Opis patentowy opublikowano: 30.12.1978 Y 93414 MKP A01n 9/14 lnt.Cla. A01N 9/14 Twórcy wynalazku: Adolf Eischer, Gerhard Hamprecht, Rolf Huber Uprawniony z patentu " BASF Aktiengesellsciiaft, Ludwigshafen (Republika Federalna Niemiec) Srodek chwastobójczy Przedmiotem omawianego wynalazku sa nowe wartosciowe srodki chwastobójcze zawierajace jako substan- / cje czynna podstawiony 2,2-dwutlenek 2-1,3-benzotiadiazynonu-4. » Znane jest stosowanie N-monopodstawionych 2,2-dwutlenków 2,1,3-benzotiadiazynonu-4, jako srodków chwastobójczych opis patentowy RFN nr 1542 836. Praktycznie posiadaja one jednak slabe dzialanie na chwasty jedno- i dwuliscienne.Stwierdzono, ze zwiazki o wzorze ogólnym 1, w którym R1-4 oznaczaja atom wodoru albo chlorowca, poza tym Rj, R2 i R4 oznaczaja nizsza grupe alifatyczna, ewentualnie podstawiona atomem chlorowca, poza tym R 3'oznacza nizsza grupe acylowa albo aroilowa, ewentualnie podstawiona atomem chlorowca grupe alkilowa o 1—10 atomach wegla albo grupe aromatyczna, R5 oznacza ewentualnie podstawiona atomem chlorowca grupe alifatyczna o 1—20 atomach wegla albo grupe aromatyczna i nastepnie Rj i R5 moga oznaczac czesc pierscienia alifatycznego i R6 oznacza ewentualnie podstawiona atomem chlorowca grupe alifatyczna o 1—10 atomach wegla, wykazuja lepsze dzialanie chwastobójcze przy takiej samej tolerancji przez rosliny uprawne, niz znane substancje czynne.Wytwarzanie zwiazków o ogólnym wzorze 1 przeprowadza sie na przyklad w ten sposób, ze podstawione 2,2-dwutlenki-3-alkilo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4 poddaje sie reakcji alkilowania za pomoca reaktywnych eterów winylowych. Te same zwiazki otrzymuje sie dzialaniem na odpowiednie sole metali alkalicznych a-chlorowcoete- rami, przy czym Rt do R6 posiadaja wyzej wymienione znaczenie a Me oznacza atom metalu alkalicznego i X oznacza atom chlorowca.Stosowany przy tym pólprodukt 2,2-dwutlenek-3-alkilo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, wytwarza sie wedlug znanych metod; opis patentowy RFN nr 1 542 836.Jeden ze sposobów wytwarzania polega na przyklad na tym, ze winyloalkiloeter lub winyloaryloeter o ogólnym wzorze 3, w którym Ri_5 posiadaja wyzej wymienione znaczenia, ewentualnie rozcienczony rozpuszczalnikiem dodaje sie do roztworu wyzej wymienionego 2,2-dwutlenku 3-alkilo-2,1,3-benzotiadiazyno- nu-4 o ogólnym wzorze 2 i miesza w czasie 30 minut do 8 godzin w temperaturze 10-70°C. Jesli podstawniki Rl_4 oznaczaja atomy wodoru, a R5 oznacza nizsza grupe alkilowa to wystarczy pólgodzinne ogrzewanie komponentów. Dopiero przy wiekszych i sterycznie przeslaniajacych grupach Ri^5 wymagane jest dluzsze ogrzewanie. Reakcje mozna ewentualnie przyspieszac przez dodatek kwasnych katalizatorów jak równiez przez ogrzewanie do 100°C.2 93 414 W innym szczególnie korzystnym sposobie wytwarzania dodaje sie na przyklad a-halogenoeter o wzorze ogólnym 5, w którym Ri_5 posiadaja wyzej wymienione znaczenia, do roztworu 1-soli metali alkalicznych (albo ziem alkalicznych/-2,2-dwutlenku-3-alkilo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4 o wzorze ogólnym 4, w którym R6 ma wyzej wymienione znaczenie, i oddziela wytracony halogenek metalu. Dalej roztwór reakcyjny zateza sie do sucha albo odsacza wytracone krysztaly produktu koncowego. W celu oddzielenia zanieczyszczen nalezy roztwór produktu koncowego w rozpuszczalniku nie mieszajacym sie z woda przemyc rozcienczonym wodorotlenkiem i woda, wysuszyc a potem zagescic. Ten sam produkt koncowy 1 otrzymuje sie w reakcji a-halogenoeter u 5 z produktem wyjsciowym 2, jesli zastosuje sie organiczna trzeciorzedowa zasade jako srodek wiazacy kwas. < Jako surowce wyjsciowe o wzorze 2 nalezy wymienic: 2,2-dwutlenek-3-etylo-2,1,3-benzotiadiazyonu-4, 2,2- dwutlenek-3-n-propylo-2,1,3-benzotiazynonu-2,2r2-dwutlenek-3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwu- tlenek-3-n-butylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-izobutylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutle- nek-3-l l-rzed. butylo-^J ,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-cyklopentylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4.Jako surowce wyjsciowe o wzorze 2 nalezy wymienic: 2,2-dwutlenek-3-metylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, f2,2-dwutlenek-3-etylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-n-propylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2- dwutlenek-3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-n-butylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2- dwutlenek-3-izobiitylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-l l-rzed.butylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, ,_ 2,2-dwutlenek-3-cyklopentylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/3'-pentylo/-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/2'-metylobutylo-3'/-271,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-372'-metylobutylo-17-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/3'-metylopentylo-27-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 22,2-dwutlenek-3-/2'-metylopentylo-47-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/3'-heptylo/-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/3#-metyloheptylo-27-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/1 '-cykloheksyloetylo-17-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/1 '-ehloroetylo-27-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/2'-chloropropylo-17-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/1'-chloropropylo-37-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/1'-chloropropylo-27-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/2'-chloropropylo-17-2,1 ,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/1'-chlorobutylo-27-2J,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/2'-chloro-2'-metylopropylo-37-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/1'-fluoropropylo-27-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2-dwutlenek-3-/2'-fluoropropylo-l7-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, 2,2—dwutlenek-3-/2'-fluoro-2'-inetylopropylo-37-2,1,3-benzotiadiazynonu-4.Jako etery winylowe nalezy wymienic przede wszystkim nastepujace surowce wyjsciowe o wzorze ogólnym 3: metylowinyloeter, etylowinyloeter, n-propylowinyloeter# izopropylowinyloeter, n-butylowinyloeter, izobutylowinyloeter, I l-rzed. butylowinyloeter, 11 l-rzed. butylowinyloeter, n-amylowinyloeter, izoamylowinylo- eter, I l-rzed. amylowinyloeter, 11 l-rzed. amylowinyloeter, neopentylowinyloeter, heksylowinyloeter, heptylowi- nyloeter, oktylowinyloeter, nonylowinyloeter, decylowinyloeter, undecylowinyloeter, dodecylowinyloeter, tride- cylowinyloeter, tetradecylowinyloeter, pentadecylowinyloeter, heksadecylowinyloeter, heptadecylowinyloeter, oktadecylowinyloeter, nonadecylowinyloeter, n-eikozanylowinyloeter 3-chloropropylowinyloeter, 1,1-dwuchlo- roetylowinyloeter, fenylowinyloeter, metyloizopropenyloeter, metylo-/propenylo-1-eter, etylo-/propenylo-1-eter, metylo-/butenylo-1-eter, metylo-/1-metylopropenylo-1-eter, metylo-/2-metylopropenylo-1-eter, metylo-/1,2-dwu- metylopropenylo-1-eter, etylo-/butenylo-1-eter, etylo-/pentenylo-1-eter, etylo/heksenylo-1-eter, etylo-/hepteny- lo-1-eter, etylo-/oktenylo-1-eter, etylo-/nonenylo-1-eter, etylo-/decenylo-1-eterr fenylo-/2-fenylowinylo/-eter, me¬ ty lo-/butenon-1-3-y lo/-eter, etylo-/1 -fenylo-2-metylopropenylo-1 -eter, 2,3-dwuwodorofuran, 3,4-dwuwodoropi- ran(2H), etylo-/1-feny lo-2-benzoilowinylo/-eter, 0-chloro-etoksystyrol, etylo-/2,2,dwuchlorowinylo/-eter, propy- loytrójfluorowinylo/-eter# pentachloro-1-etoksybutadien, etylo-/1,3,3,3-czterofluoro-2-trójf|uorometylopropeny- lo-1-eter.Jako a-halogenoetery o wzorze 5 wchodza w gre szczególnie produkty otrzymane przez przylaczenie chlorowodoru do winyloeteru przedstawionego wzorem 3. Poza tym nadaja sie: 1,2-dwuchloroetylo-metyloeter, 1,2-dwuchloroetylo-etyloeter, ach loroizopropylo-etyloeter, 1 -chloro-2,2-dwumetylopropylo-metyloeter, 1-chlo- ro-1,2,2-trójmrtylo-propylo-etyloeter.Przyklad I. 23,7 czesci (czesci wagowe) winyloizobutyloeteru wprowadza sie w temperaturze 40 °C do roztworu 40 czesci l-l l-rzed. butylo-2,1,3-benzotiadiazyn-4-onu w 200 czesciach octanu etylu. Po dodaniu kropli chlorku tionylu jako katalizatora, miesza sie ro?twór reakcyjny przez 2 godziny w temperaturze 70°C. Po schlodzeniu roztwór przemywa sie dwukrotnie 0,5 n-lugiem sodowym i dwukrotnie woda. Po wysuszeniu siarczanem megnezowym i zageszczeniu pod zmniejszonym cisnieniem otrzymuje sie 52 czesci (93% teorii) 2,V- -dwutlenku-1/oMzobutyloksy/-etylo-3-N-rzed. butylo-2,1,3-benzotiadinzynonu-4 w postaci bezbarwnego oleju on2D5 :1.5097.93414 3 Przyklad II. 11 czesci a-chlorodwuetyloeteru dodaje sie w temperaturze 20-25°C w ciagu 10 minut do roztworu 24 czesci 1-soli sodowej — 2,2-dwutlenku-3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4 w 270 czescjach acetonu. Galosc miesza przez pól godziny w temperaturze pokojowej, potem odsacza osad chlorku sodowego, a przesacz zageszcza pod zmniejszonym cisnieniem. Pozostaly olej miesza sie z chlorkiem metylenu i przemywa dwukrotnie 0,5 n- lugiem sodowym i woda. Po wysuszeniu i zageszczeniu roztworu pod zmniejszonym cisnie¬ niem otrzymuje sie 27,5 czesci '96% teorii) 2,2-dwutlenku-1-/a-etoksy/-etylo-3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazyn- 2 5 on'j-4 w postaci bezbarwnego oleju o n D : 1.5235.Przyklad III. 10,9 czesci a-chlorodwuetyloeteru i 10,9 czesci trójetyloaminy dodaje sie dwoma doprowadzeniami wciagu 10 minut do roztworu 24 czesci 2,2-dwutlenku-3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazyno- nu-4 w 300 czesciach chlorku metylenu w temperaturze 20-30°C. Po jednej godzinie mieszania w temperaturze pokojowej ekstrahuje sie mieszanine reakcyjna najpierw woda, potem 0,3n- lugiem sodowym i znów woda. Po wysuszeniu i zageszczeniu otrzymuje sie produkt koncowy analogiczny jak w przykladzie II z ta sama wydajnos¬ cia i o tej samej czystosci. - Nastepujace zwiazki odpowiadajace wzorowi 1 moga byc wytwarzane podanym sposobem. ' T a b I i c aI I Ri R, R, . R, R5 R« no H H H H H H H . H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H # H H # H H H H H H H H H H H H H CH, H H H H H H H H H - H H Cl Cl H H H H CH, H CH, H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H CH, CH, C-CH, CH, C,H5 H H H H H H H H H H H H H CH3 CH, CH, H H H H H H H H H H H H H Cl C2H$ C2H5 C2H5 C2H$ C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 , C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H$ C2HS C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 CH, CH, CH, CH, CH, CH, CH, n-C,H7 izo-C4H9 n-C^H,, n-CyHl9 n-CI2H25 nCltH,7 -,(CH2),- CH, C#H$ CH, CH, CH, C2HS n-C,H7 nC4H9 izo-C4H9 ll-rzed.-C4H9 CH-/C2H$)2 wzór 6 wzór 7 wzór 8 wzór 9 wzór 10 wzór 11 wzór 12 wzór 13 CH2-CH2CI wzór 14 (CH2),CI wzór 17 wzór 18 wzór 197 wZ6r2o}(33:67) wzór 21 izo-C, H7 IZO-C3H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izoC,H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 ll-rzed-C4H, izo-C, H7 izo-C, H7 izo-C, H7 1.5273 1.5274 1.5277 1.5212 tt. 50-54°C t.t. 102-104°C 1.5069 1.5478 t.t 165°C rozklad t.t. 74-78°C t.t. 95-98°C 1.5240 izo-C, H7 1.5045 1.5101 t.t. 48°C tt 104-108°C 1.47794 93 414 *i Cl CH, Cl V CH, CH, CH, R, H CH, CH, «4 H H CH, R5 CH, CH, CH, Bs izo-C,H7 izo-C,H7 izo-C,H7 n»- dwutlenek-1-/2'metyloczterowodorofuranylO"5'A3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4, tt 116—118°C; 2,2-dwutlenek-1-/4,-metyloczterowodoropiranylo-67-3-izopropylo-2,1#3-benzotiadia^ynonu-4, tt 108—114°C; ,2-dwutlenek-iV2',2'-dwumetyloczterowodorofuranylo-57-3-izopropylo-2/1,3"benzotiadiazynonu-4, tt119-1240C; 2,2-dwutlenek-1-/a"metoksy-jS-chloroetylo/-3-izopropylo-2,1#3-benzotiadiazynonu-4, tt 109-111°C.Srodki wedlug wynalazku wykazuja silne dzialanie chwastobójcze i dlatego mozna je stosowac jako srodki do niszczenia chwastów, wzglednie do zwalczania wzrostu niepozadanych roslin. Nowe substancje czynne dzialaja jako srodki totalne albo selektywne w zaleznosci glównie od ilosci substancji czynnej na jednostke powierzchni.Chwastami wzglednie niepozadana roslinnosc nazywa sie wszystkie jednoliscienne i dwuliscienne rosliny, które wyrastaja w niepozadanych miejscach.Tak mozna srodkami wedlug wynalazku zwalczac na przyklad trawy, jak Cynodon spp., Digitaria spp., Echinochloa spp., Setaria spp., Panicum spp., Alopecurus spp., Lolium spp., Sorghum spp., Agropyron spp., Phalaris spp,, Apera spp., Dactylis spp., Avena spp., Bromus spp., Uniola spp., Poa spp., Leptochloa spp., Brachiaria spp., Eleusine spp., Cenchrus spp., Eragrostis spp., Phragmites communis i inne; Cyperaceae, jak Carex spp., Cyperus spp., Scirpus spp., Eleocharis spp., i inne; chwasty dwuliscienne, jak: Malvaceae, np. Abutilon theoprasti, Sida spp., Malva spp., Hibiscus spp. i inne; Compostiae, jak: Ambrosia spp., Lactuca spp., Senecio spp., Sonchus spp., Xanthium spp., !va spp., Galinsoga spp., Taraxacum spp., Chrysanthemum spp., Bidens spp., Cirsium spp., Centaurea spp., Tussilago spp., Lapsana communis, Tagetes spp., Erigeron spp., Anthemis spp., Matricaria spp., Artemisia spp., i inne; Convolvulaceae, jak: Convolvulus spp., Ipomoea spp., Jaquemontia tamnifolia, Cuscuta spp. i inne; Cruciferae, jak: Barbarea vulgaris, Brassica spp., Capsella spp., Sisymbrium spp., Thlaspi spp., Sinapis arvensis, Raphanus spp., Arabidopsis thaliana, Descurainia spp., Draba spp., Coronopus didymus, Lepidium spp., i inne; Geraniaceae, jak: Erodium spp., Geranium spp, i inne; Portulacaceae, jak:Portulaca spp. i inne; Primulaceae, jak: Anagallis arvensis, Lysimachia spp. i inne; .Rubiaceae, jak: Richardia spp., Galium spp., Diodia spp. i inne; Scrophulariaceae, jak: Linaria spp., Veronica spp., Digitalis spp. i inne; Solanaceae, jak: Physalis spp., Solanum spp.. Datura, Nicandra spp. i inne; Urticaceae, jak: Urtica spp.; Violaceae, jak: Viola spp. i inne; Zygophyllaceae, jak: Tribulus terrestis i inne; Euphorbiaceae, jak: Mercurialis annua, Euphorbia spp.; Umbelliferae, jak: Daucus carota, Aethusa cynapium, Ammi majus i inne; Commelianaeae Commelina spp. i inne; Labiatae, jak: Larnium spp., Galeopsis spp. i inne; Leguminosae, jak: Medicago spp., Trifolium spp., Vicia spp., Lathyrus spp., Sesbania exaftata, Cassia spp. i inne; Plantaginaceae, jak: Plantago spp. i inne; Polygonaceae, jak: Polygonum spp., Rumex spp., Fagopyrum spp. i inne; Aizoaceae, jak: Mollugo yerticillata i inne; Amaranthaceae, jak: Amaranthus spp. i inne; Boraginaceae, jak: Amsinckia spp., Myostis spp., Uthospermum spp., Anchusa spp. i inne; Caryophyllaceae, jak: Stellaria spp., Spergula spp., Saponaria spp., Scleranthus annuus, Silene spp., Cerastium spp., Agrostemma githago i inne; Chenopodiaceae, jak: Chenopodium spp., Kochia spp., Salsola Kali, Atriplex spp., Monolepsis nuttalliana i inne;93414 5 Lythraceae, jak: Cuphea spp. i inne; Oxalidaceae# jak:Oxalis spp.; ' Ranunculaceae, jak: Ranunculus spp., Delphinium spp., Adonis spp. i inne; Papaveraceae, jak: Papaver spp., Fumaria officinalis i inne; Onagraceae, jak: Jussiaea spp. i inne; Rosaceae, jak: Alchemillia spp., Potentilla spp. i inne; Potemogetonaceae, jak:Potamogeton spp. iinne; f Najadaceae, jak: Najas spp. i inne; Marsileaceae, jak: Marsilea:quadrifolia i inne; Polypodiaceae, jak:Pteridium aguilinum; Alismataceae, jak: Alisma spp., Sagittaria sagittifolia i inne; Equisetaceae, jak: Equisetaceae spp. i inne.Srodki wedlug wynalazku moga byc stosowane w uprawach zbóz takich jak: Avena spp., Triticum spp., Hordeum spp., Secale spp., Saccharum officinarum, Sorghum, Zea mays, Panicum miliaceum, Oryza spp. i w uprawach roslin dwulisciennych, jak: Cruciferae, np. Brassica spp., Sinapis spp., Raphanus spp., Leprdium spp; Composistae, np. Lactuca spp., Helianthus spp., Carthamus spp., Scorzonera spp.; Malvaceae, np.Gossypium hirsutum; Leguminosae, np. Medicago spp., Trifolium spp., Pisum spp., Phaseolus spp., Archis spp., Glycine Max; Chenopodiacea, np. Beta vulgaris, Spinacia spp.; Solanaceae, np. Solanum spp., Nicotiania spp., Capsicum annuum; Linaceae, np. Linum spp.; Umbelliferae, np. Petroselinum spp., Daucus carota, Apium graveolens; Rosaceae, np. Fragaria; Cucurbitaceae, np. Cucumis spp., Cucurbita spp.; Liliaceae, np. Allium spp.; Vitaceae, np. Vitis vinifera; Bromeliaceae, np. Ananas Sativus.Srodki wedlug wynalazku mozna stosowac na przyklad w postaci dajacych sie bezposrednio rozpylac roztworów, proszków, suspensji albo dyspersji, emulsji, dyspersji olejowych, past, srodków do opylania, srodków do posypywania, granulatów, przez opryskiwanie, rozpylanie mglawicowe, opylanie, posypywanie albo polewa¬ nie. Formy uzytkowe zaleza calkowicie od celu stosowania; w kazdym przypadku powinny ono gwarantowac mozliwie jak najdokladniejsze rozprowadzenie substancji czynnych wchodzacych w sklad srodka chwastobójcze¬ go wedlug wynalazku.W celu wytworzenia odpowiednich do bezposredniego rozpylania roztworów, emulsji, past i dyspersji olejowych mozna uzywac frakcje oleju mineralnego o temperaturze wrzenia od sredniej do wysokiej, jak nafta swiatlna albo olej do silników wysokopreznych, dalej oleje ze smoly weglowej itd., oraz oleje pochodzenia roslinnego lub zwierzecego, weglowodory alifatyczne, cykliczne i aromatyczne, na przyklad benzen, toluen, ksylen, parafina, czterowodoronaftalen, alkilowane naftaleny, albo ich pochodne na przyklad metanol, etanol, propanol, butanol, chloroform, czterochlorek wegla, cykloheksanol, cykloheksanon, chlorobenzen, izoforon itd., < rozpuszczalniki silnie polarne, na przyklad dwumetyloformamid, dwumetylosulfotlenek, N-metylopirolidon, woda itd.Formy uzytkowe zawierajace wode mozna przygotowac z koncentratów emulsyjnych, past albo proszków zwilzalnych (proszków natryskowych), dyspersji olejowych przez dodanie wody. W celu wytworzenia emulsji, past albo dyspersji olejowych mozna substancje jako takie albo rozpuszczone woleju lub rozpuszczalniku homogenizowac w wodzie przy pomocy srodków zwilazajacych, zwiekszajacych przyczepnosc, dyspergatorów albo emulgatorów. Mozna takze wytwarzac koncentraty odpowiednie do rozcienczania woda skladajace sie z substancji czynnej, srodka zwilzajacego, zwiekszajacego przyczepnosc, dyspergatora albo emulgatora i ewentu¬ alnie rozpuszczalnika albo oleju.Jako substancje powierzchniowo-czynne wymienia sie : sole metali alkalicznych, sole metali ziem alkalicz¬ nych i amonowe kwasu ligninosulfonowego, kwasów naftalenosulfonowych, kwasów fenolosulfonowych, alkilo- arylosulfoniany, siarczany alkilowe, alkilosulfoniany, sole metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych kwasu dwubutylonaftalenosulfonowego, siarczanowany oksyetylenowany alkohol IauryIowy, siarczany alkoholi tlu¬ szczowych, sole metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych kwasów tluszczowych, sole siarczanowych hek- sadekanoli, heptadekanoli, oktadekanoli, sole siarczanowanego eteru glikolu i alkoholu tluszczowego, produkty kondensacji sulfonowanego naftalenu r pochodnych naftalenu z formaldehydem, produkty kondensacji naftalenu wzglednie kwasów naftalenosulfonowych z fenolem i formaldehydem, eter oktylofenolowy polioksyetylenu, eto- ksylowany izooktyiofenol, oktylofenol-nonylofenol, eter alkilofenolowy poliglikolu, eter trójbutylofenylowy po- liglikolu, alkiloarylopolieteroalkohole, alkohol izotridecylowy, produkty kondensacji alkoholi tluszczowych z tlenkiem etylenu, etoksylowany olej rycynowy, etery alkilowe polioksyetylenu, etoksylowany polioksypropy¬ len, acetale eteru laurylowego poliglikolu, estry sorbitu, lignine, lugi posiarczynowe i metyloceluloza.Proszki, srodki do posypywania : opylania mozna wytwarzac przez zmieszanie albo wspólne zmielenie substancji czynnych ze stalym nosnikiem.6 93 414 Granulaty, na przyklad granulaty w otoczkach, impregnowane i homogeniczne mozna wytwarzac przez polaczenie substancji czynnych ze stalym nosnikiem. Jako stale nosniki stosuje sie na przyklad: ziemie mineralne takie jak silikazel, kwasy krzemowe, zele krzemionkowe, krzemiany, talk, kaolin, glinka Attaday, wapien, wapno, kreda, glinka bolus, less, glina, dolomit, ziemia okrzemkowa, siarczan wapniowy i magnezowy, tlenek magnezowy, zmielone tworzywa sztuczne, nawozy, jak na przyklad siarczan amonowy, fosforan amonowy, azotan amonowy, moczniki i produkty roslinne, jak maczki zbozowe, maczka z kory, drewna i lupin orzechów, proszek celulozowy i inne nosniki stale.Preparaty zawieraja miedzy 0,1 a 95 procentów wagowych substancji czynnej, zwlaszcza miedzy 0,5 a 90 procentów wagowych.Do mieszanek albo pojedynczych substancji mozna dodawac ewentualnie takze dopiero przed uzyciem (mieszanie w zbiorniku) oleje róznych typów, srodki chwastobójcze, grzybobójcze, nicieniobójcze, owadobójcze, bakteriobójcze, pierwiastki sladowe, nawozy, srodki przeciw pienieniu (np. silikony) regulatory wzrostu, odtrutki albo inne zwiazki dzialajace chwastobójczo, jak np. podstawione aniliny, podstawione kwasy aryloksykarboksy- lowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione etery, podstawione kwasy arsonowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione benzimidazole, podstawione benzoizotiazole, podstawione dwutlenki benzotiadiazynonu, podsta¬ wione benzoksazyny, podstawione benzoksazynony, podstawione benzotisdiazole, podstawione biurety, podsta¬ wione chinoliny, podstawione karbaminiany, podstawione alifatyczne kwasy karboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione aromatyczne kwasy karboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione karbamyloalki- lotiolo- albo dwutiofosforany, podstawione chinazoliny, podstawione kwasy cykloalkjloamidokarbotiolowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione cykloalkilokarbonamidotiazole, podstawione kwasy dwukarboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione dwuhydrobenzofuranylosulfoniany, podstawione dwusiarczki, podstawione sole dwupirydyliowe, podstawione dwutiokarbaminiany, podstawione kwasy dwutiofosforowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione moczniki, podstawione heksahydro-1-H-karbotioniany, podstawione hydantoiny, podstawio ne hydrazydy, podstawione sole hydrazoriowe, podstawione izooksazolopirymidony, podstawione imidazole, podstawione izotiazolopirymidony, podstawione ketony, podstawione naftochinony, podstawione nitryle alifaty¬ czne, podstawione nitryle aromatyczne, podstawione oksadiazole, podstawione oksadiazynony, podstawione oksadiazolidyndiony, podstawione oksadiazyndiony, podstawione fenole oraz ich sole i estry, podstawione kwasy fosfonowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione chlorki fosfoniowe, podstawione fosfonoalkiloglicyny, podstawione fosforyny, podstawione kwasy fosforowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione piperydyny, podstawione pirazole, podstawione kwasy pirazoloalkilokarboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione sole pirazoliowe, podstawione siarczany alkilopirazoliowe, podstawione pirydazyny, podstawione pirydazony, podstawione kwasy pirydynokarboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione pirydyny, podstawione pirydynokarboksylany, podstawione pirydynony, podstawione pirymidyny, podstawione pirymidony, podstawio¬ ne kwasy pirolidynokarboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione pirolidyny, podstawione pirolidony, podstawione kwasy ary losuIfonowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione styreny, podstawione tetrahydro- oksadiazyndiony, podstawione tetrahydrooksadiazolodiony, podstawione tetrahydrometanoindeny, podstawione tetrahydrodiazolotiony, podstawione tetrahydrotiadiazynotiony, podstawione tetrahydrotiadiazolodiony, podsta¬ wione aromatyczne amidy kwasów tiokarboksylowych, podstawione kwasy tiokarboksylowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione tiolokarbaminiany, podstawione tiomoczniki, podstawione kwasy tiofosforowe oraz ich sole, estry i amidy, podstawione triazyny, podstawione triazole, podstawione uracyle, podstawione uretydyndio- ny. W koncu wymienione zwiazki chwastobójcze mozna takze stosowac przed albo po pojedynczych substan¬ cjach czynnych srodka wedlug wynalazku albo ich mieszaninach.Domieszanie tych srodków do substancji chwastobójczych roslin wedlug wynalazku moze nastepowac w stosunku wagowym wynoszacym 1:10 do 10:1. Tosamo dotyczy olei, srodków grzybobójczych, nicieniobój- czych, owadobójczych, bakteriobójczych odtrutek i regulatorów wzrostu.Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku mozna stosowac jedno- lub kilkakrotnie miedzy innymi przed wysadzeniem, po wysadzeniu, przedsiewnie, przedwschodowo, powschodowo albo w czasie wschodu roslin uprawnych lub roslin niepozadanych. Mosci stosowanych srodków chwastobójczych wedlug wynalazku moga wahac sie i zaleza glównie od rodzaju zadanego efektu. Na ogól stosowana ilosc wynosi miedzy 0,1-15 albo wiecej, zwlaszcza 0,2—6 kg substancji czynnej na hektar.Przyklad IV. W cieplarni traktowano sadzonki ryzu (Oryza sativa), soji (Glycine max), kukurydzy (Zea mays), pszenicy (Triticum spp.), migdalu ziemnego (Cyperus esculentus), trawy cyprysowej (Cyperus rotundus), kurzego prosa (Echinochloa crus galli), gorczycy polnej (Sinapis arvensis), lopuchy (Rhaphanus raphinistrum), rumianku (Matricaria chamomilla) i bialej gesiej stopki (Chenopodium album) o wysokosci wzrostu 2 do 17 cm substancjami czynnymi takimi jak: I. 2,2-dwutlenek-1-/a-etoksy/-etylo-3-izopropylo- -2,1,3-benzetiadiazynonu-493 414 7 II, 2,2-dwutlenek-1-/a-metoksy/-etylo-3-izopropylo- -2,1,3-benzetiadiazynonu-4 III. 2,2^wutleneM-/a-metoksy/-izobutylo-3-izopropylo- •2,1,3-benzotiadiazynonu-4 IV. 2,2-dwutlenek-1-/oMzobutyloksy/~etylo-3-izopropylo- -2,1,3-benzotiadiazynonu-4 V. 2,2~dwutlenek-Wa-oktadecyloksy/-etylo-3-izopropylo- -2,1,3-benzotiadiazynonu-4 w porównaniu z substancjami czynnymi VI. ~2,2-dwutlenkiem-3-metylo°2,1,3~benzotiadiazynonu-4 VII. 2,2-dwutienkiem-3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4 stosujac po 1,5 kg substancji na hektar, kazdorazowo zdyspergowanej albo zemulgowanej w 500 litrach wody na hektar. Po 3-4 tygodniach stwierdzono, ze substancje czynne I do V wykazuja lepsze dzialanie chwastobójcze przy tej samej tolerancji przez rosliny uprawne niz substancja czynna VI. Wyniki doswiadczen przedstawiono w tablicy II: Tablica II Substancjaczynna I II III IV V VI VII kg/hasubstancji 1,5 1.5 1.5' 1,5 T,5 1.5 1,5 \ Rosliny uzytkowe Oryzasativa 0 0 000 0 0 Glycinemax 0 0 0 0 0 b 5 Zeamays 0 0 0 0 0 0 0 Triticumspp. 0 0 0 0 0 0 0 Rosliny niepozadane: Cyperusesculentus 80 50 30 30 30 0 80 Cyperusrotundus 80 50 30 30 30 0 80 Echinochloa crus gal Ii 50 30 30 30 30 0 10 Sinapisarvensis 100 100 100 100 100 80 9£L Raphanusfaphanistrum 100 100 100 100 100 80 80 Matricaria chamomilla 100 100 00 90 90 85 85 Chenopodiumalbum 100 100 95 90 90 65 85 0 - bez szkodliwosci 10046*8 calkowita szkodliwosc.Przyklad V. W cieplarni traktowano sadzonki bawelny (Gossypium hirsutum) i gorczycy polnej (Sinapis arvensis) o wysokosci wzrostu 2-10 cm substancjami czynnymi takimi jak: I. dwutlenek- 1-/2'-metyloczterowodorofuranylo-57-3-izopropylo- 2,1,3-benzotiadiazynonu 4 II. 2f2-dwutlenek-1 /4'-metyloczterowodoropiranylo-67-^izopropylo- 2,1,3-benzotiadiazynonu-4 III. 2#2-dwutlenek-1-/2',2'-dwumetyloczterowodorofuranylo-57-3-izopropylo- 2,1,3-benzotiad jazynonu-4 w porównaniu z substancja czynna IV. 2,2 dwutlenkiem 3-izopropylo-2,1,3-benzotiadiazynonu-4 stosujac po 1 kg substancji czynnej na hektar, kazdorazowo zdyspergowanej albo zemulgowanej w 500 I wody na hektar. Po 2—3 tygodniach stwierdzono, ze substancje czynne I do III sa lepiej tolerowane przez rosliny uprawne przy tej samej czynnosci chwastobójczej niz substancja czynna IV. Wyniki doswiadczen przedstawiono w tabli¬ cy III.•3414 Tablica III Substancja czynna kg/ha substancji Rosliny uzytkowe: Gossypium hfrsutum Rosliny niepozadana: Sinapis arven$is 1 1 0 100 II 1 to 100 III 1 0 100 IV 1 100 0 - bez szkodliwosci 100 - calkowita szkodliwosc Przyklad VI. W cieplarni traktowano sadzonki ryzu (Oryza sativa), kukurydzy (Zea mays), soji (Glycine max.), pszenicy (Triticum aesthsum), jeczmienia (Hordeum yulgare), zyta (Secale cereale), gorczycy polnej (Sinapis arvensis) lmigdalu ziemnego (Cyperus esculentus) o wysokosci wzrostu 3—23 cm substancjami czynnymi I-111 (znaczenia jak w przykladzie V), po 4 kg substancjami czynnej na hektar, kazdorazowo fdyspergowanej albo zemulgowanej w 5001 wody na hektar.Po 2 do 3 tygodniach stwierdzono, ze substancje czynne I-111 sa bardzo dobrze tolerowane przez rosliny uprawne i wykazuja dobre dzialanie chwastobójcze. Wyniki dotaiadczen przedstawiono w tablicy IV.Tablica IV Substancja czynna kg/ha substancji Rosliny uzytkowe Oryza sativa Zea mays Glycine max.Triticumaestivum.Hordeum vulgare Secale cereale Rosliny niepozadane Sinapis aryensis Cyperus esculentus 1 4 o o o o o o 100 60 II 4 o o o o o o 100 100 III 4 o o o o o o 100 100 0 * bez szkodliwosci 100 - calkowita szkodliwosc PL PL