje bloków 10 kontrolnych (18) odczynników na takim przyrzadzie kon¬ trolnym dla dostarczenia sygnalów wyjsciowych oraz generator funkcji (29) sterowany przez czujnik (41) kodów i czuly na sygnal wyjsciowy czujnika (38) reakcji. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze 15 gdy przyrzad kontrolny zawiera element nosny podstawy (16) w postaci paska, do którego jest zamocowany blok kodowy t!7) i jeden lub wiecej bloków kontrolnych (18) odczynników w okreslonych odleglosciach przestrzennych, przyrzad kontrolny zawiera ruchomy stól (43) przystoso- 20 wany do realizaqi odczytu urzadzenia kontrolnego, czujnik (38) reakcji umieszczony w poblizu stolu (45) i czujnik (41) kodów umieszczony w poblizu stolu (43) dla wyczuwa¬ nia okreslonych odleglosci przestrzennych w urzadzeniu kontrolnym na stole (43) dla okreslenia urzadzenia kon- 25 trolnego i generator funkcji (29) czuly na czujnik (38) reakcji i czujnik (41) kodów dla zapewnienia wskazania reakcji bloków kontrolnych (18) odczynników z okreslo¬ nymi skladnikami cieczy, gdy urzadzenie kontrolne jest unoszone przez stól (43) przez czujnik (41) kodów i czuj- 30 nik (38) reakcji. 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze przyrzad kontrolny zawiera zródlo swiatla (37) na jednej stronie stolu (43) dla kierowania wiazki swiatla przez stól (43), czujnik (41) kodów na stronie stolu (43) przeciwnej 35 do zródla swiatla (37), który to czujnik (41) kodów jest ustawiony wlasciwie dla odbioru wiazki swiatla i dostar¬ cza w odpowiedzi na to sygnal wyjsciowy, przy czym wiazka swiatla jest przerywana przez blok kodowy (17) i bloki kontrolne (18) odczynników odpowiednio na przyrzadzie 40 kontrolnym unoszone przez niego na stole (43) i selektor (35) badanej sekwencji, dolaczony do czujnika (41) kodów i przystosowany do pracy dla okreslania poszczególnego przyrzadu kontrolnego na stole (43), dla reakcji na sygnaly wyjsciowe odbierane z czujnika (41) kodów, gdy urzadze- 45 nie kontrolne jest przesuwane przez wiazke swiatla na stole (43).108 527 —A * } & * 1 HphH p IIG H * H al H«-'H" 2^^£ ^ I M IphMpHgHkMblHu 5-^J7 ^ ^ 4-^4^ ^ H"HpH«H»HiH. s^c ^ ^ ^ |bl s-—lJ(W *\ H*HpH°HZIE 7-^d, & A '£\ \ 4% | phH g H b-—d ^ ^ * i r ^ [BI -*-lJ ^ M ^ ^ pHb GPdRMBL ) lJ{ 0f 9&, #. a | ^ IphBpHi i-^-^I ^ ^ | ^ ^ | K ,^c * ^ 1 HoHpM" 13-^7^ ^ ^ ^ G l4-^_ ^ ZIH I5^7j^~ /fe * I l*|p FIG. I FIG. 2108 527 3B 40 2? M-^ I8c I8b I8a 17 16 10 FIG. 30 J^r^r^rA ^ f ,J , 42 43 I8c I8b 18 38 jjl 40 ¦L.L-1 ^^a-o F|G 3b 43 -42 48 P° I8c I8b I8a X* H |7 i6 ,_ I6c I8b ii A\^\ /^-42 38 I 40 -43 FIG. 3c FIG. 3e FIG. 3f 41 38 ?E -42 ^-43 FIG. 3d I8c I8b _, I8c 181 ^42 ^^K^q _^7 / 43 -42 rZ9 fn«—n FIG. 4 PL PL

Claims (7)

1. Zastrzezenia patent o "w e 1. Urzadzenie do analizy ilosciowej skladników chemicz¬ nych w próbce cieczy, znamienne tym, ze zawiera ele¬ ment nosny, korzystnie podstawe (16), przyrzadu kontrol¬ nego na której jest umieszczony co najmniej jeden blok kontrolny (18) odczynnika, przystosowany do reagowania z okreslonym skladnikiem w próbce cieczy,"blokkodowy 17) umieszczony na podstawie (16) w okreslonym zwiazku przestrzennym wzgledem wymienionego co najmniej jednego bloku kontrolnego (18) odczynnika dla wskazania dla przyrzadu przez taki zwiazek przestrzenny okreslonego co najmniej jednego bloku kontrolnego (18) odczynnika na elemencie nosnym.

2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze podstawa (16) jest przezroczysta a blok kodowy (17) jest nieprzezroczysty.

3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze przyrzad kontrolny zawiera duza liczbe bloków kontrol¬ nych (18) odczynników umieszczonych na podstawie (16) w okreslonym zwiazku z nieprzezroczystym blokiem kodo- 18 wym (17), przy czym kazdy z bloków kontrolnych (18) odczynników jest zdolny do reagowania z okreslonym skladnikiem w cieczy.

4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze 5 przyrzad kontrolny, zawiera czujnik (41) kodów dla wy-. czuwania okreslonego zwiazku przestrzennego pomiedzy blokiem kodowym (17) i co najmniej jednym blokiem kon¬ trolnym (18) odczynnika na podstawie (16) urzadzenia kontrolnego, czujnik (38) reakcji czuly na reakcje bloków 10 kontrolnych (18) odczynników na takim przyrzadzie kon¬ trolnym dla dostarczenia sygnalów wyjsciowych oraz generator funkcji (29) sterowany przez czujnik (41) kodów i czuly na sygnal wyjsciowy czujnika (38) reakcji.

5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze 15 gdy przyrzad kontrolny zawiera element nosny podstawy (16) w postaci paska, do którego jest zamocowany blok kodowy t!7) i jeden lub wiecej bloków kontrolnych (18) odczynników w okreslonych odleglosciach przestrzennych, przyrzad kontrolny zawiera ruchomy stól (43) przystoso- 20 wany do realizaqi odczytu urzadzenia kontrolnego, czujnik (38) reakcji umieszczony w poblizu stolu (45) i czujnik (41) kodów umieszczony w poblizu stolu (43) dla wyczuwa¬ nia okreslonych odleglosci przestrzennych w urzadzeniu kontrolnym na stole (43) dla okreslenia urzadzenia kon- 25 trolnego i generator funkcji (29) czuly na czujnik (38) reakcji i czujnik (41) kodów dla zapewnienia wskazania reakcji bloków kontrolnych (18) odczynników z okreslo¬ nymi skladnikami cieczy, gdy urzadzenie kontrolne jest unoszone przez stól (43) przez czujnik (41) kodów i czuj- 30 nik (38) reakcji.

6. Urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze przyrzad kontrolny zawiera zródlo swiatla (37) na jednej stronie stolu (43) dla kierowania wiazki swiatla przez stól (43), czujnik (41) kodów na stronie stolu (43) przeciwnej 35 do zródla swiatla (37), który to czujnik (41) kodów jest ustawiony wlasciwie dla odbioru wiazki swiatla i dostar¬ cza w odpowiedzi na to sygnal wyjsciowy, przy czym wiazka swiatla jest przerywana przez blok kodowy (17) i bloki kontrolne (18) odczynników odpowiednio na przyrzadzie 40 kontrolnym unoszone przez niego na stole (43) i selektor (35) badanej sekwencji, dolaczony do czujnika (41) kodów i przystosowany do pracy dla okreslania poszczególnego przyrzadu kontrolnego na stole (43), dla reakcji na sygnaly wyjsciowe odbierane z czujnika (41) kodów, gdy urzadze- 45 nie kontrolne jest przesuwane przez wiazke swiatla na stole (43).108 527 —A * } & * 1 HphH p IIG H * H al H«-'H" 2^^£ ^ I M IphMpHgHkMblHu 5-^J7 ^ ^ 4-^4^ ^ H"HpH«H»HiH. s^c ^ ^ ^ |bl s-—lJ(W *\ H*HpH°HZIE

7. -^d, & A '£\ \ 4% | phH g H b-—d ^ ^ * i r ^ [BI -*-lJ ^ M ^ ^ pHb GPdRMBL ) lJ{ 0f 9&, #. a | ^ IphBpHi i-^-^I ^ ^ | ^ ^ | K ,^c * ^ 1 HoHpM" 13-^7^ ^ ^ ^ G l4-^_ ^ ZIH I5^7j^~ /fe * I l*|p FIG. I FIG. 2108 527 3B 40 2? M-^ I8c I8b I8a 17 16 10 FIG. 30 J^r^r^rA ^ f ,J , 42 43 I8c I8b 18 38 jjl 40 ¦L.L-1 ^^a-o F|G 3b 43 -42 48 P° I8c I8b I8a X* H |7 i6 ,_ I6c I8b ii A\^\ /^-42 38 I 40 -43 FIG. 3c FIG. 3e FIG. 3f 41 38 ?E -42 ^-43 FIG. 3d I8c I8b _, I8c 181 ^42 ^^K^q _^7 / 43 -42 rZ9 fn«—n FIG. 4 PL PL