NL1012548C2

NL1012548C2 - Rolstoel.

Info

Publication number: NL1012548C2
Application number: NL1012548A
Authority: NL
Inventors: Willem Michael Post; Rob Verhulsdonk
Original assignee: Mediquip Holland B V
Priority date: 1999-07-09
Filing date: 1999-07-09
Publication date: 2001-01-10
Also published as: EP1194103B1; AU6028200A; EP1194103A1; ATE304832T1; US20020180176A1; WO2001003629A1; US6705629B2; DE60022752D1; DE60022752T2

Description

V'

ROLSTOEL

5 De uitvinding heeft betrekking op een rolstoel met ten minste twee achterwielen, ten minste een voorwiel, een draagframe, een zittingssamenstel, hierna en in de conclusies kortweg "zitting" genoemd, en een rugleuningssamenstel, hierna en in de conclusies kortweg 10 aangeduid met "rugleuning".

En dergelijke rolstoel is bekend uit het Nederlandse octrooischrift no. 1001164 (Revab BV). Bij de bekende rolstoel bestaat het draagframe uit buisvormige 15 profielen, terwijl de zitting is opgebouwd uit een zitkussen dat op een zittingsrand, een klep en een draagband is geplaatst. Indien de draagband geheel is aangetrokken, ligt de klep ongeveer gelijk met de zittingsrand en ervaart een gebruiker feitelijk geen 20 zittingshoek. Indien de draagband minder strak wordt gesteld, zakt het zitkussen enigszins weg met de klep, waardoor een relatief grotere hellingshoek van de zitting wordt verkregen. De bekende rugleuning bestaat uit een rugkussen, waarvan vervorming door instelling 25 van achterliggende banden individueel per gebruiker kan worden ingesteld.

Een bezwaar van de rolstoel bekend uit de eerdergenoemde Nederlandse octrooipublicatie is dat deze een invalide 30 weliswaar de mogelijkheid biedt de zitting voor wat betreft de hellingshoek daarvan naar individuele wensen enigszins in te stellen, doch in de praktijk blijkt dat dit alleen in passieve toestand, dat wil zeggen in rust wanneer de gebruiker bijvoorbeeld eet, schrijft of 35 leest, een redelijke zithouding mogelijk maakt. In actieve toestand, wanneer de gebruiker rijdt, biedt de bekende rolstoel geen vanuit ergonomisch standpunt gezien acceptabele zithouding.

101 2548 2

Het is het doel van de uitvinding een rolstoel te verschaffen die een optimale zithouding voor een gebruiker creëert, zowel in rust als tijdens rijden.

5 Hiertoe heeft een rolstoel van de in de aanhef vermelde soort overeenkomstig de uitvinding als bijzonderheid dat de zitting vanuit een zitpositie in een rijpositie, en vice versa, kan worden bewogen, waarbij het lichaamszwaartepunt van een gebruiker, in de rijrichting 10 van de rolstoel gezien, wordt verplaatst. In het bijzonder kan een gebruiker daarbij tijdens zitten de zitting middels veermiddelen, bijvoorbeeld een gasveer, tussen de zitpositie en de rijpositie zelf bewegen. De uitvinding is met name gebaseerd op het inzicht dat de 15 plaats van het lichaamszwaartepunt tijdens zitten en rijden van doorslaggevend belang is voor het realiseren van de ideale zithouding van een rolstoelgebruiker. In actieve toestand dient volgens de uitvinding dit lichaamszwaartepunt zich neerwaarts in achterwaartse 20 richting, in de rijrichting gezien, te bevinden ten opzichte van de positie van het lichaamszwaartepunt in passieve toestand. Volgens de uitvinding wordt bij het bewegen van de zitting het lichaamszwaartepunt telkens zo verplaatst dat zowel in de actieve toestand, dat wil 25 zeggen in de rijpositie van de zitting, als in de passieve toestand, i.e. de zitpositie van de zitting, altijd een optimale zithouding van de invalide gebruiker wordt gewaarborgd.

30 In een voorkeursuitvoeringsvorm van een rolstoel volgens de uitvinding wordt de zitting tijdens verstelling ten opzichte van een onder de zitting op afstand zich bevindend rotatiepunt gekanteld, zodanig dat bij verstelling in de rijpositie het lichaamszwaartepunt van 35 een gebruiker achterwaarts in een richting naar de achterwielen toe wordt bewogen, en dat bij verstelling in de zitpositie het lichaamszwaartepunt van een 101 2548 r 3 gebruiker voorwaarts in een richting van de achterwielen af wordt bewogen. De eerdergenoemde afstand wordt gemeten vanaf de onderzijde van de zitting en ligt in het bijzonder in tussen circa 4 en 12 cm. Bij voorkeur 5 is deze afstand circa 8 cm. Hierdoor vertoont de rolstoel betere rij eigenschappen, dat wil zeggen rijdt lichter, is beter bestuurbaar, etcetera. Bij terugkanteling van de zitting, verplaatst het lichaamszwaartepunt weer naar voren, waardoor een 10 stabiele zit-, werk- en/of eetpositie wordt gerealiseerd. In dat geval kan beter met het lichaam worden bewogen, terwijl de kans op achterover kantelen is geminimaliseerd.

15 In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van een rolstoel overeenkomstig de uitvinding wordt de tussen de zitting en de rugleuning ingesloten hoek kleiner bij verstelling in de rijpositie en groter bij verstelling in de zitpositie. Daarbij wordt in het bijzonder bij 20 verstelling in de rijpositie de rugleuning achterwaarts in een richting naar de achterwielen toe bewogen, en bij verstelling in de zitpositie voorwaarts in een richting van de achterwielen af bewogen. De rugleuning is derhalve eveneens beweegbaar vanuit een zitpositie in 25 een rijpositie, en vice versa. Bij voorkeur bevat de onderhavige rolstoel een beensteun, waarbij de tussen de zitting en de beensteun ingesloten, scherpe hoek kleiner wordt bij verstelling in de rijpositie en groter wordt bij verstelling in de zitpositie.

30

In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van een rolstoel volgens de uitvinding wordt bij verstelling in de rijpositie de beensteun bovenwaarts in een richting naar de achterwielen toe bewogen, en bij verstelling in de 35 zitpositie benedenwaarts in een richting van de achterwielen af wordt bewogen. De beensteun is derhalve ook beweegbaar vanuit een zitpositie in een rijpositie, 101 2548 4 en vice versa. Hierdoor bestaat er tijdens rijden een extra speling tussen een onderaan de beensteun aanwezige voetsteun en de grond, hetgeen de rolstoel extra manoeuvreerbaar maakt, met name bij stoepen en 5 dergelijke. Tijdens zitten in de zitpositie van de beensteun is de eerdergenoemde speling minimaal, zodat een ideale en stabiele zit-, werk- en/of eetpositie wordt verkregen, terwijl de onderhavige rolstoel goed onder een tafelblad kan worden gereden.

10

In het bijzonder bevindt de beensteun zich daarbij tussen twee voorwielen.

In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van een rolstoel 15 overeenkomstig de uitvinding is de tussen de zitting en de rugleuning in de zitpositie ingesloten hoek instelbaar. Bovendien verdient het de voorkeur de hoek die de rugleuning tussen de zitpositie en de rijpositie maakt, instelbaar te maken. Dit alles geschiedt als 20 volgt. De rugleuning is met het draagframe verbonden door middel van de zitting en door middel van een in lengte instelbare arm die scharnierbaar aan een bevestigingspunt op het draagframe en aan een bevestigingspunt op de rugleuning is bevestigd, waarbij 25 in het draagframe of in de rugleuning, respectievelijk, verscheidene bevestigingspunten voor de arm zijn aangebracht, die in hoofdzaak op een cirkelboog liggen welke cirkelboog in de zitpositie of de rijpositie als middelpunt het bevestigingspunt op de rugleuning of het 30 draagframe, respectievelijk, heeft. Een en ander brengt met zich mee dat de in de zitpositie tussen de zitting en de rugleuning ingesloten hoek per gebruiker individueel instelbaar is, onafhankelijk van de eveneens naar wens individueel instelbare "slag" die de 35 rugleuning bij verstelling maakt. Het bevestigingspunt van de arm op de rugleuning valt bij voorkeur samen met zitknobbels van een gebruiker.

101 25 48 5

Van belang is dat bij verstelling van althans nagenoeg alle delen van de rolstoel het lumbo-pelvisch ritme wordt gevolgd. Hieronder wordt verstaan het 5 bewegingsritme van een rolstoelgebruiker, in het bijzonder voor wat betreft de onderrug en het bekken, bij veranderingen in de zithouding.

In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van een rolstoel 10 volgens de uitvinding bevat de rugleuning ter plaatse van het bekken van een gebruiker een stug materiaal voor het ondersteunen van het bekken, waarbij de rugleuning ter plaatse van het midden- en/of bovendeel van de rug van een gebruiker een zacht materiaal bevat voor het 15 ondersteunen van het midden- en/of bovendeel. In het bijzonder wordt het bekken op stug schuimmateriaal afgesteund ter ondersteuning van dit bekken. Ter hoogte van de lumbaal en laag thoracaal is de rugleuning uit zacht schuimmateriaal vervaardigd, zodat dit de rug wel 20 ondersteunt, doch geen grote krachten op hoeft te vangen en toch tegemoet kan komen aan het genoemde lumbo-pelvisch ritme. In een voorkeursvariant zijn in de rugleuning uitsparingen aangebracht voor het vrij achterwaarts kunnen bewegen van de armen/ellebogen van 25 een gebruiker.

In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van een rolstoel overeenkomstig de uitvinding is deze inklapbaar ("opvouwbaar"), hetgeen een gemakkelijk transporteerbaar 30 geheel met zich meebrengt. Ter voorkoming van het zogenaamde "shimmyen"-effect, dat wil zeggen het vaak bij hoge snelheid dwars op de rijrichting zich plaatsen van de voorwielen in de vorm van castorwielen bij lage loodrechte belastingen, staat de zwenkas van een 35 voorwiel, gezien in de voorwaartse rijrichting van de rolstoel, in een voorkeursvariant schuin achterwaarts naar boven ten opzichte van de verticaal, in het 1012548 6 bijzonder circa 1½° ten opzicht van de verticaal. In de praktijk is gebleken dat het eerdergenoemde effect doelmatig wordt bestreden, ten gevolge van het feit dat een component van de zwaartekracht de castorwielen 5 telkens in de juiste stand terug duwt.

De uitvinding zal nader worden toegelicht aan de hand van in een tekening weergegeven figuren van een voorkeursvariant van de uitvinding, waarbij 10 figuur 1 een rolstoel overeenkomstig de uitvinding schematisch in perspectief laat zien; figuren 2 en 3 zijaanzichten van de rolstoel van figuur 1 schematisch in de zitpositie en de 15 rijpositie tonen; en figuur 4 het rugleuningskussen van de rolstoel van figuren 1,2 en 3 in detail weergeeft.

In figuur 1 onderscheidt men een rolstoel 1 volgens de 20 uitvinding voorzien van twee middels een starre achteras verbonden, bespaakte achterwielen 2a,2b, twee kleinere als voorwielen fungerende castorwielen 3a,3b, een draagframe 4, alsmede een zittingssamenstel 5 en een rugleuningssamenstel 6. Om de figuur niet onnodig te 25 compliceren zijn beide samenstellen eenvoudigheidshalve zonder zit- respectievelijk rugkussen getekend. Voorts is voorzien in een beensteun 7, aan de onderzijde waarvan een voetsteun 8 is gemonteerd.

30 Het zittingssamenstel 5, hierna ook wel "zitting" genoemd, is over een circa 8 cm daaronder liggend rotatiepunt 9 ten opzichte van het draagframe 4 kantelbaar, en wel vanuit een zitpositie, zoals in figuur 1 getekend, in een aan de hand van figuur 2 nog 35 nader uit een te zetten rijpositie, en vice versa. Bij verstelling in de rijpositie wordt het lichaamszwaartepunt van een gebruiker, gezien in de 1012548 7 rijrichting van de rolstoel 1, naar achteren in een richting naar de achterwielen 2a,2b toe verplaatst, terwijl vervolgens bij verstelling in de hier getekende zitpositie dat lichaamszwaartepunt naar voren in een 5 richting van de achterwielen 2a,2b af wordt verplaatst. Verstelling van de zitting 5 in de hierboven genoemde posities kan een gebruiker al zittend zelf met de hand bewerkstelligen middels een met behulp van een bedieningsorgaan 10 activeerbare gasveer 11. De gasveer 10 11 is aan zijn onderste uiteinde met het draagframe 4 verbonden en aan zijn bovenste uiteinde aan de zitting 5 bevestigd, zodanig dat in de uitgeschoven stand van een zuigerstang 12 van de gasveer 11 de zitting 5 in de zitpositie wordt gekanteld en in de ingeschoven stand 15 van de zuigerstang 12 de zitting 5 in de rijpositie wordt geroteerd.

Het rugleuningssamenstel 6, hierna ook wel aangeduid met "rugleuning", kan eveneens vanuit een zitpositie in een 20 rijpositie, en vice versa, worden gekanteld. Van groot belang is daarbij dat de kantelhoek, dat wil zeggen de hoek die de rugleuning tussen de zitpositie en de rijpositie maakt, alsmede de tussen de zitting 5 en de rugleuning 6 in de zitpositie ingesloten hoek per 25 gebruiker individueel instelbaar is. Dit geschiedt als volgt. Eerst wordt de tussen de zitting 5 en de rugleuning 6 in de zitpositie ingesloten hoek ingesteld door in die positie de lengte van de in lengte instelbare trekstang 13 in te stellen, hetgeen geschiedt 30 door instelling van de als draadstang uitgevoerde trekstang 13. Vervolgens wordt de zitting 5 met de rugleuning 6 in de rijpositie gekanteld. In die positie wordt het bevestigingspunt van de trekstang 13 aan het draagframe 4 ingesteld door voor dit bevestigingspunt 35 een der bevestigingspunten 14 te kiezen, alle liggend op een cirkelboog dat het bevestigingspunt 15 van de trekstang 13 aan de rugleuning 6 als middelpunt heeft.

101 2548 8

Aldus is het mogelijk om de tussen de zitting 5 en de rugleuning 6 in de zitpositie ingesloten hoek en van de eerdergenoemde kantelhoek, onafhankelijk van elkaar, naar individuele wensen optimaal in te stellen.

5

Ook de beensteun 7 kan door een gebruiker vanuit een zitpositie in een rijpositie, en vice versa, worden bewogen. De beensteun 7 scharniert bij verstelling vanuit de in figuur 1 getekende zitpositie in de 10 rijpositie, zoals nog nader aan de hand van figuur 2 uiteen zal worden gezet, over zijn bevestigingspunt 16 aan de zitting 4 naar boven in een richting van de castorwielen 3a,3b af. Vanuit de aldus ontstane rijpositie van de beensteun 7 kan deze weer 15 terugscharnieren in de zitpositie door voorwaarts naar de castorwielen 3a,3b toe te bewegen. De beensteun 7 met de voetsteun 8 bevindt zich tussen de castorwielen 3a,3b, zodat de rolstoel 1 gemakkelijk onder een tafel, bureau en dergelijke in een voor de gebruiker ideale 20 eet- of werkhouding kan worden geschoven. De beensteun 7 is middels een stang 17 aan het draagframe 4 gemonteerd. Het omhoog komen van de beensteun 7 bij verstelling in de rijpositie voorkomt dat de rolstoel gemakkelijk tegen voorliggende obstakels, zoals stoepen en dergelijke, 25 botst.

Zoals figuur 1 laat zien, staat de zwenkas van de castorwielen 3a,3b schuin achterwaarts naar boven ten opzichte van de verticaal, teneinde het reeds aangeduide 30 schimmyen-effeet te voorkomen. De ingesloten scherpe hoek ligt in het bijzonder tussen 5 en 10°, bij voorkeur circa 1,5°. De in figuur 1 getekende hoek alpha is dan circa 88,5°.

* 35 In de figuren 2 en 3 tonen een zijaanzicht van de rolstoel 1 van figuur 1 met de zitting 5, de rugleuning 6 en de beensteun 7 in de zitpositie (figuur 2) en in de 1012548 9 rijpositie (figuur 3), waarbij onderdelen die met die van figuur 1 corresponderen, met dezelfde verwijzingscijfers zijn aangeduid. Het rug-respectievelijk zitkussen zijn aangegeven met 18 5 respectievelijk 19, terwijl in figuur 3 nog een reminrichting met 20 is aangeduid. Bij verstelling vanuit de zitpositie (figuur 2) in de rijpositie (figuur 3) wordt de tussen de zitting 5 en de rugleuning 6 ingesloten hoek bèta kleiner, en wordt de tussen de 10 zitting 5 en de beensteun 7 ingesloten hoek gamma eveneens kleiner. Bij terugverstelling in de zitpositie worden de hoeken bèta en gamma groter. De beensteun 7 bevindt zich tussen de voorwielen 3a, 3b, waarbij bij verstelling in de rijpositie de beensteun 7 bovenwaarts 15 in een richting naar de achterwielen 2a,2b toe kan worden bewogen, en bij verstelling in de zitpositie benedenwaarts in een richting van de achterwielen 2a,2b af kan worden bewogen.

20 Figuur 4 geeft in perspectief en schematisch het rugkussen 18 weer, waarin aan weerszijden, gezien in de rijrichting, uitsparingen 21 zijn aangebracht voor het door een gebruiker vrij achterwaarts kunnen bewegen van zijn armen/ellebogen. Het kussen 18 bevat lumbaal en 25 laag thoracaal een stug schuimmateriaal 22 ter ondersteuning van het bekken van een gebruiker, alsmede een zacht schuimmateriaal 23 ter ondersteuning van de midden- en bovenrug.

30 1012548

Claims

1. Rolstoel voorzien van ten minste twee achterwielen, ten minste een voorwiel, een draagframe, een 5 zitting en een rugleuning, met het kenmerk dat de zitting vanuit een zitpositie in een rijpositie, en vice versa, kan worden bewogen, waarbij het lichaamszwaartepunt van een gebruiker, in de rijrichting van de rolstoel gezien, wordt 10 verplaatst.

2. Rolstoel volgens conclusie 1, waarbij de zitting tijdens zitten middels veermiddelen vanuit de zitpositie in de rijpositie, en vice versa, kan 15 worden bewogen.

3. Rolstoel volgens conclusie 1 of 2, waarbij de zitting tijdens verstelling ten opzichte van een onder de zitting op afstand zich bevindend 20 rotatiepunt wordt gekanteld, zodanig dat bij verstelling in de rijpositie het lichaamszwaartepunt van een gebruiker achterwaarts in een richting naar de achterwielen toe wordt bewogen, en dat bij verstelling in de zitpositie 25 het lichaamszwaartepunt van een gebruiker voorwaarts in een richting van de achterwielen af wordt bewogen.

4. Rolstoel volgens conclusie 1, 2 of 3, waarbij de 30 tussen de zitting en de rugleuning ingesloten hoek kleiner wordt bij verstelling in de rijpositie en groter wordt bij verstelling in de zitpositie.

5. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 35 tot en met 4, waarbij bij verstelling in de rijpositie de rugleuning achterwaarts in een richting naar de achterwielen toe kan worden r .] .0 - : ·. 'J bewogen, en bij verstelling in de zitpositie voorwaarts in een richting van de achterwielen af kan worden bewogen.

6. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 tot en met 5, waarbij deze een beensteun bevat, en waarbij de tussen de zitting en de beensteun ingesloten hoek kleiner wordt bij verstelling in de rijpositie en groter wordt bij verstelling in de 10 zitpositie.

7. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 tot en met 6, waarbij bij verstelling in de rijpositie de beensteun bovenwaarts in een richting 15 naar de achterwielen toe kan worden bewogen, en bij verstelling in de zitpositie benedenwaarts in een richting van de achterwielen af kan worden bewogen.

8. Rolstoel volgens conclusie 6 of 7, waarbij de 20 beensteun zich tussen twee voorwielen bevindt.

9. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 tot en met 8, waarbij de tussen de zitting en de rugleuning in de zitpositie ingesloten hoek 25 instelbaar is.

10. Rolstoel volgens conclusie 9, waarbij de hoek die de rugleuning tussen de zitpositie en de rijpositie maakt, instelbaar is. 30

11. Rolstoel volgens conclusie 9 en 10, waarbij de rugleuning met het.draagframe is verbonden door middel van de zitting en door middel van een in lengte instelbare arm die scharnierbaar aan een 35 bevestigingspunt op het draagframe en aan een bevestigingspunt op de rugleuning is bevestigd, 101 2548 waarbij in het draagframe of in de rugleuning, respectievelijk, verscheidene bevestigingspunten voor de arm zijn aangebracht, die in hoofdzaak op een cirkelboog liggen, welke cirkelboog in de 5 zitpositie of de rijpositie als middelpunt het bevestigingspunt op de rugleuning of het draagframe, respectievelijk, heeft.

12. Rolstoel volgens conclusie 11, waarbij het 10 bevestigingspunt van de arm op de rugleuning althans nagenoeg samenvalt met zitknobbels van een gebruiker.

13. Rolstoel volgens conclusie 11 of 12, waarbij de op 15 de cirkelboog liggende bevestigingspunten tussen 5 en 18°, bij voorkeur tussen 7 en 15° , op de cirkelboog op afstand van elkaar liggen.

14. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 20 tot en met 13, waarbij de rugleuning ter plaatse van het bekken van een gebruiker een stug materiaal bevat voor het ondersteunen van het bekken.

15. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 25 tot en met 14, waarbij de rugleuning ter plaatse van het midden- en/of bovendeel van de rug van een gebruiker een zacht materiaal bevat voor het ondersteunen van het midden- en/of bovendeel.

16. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 tot en met 15, waarbij in de rugleuning, in de rijrichting van de rolstoel gezien, aan weerszijden uitsparingen zijn aangebracht voor het vrij achterwaarts kunnen bewegen van de armen van een 35 gebruiker. 1012548 ; >

17. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies 1 tot en met 16, waarbij deze inklapbaar is.

18. Rolstoel volgens een der voorgaande conclusies, 5 waarbij de zwenkas van een voorwiel, gezien in de voorwaartse rijrichting, schuin achterwaarts naar boven ten opzichte van de verticaal staat. 1012548