PL104434B1 - Sposob wytwarzania nowego 2,6-dwumetylo-2-acetoksyhepteno-5-karbonitrylu-1 - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowego 2,6-dwumetylo-2-acetoksyhepteno-5- -karbonitrylu-1 znajdujacego zastosowanie jako substancja zapachowa.Znaczenie pochodnych heptenokarbonitryli jest znane, poniewaz sa one szeroko stosowane do pro¬ dukcji esencji zapachowych uzywanych do otrzy¬ mywania wyrobów perfumeryjnych, mydel, de¬ tergentów itp.Znane zwiazki o zblizonej strukturze takie jak geranonitryle o wzorze 4 i 5 stosowane jako sub¬ stancje zapachowe, otrzymuje sie na drodze kon¬ densacji 3-metylohepten-2-onu-6 z kwasem cyja- nooctowym w obecnosci zasad organicznych, co przedstawiono w opisie patentowym Stanów Zje¬ dnoczonych Ameryki nr 3 655 722.Sposób ten jest jednak malo selektywny, wy¬ maga dlugiego okresu czasu, a stosowane w nim reagenty otrzymuje sie w wieloetapowym pro¬ cesie.Sposób wytwarzania estrów na drodze estryfi¬ kowania grupy wodorotlenowej chlorkami kwa¬ sowymi jest dobrze znany. Reakcje te, w zalez¬ nosci od budowy estryfikowanego alkoholu, pro¬ wadzi sie w obecnosci organicznych lub nieorga¬ nicznych zasad wiazacych HC1, w wodnym lub organicznym rozpuszczalniku albo bez rozpusz¬ czalnika, co opisal N. Buler i D. Pirson w „Or¬ ganie Synthesis" cz. N.M. str. 288 /l973/ w zalez¬ nosci od zdolnosci reakcyjnej alkoholu i jego temperatury wrzenia, estryfikacje prowadzi sie w temperaturze 20—150°C. W pewnych przypadkach chlorki kwasowe poddaje sie wstepnej obróbce kwasami Lewisa w celu intensyfikacji estryfi- kacji.Obecnie opracowano dogodny i tani sposób wy¬ twarzania nowego 2,6-dwumetylo-2-acetoksyhepte- no-3-karbonitrylu-l o wzorze 1, w którym R o- znacza grupe o wzorze —CH2—CN, n oznacza licz¬ be 1 a Y oznacza grupe o wzorze —O —CO—CH3, który powieksza asortyment substancji zapacho¬ wych i posiada zwlaszcza zapach cytralu lub la¬ wendy.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze nowy 2,6-dwumetylo-2-hydroksyhepteno-5-karbo- nitryl-1 poddaje sie reakcji z chlorkiem acetylu.Proces prowadzi sie w temperaturze 20—100°C, w obecnosci zasad, zwlaszcza trzeciorzedowych, korzystnie N,N-dwumetyloaniliny wiazacej HC1.Po odpowiednim frakcjonowaniu w celu oddzie¬ lenia pochodnej acetylowej od nieprzereagowane- go 2,6-dwumetylo-2-hydroksyhepteno-5-karbonitry- lu-1 otrzymuje sie zwiazek o duzej stabilnosci i glebokim zapachu, który mozna stosowac do sta¬ bilizowania mieszanek zapachowych.Podany przyklad ilustruje sposób wedlug wy¬ nalazku.Przyklad. W 100 ml kolbie zanurzonej w termostatycznej lazni wyposazonej we wkraplacz i chlodnice zwrotna umieszcza sie 8,45 g /0,05 mo- 104 434104 434 la/ hydroksynitrylu. Nastepnie dodaje sie 6,66 g /0,055 mola/ N,N-dwumetyloaniliny, po czym mie¬ szanine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury w przyblizeniu 75°. Nastepnie wkraplaczem do¬ daje sie przez blisko 2 godziny 3,93 g /0,05 mola/ chlorku acetylu w niewielkich ilosciach, a tempe¬ rature termostatowanej lazni utrzymuje sie oko¬ lo 75°C. Taka temperature mieszaniny utrzymuje sie jeszcze przez 2 godziny po zakonczeniu wkrap- lania. Mieszanine reakcyjna chlodzi sie i dodaje okolo 20 ml wody a nastepnie 20 ml eteru etylo¬ wego. Warstwe eterowa oddziela sie, ekstrahuje dwa razy 10% roztworem kwasu siarkowego, na¬ syconym roztworem wodoroweglanu sodu i w kon¬ cu woda do osiagniecia obojetnego odczynu. Ete¬ rowy roztwór suszy sie przez noc nad bezwodnym siarczanem sodu. Po odpedzeniu eteru otrzymuje sie 10 g mieszaniny zawierajacej okolo 95% po¬ chodnej acetylowej i 51% 2,6-dwumetylo-2-hydro- ksyhepteno-5-karbonitrylu-l. Mieszanine reakcyj¬ na mozna oczyscic przez odpowiednie frakcjono¬ wanie. Produkt destyluje w temperaturze 108,5°C, pod cisnieniem 2 mm Hg.Produkt ten zidentyfikowano za pomoca da¬ nych uzyskanych metoda NMR, absorpcji w pod¬ czerwieni i spektroskopii masowej.Zasadnicze dane spektroskopowe zwiazku sa na¬ stepujace: NMR /rozpuszczalnik CC14, norma HMDS/ Typ protonu Przesuniecie chemiczne /ppm/ C =CH 5,0 /m/ -CH2-CN 2,9 /a/ wzór2 1,5 /s/ -CH2-CH2- 1,6—2,0 /m/ wzór3 1,6 /d/ CH2-COO- 2,0 /s/ Widmo w podczerwieni potwierdzilo obecnosc nastepujacych grup funkcyjnych: C=0 drgania rozciagajace — 1737 cm-1 CN drgania rozciagajace — 2248 cm-1. PL PL

Claims (4)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowego 2,6-dwumetylo- -2-acetoksyhepteno-5-karbonitrylu-l, znamienny tym, ze 2,6-dwumetylo-2-hydroksyhepteno-5-kar- bonitryl-1 poddaje sie reakcji z chlorkiem ace¬ tylu.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje prowadzi sie w temperaturze 20—100°C.

3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje prowadzi sie w obecnosci zasad, korzystnie zasad trzeciorzedowych.

4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze reakcje prowadzi sie w obecnosci N,N-dwumetylo- aniliny. Wzór*1 Cli -C- I Wzór 2 CH3 CH3' ;c = c Wzór 3104 434 CH3 CH- CN CN j\ CH3 CH3 CHT^CH- Wiór 4 Wzór 5 PL PL