NL8501778A

NL8501778A - Werkwijze ter behandeling van natuurlijke olien en vetten.

Info

Publication number: NL8501778A
Application number: NL8501778A
Authority: NL
Original assignee: Lion Corp
Priority date: 1984-06-27
Filing date: 1985-06-20
Publication date: 1986-01-16
Also published as: GB2160874B; DE3521294A1; DE3521294C2; GB2160874A; GB8514903D0

Description

N.0. 33278 ·< *

Werkwijze ter behandeling van natuurlijke oliën en vetten

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor de behandeling van natuurlijke oliën en vetten om doelmatig sporenhoeveelheden daarin aanwezig caroteen te winnen.

Het is bekend, dat caroteen, dat een carotenoïde-koolwaterstof 5 is, geschikt is als een provitamine A of als een eetbare kleurstof. Caroteen kan door synthese verkregen worden en het kan ook verkregen worden door winning van sporenhoeveelheden, die in natuurlijke oliën en vetten aanwezig zijn. Volgens de gebruikelijke werkwijze voor het winnen van caroteen uit natuurlijke oliën en vetten, worden caroteen be-10 vattende natuurlijke oliën en vetten verzeept en vervolgens wordt caroteen, dat onverzeept blijkt, met een oplosmiddel geëxtraheerd, of caroteen bevattende natuurlijke oliën en vetten ondergaan alcoholyse met een kleinmoleculige alcohol onder vorming van vetzuur-klein-alkyl-esters, die vervolgens onder een verminderde druk afgedestilleerd wor-15 den, waarbij caroteen in de destillatieresiduen wordt geconcentreerd.

De eerstgenoemde werkwijze door oplosmiddel extractie heeft een slecht rendement van caroteenwinning en een grote hoeveelheid oplosmiddel is noodzakelijk wanneer caroteen met hoge opbrengsten dient te worden gewonnen. Dit leidt tot hoge produktiekosten. Bovendien worden de 20 na de winning van caroteen achtergelaten oliën en vetten een gekleurde zeep, die niet gemakkelijk een doelmatig gebruik vindt. De laatstgenoemde werkwijze door destillatie onder verminderde druk dient bij een lage temperatuur onder een sterk verminderde druk te worden uitgevoerd, zodat de ontleding van caroteen wordt voorkomen. Dit vereist hoge appa-25 ratuurkosten en bedrijfkosten en leidt op zijn beurt tot hoge produktiekosten.

Een doel van de onderhavige uitvinding is een werkwijze te verschaffen voor de behandeling van natuurlijke oliën en vetten om sporenhoeveelheden daarin aanwezig caroteen met hoge opbrengsten in gecon-30 centreerde vorm met lage kosten te winnen.

Als gevolg van een intensief onderzoek van de werkwijze voor het doelmatig winnen van caroteen uit natuurlijke oliën en vetten met hoge opbrengsten en in hoge concentraties, heeft aanvraagster gevonden, dat het doel bereikt kan worden door caroteen bevattende natuurlijke 35 oliën en vetten aan alcoholyse met een kleinmoleculige monoalcohol te onderwerpen, de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak bestaat uit vetzuur-klein-alkylesters te verzamelen, de oliefase met een hydro- 8501778 'i i

O

£_ fiel oplosmiddel en water te mengen om caroteen te doen afscheiden en het aldus afgescheiden caroteen te verzamelen.

Volgens de werkwijze van de onderhavige uitvinding worden caroteen bevattende natuurlijke oliën en vetten onderworpen aan alcoholyse met 5 een kleinmoleculige monoalcohol onder vorming van een oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak bestaat uit vetzuur-klein-alkylesters. Aan deze oliefase worden een hydrofiel oplosmiddel en water toegevoegd. Dit vermindert de oplosbaarheid van hydrofoob caroteen en vetzuur-klein-al-kylesters in het hydrofiele oplosmiddel. Derhalve scheidt de oplossing 10 tot twee lagen, één die caroteen en een kleine hoeveelheid vetzuur-kl ei n-alkyl ester bevat en de andere, die een grote hoeveelheid vetzuur-kl ei n-alkyl esters, hydrofiel oplosmiddel en water bevat. De laag, die caroteen in hoge concentraties bevat, wordt verzameld. In het geval dat de trap van verzameling van de caroteenlaag wordt uitgevoerd bij 30 tot 15 70°C en vervolgens de overblijvende laag van hydrofiel oplosmiddel tot 10 - 30°C wordt gekoeld, kunnen de vetzuur-klein-alkylesters afgeschei- * den en verzameld worden. Tegelijkertijd wordt het hydrofiele oplosmiddel verzameld, dat gerecirculeerd wordt.

De verzamelde caroteenlaag kan bij voorkeur in contact worden ge-20 bracht met styreen-divinylbenzeen-copolymeerhars om caroteen en de overblijvende esters in de caroteenlaag op de copolymeerhars te verzamelen. Vervolgens wordt het copolymeer in contact gebracht met een kleinmoleculige monoalcohol, zoals methanol en ethanol, om de esters op de hars in de kleinmoleculige monoalcohol op te lossen en het caroteen 25 geadsorbeerd op de hars achter te laten. Nadat de esters met de kleinmoleculige monoalcohol uit de hars zijn geelueerd, wordt de hars in contact gebracht met een hydrofoob oplosmiddel, om het caroteen op de hars in het oplosmiddel op te lossen en het caroteen met het oplosmiddel uit de hars te elueren. Het geëlueerde caroteen is sterk geconcen-30 treerd.

Volgens de onderhavige uitvinding is het mogelijk caroteen met hoge opbrengsten in geconcentreerde vorm uit natuurlijke oliën en vetten, die sporenhoeveelheden caroteen bevatten, onder toepassing van een eenvoudige apparatuur en. werkwijze, te winnen. Bovendien verschaft de 35 werkwijze van de onderhavige uitvinding als bijprodukt gezuiverde, ont-kleurde vetzuur-klei n-alkylesters.

Het volgende is de gedetailleerde beschrijving van de onderhavige uitvinding met verwijzing naar de bijgevoegde tekening, waarbij de tekening een grafiek is, die het verband laat zien tussen kolomtemperatu-40 ren in de elutietrap van esters met methanol en concentraties van caro- 85G1778 « · Λ 3 teen τη het geval, dat een caroteen bevattende vetzuur-klein-alkylester in contact wordt gebracht met styreen-divinylbenzeen-copolymeerthars in een kolom om caroteen te concentreren.

De werkwijze van de onderhavige uitvinding begint met caroteen be-5 vattende natuurlijke oliën en vetten aan alcoholyse met een klei ήπιοί ecu! i ge monoalcohol te onderwerpen en vervolgens de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak uit vetzuur-kleinalkyTesters bestaat, te verzamelen. Meer gedetailleerd worden de caroteen bevattende natuurlijke oliën en vetten met een kleinmoleculige monoalcohol, zoals metha-10 nol en ethanol, opgenomen, waarbij het glyceride in de natuurlijke oliën en vetten door alcoholyse tot glycerol en klein-alkyTesters van hogere vetzuren wordt omgezet. Caroteen in de oliën en vetten is, tezamen met het onverzadigde glyceride, in de alkylesterfase (oliefase) aanwezig. De oliefase wordt van glycerol door laten staan of centrifu-15 geren gescheiden. De caroteen bevattende natuurlijke oliën en vetten, die volgens de werkwijze van de onderhavige uitvinding kunnen worden behandeld, zijn niet in het bijzonder beperkt. Een voorkeursvoorbeeld is palmolie.

In de volgende trap wordt de oliefase, die caroteen bevat en in 20 hoofdzaak uit vetzuur-klein-alkylesters bestaat, met en hydrofiel oplosmiddel en water gemengd om caroteen te doen afscheiden. De laag, die caroteen in hoge concentraties bevat, wordt bewaard door laten staan of centri fugeren.

Er zijn geen specifieke beperkingen in werkwijze en volgorde van 25 mengen van de oliefase met een hydrofiel oplosmiddel en water. Bij voorkeur wordt de oliefase in een hydrofiel oplosmiddel opgelost en vervolgens wordt water aan de verkregen oplossing toegevoegd, zodat caroteen wordt afgescheiden.

Er zijn geen specifieke beperkingen in het type hydrofiel oplos-30 middel. Tot voorbeelden, die de voorkeur verdienen, behoren methanol, ethanol, isopropanol en aceton. Zij kunnen afzonderlijk of in combinatie met elkaar gebruikt worden. Het hydrofiele oplosmiddel kan bij voorkeur zodanig worden toegevoegd, dat de concentratie van vetzuur-klein-alkyl esters 5 tot 20 gew.% van het hydrofiele oplosmiddel is.

35 Manneer methanol of ethanol als het hydrofiele oplosmiddel wordt gebruikt, wordt het caroteen in de onderste laag afgescheiden, en wanneer isopropanol of aceton als het hydrofiele oplosmiddel wordt gebruikt, wordt caroteen in de bovenste laag afgescheiden.

De hoeveelheid water kan bij voorkeur 1 tot 20 gew.% van het hy-40 drofiele oplosmiddel zijn. Deze trap kan bij 10 tot 70°C worden uitge- •si V y i / 7 3 tl 4 voerd. De aldus afgescheiden caroteenlaag bevat caroteen en een gedeelte vetzuur-klein-alkylester en het hydrofiele oplosmiddel. Dus kan het oplosmiddel bij voorkeur op de gebruikelijke wijze worden afgedestilleerd, zodat een concentratie van caroteen wordt verkregen.

5 De laag hydrofiel oplosmiddel, die na de verzameling van de caro teenlaag wordt achtergelaten, bevat in hoofdzaak vetzuur-klein-alkylesters en weinig caroteen. Na de verwijdering van het hydrofiele oplosmiddel worden ontkleurde vetzuur-klein-alkylesters gewonnen. Ma een eenvoudige zuiveringsbehandeling kunnen zij tot een goede kwaliteit 10 grondstof voor hogere vetzuren en oppervlakte-actieve middelen worden omgezet.

Zoals hiervoor vermeld wordt de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak uit vetzuur-klein-alkylesters bestaat, met een hydrofiel oplosmiddel en water gemengd om caroteen te doen afscheiden. Deze trap 15 kan bij voorkeur bij 30 tot 70°C worden uitgevoerd. Nadat de laag, die caroteen in hoge concentraties bevat, is verzameld, wordt de overblijvende hydrofiele oplosmiddel laag indien noodzakelijk met hetzelfde hydrofiele oplosmiddel aangevuld. Deze trap kan bij voorkeur bij 10 tot 30°C worden uitgevoerd, zodat de scheiding van vetzuur-klein-alkyles-20 ters, die weinig caroteen bevatten, doelmatig kan worden uitgevoerd. Derhalve worden de vetzuur-klein-alkylesters verzameld en tegelijkertijd worden het hydrofiele oplosmiddel en water verzameld.

Er dient een groot temperatuurverschil te zijn tussen de eerste trap, waarbij de caroteen bevattende laag in hoge concentraties wordt 25 verzameld en de tweede trap, waarbij de vetzuur-klein-alkylesters worden verzameld. In de praktijk is het temperatuurverschil, dat de voorkeur verdient, 20 tot 40°C. Het hydrofiele oplosmiddel en water, die op deze wijze worden teruggewonnen, bevatten een kleine hoeveelheid vet-zuur-klein-alkylesters en caroteen; het teruggewonnen oplosmiddel kan 30 voor gebruik als oplosmiddel voor scheiding van caroteen zonder de verwijdering van de daarin aanwezige esters en caroteen, gerecirculeerd worden.

De zoals hiervoor vermeld verzamelde aan caroteen geconcentreerde laag kan verder in contact gebracht worden met styreen-divinylbenzeen-35 copolymeerhars, als zodanig of na de verwijdering van daarin aanwezig water en hydrofiel oplosmiddel, waarbij caroteen en achtergebleven esters op de copolymeerhars worden geadsorbeerd. Vervolgens wordt de copolymeerhars met een kleinmoleculige monoalcohol in contact gebracht, zodat de esters in de kleinmoleculige monoalcohol worden opgelost. Ten-40 slotte wordt de copolymeerhars met een hydrofoob oplosmiddel in contact 8501778 5

* A

gebracht, zodat caroteen in het oplosmiddel wordt opgelost. Op deze wijze wordt de concentratie van caroteen verder verhoogd.

Wanneer caroteen en de vetzuur-klein-alkylesters in contact worden gebracht met styreen-divinylbenzeen-copolymeerhars, adsorberen caroteen 5 en de esters gemakkelijk op de copolymeerhars vanwege zijn grote ad-sorptieve affiniteit voor hydrofobe stoffen. Vervolgens wordt de copolymeerhars met een kleinmoleculige monoalcohol in contact gebracht, waarin caroteen moeilijk oplosbaar is, waarbij de esters alleen in de kleinmoleculige alcohol worden opgelost. Na de scheiding van de esters 10 wordt de copolymeerhars in contact gebracht met hydrofoob oplosmiddel zoals hexaan, chloroform en petroleumether, waarin caroteen gemakkelijk oplosbaar is. Op deze wijze wordt alleen caroteen in het oplosmiddel opgelost en wordt de oplossing, die caroteen bevat, in hoge concentraties verkregen.

15 Er zijn geen specifieke beperkingen in de vorm van de styreen-di-vinylbenzeen-copolymeerhars, hoewel degene in de vorm van poeder of granule de voorkeur verdient.

Er zijn eveneens geen specifieke beperkingen in de wijze waarop de geconcentreerde caroteenlaag op de styreen-divinylbenzeen-copolymeer-20 hars gebracht wordt. Het in contact brengen kan door een kolom of la-dingsgewijze tot stand worden gebracht. De kolommethode verdient de voorkeur vanuit het standpunt van doelmatige adsorptie van caroteen. De aan caroteen geconcentreerde laag van 0,2 tot 0,5 g per ml van de hars gevuld in de kolom kan bij voorkeur door de kolom worden geleid. Wan-25 neer de belading groter is dan 0,5 g/ml hars, kan de hars gemakkelijk verzadigd worden en kan caroteen niet geadsorbeerd passeren.

Het in contact brengen van de aan caroteen geconcentreerde laag met de styreen-divinylbenzeen-copolymeerhars kan meer doelmatig worden uitgevoerd, wanneer de laag vooraf met een kleinmoleculige monoalcohol 30 is verdund, die gebruikt wordt voor de later vermelde elutie van esters.

Styreen-divinylbenzeen-copolymeerhars adsorbeert hydrofobe stoffen gemakkelijker dan hydrofiele stoffen. Vanwege deze kenmerkende eigenschap adsorbeert hij caroteen, esters en alcohol in de vermelde volgor-35 de.

De copolymeerhars, die de aan caroteen geconcentreerde laag heeft geadsorbeerd, wordt vervolgens met een kleinmoleculige monoalcohol, bij voorkeur een - C4 monoalcohol in contact gebracht, waarin caroteen niet oplosbaar is. Op deze wijze worden de in alcohol oplosbare 40 esters in de aan caroteen geconcentreerde laag in de alcohol opgelost.

8501778 « * 6

Bij deze trap blijft caroteen op de hars geadsorbeerd. Kleinmoleculige monoalcoholen, die de voorkeur verdienen, zijn methanol en ethanol. De kleinmoleculige monoalcoholen kunnen afzonderlijk of in combinatie met elkaar worden gebruikt. Voor de elutie van esters kan de kleinmoleculi-5 ge alcohol gebruikt worden in een hoeveelheid van 1 tot 5 maal het volume van de hars.

Na scheiding van de esters wordt het copolymeer in contact gebracht met een hydrofoob oplosmiddel, waarin caroteen gemakkelijk oplosbaar is, waarbij caroteen in het oplosmiddel wordt geelueerd en het 10 eluaat wordt verzameld.

Er zijn geen specifieke beperkingen in het type hydrofoob oplosmiddel, waarin caroteen gemakkelijk oplosbaar is. Voorkeursvoorbeelden zijn hexaan, chloroform en petroleumether. Zij kunnen afzonderlijk of in combinatie met elkaar worden gebruikt. Hexaan verdient in het bij-15 zonder de voorkeur vanuit het standpunt van veiligheid in het geval dat gewonnen caroteen voor voedingsstoffen, bijvoorbeeld als een eetbare kleurstof, wordt gebruikt.

Voor elutie van caroteen kan het hydrofobe oplosmiddel gebruikt worden in een hoeveelheid van 0,5 tot 2 maal het volume van de hars.

20 Dit maakt het mogelijk bijna volledig het geadsorbeerde caroteen te elueren.

Wanneer de hiervoor vermelde trap wordt uitgevoerd met een kolom, kan de kol omtemperatuur op 0 tot 80°C, bij voorkeur 0 tot 20°C worden gehouden voor de adsorptie van de aan caroteen geconcentreerde laag en 25 de elutie van esters met een kleinmoleculige monoalcohol. Bij deze temperaturen neemt de adsorptie van caroteen toe en dientengevolge neemt • de concentratieverhouding toe. De kol omtemperatuur in de trap van het elueren van caroteen met een hydrofoob oplosmiddel kan elke temperatuur zijn, die lager is dan het kookpunt van het hydrofobe oplosmiddel. De 30 hars, waaruit caroteen is verwijderd, kan herhaaldelijk worden gebruikt, wanneer het op de hars achterblijvende hydrofobe oplosmiddel door de alcohol voor de elutie van esters wordt vervangen.

Het caroteen, dat van de hars is gescheiden en verzameld, kan als zodanig zonder verwijdering van het hydrofobe oplosmiddel, afhankelijk 35 van toepassingen, worden gebruikt. Bij voorkeur dient het oplosmiddel op de gebruikelijke wijze afgedestilleerd te worden.

De vetzuur-kleinalkylesters, die uit de hars zijn geelueerd, kunnen eveneens als zodanig gerecirculeerd worden.

Zoals hiervoor vermeld omvat de werkwijze van de uitvinding de 40 trappen van het onderwerpen van caroteen bevattende natuurlijke oliën 8501778 « £ 7 en vetten aan alcoholyse met een kleinmoleculige monoalcohol, het verzamelen van de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak bestaat uit vetzuur-kleinalkylesters, het mengen van de oliefase met een hydrofiel oplosmiddel en water om caroteen te doen afscheiden en het verzamelen 5 van aldus afgescheiden caroteen. Deze werkwijze maakt het mogelijk op een eenvoudige wijze het caroteen in natuurlijke oliën en vetten te concentreren en te winnen, dat vrijwel geheel ontleed en verwijderd wordt zonder doelmatig te worden gebruikt in het geval dat de gebruikelijke zuiveringswerkwijze wordt toegepast. De werkwijze van de onderha-10 vige uitvinding omvat geen enkele trap bij hoge temperatuur en wint derhalve caroteen in hoge opbrengsten zonder verlies tengevolge van ontleding van caroteen. Bovendien verschaft de werkwijze als bijprodukt vetzuur-klein-alkylesters met caroteen daaruit verwijderd.

De oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak bestaat uit vet-15 zuur-klein-alkylesters wordt met een hydrofiel oplosmiddel en water bij 30 tot 70°C gemengd, waarbij de aan caroteen geconcentreerde laag wordt verzameld. De overblijvende laag hydrofiel oplosmiddel wordt tot 10 -30°C gekoeld om de vetzuur-klein-alkylesters te doen afscheiden. De esters worden verzameld en tegelijkertijd wordt het Hydrofiele oplosmid-20 del verzameld, dat gerecirculeerd wordt. De winning van het hydrofiele oplosmiddel op deze wijze vereist slechts een geringe hoeveelheid warmte in vergelijking met de winning van het hydrofiele oplosmiddel door destillatie. Het teruggewonnen oplosmiddel kan herhaaldelijk gebruikt worden voor de elutie van caroteen na aanvulling van verloren oplosmid-25 del en water (ongeveer eentiende van de hoeveelheid van de oliefase).

Derhalve is de werkwijze van de onderhavige uitvinding zeer economisch vanuit het gezichtspunt van energiebesparing.

De concentratie van caroteen wordt sterk vergroot door de hiervoor vermelde aan caroteen geconcentreerde laag in contact te brengen met 30 styreen-divinylbenzeen-copolymeerhars om caroteen en de achtergebleven esters op de hars te adsorberen, de ester met een kleinmoleculige monoalcohol uit de hars te elueren en caroteen met een hydrofiel oplosmiddel te elueren om het geelueerde caroteen te verzamelen.

De uitvinding wordt meer gedetailleerd beschreven onder verwijzing 35 naar de volgende voorbeelden.

VOORBEELD I

30 gram onzuivere palmolie, die 620 dpm caroteen bevatte, werden aan methylverestering onderworpen door toevoeging van 10 g methanol en 0,24 g natriumhydroxide. De verkregen ester!aag werd verzameld en met 40 5 g water gewassen, op de gebruikelijke wijze gevolgd door dehydrate- 85ö! 77 8 8 ring. De ester!aag werd vervolgens gelijkmatig in 210 g methanol opgelost en 8,5 g water werden aan de methanoloplossing toegevoegd gevolgd door 1 uur bewaren bij 20°C. De onderste laag, waarin caroteen was afgescheiden, werd verzameld. Achtergebleven sporenhoeveelheden methanol 5 en water werden verwijderd. Aldus werden 5,8 g concentraat verkregen, die 2720 dpm caroteen bevatten.

(Concentratie van caroteen: 4,4-voudig, winning van caroteen: 84,8%).

Na verwijdering van methanol en water uit de bovenste laag werden 23,3 g ontkleurde ester verkregen, die 97 dpm caroteen bevatte.

10 Het hiervoor vermelde concentraat (5,8 g), dat 2720 dpm caroteen bevatte, werd met 40 g methanol en 1,5 g water gemengd, waarna werd bewaard. Na verwijdering van methanol en water uit de onderste laag werden 1,2 g concentraat verkregen, dat 1,1% caroteen bevatte.

VOORBEELD II

15 30 gram onzuivere palmolie, die 583 dpm caroteen bevatte, werden op dezelfde wijze als in voorbeeld I behandeld. De verkregen ester!aag werd in 450 g methanol opgelost en 45 g water werden aan de methanol oplossing toegevoegd, waarna gedurende 1 uur bij 60°C werd bewaard. De onderste laag, waarin caroteen was afgescheiden, werd verzameld en ach- 20 tergebleven sporenhoeveelheden methanol en water werden verwijderd. Aldus werden 5,5 g concentraat verkregen, dat 2500 dpm caroteen bevatte. (Concentratie van caroteen: 4,3-voudig, winning van caroteen: 78,6%).

Wanneer de bovenste laag tot 20°C werd gekoeld en werd bewaard, werden 7 g ontkleurde ester, die 150 dpm caroteen bevatte, afgeschei- 25 den. Na verzameling van de ontkleurde ester werden 447 g methanol, 44 g water en 14,7 g vetzuur-klein-alkylester, die 63 dpm caroteen bevatte, gewonnen. De aldus verkregen methanol oplossing kon herhaaldelijk voor de elutie van caroteen worden gebruikt.

VOORBEELD III

30 30 gram onzuivere palmolie, die 518 dpm caroteen bevatte, werden op dezelfde wijze als in voorbeeld I behandeld. De verkregen esterlaag werd gelijkmatig in 200 g ethanol opgelost en aan de oplossing werden 54 g water toegevoegd, waarna gedurende 1 uur bij 20°C werd bewaard. De onderste laag, waarin caroteen was afgescheiden, werd verzameld en spo- 35 renhoeveelheden ethanol en water werden verwijderd. Aldus werden 8,0 g concentraat verkregen, dat 1400 dpm caroteen bevatte. (Concentratie van caroteen: 2,7-voudig, winning van caroteen: 72,1%).

Na verwijdering van ethanol en water uit de bovenste laag werden 21,0 g ontkleurde ester verkregen, die 175 dpm caroteen bevatte.

8501778 9

VOORBEELD IV

30 gram onzuivere palmolie, die 530 dpm caroteen bevatte, werden op dezelfde wijze als in voorbeeld I behandeld. De verkregen ester!aag werd gelijkmatig in 200 g isopropanol opgelost en aan de oplossing wer-5 den 147 g water toegevoegd, gevolgd door 1 uur bewaren bij 20°C. De bovenste laag, waarin caroteen was afgescheiden, werd verzameld en achtergebleven sporenhoeveelheden isopropanol en water werden verwijderd. Aldus werden 16,8 g concentraat verkregen, dat 866 dpm caroteen bevatte. (Concentratie van caroteen: 1,6-voudig, winning van caroteen: 90,9¾). 10 VOORBEELD V

30 gram onzuivere palmolie, die 600 dpm caroteen bevatte, werden op dezelfde wijze als in voorbeeld I behandeld. De verkregen ester!aag werd gelijkmatig in 200 g aceton opgelost en aan de oplossing werden 45 g water toegevoegd, gevolgd door 1 uur bewaren bij 20°C. De bovenste 15 laag, waarin caroteen was afgescheiden, werd verzameld en de overgebleven sporenhoeveelheden aceton en water werden verwijderd. Aldus werden 14,8 g concentraat verkregen, dat 990 dpm caroteen bevatte. (Concentratie van caroteen: 1,7-voudig, winning van caroteen: 81,4%).

VOORBEELD VI

20 30 gram onzuivere palmolie, die 670 dpm caroteen bevatte, werden op dezelfde wijze als in voorbeeld I behandeld. Aan de verkregen ester-laag werden 220 g methanoloplossing, die 4 gew.% water bevatte, toegevoegd. Na grondig mengen werd de oplossing bij 20°C gecentrifugeerd. De onderste laag werd verzameld en gedehydrateerd. Zij werd door een kolom 25 gevuld met 20 ml styreen-divinylbenzeen-copolymeerharspoeder bij 20°C geleid. De esters werden geelueerd en afgescheiden door 100 ml methanol door de kolom te leiden met een ruimtesnelheid van 3,5 h"*. Vervolgens werden 30 ml hexaan door de kolom geleid om caroteen te elueren en af te scheiden. Na destillatie van hexaan uit het eluaat werden 0,12 g 30 concentraat verkregen, dat 13,2% caroteen bevatte. (Concentratie van caroteen: 197-voudig, winning van caroteen: 78,8%).

REFEREHTIEV00RBEELD

30 gram onzuivere palmolie, 620 dpm caroteen bevatte, werden aan methylverestering onderworpen door toevoeging van 10 g methanol en 35 0,24 g natriumhydroxide. De verkregen esterlaag werd verzameld en met 5 g water gewassen. De ester werd in 100 ml methanol opgelost. De es-teroplossing in methanol werd bij 20°C door een kolom geleid, die met 100 ml styreen-divinylbenzeen-copolymeerharspoeder was gevuld, zodat de hars caroteen, methylester en palmolie en niet-omgezette palmolie ad-40 sorbeert. De ester en niet-omgezette palmolie werden geelueerd en ge- 5 S -J Ï / ‘ Ö 10 scheiden door 200 ml methanol door de kolom te leiden met een snelheid van 2 h"1. Vervolgens werden 100 ml n-hexaan door de kolom geleid om caroteen te elueren en af te scheiden. Na destillatie van hexaan uit het eluaat werden 0,35 g concentraat verkregen, dat 3,9% caroteen be-5 vatte. (Concentratie van caroteen: 63-voudig, winning van caroteen: 73%).

Het hiervoor vermelde experiment werd bij verschillende kol omtemperaturen voor elutie van esters met methanol uitgevoerd. De resultaten zijn in de bijgevoegde tekening voorgesteld, waarin de concentratie van 10 caroteen tegen de kol omtemperatuur is uitgezet.

8301778

Claims

1. Werkwijze voor de behandeling van natuurlijke oliën en vetten, met het kenmerk, dat men caroteen bevattende natuurlijke oliën en vetten aan alcoholyse met een kleinmoleculige monoalcohol onder- 5 werpt, de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak uit vetzuur-klein-alkylesters bestaat, verzamelt, de oliefase met een hydrofiel oplosmiddel en water mengt om caroteen te doen afscheiden en de aldus afgescheiden caroteen!aag wint.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat men als hy- 10 drofiel oplosmiddel een enkelvoudig of gemengd oplosmiddel gekozen uit methanol, ethanol, isopropanol en aceton toepast.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat men de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak bestaat uit vetzuur-klein-alkylesters, met een hydrofiel oplosmiddel en water bij 10 tot 70°C 15 mengt.

4. Werkwijze volgens een of meer van de conclusies 1 tot 3, met het kenmerk, dat men de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak uit vetzuur-klein-alkylesters bestaat, met een hydrofiel oplosmiddel en water mengt om caroteen te doen afscheiden en nadat de afgescheiden ca- 20 roteenlaag is verzameld, het hydrofiele oplosmiddel en water uit de achterblijvende hydrofiele oplosmiddel!aag verwijdert en de vetzuur-kl ei n-alkyl esters verzamelt.

5. Werkwijze volgens conclusie 4, met het kenmerk,' dat men de oliefase, die caroteen bevat en in hoofdzaak bestaat uit vetzuur-klein- 25 alkyl esters mengt met een hydrofiel oplosmiddel en water bij 30 tot 70°C om caroteen te doen afscheiden en nadat de afgescheiden caroteen-laag is verzameld, de overblijvende hydrofiele oplosmiddel!aag tot 10 -30°C koelt om de vetzuur-klein-alkylesters uit het hydrofiele oplosmiddel en water te doen afscheiden en de aldus afgescheiden esters verza- 30 melt.

6. Werkwijze volgens een of meer van de conclusies 1 tot 5, met het kenmerk, dat men de verzamelde caroteen!aag in contact brengt met styreen-divinylbenzeen-copolymeerhars om caroteen en de overblijvende esters op de hars te adsorberen, de hars met een kleinmoleculige mono- 35 alcohol in contact brengt om de esters met de kleinmoleculige monoalcohol uit de hars te adsorberen en daarna de hars met een hydrofoob oplosmiddel in contact brengt om caroteen net het oplosmiddel uit de hars te elueren en te verzamelen, waarbij caroteen verder geconcentreerd wordt.

7. Werkwijze volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat men als ö5i)1 778 klei nmoleculige monoalcohol een enkelvoudige of gemengde alcohol gekozen uit (^-04 monoalcohol toepast.

8. Werkwijze volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat men als hydrofoob oplosmiddel een enkelvoudig of gemengd oplosmiddel gekozen uit 5 hexaan, chloroform en petroleumether toepast.

9. Werkwijze volgens een of meer van de conclusies 6 tot 8, met het kenmerk, dat men de adsorptie van de caroteenlaag en de elutie van de esters uitvoert bij een temperatuur van 0 tot 80°C. 9 ++++++++++ 8501778