NL1033122C2 - Werkwijze en inrichting voor het gescheiden oogsten van rugvel en rugvlees van een karkasdeel van geslacht gevogelte. - Google Patents

Description

Korte aanduiding: Werkwijze en inrichting voor het gescheiden oogsten van rugvel en rugvlees van een karkasdeel van geslacht gevogelte.

De uitvinding heeft betrekking op het bewerken van een karkasdeel van geslacht gevogelte.

5 Uit de stand van de techniek is het bekend om een karkas van geslacht gevogelte na het panklaar maken op te delen in een eerste deel, dat de borst omvat (in het bijzonder is het eerste deel een borstkap), en een tweede deel, dat de poten en een deel van de bovenrug omvat. Het eerste deel wordt vervolgens op een productdrager aangebracht die 10 aangrijpt op de binnenzijde van het karkasdeel. Daarna wordt het eerste deel van het karkas door deze productdrager langs een of meer bewerkingsstations gevoerd. Het tweede deel van het karkas wordt hangend aan de poten langs een of meer bewerkingsstations gevoerd.

15 Het tweede deel van het karkas omvat na de opdeling dus nog een stuk van de bovenrug. Uit het tweede deel worden gewoonlijk producten zoals bouten, drumsticks, dijstukken of ontbeend pootvlees gemaakt. Voordat deze producten gemaakt kunnen worden, moet het rugstuk verwijderd worden omdat het niet aan deze producten kan blijven 20 zitten. Het is dan ook gebruikelijk dat van een dergelijk tweede deel van het karkas het rugstuk wordt losgesneden. Daarna wordt het resterende deel in tweeën gesplitst, waarna de afzonderlijke pootdelen verder worden verwerkt tot bijvoorbeeld bouten, drumsticks en/of dijstukken.

25

Bij de hierboven beschreven bekende werkwijze blijft het op de bovenrug aanwezige rugvel aan het rugvlees vastzitten. Vervolgens worden de rugstukken met het rugvel als apart product verkocht of aangeboden voor verdere verwerking, bijvoorbeeld tot convenience 30 producten.

De beschreven werkwijze is niet tevredenstellend. Zo leveren de verkregen eindproducten onvoldoende economische waarde op.

1033122 - 2 -

Het doel van de uitvinding is het verschaffen van een verbeterde werkwijze en inrichting voor het bewerken van een karkasdeel van geslacht gevogelte.

5 De uitvinding bereikt dit doel met een werkwijze volgens conclusie 1 en een inrichting volgens conclusie 11 of 12.

Met de uitvinding wordt bereikt dat het oogsten van het rugvlees plaatsvindt nadat het rugvel is geoogst. Het rugstuk met rugvlees dat 10 nu vrij is van rugvel heeft een hogere economische waarde dan een rugstuk dat het rugvel nog heeft, met name omdat het vetgehalte door verwijdering van het rugvel is gereduceerd. Verder heeft het aldus geoogste rugvel ook een relatief hoge economische waarde. Het rugvel bevat onder andere collageen, waardoor het als zelfstandig product 15 verkocht kan worden en voor een aantrekkelijke inkomstenbron zorgt.

Voordat het relevante gedeelte van proces begint heeft het karkasdeel ten minste een deel van de bovenrug (het rugstuk) en ten minste een deel van elk van de poten. De aanwezige pootdelen zijn nog ten minste 20 voor een deel verbonden met het rugstuk. Het rugstuk heeft zowel rugvlees als rugvel. De pootdelen betreffen ten minste de dijen en zijn ten minste deels bedekt met pootvel. Dat pootvel is ten minste deels verbonden met het op het rugstuk aanwezige rugvel.

25 Bij de werkwijze wordt eerst het te bewerken karkasdeel bij de poten in een productdrager gehangen. Het zal duidelijk zijn dat het ophangen van het karkasdeel aan de poten in de praktijk ook reeds in een eerder stadium van het slachtproces kan zijn gerealiseerd, en dat tussen de hier relevante stappen en dat ophangen een of meer andere 30 bewerkingstappen kunnen zijn uitgevoerd.

Bij voorkeur wordt op drie plaatsen in het karkasdeel een voorsnede gerealiseerd: - aan beide zijkanten van het karkasdeel, zodat het pootvel op de 35 respectievelijke zijkant van het karkasdeel wordt gescheiden van het rugvel, en - op de rugzijde van het karkasdeel, in het midden, zodat daar het pootvel en het rugvel van elkaar gescheiden worden.

- 3 -

De voorsneden op de zijkanten van het karkasdeel worden gemaakt tussen de respectievelijke dij en de rug van het aan de productdrager hangende karkasdeel.

5 Het ophangen van het karkasdeel aan de poten heeft het voordeel dat hierdoor het oogsten van het rugvel op beheersbare wijze kan plaatsvinden. Ook is het mogelijk, bij een geschikte uitvoering van de werkwijze en inrichting, het rugvlees in dezelfde lijn te oogsten als waarin de rest van het karkasdeel, met name de pootdelen, wordt 10 verwerkt.

Een verder voordeel van de inrichting en de werkwijze volgens de uitvinding is dat bepaalde gevogelteproducten meer geautomatiseerd/gemechaniseerd gemaakt kunnen worden, terwijl de 15 productie ervan voorheen een ongewenste inspanning, met name met handmatige bewerkingen vereiste. Een voorbeeld hiervan zijn barbecuesticks voor de Australische markt, die een schouderblad en het daaromheen aanwezige vlees omvatten. Toe nu toe kon dit product niet automatisch in een lijn worden vervaardigd, terwijl de deels 20 handmatige vervaardiging tot een te duur product leidde. Met de inrichting en werkwijze volgens de uitvinding kunnen dergelijke producten wel tegen een acceptabele prijs worden vervaardigd.

Het is mogelijk om op de hierboven genoemde plaatsen een aparte 25 voorsnede te maken. Dit resulteert dan in twee zij sneden en een rugsnede. Het is echter ook mogelijk om een doorlopende snede te maken langs twee of meer van de hierboven aangeduide plaatsen in het karkas. Zo kan bijvoorbeeld een enkele, gecombineerde voorsnede worden gemaakt, waarbij op alle drie de hierboven genoemde plaatsen 30 het rugvel en pootvel van elkaar worden gescheiden.

Als gekozen wordt voor drie separate sneden is het mogelijk om eerst de zij sneden te maken en daarna de rugsnede, maar ook om eerst de rugsnede te maken en daarna een zij snede of de beide zij sneden. De 35 zij sneden kunnen tegelijkertijd worden gemaakt maar dat is niet noodzakelijk. Het is mogelijk dat een of meer van de genoemde sneden worden gerealiseerd als een reeks van kleinere deelsneden of perforatieopeningen.

- 4 -

Een andere optie is het eerst maken van een van de zij sneden, dan de rugsnede en dan de andere zij snede. Als gekozen wordt voor een enkele doorlopende snede, dan is het voordelig deze volgorde aan te houden.

5 Na het maken van de voorsneden aan de zijkanten en bij voorkeur ook aan de rugzijde is het rugvel ten minste voor het grootste deel losgesneden van het vel op de poten. Als drie separate sneden gemaakt worden, kan het zijn dat de rugsnede en de zij sneden niet helemaal op elkaar aansluiten, maar als de nog bestaande verbindingen tussen 10 rugvel en pootvel relatief smal zijn in verhouding tot de lengte van de sneden levert dat in de praktijk geen problemen op bij het oogsten van het rugvel.

Bij het maken van de voorsneden in de zijkanten wordt ten minste het 15 vel doorgesneden. De snijmiddelen die deze sneden, eventueel als deel van een langere, eventueel enkele doorlopende snede, maken kunnen echter ook zo afgesteld staan dat ook het onder het vel liggende vlees wordt ingesneden of doorgesneden.

20 Bij het maken van de rugsnede of het deel van de doorlopende snede ter plaatse van de rug wordt bij voorkeur alleen het vel doorgesneden en vindt geen of slechts een minimale insnijding in het onderliggende vlees plaats. De wervelkolom wordt bij voorkeur niet doorgesneden. De reden hiervoor is dat na het oogsten van het rugvel het rugstuk nog 25 gescheiden moet worden van de poten. Voor deze bewerking is een goede positionering van het te bewerken karkasdeel van belang. Hierbij is het voordelig als de sterke verbinding die de wervelkolom levert nog aanwezig is.

30 Als gekozen wordt voor separate of onderbroken voorsneden, liggen de voorsneden bij voorkeur in hoofdzaak in eikaars verlengde.

Als gekozen wordt voor separate of onderbroken voorsneden, sluiten de voorsneden bij voorkeur nagenoeg op elkaar aan.

35

De inrichting volgens de uitvinding omvat een eerste snijmiddel voor het maken van de zij sneden aan de zijkanten van het karkasdeel.

In een mogelijke uitvoeringsvorm omvat het eerste snijmiddel twee 40 snijorganen: een eerste snijorgaan voor het maken van de eerste - 5 - zij snede en een tweede snij orgaan voor het maken van de tweede zij snede aan de andere zijkant van het karkasdeel.

Voor het maken van een snede bewegen het karkasdeel en het snijmiddel 5 dat de betreffende snede maakt ten opzichte van elkaar. In het algemeen zal het zo zijn dat het karkasdeel door de productdrager langs een vooraf bepaalde baan wordt bewogen en dat de snijmiddelen op een in hoofdzaak stationaire positie zijn opgenomen in het frame van de inrichting, eventueel verend opgesteld.

10

In een mogelijke uitvoering is erin voorzien dat de eerste snijmiddelen twee snijorganen omvatten die aan weerszijden van de baan waarlangs de productdrager het karkasdeel beweegt zijn opgesteld.

15

De uitvinding kan worden gerealiseerd in een inrichting die tevens een tweede snijmiddel omvat. Dit tweede snijmiddel wordt dan gebruikt voor het maken van de rugsnede, terwijl het eerste snijmiddel, bij voorkeur twee afzonderlijke snijorganen - elk voor een snede aan een 20 zijkant - omvat. Deze variant is in het bijzonder geschikt indien gekozen wordt voor het maken van drie aparte voorsneden; een aan elke zijkant en een snede op de rug.

De snijmiddelen kunnen voorzien zijn van roterende, bijvoorbeeld 25 cirkelvormige, messen en/of statische messen.

In een variant kan de inrichting een enkel snijorgaan, bijvoorbeeld een roterend of statisch mes, omvatten. Het karkasdeel wordt dan zodanig ten opzichte van het snijorgaan geleid (en/of het snijorgaan 30 wordt zodanig langs het karkasdeel geleid) dat het enkele snijorgaan de genoemde voorsneden maakt, bij voorkeur als een enkele doorlopende snede. De relatieve beweging tussen snijorgaan en karkasdeel zal daarbij in het algemeen zowel rotatie- als translatiebewegingen omvatten. In deze uitvoeringsvorm zijn het eerste en het tweede 35 snijmiddel geïntegreerd in een enkel snijorgaan.

Onder de uitvinding valt ook een variant van de werkwijze en de inrichting waarin geen rugsnede wordt gemaakt maar alleen de twee zij sneden. De zij sneden lopen dan zo ver door dat de uiteinden van de 40 zijsneden aan de zijde van de wervelkolom een onderlinge afstand - 6 - hebben van maximaal 4 0 millimeter. Er blijft dan een verbinding over tussen rugvel en pootvel, die tijdens het oogsten van het rugvel losgescheurd wordt. Bij voorkeur ligt bij deze uitvoeringsvorm de afstand tussen de uiteinden van de zij sneden aan de zijde van de 5 wervelkolom tussen 10 en 20 millimeter, bij meer voorkeur is deze afstand 15 mm. Ook bij deze uitvoeringsvorm is de mogelijkheid aanwezig dat niet alleen het vel ingesneden wordt, maar ook het vlees dat daaronder ligt wordt ingesneden of zelfs doorgesneden.

10 Bij voorkeur zijn er in de inrichting een of meer geleidingen voor het karkasdeel aanwezig die zorgen voor de positionering van het karkasdeel ten opzichte van een of meer van de snijmiddelen en/of de rugveloogster.

15 Bij voorkeur omvat een eventueel toegepaste rugveloogstinrichting, ofwel rugveloogster, ten minste twee samenwerkende rollen die elk voorzien zijn van een vertanding, zoals een schroeflijnvormig profiel. De rollen zijn bij voorkeur zo opgesteld dat hun axiale richting in hoofdzaak evenwijdig loopt aan de richting waarin de 20 productdragers de karkasdelen bewegen. Bij voorkeur zijn de rollen van de rugveloogster op enige afstand naast elkaar geplaatst. Dit voorkomt dat het rugvel tijdens het oogsten in ongewenste mate beschadigd raakt. Als alternatief kunnen ook andere typen rugveloogsters toegepast worden. Hierbij valt te denken aan een 25 rugveloogster op basis van ontzwoerdrollen of een rugveloogster waarbij een enkele rol samenwerkt met een plaat in plaats van met een tweede rol. De toegepaste rollen kunnen met in plaats van met hun axiale as in hoofdzaak evenwijdig aan de richting waarin de productdragers de karkasdelen bewegen ook met hun axiale as in 30 hoofdzaak loodrecht daarop geplaatst zijn of onder een andere geschikte hoek.

Volgens de uitvinding wordt dus eerst het rugvel geoogst en daarna pas het rugvlees. Dit heeft als voordeel dat het oogsten van het 35 rugvel kan plaatsvinden in de lijn waar het karkasdeel toch al hangt voor het oogsten van het rugvlees en voor het verder verwerken van de "back half" zoals genoemd in de Engelse terminologie. Verder geeft de verbinding tussen bovenrug en back half stabiliteit aan de rug waardoor het oogsten van het rugvel gecontroleerder verloopt.

40 - 7 - US 4,723,339 beschrijft een werkwijze en inrichting voor het verwijderen van borstvel van een karkasdeel van geslacht gevogelte. Het karkasdeel wordt door een productdrager hangend aan de poten langs de ontvelinrichting geleid. De werkwijze volgens US 4,723,339 5 is niet geschikt voor het verwijderen of oogsten van rugvel omdat het rugvel niet zoals het borstvel kan worden opgespannen. Daarnaast wordt het borstvel tijdens het verwijderen flink beschadigd wanneer de inrichting volgens US 4,723,339 wordt gebruikt. De mate van beschadiging die het vel tijdens het verwijderen ervan met behulp van 10 de inrichting volgens US 4,723,339 oploopt is ongewenst als het vel als zelfstandig product verkocht moet worden.

De werkwijze en de inrichting volgens de uitvinding zullen hierna op een niet-beperkende wijze worden in detail worden beschreven aan de 15 hand van de bijgevoegde tekening.

In de tekening toont: fig. 1: een globale weergave van de bewerking volgens de uitvinding, 20 fig. 2: het maken van de zijsneden, fig. 3: het karkasdeel na het maken van de zijsneden volgens fig.2, fig. 4: het maken van de rugsnede, fig. 5: het karkasdeel na het maken van de zijsneden en de 25 rugsnede, fig. 6: het oogsten van het rugvel, fig. 7: het op een alternatieve manier maken van een of meer sneden voor de werkwijze volgens de uitvinding.

30 De werkwijze volgens de uitvinding heeft betrekking op de bewerking van een karkasdeel 1 van geslacht gevogelte, in dit voorbeeld kip, welk karkasdeel 1 een voorzijde 9, een rugzijde 7 en twee zijkanten 6 heeft.

- 8 -

Voordat de relevante stappen van de bewerking volgens de uitvinding worden uitgevoerd omvat het initiële karkasdeel 1 een rugstuk 3 en een ten minste een deel van elke poot 5. Het rugstuk 3 heeft rugvlees 8 en rugvel 4 dat de pootdelen ten minste deels bedekt. Ook op de 5 poten 5 is nog vel aanwezig, dat hier pootvel is genoemd. De poten omvatten ten minste de dijen en het rugstuk omvat ten minste een deel van de bovenrug.

Het initiële karkasdeel 1 zoals in de figuren getoond is, is een 10 gevogeltekarkas, hier kip, waarbij de borstkap ontbreekt doordat het in een eerder bewerkingstap is verwijderd, bijvoorkeur terwijl het karkasdeel aan zijn pootdelen aan een geschikte productdrager was opgehangen.

15 Fig. 1 toont globaal de bewerking volgens de uitvinding. Het uitgangspunt is een karkasdeel 1 van geslacht gevogelte waarbij de borstkap verwijderd is (zie fig. IA) . De hier beschreven bewerking volgens de uitvinding levert drie producten op: een back half 101 met de beide pootdelen 5 (zie fig. 1C), een ontveld rugstuk 3 (met het 20 rugvlees 8) en als derde het geoogste rugvel 4. Voor rugvlees 8 en rugvel 4 wordt verwezen naar fig. 1B. Na de beschreven bewerkingstappen volgens de uitvinding kan de back half 101 verder worden verwerkt tot bijvoorbeeld drumsticks, bouten, dijstukken en/of ontbeend pootvlees.

25

De werkwijze volgens de uitvoering begint in het getoonde uitvoeringsvoorbeeld met het inhangen van het te bewerken karkasdeel 1 in een productdrager 50. De productdrager 50 is hier ingericht op aan te grijpen op de beide pootdelen 5 van het karkasdeel 1. In dit 30 voorbeeld heeft de drager 50 voor elk van de pootdelen een opnamesleuf, eventueel voorzien van een borgorgaan om de pootdelen in die sleuven te blokkeren. De productdrager 50 is ingericht om het karkasdeel 1 langs een baan 52 in een transportrichting T te transporteren. De productdrager 50 is hier bevestigd aan een 35 transporthangbaan 52, zoals uit de stand van de techniek op dit gebied algemeen bekend is. Eventueel is de productdrager 50 om een verticale as roteerbaar en/of om een of meer andere assen roteerbaar.

In het getoonde uitvoeringsvoorbeeld worden de verschillende stappen 40 van de werkwijze volgens de uitvinding uitgevoerd in verschillende - 9 - bewerkingsstations, waarbij de transporthangbaan de productdragers langs de bewerkingsstations leidt. Het is echter ook mogelijk dat een of meer van de bewerkingen in een enkel station worden uitgevoerd.

5 De productdrager 50 brengt het karkasdeel 1, dat aan de poten 5 onder de productdrager 50 hangt, naar een eerste snijmiddel van een verder niet in detail getoonde inrichting, bijvoorbeeld met een frame. Voordat het karkasdeel 1 het eerste snijmiddel bereikt, wordt het karkasdeel 1 opgevangen door geleidingen 16, bijvoorbeeld zoals 10 getoond in figuur 2. In het voorbeeld van fig. 2 worden de geleidingen 16 gevormd door stangen waar het karkasdeel tussendoor passeert, maar het is ook denkbaar dat platen of dergelijke worden toegepast. Bij voorkeur is de ruimte tussen de geleidingen 16 aan het uiteinde waar de karkasdelen inlopen relatief groot, om daarna 15 kleiner te worden dichter bij het eerste snijmiddel. De geleidingen 16 zijn bij voorkeur boven het eerste snijmiddel aangebracht. De geleidingen 16 zijn dan effectiever omdat ze aangrijpen op een stevigere massa van het aan de productdrager 50 hangende karkasdeel 1.

20

In dit voorbeeld omvat het eerste snijmiddel een eerste snijorgaan 15a en een tweede snijorgaan 15b, die aan weerszijde van de baan van de karkasdelen 1 zijn opgesteld in het frame van de inrichting. De snijorganen 15a, 15b van het eerste snijmiddel zijn hier uitgevoerd 25 als roterende, hier cirkelvormige, messen. Elk van de roterende messen 15a, 15b is aangebracht op een as 17a,b en wordt aangedreven door een motor 18a,b. Als alternatief voor de roterende messen kunnen ook statische messen aan weerszijden van de baan voor de karkasdelen 1 worden toegepast.

30

Het karkasdeel 1 wordt hier met de borstzijde vooruit (gezien in de transportrichting T) tussen de roterende messen 15a, 15b door geleid. Bij het inlopen in het eerste snijmiddel ondervindt het karkasdeel 1 enige weerstand waardoor het karkasdeel 1 een beetje kantelt om een 35 horizontale as die in hoofdzaak loodrecht op de transportrichting staat. Tijdens het passeren van het eerste snijmiddel door het karkasdeel 1 valt deze weerstand weg waardoor het karkasdeel 1 weer recht komt te hangen. Dit levert enigszins gekromde zij sneden 10a,b op in de zijkanten van het karkasdeel 1. De kromming volgt enigszins 40 de contour van de dij.

- 10 -

Elk van de snijorganen 15a,b maakt een zijsnede 10a,b in de respectievelijke zijkant 6 van het karkasdeel 1. Elke zijsnede 10a,b doorsnijdt het vel op het karkasdeel 1 zodanig dat op de zijkanten 6 5 van het karkasdeel 1 het vel van de betreffende poot 5 en het vel van de rug van elkaar gescheiden worden. De zijsneden 10a, b liggen bij voorkeur zo veel mogelijk op de plaats waar het rugstuk 3 later van de poten 5 wordt losgesneden, dat wil zeggen: tussen de respectievelijke dij en de rug van het aan de productdrager hangende 10 karkasdeel 1.

Het is mogelijk de snijdiepte van de snijorganen 15a, 15b zo af te stellen dat ook het vlees dat onder het vel ligt ingesneden of doorgesneden wordt. Het is zelfs mogelijk om bij het maken van de 15 zijsneden 10a,b het rugstuk 3 al voor een deel los te snijden van de poten 5. De ruggengraat blijft daarbij wel intact.

In het uitvoeringsvoorbeeld van fig. 2 worden de zijsneden 10a,b in hoofdzaak tegelijkertijd aangebracht. Het is echter ook mogelijk om 20 de zijsneden 10a,b sequentieel aan te brengen (eerst de ene zijsnede en daarna de andere). Dit geldt overigens ook voor een niet getoonde alternatieve variant zonder rugsnede.

Fig. 3 toont het karkasdeel 1 na het maken van de zijsneden 10a,b.

25

In dit voorbeeld wordt na het maken van de zijsneden 10a,b een rugsnede 11 aangebracht. Dit wordt getoond in fig. 4. Het is echter ook mogelijk dat eerst de rugsnede 11 aangebracht wordt en daarna pas de zijsneden 10a,b.

30

De productdrager 50 brengt hier het karkasdeel 1 naar het tweede snijmiddel, dat is ondergebracht in het verder niet getoonde frame van de inrichting. Het tweede snijmiddel dient ervoor om de rugsnede 11 aan te brengen. Voor het aanbrengen van de rugsnede 11 wordt het 35 karkasdeel 1 hier een kwartslag verdraaid, zodat in plaats van de voorzijde 9 van het karkasdeel 1 één van de zijkanten 6 naar voren (gezien in de transportrichting T) gericht wordt.

In het uitvoeringsvoorbeeld van fig. 4 is het tweede snijmiddel 40 uitgevoerd als een roterend, hier cirkelvormig, mes 25. Het roterend -limes 25 is opgesteld langs de baan die de karkasdelen 1 volgen, hangend aan de dragers 50. Om de rugsnede 11 te kunnen maken met het langs de baan opgestelde roterende mes 25, worden de karkasdelen 1 tijdens het transport van het eerste snijmiddel 15a,b naar het tweede 5 snijmiddel 25 zodanig gedraaid dat het karkasdeel 1 met een van de zijkanten 6 vooruit (gezien in de transportrichting) door de productdrager 50 langs de baan wordt bewogen. Hierbij komt de rugzijde van het karkasdeel 1 aan die zijde van de baan te liggen waar het roterende mes 25 is opgesteld. Dit is getoond in fig. 4.

10

Een geleiding 26, gedragen door het verder niet getoonde frame van de inrichting, zorgt er hier voor dat het karkasdeel 1 tegen het roterende mes 25 wordt aangedrukt. In het voorbeeld van fig. 4 wordt een enkele geleiding 26 gebruikt, die tegenover het roterende mes 25 15 langs de baan is opgesteld. Er kunnen ook twee geleidingen worden gebruikt, die dan aan weerszijden van de baan die de karkasdelen 1 volgen zijn opgesteld. In dat geval steekt het tweede snijmiddel iets over de geleiding die aan de kant van het snijmiddel is opgesteld heen of iets onder die geleiding door, zodat het karkasdeel 1 in 20 aanraking gebracht kan worden met het tweede snijmiddel. De geleidingen kunnen op de voor de vakman bekende wijzen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld als ronde of vierkante stangen of staven of als platen.

25 De rugsnede 11 wordt bij voorkeur zodanig beperkt in zijn diepte dat alleen het vel doorsneden wordt en niet het onder het vel liggende vlees. Omdat de wervelkolom de sterkste verbinding tussen het rugstuk 3 en de poten 5 vormt, wordt de wervelkolom bij voorkeur zo min mogelijk beschadigd bij het aanbrengen van de snede. Dit komt het 30 betrouwbaar lossnijden van het van vel ontdane rugstuk ten goede.

Om de snedediepte te beperken is het roterende mes 25 bij voorkeur voorzien van een diepteaanslag, hier een kap 29 die tegen het cirkelvormige mes ligt. Deze kap 29 is aan de bovenzijde en/of de 35 onderzijde van het roterende mes 25 aangebracht. Door deze kap 29 wordt verhinderd dat het roterende mes 25 te diep in het karkasdeel 1 doordringt.

De rugsnede 11 sluit zo goed mogelijk aan op de zijsneden 10a,b, 40 zodat in het ideale geval één doorlopende snede in het vel tussen de - 12 - poten 5 en de rug van het karkasdeel 1 aanwezig is na het passeren van het tweede snijmiddel. Dit is getoond in fig. 5. Als de sneden 10a,b,11 niet precies op elkaar aansluiten hoeft dat geen probleem te zijn. Bij het oogsten van het rugvel worden eventuele kleine 5 verbindingen tussen pootvel en rugvel 4 losgescheurd. Het is extra voordelig als de sneden in hoofdzaak in eikaars verlengde liggen.

In een alternatieve, niet getoonde uitvoeringsvorm wordt de rugsnede achterwege gelaten. De roterende messen 15a, 15b zijn bij deze 10 variant zo opgesteld dat zij ook door het rugvlees snijden. Een redelijke effectiviteit, met name bij het verwerken van kip, wordt bereikt als daarbij de afstand tussen de snijkanten van de roterende messen 15a,b ten hoogste 40 millimeter bedraagt. Bij voorkeur is deze afstand gekozen tussen 10 en 20 millimeter, bij meer voorkeur is deze 15 afstand ongeveer 15 mm. Bij deze voorkeurswaarden voor de afstand tussen de roterende messen 15a, b die de zij sneden maken, is de effectiviteit van het oogsten van het rugvel hoger.

Bij deze niet getoonde variant kunnen ook statische messen of andere 20 snij organen worden toegepast. Bij het toepassen van andere snijorganen is het voordelig om de uiteinden van de beide zijsneden aan de naar de wervelkolom toegewende zijde op een onderlinge afstand van ten hoogste 40 mm aan te brengen. Bij voorkeur is deze afstand gekozen tussen 10 en 20 millimeter, bij meer voorkeur is deze afstand 25 15 mm.

Fig. 6 toont een voorbeeld van het oogsten van het rugvel 4. Bij het oogsten van het rugvel 4 wordt hier gebruik gemaakt van een rugveloogster 30. De rugveloogster 30 omvat hier vier (bij voorkeur 30 ten minste twee) draaibare rollen 31 die elk voorzien zijn van een schroeflijnvormig profiel 32. De rollen 31 zijn hier opgesteld met hun axiale as in hoofdzaak evenwijdig aan de transportrichting T, maar het is bijvoorbeeld ook mogelijk om rollen toe te passen die dwars op de transportrichting T zijn opgesteld.

35

De profielen 32 op naast elkaar gelegen rollen 31 grijpen aan op het rugvel 4 dat tussen de profielen 32 vastgeklemd wordt. Door de beweging van het karkasdeel 1 ten opzichte van de rugveloogster 30 en door rotatie van de rollen 32 wordt het rugvel 4 losgetrokken van het 40 rugvlees 8. Bij voorkeur bewegen de profielen het rugvel 4 in een - 13 - richting die tegengesteld is aan de transportrichting T. Dit bevordert dat het rugvel 4 in één stuk geoogst wordt. De sneden I0a,b en 11 definiëren het rugvel 4 dat wordt verwijderd ten opzichte van het pootvel dat nu op het karkasdeel 1 blijft zitten.

5

Als vier rollen 31 worden toegepast, zijn deze bij voorkeur zo opgesteld dat zij de vorm van het karkasdeel 1 gezien in de transportrichting T benaderen.

10 Bij voorkeur is er enige ruimte tussen de rollen 31 zodat het vel niet tussen de rollen 31 vermalen wordt maar min of meer intact blij ft.

Als alternatief kunnen ook andere typen rugveloogsters toegepast 15 worden. Hierbij valt te denken aan een rugveloogster op basis van ontzwoerdrollen of een rugveloogster waarbij een enkele rol samenwerkt met een plaat in plaats van met een tweede rol. De toegepaste rollen kunnen met in plaats van met hun axiale as in hoofdzaak evenwijdig aan de richting waarin de productdragers de 20 karkasdelen bewegen ook met hun axiale as in hoofdzaak loodrecht daarop geplaatst zijn of eventueel in een andere hoekstand.

In een niet getoonde voordelige uitvoeringsvorm worden naast de eerder genoemde voorsneden aan weerszijden van de wervelkolom van het 25 karkasdeel twee sneden aangebracht die zich in hoofdzaak parallel aan de wervelkolom uitstrekken. Bij voorkeur liggen deze sneden vlak naast de wervelkolom. Het is voordelig als er in de inrichting twee messen voorzien zijn die de twee sneden maken. Dit kunnen bijvoorbeeld twee roteerbare, schijfvormige messen zijn die 30 tegelijkertijd deze sneden aanbrengen. Het voordeel van het aanbrengen van deze additionele sneden evenwijdig aan de wervelkolom is dat het rugvel gemakkelijker losgemaakt kan worden van het rugvlees. Deze messen kunnen eventueel via een veermechanisme verend ten opzichte van het frame van de inrichting zijn opgesteld, zodanig 35 dat zij in een richting in hoofdzaak loodrecht op de wervelkolom verend kunnen bewegen bij passage van het karkasdeel.

Na het oogsten van het rugvel 4 kan het rugvlees 8 op elke geschikte wijze worden geoogst. Bijvoorbeeld kan het rugvlees 8 "in de lijn" 40 worden geoogst bij een daartoe ingerichte en langs de lijn opgestelde - 14 - rugvleesoogster. Anderzijds is het ook denkbaar het (gedeelte van het) karkasdeel dat het rugvlees draagt van de productdrager te verwijderen en uit de lijn te nemen en aan een stand-alone oogstinrichting toe te voeren.

5

Een mogelijke oogstmethode voor het rugvlees is bijvoorbeeld een perstechniek, bijvoorbeeld met een bottenpers waar het rugvlees dragende karkasdeel aan wordt toegevoerd.

10 Andere geschikte oogstmethoden voor het rugvlees zijn bijvoorbeeld het lossnijden van het rugvlees of het losschrapen van het rugvlees, een en ander al dan niet in de lijn.

Afhankelijk van de gekozen oogstmethode voor het rugvlees kan het 15 gedeelte met de poten van het karkasdeel daarna verder worden verwerkt tot bouten, drumsticks, ontbeend pootvlees of dergelijke.

Het is in de praktijk denkbaar dat het rugvlees al voorafgaand aan het losmaken van het rugvel een beetje losgemaakt of losgeraakt is 20 van de bijbehorende botdelen van het karkas. In hoofdzaak zal het echter nog verbonden zijn met de botdelen van het te bewerken karkasdeel op het moment dat het rugvel geoogst wordt.

Fig.7 toont een alternatieve manier voor het aanbrengen van de 25 rugsnede 11 en/of een of beide zijsneden 10a,b. Bij de alternatieve uitvoeringsvorm van fig. 7 wordt een statisch mes 35 toegepast in plaats van een roterend mes. Het statische mes 35 is aangebracht in houder 37, die het mes 35 op zijn plaats houdt. De houder 37 zorgt er tevens voor dat de snedediepte beperkt blijft.

30

In het getoonde voorbeeld van fig. 7 heeft de houder rechte kanten 37* die de snedediepte begrenzen. Als alternatief kunnen deze kanten ook schuin zijn uitgevoerd (zoals bij de kap 29 uit fig. 4) of zijn afgerond.

35

Geleiding 36 is hier verend opgesteld in het niet getoonde frame van de inrichting en duwt het karkasdeel 1 tegen het statisch mes 35 aan. De verende opstelling van geleiding 36 is in dit voorbeeld gerealiseerd door middel van schroefveren 38 om geleidepennen 39, - 15 - maar andere, eventueel voor de vakman bekende, manieren zijn ook mogelijk.

Als de uitvoeringsvorm van fig. 7 gebruikt wordt om alle sneden 5 10a,b, 11 te maken, dient het karkasdeel 1 verdraaid te worden om zijn verticale as ten opzichte van het statische mes 35. Dit is in fig. 7 aangegeven met de rotatiepijlen R. Het is gunstig als deze draaiing van het karkasdeel niet abrupt maar geleidelijk verloopt.

Bij een geleidelijke verdraaiing is de momentane positie van het 10 karkasdeel· beter te controleren dan bij een abrupte verdraaiing.

De geleidelijke verdraaiing kan worden gerealiseerd door middel van excenterschijven 51 die tussen de productdrager 50 en de transporthangbaan 52 zijn aangebracht. De excenterschijven worden 15 bediend door middel van vast langs de baan opgestelde geleidingen 53. Deze geleidingen komen in contact met de excenterschijven als de productdrager passeert en brengen de excenterschijven 51 geleidelijk in de gewenste positie.

20 Na het oogsten van het rugvel 4 wordt het rugvlees 8 gescheiden van het deel van het karkasdeel dat de poten omvat. Het overblijvende karkasdeel (dat is: het deel met de poten) kan daarna verder worden verwerkt tot bouten, drumsticks, ontbeend pootvlees en/of dergelijke.

1 0 331 '11

Claims (19)

1. Werkwijze voor het oogsten van rugvel van een karkasdeel van geslacht gevogelte, waarbij het karkasdeel initieel ten minste een deel van de bovenrug en ten minste een deel van de poten verbonden met de rug omvat, van welk karkasdeel de borstkap verwijderd is, 5 waarbij het deel van de bovenrug rugvlees en rugvel heeft, en waarbij de pootdelen ten minste de dijen omvatten en ten minste deels voorzien zijn van pootvel, waarbij het pootvel ten minste deels verbonden is met het rugvel, welk karkasdeel een voorzijde, een rugzijde en twee zijkanten heeft, 10 welke werkwijze de stappen omvat van: - het inhangen van het karkasdeel in een productdrager, waarbij de productdrager aangrijpt op de pootdelen, - het maken van een eerste en een tweede zij snede in het hangende 15 karkasdeel, welke zij sneden op de zijkanten aan weerszijden van het karkasdeel liggen en zich in hoofdzaak loodrecht op de wervelkolom uitstrekken, waarbij elke zij snede ten minste het pootvel op de betreffende zijkant van het karkasdeel scheidt van het rugvel, 20. het rugvel losmaken van het rugvlees, en - het oogsten van het rugvlees nadat het rugvel losgemaakt is van het rugvlees, bijvoorbeeld door het losmaken van het rugvlees van de rest van het karkasdeel.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij de werkwijze verder omvat het maken van een rugsnede, welke rugsnede aan de rugzijde van het karkasdeel ligt en het rugvel in hoofdzaak scheidt van het pootvel.

3. Werkwijze volgens conclusie 2, waarbij eerst de zij sneden worden 30 gemaakt en daarna de rugsnede.

4. Werkwijze volgens conclusie 2, waarbij eerst de rugsnede wordt gemaakt en daarna de zij sneden.

5. Werkwijze volgens conclusie 2, waarbij eerst een eerste zijsnede wordt gemaakt, dan de rugsnede en dan de andere zijsnede. 1 o 3 3 i 't-'t- - 17 -

6. Werkwijze volgens conclusie 2, waarbij een enkele doorlopende snede wordt gemaakt die de eerste zij snede, de rugsnede en de tweede zij snede omvat.

7. Werkwijze volgens een van de conclusies 2-6, waarbij de diepte van de rugsnede zodanig is gekozen dat alleen rugvel doorsneden wordt.

8. Werkwijze volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de diepte van de zij sneden zodanig wordt gekozen dat zowel vel 10 doorgesneden wordt en een deel van het onderliggende vlees ten minste ingesneden wordt.

9. Werkwijze volgens conclusie 2, waarbij de rugsnede en de zij sneden in hoofdzaak in eikaars verlengde liggen. 15

10. Werkwijze volgens een of meer van de voorgaande conclusies, waarbij tijdens het maken van ten minste een van de genoemde sneden het karkasdeel verdraaid wordt ten opzichte van een snijmiddel dat de betreffende snede maakt. 20

11. Inrichting voor het oogsten van rugvel van een karkasdeel van geslacht gevogelte, waarbij het karkasdeel initieel ten minste een deel van de bovenrug en ten minste een deel van de poten verbonden met de rug omvat, van welk karkasdeel de borstkap verwijderd is, 25 waarbij het deel van de bovenrug rugvlees en rugvel omvat, en waarbij de pootdelen ten minste de dijen omvatten en ten minste deels voorzien zijn van pootvel, waarbij het pootvel ten minste deels verbonden is met het rugvel, welk karkasdeel een voorzijde, een rugzijde en twee zijkanten heeft, 30 welke inrichting omvat: — een eerste smgmiddsl voor het maken van een eerste en een tweede zijsnede, welke zijsneden op de zijkanten aan weerszijden van het karkasdeel liggen en zich in hoofdzaak loodrecht op de wervelkolom 35 uitstrekken, waarbij elke zijsnede ten minste het pootvel op de betreffende zijkant van het karkasdeel· scheidt van het rugvel, een tweede snijmiddel voor het maken van een rugsnede, welke rugsnede aan de rugzijde van het karkasdeel ligt en het rugvel in hoofdzaak scheidt van het pootvel, - 18 - - een rugveloogster voor het van het rugvlees losmaken van het rugvel, - een rugvleesoogster voor het oogsten van reeds ontvelde rugvlees, waarbij de inrichting is ingericht om samen te werken met een 5 productdrager die geschikt is om aan te grijpen op de pootdelen van het karkasdeel.

12. Inrichting voor het oogsten van rugvel van een karkasdeel van geslacht gevogelte, waarbij het karkasdeel initieel ten minste een 10 deel van de bovenrug en ten minste een deel van de poten verbonden met de rug omvat, van welk karkasdeel de borstkap verwijderd is, en waarbij het deel van de bovenrug rugvlees en rugvel omvat, en waarbij de pootdelen ten minste de dijen omvatten en ten minste deels voorzien zijn van pootvel, waarbij het pootvel ten minste deels 15 verbonden is met het rugvel, welk karkasdeel een voorzijde, een rugzijde en twee zijkanten heeft, welke inrichting omvat: - een productdrager voor het transporteren van het karkasdeel in een 20 transportrichting, bij voorkeur inhangen aan de pootdelen in de productdrager, - een eerste snijmiddel voor het maken van een eerste en een tweede zijsnede, welke zijsneden en zich in hoofdzaak loodrecht op de wervelkolom uitstrekken, op de zijkanten aan weerszijden van het 25 karkasdeel liggen, waarbij elke zijsnede ten minste het pootvel op de betreffende zijkant van het karkasdeel scheidt van het rugvel, - een rugveloogster voor het van het rugvlees losmaken van het rugvel, - een rugvleesoogster voor het oogsten van het reeds ontvelde 30 rugvlees, welke rugvleesoogster gezien in de transportrichting stroomopwaarts van de rugveloogster is geplaatst, waarbij de productdrager geschikt is om aan te grijpen op de pootdelen van het karkasdeel.

13. Inrichting volgens conclusie 12, waarbij de inrichting verder een tweede snijmiddel omvat voor het maken van een rugsnede, welke rugsnede aan de rugzijde van het karkasdeel ligt en het rugvel in hoofdzaak scheidt van het pootvel. - 19 -

14. Inrichting volgens conclusie 11 of 12, waarbij het eerste snijmiddel omvat: - een eerste snijorgaan voor het maken van de eerste zijsnede, en - een tweede snijorgaan voor het maken van de tweede zijsnede. 5

15. Inrichting volgens conclusie 12, waarbij het eerste en het tweede snijmiddel geïntegreerd zijn in een enkel snijorgaan.

16. Inrichting volgens een van de conclusies 11-15, waarbij de 10 inrichting verder een geleiding omvat voor het langs ten minste een van de snijmiddelen en/of de rugveloogster geleiden van het te bewerken karkasdeel.

17. Inrichting volgens een van de conclusies 11-16, waarbij de 15 snijmiddelen ten minste een roterend mes omvatten.

18. Inrichting volgens een van de conclusies 11-17, waarbij de snijmiddelen ten minste een statisch mes omvatten.

19. Inrichting volgens conclusie 12, waarbij het eerste snijmiddel twee snijorganen heeft die een zodanige positie ten opzichte van elkaar hebben dat de kleinste afstand tussen de beide zij sneden, die door deze snijorganen zijn gemaakt, aan de naar de wervelkolom toegewende zijde ten hoogste 40 millimeter bedraagt. 25 Inrichting volgens conclusie 19, waarbij de afstand tussen de beide zij sneden aan de naar de wervelkolom toegewende zijde tussen 10 en 20 millimeter, bij meer voorkeur 15 mm is. 1033127