Przedmiotem wynalazku jest siposób odzyskiwa¬ nia izoprenu ze strumienia .weglowodorów, skla¬ dajacego sie wylacznie lub w wiekszosci z weglo¬ wodorów zawierajacych piec atomów wegla, na¬ zywanych weglowodorami C5. Strumienie weglo¬ wodorów skladajace sie w wiekszosci z weglowo¬ dorów o pieciu atomach wegla, pochodza z kra- kingu parowego benzyny ciezkiej lub z innych weglowodorów, zwlaszcza zasilajacych produkcje etylenu. Te produkty ulboczne zawieraja wystar¬ czajaca ilosc izoprenu, aby mogly sie nadawac -do odzyskiwania tego weglowodoru.Ostatnie' osiagniecia chemii polimerów uczynily izopren pozadanym surowcem. Odkryto nowe uklady katalityczne, które stosowane w roztwo¬ rze polimeryzacyjnym izoprenu powoduja two¬ rzenie sie poliizoprenu o stereospecyficznej struk¬ turze.Szczególne zainteresowanie wzbudza poliizopren, w którym mery izoprenowe sa polaczone tak, ze poliizopren zawiera wysoki procent (okolo 90%) jednostek izoprenowych o konfiguracji ciis-1,4, o-% trzymany w obecnosci katalizatora, skladajacego sie z mieszaniny trójalkiloglinu i czterochlorku tytanu. Cis-l,4-polirzopren jest szczególnie odpo¬ wiedni do zastapienia naturalnej gumy w takich wyrobach, jak opony i inne produkty gumowe.'Znanych jest wiele metod syntetycznego otrzy¬ mywania izoprenu lub odzyskiwania go z opisa¬ nych wyzej produktów ubocznych. 10 15 20 25 W brytyjskim opisie patentowym nr 1255 578 przedstawiono syntetyczny sposób wytwarzania i- zoprenu, w którym izdbutylen reaguje lub jest kondensowany z formaldehydem w fazie gazowej w obecnosci stalych katalizatorów kwasnych, za¬ wierajacych tlenki krzemu i antymonu.Inne imetody sugeruja oddzielanie lub odzyski¬ wanie izoprenu, zawartego w bogatych w izopren strumieniach weglowodorowych takich, jak po¬ chodzace z kraikingu parowego benzyny ciezkiej.Na przyklad, w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3692 8G1 izopren o wysokiej czystosci wydziela sie z frakcji C5, po¬ chodzacej z krakingu ropy naftowej, a szczegól¬ nie ibenzyny ciezkiej. Strumien ten, zawierajacy parafiny G5, monoolefiny C5, dwuolefiny C5 (izo¬ pren), zwiazki acetylenowe C6 i niewielkie ilosci innych weglowodorów C5 i C6 oraz siarke, pod¬ daje sie procesowi dimeryzacji w warunkach go¬ racego zwilzania, nastepnie destyluje sie i pozo¬ stala frakcje traktuje sodem rozproszonym w a- lifatycznym alkoholu jednowodorotlenowym, za¬ wierajacym V—18 atomów wegla, w celu usunie¬ cia wiekszosci cyklopentadienu i zwiazków acety¬ lenowych.W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 2071036 przedstawiono sposób od¬ dzielania oczyszczonego izoprenu z frakcji C6 po krakingu parowym, zawierajacej monoolefiny i dwuolefiny, takze izopren i cyklopentadien, po- 108 032108 032 legajacy na zwilzaniu na goraco frakcji weglo¬ wodorów celem zdimeryzowania wiekszosci cy- klopentadienu i nastepnie selektywnym oddesty¬ lowaniu frakcji bogatych w izopren z frakcji po goracym zwilzaniu, oddzieleniu izoprenu, mono- olefin i parafin przez destylacje ekstrakcyjna w obecnosci rozpuszczalnika, aby wyekstrahowac i- zopren i cyklopentadien, nastepnie oddzieleniu koncentratu izoprenu, poddaniu go zwilzaniu na goraco w drugiej strefie, aby zdimeryzowac pozo¬ staly cyklopentadien, w koncu oddestylowaniu izoprenu od zwilzonej na goraco frakcji.W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 301915 przedstawiono sposób od- ¦y^ilBHr^i^^fggTflgjj^JrrnpT-on rw^j jako frakcji gór¬ nej potfdkf ft^^^yr^bwanej destylacji strumie¬ ni* weglowodorowego, zawierajacego izopren i c^loj^ej^tadien, skladajacego sie glównie z weglo- w^dorówT^j^ *fr którym to procesie ciecz odbiera sie podc^a^o^siyJajcji frakcjonowanej w punkcie przejsciowym, nastepnie poddaje sie ja dimeryza- cji, aby zdimeryzowac cyklopentadien, po czym frakcje te zawraca sie do punktu przejsciowego destylacji frakcjonowanej.W brytyjskim opisie patentowym nr 1225 549 opisano sposób oddzielania izoprenu z weglowo¬ dorów C5, zawierajacych cyklopentadien i acetyle¬ ny, który polega na tym, ze strumien weglowo¬ dorów C5 poddaje sie pierwszej destylacji ekstrak¬ cyjnej, usuwajacej wiekszosc cyklopentadienu i zwiazków acetylenowych, a nastepnie pozostalosc z pierwszej destylacji ekstrakcyjnej poddaje sie drugiej destylacji ekstrakcyjnej, selektywnie eks¬ trahujacej frakcje bogata w izopren, po czym bogaty strumien izoprenowy 'poddaje sie dwom procesom destylacji.W brytyjskim opisie patentowym nr 1195 648 przedstawiono sposób oddzielania izopTenu od cy¬ klopentadienu, który polega na tym, ze miesza- - nine zawierajaca cyklopentadien i izopren pod¬ daje sie procesowi ekstrakcyjnej destylacji, w którym jako ekstrakcyjny rozpuszczalnik stosuje sie N-alkilowany amid nizszego kwasu tluszczo¬ wego taki, jak N,N-dwumetyloformamid w bez¬ wodnych warunkach.Weglowodór jest slabiej rozpuszczalny w roz¬ puszczalniku niz destylowany izopren. Pozostalosc po ekstrakcyjnej destylacji odpedza sie od roz¬ puszczalnika, otrzymujac mieszanine izoprenu i weglowodorów, która poddaje sie destylacji frak¬ cjonowanej, usuwajac wiekszosc cyklopenta-* dienu i weglowodrów o wyzszej temperaturze wrze¬ nia niz temperatura wrzenia izoprenu, po czym oddziela sie izopren przez frakcjonowana desty¬ lacje.W brytyjskim opisie patentowym nr 1113 279 przedstawiono sposób oczyszczania izoprenu, w którym izopren o duzej czystosci wydziela sie z frakcji weglowodorów C5, zawierajacej monoole- finy o 5 atomach wegla, dwuolefiny o 5 atomach wegla, zwiazki dwumetyioacetylenowe i zwiazki acetylenowe o 5 atomach wegla. Sposób ten po¬ lega na tym, ze mieszanine poddaje sie destylacji, w której oddziela sie frakcje górna, zawierajaca zwiazki izopropyloacetylenowe, zwiazki dwumety¬ ioacetylenowe, pentadien-1,4 i walilen. Frakcje dolna, zawierajaca weglowodory C5 o wyzszej tem¬ peraturze wrzenia, poddaje sie destylacji ekstrak¬ cyjnej w obecnosci rozpuszczalnika takiego, jak 5 acetonitryl, zawierajacy do okolo 5°/o wody, w ce¬ lu oddzielenia frakcji destylatu, zawierajacej mo- noolefiny o 5 atomach wegla i frakcji ekstraktu, zawierajacej dwuolefiny o 5 atomach wegla oraz wyzej wrzace zwiazki acetylenowe o 5 atomach ii wegla. Ekstrakt poddaje sie nastepnej destylacji ekstrakcyjnej w obecnosci rozpuszczalnika, od¬ bierajac jako destylat izopren o duzej czystos¬ ci. Frakcja ekstraktu zawiera walilen, cyklopen¬ tadien, propyloacetylen, cis i trans piperylen i 15 alliloacetylen.Wszystkie znane dotychczas metody posiadaja pewne niedogodnosci. Glówna niedogodnoscia zna¬ nych sposobów, w których stosuje sie strumien weglowodorów C5 zawierajacy izopren jest to, 20 ze wymagaja zbyt duzo czynnosci takich, jak zwilzanie na goraco, destylacja ekstrakcyjna i podwójne frakcjonowanie, celem usuniecia weglo¬ wodorów parafinowych i monootlefin z izoprenu.Inna niedogodnoscia w dotychczasowych meto- 25 dach jest dlugi czas oraz stosowanie specjalnego wyposazenia, potrzebnego do odzyskania izopre¬ nu. Glówna wada wszystkich tych procesów jest to, ze wymagaja one badz kosztownego wyposa¬ zenia i/luib znacznych nakladów energetycznych 30 potrzebnych dla wielokrotnych destylacji.Sposób wedlug wynalazku pozwala na wyeli¬ minowanie wyzej wymienionych niedogodnosci* Obecnie stwierdzono, ze izopren o polimeryza- cyjnym stopniu czystosci moze byc uzyskany 35 wprost przez destylacje strumieni weglowodorów C5, w postaci azeotropu izopren/n-penten. ilosc wymaganych pólek teoretycznych jest wysoka, ale warunki destylacji sa porównywalne z warunka¬ mi, stosowanymi w przypadku strumieni izopre- 40 nu o tej samej czystosci, nie zawierajacymi n- -pentanu. Prowadzone destylacje, wymagaja o- kolo 200 pólek teoretycznych przy stopniu defle- gmacji wynoszacym okolo 30/1.Sposobem wedlug wynalazku izopren odzysku- 45 je sie z mieszania weglowodorów skladajacych sie glównie z weglowodorów o 5 atomach wegla, zawierajacych izopren, n-pentan i inne weglowo¬ dory o 5 atomach wegla, w postaci azeotropu z n-pentanem. Nalezy podkreslic, ze w zadnym ze 5i znanych procesów nie odzyskiwalo sie izoprenu w postaci azeotropu z n-pentanem.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze mieszanine weglowodorów poddaje sie pierwszej, wysoko wydajnej destylacji, w kolumnie desty- M lacyjnej, posiadajacej 50—100 pólek teoretycz- * nych, pracujacej przy stopniu deflegmacji okolo 20/1, w której temperatura u wierzcholka wynosi nie mniej niz 38° C, a nadcisnienie w tej ko- lumniej jest w zakresie od 0 kG/cmf do 7,03 kG/ oo /cnA- Jako frakcje szczytowa oddziela sie skladniki bardziej lotne niz azeotrop izoprenyinHpenten, a frakcje dolna, zawierajaca pozostale weglowodo¬ ry, poddaje sie drugiej, wysokowydajnej desty- 05 lacji, prowadzonej w drugiej kolumnie, posiada-108 032 5 dajacej okolo 200 pólek teoretycznych, pracuja¬ cej przy stopniu deflegmacji okolo 30/1, w której temperatura u wierzcholka wynosi nie mniej niz 38° C, a nadcisnienie jest w zakresie od 0 kG/cm2 do 7,03 kG/cm2 i oddziela sie frakcje górna, skla¬ dajaca sie z azeotropu izopren/n-pentan. Frakcja dolna zawiera weglowodory mniej lotne niz azeo- trop izopren/n-pentan. Ta!k odzyskany izopren jest odpowiedni do zastosowania w procesie poli¬ meryzacji do cis-l,4-poliizoprenu.Wiadomo, ze strumienie pochodzace z krakin- gu parowego benzyny ciezkiej, zawieraja wiele frakcji weglowodorowych. Frakcja, która jest cal¬ kowicie lub w wiekszosci zlozona z weglowodo¬ rów o 5 atomach wegla, zawiera zwykle 8—20% wagowych izoprenu, 12—30% wagowych pente- nów, 6—14% wagowych piperylenu, 4—20% wa¬ gowych cyiklopentadieniu-1,3, 0,01—0,6% róznych acetylenów, 9—20% wagowych izopentanu, 10— —20% n-pentanu i 2—10% wagowych cyklopenta- nu.Ogólnie wiadomo, ze w procesach polimeryzacji izoprenu do wielkoczasteczkowego cis-l,4-poliizo- prenu, w obecnosci katalizatorów 'kompleksowych, zwlaszcza mieszanin trójalkiloglinu i czterochlor¬ ku tytanu, mieszanina polimeryzacyjna powinna byc wolna od cyklopentadienu i acetylenów, po¬ niewaz nadmiar tych zwiazków dziala jak tru¬ cizna katalizatora. Ze wzgledu na wystepowanie dwuskladnikowych azeotropów izopren/h-pentan oraz dwuskladnikowych azeotropów pomiedzy n- -pentanem i róznymi truciznami katalizatora jak np. cyklopentadien-1,3 lub rózne zwiazki acetyle¬ nowe, uwazano dotychczas za niemozliwe uzyska¬ nie izoprenu o czystosci polimerycznej, bezposre¬ dnio przez destylacje, bez uprzedniego usuniecia n-pentanu na drodze destylacji ekstrakcyjnej po¬ larnym rozpuszczalnikiem. Nieoczekiwanie stwier¬ dzono, ze poddanie strumienia weglowodorów C5, zawierajacego te skladniki, bardzo wydajnej de¬ stylacji, prowadzonej sposobem wedlug wynalaz¬ ku, pozwala uzyskac azeotrop izopren/n-pentan wolny od trucizny katalizatora.Sposobem wedlug wynalazku, izopren znajduja¬ cy sie w surowych strumieniach weglowodorów C5 oddziela sie od innych niepozadanych weglo¬ wodorów, zwlaszcza od cyklopentadienu i zwiaz¬ ków acetylenowych. Chociaz w procesie polime¬ ryzacji stosuje sie rózne rozpuszczalniki, to jed¬ nak oczyszczony n-pentan, który odzyskuje sie z izoprenum, jest bardzo uzyteczny i pozadany jako rozpuszczallnik polimeryzacji izoprenu. W proce¬ sie tym azeotrop izopren/n-pentan traktuje sie raczej jako czysty weglowodór niz mieszanine dwóch weglowodorów.Mieszanina azeotropowa zawiera okolo 73,4% wagowych izoprenu i 26,6% wagowych n-penta¬ nu. Na przyklad, surowy strumien weglowodorów C5, zawierajacy glównie izopentan, penten-1, 2- -anetylobuten-1, izopren, n-pentan, 2-metylobu- ten-2, l-trans-pentadien-1,3, l-cis-pentadien-1,3, troche cyklopentenu, cyklopentanu, 2-metylopenta- nu, troche pentadienu-l,4-cyklopentadienu-l,3 i troche 3-metylobutenu-l wraz z niewielkimi ilos¬ ciami róznych zwiazków acetylenowych, poddaje 6 sie pierwszemu etapowi destylacji, w którym u- suwa sie weglowodory bardziej lotne od aezotrepu izopren/n-pentan.Frakcja szczytowa zawiera glównie izopentan, 5 penten-1, 2-metylobuten-l, bardzo male ilosci izo¬ prenu, 3-metylobuten-l oraz Hpentadien^l,4, a tak¬ ze niewielkiej ilosci róznych nasyconych i niena¬ syconych weglowodorów o 4 i 5 atomach wegja, szczególnie zwiazków acetylenowych. Frakcja 10 górna z pierwszej destylacji moze byc stosowa¬ na jako benzyna, poniewaz wiekszosc lub wszy¬ stek n-pentan zostal usuniety i stad rafinat ma poprawiona liczbe Oktanowa. Frakcje dolna z pierwszej destylacji, która zawiera glównie izo- 15 pren, n-pentan, pentadien-1,3, cyklopentan, trans -penten-2, cis-penten-2, 2-metylobuten-2, cyklo¬ pentadien-1,3, cyklopentan, dwucyklopentadien i inne weglowodory zawierajace inne zwiazki ace¬ tylenowe C5, poddaje sie drugiej destylacji. 30 W drugiej destylacji mieszanine azeotropowa izopren/n-pentan odbiera sie jako frakcje szczy¬ towa zawierajaca okolo 73% wagowych izoprenu i okolo 27% wagowych n- nimalne ilosci, zwykle mniej niz 30 ppm, cyklo- 25 pentadienu-1,3, izoprynu/2-metylobuten-l-yn~3/, butynu-2, pentynu-1 oraz penten-l-ynu-4 towarzy¬ sza azeotropowi izopren/n-pentan.Ze wzgledu na charakter omawianego rozdzia¬ lu [rozdzial azeotropu izopren/n-pentan od nad- M miaru n-pentanu], sklad frakcji szczytowej osia¬ ga sklad azeotropu wzbogacony w n-pentan. Frak¬ cja szczytowa moze wiec zawierac izopren i n- -pentan w stosunku 65:35. Mozliwy jest takze in¬ ny stosunek pomiedzy tymi skladnikami we frak- 3! cji zasilajacej druga destylacje i skladem azeotro¬ pu. Jednakze, najwieksza czystosc dla danej ^ope¬ racji na kolumnie osiaga sie, jesli sklad frakcji szczytowej zbliza sie do skladu azeotropu. Frak¬ cja dolna z drugiej destylacji zawiera glównie 4Q n-pentan, trans-penten-2, 2-imetylolbuten-2, 2-me- tylopenten, pentadien-1,3 i heksan, a takze male ilosci innych weglowodorów C5 oraz zdimeryzo- wany cyklopentadienjl,3, które to zwiazki sa mniej lotne niz azeotrop i moga byc ekonomicz- 45 nie wykorzystane Toznymi metodami. Frakcja dol¬ na z drugiej destylacji moze byc stosowana jako zasilanie w procesie otrzymywania zywic weglo¬ wodorowych, do wytwarzania innych elastome¬ rów, uwodorniona i stosowana do produkcji mie- 53 szanek benzynowych albo tez moze byc spalana i stosowana jako paliwo. Sposobem wedlug wy¬ nalazku odzyskuje sie wiec mieszanine azeotro¬ powa izopren/n-pentan oraz inne wartosciowe mieszaniny weglowodorowe.M Warunki destylacji dla danego rozdzialu nie sa specyficzne, poniewaz wiele kombinacji pólek ' teoretycznych i stopni deflegmacji daje zasadni¬ czo ten sam rozdzial.Takze róznice w skladzie mieszaniny zasila- M jacej wplywaja na warunki odzyskiwania pró- dutku o tym samym skladzie. Ogólnie jednak, od¬ dzielanie azeotropu izopren/n-pentan od strumie¬ nia weglowodorów C6 bezposrednio przez desty¬ lacje, w postaci odpowiedniej dla polimeryzacji tó /"bardzo niski poziom w ppm. cyklopentadienu-1,37 i acetylenów/, wymaga okolo 100—250 pólek teo- rytycznych.Jezeli toleruje sie wieksza niz sladowa ilosc cyklopentadienu-1,3 i zwiazków acetylenowych z powodu dodatkowego stopnia oczyszczania lub ze wzgledu na mniej czuly katalizator polimery¬ zacji, zasadniczo czysty azeotrop mozna odzyskac w kolumnach z mniejsza iloscia pólek teoretycz¬ nych. W razie potrzeby, niewielkie ilosci cyklo¬ pentadienu-1,3 w mieszaninie azeotropowej izo¬ pren/n-pentan mozna Usunac przez poddanie mieszaniny azeotropowej lub frakcji górnej z drugiej destylacji obróbce chemicznej, w celu usuniecia cyklopentadienu-1,3. ,Znane sa rózne procesy chemiczne, w których usuwa sie cykló- pentadien z innych mieszanin chemicznych. Na przyklad, wiadomo, ze reakcja pomiedzy bezwo¬ dnikiem maleinowym i cyklopentadienem-1,3 po¬ zwala na selektywne usuniecie cyklopentadienu z mieszanin weglowodorów. Strumien weglowo¬ dorów, zawierajacych cyklopentadien, poddaje sie dzialaniu bezwodnika maleinowego, ewentu¬ alnie rozpuszczonego w odpowiednim rozpuszczal¬ niku, tworzacego selektywnie addukt z cyklopen- tadienem-il,3, który moze byc usuniety z azeotro¬ pu przez destylacje rzutowa lub przez przemycie mieszaniny wodnym Toztworem sody kaustycz¬ nej.Jeszcze inna me/toda, która moze byc zastosowa¬ na do usuniecia cyklopentadienu-1-3, polega na tym, ze mieszanine azeotropowa, zawierajaca cyklopentadien-1,3 traktuje sie sodem w obec¬ nosci alkoholu alifatycznego. W metodzie tej sto¬ suje sie na ogól sód zdeyspergowany w latwym do oddzielenia srodowisku weglowodorowym, zwy¬ kle w postaci czastek o wymiarach 1—100 mi¬ kronów. Dyspersja zawiera zwykle okolo 20°/o —60*/o wagowych sodu.Odpowiednie dla tego procesu sa nastepujace alkohole alifatyczne: metanol, etanol, propanol, butanol, aflkohol amylowy, heksylowy i podobne.Najkorzystniej stosuje sie izopropanol, akohol izo- amylowy i trzeciorzedowy alkohol butylowy. I- losc sodu zwykle zalezy od ilosci cyklopentadie- nu-1,3 znajdujacego sie w mieszaninie weglo¬ wodorów, a stosunek ilosci sodu do ilosci cyklo- peritadienu jest zwykle równowazny lub nieco wyzszy od jednosci. Jezeli pozadane jest usunie¬ cie sladowych ilosci zwiazków acetylenowych, po¬ zostajacych w mieszaninie azeotropowej izopren/ /n-pentan, otrzymywanej w procesie destylacji, stosuje sie taka sama metode, jak dla cyklopen- dienu, to jest dziala sie sodem w obecnosci al¬ koholu alifatycznego. Tak Wiec cyklopentadien-1,3 mozna usunac razem ze zwiazkami acetylenowymi ¦; przez zwykle dzialanie na mieszanine azeotropowa izoprenyhHpentan, zawierajaca zarówno cyklopefn- tadien-1,3, jak i acetyleny, odpowiednia iloscia wyzej opisanej mieszaniny sodu z alkoholem, któ¬ ra reaguje jednoczesnie z cyklopentadienem i zwiazkami acetylenowymi.Jeszcze inna metoda selektywnego usuwania zwiazków acetylenowych polega na selektywnym uwodornieniu acetylenowych zanieczyszczen, przez przepuszczenie azeotropu w mieszaninie z wodc- 032 8 rem nad typowym katalizatorem uwodornienia takim, jak katalizatory oparte na miedzi, zwlasz¬ cza miedz na nosniku krzemionkowym. Innymi katalizatorami, które moga byc stosowane sa: 5 kobalt/molibden, pallad na tlenku glinu, pallad na chromicie miedziowym lub aktywowany barem chromit miedziowy.Warunki wymagane w procesie dzialania bez¬ wodnikiem maleinowym, mieszanina sodoWo-alko- 10 halowa, badz tez uwodornienia mieszaniny azeo¬ tropowej izcipren/nipentan w celu usuniecia z niej cyklopentadienu-1,3 i/lufo zwiazków acety¬ lenowych, sa dobrze znane.Jest szereg mozliwosci obróbki, prowadzonej 15 do uzyskania izoprenu o czystosci polimeryzacyj- nej, ze strumieni weglowodorów C5, w postaci mieszaniny z n-pentanem, zwlaszcza w postaci azeotropu izopren/n-pentan. Wybór korzystnej me¬ tody zalezec bedzie od zródla weglowodorów C5, 20 lokalizacji odpowiednich srodków i pozadanej czystosci izoprenu. Sposób wedlug wynalazku jest wyjasniony ponizej w odniesieniu do rysun¬ ków, na których fig. 1 przedstawia schemat, na którym A oznacza kolumne destylacyjna, w któ- 25 rej prowadzi sie pierwsza destylacje, tak aby usunac frakcje górna, to jest wszystkie weglo¬ wodory o 5 atomach wegla, zawarte w strumie¬ niu zasilajacym, które sa bardziej lotne niz azeo¬ trop izopren/n-pentan. B oznacza druga wieze de¬ so stylacyjna, w której oddziela sie nadmiar n-pen- tanu i wszystkie inne weglowodory o 5 atomach wegla mniej lotne niz azeotrop.Weglowodory te usuwa sie jako frakcje dolna, a azeotrop — jako frakcje górna kolumny B. 35 Jezeli nie wymaga sie zbyt duzej czystosci izo¬ prenu lub gdy wskazane sa dodatkowe operacje w celu' usuniecia trucizn katalizatora takich, jak cyklopentadien-1,3 i zwiazki acetylenowe, wów¬ czas uklad destylacyjny przedstawiony na fig. 1 40 moze dzialac ze zmniejszona efektywnoscia, a zanieczyszczona mieszanina izoprenu i n^pentanu moze byc stosowana bezposrednio lub mozna pro¬ wadzic dodatkowa obróbke, aby osiagnac poza¬ dana czystosc. 45 Na fig. 2 jest zilustrowany jeszcze inny sche¬ mat ukladu destylacyjnego. Kolumny A i B sa takie same jak na fig. 1, natomiast C oznacza reaktor kontaktowy, w którym azeotrop kontak¬ tuje sie z bezwodnikiem maleinowym lufo prowa- 50 dzi sie inny proces imajacy na celu 'usuniecie cy- klopentadienu-1,3. W wyniku dzialania bezwodni¬ kiem maleinowym zachodzi reakcja z cyklopenta¬ dienem-1,3 i azeotrop jest oddzielany od produk¬ tów reakcji w wiezy myjacej D jako produkt 55 szczytowy, po zetknieciu z wodnym roztworem sody kaustycznej. Alternatywna metoda odzyski¬ wania oczyszczonego azeotropu znad adduktu bez¬ wodnik maleinowy — cyklopentadien jest prosta destylacja Tzutowa. 60 Fig. 4 ilustruje jeszcze jeden schemat ukladu destylacji. Kolumny A i B maja to samo zna¬ czenie, jak na fig. 1. E oznacza aparat do uwo¬ dorniania ewentualnych zwiazków acetylenowych, obecnych w azeotropie. 65 Fig. 3 przedstawia jeszcze inny schemat, na108 032 10 którym kolumny A i B spelniaja te sama funkcje, jak na fig. 1. Mieszanina azeotropowa, opuszcza¬ jaca kolumne B ulega dalej reakcji z wodorem w obecnosci katalizatora i nastepuje uwodornie¬ nie zwiazków acetylenowych, znajdujacych sie w azeotropie. Po zakonczeniu uwodornienia miesza¬ nine azeotropowa mozna kontaktowac z bezwod¬ nikiem maleinowym lub poddawac innej obróbce chemicznej w celu usuniecia cyklopentadienu-1,3 w reaktorze C. Addukt cyklopentadienu-1,3 z bez¬ wodnikiem maleinowym wymywa sie w wiezy myjacej D lub destyluje rzutowo. Ze wzgledu na reaktywny charakter cyklopentadienu-1,3, któ¬ ry znajduje sie w stezeniach do 20§/o wagowych w typowych strumieniach weglowodorów C6, be¬ dzie on szybko ulegal dimeryzacji do dwucyklo- pentadienu. Wiele znanych procesów oczyszcza¬ nia i odzyskiwania Izoprenu obejmuje dimeryza- cje cyklopentadienu do dwucyklopentadienu, któ¬ ra zwykle prowadzi sie przez zwilzanie na go¬ raco. Korzystnie w sposobie wedlug wynalazku stosuje < sie strumien weglowodorów G5, zawiera¬ jacych da 5f/§ wagowych cyklopentadienu, W celu odzyskania azeotropu izopren/n-pentan o bardzo niskim poziomie cyklopentadienu-1,3, moze byc pozadane obnizenie stezenia tego zwiazku w stru¬ mieniu zasilajacym uklad destylacyjny przedsta¬ wiony na fig. 1, az do stezen nizszych niz w stru¬ mieniu, otrzymanym po krakingu parowym ben¬ zyny ciezkiej.Jest bardzo mozliwe, ze jezeli strumien weglo¬ wodorów C5 jest przechowywany przez jakis czas przed destylacja, w której odzyskuje sie izopren, znaczne ilosci cyklopentadienu beda dimeryzowa- ly. W jakimkolwiek ukladzie odzyskiwania izo¬ prenu, wlaczajac uklad przedstawiony na fig. 1, pierwsza kolumna destylacyjna A moze byc tak zaprojektowana, aby zapewnic czas zwilzania na goraco, potrzebny do zdimeryzowania znacznych ilosci cyklopentadienu.W wiekszosci przypadków kolumny, odpowied¬ nie dla procesu, zapewniaja wystarczajacy czas dla dimeryzacji bez znacznych zmian w samej operacji lub projekcie kolumny. Fakt ten jest korzystny w sposobie wedlug wynalazku, ponie¬ waz eliminuje wydatki na oddzielna kolumne go¬ racego zwilzania. Jednakze, alternatywnie, w kaz¬ dym ukladzie opisanym powyzej, nawet w przy¬ padku, gdy strumien weglowodorów C5 nie wy¬ maga przechowywania przed odzyskaniem izopre¬ nu, wstepne gorace zwilzanie moze byc zastoso¬ wane, aby zredukowac stezenie cyklopentadienu w strumieniu zasilajacym. Przypadek ten jest zilu¬ strowany na fig. 5, bedacym modyfikacja ukladu przedstawionego na fig. 1, gdzie E oznacza duzy zbiornik zapasowy, w 'którym strumien weglowo¬ dorów o 5 atomach wegla, zawierajacy wysoki procent cyklopentadienu jest przetrzymywany w umiarkowanej lub podwyzszonej temperaturze przez odpowiedni okres czasu, aby zdimeryzowac wiekszosc cyklopentadienu do dwucyklopentadie¬ nu. Dimer ten moze byc skierowany do dna ko¬ lumny B przewodem 14, razem z innymi weglo¬ wodorami mniej lotnymi niz azeotrop.Kolumny A i B pracuja identycznie, jak w przypadku zilustrowanym na fig. 1.W ukladzie zilustrowanym na fig. 1, surowa mieszanine weglowodorów C5, wprowadza sie do 5 kolumny A przez wlot 11. Skladniki weglowodo¬ rowe bardziej lotne niz azeotTop izopren/n^pen- tan opuszczaja szczyt kolumny A przewodem JC i sa wykorzystywane, jak uprzednio opisano. Po¬ zostale skladniki opuszczaja kolumne A przewin. io dem 13 i wchodza do kolumny B. Nadmiar nT -pentanu i wszystkie skladniki mniej lotne niz azeotirop izopren-n^pentan opuszczaja kolumne B przewodem 14 i sa wykorzystywane, jak opi¬ sano powyzej. Azeotrop izopren/n-pentan odbie- 15 ra sie ze szczytu koluimny B przez przewód 15, dla dalszego wykorzystania w fabrykach polime¬ rów.W ukladzie zilustrowanym na fig. 2, kolumny A i B dzialaja identycznie, jak kolumny na fig. 20 1. Jednakze mieszanine azeotropowa wprowadza sie do reaktora C przewodem 15, a bezwodnik maleinowy lub bezwodnik maleinowy w odpo¬ wiednim rozpuszczalniku wprowadza sie no reak¬ tora C przewodem 16. Po utworzeniu adduktu 25 bezwodnik maleinowy /cyklopentadien, cala mie¬ szanina opuszcza reaktor C i przewodem 17 prze¬ chodzi do wiezy myjacej D, gdzie addukt jest odmywany od azeotropu lub alternatywnie wcho¬ dzi na kolumne destylacji rzutowej, gdzie azeotrop 30 jest oddzielany od adduktu. Wodny roztwór so¬ dy kaustycznej wchodzi do wiezy myjacej D przez przewód 22 i po zetknieciu sie z miesza¬ nina, w celu usuniecia adduktu z azeotropu, o- puszcza wieze myjaca D przewodem 19 i jest u- 35 suwana lub zawracana dla dalszego stosowania.Azeotrop opuszcza wieze myjaca D przewodem 18 i jest odzyskiwany dla celów polimeryzacyjnych.W ukladzie przedstawionym na fig. 4, kolumny A i B dzialaja tak, jak kolumny w ukladeie 40 przedstawionym na fig. 1. Kolumna E jest wypel¬ niona odpowiednim katalizatorem uwodornienia.Azeotrop izopren/h-pentan wchodzi do kolumny przewodem 15. Wodór w ilosciach potrzebnych dla uwodornienia zwiazków acetylenowych, które mo- 45 ga byc obecne w mieszaninie azeotropowej, wcho¬ dzi do kolumny E przewodem 20. Azeotrop oraz wodór plyna w góre kolumny E, aby uwodornic acetyleny w azeotropie. Azeotrop z produktami uwodornienia zwiazków acetylenowych opuszcza 50 kolumne E przewodem 21 i jest zbierany dla dal¬ szego zastosowania w procesie polimeryzacji.Kolumny A i B na schemacie przedstawionym na fig. 3 pracuja w ten sam sposób, jak kolumny na fig. 1. Azeotrop opuszczajacy kolutmne B przewo- 55 dem 15 kieruje sie na kolumne E, która jest wy¬ pelniona odpowiednim katalizatorem uwodornie¬ nia. Wodór wchodzi do kolumny E przewodem 20, przy czym azeotrop i wodór plyna w góre ko¬ lumny E, w celu uwodornienia acetylenów na 60 zatopionym zlozu. Uwodorniony azeotrop opusz¬ cza kolumne E przewodem 21 i wchodzi do reak¬ tora C. Reaktor C i wieza myjaca D pracuja w ten sam sposób, jak pokazano na fig. 2.W schemacie zilustrowanym na fig. 5 strumien 05 zasilajacy, skladajacy sie z weglowodorów C5, za-11 108 032 12 wierajacych znaczne ilosci cyklopentadienu-1,3 wprowadza sie do zbiornika zapasowego F prze¬ wodem 10. Po uplywie odpowiedniego czasu dla zdimeryzowania znacznej ilosci cyklopentadienu- -1,3 do dwucyklopentadienu, mieszanina wchodzi do kolumny A przewodnim 11. Kolumny A i B funfccjonuja -od tego momentu w identyczny spo¬ sób, jak na fig. 1.W przypadku kazdego., schematu, zilustrowane¬ go na fig. 1, 2, 3, 4, 5, oczyszczony azeotrop izo- pren/h-pentan jest przesylany do fabryk poliizo- prenu. W fabrykach poliizoprenu, izopren polime¬ ryzuje sie do wielkoczasteczkowego cis-l,4-poliizo- preniu. Znane sa uklady katalityczne, które po¬ zwalaja na przeksztalcenie izoprenu w wielko¬ czasteczkowy cis-l,4-poliizopren, zwykle na dro¬ dze polimeryzacji w roztworze. Z drugiej strony odzyskany izopren moze byc stosowany w innych procesach, poniewaz mieszanina izopren/n-pentan posiada duzy stopien czystosci. Znajdujacy sie w mieszaninie izoprenowej n-pentan stanowi obo¬ jetny rozpuszczalnik, w którym izopren i poliizo- pren sa rozpuszczalne w stadium polimeryzacji.Po spolimeryzowaniu izoprenu, n-pentan od- . zyskuje sie i moze on byc stosowany jako roz¬ puszczalnik luib moze sluzyc do zasilania krakin- gu parowego przy produkcji etylenu. Jak stwier¬ dzono wyzej, w sposobie wedlug wynalazku, stru¬ mien weglowodorów C5, pochodzacy z krakingu parowego benzyny ciezkiej rozdziela sie na uzy¬ teczne skladniki, które moga byc stosowane w mieszankach benzynowych, do celów chemicznych, do produkcji poliizoprenu lub do zasilania kra¬ kingu parowego. Sposób wedlug wynalazku sta¬ nowi nie tylko ekonomiczna metode odzyskiwa¬ nia izoprenu o polimeryzacyjnym stopniu czystos¬ ci, ale takze umozliwia otrzymanie oczyszczonego rozpuszczalnika dla polimeryzacji izoprenu w roz¬ tworze. W procesie tym otrzymuje sie takze war¬ tosciowe produkty uboczne do otrzymywania ben¬ zyny i do celów chemicznych oraz do zasilania dalszych procesów krakowania.Wynalazek ilustruja przyklady, w których wszy¬ stkie wartosci podane sa w procentach-i odnosza sie do procentów wagowych, jezeli nie zaznaczo¬ no inaczej. Przyklady te nie ograniczaja zakresu wynalazku. Wszystkie destylacje byly prowadzone wedlug schematu, przedstawionego na fig. 1.Przyklad I. Strumien weglowodorów, za¬ wierajacy glównie weglowodory o pieciu atomach wegla, pochodzacy z krakingu benzyny ciezkiej, destyluje sie w dwóch etapach. W pierwszym stopniu stosuje sie kolumne o srednicy 7,6 cm o dlugosci 10,9 im, odpowiadajaca 118 pólkom teoretycznym. Weglowodory bardziej lotne niz mieszanina azeotropowa izopren/n-pentan usuwa sie u szczytu.Pozostalosc na dnie powtórnie destyluje sie w drugim stopniu destylacji, stosujac kolumne po¬ dobna do kolumny w pierwszym stopniu, takze TÓwnowazna 118 pólkom teoretycznym. Mieszani¬ ne azeotropowa i£Opren,/n-pentan usuwa sie szczy¬ tem od nadmiaru n-pentanu i innych weglowo¬ dorów mniej lotnych niz azeotrop, które byly od¬ rzucone jako frakcja dolna z drugiego stopnia destylacji.Typowy strumien weglowodorów C5 o skladzie przedstawionym ponizej podaje sie do kolumny i destylacyjnej pierwszego stopnia (kolumna A na fig. 1) z taka szybkoscia, ze zawartosc izoprenu we frakcji górnej wynosi okolo 3,2% wagowych.Zasilanie pierwszego stopnia 10 Skladnik 3-metylobutyn-l izopryn butyn-2 3-metylobuten-l 15 pentadien-1,4 izopentan penten-i 2-metylobuten-1 izopren 20 n-pentan tTanis-penten-2 ciSHpenten-2 2-metyloibuten-2 cyklopentadien-1,3 25 2-metylopentan 1 -trans-pentadien-1,3 3-metyloipentan eyklopenten l-cis-pentadien-1,3 30 cyklopentan n-heksan heksadien-1,5 trans-3-metylopenten-2 benzen 35 ciezkie Procent wagowy 0,004 0,07 0,48 0,44 1,4 11,7 2,6 4,2 15,2 19,4 1,6 0,8 2,5 5,3 3,0 6,1 1,1 3,2 3,3 3,3 1,3 0,4 0,1 0,6 12,6 Kolumna pracowala przez okres okolo 16 dni w nastepujacych warunkach.Zakres Srednio Szczyt °C 36,6°—38,1° 37,3° 40 Zasilanie i odciek °C 33,8°—38,1° 36,1° Frakcja dolna °Cf 53,6°—55,5° 54,4° Cisnienie na szczycie (atn) 0,5033^-0,5145 0,5103 P kolumny (H20) 29,2^35,9 32,8 45 Sredni stopien deflagmacji 100/1 Frakcja górna z pierwszego stopnia destylacji miala sredni sklad, jak podano ponizej.Frakcja szczytowa I stopnia 50 Skladnik 3-metylobutyn-1 izopryn butyn-2 3-metylobuten-l 55 pentadien-1,4 izopentan penten^l 2-metylobuten-1 izopren Procent wagowy 0,01 0,4 2,1 2,0 6,4 52,2 12,6 21,0 3,2 oo Frakcja dolna z pierwszego stopnia destylacji miala sredni sklad, jak podano ponizej.Frakcja dolna I stopnia Skladnik Procent wagowy w 2-metylobuten-1 slady108 032 13 14 izopren n-pentan trans^penten-2 cis^penten-2 2Hmetyiobu!ten-2 cyklopentadien-1,3 2-metylopentan 3- lub 4-metylopenten-l l-trans-pentadien^l,3 3-metylopehtan cyklopenten l^cis-pentadien-1,3 cyklopentan heksan nieznany heksadien-1,5 2,3-dwuimetylobutan 2-metylopenten^l pentyn-2 trans-3-imetylo-penten^2 benzen ciezsze (glównie dwucyklopentadien) 14,5 26,8 2,9 1,4 3,7 4,7 5,5 0,2 5,6 1,9 3,7 4,0 2,6 1,8 0,3 0,4 0,2 0,5 0,2 0,2 1,0 18,7 Frakcje dolna z I stopnia destylacji przesyla sie do kolumny II stopnia (kolumna B fig. 1) z taka szybkoscia, ze zawartosc izoprenu pozosta¬ wiona na dnie wynosila tylko 1,1%.Kolumna pracowala przez okres 12 dni w na¬ stepujacych warunkach: Zakres 42,6^4,0 34,3—36,3 65,0—77,6 0,511^0,5230 29,9—36,7 Przecietnie 43,3 36,2 73,0 0,5187 33,4 100/1 otrzymuje sie frakcje górna, która zawiera glównie azeotrop izopren/n-pentan i posiada przecietny sklad po¬ dany ponizej, co jest wystarczajace w procesie polimeryzacji do poliizoprenu, przy zastosowaniu takich katalizatorów, jak mieszanina zwiazków trójalkiloglinowych i czterochlorku tytanu.Frakcja szczytowa II stopnia Szczyt °C Zasilanie i odciek °( Frakcja dolna °C Cisnienie na szczycie i(atn) P Kolumny (H^O) Sredni stopien deflegmacji W drugim stopniu destylacji 2-metylopentan 6,2 3- lub ,4nmetylopenten-l 0,3 l-trans^pentadien-1,3 8,4 3-metylopentan 2,5 5 cyklopenten 5,9 l-cis-pentadien-1,3 5,8 cyklopentan 3,4 n-heksan 2,2 2,3-dwumetylobutan 0,2 M 2-metylopenten^l. 1,0 pentyn-2 0,1 tra:ns-3-metylopenten-2 0,1 benzen 1,0 ciezkie (glównie dwucyklopentadien) 28,6 15 Przyklad II. Strumien weglowodorów za¬ wierajacy glównie weglowodory o pieciu atomach wegla, pochodzacy z krakingu parowego benzyny ciezkiej destyluje sie dwustopniowo w kolumnie destylacyjnej, podobnej do stosowanej w pierw- 20 szej destylacji, opisanej w przykladzie I. Zwiaz¬ ki o nizszej temperaturze wrzenia niz azeotrop izopren/n-pentan usuwa sie u szczytu pierwszej kolumny. Frakcje dolna z pierwszej kolumny de¬ styluje sie w II stopniu destylacji, stosujac ko- n lumne podobna do opisanej w przykladzie I, dla II stopnia destylacji, w którym azeotrop izopren/ /n-pentan oddziela sie u szczytu od nadmiaru n-pentanu i innych weglowodorów o wyzszej tem¬ peraturze wrzenia niz azeotrop. Zwiazki te usu- 30 wa sie jako frakcje dolna II stopnia destylacji.Typowy strumien weglowodorów C5, posiadaja¬ cy sklad podany ponizej, podaje sie jako zasila¬ nie kolumny destylacyjnej I stopnia z taka szyb¬ koscia, ze lekka frakcja szczytowa zawiera Okolo 8,7 procent izoprenu.Zasilanie I stopnia 35 Skladnik pentyn-1 izopryn butyn-2 2nmetylobuten-l izopren n-pentan cyklopentadien-1,3 penten-l-yn-4 Procent wagowy 0,1 ppm <2 ppm < 10 ppm 0,04 74,02 25,91 <2,0 ppm 33,0 ppm Frakcja dolna II stopnia, która byla odrzucona, miala sredni sklad podany ponizej.Frakcja dolna II stopnia Skladnik Procent wagowy izopren 1,1 n-pentan 23,2 tranis-penten-2 3,4 cis-penten-2 1,7 2^metylobuten-2 4,4 cyklopentadien-1,3 2,5 40 45 50 55 •0 •5 Skladnik buten-1 3^metylobutyn-1 izopryn butyn-2 3-metylobuten-l trans-buten-2 pentadien-1,4 cis-buten-2 butadien-1,3 izopentan penten-1 2-metylobuten-il izopTan n-pentan trans-penten-2 cisnpenten-2 2-metylobuten-2 cyklopentadien-1,3 2 -metylopentan 3- lub 4-metylopenten-l 1-trans-pentadien^l ,3 3 nmetylopentan cyklopenten l-cis-pentadien-1,3 cyklopentan n-heksan heksadien-1,5 Procent wagowy 0,2 25 ppm 0,1 0,4 1,5 0,1 1,9 0,2 0,2 8,8 5,8 6,9 17,5 13,9 4,2 2,0 4,1 2,4 2,1 0,2 7,3 0,6 3,0 4,7 1,3 0,7 0.2108 032 15 16 2,3-dwumetylobutan 2-metylopenten-l pentyn-2 benzen ciezkie 0,2 0,4 0,05 0,4 8,9 Kolumna pracowala przez okres okolo 14 dni w nastepujacych warunkach.Zakres Przecietnie Szczyt °C 35,6—38,7 37,6 Zasilanie i odciek °C 33,1^37,0 35,3 Frakcja dolna °C 54,6—62,4 60,1 Cisnienie na szczycie 2 AP Kolumny (Hfi) 28,1—37,5 32,5 Sredni stopien deflegmacji 100/1 FTakcja górna z pierwszego stopnia destylacji miala przecietny sklad podany ponizej.Frakcja szczytowa I stopnia Skladnik izobutylen buty-n-tl 3-metylobutyn-l izofpryn butyn-2 3-imetylobuten-l trans-buten-2 pentadien-1,4 cis4)uten-2 butadien-1,3 izopentan penten-1 butadiem-1,2 2^metylobuten-1 izopren n-pentan Procent wagowy 0,3 0,3 0,02 0,3 1,5 5,1 0,2 7,2 0,6 O'1 29,4 20,3 0,7 25,4 8,7 slady z taka szybkoscia, ze zawartosc izoprenu, odrzu¬ conego we frakcji dolnej wynosi 1,5 procent.Kolumna pracowala 7 dni w nastepujacych wa¬ runkach. 5 Zakres Przecietnie Szczyt °C 42,9—45,0 43,5 Zasilanie i odciek °C 33,6-^38,6 35,8 Frakcja dolna °C 65,5—75,6 71,1 Cisnienie na szczycie io (atn) 0,4935—0,5138 0,5103 P kolumny 2 (H20) 29,8—37,5 33,7 Sredni stopien deflegmacji 100/1 W procesie destylacji II stopnia otrzymuje sie frakcje szczytowa, która sklada sie glównie z mie¬ li szaniny azeotropowej izqpren/n-pentan i posiada sredni sklad podany ponizej, który jest odpowie¬ dni dla ipoliimeryzacji do poliizoprenoi przy uzyciu katalizatorów takich, jak mieszanina zwiazku trój- alkiloglinowego i czterochlorku tytanu.M Frakcjagórna II stopnia Frakcja dolna z pierwszego stopnia destylacji miala sklad podany ponizej.Frakcja dolna I stopnia Skladnik izopren n-pentan trans-penten-2 cisipenten-2 2-metylobuten-2 cyklopentadiien-1,3 2-metylopentan 3- lufo 4-imetylopenten-l l-tTans-pentadien^l,3 Snmetylopentan cyklapentan l-cis-pentadien-1,3 cyfclopenten nieznany n-heksan heksadien-1,5 2,3Hdwumetyldbutan pentyn-2 benzen trans-3-metylopenten-2 Procent wagowy 22,1 17,0 5,8 3,4 5,3 1,8 3,0 0,2 10,2 M 4,6 6,1 2,0 0,5 1,0 0,2 0,1 0,1 0,5 0,1 ciezkie (glównie dwucyklopentadien) 14,6 Frakcje dolna z I stopnia destylacji stosuje sie jako zasilanie drugiej kolumny destylacyjnej Skladnik pentyn-1 izopryn 25 butyn-2 2-metylobuten-1 izopren n-pentan cyklopentadien-1,3 3Q penten-l-yn-4 35 45 Procent wagowy 0,1 ppm 2 ppm 10 ppm 0,05 73,30 26,61 2 ppm 126 ppm Frakcja dolna II stopnia, która odrzuca sie, po¬ siada sredni sklad podany ponizej.Frakcja dolna II stopnia Skladnik Procent wagowy izopren 1,5 n-pentan 11,9 trans-penten^2 8,5 cis^penten-2 5,2 2-metylobuten-2 8,4 cykdopentadien-1,3 2,2 2^metylopentan 4,5 3- lub 4-metylopenten-l 0,4 l-lrans-pantadien-1,3 16,6 cyklopenten 7,1 3-metylopentan 1,8 l-cis-pentadien-1,3 9,8 cyklopentan 3,1 nieznane 0,8 n-heksan 1,4 heksadien-1,5 0,4 2,3^dwumetylolbutan 0,1 pentyn-2 0,1 benzen - 0,7 3-metyIo-trans-penten-2 0,1 ciezkie (zwlaszcza dwucyklopentadien) 15,9 Zastrzezenia patentowe 1. Sposób odzyskiwania izoprenu w postaci a- zeotropu izopren/nipentan z mieszanin weglowo¬ dorów, skladajacych sie glównie z weglowodorów w o 5 atomach wegla, zawierajacych izopren, n^pen-17 108 032 18 tan i izopemtan oraz inne weglowodory o 5 ato¬ mach wegla, znamienny tym, ze mieszanine we¬ glowodorów poddaje sie pierwszej destylacji w kolumnie, posiadajacej 50—100 pólek teoretycz¬ nych, pracujacej przy stopniu deflegmacji okolo 20/1, w temperaturze przy wierzcholku nie niz¬ szej niz 38° C, ewentualnie przy nadcisnieniu w tej kolumnie wynoszacym do 7,03 kG/cm2 i jako frakcje szczytowa oddziela sie frakcje bardziej lotna niz azeotrop izopren/n-pentan, a frakcje dolna, zawierajaca pozostale weglowodory miesza¬ niny, kieruje sie do drugiej kolumny destylacyj¬ nej, posiadajacej okolo 200 pólek teoretycznych i pracujacej przy stopniu deflegmacji okolo 30/1, w temperaturze przy wierzcholku nie nizszej niz 38° C, ewentualnie przy nadcisnieniu w tej ko¬ lumnie wynoszacym do 7,03 kG/cm2 i oddziela sie frakcja szczytowa, skladajaca z azeotiropu izo- pren/n-pentan od frakcji dolnej, stanowiacej po¬ lo 15 zostale weglowodory mniej lotne niz azeotrop i- zopren/in-fpentan. " 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze . z mieszaniny azeotropowej izopren/n-pentan u- suwa sie cylklopentadien-1,3 przez dzialanie bez¬ wodnikiem maleinowym. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze z mieszaniny azeotropowej izopren/in-pentan u- suwa' sie cyklopentadien-1,3 przez dzialanie so¬ dem w obecnosci alifatycznego alkoholu. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze z mieszaniny azeotropowej izopren/n-pentan u- suwa sie zwiazki acetylenowe przez uwodornie¬ nie. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze z mieszaniny azeotropowej izopren/n-pentan u- suwa sie cyklopentadien-1,3 i zwiazki acetyleno¬ we przez dzialanie sodem w obecnosci alifatycz¬ nego alkoholu.108 032 F1G.4 14-^ 15^ ^ F U- B F(G. 5 W 20-7 Pltk 895/80 r/ 95 egz. A4 Cena 45 zl PL PL PL