NL8503260A

NL8503260A - Weefsel-verzachtend reinigingsmengsel.

Info

Publication number: NL8503260A
Application number: NL8503260A
Authority: NL
Original assignee: Colgate Palmolive Co
Priority date: 1984-11-26
Filing date: 1985-11-26
Publication date: 1986-06-16
Also published as: SE462563B; MX164716B; US4582615A; CA1254002A; IT1206533B; BR8505902A; NZ214251A; NO166136B; FI854647A0; CH666902A5; IN171019B; SE8505434L; GB2167460B; AU578985B2; SE8505434D0; DE3541410A1; PT81535B; FI854647A; BE903714A; GB2167460A

Description

VO 7509

Weefsel-verzachtend reinigingsmengsel.

De uitvinding heeft betrekking op het agglomereren van deeltjes fijnverdeeld weefsel verzachtend bentoniet en natriumsulfaat. Meer in het bijzonder heeft zij betrekking op zodanige agglomeraten waarin de hoeveelheid natriumsulfaat ondergeschikt is. Zo ligt de verhouding 5 van bentoniet tot natriumsulfaat, waarvan beide voor het agglomereren in fijnverdeelde vorm zijn in het gebied van 2:1 tot 10:1, bij voorkeur 3:1 tot 5:1.

Op het gebied van de synthetische organische reinigingsmengsels wordt erkend dat bepaalde smectiet kleien, zoals bentoniet, weefsel ver-10 zachtende eigenschappen vertonen, wanneer zij worden opgenomen in of toegepast met synthetische organische reinigingsmengsels, die een builder bevatten. Dergelijke kleien heeft men gemengd met reinigings-mengselcomponenten in de zeepmenger en heeft men door verstuiving gedroogd met zodanige componenten ter bereiding van door verstuiving 15 gedroogde weefsel verzachtende deeltjesvormige reinigingsmiddelen.

In plaats van het door verstuiving drogen van de weefselverzachtende klei tezamen met de andere bestanddelen van het reinigingsmengsel heeft men soms de voorkeur gegeven aan het agglomereren van de klei, vaak met behulp van een bindmiddel, zoals natriumsilicaat, in waterige 20 oplossing, ter bereiding van agglomeraten van ongeveer dezelfde grootte als door verstuiving gedroogde reinigingsmengselkorrels, zodat de agglomeraten kunnen worden gemengd met de door verstuiving gedroogde reinigingsmiddelkorrels ter bereiding van deeltjesvormige weefselverzachtende reinigingsmengsels.

25 Natriumsulfaat is een bekend bestanddeel van vele reinigingsmeng sels, soms omdat het aanwezig is als een bijprodukt van neutraliseren van zure reinigingsmiddelmengsels die zwavelzuur bevatten. In andere gevallen is het aanwezig als een vulstof. Echter is natriumsulfaat geen weefselverzachter en men heeft het niet in reinigingsmengsels opgenomen 30 voor een zodanig doel.In Amerikaans octrooischrift 3.966.629 werd het genoemd tezamen met vele andere natrium- en kaliumzouten als een mogelijke drager voor kleien, zoals bentoniet toe te passen als weefsel-verzachters in reinigingsmiddelen, maar de gewichtsverhouding van de drager bij zodanige toepassing was groter dan die voor het bentoniet *' Λ -sr V» • t ·< * -2- en zou daarom niet geschikt zijn in de mengsels van aanvrager.

Overeenkomstig de onderhavige uitvinding omvat een weefsel verzachtend bentoniet-natriumsulfaat-agglomeraat agglomeraatdeeltjes met grootten in het gebied van zeven no's 10-140 van de U.S. zeefreeksen, 5 dat agglomeraten van mengsels van fijnverdeeld bentoniet en natriumsul-faat zijn, waarbij ten minste een grootste gewichtshoeveelheid van zowel de bentoniet-als natriumsulfaatdeeltj es kleiner is dan een grote no.100 zeef, de hoeveelheden bentoniet en natriumsulfaat liggen in het gebied van 1 gew.dl natriumsulfaat tot 2-10 gew.dln bentoniet, de 10 bentoniet- en natrumsulfaatdeeltjes in de agglomeraatdeeltjes bijeen worden gehouden door gehydrateerd bentoniet en gehydrateerd natriura-sulfaat aan de oppervlakken van de deeltjes en de agglomeraatdeeltjes een vochtgehalte in het gebied van 6-16 gew.% bezitten. Ook vallen onder de uitvinding weefselverzachtende deeltjesvormige reinigingsmengsels 15 waarin zodanige agglomeraten zijn opgenomen, een werkwijze voor de bereiding van de agglomeraten en werkwijze voor toepassing daarvan voor het verzachten van te wassen weefsels.

De gebruikte bentoniet is een colloidale klei (aluminiumsilicaat), die montmorilloniet bevat. Montmorilloniet is een gehydrateerd aluminium-20 silicaat waarin ongeveer 1/6 van de aluminiumatomen kan zijn vervangen door magnesiumatomen en waarmede wisselende hoeveelheden natrium,kalium, calcium, magnesium en andere metalen, alsmede waterstof, losjes kunnen zijn gecombineerd. Het type bentonietklei dat het geschiktst is voor het bereiden van de uitgevonden geagglomereerde deeltjes is die welke 25 bekend is als natriumbentoniet (of Wyoming of bentoniet uit het W esten), dat normaliter een licht tot roomkleurig onvoelbaar fijn poeder is, dat in water een colloidale suspensie vormt, die sterk thixotrope eigenschappen bezit. In water zal het zwelvermogen van de klei vaak liggen in het gebied 3 tot 15 ml/g, bij voorkeur 7 tot 15 ml/g, en zijn viscositeit 30 bij een 6%'s concentratie in water, zal vaak liggen in het gebied van 3 tot 30 centipoise , bij voorkeur 8 tot 30 centipoise. Geprefereerde zwellende bentonieten van dit type worden verkocht onder het handelsmerk Mineral Colloid, als industriële bentonieten door Benton Clay Company, aangesloten bij Georgia Kaolin Co. Deze materialen die dezelfde 35 zijn als die welke vroeger werden verkocht onder het handelsmerk THIXO-JEL selectief ontgonnen en voorbehandelde bentonieten, en die -3- * -1 welke als het meest geschikt worden beschouwd zijn beschikbaar als Mineral Colloid no’s 101, enz., corresponderend met THIXO-JEL's No's 1,2,3 en 4. Dergelijke materialen bezitten pH-waarden (6% concentratie in water) in het gebied van 8 tot 9,4, maximale vrije vochtgehalten van 5 ongeveer 8% en soortelijke gewichten van ongeveer 2,6 en voor de ver-poederde kwaliteiten ten minste ongeveer 85% (en bij voorkeur 100%) een 200 mesh ü.S. zeefreeksen passerend. Meer bij voorkeur is het bentoniet één, waarin in hoofdzaak al de deeltjes (meer dan 90%, en bij voorkeur meer dan 95%) gaan door een no.325 zeef en liefst 10 passeren alle deeltjes een zodanige zeef. Voorbehandelde bentoniet uit het Westen of Wyoming bentoniet is geprefereerd als een component van de onderhavige mengsels maar andere bentonieten zijn ook bruikbaar, in het bijzonder als zij slechts een ondergeschikte hoeveelheid van het toegepaste bentoniet vormen.

15 Ofschoon het gewenst is het maximale vrije vochtgehalte alg ver meld te beperken dient het toegepaste bentoniet voldoende vrij vocht te bevatten, waarvan het meeste geacht wordt aanwezig te zijn tussen naast elkaar liggende plaatjes van het bentoniet, om snel uiteenvallen van de bentonietsulfaatagglomeraat te bevorderen wanneer dergelijke 20 deeltjes of reinigingsmengsels die hen bevatten in aanraking worden gebracht met water, zoals waswater.Gevonden is dat tenminste ongeveer 2%, bij voorkeur 3% ten minste ongeveer 4% of meer water aanwezig dient te zijn in het aanvankelijke bentoniet, voordat dit wordt geagglome-reerd, en een dergelijke hoeveelheid dient ook aanwezig te zijn na 25 enige droogbehandeling. Te sterk drogen tot het punt waar het bentoniet zijn "intern" vocht|verliest kan de bruikbaarheid van de onderhavige mengsels verminderen, klaarblijkelijk omdat wanneer het vochtgehalte van het bentoniet te laag is het bentoniet wasgoed niet bevredigend verzacht door zich uit het waswater er op af te zetten. Wanneer het 30 bentoniet een bevredigend vochtgehalte heeft en aldus werkzaam is bij de onderhavige uitvinding kan het een werkzaam uitwisselbaar calciumoxyde percentage in het gebied van ongeveer 1 tot 1,8 bezitten; md^betrekking tot magnesiumoxyde zal een dergelijk percentage vaak liggen in het gebied van 0,04 tot 0,41. Een typische 35 chemische analyse van een dergelijk materiaal is van 64,8 tot 73,0% SiC^, 14 tot 18% Al2°3' 1/6 tot 2,7% MgO, 1,3 tot 3,1% CaO, 2,3 tot 3,4%

Fe^^, 0,8 tot 2,8 | Na20 en 0,4 tot 7,0% ï^O.

-4- * *

In plaats van het THIXO-JEL of Mineral Colloid bentonieten toe te passen kan men ook gelijkwaardige concurrerende produkten gebruiken zoals die verkocht door American Colloid Company Industrial Division, als General Purpose Bentonite Powder, 325 mesh, dat een minimum van 5 95% daarvan kleiner dan 325 mesh of 44 ^urn in diameter(natte deeltjesgrootte ) en een minimum van 96% fijner dan 200 mesh of 74 ^um in diameter (droge deeltjesgrootte) bezit. Een dergelijk waterbevattend aluminiumsilicaat bestaat in hoofdzaak uit montmorilloniet (90% minimum), met kleinere hoeveelheden van \eldspaat, biotiet en seleniet. Een 10 typische analyse, op een "watervrije" basis, is 63,0% silica, 21,5% alumina, 3,3% ijzer(m) (als Fe2<D3) , 0,4% ijzer(II) (als FeO) , 2,7% magnesium (als MgO), 2,6% natrium en kalium (als Na20), 0,7% calcium (als CaO), ,5,6% kristalwater (als i^O) en 0,7% sporenelementen.

Ook is geschikt een produkt verkocht door American Colloid Company als 15 AEG-325 mesh natrium-bantoniet.

Ofschoon uit het Westen afkomstige bentonieten geprefereerd zijn is het ook mogelijk synthetische bentonieten te gebruiken, zoals die welke kunnen worden bereid door behandelen van Italiaanse of soortgelijke bentonieten die betrekkelijk geringe hoeveelheden uitwisselbare 20 eenwaardige metalen (natrium en kalium) bevatten met alkalische materialen, zoals natriumcarbonaat, ter verhoging van de calciumionuitwis-selvermogens van dergelijke produkten. Analyse van een Italiaans bento-niet na alkalibehandeling toont aan dat het bevat 66,2% SiO^, 17,9% A1203, 2,80% MgO, 2,43% Na20, 1,26% Fe^, ^15% CaO, 0,14% Ti02 en 25 0,13% K20, op een droge basis. Overwogen wordt dat het Na20-gehalte van het bentoniet ten minste ongeveer 0,5% dient te zijn bij voorkeur ten minste 1% en nog liever ten minste 2% (waarbij de equivalente hoeveelheid van K20 ook in aanmerking is genomen), zodat de klei bevredigend zwellend zal zijn met goede verzachtende en dispergerende eigenschappen 30 in waterige suspensie om de doeleinden van de onderhavige uitvinding tot stand te brengen. Geprefereerde zwellende bentonieten van de beschreven synthetische typen worden verkocht onder de handelsnamen Laviosa en Winkelmann, b.v. Laviosa AGB en Winkelmann G 13.

Het sulfaat, dat tezamen methet bentoniet wordt toegfepast 35 in de agglomeraatdeeltjes om de weefselverzachting door het bentoniet te verhogen, is bij voorkeur watervrij natriumsulfaat, ofschoon ge- · * *. i '"!- ' * * i ' '* -5- hvdrateerd natriumsulfaat ook bruikbaar voor enkele toepassingen kan zijn. Het watervrije natriumsulfaat bezit een groter hydraterend vermogen en daardoor kan een beter, meer veiliger houvast van gehydrateerd natriumsulfaat met bentonietdeeltjes in het gewenste agglomeraat worden 5 verkregen. Het vermogen van het bentoniet met water een gel te vormen bevordert ook het tezamen binden van de componenten in de gewenste agglomeraten, waarbij de gehydrateerde deeltjesoppervlakken de deeltjes tezamenkitten.

Het toegepaste water heeft bij voorkeur geringe hardheid en anorganische zoutgehalten maar gewone stadswateren kunnen worden toegepast. Gewoonlijk zullen de hardheidsgehalten vein dergelijke wateren kleiner zijn dan 300 dpm, als calciumcarbonaat, bij voorkeur kleiner dan 150 dpm als CaCO^ en het water zal worden toegepast als een nevel.

De agglomererende nevel kan ook andere componenten bevatten, in het bijzonder ondergeschikte hoeveelheden van niet-storende j_5 toevoegsels waarvan opname in de bentoniet-sulfaatagglomeraten gewenst kan zijn. Bijvoorbeeld kunnen in enkele gevallen kleurstoffen en/of pigmenten, zoals Polar Brilliant Blue resp. ultramarijn blauw, worden toegepast, opgelost of gedispergeerd in de verstuivings-vloeistof. Andere materialen die soms aanwezig kunnen zijn in de 20 verstoven vloeistof (of gemengd met de poeders) omvatten niet-ionische detergentia, fluorescerende witmakers, reukstoffen, antibacteriele verbindingen, sequestreermiddelen en bindmiddelen.

Als bindmiddelen die soms nuttig kunnen zijn kunnen worden genoemd anorganische bindmiddelen, zoals natriumsilicaat en organische bind-25 middelen, zoals gommen, b.v. natriumalginaat, carrageen, natrium-carboxymethvlcellulose en Johannesbroodgom, gelatine en harsen, zoals polyvinylalcohol en polyvinylacetaat. Het is echter een gewenst en belangrijk kenmerk van de onderhavige uitvinding dat agglomeraten van bevredigende sterkte en gemakkelijke dispergeerbaarheid kunnen 30 worden bereid zonder het gebruik van bindmiddelen met slechts gebruik van water in de agglomererende waternevels, en waarbij de aaneen-hechtlng van de componentpoeders van de agglomeraten geschiedt door de zelfkittende werking van zodanige componenten, die stabiele hydraten en/of gelen vormen bij aanwezigheid van water, zodat de poeders tot 35 agglomeraten worden verenigd en toch snel afgeven in waswater zodat zij onmiddëllijk dispergeren en hun gecombineerde weefselverzachten- -6- c de functie vlot zullen uitoefenen.

Het toegepaste fijnpoederige bentoniet is van deeltjesgrootten kleiner dan no.100 zeef, Ü.S. zeefreeksen, bij voorkeur kleiner dan no. 200 zeef, waarbij nog liever in hoofdzaak alle (meer dan 90%) van de 5 deeltjes ervan een zeef no. 325 passeren, en liefst dat alle zodanige deeltjes door een dergelijke zeef gaan. Gevonden is dat de te agglomere-ren natriumsulfaatdeeltjes een deeltjesgrootte van kleiner dan no. 100 zeef moeten hebben om werkzaam te zijn bij het verbeteren van de verzachtende activiteit van het bentonietdeeltje als het agglomeraat 10 wordt gedispergeerd in een waterig medium dat wordt toegepast om het wasgoed te verzachten (en bij voorkeur ook te wassen). Bij voorkeur zullen de deeltjesgrootten van het natriumsulfaatpoeder kleiner zijn dan no. 200 zeef en idealiter zullen dergelijke deeltjes een zeef no. 325 passeren ( of in hoofdzaak alle ervan een zodanige zeef 15 passeren).

Ofschoon het van belang is voor een werkzame uitvoering van de onderhavige uitvinding dat de bentoniet- en natriumsulfaatdeeltjes zeer fijnverdeeld zijn, als aangegeven, dient te worden ingezien dat een goede verbetering van de verzachting van het weefsel door 20 bentoniet wordt verkregen als de te agglomereren bentoniet- en natriumsulfaatdeeltjes kleiner zijn dan een no. 100 zeef.Zelfs wanneer enkele van die deeltjes groter kunnen zijn dan een no. 100 zeef resulteert de aanwezigheid van een grotere hoeveelheid (per gewicht) van deeltjes die een no. 100 zeef passeren in een significante en 25 opmerkelijke verbetering in het verzachten van de te wassen weefsels. Daarom valt het onder de onderhavige uitvinding fijnverdeeld bentoniet en natriumsulfaat te gebruiken voor elk waarvan een grootste gewichts-hoeveelheid uit deeltjes kleiner dan no. 100 zeef bestaat.

Behalve dat de deeltjesgrootten van de bentoniet- en natrium-30 sulfaatcomponenten van de onderhavige agglomeraten van belang is, is het ook belangrijk dat de hoeveelheid bentoniet en natriumsulfaat binnen een betrekkelijk beperkt traject ligt teneinde de gewenste verbetering in het zachtmakende effect op het wasgoed van het bentoniet te verkrijgen.

Zo zal het agglomeraat bestaan uit 2 tot 10 gew.dln bentoniet op 35 1 gew.dl natriumsulfaat. Bij voorkeur zal een zodanige verhouding -7- φ *flk zijn 3 tot 5 delen op een of liever 7 tot 9 delen bentoniet op 2 delen natriumsulfaat. Nog liever bedraagt de verhouding van bentoniet tot natriumsulfaat ongeveer 4:1. Kleinere hoeveelheden natriumsulfaat dan 1 : 10 zullen de verzachting van het weefsel 5 door bentoniet niet merkbaar verbeteren en wanneer grote hoeveelheden sulfaat dan 1:2 aanwezig zijn zal de verzachtende werking afnemen.

Het agglomeraat zal van een vochtgehalte zijn in het gebied van 6 tot 16 gew.%, bij voorkeur 8 tot 14 gew.%, en liever 10 tot 12 gew.%. Dergelijke vochtgehalten, in het bijzonder het meer geprefereerde, 10 zgn gebleken de componenten van het agglomeraat bevredigend samen te binden, zodat zij niet uiteenvallen bij transport en hanteren en toch er toe bijdraagt dat de agglomeraten gemakkelijk dispergeerbaar zijn in waswater, zodat het volle verzachtende effect van het bentoniet, als verhoogd door het natriumsulfaat, wordt verkregen.

15 De agglomeraatdeeltjesgrootten zijn zodanig, dat de geagglomereer- de deeltjes gemakkelijk uit een reinigingsmiddeldoos of een geschikte fles kunnen worden uitgegoten en niet stuiven.De grootten zijn ook zodanig dat de agglomeraten gemakkelijk uiteenvallen in waterig media maar niet in grootte achteruitgaan gedurende normaal trans-20 port en hanteren. Voorts verdient het voorkeur voor de agglomeraten dat zij deeltjesgrootten bezitten als die van elk door verstuiving gedroogd reinigingsmengsel waarmede zij kunnen worden gemengd om het tot een weefselverzachtend reinigingsmiddelprodukt om te zetten.

De grootten van de agglomeraten die aan deze voorwaarden voldoen 25 zijn die liggend in het gebied van de zeven no. 10-140 van de ÜS zeefreeksen en bij voorkeur ligt het gebied tussen no.30 tot 100.

Het is gewenst dat ook de stortdichtheden van ongeveer dezelfde zijn maar dezelfde stortdichtheden zijn niet vereist en die in het •5 3 0,2 tot 0,9 g/crrr of 0,5 tot 0,9 g/cm gebied zijn gebleken te 30 resulteren in bevredigende niet-sijgerende reinigingsmiddelmengsels warneer gemengd met door verstuiving gedroogde korrels van 0,3 tot 0,5 g/cm^ stortdichtheid wanneer de deeltjesgrootten ongeveer dezelfde zijn.

Ter bereiding van de verbeterde weefselverzachtende agglomeraten 35 van de onderhavige uitvinding wordt een mengsel van bentoniet en V' -8- natriumsulfaatpoeders geagglomereerd door tuimelen in een agglomereer-toestel, zoals een hellende trommel, die kan zijn uitgerust met een aan· tal breekstaven, zodat de deeltjes in continue beweging zijn en een vallend "scherm" vormen waarop de waternevel kan worden gericht.

5 De fijnpoederige deeltjes zijn bij voorkeur van een normale deeltjes-grootteverdeling vóór het agglomereren en de agglomeraten zijn eveneens gewoonlijk van een zodanige normale verdeling binnen hun grootte-gebieden. Na het agglomereren (en soms na het zeven, ook) zullen de deeltjes grootten hebben in het gebied van zeven no. 10 tot 140 10 (US zeefreeksen), ofschoon soms enkele deeltjes met grootten als no.6 en 8 aanwezig kunnen zijn. Een geprefereerd grootte-traject voor de agglomeraten is 10 tot 100, liever 30-100. Nog meer geprefereerde gebieden zijn 40-100 en 40-80.

De agglomererings werkwijze volgens de uitvinding zou gemakke-15 lijk kunnen worden begrepen uj.t de onderhavige beschrijving in samenhang met de tekening, waarin: fig. 1 is een schematische midden-lengtedoorsnede in vertikale projectie van een menger van het roterende trommeltype, met andere toestellen die bij uitvoering van de werkwijze volgens de uit-20 vinding worden toegepast; en fig. 2 is een dwarsdoorsnede van genoemde roterende trommel volgens vlak II-II, tonerdhet verstuiven van water op de tuimelende deeltjes bentoniet en natriumsulfaat.

In fig. 1 wordt een hellende, cilindrische roterende trommel 11 25 met open einden getoond roterend om een as, die een betrekkelijk kleine scherpe hoek met de horizontaal maakt, waarbij de rotatie plaatsvindt in de richting getoond door de pijlen 13 en 15. Trommel 11 rust op rollen 17,19 en 21, die in een zin tegengesteld aan die van de trommel roteren (tegen de wijzers van een klok in, en niet in een richting 30 daarmee, vanaf links gezien), waardoor een rotatie in de aangegeven zin wordt veroorzaakt. Roterende trommel 11 bevat een mengsel 23 van bentoniet en natriumsulfaatpoeders, dat in de trommel wordt geagglomereerd tot weefselverzachtende agglomeraatdeeltjes als gevolg van de verstuiving van water op de deeltjes terwijl het mengsel in beweging 35 is. Gerede geagglomereerde verzachtende deeltjes 25 worden uit φ "φ -9- de trommel 11 verwijderd via vultrechter 27 en worden vervolgens gedroogd tot het gewenste eindvochtgehalte (met inbegrip van te verwijderen hydraatvocht) in een geschikt, niet afgebeeld, droogtoestel. Verstuivingsmondstukken 29,31 en 33 worden toegepast om in hoofd-5 zaak conische waterstralen te vormen aangegeven door no. 35, die botsen op het bewegende mengsel van bentoniet en sulfaatpoeders en agglomereren daarvan bevorderen. In de roterende trommel is het rechter of bovenstrooms gelegen derde of soortgelijk deel een mengzone waarin de bentoniet en sulfaatpoeders droog worden gemengd, het midden-10 deel een verstuivings- en agglomereringszone en het benedenstrooms gelegen derde deel of daaromtrent éen waarin niet wordt verstoven en de bevochtigde deeltjes en agglomeraten worden "afgewerkt tot een betrekkelijk vrij vloeiend produkt en de gewenste vorm en kenmerk van het agglomeraat het gevolg is, ofschoon het vochtgehalte daarvan hoger is 15 dan gewenst, zodat een einddroogbewerking moet worden ondernomen.

Bovenstaande beschrijving heeft hoofdzakelijk betrekking op een roterende trommel, die een geprefereerde uitvoeringsvorm is van het toestel dat bij praktische uitvoering van de uitvinding wordt gebruikt ofschoon andere gelijkwaardige of vervangende middelen 20 eveneens kunnen worden gebruikt.Behoudens de roterende trommel zijn toevoerorganen aanwezig voor de verschillende bestanddelen van het eindprodukt. Zo bevat de voorraadtank 37 water of andere te verstuiven oplossing 39 (te onderscheiden van nevel 35), die wordt gesuppleerd aan de verstuivingsmondstukken 29,31 en 33 via leiding 41.

25 Vulbunker 43 bevat bentonietpoeder 45, dat wordt overgebracht in vultrechter 47 door middel van transportband 49. Evenzo bevat vulbunker 51 natriumsulfaatpoeder 53, dat wordt overgebracht naar vultrechter 47 door transportband 55. De pijlen 57 en 5^1beschrijven de respectieve richtings-bewegingen van zodanige banden aan.

30 In fig. 2 wordt het mengsel 23 in trommel 11 afgebeeld tegen de linkerwand van de trommel omhoog meegevoerd, welke trommel roteert in de zin van pijl 13. Als het mengsel 23 naar beneden valt langs het vlak 61 van de bovenwand daarvan botst waternevel 35, verstoven in conische patronen vanaf mondstuk 29 en andere verborgen 35 mondstukken 31 en 33, op het bewegende mengsel, bevochtigt de oppervlakken van de bentoniet en natriumsulfaatpoederdeeltjes en bevordert agglo-merering van het bentoniet en natriumsulfaat.Aldus komen constant nieuwe -10- < vlakken of "gordijnen" vallende deeltjes in aanraking met de nevels en worden in hoofdzaak gelijkmatige bevochtiging en aanbrengen van de waternevel op de bewegende deeltjes verkregen, wat leidt tot de vorming van een gelijkmatiger en beter geagglome-5 reerd produkt.

In plaats dat de beschreven uit de hellende trommel bestaande agglomerator wordt gebruikt kan deze door andere technische eenheden worden vervangen zoals de O'Brien agglomerator met breekstaven; en verschillende mengers geschikt voor agglomereren, zoals dübbel-mantel-10 of V-mengers, "Day" mengers, "Shugi"-mengers enz. Ook kan de agglo-mereringswerkwijze zowel ladingsgewijs als continu zijn, en kan zij zijn geautomatiseerd. Voor verschillende agglomereringswerkwijzen zullen de poeders die worden geagglomereerd gewoonlijk op ongeveer kamertemperatuur zijn, 10 tot 30°C, maar het water kan ook elke 15 geschikte temperatuur zijn zoals 10° of 20° tot 40° of 50°C, waarbij omgevingstemperatuur vaak wordt geprefereerd. De verblijfstijd in de agglomerator ligt normaliter in het gebied van 10 tot 40 minuten, bij voorkeur 15 tot 30 minuten, maar zij is afhankelijk van de kenmerken van de agglomerator, de toevoerdebieten en snelheden (normali-20 ter 3 tot 40 omw./min). Gewoonlijk wordt het agglomereren gestopt als de gewenste agglomeraatgrootteverdeling is bereikt. s

Nadat de deeltjes van het agglomeraat grootten hebben gekregen groter dan zeven no. 100 en nadat op de bewegende oppervlakken van de deeltjes van 10 tot 25% of 15 tot 20% van het gewicht van zodanige 25 deeltjes water is verstoven, zodat het vochtgehalte van de deeltjes is verhoogd tot 15 tot 35 %, bij voorkeur 22 tot 28% en nog liever ongeveer 25% worden de bevochtigde geagglomereerde deeltjes uit de agglomerator verwijderd en gedroogd, bij voorkeur in een gefluidiseerd-bed-droogtoestel, tot een vochtgehalte in het gebied van 6 tot 16 %, 30 bij voorkeur 8 tot 14% en liever 10 tot 12% en, indien het mengsel van agglomeraten deeltjes bevat buiten het gebied van het 10 tot 140 zeef-traject liggen^ worden de agglomeraten gezeefd of anderszins geklassifi-ceerd zodat zij binnen genoemd traject liggen, bij voorkeur in het 30 tot 100 zeef trajectgebied.

§5 De bereide agglomeraatdeeltjes kunnen elke geschikte stortdichtheid heb- -11- ben, die enigermate afhankelijk zou zijn van de deeltjesgrootteverdeling, maar gewoonlijk zou de stortdichtheid zijn in het gebied van 0,2 tot 0,9 g/cm , liever 0,3 tot 0,5 g/cm . Zelfs wanneer de weefselverzachtende ge-agglomereerde deeltjes een stortdichtheid hebben in het 0,5 tot 0,9 5 g/cm^ traject kunnen zij worden gemengd met door verstuiving gedroogde builder bevattende synthetische organische reinigingsmiddel-korrels vai soortgelijke grootten en stortdichtheden van 0,2 tot 0,6 g/cm^ en zou geen laakbare afscheiding daarvan of sijgeren bij opslag, trans-10 porteren en hanteren plaatsvinden. Aldus zal, wanneer gemengd met zodanige reinigings--middeldeeltjes onder vorming van weefselverzachtende reinigingsmiddelen, het mengseldat wordt verkregen en uit een wasmiddeldoos worden afgeleverd van constante analyse zijn en zou de gewenste verzachting worden verkregen wanneer de doos voor het eerst 15 wordt geopend en wanneer zij nagenoeg leeg is.

De weefselverzachtende bentoniet-sulfaatagglomeraten kunnen worden gebruikt alleen vanwege hun verzachtende werking of zij kunnen worden toegepast tezamen met synthetische reinigingsmiddelen, bij voorkeur synthetisch organische reinigingsmiddelen met builder.

20 De meest geprefereerde toepassing van deze produkten is gemengd met deel-tjesvormige synthetische organische anionische reinigingsmiddelmengsels waarin de bentoniet-sulfaatagglomeraten een weefselverzachtende component verschaffen. Nog steeds valt onder de uitvinding het gebruik van de agglomeraten op andere wijzen voor weefsel-verzachting, zoals het toevoegen van 25 het geagglomereerde produkt aan spoelwater of waswater. Wanneer gemengd met en daardoor opgenomen in een synthetisch organisch reinigings-mengsel is het onderhavige niet-sijgerende verzachtingsmiddel bruikbaar in vereniging met een grote verscheidenheid van synthetische organische reinigingsmiddelprodukten, waaronder die bereid door verstuivings-30 drogen, agglomereren of andere bereidingstechnieken.

De componenten van de geprefereerde door verstuiving gedroogde unieke builder bevattende synthetische organische reinigingsmiddel-korrels bevatten een synthetisch organisch anionisch reinigingsmiddel, of een mengsel van zodanige reinigingsmiddelen, een builder of een meng-35 sel van builders en vocht, ZOu in vele gevallen verschillende toevoegsels aanwezig kunnen zijn. In enkele gevallen kan een vulstof, zoals t » -12.- natriumsulfaat of natriumchloride of een mengsel daarvan in de door verstuiving gedroogde korrels ook aanwezig zijn.

Verschillende anionische reinigingsmiddelen, gewoonlijk als natri-umzouten, kunnen worden toegepast, maar die het meest geprefereerd 5 zijn lineaire hogere alkylbenzeensulfonaten, hogere alkylsulfaten en hogere vetalcoholpolyethoxylaatsulfaten. Bij voorkeur is in het hogere alkylbenzeensulfonaat het hogere alkyl lineair en met 12-15 kool-stofatoraen bij voorbeeld 12 of 13, en is het een natriumzout. Het alkyl-sulfaat is bij voorkeur een hoger vetalkylsulfaat met 10 tot 18 kool-10 stofatomen, bij voorkeur 12 tot 16 koolstofatomen, bijvoorbeeld 12 en wordt ook toegepast als het natriumzout. De hogere alkylethoxameer-sulfaten zullen eveneens 10 of 12 tot 18 koolstofatomen bevatten bijvoorbeeld 12, in het hogere alkyl, dat bij voorkeur een vet-alkyl is en het ethoxygehalte zal normaliter 3 tot 30 ethoxygroepen per 15 mol bedragen, bij voorkeur 3 of 5 tot 20. Weer zijn de natriumzouten geprefereerd. Aldus ziet men dat de alkylgroepen bij voorkeur lineair zijn of vet-hogere alkylgroepen met 10 tot 18 koolstofatomen, het en kation bij voorkeur natrium wanneer een polyethoxyketen aanwezig is bevindt het sulfaat zich aan het eind daarvan. Andere geschikte 20 anionische reinigingsmiddelen van deze sulfonaat_en sulfaatgroep bevatten de hogere alkeensulfonaten en paraffinesulfonaten, b.v. de natriumzouten waarin de alkeen of paraffinegroepen 10-18 koolstofatomen hebben. Specifieke voorbeelden van de geprefereerd^ reinigingsmiddelen zijn natrium lineair dodecylbenzeensulfonaat, natriumtridecylbenzeensulfonaat, 25 natriumtalk alcohol polyethoxy (3 EtO) sulfaat, en natrium gehydrogeneerd talk alcohol sulfaat. Behoudens de vermelde geprefereerde anionische reinigingsmiddelen kunnen andere van deze welbekende groepen eveneens aanwezig zijn, in het bijzonder in slechts ondergeschikte hoeveelheden ten opzichte van de eerder vermelde.Ook kunnen mengsels daarvan worden 30 toegepast en in bepaalde gevallen kunnen dergelijke mengsels superieur zijn ten opzichte van afzonderlijke reinigingsmiddelen. De verschillende anionische reinigingsmiddelen zijn op het gebied welbekend en zijn uitvoerig beschreven op blz. 25 tot 138 van de tekst van Surface Active Agents and Detergents, Vol.II, Schwartz, Perry en Berch; 1958, 35 Interscience Publishers, Inc.

- * J

-13- .. >

Geringe hoeveelheden van vetzuurzepen, bijvoorbeeld natriumzepen van vetzuren met 10-22 koolstofatomen, bij voorkeur 14-18 koolstofatomen b.v. natrium gehydrogeneerd talkvetzure natriumzepen, kunnen worden toegepast, in de zeepmenger of later worden toegevoegd als schuimregelaars 5 als minder · schuim in de wasmachine gewenst is.

Ofschoon anionische reinigingsmiddelen geprefereerd zijn, kunnen verschillende niet-ionische reinigingsmiddelen met bevredigende fysische eigenschappen in plaats van of tezamen met anionische reinigingsmiddelen worden toegepast, waaronder condensatieprodukten van ethyleen-10 oxyde en propyleenoxyde met elkaar en met hydroxyl bevattende basen, zoals nonylfenol en alcoholen van het oxo-type. Echter is het zeer geprefereerd dat wanneer het wordt gebruikt het niet-ionisch reinigingsmiddel een condensatieprodukt is van ethyleenoxyde en hogere vetalcohol. In dergelijke produkten bevat de hogere vetalcohol 10 tot 20 15 koolstofatomen, bij voorkeur 12 tot 16 koolstofatomen, en het niet- ionische reinigingsmiddel bevat ongeveer 3 tot 20 of 30 ethyleenoxydegroe-pen per mol, bij voorkeur 6 tot 12. Het liefst is het niet-ionische reinigingsmiddel er een waarin de hogere vetalcohol ongeveer 12 tot 13 of 15 koolstofatomen bevat en dat 6 tot 7 of 11 mol ethyleenoxyde bevat.

20 Dergelijke reinigingsmiddelen worden bereid door Shell Chemical Company en zijn in de handel onder de handelsnaam Neodol® 23-6.5 en 25.7 Onder hun speciaal aantrekkelijke eigenschappen naast goede detergentie ten opzichte van olievlekken op de te wassen goederen is een betrekkelijk laag smeltpunt dat nog aanzienlijk boven kamertemperatuur ligt, 25 zodat zij op door verstuiving gedroogde basiskorrels kunnen worden verstoven als een vloeistof, die vast wordt.

De toegepaste in water oplosbare builder kan uit een of meerdere van de gebruikelijke materialen bestaan, die als builders zijn gebruikt, of voor dat doel zijn voorgesteld. Deze omvatten anorganische 30 en organische builders en mengsels daarvan. Onder de anorganische builders zijn geprefereerd de verschillende fosfaten, bij voorkeur polyfosfaten, bijvoorbeeld polyfosfaten, zoals natriumtripolyfosfaat. Uiteraard zijn carbonaten, zoals natriumcarbonaat, en silicaten, zoals natriumsilicaat, eveneens geschikte builders en kunnen naar wens afzonderlijk,gemengd 35 of tezamen met bicarbonaten, zoals natriumbicarbonaat worden gebruikt.

Η ** -14-

Andere in water oplosbare builders, die als geschikte toevoegsels worden overwogen omvatten de verschillende andere anorganische en organische fosfaten, boraten, b.v. borax, citraten, gluconaten, NTA en iminodiace-taten. Bij voorkeur zullen de verschillende builders in de vorim van hun 5 alkalimetaalzouten verkeren, hetzij de natrium- of kaliumzouten of een mengsel daarvan, maar de natriumzouten zijn normaliter sterk geprefereerd. In enkele gevallen kunnen in water onoplosbare builders, zoals zeolieten ook aanwezig zijn, b.v. Zeoliet 4A.

Wanneer de bentoniet-sulfaat agglomeraatdeeltjes worden gemengd 10 met door verstuiving gedroogde reinigingsmiddelkorrels, dat bij voorkeur door verstuiving gedroogde builder bevattende synthetische anionische, organische reinigingsmiddelkorrels zijn van de beschreven deeltjesgrootten en stortdichtheid, kunnen de gebruikelijke meng-toestellen zoals Day mengers, worden toegepast en normaliter slechts enkele minuten 15 nodig om het agglomeraat dat een ondergeschikte hoeveelheid van het eind-mengsel uitmaakt, bevredigend te dispergeren.Het gerede weefselverzach-tende uit deeltjes bestaande reinigingsmiddelmengsel dat zal worden bereid zou van 5 tot 25% synthetisch organisch reinigingsmiddel,bij voorkeur • geheel anionisch 'reinigingsmiddel, 20 tot 60% van een anorganische 20 builder of builders voor het reinigingsmiddel, 5 tot 40% in water oplosbaar anorganisch vulzout, dat normaliter het stromingsvermogen van het mengsel verbetert, 4 tot 18% vocht, grotendeels aanwezig als hydratatie-water van het sulfaat, bentoniet, builders en eventueel aanwezige vulstof en 0 tot 5% toevoegsel of toevoegsels, bevatten, waarbij de meeste vaa dergelijke componenten bij voorkeur verkeren in een eenheid door 6 3 verstuiving gedroogde korrelvorm. Weefselverzachtend bentoniet-natrium-sulfaat agglomeraat zou de rest van het mengsel uitmaken, normaliter 5 tot 30% daarvan. Een dergelijk agglomeraat zou bestaan uit 2 tot 10 of 3 tot 5 dln bentoniet, 1 dl natriumsulfaat en 6 tot 16% vocht en zal deel-30 tjesgrootten hebben variërend van zeven no's 10 tot 140. De bentoniet en sulfaatpoeders die worden geagglomereerd zullen grotere hoeveelheden daarvan hebben die een no.100 zeef(minder dan no.100 zeefgrootte) passeert.

Bij de geprefereerde uitvoeringsvormen van de weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsels zou het synthetische anionische organische 35 reinigingsmiddel een natrium lineair hoger alkyl benzeensulfonaat zijn -15- *. » of mengsel daarvan, de anorganische builder of builders zullen worden gekozen uit de groep bestaande uit natriumtripolyfosfaat, natriumsilicaat, natriumcarbonaat en mengsels daarvan, en toevoegsels zullen worden gekozen uit de groep bestaande uit natriumcarboxymethylcellulose, 5 enzymen, kleurmiddelen, reukstoffen, optische witmakers en mengsels daarvan, het agglomeraat zal een deeltjesgrootte hebben in het gebied van zeven no. 30 tot 100, met de grootste hoeveelheden van elk van de fijnverdeelde bentoniet en natriumsulfaatcomponenten met deeltjesgrootten kleiner dan no. 200 zeef, met een vochtgehalte in het gebied van 10 8 tot 14% en met hoeveelheden bentoniet een natriumsulfaat in het gebied van 2 dln natriumsulfaat tot 7 tot 9 dln bentoniet. In dergelijke geprefereerde uitvoeringsvormen zal de hoeveelheid natrium lineair hoger alkylbenzeensulfonaat in het gebied van 10 tot 20% liggen,de hoeveelheid anorganische builders in het gebied van 30 tot 50%, de hoeveelheid 15 in water onoplosbare anorganisch vulzout in het gebied van 5 tot 30%, de hoeveelheid toevoegsels in het gebied van 0,5 tot 5% en de hoeveelheid weefselverzachtend agglomeraat in het gebied van 10 tot 25%.

Ook kunnen de stortdichtheden van het produkt en het component agglomeraat en door verstuiven gedroogde korrels zijn in het 0,3 tot 0,5 g/crn^ gebied. Volgens een meer geprefereerde uitvoeringsvorm 20 van de uitvinding is het synthetisch anianisch organisch reinigingsmiddel natrium lineair dodecylbenzeensulfonaat, natrium lineair tridecyl-benzeensulfonaat of mengsels daarvan, het vulzout natriumsulfaat, de builders natriumtripolyfosfaat, natriumsilicaat en natriumcarbonaat, het agglomeraat met een vochtgehalte van 10 tot 12%, bereid uit bentoniet 25 met deeltjesgrootte van ongeveer zeef no. 325 of kleiner en natriumsulfaat met deeltjesgrootten zodanig dat het grootste deel daarvan kleiner is dan zeef no. 200. De hoeveelheid bentoniet tot natriumsulfaat in het agglomeraat zal ongeveer 4 : 1 bedragen en hèt agglomeraat en door verstuiving gedroogde korrels (steeds vormen door verstuiving 30 gedroogde korrels de rest van het mengsel) zullen een stortdichtheid van ongeveer 0,4 g/cm^. In deze meer geprefereerde uitvoeringsvorm van het weefsel verzachtend reinigingsmiddelmengsel zullen de hoeveelheden synthetisch anionisch organisch reinigingsmiddel, natriumtripolyfosfaat, natriumsilicaat (Na20:Si02 =1:2:4) , natriumcarbonaat, natrium-35 sulfaat vulstof en agglomeraat zijn 10 tot 20%, 20 tot 30%, 5 tot 12%, -16- * ** 5 tot 15%, 5 tot 25% resp. 10 tot 20%.

Als het weefsel verzachtend reinigingsmiddelmengsel volgens de uitvinding wordt toegepast om wasgoed te wassen kan het op de gebruikelijke wijze worden toegepast voor dergelijke produkten bij de (. gebruikelijke con^centraties, temperaturen en wasomstandigheden. Zo is het bruikbaar, bij wassen met zowel heet als koud water, het wassen in de machine en het wassen met de hand en het gewassen wasgoed kan in een automatische wasdroger worden gedroogd of op een waslijn. In al die gevallen en wanneer het agglomeraat wordt toegepast afzonderlijk van een weefselverzachtend reinigingsmiddelmengsel of gecombineerd daarmee zal de hoeveelheid toegepast agglomeraat een weefselverzachtende hoeveelheid zijn en als een reinigingsmiddelmengsel aanwezig is (gescheiden of gemengd met het agglomeraat) wordt een reinigende hoeveelheid toegepast. Het reinigingsmiddelmengsel, dat het agglomeraat ^ bevat is sterker werkzaam als verzachter van gewassen wasgoed, in het bijzonder katoenen goederen, dan hetzelfde mengsel dat een overeenkomstige gewichts hoeveelheid bentoniet alleen (zonder natriumsulfaat), al dan niet geagglomereerd bevat. Echter worden de meest significante verbeteringen in de weefselverzachtende effecten opgemerkt wanneer het wasgoed met de hand wordt gewassen en aan de lijn wordt gedroogd na het spoelen.

2Q Soortgelijke resultaten worden verkregen wanneer de component door verstuiving gedroogd reinigingsmiddelkorrels en bentoniet-sulfaat-agglomeraat tezamen aan waswater worden toegevoegd of wanneer het wassen wordt uitgevoerd met de reinigingsmiddelmengselkorrels en de geagglomereerde bentoniet-sulfaat weefselverzachter wordt toe-gevoegd aan het spoelwater.

Toch is het geschiktheidshalve het meest geprefereerd het weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsel volgens de uitvinding te gebruiken.

Voor wassen in de machine zal de concentratie van de 20 weefselverzachtende bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat component van het weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsel normaliter liggen in het gebied van 0,01 tot 0,05% in het waswater, bij voorkeur 0,01 tot 0,03% daarvan,terwijl de rest van het mengsel 0,04 tot 0,20, bij voorkeur 0,04 tot 0,12% bedraagt. Bij voorkeur zal het percentage weefselverzachtend 35 reinigingsmiddelmengsel 0,05 tot 0,15 of 0,25% bedragen.

ί* .e -17-

Als het wasgoed met de hand wordt gewassen zijn de concentraties van de mengsels veel hoger, soms zo hoog als 1 of 2% waarbij het percentage agglomeraat tot 0,1 tot 0,4% bedraagt. Uit economische overwegingen is het echter gewenst de concentratie van het weefselverzachtend 5 reinigingsmiddelmengsel in het 0,05 tot 0,25% gebied te handhaven, waarbij het agglomeraat 0,01 tot 0,03 of 0,05% bedraagt.

Ofschoon de temperaturen van het waswater ruim kunnen variëren zou de watertemperatuur gewoonlijk in het gebied van 10 tot 60°C liggen en vaak 20 tot 45°C. Echter kunnen als in Europese waspraktijken, 10 hogere temperaturen naar boven tot ongeveer 90°C ook worden toegepast.

Wastijden kunnen variëren van 5 minuten tot 45 minuten en het waswater is bij voorkeur van beperkte hardheid, normaliter niet groter dan 150 dpm als calciumcarbonaat. De toegepaste automatische wasmachines kunnen van het aan de voorzijde of aan de bovenzijde te laden con-15 structie zijn.

Onderstaande voorbeelden illustreren de uitvinding maar beperken deze niet. Tenzij anders aangegeven zijn alle delen gewichtsdelen en alle temperaturen °C.

Voorbeeld I

20 4 gew.dln fijnverdeeld natriumbentonietpoeder met deeltjesgrootten die een zeef no. 325 (ü.S. zeefreeksen) passeren worden gemengd met 1 gew.dl fijnverdeeld natriumsulfaat (watervrij), en het mengsel wordt geagglomereerd in een agglomereringstoestel zoals dat afgebeeld in de tekening (of een gelijkwaardige toestel), waarbij het agglomereren 25 tot stand komt door verstuiven van een fijnverdeelde waternevel op de bewegende oppervlakken van de mengpoeders, terwijl het mengen wordt voortgezet. De toegepaste hoeveelheid water bedraagt 22,5%,gebaseerd op het eindgewicht van de uit de roterende trommel afgevoerde geagglo-mereerde deeltjes en omdat het bentoniet oorspronkelijk enig vocht 30 bevat bezitten de verwijderde vochticp geagglomereerde deeltjes een vochtgehalte van 25%. Een dergelijk vochtgehalte kan worden verwijderd door verhitten op 105°C gedurende 5 minuten en omvat hydraat en gelvocht.

De verwerkingstijd voor het agglomereren kan worden gewijzigd afhankelijk van het speciaal toegepaste agglomereringstoestel, de uitgangsma-35 terialen, de verstuivingskarakteristieken en snelheid van het -18- 4 ** agglomereringstoestel, maar zal normaliter ongeveer 15 tot 30 minuten bedragen, welke tijd een conditionerend tuimelen van het vochtige agglomeraat nadat het water op de tuimelende poeders is verstoven veroorlooft. De verwijderde geagglomereerde deeltjes met deeltjesgrootten in hoofd-5 zaak alle in het gebied van 10 - 140 zeef (US zeefreeksen) worden dan gedroogd in een droogtoestel met gefluidiseerd bed, waardoor hete lucht wordt geblazen bij een verhoogde temperatuur (normaliter van 50 tot 90°C voor een laboratoriumdroger en 250 tot 550°C voor een technisch of fabrieksdroogtoestel). Het gebruik van het droogtoestel 10 met gefluidiseerd bed, dat de deeltjes gedurende het drogen in beweging houdt, voorkomt ongewenste hechten van de deeltjes aan elkaar onder handhaving van hun hoofdzakelijke bolvorm, die gewenst is voor vrij vloeien en bevordert doelmatig en snel drogen, wat in slechts 5 tot 20 minuten (verwerkingstijd) in beslag kan nemen. Het drogen wordt voort-15 gezet totdat het vochtgehalte van de agglomeraatdeeltjes ongeveer 11% bedraagt, waarna alle deeltjes die in grootte buiten het gebied van de zeven no. 30-100 vallen worden verwijderd(gewoonlijk een ondergeschikte· hoeveelheid). Het verkregen 30-100 zeefprodukt wordt verzameld en wordt beproefd voor verschillende belangrijke eindgebruikseigenschappen.

20 Wanneer toegevoegd aan water, zoals waswater dispergeren de agglomeraten snel, waarbij alle bevredigend dispergeren in een periode van 2 minuten. Dit is van belang omdat deeltjes die langzaam dispergeren kunnen worden vastgehouden in het wasgoed en witte strepen daarop achterlaten, wat speciaal ongewenst is als het wasgoed donkergekleurd is.

25 Ook gaat langzaam dispergeren vaak gepaard met een slechte zachtmakende werking.De deeltjes worden beproefd op sterkte en blijken bevredigend daar zij vergelijkbaar zijn met door verstuiving gedroogde reinigingsmiddeldeeltjes in hun bestandheid tegen samendrukken en het daaruit voortvloeiend verpoederen. Wanneer toegepast in een normale 30 concentratie in waswater (0,03%) met een "heavy duty" wasmiddel van het anionische type (natrium lineair hoger alkylbenzeensulfonaat) wordt een bevredigende verzachting van met de machine gewassen katoenen wasgoed verkregen. Een dergelijk verzachtend vermogen kan een beoordelingsgetal van 8 worden toegekend op een schaal van 10, 35 wat als aanvaardbaar voor een handelsprodukt wordt beschouwd.

? κ -19-

Wanneer het beschreven agglomeraat wordt vergeleken met geagglomereerd bentoniet bereid door het agglomereren van hetzelfde type bentoniet-poeder (American Colloid Company AEG-325 mesh, natriumbentoniet door middel van een verdunde natriumsilicaatoplossing, is het verzachtend 5 vermogen van het produkt bij de beschreven proef significant minder dan dat met het agglomeraat volgens de uitvinding als dezelfde hoeveelheden worden toegepast onder dezelfde omstandigheden.Evenzo is gevonden, dat men weefselverzachting kan verkrijgen met het onderhavige bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat, die gelijkwaardig is 10 aan die van een afgemeten hoeveelheid geagglomereerd bentoniet wanneer aanzienlijk minder (vaak 20% of minder) van het bentoniet-sulfaat agglomeraat wordt gebruikt. Een dergelijke verbetering is onverwacht en heeft voordelen omdat behoudens dat op het bentoniet-gehalte nodig voor geschikt verzachten wordt bespaard zij een verminde-15 ring van onoplosbaar materiaal in het waswater veroorlooft en de mogelijkheid dat donker gekleurd wasgoed op ongewenste wijze lichter van kleur wordt ,verkleint. Voorts resulteert het gebruik van geagglomereerd bentoniet (zonder de aanwezigheid van enig fijnverdeeld natriumsulfaat in dergelijk agglomeraat) met een synthetisch organisch reinigingsmid-20 delmengsel voor wassen met de hand van wasgoed in een onbevredigende verzachting bij de redelijke bentonietconcentraties maar een goede verzachting wordt verkregen met dezelfde concentraties van de onderhavige agglomeraten in het waswater.

Een verwerkingsvoordeel voor het onderhavige agglomeraat 25 ligt in de recirculeerbaarheid van deeltjes die grootten hebben buiten de specificaties. Dergelijke deeltjes bevatten geen bindmiddel en kunnen derhalve worden gerecirculeerd zonder dat enig bindmiddelgehalte wordt verhoogd zodat dit boven de voorgeschreven hoeveelheid bindmiddel in het produkt ligt.

4 V

-20-

Voorbeeld II

Component gew. %

Lineair natriumdodecylbenzeensulfonaat 17,0

Natriumtripolyfosfaat 24.0 5 Natriumsilicaat (Na20:Si02 =1.2.4) 10,0

Natriumcarbonaat, watervrij 10,0

Natriumcarboxymethylcellulose 0,5

Proteolytisch enzympoeder 0,5

Optische witmaker 0,2 10 Natriumsulfaat (vulstof) 7,8

Vocht 10,0 4:1 Bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat 20,0 (11% vochtgehalte, op agglomeraat als basis) _ 100,0

Een door verstuiving gedroogd builder bevattend synthetisch 15 anionisch organisch reinigingsmiddelmengsel met bovenstaande samenstelling (zonder het agglomeraat) wordt bereid volgens een gebruikelijk verstuivingsdrogingsprocede en bezit deeltjesgrootten in het gebied van zeefnummers 30 tot 100 (Ü.S. zeef reeksen) , een vochtgehalte van 12,5% en een stortdichtheid vanc<t),4 g/cm3. De 4:1 (gewichtverhouding) 20 bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat geschiedt volgens de werkwijze beschreven in voorbeeld I. De beide produkten worden tezamen gemengd in een normale menger, zoals een Day menger, of dubbelmantelmenger en omdat zij ongeveer dezelfde deeltjesgrootteverdeling bezitten en dicht bij elkaar liggende stortdichtheden, mengen zij aich onder vorming 25 van een in hoofdzaak homogeen deeltjesvormig weefselverzachtend reinigingsmiddelmengsel dat 20% van de bentoniet-natriumsulfaat agglome-raatdeeltjes bevat. Een dergelijk mengsel zakt niet uit gedurende transport, opslag en verbruik en deze niet-uitzakkende karakteristieken kunnen worden geverifieerd door schud-beproevingen van dozen 30 ervan en het analyseren van monsters uit dozen die van verschillende plaatsen afkomstig zijn.

Katoenen badstof handdoeken worden gewassen in een wasmachine er * -21- van het type voor de hu.ishou.dwas bij een concentratie van het weefsel verzachtende reiniginq^middelmengsel van 0,15% in stadswater van ongeveer 100 dm gemengd calcium (3 dln) en magnesium (2 dln) hardheid als CaCO^, bij een temperatuur van 25°C, onder toepassing van een wascyclus 5 van ongeveer 45 minuten met inbegrip van het spoelen. De handdoeken worden aan de lijn gedroogd en na het drogen op zachtheid beoordeeld door een panel van ervaren beoordelaars (van weefselzachtheid). Het panel bevond dat de handdoeken bevredigend zacht waren (gelijkwaardig aan een zachtheidswaarderingsgetal van 8 op een schaal van 10). Werd echter ig een grover natriumsulfaatpoeder toegepast, waarvan er slechts een ondergeschikt deel deeltjesgrootten kleiner dan zeef no.100 bezat ter bereiding van een bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat met dezelfde samenstelling volgens de werkwijze volgens voorbeeld I en werd een dergelijk agglomeraat opgenomen in een weefselverzachtend reini-15 gingsmiddelmengsel van dezelfde samenstelling als dat eerder vermeld in dit voorbeeld, dan was het verkregen produkt niet bevredigend om als weefselverzachtend wasgoedreinigingsmiddelmengsel te kunnen worden gebruikt. Bij vergelijkende proeven bevond het panel van beoordelaars een dergelijk produkt als belangrijk minder dan dat waarin het agglome-20 raat op basis van het fijner verdeelde natriumsulfaat was opgenomen.

Het aanvaardbare fijne natriumsulfaatpoeder bevat 81 gew.% natriumsulfaatpoeder dat een no.100 zeef passeert en 55 gew.% van een zodanig poeder dat een zeef no. 200 passeert, terwijl daarentegen het grovere natriumsulfaat slechts 28 gew.% poeder bevat dat een zeef no. 100 passeert. Bij 25 een andere zodanige proef waarin het agglomeraat is bereid met natriumsulfaat waarvan 60% een zeef no. 100 passeert, is het verzachtend effect van het weefselverzachtend reinigingsmiddelmengsel bereid met een zodanig agglomeraat ook superieur aan dat waarin het agglomeraat is op basis van het beschreven "grove" natriumsulfaat. De overweging is 30 dat de beste resultaten worden verkregen als al het natriumsulfaat een no. 200 zeef passeert en het wordt ook als nuttig beschouwd, ofschoon niet als goed, dat alle sulfaat een zeef no. 100 passeert.

Wanneer in de bovenbeschreven proeven de beschreven bentoniet-natriumsulfaat agglomeraten worden vervangen door een alleen uit bentoniet . * * 35 bestaand agglomeraat vindt verzachting plaats als geevalueerd door het panel, maar deze zijn beslist minder dan de resultaten verkregen wanneer -22- agglomeraten en weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsels die onder de uitvinding vallen worden beproefd.

Voorbeeld III

Component Samenstellingen en gew.% componenten

ABC D

5 Natrium lineair dodecyl- benzeensulfonaat 14 14 14 14

Natrium tripolyfosfaat 26 26 26 26

Natriumsilicaat 999 9 (Na20:Si02 = 1:2:4) 10 Natriumcarbonaat 555 5 (watervrij)

Natriumcarboxymethyl- 0,5 0,5 0,5 0,5 cellulose

Optische witmaker 0,4 0,4 0,4 0,4 15 4:1 Bentoniet-fijn natrium- 12 12 - sulfaat agglomeraat (grootste hoeveelheid sulfaat dat zeef no.

200 passeert)

Bentoniet (alleen ) 12 - 20 agglomeraat (verdunde waterig natriumsilicaat bindmiddel)

Vocht 10 10 10 10

Natriumsulfaat 23,1 25,1 23,1 35,1 (vulstof) ____ 100,0 100,0 100,0 100,0 ’ - 25 Weefselverzachtende deeltjesvormige reinigingsmiddelmengsels

met bovenstaande samenstellingen worden bereid volgens de werkwijze als beschreven in voorbeeld II. Gebruikmakend van de beoordelingsproef beschreven in dat voorbeeld met enkele wijzigingen, werden verschillende katoenen badstofhanddoeken gewassen in verschillende waswateren bij 38°C

i * -23- die 0,25% van elk der bovenvermelde reinigingsmiddelmengsels (waarvan drie weefselverzachtende componenten bevatten) bevatten. Een volledige belading van wasgoed (ongeveer 3,5 kg) wordt steeds gebruikt en de toegepaste wasmachine is een standaard huishoudwasmachine die aan de boven-5 zijde wordt beladen. De gewassen en gespoelde wasgoedladingen worden aan de lijn gedroogd en na het drogen beoordeeld op zachtheid door het panel van beoordelaars. Het panel waardeerde mengsel A qua verzachting beter dan mengsel B, dat ongeveer gelijkwaardig werd beoordeeld met betrekking tot het zachtmakend effect als mengsel C, dat veel beter 10 was qua zachtmaken dan mengsel D. Uit deze proeven blijkt dat de aanwezigheid van het fijnverdeelde natriumsulfaat in de agglomeraten van de mengsels A en B die mengsels tot krachtiger weefselverzachters makén dan mengsel C, dat ongeveer 50% meer zachtmakend middel (bentoniet) bevat dan mengsel B en ongeveer 25% meer dan mengsel A.

15 Voorbeeld IV

Een weefselverzachtend reinigingsmiddelmengsel als dat van voorbeeld lila wordt bereid, maar dat 18% van het bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat bevat in plaats van de 12% van dat voorbeeld. Ter vergelijking wordt een soortgelijk weefsel verzachtend reinigingsmiddelmengsel bereid 20 waarin de 18% bentoniet-natriumsulfaat agglomeraat is vervangen door 18% bentoniet (alleen) agglomeraat (waarbij slechts een zeer ondergeschikte hoeveelheid natriumsilicaat bindmiddel ook aanwezig was). Badstof handdoeken worden gewassen in een kunststof tobbe met de hand, waarbij de concentratie van het weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsel ongeveer 1% 25 bedroeg, waarna de handdoeken werden gespoeld in helder water en aan de lijn gedroogd. Een panel van beoordelaars vergeleek daarna de handdoeken op zachtheid. Het panel vond dat de handdoeken die waren gewassen met het weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsel, dat bentoniet en natriumsulfaat bevatte een bevredigende zachtheid hadden 30 maar dat die gewassen met het reinigingsmiddelmengsel, dat bentoniet agglomeraat (zonder natriumsulfaat) bevatte niet bevredigend zacht waren. Derhalve zijn de mengsels volgens de uitvinding die de beschreven agglomeraten bevatten voor wassen met de hand van wasgoed werkzaam als verzachter van het gewassen wasgoed,terwijl bentoniet (alleen) 35 agglomeraten in dit opzicht minder zijn in soortgelijke reinigingsmiddelmengsels .

Η >.

-24-

Voorbeeld V

Resultaten soortgelijk aan die beschreven in de eerdere voorbeelden worden verkregen wanneer het natriuradodecylbenzeensulfonaat door andere anionische reinigingsmiddelen wordt vervangen door natrium lineair 5 tridecylbenzeensulfonaat en mengsels daarvan met natriumlaurylsulfaat en andere anionische reinigingsmiddelen van de eerder in de beschrijving beschreven typen, wanneer andere builders (eerder beschreven) worden toegepast, wanneer andere bentonieten worden gebruikt en wanneer ondergeschikte hoeveelheden toevoegsels, zoals kleurstoffen tezamen met het 10 te agglomereren bentoniet en natriumsulfaat worden opgenomen. Ook kunnen de hoeveelheden die in de verschillende voorbeelden zijn vermeld en binnen de uitvinding vallen worden gewijzigd +10% en ±25%, terwijl zij blijven binnen de gespecificeerde trajecten en de verkregen resultaten zijn dan bevredigend als de beschrevene.

15 In bovenstaande beschrijving en in de voorgaande uitvoerings- voorbeelden is aangetoond dat een significante vooruitgang op het gebied van het bereiden van weefselverzachtende "heavy duty" wasmiddel-mengsels op basis van bentoniet (en vergelijkbare smectiet kleien) is geboekt liggend in de ontdekking van het potentierend effect van 20 fijnverdeeld natriumsulfaat in ondergeschikte hoeveelheid geagglomeerd met weefsel verzachtend bentonietpoeder.Door middel van de onderhavige uitvinding is men in staat de hoeveelheid bentoniet toegepast in weefselverzachtende reinigingsmiddelmengsels te verminderen zonder ook enig weefselverzachtend effect in te boeten. Het toegepaste natrium-25 sulfaat heeft geen significant nadelig effect op reinigingsmiddel- produkten en is een bekende component van verschillende reinigingsmiddelmengsels vaak vanwege de aanwezigheid daarin als een reinigingsmiddel bijprodukt. Ook worden nadelen die op andere wijze het gevolg zouden kunnen zijn van het gebruik van grotere hoeveelheden bentoniet ter ver-30 krijging van een bijkomende verzachting vermeden, zoals lichter worden van de kleur van donker gekleurd wasgoed als gevolg van de aanwezigheid van zodanige grotere hoeveelheid bentoniet in het waswater.

De uitvinding is beschreven met betrekking tot bentoniet als de weefselverzachtende smectiet klei, en natriumsulfaat, dat beide 35 componenten van het weefselverzachtende agglomeraat volgens de uitvin- * * -25- ding zijn.Echter is men van mening dat naast het bentoniet of dit ten dele vervangend andere smectiet kleien met textielverzachtende eigenschappen kunnen worden gebruikt en het natriumsulfaat kan althans ten dele door andere fijnverdeelde in water oplosbare ioniseerbare zou-5 ten worden vervangen terwijl een verbeterd verzachtend effect wordt verkregen vergeleken met soortgelijke mengsels waarin een zodanige zoutcomponent uit het agglomeraat is weggelaten. Echter ofschoon weefsel-verzachtende smectiet kleien anders dan bentoniet en in water oplosbare zouten anders dein natriumsulfaat ook geschikt kunnen zijn, wordt 10 gemeend dat de beschreven bentoniet-natriumsulfaat agglomeraten beter zijn dan zodanige andere mengsels ten aanzien van de weefselverzachtende eigenschappen en in dit opzicht exceptioneel zijn.

De uitvinding werd beschreven met betrekking tot verschillende toelichtingen en uitvoeringsvormen daarvan maar zij wordt niet geacht daartoe beperkt te zijn, daar duidelijk zal zijn dat een 15deskundige met de onderhavige beschrijving voor zich in staat zal zijn vervangingen en equivalenten toe te passen zonder buiten de uitvinding te gaan.

Claims

1. Een weefselverzachtend bentoniet-natriumsulfaat-agglomeraat omvattend agglomeraatdeeltjes met grootten in het gebied van zeven no's 10 tot 140 van de U.S. zeefreeksen, dat agglomeraten van mengsels van fijnverdeeld bentoniet en natriumsulfaat zijn, waarbij ten minste 5 een grootste gewichtshoeveelhejd van zowel de bentoniet- als natrium-sulfaatdeeltjes kleiner is dan een groette no. 100 zeef, de hoeveelheden bentoniet en natriumsulfaat ligt in het gebied van 1 gew.dl natriumsulfaat op 2 tot 10 gew.dln bentoniet, de bentoniet- en natrium-sulfaatdeeltjes in de agglomeraatdeeltjes bijeen worden gehouden 10 door gehydrateerd bentoniet en gehydrateerd natriumsulfaat aan de oppervlakte van de deeltjes en de agglomeraatdeeltjes een vochtgehalte in het gebied van 6 tot 16 gew.% bezitten.

2. Agglomeraat volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de hoeveelheden bentoniet en natriumsulfaat liggen in het gebied 15 van 1 gew.dl natriumsulfaat op 3 tot 5 gew.dln bentoniet.

3. Agglomeraat volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de deeltjesgrootten daarvan zijn in het gebied van zeven no. 30 tot 100, grotere hoeveelheden van zowel het fijnverdeelde bentoniet als natriumsulfaat deeltjesgrootten hebben kleiner dan zeef no. 200, de hoe- 20 veelheden bentoniet en natriumsulfaat liggen in het gebied van 2 dln natriumsulfaat op 7 tot 9 dln bentoniet en de agglomeraatdeeltjes een vochtgehalte van 8 tot 14% bezitten.

4. Agglomeraat volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat het 25 fijnverdeelde bentoniet deeltjesgrootten van ongeveer zeef no. 325 of minder heeft, de hoeveelheid bentoniet tot natriumsulfaat ongeveer 4 tot 1 bedraagt en de agglomeraatdeeltjes een vochtgehalte in het gebied van 10 tot 12% bezitten.

5. Weefselverzachtend deeltjesvormig reinigingsmiddelmengsel 30 omvattend 5 tot 25% synthetisch anionisch organisch reinigingsmiddel, 20 tot 60% anorganische builder of builders voor het reinigingsmiddel, 5 tot 40% in water oplosbaar anorganisch vulzout, 4 tot 18% vocht en 0 tot 5% toevoegsel of toevoegsels in door verstuiving gedroogde korrelvorm, alsmede 5 tot 30% weefselverzachtend bentoniet-natrium- 35 sulfaat agglomeraat overeenkomstig conclusie 1. v-t · - - β ji -27-

6. Reinigingsmiddelmengsel volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat het synthetische anionische organische reinigingsmiddel natrium lineair hogere alkylbenzeensulfonaat is en de hoeveelheid daarvan in het gebied van 10 tot 20% ligt, de hoeveelheid van anorganische buil-5 der of builders is in het gebied van 30 tot 50%, welke builder of builders is/zijn gekozen uit de groep bestaande uit natriumtripolyfosfaat, natriumsilicaat, natriumcarbonaat en mengsels daarvan, de hoeveelheid in water oplosbaar anorganisch vulzout ligt in het gebied van 5 tot 30%, de hoeveelheid toevoegsel of toevoegsels ligt inliet gebied van 0,5 tot 5%, 10 het toevoegsel of toevoegsels is/zijn gekozen uit de groep bestaande uit natriumcarboxymethylcellulose, enzymen, kleurmiddelen, reukstoffen en optische witmakers en mengsels daarvan, de hoeveelheid weefselverzachtend agglomeraat ligt in het gebied van 10 tot 25%, het agglomeraat is overeenkomstig conclusie 2 en de door verstuiving gedroogde korrels en het 15 agglomeraat elk een stortdichtheid in het gebied van 0,3 tot 0,5 g/cnr* bezitten.

7. Reinigingsmiddelmengsel volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat de hoeveelheid synthetisch anionisch organisch reinigingsmiddel ligt in het gebied van 10 tot 20%, het reinigingsmiddel is natrium 20 lineair dodecylbenzeensulfonaat, natrium lineaur tridecylbenzeen-sulfonaat of een mengsel daarvan, de hoeveelheden van anorganische builders 20 tot 30% natrumtripolyfosfaat, 5 tot 12% natriumsilicaat met Na20:Si02 verhouding van 1:2,4, en 5 tot 15% natriumcarbonaat zijn, het in water oplosbare anorganische vulzout natriumsulfaat is, 25 de hoeveelheid daarvan ongeveer 5 tot 25% bedraagt, het agglomeraat is overeenkomstig conclusie 4, de hoeveelheid daarvan is 10 tot 20% en de door verstuiving gedroogde korrrls en het agglomeraat elk een 3 stortdichtheid van ongeveer 0,4 g/cm hebben.

8. Werkwijze voor het bereiden van weefselverzachtende bentoniet-30 natriumsulfaat agglomeraatdeeltjes, met het kenmerk, dat men deeltjes bentoniet en natriumsulfaat tezamen mengt, met overwegende hoeveelheden van deeltjesgrootten kleiner dan zeef no. 100 U.S. zeef-reeksen in een verhouding van bentoniet tot natriumsulfaat in het gebied van 2 tot 10 gew.dln bentoniet per gewichtsdeel natrium-35 sulfaat en men onder voortgaand mengen van de materialen over de oppervlakken van de deeltjes voldoende water verstuift dat de deeltjes -28- * l·' V agglomererend tot deeltjes met grootten kleiner dan zeef no. 100 en een vochtgehalte in het gebied van 15 tot 35%, men de vochtige geagglomeerde deeltjes tot een vochtgehalte in het gebied van 6 tot 16% droogt, onder het handhaven van de deeltjes in beweging, 5 en zodanig gedroogde deeltjes met grootten in het gebied tussen zeef no. 10 en 140 verzamelt.

9. Werkwijze volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat de tezamen gemengde bentoniet-natriumsulfaatdeeltjes deeltjesgrootten hebben kleiner dan zeef no. 200, de verhouding van bentoniet tot natriumsulfaat 10 ligt in het gebied van 7 tot 9 dln bentoniet op 2 dln natriumsulfaat, de hoeveelheid vocht die op de bewegende oppervlakken van de deeltjes wordt verstoven 10 tot 25% bedraagt van het gewicht van zodanige deeltjes, het vochtgehalte van de vochtige agglomeraatdeeltjes door de verstuiving wordt verhoogd zodat deze in het gebied van 22-28% ligt, 15 de vochtige geagglomereercfe deeltjes worden gedroogd tot een vochtgehalte in het gebied van 8 tot 14%, en de verzamelde gedroogde deeltjes grootten hebben in het gebied van zeven no. 30 tot 100, 3 en een stortdichtheid bezitten in het gebied van 0,3 tot 0,5 g/cm .

10. Werkwijze voor het gelijktijdig wassen en verzachten van te 20 wassen weefsels,met het kenmerk, dat men het wasgoed wast in waswater dat een voor wassen geschikte concentratie van een synthetisch organisch anionisch reinigingsmiddelmengsel met builder bevat, alsmede een weefsel verzachtende concentratie van een bentoniet-natrium-sulfaat agglomeraat volgens conclusie 1, men het wasgoed spoelt en 25 het droogt.

11. Werkwijze volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat het wasgoed met de hand wordt gewassen in water bij een temperatuur van 20 tot 45°C en aan de lijn wordt gedroogd.

12. Werkwijze volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat 30 het waswater een temperatuur van 20 tot 45°C bezit en het 0,05 tot 0,25% van een reinigingsmiddelmengsel volgens conclusie 1 bevat, het wassen met de machine geschiedt en het wasgoed aan de lijn wordt gedroogd. ** VEREENIGDE OCTROOIBUREAUX o.a.,ao. 85.03260 Ned.Ki ^ φ * -scxavinhacs (houano) heil. bij schrijven dd. 22 januari 1986 ^ -*f~ vG/LCM Wijziging (en) van erratun(a) in de beschrijving, behorende bij octrooiaanvrage no. 85.03260 voorgesteld, door aanvrager (ster) onder datum 22 januari 1986 -cao— Blz: 2 regel 7 schrap: "grote" regel 16 "werkwijze" worde "werkwijzen" regel 36 tussen "THIXO-JEL" en "selectief" inlassen: “zijn"

5 Blz. 5 regel 35 tussen "toch en "snel" inlassen "hen" Blz. 6 regel 30 "is" worde "zijn" Blz. 7 10 regels 11/12 "en toch er toe bijdraagt" worde "en dragen er toch % toe bij" regel 27 "van" worde geschrapt. Blz. 8 regel 14 "zou" verbeteren in "zal"

15 Blz. 9 regel 28 "beschrijven" worde verbeterd in "geven" Blz. 10 regel 7 vervang "technische eenheden" door "in de handel aanwezige toestellen" 20 regel 14 verbeter "ook" in "op" regel 23 verbeter "zeven" in "zeef" regel 32 schrap "liggen" Blz. 11 regels 1, 2, 9, 13 verbeter "zou" in "zal" 25 regel 13 verbeter "worden" in "wordt" regel 23 vervang "Nog steeds" door "Ook" regel 35 Blz. 12 regel 4 verbeter de zinsnede: 8503260 --- — 30 ‘ί V "maar die het meest geprefereerd" in "maar die welke het meest geprefereerd zijn" Blz. 13 regel 21 verbeter "25,7" in "25-7" 5 regel 32 schrap "bijvoorbeeld polyfosfaten" Blz. 14 regel 10 verbeter "dat" in "die" regel 14 tussen "normaliter" en "slechts" inlassen "zijn" regels 18,27,28,34 verbeter "zou" in "zal" 10 regel 32 verbeter "passeert" in "passeren" Blz. 15 regel 31 inlassen tussen "0,4 g/cm3"en"In": "hebben" Blz, 16 regel 26 "Toch" verbeteren in "Steeds"

15 Blz. 17 regel 8 verbeter "zou" in "zal" regel 9 inlassen tussen "45°C" en "Echter": "bedragen" regel 14 verbeter "het" in "de" Blz. 18 20 regel 9 verbeter "technisch-" in "handels-" regel 13 schrap "in" regel 18 inlassen tussen "verkregen" en "Een":"Aan" Blz, 19 regel 10 verbeter "afgemeten" in "bepaalde"

25 Blz. 20 regel 5 verbeter "1.2.4)" in "1: 2,4)" Blz. 21 regel 32 verbeter "als" in "even" regel 36 verbeter "zijn" in "is"

30 Blz. 22 regels 16,17,18 verbeter"(grootste hoeveelheid sulfaat dat zeef no. 200 passeert)" in "(grootste hoeveelheid sulfaat passeert zeef no. 200)" Blz. 23 35 regel 5 verbeter "beladen" in "geladen" regel 13 verbeter "maken" in "maakt" λ rf=> Λ ”7 ^ W I 3 0 Ó (L 0 l) -3/- cv fj··* BlZ. 24 regel 4 verbeter "door" in "zoals" Blz. 26 regel 7 verbeter "ligt" in "liggen"

5 Blz. 28 regel 4 verbeter "onder het handhaven van de deeltjes in beweging" in "onder het in beweging handhaven van de deeltjes". ·> ~7