NL1034732C2 - Elektronisch land- of zeekaartsysteem. - Google Patents

Description

ELEKTRONISCH LAND- OF ZEEKAARTSYSTEEM

5 De onderhavige uitvinding betreft een elektronisch land- of zeekaartsysteem.

Bekende elektronische land- of zeekaartsystemen aan boord van voertuigen, zoals schepen, omvatten ten minste de eigenschappen van een beeldinrichting voor weergave van ten 10 minste één van de land- of zeekaarten uit een geheugen en keuzemiddelen voor invoer van een selectie van de weer te geven land- of zeekaart uit het geheugen. Het geheugen is veelal ook aan boord, maar kan op afstand van het voertuig zijn gelegen om een geselecteerde kaart op verzoek aan boord 15 van het voertuig weer te geven, na het versturen daarvan.

De administratieve afhandeling van een dergelijk bekend systeem is in handen van een organisatie, waarbij de meeste cartografische nationale instanties zijn aangesloten. Ook is een dergelijke centrale organisatie verantwoordelijk voor het 20 uitgeven van, op verzoek, van gebruikersnamen en wachtwoorden voor het openen van kaarten ten behoeve van de weergavemiddelen door een gebruiker. Daarbij zijn gewoonlijk de wachtwoorden gerelateerd aan de kaarten, waarvan het gewenst is, dat deze kunnen worden weergegeven in de 25 weergavemiddelen.

In een dusdanige strategie is derhalve een centrale organisatie nodig om op voorhand de afhandeling te verzorgen, op basis waarvan een voertuig, in het bijzonder een schip, de beschikking krijgt over de tijdens een reis benodigde 30 kaarten. Ook op zee zijn communicatiemiddelen beschikbaar om in een later stadium nog wachtwoorden te verkrijgen voor andere kaarten, bijvoorbeeld wanneer in een noodsituatie moet worden uitgeweken, onverwacht, naar een andere haven dan de 1034732 2 gekozen bestemming. Het is te kostbaar om met alle mogelijkheden en calamiteiten rekening te houden en alle mogelijk nodige kaarten op de hierboven beschreven wijze te "bestellen" en bovendien ook omslachtig omdat nog 5 mogelijkheden, in het bijzonder samenhangende met calamiteiten, over het hoofd kunnen worden gezien. Bovendien is een dergelijk systeem, wanneer het op de direct hierboven bedoelde wijze wordt toegepast, excessief kostbaar omdat voor alle kaarten, die worden "besteld" en waarvoor wachtwoorden 10 worden verkregen, ook moet worden betaald, zelfs als een mogelijke calamiteit zich niet voordoet en niet hoeft te worden uitgeweken naar een andere haven dan de beoogde bestemming.

In 1995 werd door de IMO een standaard aangenomen voor 15 elektronische kaarten aan boord van schepen. Naar deze standaard wordt onder meer door de IMO verwezen als de S-57 standaard. Daartoe was nodig, dat cartografische instituten en hydrografische diensten een aanvang maakten met het vervaardigen van kaartmateriaal volgens deze standaard S-57 en 20 het hierbij behorende format zijn in gebruik genomen door het zeeschip Zeus, en werden geleverd door de aanvraagster van de onderhavige aanvrage, en wel in 2000. Dergelijke kaarten in de format van de S-57 standaard worden in het algemeen aangeduid als "Electronic Navigational Chart" of kortweg ENC. Sinds de 25 introductie van de eerste kaarten en voordien het tot stand brengen van de S-57 standaard is de dekking van ENC kaarten snel toegenomen. Naar schatting is thans ten minste 90% van Europa gedekt, althans zijn van 90% van de wateren in Europa kaarten beschikbaar. Wereldwijd zijn meer dan 70% van de 30 handelsroutes in kaart gebracht en wel met ENC's volgens de S-57 standaard.

Volgens nog recentere ontwikkelingen is het niet langer vereist, dat schepen papieren kaarten aan boord moeten 3 hebben. Dit is een gevolg van een aanpassing in het zogenaamde Solas verdrag, en geldt voor schepen, die met ENC's varen. Vanzelfsprekend wordt het wegvallen van dit vereiste summier vermeld en is natuurlijk onderhevig aan allerlei andere 5 voorwaarden dan de aanwezigheid van alleen ENC's. Het is dan ook tegenwoordig binnen Europa, en ook veelal ver daar buiten, heel goed mogelijk om alleen met ENC kaarten te varen. Een schipper heeft dan de vrijheid om bijvoorbeeld slechts een beperkte set papieren kaarten als ondersteuning achter de hand 10 te houden.

Volgens de bekende techniek worden elektronische kaarten geleverd aan schepen op basis van het genereren van een wachtwoord voor een bepaalde kaart. Dit wachtwoord wordt ook wel een "permit" genoemd. Met behulp van een dergelijk 15 wachtwoord of "permit" wordt de ENC opgeroepen of vrijgegeven, waarvan de gebruiker heeft aangegeven die nodig te hebben. Nadat de gebruiker het wachtwoord of de "permit" heeft ingevoerd, kan de gebruiker de betreffende kaart of ENC oproepen en gebruiken, en desgewenst zelfs bijwerken.

20 De kaarten of ENC's zijn opgeslagen op CD's. Er bestaan basis-CD's en update-CD's.

Met behulp van het mechanisme van wachtwoorden of "permits" wordt illegaal kopiëren bestreden en kan alleen toegang tot de kaarten worden verkregen, waar men na betaling 25 recht op heeft. Een permit kan tevens een recht aangeven om updates te verkrijgen. Dat wil bij voorbeeld zeggen, dat als een ENC al eens eerder geïnstalleerd geweest is op de beeldinrichting (zoals een ECDIS), deze nog wel zichtbaar gemaakt kan worden, maar niet meer bij gewerkt kan worden als 30 de permit niet meer geldig is. Onder de geldige regelgeving (SOLAS) is elk schip echter verplicht om up-to-date kaarten voor zijn reis aan boord te hebben, en moet dus een geldige 4 permit hebben tenminste voor de ENCs die het voor zijn reis denkt te zullen gaan gebruiken.

De bekende mechanismen van beveiliging van de kaarten of ENC's door middel van wachtwoorden of "permits" is thans op 5 zichzelf ook aangenomen als een standaard, waarnaar wordt verwezen als de S-63 standaard, en deze vindt wereldwijd toepassing. De geheugens (CD's) moeten fysiek aan boord van een schip of ander voertuig worden gebracht, en de wachtwoorden of "permits" kunnen op allerlei andere wijzen 10 worden verstuurd. Dit kan bijvoorbeeld telefonisch, per post, per fax, per telex of per e-mail geschieden. Het meest gebruikelijk is thans e-mail, zodat de ENC's of kaarten snel aan boord beschikbaar kunnen worden gesteld. Het is ook mogelijk om telefonisch wachtwoorden of "permits" aan te 15 vragen. Wel is hierbij vereist, dat men nog altijd op voorhand uitzoekt, langs welke route zal worden gevaren, om te bepalen, welke ENC's of kaarten gedurende de reis benodigd zullen zijn.

Dit stuit op een aantal problemen, aanvullend op die, welke hierboven reeds zijn vermeld. Vaak kan een gebruiker, 20 zoals de kapitein van een schip, niet weten welke kaarten of ENC's voor hem ter beschikking gesteld zijn, of hoe deze heten. Aldus is het moeilijk voor gebruikers om eerst uit te zoeken op basis van welke naam naar een specifieke kaart wordt verwezen, op het moment, waarop deze gebruiker (de kapitein 25 van een schip) die betreffende kaart nodig heeft. Hij zal eerst de naam van de betreffende kaart moeten achterhalen.

Een ander nadeel is, dat de kaarten of ENC's niet alleen zien op een specifiek gebied, maar dat in elke kaart van één gebied volgens de S-57 standaard veelal meerdere 30 verschillende niveaus van detail beschikbaar zijn. Een gebruiker kan een meer gedetailleerde kaart wensen, en een daarbij behorende permit of wachtwoord verkrijgen, maar dan ook een hogere kostenpost moeten verwerken. Als de gebruiker 5 genoegen neemt met een minder gedetailleerde kaart, zullen de kosten lager zijn, maar nog altijd geldt dat niet alleen de gebieden, maar ook de mate van detail vaak op voorhand, d.w.z. voorafgaand aan het vertrek van het schip, moeten worden 5 gekozen om de daarbij behorende wachtwoorden of "permits" te verkrijgen.

Al met al brengt dit systeem van het beschikbaar stellen van kaarten of ENC's een grote organisatorische belasting met zich mee. Er moet op voorhand vaak worden 10 geanticipeerd op situaties, die zich al dan niet kunnen voordoen, maar de kaarten voor betreffende gebieden in een op voorhand bepaalde mate van detail moeten wel voorafgaand aan vertrek worden beschikbaar gemaakt, en de mogelijkheden om andere kaarten of meer of minder detail per kaart gedurende 15 een reis te bewerkstelligen, zijn beperkt.

Met de onderhavige uitvinding is beoogd de nadelen van de bekende techniek te verhelpen of althans te verminderen, waartoe volgens de onderhavige uitvinding een elektronisch land- of zeekaartsysteem is verschaft met alle eigenschappen, 20 zoals die zijn gedefinieerd in de bijbehorende set conclusies, in het bijzonder de onafhankelijke conclusie.

Met een dergelijk systeem wordt een hoge mate van vrijheid verschaft als het gaat om het beschikbaar stellen van kaarten van betreffende gebieden en de. mate van detail, die 25 elke kaart moet kunnen weergeven. Een gebruiker, zoals de kapitein van het schip, beschikt over alle land- en/of zeekaarten, die mee aan boord worden vervoerd gedurende een reis. Al naargelang de omstandigheden en behoefte kunnen de betreffende kaarten en mate van detail van elke kaart worden 30 gekozen, terwijl de opslag zorgt voor registratie van gegevens omtrent de kaarten die zijn gebruikt en de mate van detail van elke gebruikte kaart, waarmee het mogelijk is om in een later stadium of simultaan af te rekenen over het gebruik aan een 6 instantie, die belast is met het beschikbaar stellen van de kaarten, en derhalve dus ook tot op zekere hoogte verantwoordelijk is voor de inhoud daarvan.

Aldus kunnen gevaarlijke situaties worden voorkomen, 5 bijvoorbeeld wanneer een kapitein of andere gebruiker een onverwacht andere route moet gaan volgen dan op voorhand, d.w.z. voorafgaand aan vertrek, werd voorzien. Zonder uitzonderlijke maatregelen te treffen, kan over alle aanwezige kaarten worden beschikt en een vergoeding voor het gebruik van 10 de kaarten is dan wel op veilige wijze gewaarborgd voor de instanties die zijn belast met het innen van een dergelijke vergoeding.

De uitvinding kent verscheidene voorkeursuitvoeringsvormen, die zijn gedefinieerd in de afhankelijke 15 conclusies. Zo is het mogelijk dat volgens de uitvinding ten minste de opslag en de uitleesmiddelen zijn beveiligd. Aldus kan in nog hogere mate worden verzekerd, dat een met het innen van vergoedingen voor het gebruik van de kaarten belaste instantie ook daadwerkelijk in staat kan worden gesteld om de 20 betreffende vergoedingen te innen, zonder dat het systeem kan worden gecorrumpeerd door onbetrouwbare gebruikers.

Het is verder mogelijk dat een volgsysteem volgens de uitvinding wordt verschaft voor tijdens het afleggen van routes volgen van voertuigen, zoals schepen, met aan boord van 25 het voertuig ten minste de beeldinrichting en de keuzemiddelen. In drukkere vaarroutes worden dergelijke volgsystemen al uitgebreid toegepast, en er behoeft slechts een bestand te worden bijgehouden, vergelijkbaar met een logboek, om hieruit te kunnen destilleren welke kaarten men 30 gebruikt zou moeten hebben. Echter, de mate van detail van de opgeroepen kaarten kan dan minder goed worden gevolgd, maar nog altijd is hier sprake van een levensvatbare optie, in het bijzonder wanneer, bijvoorbeeld in de toekomst, de mate van 7 detail niet meer van invloed is voor het bepalen van de hoogte van een te betalen vergoeding. Ook in andere systemen dan die volgens de S-57 standaard, kan dit reeds nu een levensvatbare oplossing zijn.

5 Verder kan een systeem volgens de onderhavige uitvinding de eigenschap vertonen, dat de opslag op afstand van het systeem is gepositioneerd. Een schip of ander voertuig kan bijvoorbeeld zijn voorzien van een positiebepalend systeem, en een dergelijk systeem kan worden ingericht om 10 automatisch berichten naar de buitenwereld te genereren, bijvoorbeeld per e-mail, zodat een schip of ander voertuig langs het afleggen van een route kan worden gevolgd op basis van door of vanaf het schip of andere voertuig zelf beschikbaar gestelde gegevens over de momentane positie.

15 Tevens is het mogelijk dat het systeem volgens de uitvinding zelf op gezette tijdstippen registreert, welke kaarten of kaart in gebruik zijn of is. Deze informatie kan naar de opslag op afstand worden verstuurd voor registratie daarvan. Voordeel van dergelijke maatregelen, die goed te beveiligen 20 zijn, is dat ook de mate van detail in elke opgeroepen kaart kan worden geregistreerd en direct aan een centrale registratie in de opslag op afstand kenbaar kan worden gemaakt. Aldus is wederom het betrouwbaar afrekenen van het gebruik te verzekeren.

25 Verder kan een systeem volgens de onderhavige uitvinding de eigenschap vertonen, dat de opslag deel uitmaakt van een onder bepaalde omstandigheden in de zeevaart verplicht gestelde reisgegevensrecorder (VDR ofwel een "voyage data recorder"). Aan de gegevens, die op verplichte wijze daarin 30 gebruikelijk worden opgeslagen, kunnen de gegevens met betrekking tot gebruikte kaarten en mate van detail daarin worden toegevoegd, zodat een zeer betrouwbare registratie gedurende het afleggen van een route kan worden 8 bewerkstelligd. Het uitlezen van deze gegevens vindt plaats op eenzelfde wijze als voorheen met betrekking tot de reisgegevens zelf, en dit is een goed beveiligd systeem. Ook hierbij kan afrekening op momentane basis of na afloop van het 5 afleggen van een route worden bewerkstelligd.

Verder kan het gunstig zijn, dat de uitleesmiddelen in verbinding te stellen zijn met een automatisch afrekensysteem in verband met het gebruik van de geselecteerde van de land-of zeekaarten. Dit kan een momentane verbinding zijn op elk 10 moment, dat een kaart wordt opgeroepen of een mate van detail wordt aangepast. Ook kan dit dus op het schip worden geregistreerd om achteraf te worden uitgelezen. In ieder geval kan worden vermeden dat op voorhand vele beperkingen sluipen in het gebruik van een dusdanig systeem als dat, volgens de 15 bekende techniek.

De onderhavige uitvinding zal hieronder nader worden verduidelijkt aan de hand van een uitvoeringsvoorbeeld, zoals dat is weergegeven in de bijbehorende figuren, waarin: fig. 1 een schematische weergave toont van een systeem 20 volgens de onderhavige uitvinding; en fig. 2 een geografisch aanzicht toont met daarin een door een schip af te leggen route en daarbij te gebruiken kaarten.

In fig. 1 is een systeem volgens de onderhavige 25 uitvinding getoond. Het systeem 1 omvat een computer 2, waarvan andere modules in fig. 1 deel kunnen uitmaken, of die met de computer 2 te verbinden zijn, al naargelang de specifieke inrichting of configuratie van een uitvoeringsvorm van het systeem 1 volgens de onderhavige uitvinding. Deze 30 modules omvatten een als databank 3 vormgegeven elektronisch geheugen met daarin een aantal CD's 4. Op de CD's zijn een aantal land- of zeekaarten opgeslagen. Deze kunnen worden weergegeven op een beeldscherm 5 van de computer 2. Tevens kan 9 een toetsenbord 6 als uitvoeringsvorm van keuzemiddelen worden gebruikt, eventueel in samenhang met een niet getoonde muis of "trackball", om een selectie te maken of althans een invoer in te geven in de computer 2 voor een selectie van de weer te 5 geven land- of zeekaart uit de databank 3, op de CD's 4. Een dergelijk systeem staat ook wel bekend als ECDIS, hetgeen de algemeen gebruikelijke term is voor het systeem zoals hier omschreven. Voor ECDIS zijn standaarden en harde definities vastgelegd, en de afkorting ECDIS staat voor "Electronic Chart 10 Display and Information System".

In fig. 2 is een dergelijke weergave in het beeldscherm 5 getoond. In de weergave is een zeeroute 6 aangeduid. Tevens is weergegeven welke kaarten nog meer beschikbaar zijn. Zo zijn de kaarten 7 voor de wateren in en 15 rond Noord-Nederland en de kaarten 8 voor water in en rond West-Nederland in streepstippellijnen weergegeven. Deze kaarten 7, 8 hoeven geen afzonderlijke kaarten te zijn, maar kunnen tevens aanduidingen representeren, waarop kan worden ingezoomd in het beeldscherm 5 met behulp van het toetsenbord 20 en/of de niet getoonde muis. Als een dergelijke kaart 7, 8 of detail van een grotere kaart in zijn geheel wordt weergegeven in het beeldscherm 5, kan hierop ook meer detail worden getoond dan in de grotere weergave, zoals die in fig. 2 is afgebeeld. Als aanvulling of als alternatief kunnen in de 25 grotere weergave van fig. 2 ook details verborgen zijn, totdat deze worden opgeroepen. Zo kan, in gebruik van het systeem, een gebruiker zoals de kapitein van een zeeschip, de computer 2 aansturen om in de weergave van fig. 2 zeewrakken te tonen, die anders verborgen zouden blijven. Dit zou het gebruik 30 betekenen op een detailniveau, waarmee extra kosten samenhangen, hetgeen volgens de onderhavige uitvinding kan worden geregistreerd voor momentane of latere afrekening voor dit gebruik.

10

Aldus kan volgens de onderhavige uitvinding een gebruiker van de computer 2 momentaan beschikken over alle kaarten op de CD's 4 in de databank 3, en wel op af roep. Ten behoeve van afrekenen voor dit gebruik, kunnen diverse 5 middelen worden ingezet. Deze middelen zullen hieronder in samenhang met de uitvoeringsvorm van fig. 1 worden beschreven, waarbij een selectie van deze middelen kan worden toegepast, dan wel een combinatie van diverse of alle van deze middelen. De middelen kunnen deel uitmaken van de computer 2, of externe 10 modules omvatten, of deel uitmaken van andere systemen, waarmee de computer 2 dan kan worden geïntegreerd of althans verbonden. Zo is het mogelijk, dat de computer 2 is verbonden met een invoer/uitvoermodule 9. Met deze invoer/uitvoermodule 9 kunnen gegevens over opgeroepen kaarten en de mate van

15 detail daarin, die is toegepast, worden doorgegeven aan een zogenaamde VDR 10, hetgeen een routerecorder is. Onder sommige omstandigheden en voor sommige schepen is een dergelijke VDR

10 verplicht als afzonderlijk systeem voor registratie van de afgelegde route. Het stuit op geen enkel technisch bezwaar om 20 informatie over gebruikte kaarten en mate van detail daarin via de invoer/-uitvoermodule 9 door te geven aan de VDR 10 voor registratie van die gebruikte kaarten en mate van detail daarin aan de VDR voor opslag daarvan in samenhang met de afgelegde route. Als aanvulling of als alternatief kan een 25 communicatiemodule 11 zijn verschaft voor bij voorkeur draadloze communicatie met betrekking tot een actuele positie van het schip langs de route 6. Als een dergelijke communicatiemodule wordt toegepast, vindt opslag van de gebruikte kaarten en mate van detail daarin op afstand van het 30 schip plaats, bijvoorbeeld aan de vaste wal, bij voorkeur bij een instantie, die ook zorg draagt voor het innen van vergoedingen voor het gebruik van de kaarten.

11

Daarentegen is het tevens mogelijk, dat aan boord van het schip een geheugen 12 is gepositioneerd, welke bij voorkeur deel uit kan maken van de computer 2, bijvoorbeeld in een beveiligd gedeelte van het werkgeheugen of op de harde 5 schijf van die computer. Dat geheugen 12 dient dan voor registratie van gebruikte of geopende kaartenen de mate van detail daarin, die in beeld is gebracht, om bij aankomst op een bestemming het geheugen 12 uit te kunnen lezen, hetgeen dan bijvoorbeeld kan worden bewerkstelligd door een medewerker 10 van de instantie, die zorg draagt voor het af rekenen voor het gebruik van de kaarten. Ook kan de computer 2 zodanig zijn ingericht en/of geprogrammeerd, dat het gedeelte van het geheugen 12 met daarin de registratie van de gebruikte kaarten automatisch wordt uitgelezen bij aankomst op een bestemming, 15 waarna de betreffende gegevens alsnog via de invoer/uitvoer module 9 kunnen worden verschaft aan de desbetreffende instantie. Hiertoe kan een beveiligd communicatieprotocol worden verschaft, waarvan er vele in de techniek algemeen beschikbaar zijn. Het vergt geen inventieve arbeid om een 20 dergelijk beveiligd communicatieprotocol te verschaffen voor een systeem als het onderhavige, volgens deze uitvinding.

Verder kan een positie bepalende module 13 deel uitmaken van de computer 2 of hiermee zijn verbonden. Met een dergelijke positie bepalende module 13 is het mogelijk om een 25 samenhang vast te stellen tussen een gebruikte kaart en de nationale instantie of een cartografisch instituut, onder de verantwoordelijkheid waarvan de betreffende kaart beschikbaar is gesteld. Op basis van dergelijke gegevens kan een vergoeding voor de betreffende instantie of nationale 30 cartografische instituten worden berekend. Ook kan er daarbij wederom rekening worden gehouden met de mate van detail die in een bepaalde kaart is geopend of beschikbaar is gesteld aan de gebruiker.

12

Zo blijkt, dat er diverse varianten en uitvoeringsvormen mogelijk zijn, die alle zijn gelegen binnen het bereik van de onderhavige uitvinding, zoals dat is gedefinieerd in de bijbehorende conclusies, tenzij dergelijke 5 varianten of uitvoeringsvormen naar de letter of de geest afwijken van de conclusies. Zo is het mogelijk, dat er ook nog andere manieren denkbaar zijn voor opslag van gegevens met betrekking tot gebruikte kaarten en mate van detail daarin. In het voorgaande zijn voornamelijk uitvoeringsvormen beschreven, 10 waarin rekening is gehouden met opslag van de betreffende gegevens in een computer, aan boord van het schip, of op afstand aan de wal, maar het valt niet te voorzien, waar opslag nog meer plaats kan vinden. Verder is rekening gehouden in het voorgaande met de uitvoeringsvormen waarin telkens 15 momentane posities worden doorgegeven of opgeslagen om momentaan op afstand een rekening bij te kunnen houden, of een dergelijke rekening pas op te stellen bij aankomst op de plaats van bestemming. Echter, een hybridevorm is tevens mogelijk, waarbij beide varianten worden toegepast om de 20 betrouwbaarheid van het systeem verder te verhogen, door bij aankomst op de plaats van bestemming de momentaan en op afstand geregistreerde gegevens samen te brengen met de gegevens, die aan boord of op de computer zijn bijgehouden, te vergelijken. Discrepanties zijn een aanduiding voor een fout 25 of misbruik van het systeem. Er zijn diverse communicatieprotocollen mogelijk zowel gedurende de vaart als na aankomst op een plaats van bestemming, zoals een haven. In de beschrijving van uitvoeringsvormen van de onderhavige uitvinding is hieraan nauwelijks aandacht besteed. Dit is 30 allemaal ruim binnen het bereik gelegen van de algemene vakkennis van de vakman, hetgeen een reden is om hieraan ook verder geen specifieke aandacht te besteden binnen het kader van de uitvinding. Het is verder mogelijk de systemen volgens

Claims (6)

1. Elektronisch land- of zeekaartsysteem, omvattende: 5. een elektronische geheugen van ten minste twee land- of zeekaarten; - een beeldinrichting voor weergave van ten minste één van de land- of zeekaarten uit het geheugen; - keuzemiddelen voor invoer van een selectie van de 10 weer te geven land- of zeekaart uit het geheugen; - een opslag voor registratie over een route van ten minste één soort gegevens uit de groep, die ten minste omvat: afgelegde routes; af te leggen routes; en benutte kaarten; en - met de opslag samenhangende uitleesmiddelen.

2. Elektronisch land- of zeekaartsysteem volgens conclusie 1, waarbij ten minste de opslag en de uitleesmiddelen zijn beveiligd.

3. Elektronisch land- of zeekaartsysteem volgens conclusie 1 of 2, verder omvattende een volgsysteem voor het 20 tijdens het afleggen van routes volgen van voertuigen, zoals schepen, met aan boord van het voertuig ten minste de beeldinrichting en de keuzemiddelen.

4. Elektronisch land- of zeekaartsysteem volgens conclusie 1, 2 of in het bijzonder conclusie 3, waarbij de 25 opslag op afstand van het systeem is gepositioneerd.

5. Elektronisch land- of zeekaartsysteem volgens ten minste één van de voorgaande conclusies, waarbij de opslag deel uitmaakt van een onder bepaalde omstandigheden in de zeevaart verplicht gestelde reisgegevens recorder (VDR of wel 30 een "Voyage Data Recorder").

6. Elektronisch land- of zeekaartsysteem volgens ten minste één van de voorgaande conclusies, waarbij de uitleesmiddelen in verbinding te stellen zijn met een 1034732 automatisch af rekensysteem in verband met het gebruik van de geselecteerde van de land- of zeekaarten. 5 1034732