PL102915B1 - Srodek owadobojczy,roztoczobojczy i nicieniobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobójczy, roztoczobójczy i nicieniobójczy zawierajacy jaka .substancje czynna nowe estry O-etylo-S-n-propylo- -0-(2,2,2-trójchlorowcoetylowe kwasów tionofosfo- rowych (lub tionotiolofosforowych).

W japonskim zgloszeniu patentowym nr 142516/ /1975 opisano sposób wytwarzania duzej grupy zwiazków o wzorze ogólnym 6, w którym Rx ozna¬ cza prosty lub rozgaleziony rodnik alkilowy o 1— —8 atomach wegla, grupe alkilotio lub alkoksy- lowa, R2 oznacza rodnik alkilowy ewentualnie pod¬ stawiony atomem chloru, X oznacza atom tlenu, Y i Z oznaczaja albo atomy tlenu albo siarki, R4 i/lub R5 oznaczaja atomy wodoru, chlorowca itp- i R4 i R6 oznaczaja atomy wodoru itp. lub atomy chlorowców. W wymienionym japonskim wylozeniu podaho, ze zwiazki te mozna stosowac w tworzy¬ wach sztucznych jako zmiekczane i substancje prze- ciwpalne.

W opisie tego zgloszenia nie wymieniono w ogóle estrów 0-etylo-S-n-propylo-0-2,2,2-trójchlorowcoety- lowych kwasów tionofosforowych (lub tionotiolo- fosforowych) bedacych przedmiotem niniejszego wynalazku, nie ma tez wzmianki o ich dzialaniu owadobójczym, roztoczobójczym i nicieniobójczym.

Poniewaz niektóre szkodniki uodpornily sie na zwykle' stosowane substancje, istnieje w rolnictwie zapotrzebowanie na nowe substancje, nietoksyczne dla zwierzat i szkodników stalocieplnych, a nisz¬ czace szkodniki uodpornione na znane substancje.

Stwierdzono niespodziewanie, ze srodek zawie¬ rajacy jako substancje czynna co najmniej jeden ester 0-etylo-S-n-propylo-0,2,2,2-trójchlorowcoetyIo¬ wy kwasu tionofosforowego (lub tionotiolofosforo- wego) o wzorze 1, w którym Y oznacza atom tlenu lub siarki i X oznacza atom chlorowca, wykazuje doskonale dzialanie owadobójcze, roztoczobójcze i nicieniobójcze, którego nie mozna bylo sie spo¬ dziewac przez analogie z podobnymi zwiazkami.

Nowe zwiazki o silnym dzialaniu owadobójczym, nicieniobójczym i roztoczobójczym, które przewyz¬ szaja pod wieloma wzgledami znane srodki szkod- nikobójcze, a zwlaszcza dzialaja na owady i rozto¬ cza odporne sa na fosforany.

Nowe estry 0-etylo-S-n-propylo-0-2,2,2-trójchlo- rowcoetylowe kwasów tionofosforowych (lub tiono- tiolofosforowych) o wzorze 1, w którym Y i X maja wyzej podane znaczenie wytwarza sie w ten sposób, polegajacy na tym, ze a) halogenek tio (lub dwutio)-fosforylu o wzorze ogólnym 2, w któ¬ rym Y ma wyzej podane znaczenie i Hal oznacza atom chlorowca, poddaje sie reakcji z trójchlorow- coetanolem o wzorze ogólnym 3, w którym X ma wyzej podane znaczenie i M o*znacza atoim wodoru lub atom metalu alkalicznego, lub b) w przypadku wytwarzania zwiazków o- wzorze 1, w którym Y oznacza atom tlenu poddaje sie reakcji fosforyn o wzorze ogólnym 4, w którym X ma wyzej podane znaczenie, z chlorkiem 1-propanosulfenylu o wzo¬ rze 5. 102 915102 915 3 4 Substancje czynne srodka wedlug wynalazku sa stosunkowo nieznacznie toksyczne dla roslin i ich dzialanie szkodnikobójcze jest pewne i szybkie.

Mozna je zatem uzyc w rolnictwie do zwalczania calego szeregu róznych szkodników, takich, jak owady o narzadzie gebowym klujacym i gryzacym roztocza i nicienie, inne pasozyty zwierzat, szkod¬ niki zbóz i szkodniki sanitarne z gatunku owadów, roztoczy i nicieni.

Na przyklad dzialaja na szkodniki gatunku Co- leoptera takie jak Collosobruchus chinesis, Sito- philus zesmais, Triobolium castaneum, Epichma vigintioctomaculata, Agriotes fuscicollis i Ano- mala rufocuprea; Lepidoptera, np. Lymantris dis- par, Malacosoma neustria. Pieris rapae, Spodepte- ra litura, Chile suppressalis, Adoxophyes orana i Ephetis cantella, Hemiptera, np. Nephotettix cincticeps, Nilparvata lugens, Pseudococcus com- stacki, Unaspis yanonensis, Myzus persicae, Aphis pomi i Rhopalosiphum pseudobrassicae, Orthoptera, np. Blatella germanica, Periplaneta americana, Gryllotalpe africana, Isoptera np. Musca domestica vicina, Aedes aegypti, Hylemis platura,' Culex pi- piens, Anopheles sinensis, Culex tritaeniorhyncbus.

Dzialaja tez na nastepujace roztocza: Tetranychus telarius, Panonychus citri i Aculus polekassi oraz nicienie; Meloidogyne icnognita ackrita, Apheleu- choides besseyi i Heterodera glycines.

W weterynarii mozna je uzyc z dobrym wyni¬ kiem do zwalczania róznych pasozytów zwierzat, endo-ektopasozytów takich, jak pajeczaki, owady i robaki.

Sposób wytwarzania nowych zwiazków o wzo¬ rze 1 wedlug postepowania przedstawic schematem 1, w którym Y, X, Hal i M maja wyzej podane znaczenie, Y oznacza atom tlenu lub siarki i X atom chlorowca np. chloru, bromu lub jodu, Hal oznacza jeden z wyzej wy¬ mienionych atomów chlorowca, korzystnie atom chloru i M oznacza atom wodoru lub atom metalu alkalicznego, np. sodu lub potasu.

Jako halogenki tio/ lub dwutio/-fosforylu o wzo¬ rze 2 stosuje sie np. chlorek O-etylo-S-n-propylo- dwutiofosforylu, chlorek O-etylo-S-n-propylodwu- tiofosforylu oraz odpowiednie bromki.

Jako trójchlorowcoetanole o wzorze ogólnym 3 lub ich sole stosuje sie np. 2,2,2-trójfluoroetanol, 2,2,2-trójchloroetanol, 2,2,2-trójbromoetanol lub ich sole sodowe i potasowe.

Przyklad prowadzenia sposobu wedlug postepo¬ wania (a) przedstawia schemat 2.

Sposób mozna prowadzic w rozcienczalnikach lub rozpuszczalnikach, przy czym mozna stosowac wszystkie obojetne rozcienczalniki i rozpuszczal¬ niki.

Na przyklad stosuje sie wode, weglowodory alifatyczne, alicykliczne i aromatyczne, ewentual¬ nie chlorowane takie jak heksan, cykloheksan, eter naftowy, ligroina, benzen, toluen, ksylen, chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek wegla, chlorek etylenu, trójchloroetylen, chlorobenzen, etery np. etylowy, metyloetylowy, izopropylowy, butylowy, tlenek propylenu, dioksan i czterowodorofuran, ketony, np., aceton, metyloetyloketon, metyloizo- propyloketon i metyloizobutyloketon, nitryle np. acetonitryl, propionitryl i akrylonitryl, alkohole np. metanol, etanol, izopropanol, butanol i glikol, etylenowy, estry, np. octan etylu i octan amylu,, amidy kwasowe, np. dwumetyloformamid i dwu- metyloacetamid, sulfony i sulfotlenki, np. sulfo- tlenek i dwumetylowy i sulfolan i zasady, np. pi¬ rydyna.

Wytwarzanie zwiazków o wzorze 1 mozna pro¬ wadzic wobec* akceptora kwasu na przyklad wodo¬ rotlenków, weglanów i dwuweglanów i alkohola¬ nów metali alkalicznych, zwykle stosowanych w tym celu, trzeciorzedowych amin np. trójetylo- aminy, dwuetyloaniliny i pirydyny.

Zadane produkty mozna równiez, otrzymac o do¬ brej czystosci z wysoka wydajnoscia nie stosujac akceptora kwasu, w wyniku reakcji jednochlor- ków dwufosforanów z solami trójchlorowcoetanoli korzystnie ich solami z metalami alkalicznymi.

Reakcje mozna prowadzic w szerokim zakresie temperatur. Na ogól prowadzi sie w temperaturze od —20°C do temperatury wrzenia mieszaniny, korzystnie 0—100°C.

Reakcje prowadzi sie korzystnie pod cisnieniem atmosferycznym chociaz mozna je prowadzic rów¬ niez pod zwiekszonym lub obnizonym cisnieniem.

Sposób wedlug postepowania (b) przedstawia ogólnie schemat 3, w którym X ma wyzej podane znaczenie.

Przykladami uzytych fosforynów o wzorze 4 sa: fosforyn 0-etylo-0-,2,2,2-trójfluoroetylowy, fosforyn 0-etylo-0,2,2,2-trójfluoroetylowy, fosforyn 0-etylo- -0,2,2,2-trójchloroetylowy i fosforyn O-etylo-0,2,2,2- -trójbromoetylowy.

Stosowany w podanej reakcji chlorek 1-propa- nosulfenylu mozna wytworzyc w znany sposób z chlorku sulfurylu i dwusiarczku dwupropylu.

Postepowanie (b) mozna przedstawic przyklado¬ wo schematem 4.

W postepowaniu (b) stosuje sie rozpuszczalniki i rozcienczalniki stosowane w postepowaniu (a).

Postepowanie (b) prowadzi sie w szerokim za¬ kresie temperatur. Na ogól reakcje prowadzi sie- w temperaturze od —20°C do temperatury wrze¬ nia mieszaniny, korzystnie 0—100°C.

Reakcje prowadzi sie korzystnie pod cisnieniem atmosferycznym chociaz mozna ja równiez prowa¬ dzic pod cisnieniem podwyzszonym lub zmniej¬ szonym.

Zwiazki o wzorze 1 stanowiace substancje czyn¬ na srodka wedlug wynalazku mozna przeprowa¬ dzic w zwykle preparaty w postaci roztworów, emulsji, zawiesin, proszków, past i granulatów.

Mozna je otrzymac w znany sposób, np. przez zmieszanie substancji czynnych z rozrzedzalnikami to jest cieklymi, stalymi lub skroplonymi roz¬ cienczalnikami lub nosnikami, ewentualnie stosu¬ jac substancje powierzchniowo czynne, np. emul¬ gatory i/lub dyspergatory i/lub substancje piano¬ twórcze.

W przypadku stosowania wody jako rozcienczal¬ nika mozna stosowac np. rozpuszczalniki organicz¬ ne jako rozpuszczalniki pomocnicze. Jako ciekle rozcienczalniki i/lub nosniki, zwlaszcza rozpuszczal¬ niki mozna stosowac przede wszystkim zwiazki aromatyczne, np. ksylen, toluen, benzen lub alki- 40 45 50 55 605 lonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatyczne lub chlorowane weglowodory alifatyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne lub alicykliczne np. cyklo¬ heksan lub parafiny np. frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak butanol lub glikol oraz ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, metyloety- loketon, metyloizobutyloketon lub cykloheksanon, rozpuszczalniki o duzej polarnosci, takie jak dwumetyloformamid i sulfotlenek dwumetylowy, a takze woda.

Jako skroplone gazowe rozcienczalniki lub nos¬ niki stosuje sie ciecze, które w normalnej tempe¬ raturze i pod normalnym cisnieniem sa gazami np. gazy aerozolotwórcze, takie jak dwuchloroetan,- trójchlorofluorometan. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki mineralne, takie jak kaoliny, tlenki glinu, talk, kreda, kwarc, atapulgit, mon- tmorylonit lub ziemia okrzemkowa i syntetyczne maczki nieorganiczne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrobnienia, tlenek glinu i krzemiany.

Jako i/ emulgatory i/lub srodki pianotwórcze stosuje sie korzystnie emulgatory niejonotwórcze i anionowe, takie jak estry politlenku etylenu i kwasów tluszczowych, estry politlenku etylenu i alkoholi tluszczowych, np. estry alkiloarylopoligli- kolowe, alkilosulfoniany, siarczany alkilowe, ary- losulfoniany i hydrolizaty albuminy. Jako srodki dyspergujace stosuje sie np. ligninowe, lugi po¬ siarczynowe i metyloceluloze Zwiazki stanowiace substancje czynna wedlug wynalazku mozna przeprowadzic w rózne prepa¬ raty, na przyklad koncentraty, emulsje, proszki zwilzalne, proszki do sporzadzenia roztworów, za¬ wiesiny i roztwory, proszki do opylan, granulaty, zestawy do opylen, srodki do odymian, aerozole lub pasty.

Handlowe preparaty zawieraja na ogól 0,1—95°/o, wagowych korzystnie 0,5—90°/o wagowych substan¬ cji czynnej. Preparaty przed uzyciem mozna roz¬ cienczac aby uzyskac postacie robocze o stezeniu 0,0001—20%> wagowych, korzystnie 0,005—10*/o wa¬ gowych substancji czynnej.

Zawartosc substancji czynnej zalezy od postaci preparatu oraz sposobu, celu, czasu i miejsca sto¬ sowania, stopnia porazenia przez szkodniki.

Substancje czynne o wzorze 1 mozna stosowac razem z innymi substancjami uzywanymi w rol¬ nictwie, np. insektycydami, fungicydami, miticyda- mi, nematocydami, srodkami antywirusowymi, her¬ bicydami, regulatorami wzrostu roslin, substan¬ cjami przynecajacymi np. zwiazkami fosforoorga¬ nicznymi, karbaminianami, dwutio/ lub tiolo/-kar- baminianami, zwiazkami chloroorganicznymi, dwu- nitrowymi, siarkoorganicznymi, metaloorganicznymi antybiotykami, podstawionymi zwiazkami eteru dwufenylowego, zwiazkami mocznikowymi, triazy- nowymi itp. i/lub nawozami.

Srodki i preparaty robocze zawierajace substan¬ cje czynne otrzymane wedlug wynalazku- mozna - stosowac w znany sposób na przyklad przez, roz¬ siewanie lub opryskiwanie/opryskiwanie, opryski¬ wanie mglawicowe preparatu cieklego, opylanie i rozsiewanie proszku, nanoszenie na powierzchnie 2915 6 wody", nanoszenie wzglednie wprowadzenie do.gle* by np. przez zmieszanie, opryskiwanie, gazowanie, zraszanie, nanoszenie na powierzchnie, np. przez pokrywanie, nanoszenie wstegowe, pokrycie nalo- tern, opylanie, zanurzanie i opryskiwanie przyneta.

Mozna nanosic sposobem Ultra-Lov-Volume, w którym stezeniu substancji czynnej wynosza 95—100% wagowych.

Dawka substancji czynnej na jednostke po¬ lo wierzchni wynosi na ogól 3—100 g substancji czyn¬ nej na 10 a, korzystnie 30—600 g/lOa. W miare potrzeby dawki mozna przekroczyc.

Srodek wedlug wynalazku zawiera jako substan¬ cje owadobójcza, roztoczobójcza lub nicieniobójcza zwiazki o wzorze 1, zmieszany ze stalym-, cieklym lub skroplonym rozcienczalnikiem lub nosnikiem, ewentualnie substancja powierzchniowo-czynna.

Sposób zwalczania owadów, roztoczy lub nicieni polega na stosowaniu srodka zawierajacego zwia- zek o wzorze 1 na wymienione szkodniki lub sro¬ dowisko zyciowe.

Srodek wedlug wynalazku objasniaja blizej po¬ dane przyklady. Przyklady otrzymywania srodka.

Przyklad I. Proszek zwilzalny. Miesza sie dokladnie 15 czesci wagowych zwiazku o wzorze 13, 80 czesci mieszaniny ziemi okrzemkowej, kaolinu w stosunku 1 : 5/ i 6 czesci polieteru oksyetyleno- alkilofenylowego uzyskujac proszek zwilzalny. Roz¬ ciencza sie go woda i opryskuje owady, roztocza i nicienie i/lub ich biotop.

Przyklad II. Koncentrat emulsji. Uzyskuje sie emulgowalny koncentrat przez wymieszanie czesci wagowych zwiazku z przykladu XVI czesci wagowych ksylenu, 30 czesci wagowych metylonaftalenu i 10 czesci wagowych polieteru oksyetylenoalkilofenylowego. Produkt rozciencza sie woda i opryskuje owady, roztocza, nicienie i/lub ich biotop.

Przyklad III. Proszek do opylan. Miele sie 40 i miesza 2 czesci wagowe zwiazku z przykladu XV, i 98 czesci wagowych mieszaniny (1 : 3) talku i gliny. Tak otrzymany proszek nanosi sie na owady, roztocza i nicienie i/lub ich biotop.

Przyklad IV. Proszek do opylan. Miele sie 45 i miesza 1,5 czesci wagowej zwiazku z przykladu XVI, 0,5 czesci wagowej wodorofosforanu izopro-_ pylu i 98 czesci wagowych mieszaniny talku i gli¬ ny. Tak otrzymany proszek stosuje sie na owady, roztocza i nicienie i/lub ich biotop. 50 Przyklad V. Granulat. Do mieszaniny 10 czesci wagowych zwiazku z przykladu XVII, 10 czesci wagowych bentonitu, 78 czesci wagowych mieszaniny (1 : 3) talku i gliny, 2 czesci siarczanu 55 ligniny dodaje sie 25 czesci wody i dokladnie sie miesza i po zmieszaniu otrzymuje sie w granula- , torze ziarna o srednicy 420—840 \i, które suszy sie w temperaturze 40—50°C. Tak otrzymany granulat nanosi sie na zwalczane owady, roztocza i nicie- 60 nie i/lub ich biotop.

Przyklad VI. Granulat. Wprowadza sie do mieszarki obrotowej 95 czesci wagowych gliny o wielkosci ziarna 0,2—2 mm i w czasie mieszania «5 opryskuje sie równomiernie 5 czesciami zwiazku102 915 8 o wzorze 13 rozpuszczonego w rozpuszczalniku.

Tak otrzymany granulat nanosi sie na zwalczane owady, roztocza lub nicienie i/lub ich biotop.

Przyklad VII. Preparat oleisty. Miesza sie 0,5 czesci wagowej zwiazku z przykladu XVII z 20 czesciami wagowymi wysokowrzacego zwiazku aromatycznego i 79,5 czesciami wagowymi nafty uzyskujac oleisty preparat. Produkt nanosi sie na zwalczane owady, roztocza, nicienie i/lub ich bio¬ top.

Przyklad VIII. Testowanie larw Spodoptera litura. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe ksylenu; emulgator: 1 czesc wagowa polieteru oksyetyleno- alkilofenylowego.

W celu uzyskania odpowiedniego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substan¬ cji czynnej z rozpuszczalnikiem zawierajacym emulgator po czym otrzymany koncentrat rozcien¬ cza sie woda. Liscie slodkiego ziemniaka zanurza sie do cieczy, skladajacy sie z wodnego roztworu substancji czynnej o odpowiednim stezeniu i wpro¬ wadza sie do naczynka Petriego o srednicy 9 cm, w którym znajduje sie 10 larw Spodoptera litura w trzecim stadium rozwoju. Naczynko utrzymuje sie w stalej temperaturze wynoszonej 28°C i po 24 godzinach ustala sie liczbe zywych i martwych larw i oblicza smiertelnosc w °/o. Wynik podaje sie w tablicy I.

Przyklad IX. Testowanie Pallosobruchus chi- nensis. W naczynku Petriego srednicy 9 cm wkla¬ da sie bibule filtracyjna i nastepnie wprowadza sie 1 ml preparatu wytworzonego wedlug przykladu VIII rozcienczonego woda do zadanego stezenia i 20 chrzaszczy Callosobruchus chinensis. Naczyn¬ ko utrzymuje sie w stalej temperaturze wynosza¬ cej 28°C i po 24 godzinach ustala sie liczbe mart¬ wych chrzaszczy i oblicza sie smiertelnosc w °/o.

Wyniki podaje sie w tablicy II.

Przyklad X. Testowanie Blatella germanica.

W naczynku Petriego o srednicy 9 cm umieszcza sie bibule filtracyjna i wprowadza sie 1 ml pre¬ paratu* z przykladu rozcienczonego woda do zada¬ nego stezenia i nastepnie 10 sztuk Blatella ger¬ manica i naczynko utrzymuje sie w stalej tempe¬ raturze wynoszacej 28°C. Po 24 godzinach ustala sie liczbe martwych owadów i oblicza smiertelnosc w %. Wyniki podaje sie w tablicy III.

Tablica I Wyniki testu z larwami Spodoptera litura Substancja czynna zwiazek o wzorze 13 zwiazek, z przykladu XV zwiazek z przykladu XVI zwiazek z przykladu XVII zwiazek z przykladu XVIII zwiazki porównawcze zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 10 (Dipterex) Smiertelnosc w % przy stezeniu 1000 ppm 100 100 100 100 100 0 80 100 czynnej 300 ppm 100 100 100 100 100 0 100 100 ppm 100 100 100 100 100 0 90 substancji ppm 100 100 100 100 0 Tablica II Testowanie Callosobruchus chinensis 1 1 Substancja czynna zwiazek o wzorze 13 zwiazek z przykla¬ du XV zwiazek z przykla¬ du XVI zwiazek z przykla¬ du XVII zwiazek z przykla¬ du XVIII zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 Smiertelnosc w ( Vo przy stezeniu substancji 1 czynnej 1000 ppm 100 100 100 100 100 100 100 100 ppm 100 100 100 100 100 0 0 ppm 100 100 100 400 100 45 50 55 Tablica III Wyniki testowania Blatella germanica Substancja czynna zwiazek o wzorze 13 zwiazek z przykladu XV zwiazek z przykladu XVI zwiazek z przykladu XVII zwiazek z przykladu XVIII zwiazki porównaw¬ cze zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 Smiertelnosc w % przy stezeniu substancji czynnej 1000 ppm 100 100 100 100 100 0 100 100 ppm 1 0 ppm 100 100 100 100 100 0 1009 102915 Przyklad XI. Testowanie Musca domestica vicina. W naczynku Petriego o srednicy 9 cm umieszcza sie bibule filtracyjna, dodaje sie 1 ml preparatu otrzymanego wedlug przykladu rozcien¬ czonego woda do zadanego stezenia i wprowadza sie 10 sztuk Musca domestica odpornej na zwiazki fosforoorganiczne. Naczynko utrzymuje sie w ter¬ mostacie w temperaturze 28°C. Po 24 godzinach ustala sie liczbe martwych zwierzat doswiadczal¬ nych i oblicza sie smiertelnosc w °/o. Wyniki podaje sie w' tablicy IV.

Tablica IV Wyniki testu z Musca domestica odpornej na zwiazki fosforoorganiczne.

Substancja czynna zwiazek o wzorze 13 zwiazek z przykla¬ du XV zwiazek z przykla¬ du XVI zwiazek z przykla¬ du XVII zwiazek z przykla- 1 du XVIII zwiazki porównaw¬ cze zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 Smiertelnosc w % przy stezeniu substancji 1000 ppm 100 100 100 100 100 0 40 100 czynnej 100 ppm 100 100 100 100 100 0 0 ppm 100 Przyklad XII. Testowanie Tetranychus tela- rius. Liscie fasoli w dwulisciowym stadium rozwoju rosnacej w doniczce o srednicy 6 om obsadza sie —100 sztukami Tetranychus telarius odpornego na zwiazki fosforoorganiczne. Na drugi dzien wprowadza sie po 40 ml na kazda doniczke pre¬ paratu substancji czynnej otrzymanego wedlug przykladu odpowiednio rozcienczonego woda i utrzy¬ muje sie w szklarni. Po 10 dniach oznacza sie wynik dzialania wedlug nastepujacej skali: 3 = zywych zwierzat doswiadczalnych Q°/o; 2 = liczba zwierzat 0—5°/o w porównaniu z próba kontrolna; 1 =• liczba zywych zwierzat 5—506/o w porównaniu z próba kontrolna; 0 = liczba zyjacych zwierzat ponad 50°/o w po¬ równaniu z próba kontrolna.

Wyniki podaje sie w tablicy V.

Przyklad XIII. Testowanie Meloidogyne incognita acrita. Miele sie i miesza 2 czesci wago¬ we substancji czynnej i 98 czesci wagowych talku.

Tak otrzymany preparat miesza sie równomiernie z gleba w stezeniu 50, 25, 10 i 5 ppm zakazona Meloidogyne incognita acvita i wprowadza sie do doniczek o powierzchni 1/5000. W kazdej doniczce wysiewa sie okolo 20 nasion pomidorów (gatunek Kurikara) i doniczki utrzymuje sie w szklarni., Po 4 tygodniach wyciaga sie rosliny z doniczek 45 55 Tablica V Wynik testu z Tetranychus telarius odpornego na zwiazki fosforoorganiczne.

Substancja czynna zwiazek o wzorze 13 zwiazek z przykla¬ du XV zwiazek z przykla¬ du XVI zwiazek z przykla¬ du XVII zwiazek z przykla¬ du XVIII zwiazki porównaw¬ cze zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 11 (Pencapton) Wyniki przy stezeniu substancji czynnej 1000 ppm 3 3 3 3 3 0 1 1 300 ppm 3 3 3 3 3 0 0 100 ppm 3 3 3 3 nieuszkadzajac korzeni. Nastepnie ustala sie sto¬ pien porazenia roslin i oblicza wskaznik inwazji.

Stopien porazenia: 0 = brak ognisk inwazji (calkowite zniszczenie szkodnika) 1 = nie liczne ogniska inwazji 3 = liczne ogniska inwazji 4 = bardzo liczne ogniska inwazji (jak w próbie kontrolnej) wskaznik ognisk = inwazji (bonitacja) X (ilosc testów) X 100 (ogólna ilosc testów) X 4 Ocene prowadzi sie wedlug wskaznika skutecz¬ nosci dzialania przedstawionego równaniem.

Wskaznik dzialania wskaznik in¬ wazji' nietrak- towanych roslin) wskaznik in¬ wazji — (trak¬ towanych roslin) wskaznik inwazji nietraktowanych roslin Xico Skutecznosc = 100% oznacza, ze nastapilo calko¬ wite zniszczenie szkodnika. Wyniki podaje sie w 50 tablicy VI.

Przyklady wytwarzania.

Przyklad XIV. Do mieszaniny 6 g 2,2,2-trój- chloroetanolu, 50 ml toluenu i 4,1 g trójetyloaminy wkrapla sie, w temperaturze 20—25°C, mieszajac, 8,75 g chlorku 0-etylo-S-n-propylofosforylu. Na¬ stepnie mieszanine miesza sie przez 2 godziny w temperaturze 20—25°C i przez 3 godziny w tem¬ peraturze 60—70°C, chlodzi sie do temperatury pokojowej i przemywa sie kolejno l°/»-owym kwa¬ sem solnym, 2%-owym wodorotlenku sodu i woda.

Mieszanine toluenowa odwadnia sie bezwodnym siarczanem sodu, toluen oddestylowuje sie i po¬ zostalosc destyluje pod zmniejszonym cisnieniem otrzymujac 7,6 g estru 0-etylo-S-n-propylo-0,2,2,2- 6511 102915 ' Tablica VI Wyniki testu z Meloidogyne incognita acrita 12 i Substancja czynna i zwiazek o wzorze 13 zwiazek z przykladu XV zwiazek z przykladu XVI zwiazek z przykladu XVII zwiazek z przykladu XVIII zwiazki porównawcze zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 12 | (VC — 13) Skutecznosc dzialania w % przy stezeniu substancji czynnej 50 ppm 100 100 100 100 100 12,7 78,8 100 ppm 100 100 100 100 100 0 0 98,3 ppm 100 100 100 100 100 66,4 ppm 100 86,6 100 90,9 100 7,5 -trójchloroetylowego kwasu tiofosforowego o wzo¬ rze 13. Temperatura wrzenia 126—127°C/ /0,3mmHg; n2^ = 1,4920.

Wedlug tego przykladu otrzymuje sie zwiazki podane w tablicy VII.

Tablica VII Zwiazki o wzorze 1 Przyklad XV XVI XVII XVIII Y s o s o X F F Cl Br Stale fizyczne temperatura wrzenia 60— ^61°C/0,2 mm Hg; n2? 1,4686 temperatura wrzenia 79— —81°C/C0,8 mm Hg; n2? 1,4176 ng 1,6296 n£ 1,5320| Przyklad XIX. Rozpuszcza sie 7,5 g dwu¬ siarczku dwu-n-propylowego, w 50 ml dwuchloro- metanu i mieszajac wkrapla sie w temperaturze ponizej 0°C 6,7 g chlorku sulfarylu. Mieszanine pozostawia sie przez 2 godziny w temperaturze pokojowej. Nastepnie w temperaturze 0—5°C wkrapla sie, mieszajac 24,1 g fosforynu 0-etylo- -0-2,2,2-trójchloroetylowego. Otrzymana mieszanine reakcyjna miesza sie przez 2 godziny w tempera¬ turze pokojowej w celu zakonczenia reakcji. Po zakonczeniu reakcji oddestylowuje sie dwuchloro- metan. Pozostalosc rozpuszcza sie w benzenie, przemywa woda i 1%-owym wodorotlenkiem sodu i woda i osusza bezwodnym siarczanem sodu. Po oddestylowaniu benzenu otrzymuje sie 25,2 g tio- fosforanu 0-etylo-S-n-propylo-0-2,2,2-trójchloroety- lowego o wzorze 13.

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy, roztoczobójczy i nicienio- bójczy zawierajacy substancje czynna, nosnik i/lub substancje powierzchniowo-czynne, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera estry 0-etylo- -S-n-propylo-0-2,2,2-trójchlorowcoetylowe kwasów tiono (lub tionotiolo)-fosforowych o wzorze ogól¬ nym 1, w którym Y oznacza atom tlenu lub siarki i X oznacza atom chlorowca. c^o- CHCHCH S 3 2 2 Y ;P-Hal+M- OCH2CX3 WZÓR 3 WZ0R 2 C HO Y 2n5UM P-OCH CX + M Hal 2 3 CH3CH2CH2S SCHEMAT 1102 915 C9H[.0v O CHO O ,P CL + HOCH CBr Z b3 ¦ VOCHCBr+ HCIN(CH) ^ o / 9 ort CH3CH?CH2S/ CHCHCHS 2 2 53 3 2 2 SCHEMAT 2 C2H5°\ C2H5°\II P-OH +CHXHXH0SCl P- OCH CX + HCL / 3 2 2 / 2 3 X3CCH20 wz0R5 CH3CH2CH2S WZÓR/i WZÓR 1 SCHEMAT 3 C2H5°\ C2H5°\il P-0H +CHXHX1-LSa - ,P-0CHo0Cl+HCl ClgCCh^O CHCHCHS SCHEMAT U102 915 C2H5°\II P-0-CHXX. / L CH3CH2CH2S WZÓR 1 C2H50. Y I! sP-Hal CH3CH2CH25 WZÓR 2 M - OCH2CX3 C2H5°\ / KjCCl-y) P-OH WZÓR U CH3CH2CH2SCi WZÓR 5 X Y R R. ' P' \ S fs ' C - C - Hal \ R6 WZÓR 3 WZÓR 6