Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobójczy, zawierajacy synergetyczna mieszanine skladników czynnych.Kwas 3,6-dwuchloropikolinowy jest znanym srodkiem chwastobójczym, opisywanym w opisie patentowym Wielkiej Brytanii nr 1003937. Takze dobrze znenym srodkiem chwastobójczym jest kwas 2-metylo4-chlorofeno- ksyoctowy jMCPA). Jak dobrze wiadomo srodki te mozna stosowac jako wolne kwasy lub w postaci soli albo estrów kwasów. W dalszym ciagu opisu stosowany bedzie termin ,pochodne" dla oznaczenia estrów lub soli dowolnego z omawianych kwasów. pochodne w postaci soli i estrów sa to zwiazki powszechnie stosowane wówczas,gdy w charakterze srodka chwastobójczego stosuje sie reszte czynnego kwasu, szeroko opisane w literaturze. Sole takie obejmuja na przyklad sole metali alkalicznych, takie jak sól potasowa lub sodowa,sole amonowe i sole utworzone z aminami organicznymi, np. pierwszo-, drugo- lub trzeciorzedowymi alkilo- lub hydroksyalklloaminami, w których grupy alkilowe zawieraja 1-4 atomów wegla. Estry jakie mozna stosowac obejmuja pochodne alkilowe o 1-12 atomach wegla, fenyloalkllowe o 7-10 atomach wegla oraz alkoksyalkilowe o 2-12 atomach wegla.Stwierdzono obecnie, ze kombinacje kwasu 3,6-dwuchloropikolinowego lub jego pochodnych z MPCA lub jego pochodnymi wykazuja szczególnie korzystne I nieoczekiwane wlasciwosci kontroli wzrostu rumianków, w szczególnosci Matricaris matricarioides i Tripleurospermum maritimum oraz gwiazdnicy (Stellarla media).Stopien kontroli wykazuje wystepowenie efektusynergicznego. ...Srodek chwastobójczy wedlug wynalazku zawiera 0,0001-95% wagowych synergetycznej mieszaniny skladników czynnych (a ib) w stosunku wagowym w przeliczeniu na równowazne Ilosci kwasu od 1 .2fi do 1:165, przy czym skladnikiem (a) jest kwas 3,6-dwucbloropikolinowy lub jego pochodne okreslone powyzej a skladnikiem (b) jest kwas 2-metylo-4-chlorofenoksyoctowy lub jego pochodne okreslone powyzej.2 94003 Fakt, czy konkretna mieszanina skladników czynnych (a I b) jest synergetyczrla mleszenina w rozumieniu wynalazku mozna okreslic w toku nastepujacej próby. Trzy oddzielnie rosnace próbki rumianku bezwonnego na etapie posiadania 8-12 lisci (Tripleurospermum) opryskuje sie, j*)na kwasem 3,6-dwuchloropikolinowym w Ilosci p g/ha, druga kwasem 2-metylo4-chlorofenoksyoctowym w iiosci qg/ha i trzecia badana mieszanina w ilosci odpowiadajacej pg/ha kwasu 3,6 wego. Ilosc P powinna wynosic 20-50 g/ha. Po okresie 28 dni, jesli rosNny rosna w cierpiani, wzglednie szesciu do dwunastu tygodni, jesli rosna w polu, rosliny bada sie celem okreslenie wystepujacego zahamowania wzrostu.Wyniki oblicza sie w sposób podany w artykule pt. „Calculating Synergistic and Antagonistic Responses of Herbicide Combinations" - Colby S.R. (Weeds /Chwasty/ 50, 20-22 /1967/). Wedlug tej metody oblicza sie oczekiwany wynik E dla zastosowanej mieszaniny i porównuje z obserwowanym wynikiem.Jesli X = procentowe zahamowanie wzrostu przez skladnik (a) zastosowany w ilosci p g/ha, a Y = procentowe zahamowanie wzrostu przez skladnik [b\ zastosowany w ilosci q g/ha, wówczas E = oczekiwane procentowe zahamowanie wzrostu przez skladniki (a) + (b) zastosowane w ilos¬ ciach p + q g/ha równa sie X + Y = ^.Jesli obserwowane zahamowanie wzrostu (O) jest o 10% lub wiecej wyzsze od obliczonej oczekiwanej wartosci E, (czyli 100X(O-E) ) (E10) wówczas mieszanina jest synergetyczna w znaczeniu, w jakim termin ten jest stosowany w opisie.Ogólnie efekt wspóldzialania obserwowany jest w przypadku srodka, który zawiera skladniki czynne (a) i (b) w stosunku wagowym w przeliczeniu na równowazne ilosci kwasu od 1 :2,5 do 1 : 165, korzystnie od 1 :5 do 1 : 120. Najwiekszy efekt wspóldzialania obserwuje sie w przypadku srodka, w którym stosunek wagowy aktywnych skladników wynosi od 1 : 12 do 1 : 50.Sposób kontrolowania wzrostu roslin polega na tym, ze na rosliny lub glebe dziala sie srodkiem okreslonym powyzej. Stosowane dawki zapewniajace pozadany stopien kontroli zmieniaja sie w zaleznosci od róznych czynników, takich na przyklad jak rodzaj rosliny, stadium wzrostu roslin wzglednie warunki klimatyczne. Ogólnie srodek stosuje sie w takich dawkach, aby w przeliczeniu na równowazne ilosci kwasu dostarczyc 20-150 g/ha aktywnego skladnika (a) i 250-2800 g/ha aktywnego skladnika (b). Zaleznie od istniejacych warunków korzystne moze byc stosowanie w takich dawkach, aby dostarczyc 40-100 g/ha aktywnego skladnika (a) i 250-2400 g/ha aktywnego skladnika (b), albo pozadane moze byc dostarczenie 40-100 g/ha skladnika (a) i 600-1500 g/ha skladnika (b).Zgodnie z innym rozwiazaniem sposób kontrolowania wzrostu roslin polega na tym, ze na rosliny lub glebe' wprowadza sie (a) kwas 3,6-dwuchloropikolinowy lub jego pochodne okreslone powyzej w dawce, w przeliczeniu na równowazna ilosc kwasu, 20-100 g/ha i (b) kwas 2-metylo4-chlorofenoksyoctowy lub jego pochodne okreslone powyzej w dawce, w przeliczeniu na równowazna ilosc kwasu, 250-2000 g/ha.Srodki wedlug wynalazku sa szczególnie cenne dla selektywnego zwalczania chwastów w uprawach zbozowych takich jak pszenica i jeczmien oraz ogólnie w uprawach trawiastych. Poniewaz srodki te sa selektywne, nie obserwuje sie efektu synergicznego, czyli efektu wspóldzialania w odniesieniu do wszystkich gatunków roslin.Srodki wedlug wynalazku nadaja sie do stosowania celem ogólnego systematycznego zwalczania chwastów lub innej niepozadanej roslinnosci. Do takich zastosowan moga sluzyc srodki skladajace sie z niemodyf(kowa¬ nych kombinacji aktywnych skladników wedlug wynalazku. Wynalazek obejmuje jednakze równiez stosowanie kombinacji skladników czynnych z obojetnym nosnikiem wzglednie materialem znanym w technice jako srodek pomocniczy w formie stalej lub cieklej. Tak wiec na przyklad aktywne skladniki moga byc zdyspergowane na ciele stalym o wysokim rozwinieciu powierzchni i zastosowane razem z nim w postaci pyMstej. Skladniki aktywne albo staly srodek zawierajacy skladniki aktywne moze byc zdyspergowany w wodzie,zwykle z pomoca srodka zwilzajacego i uzyskana wodna zawiesina zastosowane jako ciecz do opryskiwania. W Innych rozwiaza¬ niach skladniki aktywne mozna zastosowac jako skladniki mieszanin cieczy organicznych, emulsji typu olej w wodzie albo woda woleju wzglednie dyspersji wodnych, ewentualnie z dodatkiem srodków zwilzajacych, dyspergujacych lub emulgujacych. Odpowiednie srodki pomocnicze wspomnianego typu sa dobrze znane w technice, podobnie jak sposoby stosowania stalych albo cieklych preparatów srodków chwastobójczych.Jako rozpuszczalniki organiczne mozna stosowac weglowodory, np. benzen, toluen, ksylen^afte^olej napedowy, olej opalowy i ciezka benzyne, ketony takie jak aceton, keton metylowo-etylowy lub cykloheksanon; chlorowane weglowodory takie jak czterochlorek wegla, chloroform,trójchloroetylen lub czterochloroetylen; estry takie jak octan etylu, octan amylu lub octan butylu; etery, np. eter jednometylowy glikolu etylenowego i etery jednometylowe glikolu dwuetylenowego; alkohole, np. metanol, etanol, Izopropanol, alkohol amylowy, glikol etylenowy, glikol propylenowy i jliceryna. Mozna stosowac mieszaniny wody i rozpuszczalników organicz¬ nych, zarówno w postaci roztworów jak i emulsji.94093 3 Aktywne skladniki mozna takze stosowac jako aerozole, np. przez rozpylanie ich w powietrzu przy pomocy sprezonego gazu takiego jak dwuchlorodwufluorometan lub trójchlorofluorometan.Aktywne skladniki mozna równiez stosowac ze srodkami pomocniczymi lub nosnikami takimi jak talk, plrofllit, syntetyczna krzemionka, glinka attapulgus, ziemia okrzemkowa, kreda, wapno palona, weglan wapnia, bentonit, ziemia fulerska, luski bawelniane, maka pszenna, maka sojowa, pumeki, trypla, maczka drzewna, maczka ze skorup orzechów, maczka z sekwoi lub lignina.Czesto pozadane jest wprowadzenie w sklad srodków wedlug wynalazku irodka powierzchniowo czynne¬ go. Podobne srodki powierzchniowo czynne albo srodki zwilzajace korzystnie jest stosowac zarówno w srodkach w formie stalej i cieklej. Srodek powierzchniowo czynny moze miec charakter anionowy, kationowy albo niejonowy.Typowe klasy srodków powierzchniowo czynnych obejmuja sole w postaci alkilosulfonianów i alkiloarylo- sulfonianów, alkohole alkiloaryIowieloeterowe, estry kwasów tluszczowych alkoholów wlelowodorotlenowych ¦ I produkty addycji tlenku alkilenu z takimi estrami oraz produkty addycji merkaptanów o dlugim lancuchu i tlenków alkilenu. Typowe przyklady takich srodków powierzchniowo czynnych obejmuja alkilobenzenosulfo- niany sodu posiadajace w grupie alkilowej 10-18 atomów wegla, produkty kondensacji alkilofenolu z tlenkiem etylenu, np. p-izooktylofenol skondensowany z 10 czasteczkami tlenku etylenu, mydla, np. stearynian sodu I oleinian potasu, sól sodowa kwasu propy lonafta lenosulfonowego, ester dwu-(2-etyloheksylowy) kwasu sodowo - sulfobursztynowego, siarczan sodowoundecylowy, dekanosulfonian sodu, sól sodowa sulfonowanego jednogii ce¬ ry d u kwasów tluszczowych z orzecha kokosowego, póltoraoleinlan sorbitanu, chlorek laurylotrójmetyloamonlo- wy, chlorek oktadecylotrójmetyloamoniowy, eter laurylowy glikolu polietylenowego, estry glikolu polietyleno¬ wego kwasów tluszczowych i kwasów zywicznych, N-metylo-N-oleilotaurynlan sodu,sulfonowany olej raczniko- wy, dwubutylonaftalenosulfonian sodu, sól sodowa siarczanu ligniny, stearynian glikolu polietylenowego, trzeciorzedowy tioeter dodecylowy glikolu polietylenowego, dlugolancuchowe produkty kondensacji tlenku etylenu i tlenku propylenu, np. o ciezarze czasteczkowym 1000, estry glikolu polietylenowego kwasów oleju talowego, sói sodowa siarczanu oktylofenoksyetoksyetylowego, jednpstearynian tris/polioksyetyleno/sorbitanu i dwuheksylosulfobursztynian sodu.Stezenie skladników aktywnych w cieklych preparatach moze wynosic 0,0001-95% wagowych. Czesto stosuje sie stezenia 0,1-60% wagowych. W suchych preparatach stezenie aktywnych skladniknw moze wynosic 0,0001-95% wagowych; czesto dogodnie stosuje sie stezenie 0,1-60% wagowych. W srodkach stosowanych jako koncentraty aktywny skladnik moze wystepowac w stezeniu 1-80% wagowych. Srodki te moga takze zawierac inne tolerowane dodatki, takie na przyklad jak nawozy mineralne, trucizny roslin, srodki regulujace wzrost roslin lub srodkiszkodnikobójcze. v Wtoku zwyklych operacji majacych na celu modyfikacje i kontrole wzrostu roslinnosci, rosliny i/lub ich srodowiska poddawane sa dzialaniu odpowiednich ilosci srodka zawierajacego jeden lub wiecej aktywnych skladników, aby dostarczyc dawke lezaca w zakresie powyzej podanych wartosci.Wynalazek ilustruja nizej podane przyklady.Przyklad |, Przygotowano oddzielne preparaty o okreslonych stezeniach, soli sodowej kwasu 3,6 oraz MCPA w formie soli sodowej w srodku o stezeniu 270 g/l. Srodek wadlug wynalazku zawierajacy aktywne skladniki w przeliczeniu na równowazne ilosci kwasu w stosunku 1 :28 przygotowano przez zmieszania powyzszych oddzielnych preparatów.Na otwartym powietrzu wyhodowano na komposcie Flsons Lavington rumianek bezwonny (Trlpleurospe- rmum martimum ssp. Inodora) i na cztery dni przed opryskaniem przeniesiono go do cieplarni w temperaturze 18°C. W czasie opryskiwania wzrost chwastu byl tak zaawansowany, ze na kazdej roslinie bylo 4-6 prawdziwych lisci.Chwasty umieszczono w korytach o wymiarach 20X 12,5 cm, po szesc roslin z gatunku w korytku. Próbom poddano po trzy korytka. Chwasty opryskiwano stosujac reczny precyzyjny opryskiwacz Oxford Preclsion Sprayer nastawiony na 2,8 kg/cm2 i dajacy odpowiednik 337 l/ha. Ocene stanu roslin przeprowadzano 23 dni po opryskiwaniu przez zliczania ocalalych roslin.W ponizsze} tablicy I zebrano wyniki tych badan lacznie z dawkami oraz wynikami stosowania samego kwasu 3,6-dwuchloropikolinowego i MCPA dla porównania.04 ©93 Tablica U srodek Dawka g/ha Eksperyment ten przeprowadzono takie na gwiazdnlcy.Rumianek bezwonny % zniszczenia kwas 3,6-dwuchloropikolinowy MCPA kwas 3,6-dwuchloropikolinowy + MCPA 40 80 560 +560 40+560 80+560 67 89 100 0 100 100 100 Gwiazdnjca - Srodek kwas 3,6-dwuchloropikolinowy MCPA kwas 3,6-dwuchloropikolinowy + MCPA Dawka g/ha 40 80 560 1120 + 560 40+ 560 80+ 560 +1120 40+1120 80+1120 Gwiazd nioa % zniszczenia 0 0 0 0 50 83 44 61 1000 ¦ 100 100 Przyklad II, Przeprowadzono badanie polowe na ozimej pszenicy w stadium krzewienia sie, etap wzrostu 4-5 (w/g skali Feekss- Large, Plant Pathology 3, 1954) gdy pszenica miala wysokosc okolo 12,6 cm.Rumianek bezwonny wystepowal zasadniczo jako wysiewy, ale byly takze przezimowane rosliny juz rozgalezio¬ ne.Stosujac reczny opryskiwacz Oxford Precision Sprayer dajacy wydatek 337 l/ha opryskano poletka o wymiarach 10X2 m, dajac dla kontroli dawke 50 g/ha samej soli potasowej kwasu 3,8-dwUchloroplkolinowego, dawki 600 i 1200 g/ha samego MCPA oraz kombinacje tych srodków. poletka byly oceniane wizualnie w szesc tygodni po opryskiwaniu I klasyfikowane wedlug skali 0-5, gdzie oznacza niezmienione rosliny a O oznacza calkowite zniszczenie. Wyniki tych badan zebrano w tablicy 11.Tablica tl Srodek Dawka g/ha Ocena kwas 3,6-dwuchloropikolinowy MCPA kwas 3,6-dwuchloropikolinowy + MCPA " 50 600 1200 50+ 600 50+1200 3,1 4,3 4,4 1,1 1.394 093 5 PL