TR2021021972A2 - Tek banyoda farkli elyaf ti̇pleri̇ni̇n çok renkli̇ boyanmasi i̇şlemi̇ - Google Patents

Abstract

Buluş, ön muamele (kasar) işleminden geçmiş karışım elyafın iletkenliğini sağlamak için sodyum sülfat eklenerek muamele edilmesi; egalizatör ilavesi yapılıp antrakinon kromofor yapılı ve monoklortriazın kromofor yapılı reaktif boyar maddelerin dozajının yapılması; soda dozajı yapılması ve reaksiyonun tamamlanması beklenip boyama işleminin tamamlanması; hidrolize olmamış boyanın uzaklaştırılması için boyanan kumaşın su ile muamale edilmesi; su ile muamele edilen kumaşın nötralize edilmek üzere pH 4,5-5 arası bir değerdeyken asetik asit ile nötralize edilmesi; nötralize edilen kumaşın yıkama banyosunda sabun ile yıkanması; yeni bir banyoda 70-80 °C arasında bir sıcaklıkta 10-20 dk en az bir kere durulama yapılması işlem adımlarını içeren eaktif boyar maddeler ile tek banyoda karışım elyaf boyanması ve yıkaması işlemi ile ilgilidir.

Description

TARIFNAME TEK BANYODA FARKLI ELYAF TIPLERININ çOK RENKLI BOYANMASI ISLEMI Teknik Alan Bulus; tekstil ve moda sekörü ile ilgilidir. Bulus özellikle, hem poliamid, hem modal elyafa uygun kromofor yapisina sahip reaktif boyarmaddeler ile sadece reaktif boyama prosesinde boyama islemi yapilmasi yöntemi ile Teknigin Bilinen Durumu Son yillarda, moda sektöründe, farkli elyaf kompozisyonunda kumas konstrüksüyonlari yaratilip, farkli elyaflar, farkli renklere boyanarak tasarim etkisi daha yüksek kumaslar kullanilmaktadir. Jakar vei'veya doubleface kumas konstrüksüyonlarinda bu tasarimlar kendini daha çok göstermektedir. Ozellikle tene temas eden kismin selülozik (dogal elyaf ve hidrofil) , tene temas etmeyen dis kismin ise sentetik (sentetik elyaf ve hidrofob) olmasi dis giyimde konfor alanini arttirdigi için tercih edilmektedir. Sentetik ve selülozik elyaflarin karisim olarak kullanildigi kumaslarin boyanmasinda ister ton in ton olarak elyaflarin ayni renge boyanmasi hedeflensin, isterse elyaflarin ayri renklere boyanmasi hedeflensin çift proses uygulamalari yapilmaktadir. Ozellikle farkli renkler istendiginde proses süreleri daha da uzamaktadir. Kumasin iç ve dis kismi farkli renklere boyanmak istendiginde sirasiyla kasar, reaktif boyama, yikama, poliamid boyama, yikama ana adimlari izlenmektedir. Standart proses süresi, is kayiplari göz ardi edilerek 10 saattir. Reaktif boyama islemi 60 derecede, polyamide boyama islemi 98 derecede gerçeklesmektedir. Proses süresi ve sicakligi ile dogru orantili olarak enerji maliyetleri de artmaktadir. Çift boyama proseslerinde; enerji, su, kimyasal ve zaman kaybi çok fazla yasanmaktadir ve günümüzde "sürdürülebilirlik ve karbon ayak izi azaltimi" konusunun her geçen gün önemi artmaktadir. Bu nedenle daha az enerji, su, kimyasal ve zaman tüketimi yapilacak yöntemlere ihtiyaç vardir. Sonuç olarak tüm bu olumsuzluklardan dolayi ve mevcut çözümlerin konu hakkindaki yetersizligi nedeniyle konuya iliskin problemlerin 'önlenmesi ve ortadan kaldirilmasi için ilgili alanda bir gelistirme yapilmasi gerekli kilinmistir. Bulusun Amaci Mevcut bulus, yukarida bahsedilen gereksinimleri karsilayan, tüm dezavantajlari ortadan kaldiran ve ilave bazi avantajlar getiren bir boyama yöntemi ile ilgilidir. Bulusun öncelikli amaci, tek banyoda farkli elyaf tiplerinin ÇOK renkli boyanmasinin saglanmasidir. Bulusun bir diger amaci, daha az enerji, su, kimyasal ve zaman tüketimi yapilan bir yöntemin gelistirilmesidir. Bulusun bir amaci, hem poliamid, hem modal elyafa uygun kromofor yapisina sahip reaktif boyarmaddeler ile sadece reaktif boyama prosesinde boyama islemi yapilmasinin ve çok renkli sonuç elde edilmesinin saglanmasidir. Yukarida anlatilan amaçlarin yerine getirilmesi için bulus; ön muamele (kasar) isleminden geçmis karisim elyafin iletkenligini saglamak için sodyum sülfat eklenerek muamele edilmesi; egalizat'or ilavesi yapilip antrakinon kromofor yapili ve monoklortriazin kromofor yapili reaktif boyar maddelerin dozajinin yapilmasi; soda dozaji yapilmasi ve reaksiyonun tamamlanmasi beklenip boyama isleminin tamamlanmasi; hidrolize olmamis boyanin uzaklastirilmasi için boyanan kumasin su ile muamale edilmesi; su ile muamele edilen kumasin nötralize edilmek üzere pH 4,5-5 arasi bir degerdeyken asetik asit ile nötralize edilmesi; nötralize edilen kumasin yikama banyosunda sabun ile yikanmasi; yeni bir banyoda 70-80 °C arasinda bir sicaklikta 10-20 dk en az bir kere durulama yapilmasi islem adimlarini içeren eaktif boyar maddeler ile tek banyoda karisim elyaf boyanmasi ve yikamasi islemidir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida yazilan detayli açiklama sayesinde daha net olarak anlasilacaktir ve bu nedenle degerlendirmenin de bu detayli açiklama ve sekiller göz `Önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. Bulusun Detayli Açiklamasi Bu detayli açiklamada bulus sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Bulus konusu reaktif boyar maddeler ile tek banyoda karisim elyaf boyanmasi ve yikamasi islemi en temel halinde; 3. ön muamele (kasar) isleminden geçmis karisim elyafin iletkenligini saglamak için sodyum sülfat eklenerek muamele edilmesi, burada pH tercihen 6 - 6,5 arasinda bir b. egalizatör ilavesi yapilip sicaklik tercihen 60 cCiye yükseldiginde tercihen 30 dk, antrakinon kromofor yapili ve monoklortriazin kromofor yapili reaktif boyar maddelerin dozajinin yapilmasi, 0. soda dozaji yapilmasi ve reaksiyonun tamamlanmasi için tercihen 45dk beklenmesiyle boyama isleminin tamamlanmasi, d. hidrolize olmamis boyanin uzaklastirilmasi için boyanan kumasin tercihen 20-50 cC arasinda bir sicaklikta su ile tercihen10 dk muamale edilmesi e. su ile muamele edilen kumasin nötralize edilmek üzere pH 4,5-5 arasi bir degerdeyken asetik asit ile nötralize edilmesi; f. nötralize edilen kumasin yikama banyosunda tercihen &BO-95°C arasinda bir sicaklikta tercihen 30 dakika sabun ile yikanmasi 9. yeni bir banyoda 70-80 "C arasinda bir sicaklikta 10-20 dk en az bir kere durulama yapilmasi islem adimlarini içermektedir. Burada bahsedilen hidrolize olmamis boyar madde, boyama adiminda kumas yüzeyinde kovanlet bag yapamamis ancak banyo suyu içinde yer alan baglanmamis boyarmaddedir. Bu boyalarin yikama adiminda uzaklastirilmasi istenmektedir. Bulusun tercih edilen bir uygulamasinda Antrakinon esasli boyarmadde Reactive Blue 19*dur Reaktif boyama islemi sirasinda boyar madde dozaji tercihen 30 dk süreyle yapilmaktadir. Aksi takdirde kumas yüzeyinde hatalar meydana gelmektedir. Boya dozajindan sonra ise soda dozaji da 30 dakika ile yapilir. Daha sonra boyama islemi tamamlanir. Boyama sirasinda karisim elyafin poliamid ve pamuk olan yüzeylerinin farkli kromofor yapisina sahip reaktif boyalar ile farkli renklere boyanir, burada boyama esnasinda boyar maddenin bir kismi agirlikli olarak polyamid yüzeye fikse olurken, diger kismi modal yüzeye fikse olur. Reaktif boyama isleminden sonra, kumasin yüzeyinde fikse olmamis hidrolizatin uzaklastirilmasi gerekir. Bu islem nihai tüketiciyi dogrudan etkileyecek olan yas haslik degerlerinin iyilestirilmesi için gereklidir. Yikama islemi sirasinda yapilan n'otralizasyonun amaci sabunlama islemine yüksek pH degerinde girilmesi halinde gerçeklesmesi muhtemel olan boya söküm'L'in'L'in önlenmesidir. Karisim elyafta yer alan modal (selüloz) kisimlarin hidrofil hale getirilmesi, sarimtirak renkten agartilip beyaz hale gelmesi ve boyama isleminin daha düzgün gerçeklesmesi saglanmaktadir. Bulusun tercih edilen bir uygulamasinda ön muamele (kasar) islemi su islem adimlariyla gerçeklesmektedir: o Karisim elyafta yer alan modal (sel'uloz) kisimlari islatici, kostik ve agartici olarak hidrojen peroksit içeren kasar banyosunda 98 -105 "C arasinda bir sicaklikta (tercihen 98°C sicaklikta), 30 dk süreyle muamele edilir ve ardindan 80'C*ye sogutma yapilir, - Muamele edilen elyaf bir durulama banyosuna alinir BO"C sicaklikta 10 dk durulanir, i Durulanan elyaf 'üzerinde olusan hidrojen peroksidin uzaklasmasi için 50-551) arasinda bir sicaklikta (tercihen 50°C sicaklikta) antiper enzimi verilir ve tekrar yeni banyo alinarak ikinci bir durulama yapilir. Bu islemde hidrojen peroksitlerin uzaklastirilmasi önemlidir. Hidrojen peroksitler uzaklasmazsa kumas yüzeyinde olumsuz sonuçlar olusabilir. Burada bahsedilen islatici bilesenler, kumasin hidrofil ( suyu seven ) yapiya gelmesini saglamaktadir. Agartici bilesen olarak görev yapan hidrojen peroksit ham pamuk kumasin sarimtirak renkten beyaz renge dönmesini ( agartmasini ) saglamaktadir. Bulusta kumasin hidrofillesmesi ve agartilmasi tek bir banyo ve proses içinde gerçeklesmektedir Bulusun tercih edilen bir uygulamasinda bahsedilen elyaf reaktif boyar maddelere karsi afinitesi olan protein esasli elyaflar, daha terichen yün ve ipektir. Diger bir deyisle gelistirilen proses yün-selülozik ve veya ipek-selülozik karisimlarinda kullanima uygundur. Boyar madde seçiminde yapilan siniflandirmaya göre renk bazinda dogru gam seçilmesi Önemlidir. Bu seçim selülozik ve sentetik elyafa olan afinitelere göre yapilmalidir. Tek banyo boyama yapilirken reçetede sentetik elyafin istenen renge boyanmasi için uygun olan kromofor yapida boyar maddeler seçilmelidir. Çok renkli boyama isteniyorsa poliamide elyafa afinitesi olmayan boyar maddeler ile afinitesi olan boyar maddeler ayni banyoda kullanilmalidir. Bulusta bahsedilen antrakinon kromofor yapili ve monoklortriazin kromofor yapili reaktif boyar maddelerin kimyasal yapisi asagida gösterilmektedir. TR TR TR

Claims (1)

1.STEMLER Reaktif boyar maddeler ile tek banyoda karisim elyaf boyanmasi ve yikamasi islemi olup, özelligi; a.ön muamele (kasar) isleminden geçmis karisim elyafin iletkenligini saglamak için sodyum sülfat eklenerek muamele edilmesi; b.egalizatör ilavesi yapilip antrakinon kromofor yapili ve monoklortriazin kromofor yapili reaktif boyar maddelerin dozajinin yapilmasi; c. soda dozaji yapilmasi ve reaksiyonun tamamlanmasi beklenip boyama isleminin tamamlanmasi; d.hidr0lize olmamis boyanin uzaklastirilmasi için boyanan kumasin su ile muamale edilmesi; e.su ile muamele edilen kumasin nötralize edilmek 'üzere pH 4,5-5 arasi bir degerdeyken asetik asit ile nötralize edilmesi; f. notralize edilen kumasin yikama banyosunda sabun ile yikanmasi; g.yeni bir banyoda 70-80 cC arasinda bir sicaklikta 10-20 dk en az bir kere durulama yapilmasi islem adimlarini içermesidir. Istem 1ie uygun bir yöntem olup, özelligi; “a” basamaginda pH'in 6 - 6,5 arasinda bir degerde olmasidir. Istem 1ie uygun bir yöntem olup, özelligi; "b” islem adiminda egalizatör ilavesi yapilip sicaklik 60 “Üye yükseldiginde 30 dk, antrakinon kromofor yapili ve monoklortriazin kromofor yapili reaktif boyar maddelerin dozajinin yapilmasidir. Istem 1,9 uygun bir yöntem olup, özelligi; “c” islem adiminda reaksiyonun tamamlanmasi için 45dk beklenmesidir. Istem 1ie uygun bir yöntem olup, özelligi; “d” islem adiminda boyanan kumasin su ile 20-50 c,C arasinda bir sicaklikta dk muamale edilmesidir. Istem 1'e uygun bir yöntem olup, özelligi; “f” islem adiminda nötralize edilen kumasin yikama banyosunda 90-951`, arasinda bir sicaklikta 30 dakika sabun ile yikanmasidir. Istem 1'e uygun bir yöntem olup, özelligi; “a” islem adiminda bahsedilen ön muamele (kasar) islemi: - Karisim elyafta yer alan modal (selüloz) kisimlari islatici, kostik ve agartici olarak hidrojen peroksit içeren kasar banyosunda 98 -105 °C arasinda bir sicaklikta, 30 dk süreyle muamele edilmesi ve ardindan 80°C'ye sogutulmasi; - Muamele edilen elyafin bir durulama banyosuna alinip 60°C sicaklikta 10 dk durulanmasi; - Durulanan elyaf 'üzerinde olusan hidrojen peroksidin uzaklasmasi için 50- 55°C arasinda bir sicaklikta antiper enzimi verilmesi ve tekrar yeni banyo alinarak ikinci bir durulama yapilmasi Islem adimlarini içermesidir. TR TR TR