NL8701535A

NL8701535A - Toetsenbord voor een woordschrijfmachine.

Info

Publication number: NL8701535A
Application number: NL8701535A
Authority: NL
Original assignee: Ava Consult Bv
Priority date: 1987-06-30
Filing date: 1987-06-30
Publication date: 1989-01-16
Also published as: AU612156B2; JPS6421517A; KR890000961A; EP0297663B1; NO882842D0; EP0297663A1; DE3865114D1; FI883111A; DK359188A; NL186072C; FI883111A0; NO882842L; BR8803230A; NL186072B; DK359188D0; ATE67714T1; DK168619B1; ES2026996T3; AU1830188A; CA1312300C

Description

i 875060 Ke/ki

Korte aanduiding: Toetsenbord voor een woordschrijfmachine.

De uitvinding heeft betrekking op een toetsenbord voor het vastleggen en/of weergeven van geschreven informatie bij een schrijfmachine, tekstverwerker, afdrukeenheid, computer, of bij telecommunicatieapparatuur, volgens het principe van de 5 zogenaamde woordschrijfmachine, welk toetsenbord in het midden een groep klinkertoetsen heeft, links daarvan een groep begin-medeklinkertoetsen en rechts ervan een groep eindmedeklinker-toetsen, alsmede mogelijkheden voor het weergeven van kapitalen van de letters alsmede het weergeven van cijfers en lees-10 tekens, waarbij alle toetsen zijn verbonden met een electroni-sche verwerkingseenheid waardoor met behulp van codesignalen de gegevens van ongeveer of precies gelijktijdig aangeslagen toetsen worden gerangschikt tot vast te leggen of weer te geven lettergrepen.

15 Een dergelijk toetsenbord is bekend uit het Europese octrooischrift 53168. Deze bekende inrichting berust op het principe dat zowel in de groep beginmedeklinkertoetsen als in de groep eindmedeklinkertoetsen slechts een beperkt aantal medeklinkers aanwezig is en dat de ontbrekende medeklinkers 20 worden gevormd door het gelijktijdig indrukken van een bepaalde combinatie van wel aanwezige medeklinkertoetsen. De bedoeling van het kleine aantal aanwezige toetsen is geweest een verhoging van de typesnelheid te bereiken. Ondanks het feit dat geprobeerd is het bord zo in te richten en de belettering zo-25 danig afwijkend van standaard typografische vormgeving in te richten dat de combinatie van twee gelijktijdig ingedrukte lettertoetsen die qua vorm of klank het beeld oproepen van een ontbrekende letter, verwerkt wordt tot die letter, is het gevolg geweest dat men met deze bekende machine slechts kan werken na 30 een speciale opleiding. Zelfs na die opleiding vereist het werken van de machine een voortdurende geestelijke inspanning om te denken aan de juiste toetsencombinatie voor de niet direkt herkenbare letters.

Verder wordt bij de bekende inrichting een zogenaamde 35 wisseltoets toegepast die niet, zoals bij het klassieke qwerty toetsenbord, voor de letters de kapitale vorm doet verschijnen £701535 1* - 2 - en bij cijfer- of tekentoetsen een ander teken, maar waarmee cijfers worden gevormd door het gelijktijdig indrukken van die wisseltoets en lettertoetsen.

Bij de genoemde bekende machine moet voor de weergave van 5 de kapitale vorm van de lettertekens een afzonderlijke, met de muis van de hand te bedienen balk worden ingedrukt, evenwel met de complicatie dat die balk alleen maar als zodanig werkt wanneer hij afzonderlijk en vooraf wordt ingedrukt, terwijl bij gelijktijdige indrukking van een of meerdere lettertoetsen die 10 beginmedeklinkers voorstellen de weergave van een letter h wordt verkregen.

Ook een met de muis te bedienen spatiebalk is in zoverre gecompliceerd dat hij alleen spaties weergeeft wanneer hij wordt ingedrukt bij letter na letter indrukking, terwijl hij 15 bij het gelijktijdig indrukken met een lettergreep juist leidt tot aansluiting van die lettergreep op de voorafgaande lettergreep; hij fungeert in het laatste geval dus feitelijk als "niet-spatiebalk".

Laatstgenoemde werking geeft ook de enige manier aan 20 waarop de bekende machine in staat is om enkele lettergrepen te combineren tot een enkel woord. Dit is moeilijk uitvoerbaar. De grens van de mogelijkheden ervan wordt immers bepaald doordat er maar één klinkergroep ter beschikking staat.

Deze, en ook andere aan de bekende machine verbonden 25 bezwaren hebben geleid tot een zeer hoog liggende psychologische acceptatiedrempel, waardoor het commerciële succes van de inrichting zeer beperkt is gebleven. Met andere woorden gezegd: hoe goed de achter de bekende inrichting liggende bedoelingen ook waren, het eindresultaat was ogenschijnlijk een-30 voudig, maar in feite te ingewikkeld om op grote schaal ingang te vinden. Illustratief is het feit dat iemand zonder opleiding op dit toetsenbord meestal niet eens in staat is om zijn eigen naam te tikken.

De onderhavige uitvinding heeft dan ook als uiteindelijk 35 doel een woordschrijfmachine te verschaffen waarmee deze bezwaren ondervangen zijn en die een veel lager liggende accep-

i, 7 Λ 1 RU

v C' t t) w - 3 - te tatiedrempel heeft. Meer in het bijzonder beoogt de uitvinding een toetsenbord te verschaffen waarmee op zeer snelle wijze lopend en volledig schrift, en ook gegevensinvoerwerk (zowel voor letter- als cijfermateriaal) wordt verkregen, waarbij de 5 kans op foutieve aanslagen of verwisseling van tekens aanzienlijk wordt verminderd. De woorden of woorddelen dienen, bij het aanslaan van de toetsen, op de meest eenvoudige wijze te worden opgebouwd, namelijk op dezelfde wijze als ze geschreven worden, van links naar rechts, waarbij dan het principe behou-10 den blijft dat alle benodigde toetsen gelijktijdig worden aangeslagen en dat de electronische verwerkingseenheid zorgt voor de rangschikking van de betreffende gegevens.

Daartoe is het toetsenbord volgens de uitvinding in de grondgedachte gekenmerkt doordat de groep beginmedeklinkertoet-15 sen en de groep eindmedeklinkertoetsen beide in hoofdzaak alle medeklinkers bevatten.

Aldus is minimaal een compleet, direkt toegankelijk alfabet op het toetsenbord aanwezig. Dit is zeer bevorderlijk voor de overzichtelijkheid en het bevordert het gemakkelijk 20 vormen van de woorden zonder dat voortdurend zeer geconcentreerd moet worden nagedacht.

De ogenschijnlijke complicatie en vertraging in de type-snelheid die het gevolg is van de aanwezigheid van een volledige of vrijwel volledige serie medeklinkers als beginmedeklin-25 kers en nogmaals als eindmedeklinkers, wordt zeer effectief ondervangen in een uitvoeringsvorm die gekenmerkt is doordat de toetsen deels in blokken met zowel in rijen als kolommen zijn geplaatst en deels in rijen resp. kolommen die over een halve afstand verschoven zijn ten opzichte van de naburige rij 30 resp. kolom in een van de genoemde blokken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een maatregel die op zichzelf ook reeds bij de bekende machine werd toegepast, dat namelijk de vormgeving, de hoogte en de plaatsing van de toetsen zodanig zijn dat men gemakkelijk met een vinger twee toetsen tegelijk kan indruk-35 ken. Volgens de uitvinding kunnen gemakkelijk niet alleen tweevoudige, maar ook drievoudige posities worden ingedrukt.

6 > C 1 5 3 5 - 4 -

Hierbij dient te worden opgemerkt dat bij de uit EU 53168 bekende machine met tweevoudige posities - in dat octrooischrift ook gleufposities genoemd - medeklinkers konden worden gevormd die niet een eigen toets hadden. In tegenstel-5 ling daartoe betekenen tweevoudige en ook drievoudige posities bij de machine volgens de uitvinding dat de twee of drie gelijktijdig ingedrukte toetsen ook allemaal gelijktijdig in code worden opgenomen en in het woord worden verwerkt.

De mogelijkheden om gebruik te maken van twee- en drie-10 voudige posities worden vergroot door een taalfunctioneel beleg. Hieronder wordt o.m. verstaan dat de ligging van de verschillende letters op de verschillende toetsen (het beleg) is gekozen volgens de hoofdregel dat letters die in de taal veelvuldig op opeenvolgende plaatsen voorkomen, op het toet-15 senbord te vinden zijn op aan elkaar grenzende posities. Het zijn dan juist die veelvuldig voorkomende lettercombinaties zijn die kunnen worden aangeslagen met twee- of drievoudige posities. Het beleg is dan ook vanzelfsprekend afhankelijk van de taal. Er zijn bijvoorbeeld aanzienlijke verschillen in fre-20 quentie en plaatsing van voorkomen van de letters in de Nederlandse taal enerzijds en bijvoorbeeld het Engels anderzijds.

De gedachte van het zodanig plaatsen van naburige toetsen dat gemakkelijk twee- of drievoudige posities kunnen worden gemaakt kan met voordeel, uitgaande van het feit dat ook bij de 25 genoemde bekende woordschrijfmachine de groep klinkertoetsen bestaat uit drie, in hoofdzaak vertikale kolommen, zo worden uitgevoerd dat de toetsen in de middelste kolom over een halve afstand verschoven zijn ten opzichte van die in de buitenste kolommen.

30 Volgens een verdere voorkeur wordt dit dan zo uitgewerkt dat de klinkertoetsen in de middelste kolom zeshoekig zijn en ingestoken zijn tussen de aan de aangrenzende zijde overeenkomstig gevormde toetsen van de buitenste kolommen.

Op deze manier kunnen heel gemakkelijk alle voorkomende 35 twee- of drievoudige posities met twee resp. drie klinkers worden gevormd.

Ö / 0 1 5 3 5 - 5 - fr

Overigens wordt het toetsenbord dan bij voorkeur zo uitgevoerd dat de klinkertoetsen in de buitenste kolommen elk deel uitmaken van een rij in een overigens medeklinkers bevattend blok toetsen.

5 Door plaatsing van de medeklinkertoetsen in rijen en kolommen, met een gewoon rechthoekig of vierkant grondvlak van de toetsen, wordt het maximale aantal tweevoudige medeklinker-posities mogelijk, namelijk door zowel boven elkaar als naast elkaar liggende toetsen gelijktijdig in te drukken.

10 Het is echter van belang dat de onderste, met de duimen te bedienen rijen medeklinkertoetsen over een halve afstand verschoven zijn ten opzichte van de erboven liggende rijen van de blokken medeklinkertoetsen.

Op die onderste rij kunnen dan de medeklinkers worden 15 aangebracht die in de taal het meest frequent voorkomen vlak vóór, resp. vlak na een klinker of een paar klinkers.

Als verder onderscheid ten opzichte van de bekende woord-schrijfmachine stelt de uitvinding voor dat zich onder de groep klinkertoetsen een verdubbelingstoets bevindt.

20 Uitgaande van het feit dat ook bij de bekende woord- schrijfmachine, zoals hierboven vermeld, onderaan reeds een spatiebalk aanwezig is, is deze bij het toetsenbord volgens de uitvinding zo uitgevoerd dat de lengte van de spatiebalk zo gekozen is dat hij loopt van de eerste beginmedeklinker in de 25 onderste rij tot de laatste eindmedeklinker in de onderste rij.

Hiermee kan worden bereikt dat de spatiebalk door een van de duimen gelijktijdig kan worden ingedrukt met een in een aanslag gevormd woord of laatste deel van een woord om een spatie te doen ontstaan. Aldus wordt voorkomen dat na elk woord een 30 afzonderlijke beweging vereist is voor de op elk woord volgende spatie.

Faciliteiten die de uiteindelijke typesnelheid bevorderen zijn dat het blok beginmedeklinkers tevens toetsen bevat voor beginmedeklinkercombinaties, en dat het blok eindmedeklinker-35 toetsen tevens toetsen bevat voor uit meerdere letters bestaande lettergreepuitgangen. Veel voorkomende combinaties van beginmedeklinkers en veel voorkomende combinaties die optreden »70 t 55 - 6 - als uitgang van een lettergreep zijn in elke taal verschillend, maar men heeft voor elke taal de mogelijkheid om bijvoorbeeld 10 a 12 van die veel voorkomende combinaties van een eigen toets te voorzien.

5 Terwijl bij de bekende inrichting de cijfers worden verkregen door bediening van de wisseltoets, is bij de uitvinding een afzonderlijke serie cijfertoetsen aanwezig, die bij voorkeur als rij boven de lettertoetsen zijn aangebracht.

Evenzo zijn er afzonderlijke tekentoetsen aangebracht.

10 Bij het toetsenbord volgens de uitvinding kunnen ook een of meer wisseltoetsen aanwezig zijn, maar die dienen dan voor de vorming van de kapitalen van de letters en voor de vorming van de minder gebruikelijke tekens. Er is dan voor de woord-schrijfmachine eigenlijk weer dezelfde functie aangehouden 15 als bij de klassieke qwerty-toetsenborden.

Er wordt opgemerkt dat het begrip "lettergreep" voor verschillende talen een verschillende betekenis kan hebben. Bijvoorbeeld het Engelse woord "NONE" geldt daar als één lettergreep, omdat het één klank voorstelt, terwijl datzelfde 20 woord naar Nederlandse regels zal worden geïnterpreteerd als bestaande uit de twee lettergrepen "NO" en "NE".

Iets dergelijks geldt voor het begrip "alle medeklinkers". Omdat in het Engelse de X als beginmedeklinker niet voorkomt behoeft hij ook in de beginmedeklinkergroep van een 25 Engels toetsenbord niet voor te komen. Overigens heeft men binnen de uitvindingsgedachte vanzelfsprekend steeds de mogelijkheid om hetzij bij de beginmedeklinkers, hetzij bij de eindmedeklinkers aan een of enkele weinig gebruikte letters geen eigen toets toe te bedelen maar hem te laten opwekken 30 door een dubbele positie van andere toetsen. In deze zin dient dan ook in de conclusies de uitdrukking "in hoofdzaak alle medeklinkers" te worden geïnterpreteerd.

De uitvinding zal hierna worden toegelicht aan de hand van de bijgaande tekening.

35 Fig. 1 toont een toetsenbord met een beleg dat optimaal is voor de Engelse taal; 8701 - 7 -

Fig. 2 toont het toetsenbord in een uitvoering die optimaal is voor de Nederlandse taal;

Fig. 3 geeft schematisch de vorm van enkele naburige toetsen.

5 Fig. 4 is een blokschema van de verbinding van het toet senbord met de electronische verwerkingseenheid en vervolgens met de externe verwerkingseenheid;

In de in fig. 1 weergegevenuitvoeringsvorm van het toetsenbord is de sectie waarop de uitvinding betrekking heeft in zijn 10 geheel aangeduid door 1. Daarnaast bevindt zich op een op zichzelf bekende wijze een sectie met de cursor- en schermbe-sturingstoetsen, aangeduid door 2, en een numerieke sectie 3.

De sectie 1 omvat in het midden een blok 4 met klinker-toetsen, links daarvan een blok 5 met medeklinkertoetsen die 15 fungeren als beginmedeklinkers, en rechts van het klinkerblok een blok 6 met medeklinkertoetsen die dienen als eindmedeklinkers. Bovenaan bevindt zich een reeks door 7 aangeduide functietoetsen in een rij die, eveneens op op zichzelf bekende wijze, losstaat van de overige toetsen in secties 1 en 2.

20 Bij een toetsenbord dat voorzien is van een invoersectie 1 volgens de uitvinding kunnen niet alleen achtereenvolgende afzonderlijke letters worden aangeslagen, maar ook meerdere lettergrepen, en zelfs een uit meerdere lettergrepen bestaand geheel woord in één aanslag worden aangeslagen. Een dergelijke 25 polyfonemische invoer vindt met beide handen plaats; in principe nemen alle vingers aan dit aanslagproces deel. Het principe van de vorming van lettergrepen en woorden uit de informatie omtrent de afzonderlijk aangeslagen letters is gebaseerd op de volgende hoofdtypen van lettergrepen of 30 combinaties daarvan: 1. alleen een klinker, bijvoorbeeld "I" (in bijvoorbeeld Ideal); 2. beginmedeklinker(s) + klinker(s), bijvoorbeeld "NO"; 3. klinker(s) + eindmedeklinker(s), bijvoorbeeld "ON"; 35 4. beginmedeklinker (s) + klinker(s) + eindmedeklinker(s), bijvoorbeeld "NON"; h ƒ b 1 ij o ü -8- 5. klinkerts) + beginmedeklinker(s) + klinker(s), bijvoorbeeld "OPEra"; 6. beginmedeklinker(s) + klinker(s) + eindmedeklinker(s) + klinker(s)f bijvoorbeeld "NONE"; 5 7. beginmedeklinker(s) + klinker(s) + eindmedeklinker(s) + klinker(s) + eindmedeklinker(s), bijvoorbeeld "THUNDER"; 8. beginmedeklinker(s) + klinker(s) + eindmedeklinker(s) + klinker(s) + eindmedeklinker(s) + klinker(s), bijvoorbeeld "SEVERE".

10 De genoemde typen 1 t/m 4 waren ook mogelijk bij het- bekende toetsenbord.

Men ziet dat in het blok 5 voor de beginmedeklinkers voor de Engelse uitvoering in fig. 1 slechts de medeklinker X ontbreekt, en dat in het blok 6 voor de eindmedeklinkers de 15 letter Q ontbreekt; in de Engelse taal komen die letters niet voor als begin- resp. als eindmedeklinker. Overigens bevatten zowel blok 5 als blok 6 alle medeklinkers.

In beide medeklinkerblokken liggen de toetsen horizontaal naast elkaar, waardoor rijen ontstaan. De meeste toetsen in 20 deze blokken liggen ook verticaal boven elkaar, waardoor kolommen ontstaan. Mede door een geschikte vormgeving en hoogte van de toetsen kunnen zo gemakkelijk twee naast elkaar of twee boven elkaar liggende toetsen worden ingedrukt (tweevoudige posities). Het gaat erom dat woorden zoveel mogelijk worden 25 weergegeven door het gelijktijdig indrukken van toetsen. Deze mogelijkheden worden aanzienlijk vergroot door de genoemde tweevoudige posities. Er zijn ook drievoudige posities mogelijk, onder meer doordat de onderste rij medeklinkers, met in blok 5 de medeklinkers N, L en R en in blok 6 dezelfde letters 30 in andere volgorde, over een halve afstand verschoven liggen ten opzichte van de erboven liggende rij. Men kan dus bijvoorbeeld gemakkelijk (in het Nederlandse bord van fig. 2) de W, de R en de A indrukken.

Het aantal mogelijkheden van twee- en drievoudige posi-35 ties en het gemak van aanslaan ervan, zijn in het blok 4 voor de klinkers nog vergroot. Men onderscheidt in dit klinkerblok P 7 0 t 5 3 5 - 9 - 4 drie kolommen. De toetsen in de middelste kolom zijn over een halve toetshoogte verschoven ten opzichte van die in de linker-en in de rechterkolom, en ze hebben bovendien een zeshoekig-grondvlak, met horizontale boven- en onderkanten en met punten 5 die naar links resp. naar rechts wijzen. De klinkertoetsen in de linkerkolom zijn vijfhoekig uitgevoerd, met de punt naar rechts wijzend, en die in de rechterkolom vijfhoekig met de punt naar links wijzend. Aldus steken de klinkertoetsen in de middelste kolom tussen twee klinkertoetsen in de linkerkolom 10 en in de rechter kolom, terwijl omgekeerd de meeste toetsen in de rechter en in de linker kolom tussen de toetsen in de middelste kolom steken.

Op deze manier heeft men met een slechts geringe verplaatsing van de vinger een mogelijkheid om in te drukken 15 alleen de ü boven in de linker kolom, alleen de A die daaronder ligt, of alleen de naast deze beide toetsen liggende 0 in de middelste kolom, maar men kan ook gelijktijdig de ü en de 0 indrukken, gelijktijdig de A en de 0, maar bovendien gelijktijdig alle drie de letters.

20 Verder ziet men dat het klinkerblok 4 in totaal dertien klinkertoetsen bevat, waardoor de letter A en de letter E elk tweemaal kunnen worden opgenomen en de andere klinkers elk driemaal. Hierdoor wordt het aanslaan van klinkers in de juiste volgorde binnen een lettergreep of woord zeer vergemakkelijkt.

25 Elke klinkertoets in de linkerkolom ligt in een rij toetsen in het beginmedeklinkerblok, en evenzo ligt elke klinkertoets in de rechterkolom in een rij in het eindmedeklinkerblok. Daardoor wordt het maken van tweevoudige posities van een beginmedeklinker en een klinker, en ook van een klinker met een 30 eindmedeklinker, vergemakkelijkt.

Helemaal onderaan in de middelste kolom van het klinkerblok 4 bevindt zich een door een AVA-teken aangeduide toets die een verdubbelingstoets is. Wanneer deze in een aanslag wordt gecombineerd met een enkele klinkertoets leidt dat tot verdub-35 beling van die klinker. Men heeft hier echter de mogelijkheid om specifieke problemen van een taal op te lossen. Omdat in de β ? C153 5 *

V

- 10 - moderne westerse talen de combinatie ii niet voorkomt, kan bij indrukken van de I met de verdubbelingstoets voor de Engelse taal de Y worden gevormd, maar voor de Nederlandse taal bijvoorbeeld de IJ. Verder is het van voordeel wanneer voor de 5 Engelse uitvoering het indrukken van de AVA-toets en de drievoudige klinkercombinatie IUO resulteert in YOU. Bij de Nederlandse uitvoering kan bijvoorbeeld combinatie van de AVA-toets met de combinatie IE, EU, AU en 10 resp. worden gebruikt voor het produceren van de klinkergroep IEUW, EEUW, AUW en OOI.

10 Het blok 5 met de beginmedeklinkers bevat twee toetsen met medeklinkercombinaties, namelijk Rh- en Ps-, Evenzo treft men rechts van de afzonderlijke eindmedeklinkers in het blok 6 nog enkele toetsen aan met lettergreepuitgangen: -es, -ed-, -e en -ks, terwijl in het blok 6 ook nog een speciale toets is opge-15 nomen voor de in de Engelse taal voorkomende combinatie Gn.

Verder kunnen de woordvormingsmogelijkheden nog worden vergroot door met enkele tweevoudige posities nog geheel andere lettercombinaties te doen vormen dan er op de afzonderlijke toetsen staan. Met de uitgangstoetsen -es en -ed wordt -ing 20 gevormd, zoals met kleine lettertjes op die toetsen vermeld, met de apostrofe-toets en de -es toets krijgt men de uitgang -er.

Bij de indeling van het toetsenbord volgens de uitvinding is er ruimte voor een afzonderlijke toets voor een stemloze E.

25 Men treft hem aan in het eind bij het klinkerblok 6, en in de bovenste rij.

Bij het Engelse beleg van fig. 1 treft men op de tweede rij van de eindmedeklinkergroep 6 de letter X aan, vergezeld van het verdubbelingsteken. Gebruikmakend van het feit dat in 30 de moderne westerse talen de letter X als regel nooit dubbel voorkomt kan de inrichting dan ook zo worden uitgevoerd dat door het combineren van het aanslaan van deze toets met sommige andere eindmedeklinkertoetsen een verdubbeling van die eindmedeklinkertoets plaatsvindt, bijvoorbeeld buZZ.

35 Zo zijn er nog meerdere specifieke mogelijkheden die, omdat een octrooiaanvrage geen volledige gebruikersinstructie »701535 * - 11 - behoeft te zijn, niet allemaal op deze plaats zullen worden opgesomd. Het gaat dan echter steeds om faciliteiten ter vergroting van de typesnelheid voor geroutineerde gebruikers; kennis van die faciliteiten is niet noodzakelijk om met het 5 toetsenbord te kunnen werken. De acceptatiedrempel wordt er dus niet door verhoogd.

De cijfers zijn opgenomen op afzonderlijke toetsen die zich als een rij langs de bovenzijde van de drie blokken 4, 5, en 6 uitstrekken. De Shift-toetsen - voor het gemak van de be-10 diening zijn er twee aanwezig op verschillende plaatsen - dienen dan ook uitsluitend voor de omschakeling van onderkast en kapitaaluitvoering van de letters en voor de omschakeling van de verschillende tekens die met twee tegelijk op een toets zijn aangebracht. Wat deze tekentoetsen betreft wordt 15 opgemerkt dat de meest gebruikte tekens zich in elk geval bevinden in de stand waarin de Shift-toets niet behoeft te worden ingedrukt. De Shift-toetsen zijn zo geplaatst dat alle tekentoetsen die ook in Shift-positie een teken bevatten.met een hand in één keer samen met een Shift-toets kunnen worden 20 ingedrukt. Wanneer een Shift-toets vooraf wordt ingedrukt leidt dit tot een houdfunctie met weergave van de volgende letter in de kapitaalvorm, hetgeen wordt aangeduid doordat zolang een lampje (LED) in de Shift-toets gaat branden.

In de onderste rij is een spatiebalk aanwezig. Die loopt 25 vanaf de letter N in blok 5 tot de N in blok 6. Hierdoor kunnen steeds de letters N, L en R in blok 5 resp. R, L en N in blok 6 met de duim gelijktijdig worden ingedrukt met de spatiebalk.

De drie genoemde letters N, L en R treden namelijk, 30 zowel in het Engels als in het Nederlands, wanneer deze letters met andere medeklinkers samen voorkomen, het meeste op juist vóór en juist na een klinker. Zowel in het blok beginmedeklinkers als in het blok eindmedeklinkers, liggen ze op een plaats waar ze met de duim zullen worden ingedrukt. Het 35 kost dan geen extra moeite om.met diezelfde duim in dezelfde beweging de spatiebalk in te drukken. Door dat gelijktijdig 8701*1$ - 12 - indrukken van de spatiebalk wordt een afzonderlijke handeling voorkomen om de spatie aan het einde van het gevormde woord te doen ontstaan.

De toetsen voor de letters N, L en R zijn zowel in blok 5 5 als in blok 6 over een halve toetsafstand naar binnen geplaatst ten opzichte van de erboven liggende rijen in dezelfde blokken. Hierdoor komen ze dichter bij elkaar te liggen, maar bovenal zijn deze zes toetsen dan gemakkelijker met een duimbeweging bereikbaar. Intussen blijft de daartussenin, ter hoogte van de 10 middelste kolom van de klinkergroep 4 liggende verdubbelings-toets van voldoende breedte om deze zowel aan de linker- als aan de rechterkant gemakkelijk te kunnen betrekken bij een dubbele of drievoudige positie met de aangrenzende toetsen.

In verband met het genoemde voorkomen van de letters N, L 15 en R vlak vóór en achter de klinkers, worden ze ook bij het nog nader te beschrijven sorteren van de toetscodes als regel als laatste geplaatst in de groep beginmedeklinkers en als eerste in de groep eindmedeklinkers.

De interpunctietoetsen , . : ; zijn met voordeel aan het 20 einde van de groep eindmedeklinkers aangebracht op aan elkaar grenzende toetsen. Ze liggen dan logisch en gemakkelijk bereikbaar. In de weergegeven uitvoering is de daarvoor gekozen plaatsing op een rij naar de spatiebalk.

Het toetsenbord is, in tegenstelling tot de bekende in-25 richting, gecompleteerd met een terugsteltoets, een tabulator-toets en een Ctrl (Control)-toets en dergelijke toetsen. Ook wordt de aandacht gevestigd op de DEL INPUT-toets die kan worden ingedrukt om een aantal aanslagen te wissen.

Het in fig. 2 weergegeven beleg dat optimaal is voor de 30 Nederlandse taal, gaat uit van dezelfde principes als de

Engelse versie. Men merkt een andere plaatsing van de letters op de toetsen op, en vanzelfsprekend ook andere medeklinkercombinaties in de beginmedeklinkers en andere uitgangscombinaties bij de eindmedeklinkertoetsen. De plaatsing van de letters 35 is in beide gevallen optimaal gemaakt, gebaseerd op een analyse van enerzijds de Engelse en anderzijds de Nederlandse taal, 0701335 t - 13 - maar het blijft natuurlijk mogelijk om met een toetsenbord dat optimaal is voor de ene taal, ook in elke andere taal te werken.

Wat betreft de optimalisering zijn de in fig. 1 en 2 5 weergegeven uitvoeringen gebaseerd op hetzelfde principe, dat ook voor alle andere talen bruikbaar is. Zowel de beginmedeklin-kergroep 5 als de eindmedeklinkergroep 6 bevat, afgezien van de letters N, L en R die in de woordvorming in beide talen een bijzondere plaats innemen, vijf rijen. Op grond van een uitge-10 voerde analyse van het voorkomen van letters en lettercombinaties in elke taal, worden nu als hoofdregel de derde rijen (dus de middelste) gebruikt voor de letters die het meest frequent voorkomen, de rijen 2 en 4 voor de letters die iets minder frequent worden gebruikt, en de rijen 1 en 5 voor 15 de letters die het minst frequent voorkomen. Dit geeft, bij het gelijktijdig aanslaan van een groot aantal toetsen volgens het principe van de woordschrijfmachine, aanleiding tot het grootste gemak en de grootste werksnelheid.

In verband met het maken van meervoudige posities 20 voorziet de uitvinding ook nog in een speciale vormgeving van de toetsen. Daartoe wordt verwezen naar fig. 3, die gedacht is als een aanzicht tegen de middelste rij beginmedeklinkertoet- . sen in het Engelse bord van fig. 1. Men ziet dat de toetsen ten dele vertikale zijvlakken hebben, en ten dele schuine 25 zijvlakken. De toetsen voor de H en de E zijn aan de naar elkaar toegekeerde zijden beide recht. De onderlinge afstand van de toetsen nabij het bovenvlak is dus minimaal, en het is daardoor gemakkelijk om een tweevoudige positie te maken door indrukking van de H en de E. Hetzelfde geldt voor de T en de 30 H, en nogmaals voor de S en de T, want die lettercombinaties komen beide voor. Omdat echter in de Engelse taal de lettercombinatie ZS niet voorkomt, heeft niet alleen een dubbelpositie op die beide toetsen geen zin, maar zou hij zelfs aanleiding geven tot een fout. Om het aantal foutieve aanslagen 35 in de vorm van dubbelposities te verkleinen ziet men dat de Z-toets en de S-toets beide aan de naar elkaar toegekeerde * ·· - 14 - vlakken schuin lopen. Daardoor is de afstand tussen de bovenvlakken groot en is het praktisch onmogelijk om met die toetsen een dubbelpositie te maken. Hetzelfde geldt dan ook weer voor de naar elkaar toe gekeerde vlakken van de Z-toets 5 en de Shift-toets, omdat laatstgenoemde uiteraard nooit in dubbelpositie met een naburige letter wordt aangeslagen. Hetzelfde principe van vertikale uitvoering van naburige toetsen in geval van een mogelijke dubbelpositie, en een schuin vlak in geval een dubbelpositie moet worden uitgesloten, kan 10 worden toegepast bij toetsen die in de kolommen aan elkaar grenzen (b.v. de W en H).

Deze gedachte van afschuining van een toets die niet mag worden aangeslagen kan verder worden toegepast (niet afgeheeld) waar bijvoorbeeld onderaan op het Nederlandse bord de W 15 en de R kunnen worden aangeslagen als tweevoudige positie. Omdat de R echter ligt in de rij die een halve toets-afstand verschoven is, zou daardoor het gevaar ontstaan dat de naast de R liggende L mede wordt ingedrukt. Een dergelijke drievoudige positie is in de Nederlandse taal niet zinvol, en om deze 20 te voorkomen zijn dan ook van de L niet alleen de naar de W en de R gekeerde zijvlakken schuin uitgevoerd, maar is ook de rechter bovenhoek ervan nog eens extra afgeschuind.

Met betrekking tot de opbouw resp. de werking van de electronische verwerkingseenheid wordt er allereerst aan her-25 innerd dat bij de uit EU 53 168 bekende inrichting weliswaar aanvankelijk aan elke toets een code wordt toegevoegd, maar dat de codeerinrichting zo uitgevoerd is dat bij de gelijktijdige aanwezigheid van de codes van twee medeklinkertoetsen een nieuwe code wordt opgewekt die overeenkomt met een medeklinker 30 zonder eigen toets. Bij de uitvinding daarentegen zijn in het begin-medeklinkerblok 5 en in het eind-medeklinkerblok 6 alle medeklinkers reeds aanwezig. Het is dus, om volledig lopend schrift te kunnen leveren, voldoende wanneer de inrichting voor het opwekken van de codes zo uitgevoerd is dat iedere toets 35 leidt tot een eigen, specifieke code. Telkens wanneer er een verandering is ten opzichte van de nultoestand zal dit leiden 8701535 5 - 15 - tot een reeks van een of meer codes (codestring). De electro-nische verwerkingseenheid is verder zo ingericht dat per aanslag de codes van alle in die aanslag gelijktijdig ingedrukte toetsen worden geïnventariseerd en vervolgens worden 5 gerangschikt. Bij de rangschikking wordt dan de hoofdregel aangehouden dat eerst per kolom van boven naar beneden en vervolgens per rij van links naar rechts de codes achter elkaar geplaatst worden, met plaatsing van de N, L en R - in deze volgorde - als laatste van de begin-medeklinkers en R, L 10 en N als eerste van de eindmedeklinkers. In die toestand vormen de codes de karakterstring die naar de afdrukinrichting of computereenheid wordt gevoerd.

Voor wat betreft de toetsen waarop een combinatie van letters voorkomt, heeft men dan nog de keuze om aan zo'n toets 15 met een lettercombinatie ofwel een afzonderlijke code toe te voegen, of een codedie samengesteld is uit de codes die behoren bij de afzonderlijke letters.

Bij deze hoofdlijn van de opbouw komen nog enkele faciliteiten. Zo zal het in de codestring voorkomen van de 20 codes van de verdubbelingstoets en van een klinkertoets leiden tot het oproepen van een combinatieroutine (CR), aan de hand waarvan verdubbeling van die klinker plaatsvindt. Ook bestaat, zoals gezegd, op enkele plaatsen de mogelijkheid om door een tweevoudige positie een afwijkende lettercombinatie te vormen, 25 zoals de Engelse uitgang -ING door het gelijktijdig indrukken van de toetsen -es en -ed. Wanneer de codes van die twee toetsen samen voorkomen, leidt dat ook tot het oproepen van de combinatieroutine die ervoor zorgt dat deze codes worden vervangen door de code(s) voor de lettercombinatie -ING in de 30 uiteindelijke karakterstring.

In fig. 4 is een eenvoudig blokschema aangegeven van de wijze waarop de electronische verwerkingseenheid in het toetsenbord is aangesloten op een externe verwerkingseenheid (afdrukeenheid, computer, enz.)

35 Het toetsenbord KB is met de verwerkingseenheid PU

verbonden via een beginschakeling IN. De PU bepaalt met behulp 6701535 - 16 - * van de beginschakeling de status van elk van de toetsen, waarbij per toets slechts twee toestanden mogelijk zijn, te weten wel of niet aangeslagen. Aan de hand van de codestring die dientengevolge ter beschikking komt aan de PU en de in de 5 PU aangebrachte CR wordt dan de aldus verkregen letter- of karakterstring via de eindschakeling OUT uitgevoerd naar de afdruk- of computereenheid CU. De PU is daartoe via de IN en OUT op het toetsenbord en de CU aangesloten.

Met regelmatige tijdintervallen wordt door de PU het 10 toetsenbord afgetast, waarbij informatie over de toestand van de toetsen ontvangen wordt en deze informatie een geordend stel karakters voorstelt. Op het moment dat na een aanslag van een groep toetsen alle toetsen weer zijn losgelaten wordt de nul-toestand vastgesteld en daarmee de status NEW gesignaleerd. In 15 een geheugenveld wordt aangegeven welke codereeks er sinds het laatste NEW-signaal is ingedrukt. Na het bereiken van een NEW-status wordt de codestring in een cyclische buffer CBUF geplaatst, welke CBUF een aantal van deze codestrings kan bevatten. De inhoud van de CBUF wordt door middel van de CR in een 20 karakterstring omgezet, welke in een ander geheugen wordt geplaatst en gereed is voor verzending naar een CU.

Bovenstaande procedures worden tien tot dertig maal per seconde herhaald en resulteren in minimaal 2 tot 3 toetsen-scans per aanslag.

25 Correctie van karakters welke al verzonden zijn naar een CU is op twee niveaus mogelijk, te weten: het wissen van het laatste karakter door middel van de backspace toets ( <----- ) en het wissen van de gehele laatste aanslag door middel van de DEL INPUT-toets.

30 De in fig. 1 en 2 afgebeelde combinatie van een tekstin- voerblok, een cursor- en schermbesturingsblok en een numeriek blok, wordt verwezenlijkt door toevoeging van een combitoetsen-pad en uitbreiding van het numerieke pad met een twaalftal toetsen waaronder een ENTER-toets, en een Liquid Cristal 35 Display, geheel rechts boven.

Het combitoetsenpad bevat een drietal memotoetsen welke 8701535 t Λ - 17 - dienen voor het aan overige toetsen toekennen van stukken tekst.

Deze vastgelegde toetsaanslagen kunnen op ieder willekeurig moment vanuit een geheugen worden gecopieerd vanaf een door de cursor aan te geven plaats.

5 De procedure is als volgt: druk MEMO LOAD, geef het stuk

tekst dat opgeslagen gaat worden een naam door een van de functietoetsen in te drukken (bijvoorbeeld F4), druk MEMO BEGIN en type de te bewaren tekst in. Sluit de load-procedure door MEMO END in te drukken. De tekst kan nu vanaf een willekeurige . 10 positie worden gereproduceerd door MEMO LOAD en MEMO BEGIN

tesamen in te drukken gevolgd door de naam van het stuk tekst (in het voorbeeld F4).

De vastgelegde toetsaanslagen kunnen worden gewist door de load-handeling overeenkomstig het bovenstaande te herhalen, 15 met dien verstande dat nu MEMO BEGIN en MEMO END tegelijk worden ingedrukt na het typen van de naam.

Het combipad bevat tevens een drietal aan/uit functietoetsen, te weten AUTO CAPS, AUTO SPACE en CALC LOCK, waarbij, wanneer AUTO CAPS ingeschakeld is, het gebruik van de inter-20 punctietekens . en ? en ! in het tekstinvoerblok zal resulteren in het plaatsen van een hoofdletter voor de eerstvolgende aanslag, zonder dat daarbij de Shift-toets behoeft te worden gebruikt. AUTO SPACE zorgt er in ingeschakelde toestand voor dat na ieder interpunctieteken en haakje sluiten de bijbehorende 25 spatie automatisch verkregen wordt en tevens dat de interpunctietekens, de schuine streep, haakje sluiten en aanhalingsteken sluiten aansluiten (zonder spatie) aan de voorgaande lettercombinatie )s. Overigens zal iedere spatie bij ingeschakelde AUTO SPACE en CAPS LOCK voorafgaande aan het gebruik van 30 interpunctietekens, haakje sluiten en aanhalingsteken sluiten automatisch worden gewist.

De laatste toets van het combiblok betreft de CALC LOCK-toets. Bij inschakeling van deze functie zijn alle toetsen, behoudens alle toetsen van het numerieke blok, geblokkeerd om 35 zodoende "off line" berekeningen te kunnen uitvoeren. Het numerieke blok gedraagt zich dan als een calculator, waarbij 8/01555 - 18 - » de rekenresultaten niet direkt op het scherm maar op het display van het toetsenbord zullen verschijnen. De nauwkeurigheid van de resultaten kan worden ingesteld met behulp van de N DEC-toets, waarbij standaard twee decimalen worden gehan-5 teerd. Door het weer uitschakelen van de CALC-functie kan het resultaat vanuit het display worden uitgevoerd naar de CU door de ENTER-toets in te drukken.

8701535

Claims

1. Toetsenbord voor het vastleggen en/of weergeven van geschreven informatie bij een schrijfmachine, tekstverwerker, afdrukeenheid, computer, of bij telecommunicatieapparatuur, volgens het principe van de zogenaamde woordschrijfmachine, 5 welk toetsenbord in het midden een groep klinkertoetsen heeft, links daarvan een groep beginmedeklinkertoetsen en rechts ervan een groep eindmedeklinkertoetsen, alsmede mogelijkheden voor het weergeven van kapitalen van de letters alsmede het weergeven van cijfers en leestekens, waarbij alle toetsen zijn ver-10 bonden met een electronische verwerkingseenheid waardoor met behulp van codesignalen de gegevens van ongeveer of precies gelijktijdig aangeslagen toetsen worden gerangschikt tot vast te leggen of weer te geven lettergrepen, met het kenmerk dat de groep beginmedeklinker-15 toetsen (5) en de groep eindmedeklinkertoetsen (6) beide in hoofdzaak alle medeklinkers bevatten.

2. Toetsenbord volgens conclusie 1, met het kenmerk dat de toetsen deels in blokken met zowel rijen als kolommen zijn geplaatst en deels in rijen resp. kolommen die 20 over een halve afstand verschoven zijn ten opzichte van de naburige rij resp. kolom in een van de genoemde blokken.

3. Toetsenbord volgens conclusie 2, waarbij de groep klinkertoetsen (4) bestaat uit drie in hoofdzaak vertikale } kolommen, met het kenmerk dat de toetsen in 25 de middelste kolom over een halve afstand verschoven zijn ten opzichte van die in de buitenste kolommen.

4. Toetsenbord volgens conclusie 3, met het kenmerk dat de klinkertoetsen in de middelste kolom zeshoekig zijn en ingestoken zijn tussen de aan de aangrenzende zijde 30 overeenkomstig gevormde toetsen van de buitenste kolommen.

5. Toetsenbord volgens een der conclusies 2-4, met het kenmerk dat de klinkertoetsen in de buitenste kolommen elk deel uitmaken van een rij in een overigens medeklinkers bevattend blok toetsen.

6. Toetsenbord volgens een der conclusies 2-5, met het

7. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat zich onder de groep klinkertoetsen en/of op een of meer plaatsen in de medeklinkerblokken een verdubbelingstoets bevindt.

8. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, waar-10 bij zich onderaan een spatiebalk bevindt, met het kenmerk dat de lengte van de spatiebalk zo gekozen is dat hij loopt van de eerste beginmedeklinker in de onderste rij tot de laatste eindmedeklinker in de onderste rij.

8. C 1 5 3 5 * - 20 - kenmerk dat de onderste, met de duimen te bedienen rijen medeklinkertoetsen over een halve afstand verschoven zijn ten opzichte van de erboven liggende rijen van de blokken medeklinkertoetsen.

9. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met 15 het kenmerk dat het blok beginmedeklinkers tevens toetsen bevat voor beginmedeklinkercombinaties.

10. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat het blok eindmedeklinkertoetsen tevens toetsen bevat voor lettercombinaties of woorduitgangen.

11. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met 20 het kenmerk dat het blok eindmedeklinkertoetsen tevens een toets bevat voor een stemloze E.

12. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat een afzonderlijke serie cijfer-toetsen aanwezig is.

13. Toetsenbord volgens conclusie 12, met het ken merk dat de cijfertoetsen als rij boven de lettertoetsen zijn aangebracht.

14. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat afzonderlijke tekentoetsen aanwezig 30 zijn.

15. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat een of meer wisseltoetsen aanwezig zijn die voor de letters de kapitalen doen vormen.

16. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met 35 het kenmerk dat het klinkerblok een aantal klinkers 87 0 1 llh •V 9 - 21 - tweemaal en een aantal driemaal bevat.

17. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat een keuzetoets (AUTO-CAPS) aanwezig is voor het in- en uitschakelen van de opwekking van de kapi- 5 tale vorm van de letters na de zinsafsluitende interpunctietekens .

18. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat een keuzetoets (AUTQ-SPACE) aanwezig is voor het in- en uitschakelen van de plaatsing van een spatie voor en/of na de interpunctie- en andere tekens.

19. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de , . : ; op aan elkaar grenzende toetsen aan het einde van het eindmedeklinkerblok zijn geplaatst.

20. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, 15 met het kenmerk dat de toetsen schuin verlopende zijvlakken hebben, maar de toetsen die bestemd zijn om met naburige toetsen in meervoudige posities te worden aangeslagen, rechte zijvlakken hebben aan de zijde(n) die gekeerd is (zijn) naar de betreffende naburige toets(en).

21. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat een inrichting aanwezig is die aan elke toets een specifieke code toevoegt, alsmede een inrichting die de codestring van die codes van alle (in hoofdzaak) gelijktijdig aangeslagen toetsen rangschikt tot een karakterstring.

22. Toetsenbord volgens conclusie 21,met het ken merk dat de inrichting bij aanwezigheid in een codestring van de code die behoort bij een verdubbelingstoets de in die codestring aanwezige code voor de klinker verdubbelt, en bij aanwezigheid van twee of drie klinkers de codes opwekt voor een 30 andere lettercombinatie.

23. Toetsenbord volgens conclusie 21 of 22, met het kenmerk dat bij gelijktijdige aanwezigheid in een zelfde codestring van de codes van enkele bepaalde toetsen, die 35 codes worden vervangen door één of meer codes die overeenkomen met een niet op het toetsenbord aanwezige letter of met een * •T - 22 - » lettercombinatie.

24. Toetsenbord volgens een der voorgaande conclusies, waarbij naast de tekstinvoersectie een sectie met cursor- en schermbesturingstoetsen alsmede een numerieke sectie aanwezig 5 zijn, met het kenmerk dat een aantal toetsen is aangebracht voor combinatie van de tekstinvoersectie en de numerieke sectie, alsmede een ENTER-toets bij de numerieke sectie.

25. Toetsenbord, al of niet uitgevoerd zoals omschreven in 10 een of meer der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat de toetsen verdeeld zijn over tenminste 5 rijen, zodanig dat als hoofdregel voor de indeling de toetsen in de derde rij de letters bevatten die - in de taal waarvoor het toetsenbord geoptimaliseerd is - het meest frequent voorko-15 men, de tweede en de vierde rij de minder frequent voorkomende letters, en de eerste en de vijfde rij letters die het minst frequent voorkomen.

26. Toetsenbord volgens conclusie 25,met het kenmerk dat verder de medeklinkers die - wederom in de taal 20 waarvoor het toetsenbord geoptimaliseerd is - wanneer ze samen met andere medeklinkers voorkomen, het meest frequent juist vóór en na de klinkers staan, in een speciale positie ten opzichte van de klinkertoetsen zijn geplaatst. ü 7 0 1 s? 1 £ * v F ;j j ,