PL90170B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych siarczków o wzorze ogólnym 1, w którym R1 oznacza atom H lub alkil zawierajacy do 12 atomów C, R2 oznacza O, (H,OH) lub (H, reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C), R3 oznacza atom H, grupe OH lub reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, R4 oznacza reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C podstawiona ewentualnie atomem E grupa OH, reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, reszte fenylowa lub p-tolilowa, A oznacza reszte alkilenowa zawie¬ rajaca do 8 atomów wegla podstawiona ewentualnie jedno- lub wielokrotnie atomem F, zas wiazanie zazna¬ czone *w oznacza konfiguracje a lub 0, jak równiez ich soli dopuszczalnych farmakologicznie.Stwierdzono, ze zwiazki o wzorze 1 posiadaja obok dobrego znoszenia i dzialania obnizajacego cisnienie krwi, równiez dzialanie typu prostaglandynowego i przeciwprostaglandynowego. Zwiazki te wykazuja dzialanie rozszerzajace naczynia, przeciwzapalne, moczopedne, rozkurczajace oskrzela, wplywajace na wydzielanie soku zoladkowego, agregacje trombozytów, degradacje lipidów oraz uwalnianie noradrenaliny, jak równiez powoduja techniecie blony sluzowej nosa. Poza tym zwiazki te wplywaja na funkcje corpus luteum (cialka zóltego), przemieszczanie jajeczka przez jajowód, implantacje zaplodnionego jajeczka oraz na plodnosc mezczyzn. Z tego powodu zwiazki o wzorze 1 moga byc stosowane jako leki oraz jako zwiazki posrednie do wytwarzania innych leków.Zwiazki o wzorze 2 zawieraja co najmniej dwa symetryczne atomy C w pierscieniu piecioczlonowym. Gdy R2 nie oznacza O lub R3 nie oznacza H, trzeci atom G w pierscieniu jest asymetryczny; gdy R2 nie oznacza O i R3 nie oznacza H, w pierscieniu wystepuja cztery centra asymetrii. W przypadku gdy A lub R4 oznacza podsta¬ wiona reszte alkilenowa lub alkilowa, moga w obydwu lancuchach bocznych wystapic dalsze centra asymetrii.Zwiazki o wzorze ogólnym 1 moga wiec wystepowac w duzej ilosci diastereomerów i z reguly wystepuja jako mieszaniny racematów.Produkty wytworzone sposobem wedlug wynalazku obejmuja zarówno zwiazki optycznie czynne o wzorze 1 jak i ich racematy. Szczególnie korzystne sa optycznie czynne stereoizomery zwiazków o wzorach 2-9 jak i ich optyczne antypody i ich racematy (wzory 2,3,4,5,6,7,8,9) - w których R13 oznacza atom H lub reszte acylowa zawierajaca do 4 atomów O.90170 Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania zwiazków o wzorze ogólnym 1 polegajacy na tym, ze zwiazek o wzorze ogólnym 10, w którym D oznacza -CH=C--A-COORl lub -CHX~CH-A-COOR! i X ozna¬ cza atom Cl, Br, J, reszte alkilosulfonyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C lub reszte arylosulfonyloksylowa zawierajaca do 10 atomów C, zas R1, R2, R3 oraz A posiadaja znaczenie jak podano wyzej, poddaje sie reakcji ze zwiazkiem o wzorze ogólnym W-S-R4, w którym W oznacza atom H lub równowaznik atomu metalu alkaliczne¬ go lub ziem alkalicznych zas R4 posiada znaczenie jak podano wyzej, i/lub wytworzony zwiazek o wzorze 1 przeprowadza dzialaniem srodków estryfikujacych lub solwolizujacych w inny zwiazek o wzorze ogólnym 1 i/lub rozdziela zwiazek o wzorze 1 na jego racematy i/lub na antypody optyczne i/lub przeprowadza zwiazek o wzorze 1 dzialaniem zasady w sól dopuszczalna farmakologicznie lub dzialaniem kwasu przeprowadza sól w zwiazek o wzorze 1.We wzorach podanych wyzej P1 oznacza korzystnie oprócz atomu H reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C. Przede wszystkim prosta reszte alkilowa, zawierajaca zwlaszcza do 6 atomów C, na przyklad reszte metylowa, etylowa, n-propylowa, n-butylowa, n-pentylowa, n-heksylowa, jak równiez reszte IIIrzed.-butylowa, izopentylowa, pentylowa-2-, pentylowa-3, Hlrzed.-pentylowa, neopentylowa, heksylowa-2, heksylowa-3 lub reszty izoheksylowe, lub na przyklad reszte n-heptylowa, n-oktylowa, n-nonylowa, n-decylowa, n-undecylowa lub n-dodecylowa.R2 oznacza oprócz atomu O takze (H,OH) lub (H, reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C), przy czym reszty OH lub acyloksylowa moga byc a lub 0. Gdy R2 jest grupa acyloksylowa, to reszty kwasowe wywodza sie z kwasów karboksylowych, szczególnie od estrów kwasów alifatycznych. W tym przypadku chodzi o reszty formyloksylowa, propionyloksylowa, acetoksylowa lub butyryloksylowa. Reszty kwasowe moga sie jednak wywodzic na przyklad z kwasów sulfonowych lub kwasów nieorganicznych. W przypadku reszty acylo- ksylowej chodzi o reszty metylosulfonyloksylowa, etylosulfonyksylowa, 2-hydroksyetylosulfonyloksylowa, HOS02 O- lub /HO/2P/0/-0-.R3 oznacza oprócz H lub OH takze reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C. Reszta OH lub acyloksylowa moga byc a lub 0. Jako grupy acyloksylowe wchodza w rachube przede wszystkim grupy wymie¬ nione jako R2. Gdy R2 oznacza H oraz reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, zas R3 oznacza reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, to grupy acyloksylowe moga byc korzystniejednakowe. ' R4 oznacza prosty lub rozgaleziony alkil podstawiony ewentualnie atomem R grupa OH, acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, fenylowa lub p-tolilowa i zawierajacy do 12 atomów C. Jako reszty alkilowe wcho¬ dza w rachube korzystnie reszty metylowe, etylowa, propylowa, butylowa, pentylowa, heksylowa, heptylowa, oktylowa, nonylowa lub decylowa, 2,2-dwumetylopropylowa, 3,3-dwumetylobutylowa, 4,4-dwumetylopentylowa, 5,5-dwumetyloheksylowa, 6,6-dwumetyloheptylowa, 7,7-dwumetylooktylowa, \ 8,8-dwumetylononylowa, 9,9-dwumetylodecylowa, jak równiez izopropylowa, izobutylowa, izopentylowa, izoheksylowa, izoheptylowa, izooktylowa, 2-butylowa, 2-pentylowa, 2-heksylowa, 2-heptylowa lub 2-oktylowa.Szczególnie korzystne sa reszty 3,3-dwumetylopentylowa, 3,3-dwumetyloheptylowa, 3,3-dwumetylooktylowa lub 3,3-dwumetylononylowa.Szczególnie korzystne sa tez reszty alkilowe, które w polozeniu 2 sa podstawione reszta OH lub acyloksylo¬ wa zawierajaca do 4 atomów C, jak reszta 2-hydroksypropylowa, 2-hydroksybutylowa, 2-hydroksypentylowa, 2-hydroksyheksylowa, 2-hydroksyheptylowa, 2-hydroksyoktylowa, 2-hydroksy-6,6-dwumetyloheptylowa, 2-hydroksy-2-metyloheptylowa, 2-hydroksy-7,7-dwumetylooktylowa, 2-formyloksypropylowa,.2-formyloksyheptylowa, 2-acetoksyheptylowa, 2-acetoksy-6,6-dwumetyloheptylowa, 2-acetoksy-7,7-dwumetylooktylowa, 2-hydroksynonylowa, 2-hydroksy-2-metylononylowa, 2-hydroksy-3,3-dwurnetylononylowa, 2-hydroksy-8,8-dwumetylononylowa, jak równiez nie wymienione wyzej podstawione w polozeniu 2 grupa hydroksylowa reszty alkilowe.R4 moze oznaczac równiez reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C, podstawiona atomem R korzys¬ tnie stojaca na koncu reszte trójfluoroalkilowa, jak reszta 5,5,5-trójfluoropentylowa, 6 6,6-trójfluoroheksylowa, 7,7,7-trójfluoroheptylowa lub 8,8,8-trójfluorooktylowa. Gdy R4 jest reszta alkilowa podstawiona reszta fenylo¬ wa, to sa to przede wszystkim grupy omega-fenylo-alkilowe jak grupa 3-fenylopropylowa, 4-fenylobutylowa lub 8-fenylooktylowa. R4 moze oznaczac równiez reszte alkilowa podstawiona reszta p-tolilowa, korzystnie reszta omega-p-toliloalkilowa jak reszta 2-p-tolilo-etylowa, 3-p-tolilopropylowa lub 4-p-tolilobutylowa.R4 moze tez naturalnie oznaczac reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C i zawierajaca wiecej róznych podstawników. Korzystnymi przykladami takich reszt sa nastepujace: reszta 2-hydroksy-7,7,7-trójfluoroheptylowa, 2-hydroksy-9,9,9-trójfluorononylowa, 2-hydroksy-8,8,8-trójfluorooktylowa, 2-hydroksy-2-metylo-9,9,9-trójfluorononylowa, 2-acetoksy-7,7,7-trójfluoroheptylowa, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-9,9,9-trójfluorononylowa. 2-acetoksy-8,8,8-trójfluorooktylowa,90170 3 A jest korzystnie reszta niepodstawionego alkilenu zawierajacego do 8 atomów C, jak reszta metylenowa, etylenowa, trójmetylenowa, tetrametylenowa, pentametylenowa heksametylenowa, heptametylenowa lub okta- metylenowa. Jesli A oznacza alkilen podstawiony, to jest to reszta fluoroalkilenowa jak: -CH2CHF—, -CH2CF2--, CH2CH2CHFCH2-, -CH2CH2CH2CF2-, -CH2CH2CH2CHFCHF~, -CH2CH2CF2~, ~CH2 CH2 CH2 CF2 CH2 -CH2 CH2 CF2 CH2 CH2 -, -CH2 CH2 CH2 CF2 CH2 CH2-, -(CH2 )s CF2 lub-(CH2)4CHFCHF-.D oznacza albo reszte prostego omega-alkoksykarbonylo-l-alkenylenu-(l,2) ewentualnie jedno- lub wielo¬ krotnie podstawiona, albo reszte prostego omega-hydroksykarbonylo-2-alkenylenowa-(l,2), lub reszte prostego o- mega-hydroksykarbonylo-1-halogeno-alkilenu-(1,2) ewentualnie podstawionego jedno- lub wielokrotnie fluorem, lub reszte omega-alkoksykarbonylo-l-halogeno-alkilenowa-0,2) jak równiez odpowiednie reszty 1-alkilosuliony - loksylowelub 1-arylosulfonyloksylowe.Stosuje sie przykladowo nastepujace reszty: 7-hydroksykarbonylo-1-heptylenowa-( 1,2)-, 8-hydroksykarbonylo-l-oktylenowa-(l,2)-, 9-hydroksykarbonylo-l-nonenylowa-(l ,2)-, 7-etoksykarbonylo-1-heptenylenowa-(l ,2)-, 8-etoksykarbonylo-l-oktenylenowa-(l ,2)-, 9-etoksykarbonylo-1-nonenylowa-(1,2)-, l-chloro-8-hydroksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-bromo-8-hydroksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-jodo-8-hydroksy-karbonylo-oktylenowa-( 1,2)-, l-chloro-8-metoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-bromo-8-metoksykarbonylo-oktylenowa-(l ,2)-, l-jodo-8-metoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-metylosulfonyloksy-8-etoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-etylosulfonyloksy-8-etoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-p-tolflosulfonyloksy-8-etoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-/4-bromofenylo/-sulfonyloksy-8-etoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-/4-bromofenylo/-sulfonyloksy-8-etoksykarbonylo-oktylenowa-(l,2)-, l-a-naftylosulfonyloksy-8-etoksykarbonylo-oktylenowa-(l ,2)-.X oznacza oprócz atomu chloru, bromu lub jodu takze reszte alkilosulfenyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, korzystnie reszte metylosulfonyloksylowa lub etylosulfonyloksylowa jak równiez reszte 2-hydroksy- etylosulfonyloksylowa lub butylosulfonyloksylowa, lub reszte arylosulfonyloksylowa zawierajaca do 10 atomów C jak reszte p-tolilosulfonyloksylowa, p-bromofenylosulfonyloksylowa, 1-naftylosulfonyloksylowa lub 2-naftylo- sulfonyloksylowa.W oznacza obok atomu H równiez równowaznik atomu metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych, korzys¬ tnie atom Na, K lub 1/2 Ca.Zwiazki o wzorze ogólnym 10 sa to wiec podstawione cyklopentanony, 2-cyklopentanony, cyklopentanole lub 2-cyklopentanole, korzystnie 3-halocyklopentanony, 3-alkilosulfonylopentanony lub 3-arylosulfonyloksypen- tanony, szczególnie 3-chloro-2-omega-karboksyalkilo-, 3-bromo-2-omega-karboksyalkilo-, 3-jodo-2-omega-karboksyalkilo-, 3-metylosulfonyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 3-p-tolilosulfonyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 3-bromo-4-a-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-, 3-bromo-4-]3-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-cyklopentanony, 2-karboksyalkilo- lub 2-karbalkoksyalkilo-2-cyklopentenony, szczególnie 2-omega-karboksyalkilo-, 2-omega-karbolkoksyalkilo- 4a-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-, 4a-hydroksy-2-omega-karbalkoksyalkilo-, 4a-acyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 4a-acyloksy-2-omega -karbolkoksyalkilo-, 40-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-,4 90170 4/J-hydroksy-2-omega-karbolkoksyalkilo-, 40-acyloksy-2-omcga-karboksyalkilo-, 4j3-acyloksy-2-omega-karbolkoksyalkilo-2-cyklopentanony, 3-halocyklopentanole, 3-alkilosulfonyloksy-cyklopentanolelub 3-arylosulfonyloksycyklopentanole, szczególnie 3-chloro-2-omega-karboksyalkilo-, 3-bromo-2-omega-karboksyalkilo-, 3-jodo-2-omega-karboksyalkilo-, 2-metylosulfonyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 3-p-tolilosulfonyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 3-bromo-4-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-, 3-jodo-4-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-cyklopentanole, szczególnie 2-karboksyalkilo- lub 2-karbalkoksyalkilo-2-cyklopentanole, szczególnie 2-omega-karboksyalkilo-, 2-omega-karbalkoksyalkilo-, 4a-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-, 4a-hydroksy-2-omega-karbalkoksyalkilo-, 4a-acyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 4a-acyloksy-2-omega-karbalkoksyalkilo-, 40-hydroksy-2-omega-karboksyalkilo-, 40-hydroksy-karbalkoksyalkilo-, 40-acyloksy-2-omega-karboksyalkilo-, 4^-acyloksy-2-omega-karbalkoksyalkilo-2-pentenole.Zwiazki o wzorze ogólnym W—S—R4 sa to ewentualnie podstawione tiole lub tiolany metali alkalicznych lub ziem alkalicznych, korzystnie n-alkilo- lub 2-hydroksy-n-alkilotiole wzglednie ich sole metali alkalicznych, zwlaszcza ewentualnie podstawione n-propylo-, n-heksylo-, n-heptylo-, n-oktylo-, 2-hydroksy-n-heksylo-, 2-hydroksy-n-heptylo-, 2-hydroksy-n-oktylotiole lub odpowiednie sole sodowe.Zwiazki o wzorze ogólnym 10 sa znane lub moga byc wytwarzane ze zwiazków znanych metodami znany¬ mi. Przykladowo, z 2-bromo-2-cyklopentanonu mozna w sposób znany na drodze reakcji z etanolem wytworzyc acetal dwuetylowy, który po reakcji z litem w eterze poddaje sie reakcji z [/CH30/3P]2CuJ a otrzymany zwiazek miedzio-organiczny poddaje reakcji na przyklad z jodkiem omega-IIIrzed.-butoksy-karbonyloalkilowym. Reakcje te prowadzi sie korzystnie w temperaturach -50° i +5°, zwlaszcza w -30° i -10° i w atmosferze gazu obojetnego, na przyklad argonu. Jest równiez mozliwe, poddac reakcji na przyklad ester etylowy kwasu cyklopentano- no-2-karboksylowego w sposób znany z bromkiem omega-alkoksykarbonylowym lub omega-cyjanoalkilowym lub z odpowiednim jodkiem wobec alkoholanu metalu alkalicznego, na przyklad wobec NaOC2 H5, otrzymany pro¬ dukt poddac bromowaniu w rozpuszczalniku obojetnym, na przyklad w chlorowcoweglowodorze takim jak CC14 stosujac Br2, a nastepnie poddac dzialaniu kwasu siarkowego. W reakcji takiej powstaja wedlug niewyjas¬ nionego dotychczas mechanizmu zwiazki o wzorze ogólnym 10.Zwiazki o wzorze ogólnym W—S—R4 sa znane lub moga byc wytwarzane metodami znanymi, takimi jak na przyklad opisane w HOUBEN-WEYL, Methoden der Organischen Chemie, tom IX, strona 3f.f., Stutgart 1955.Korzystnie wychodzi sie ze zwiazków o wzorze ogólnym W—S-R4, w którym grupa W ma znaczenie jak podano dla X, szczególnie Br i poddaje te zwiazki reakcji z kwasnym-siarczkiem metalu alkalicznego, korzystnie z KHS lub NaHS. Reakcje prowadzi sie na ogól przy uzyciu rozpuszczalnika, korzystnie w alkoholu, jak metanol, etanol lub izopropanol, ewentualnie takze wobec wody lub apretonowego dwupolarnego rozpuszczalnika jak aceton, dwumetylotrójamid fosforowy, S-dwutlenek S-czterowodorotiofenu weglan etylenowy lub propylenowy, lub wobec mieszaniny takich rozpuszczalników. Jezeli mieszanine reakcyjna poddaje sie obróbce kwasnej, otrzymuje sie zazwyczaj wolne tiole o wzorze ogólnym W-S—H, które poddane reakcji z zasadami, korzystnie wodorotlen¬ kami metali alkalicznych lub ziem alkalicznych, przechodza w tiolany o wzorze W-S—R4.Jezeli zwiazki o wzorze W-S-R4 sa 2-hydroksy-alkanotiolami, to wytwarza sie je korzystnie z odpowied¬ nich 1,1-epoksyalkanów i H2S wobec katalizatora zasadowego.Reakcja zwiazku o wzorze 10 (D = -CH=C A-COOR1) ze zwiazkiem o wzorze W-S-R4 nastepuje zwykle wobec katalizatora zasadowego przy zastosowaniu odpowiedniego rozpuszczalnika, korzystnie alkoholu takiego jak metanol lub etanol; mozna równiez stosowac na przyklad weglowodór jak benzen lub toluen, jak równiez H2 O lub ciekly amoniak. Proces ten mozna tez prowadzic bez rozpuszczalnika.90170 5 Odpowiednimi katalizatorami zasadowymi sa korzystnie wodorotlenki metali, szczególnie metali alkalicz¬ nych lub ziem alkalicznych, jak NaOH, KOH lub Ca(OH)2, alkoholany metali jak NaOCH3, NaOC2H5 lub K-IIIrzed.-C4H9, zasadowe sole, korzystnie weglany lub octany jak K2C03 lub NaOCOCH3, amoniak, aminy jak trójmetyloamina, trójetyloamina, izopropyloamina, Illrzed.-butyloamina lub etylenodwuamina, aminy alicyk- liczne jak cykloheksyloamina, dwucykloheksyloamina, dwumetyloanilina, lub aminy heterocykliczne jak pipery¬ dyna, pirolidyna, pirydyna, chinolina, dwuazabicyklo-/2,2,2/-oktan lub dwuazabicyklo-/3,4,0/-nonen lub czwar¬ torzedowe wodorotlenki amoniowe jak wodorotlenek czterometyloamoniowy lub wodorotlenek benzylotrójme- tyloamoniowy.Obecnosc takiego katalizatora zasadowego jest szczególnie korzystna gdy substratem jest zwiazek o wzorze W-S-R4 w którym W = H. W przypadku stosowania zwiazku o wzorze W-S-R4 w którym W jest równowazni¬ kiem metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych, mieszanina reakcyjna reaguje zasadowo i dodatek katalizatora zasadowego nie jest potrzebny. Odpowiedni katalizator zasadowy mozna równiez stosowac jako rozpuszczalnik (szczególnie ciekly amoniak). Proces prowadzi sie w temperaturze miedzy -40° a 120°, korzystnie miedzy tem¬ peratura pokojowa a temperatura wrzenia rozpuszczalnika. Czasy procesu wynosza w zaleznosci od warunków od 3 godzin do 7dni. - Ze zwiazków o wzorze 1 moga byc wytwarzane estry o wzorze l/R1 = alkil zawierajacy do 12 atomów C/ metodami znanymi z pismiennictwa. Na przyklad kwas o wzorze 1 (R1 =H) poddaje sie dzialaniu odpowiedniego alkoholu wobec kwasu nieorganicznego lub organicznego jak HC1, HBr, HJ, H2S04, H3P04, kwas trójfluoroocto- wy, lub kwasu sulfonowego jak kwas benzenosulfonowy lub p-toluenosulfonowy, lub wobec kwasnego wymienia¬ cza jonowego, w danym przypadku wobec obojetnego rozpuszczalnika jak benzen, toluen lub ksylen, w tempera¬ turach miedzy 0° i korzystnie temperatura wrzenia.Alkohol stosuje sie korzystnie w nadmiarze. Korzystnymi alkoholami sa alkohole o wzorze RI7OH w których R17 oznacza reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C. W szczególnosci stosuje sie nierozgalezione alkohole pierwszorzedowe zawierajace do 12 atomów C jak metanol, etanol, propanol, butanol, heksanol, okta- nol, dekanol lub dodekanol, mozna jednak stosowac na przyklad izopropanol, sek.-butanol lub Illrzed.-butanol.Nastepnie mozna prowadzic reakcje wobec srodków wiazacych wode, na przyklad wobec bezwodnych siarczanów metali ciezkich lub sit molekularnych. Wode powstala w reakcji mozna równiez usuwac azeotropo- wo, stosujac skutecznie weglowodory (na przyklad benzen lub toluen) lub chlorowane weglowodory (na przyklad chloroform lub 1,2-dwuchloroetan). Estryfikacja przebiega w warunkach lagodnych, gdy wode reakcyj¬ na wiaze sie chemicznie przez dodatek karbodwuimidów (na przyklad N,N'-dwucykloheksylokarbodwuimid), stosujac rozpuszczalniki obojetne jak eter, dioksan, 1,2-dwumetoksyetan, benzen, CH2C12 lub CHC13 z dodat¬ kiem zasady jak pirydyna. Estry metylowe wzglednie etylowe moga byc równiez wytwarzane w reakcji wolnych kwasów z dwuazometanem (lub dwuazoetanem) w rozpuszczalniku obojetnym jak eter, benzen, metanol. Estry o wzorze 1 (R1 nie oznacza H) mozna równiez wytwarzac na drodze przylaczenia kwasów o wzorze 1 (R1 =H) do olefin, na przyklad do izobutylenu, cykloheksenu, korzystnie wobec katalizatorów (na przyklad ZnCl2, BF3, H2S04, kwasy arylosulfonowe, kwas pirofosforowy, borowy, szczawiowy) w temperaturach miedzy 0° i 200°, cisnieniu od 1 do 300 at., w rozpuszczalniku obojetnym jak eter, tetrahydrofuran, dioksan, chlorek metylenu, benzen, toluen lub ksylen. Zwiazki o wzorze 1 posiadaja, jak juz wspomniano na ogól kilka centr asymetrii, zawsze jednak co najmniej dwa. Zwiazki te wytwarza sie na ogól jako mieszaniny diastereomerów, to znaczy jako racematy, lub z reguly, jako mieszaniny racematów. Poniewaz poszczególne racematy sa w stosunku do siebie diastereomerami, róznia sie wlasnosciami fizycznymi i na tej podstawie moga byc rozdzielone i wytworzone w stanie czystym, na przyklad na drodze krystalizacji z odpowiednich rozpuszczalników (przy czym w miejsce samych zwiazków mozna uzyc dobrze krystalizujace pochodne), na drodze destylacji, szczególnie zas na drodze chromatograficznej, przy stosowaniu zarówno chromatografii rozdzielczej jak i adsorpcyjnej lub metod miesza¬ nych.Racematy moga byc rozdzielone na antypody optyczne wieloma metodami znanymi z pismiennictwa.Najkorzystniejsza jest metoda rozdzialu na drodze chemicznej. Wedlug tej metody, z racemicznej mieszaniny wytwarza sie przy uzyciu pomocniczego optycznie czynnego odczynnika diastereomery. W danym przypadku mozna poddac reakcji optycznie czynna zasade z grupa karboksylowa zwiazku o wzorze 1(R* =H) i wytworzyc diastereomeryczne sole zwiazku 1 z optycznie czynna amina jak chinina, chinuklidyna, brucyna, cynchonina, hydroksyhydryndamina, morfina, 1-fenyloetyloamina, 1-naftyloamina, fenoksynaftylometyloamina, chinidyna, strychnina, zasadowymi aminokwasami jak lizyna, arginina lub estry aminokwasów. W analogiczny sposób mozna wytworzyc diastereomeryczne estry przez estryfikacje zwiazków o wzorze 1 (R1 =H) z optycznie czynnymi alko¬ holami jak borneol, mentol, 2-oktanol. Póznice w rozpuszczalnosci wytworzonych diastereomerycznych soli wzglednie estrów pozwala na selektywna krystalizacje jednej z form i regeneracje uzytego zwiazku optycznie czynnego z mieszaniny.6 90170 Estry i kwasy hydroksylowe o wzorze 1 / R2 =(H,OH), R3=H; R2=(H,OH); R*=OH; R2=0, R3=GH/ mozna równiez przeprowadzac w estry z optycznie czynnymi kwasami jak kwas (+)- i (-)-winowy, dwubenzo- Uo—(+)— i (-)-winowy, dwuacetylo(+)- i (-)-winowy, kamforowy, j3-kamforosulfonowy, (+)- i (-)-migda- lowy, (+)- i(—)-jablkowy, (+)- i (—)—2—fenylomaslowy, (+)-dwunitrodwufenylowy, lub (+)— i(-)-mle- kowy i wykorzystac róznice rozpuszczalnosci tych diastereomerów do rozdzialu. Optycznie czynne zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie nastepnie na drodze hydrolizy czystego diastereomeru. Mozna równiez wytworzyc ze zwiazkami o wzorze 1 kwasne estry z kwasami dwuzasadowymi jak bezwodnik ftalowy lub bursztynowy i te przeprowadzic z optycznie czynnymi zasadami w diastereomeryczne sole, a z nich otrzymac czyste enancjomery.Zketokwasów i ketoestrów o wzorze 1 (R1 =0) mozna wytworzyc w reakcji z optycznie czynnymi odczynnika¬ mi na grupe karbonylowa jak na przyklad mentylohydrazyna lub mentylosemikarbazyd, odpowiednie diastereo¬ meryczne hydrazony lub semikabazony, z których mozna otrzymac czyste enancjomery.Szczególnie wartosciowy jest rozdzial racematów lub mieszanin racemicznych przy uzyciu metod chroma¬ tograficznych. Stosuje sie optycznie czynne nosniki jak na przyklad kwas winowy, skrobia, cukier trzcinowy, celuloze lub acetylowane celulozy i optycznie nieaktywna i/lub aktywna faze rozwijajaca lub tez optycznie nieaktywna faze stacjonarna jak na przyklad zel krzemionkowy lub tlenek glinowy w kombinacji z optycznie czynna faza rozwijajaca. Antypody optyczne moga byc równiez rozdzielone na drodze biochemicznej przy uzyciu selektywnych reakcji anzymatycznych. Racemiczny kwas o wzorze 1 (R1 =H) mozna poddac dzialaniu ' oksydazy lub wdanym przypadku dekarboksylazy, które przez utlenienie lub dekarboksylacje niszcza jedna z form pozostawiajac druga niezmieniona. Mozliwe jest równiez stosowanie hydrolazy do wytworzenia jednej z optycznych form z mieszaniny racemicznej pochodnej funkcyjnej kwasowej zwiazku o wzorze 1. Metode ta mozna poddac dzialaniu hydrolazy estry lub amidy kwasów o wzorze 1, przy czym jeden z enancjomerów zostaje selektywnie hydrolizowany a drugi pozostaje niezmieniony.Optycznie czynne zwiazki mozna równiez otrzymac sposobami opisanymi wyzej stosujac bezposrednio zwiazki wyjsciowe optycznie czynne.Wytwarzajac zwiazki na drodze reakcji zwiazku o wzorze 10 (D=-CH=C-A-COOR1) ze zwiazkiem o wzorze W—S—R4 (W=H) otrzymuje sie produkty, w których reszty -A-COOR1 i —S—P4 sa z reguly w sto¬ sunku do siebie trans, to znaczy, ze jezeli res/.ta alkilotiolowa jest /}, to omega-reszta karboksy- karbalkoksylowa jest a i odwrotnie. Jezeli zwiazek o wzorze 1 lub jego produkt posredni, o okreslonych zaleznosciach przestrzen¬ nych na jednym lub kilku atomach wegla jest przeprowadzany winny zwiazek o wzorze 1 lub w zwiazek 1, z równoczesnym wytworzeniem nowego centrum asymetrii, to jest mozliwe, dobierajac odpowiednie warunki, wytworzyc to nowe centrum z przewaga korzystnej konfiguracji.Przykladowo, reszta tioalkilowa zwiazku o wzorze W-S-R4 wchodzi w reakqi addycji do zwiazku o wzo¬ rze 10 (D=-CH=C—A—COOR1, R3= reszta acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C) korzystnie w poloze¬ niu j3. Odpowiedni 4j3-hydroksy-2-(omega-karboksyalkilo)-3j3-alkilotio-cyklopentanon wytwarza sie przykladowo w addycji zwiazku o wzorze W-S-R4 (W=H) do 4a-bromo-2-(omega-karboksyalkilo)-2-cyklopentenonu z naste¬ pna hydroliza zwiazana z odwróceniem konfiguracji w polozeniu 4.Zwiazki o wzorze 1 (R1 =H) moga byc przeprowadzone w reakcji z zasada w jedna z soli metalicznych lub amoniowych dopuszczalnych farmakologicznie. Jako sole stosuje sie szczególnie sole sodowe, potasowe, magne¬ zowe, wapniowe i amoniowe, nastepnie podstawione sole amoniowe, jak dwumetylo-, dwuetylo-, monoetanolo-, dwuetanolo-, trójetanolo-, cykloheksylo-, dwucykloheksylo- i dwubenzyloetylenodwuamoniowe.Zwiazki o wzorze 1 moga byc równiez uwolnione ze swych soli dzialaniem kwasami, przede wszystkim kwasami mineralnymi jak kwas solny lub siarkowy. • Nowe zwiazki moga byc stosowane jako leki w medycynie ludzkiej i w weterynarii w mieszaninie ze staly¬ mi, plynnymi i/lub pólplynnymi nosnikami leków. Jako nosniki stosuje sie te substancje organiczne i nieorga¬ niczne które nadaja sie do stosowania pozajelitowego, dojelitowego i domiejscowego oraz nie wchodza w reakcje z nowymi zwiazkami, jak na przyklad woda, oleje roslinne, alkohole benzylowe, glikole polietylenowe, zelatyny, laktoza, skrobia, stearynian magnezowy, talk, wazeliny, cholesterol. Do podawania dozylnego stosuje sie szcze¬ gólnie roztwory, korzystnie wodne lub oleiste, jak równiez zawiesiny, emulsje i implantacje. Do podawania dojelitowego stosuje sie tabletki, drazetki, syropy, soki i czopki, do podawania domiejscowego masci, kremy lub pudry. Podane preparaty moga byc w danym przypadku wyjalawiane lub zawierac dodatek srodków pomocni¬ czych, jak srodki slizgowe, konserwujace, stabilizujace, zwilzajace, emulgujace, wplywajace na cisnienie osmo- tyczne (sole), buforujace, barwiace, smakowe i/lub aromatyzujace i/lub inne zwiazki czynne, na przyklad witami¬ ny.Zwiazki podaje sie w jednostkach dawkowania zawierajacych od 0,1 do 2000 mg zwiazku czynnego.Widma w podczerwieni podane nfzej wykonano na aparacie Perkin-Elmer 6 jako filmy, zas widma rezonan¬ su jadrowego zdejmowano na aparacie Varian HA 100 lub A 60 wCDCl3 stosujac jako standard wewne¬ trzny TMS.90170 7 Przyklad I. Mieszanine 6 g 2-/6-karboksyheksylo/-2-cyklopentenonu, 10 ml propylotiolu i 7,2 ml pi- perydyny pozostawia sie 5 dni w temperaturze pokojowej, rozciencza 150 ml eteru, myje warstwe eterowa mieszanina z 60 ml wody z lodem i 6 ml st. kwasu solnego, nastepnie nasyconym wodnym roztworem NaCl, suszy nad Na2 SO4, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje po oczyszczeniu chromatograficznym pozostalosci (zel krzemionkowy, CH3 OH:CHCl3 = 1:9) 2-(6-karboksyheksylo)-3-propylotiocyklopentanon w postaci oleju, Rf=0,3 (zel, chloroform:metanol=95:5) Analiza: obliczono: 62,9%C, 9,15% H, 11,19% S Otrzymano: 61,5 %C, 9,40% H, 10,95% S Pasma w podczerwieni: 1695, 1730,2830, 2940 cm"1, szerokie pasmo miedzy 3000-3400 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego: sygnaly 0,86, 3,0 i 9,75 ppm.Analogicznie, wychodzac ze zwiazków: heksanotiol, heptanotiol, oktanotiol, nonanotiol, 2-hydroksyetanotiol, 2-hydroksypropanotiol, 2-hydroksyizopentanotiol, 2-hydroksyheksanotiol, 2-hydroksyizoheksanotiol, 2-hydroksyheptanotiol, 2-hydroksyizoheptanotiol, 2-hydroksyoktanotiol, 2-hydroksyizononanotiol, 2-hydroksy-5,5-dwumetyloheksatiol, 2-hydroksy-6,6-dwumetyloheptanotiol, 2-hydroksy-7,7-dwumetylooktanotiol, 2-hydroksy-8,8-dwumetylononanotiol, 2-hydroksy-2-metyloheksanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-heptanotiol, 2-hydroksy-2-metylooktanotiol, 2-hydroksy-2-metylononanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetyloheksanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetyloheptanotiol. 2-hydroksy-3,3-dwumetylooktanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylononanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetyloheksanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetyloheptanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylooktanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylononanotiol, 2-hydroksy-2,5,5-trójmetyloheksanotiol, 2-hydroksy-2,6,6-trójmetyloheptanotiol, 2-hydroksy-2,7,7-trójmetylooktanotiol, 2-hydroksy-2,8,8-trójmetylononanotiol, 2-hydroksy-6,6,6-trójfluoroheksanotiol, 2-hydroksy-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-8,8,8-trójfluorooktanotiol, 2-hydroksy-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-6,6,6-trójfluoroheksanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-8,8,8-trójfluorooktanotio?, 2-hydroksy-2-metylo-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-6,6,6-trójfluoroheksanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-8,8,8-trójfluorooktanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-6,6,6-trójfluoroheksanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-8,8,8-trójfluorooktanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-2-fenyloetanotiol, 2-hydroksy-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-4-fenylo-butanotiol, 2-hydroksy-5-fenylopentanotiol, 2-hydroksy-6-fenyloheksanotiol, 2-hydroksy-7-fenyloheptanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-2-fenyloetanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-4-fenylobutanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-5-fenylopentanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-6-fenyloheksanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-7-fenyloheptanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-4-fenylobutanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-5-fenylopentanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-6-fenyloheksanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-7-fenyloheptanotiol, \ 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-4-fenylobutanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-5-fenylopentanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-6-fenyloheksanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-7-fenyloheptanotiol, i poddajac je reakcji z 2-/6-karboksyheksylo/-2-cyklopentenonem wytwarza sie: 2-/6-karboksyheksylo/-3-heksylotio-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-heptylotio-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-oktylotio-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-nonylotio-cyklopentanon,8 90170 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyetylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksypropylotio/-cyklopentanon1 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksybutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyizobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksypentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyizopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksykeksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyizoheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyizoheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyoktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksynonylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyizononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-5,5-dwumetyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-6,6-dwumetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-7,7-dwumetylooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-8,8-dwumetylononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3'/2-hydroksy-2-metylooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylonylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-d^'umetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,373-trójmetyloheksylctio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,5,5-trójmetyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,6,6-trójmetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,7,7-trójmetylooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,8,8-trójmetylononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-6,6,6-trójfluoroheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-7,7,7-trójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-8,8,8-trójfluorooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-6,6,6-trójfluoroheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-7,7,7-trójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-8,8l8-trójfluorooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwunietylo-6,6,6-trójfluoroheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-7,7,7-trójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-8,8,8-trójfluorooktylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójnietylo-6,6,6~trójfluoroheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-7,7,7-trójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2V6-karboksyheksylo/-3V2-hydroksy-2,3,34rójmetylo-8,8,8-trójfluor(X)ktylotio/-cyklopentanon, 2V6-karboksyheksylo/-3V2-hydroksy-2,33-trójmetylo-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-fenyloetylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3-fenylopropylotio/-cyklopentanon? 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-4-fenylobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-5-fenylopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-/karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-6-fenyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-7-fenyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-2-fenyloetylotio/-cyklopentanon,90170 9 2-/6-karboksyheksyIo/'3-/2-hydroksy-2-metylo-3-fenylopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hyciroksy-2-metylo-4-fenylobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-5-fenylopenty]otio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-6-fenyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-7-fenyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-3-fenylopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-4-fenylobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-5-fenylopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-6-fenyloheksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumety]o-7-fenyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-4-fenylobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-3-feynlopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-5-fenylopentylotio/-cyklopentanon, 2V6-karboksyheksylo/-3V.2-hydroksy-2,33-trójmetylo-6-fenyloksylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-7-fenyloheptylotio/-cyklopentanon.Przyklad II. Do mieszaniny 3,1 g 2-/6-karboksyheksylo/-2-cyklopentenonu oraz 1,5 g 2-hydroksy- lieptanotiolu rozpuszczonej w 30 ml suchego etanolu dodaje sie 5 g suchej trójetyloaminy, ogrzewa do wrzenia 8 godzin, przenosi mieszanine reakcyjna do mieszaniny 150 ml wody z lodem i 10 ml st. HC1, wyciaga 200 ml' eteru, myje warstwe organiczna nasyconym wodnym roztworem NaCl, suszy nad Na2S04, odparowuje rozpusz¬ czalnik i otrzymuje po chromatograficznym oczyszczeniu pozostalosci (zel krzemionkowy, CH3 OH:CHCl3 = 1:9) 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon w postaci oleju.Rf- 0,2 (zel krzemionkowy, CHC13 :CH3OH=95:5).Analiza. Obliczono: 63,65% C, 9,56%H, 8,94% S, otrzymano: 62,7% C, 9,5%H, 8,3% S.Widmo w podczerwieni, pasma: 1700, 1730, 2880, 2950 cnT1, szerokie pasmo miedzy 3000—3500 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego, sygnaly: 0,9, 3,1, 3,75 i 6,8 ppm.Analogicznie, wychodzac ze zwiazków: heptanotiol, nonanotiol, 2-hydroksyheptanotiol, 2-hydroksynonanotiol, 2-hydroksy-2-metyloheptanotiol, 2-hydroksy-2-metylononanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetyloheptanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylononanotiol, 2-hydroksy-6,6-dwumetyloheptanotiol, 2-hydroksy-8,8-dwumetylononanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetyloheptatiol, 2-hydroksy-2,3,3-tiójmetylononanotiol, 2-hydroksy-2,6,6-trójmetyloheptanotiol, 2-hydroksy-2,8,8-trójmetylononanotiol, 2-hydroksy-7,7,7-trójfluoroheptanotioi7 2-hydroksy-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-3,5-dwumetylo-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-7,7,7-trójfluoroheptanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-9,9,9-trójfluorononanotiol, 2-hydroksy-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-5-fenylopentanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-5-fenylopentanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwmuetylo-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-5-feynlopentanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-3-fenylopropanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-5-fenylopentanotiol i poddajac je reakcji z 2-/6-karbetoksyheksylo/-2-cyklopentenoiiem, wytwarza sie: 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-heptylotio-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-nonylotio-cyklopentanon5 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksynonylotio/-cyklopentanony 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metyIoheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metyIonanotio/-cyklopentanon? 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy"3,3-dwumetyloheptylo/-cyklopentanon, 2/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3?3-dwumetylo-nonylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-3/2-hydroksy-6,6-dwumetyioheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy8,8-dwumetylononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/"3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetyiononyiotio/-cyklopentanon 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,6,6-trójmetyloheptylotio/-cyklopentanon,10 90170 2-/6-karbctoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,8,8-trójmetylononylotio/-cyklopentanonl 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-7,7l7-trójfluoroheptylotiocyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-7,7,7-trójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2V6-karbetoksyheksylo/-3V2-hydroksyO,3-dwumetylo-7,7,7-trójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-9,9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2V6-karbetoksyheksylo/-3V2-hydroksy-2,3,3,34rójmetylo-7Jj4rójfluoroheptylotio/-cyklopentanon, 2V6-karbetoksyheksylo/-3V2-hydroksy-23,3-trójmetylo-9l9,9-trójfluorononylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3-fenylopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-5-fenylopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo3-fenylopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-5-fenylopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-3-fenylopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6rkarbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-3-feriylopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-5-fenylopentylotio/-cyklopentanon.Przyklad III. Roztwór 3,2 g 2-/6-karbetoksyheksylo/-2-cyklopentanonu w 20 ml suchego etanolu do¬ daje sie do roztworu heptanotiolanu sodowego (sporzadzony przez rozpuszczenie 0,24 g sodu w 30 ml suchego etanolu i dodanie 1,3 g heptanotiolu), miesza pod azotem 24 godziny w 40°, rozciencza mieszanine reakcyjna 150 ml wody z lodem i 10 ml st. HC1, wyciaga CH2CI2, myje nasyconym roztworem wodnym NaCl, suszy nad Na2S04, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje po oczyszczeniu chromatograficznym pozostalosci .2V64care betoksyheksylo/-3-heptylotio-cyklopentancn.Rf = 0,7 (zel krzemionkowy, chloroform).Analiza: obliczono: 68,07% C, 10,33% H, 8,65% S otrzymano: 67,8% C, 10,4% H, 8,6% S.Widmo w podczerwieni, pasma: 1730, 2870 i 2950 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego, sygnaly: 0,9, 3,0 ppm. Sygnal miedzy 3,95 i 4,3 ppm, kwartet.Analogicznie, wychodzac z soli sodowych nastepujacych tioli: 2-hydroksy-2-p-toliloetanotiol, 2-hydroksy-3-p-tolilopropanotiol, 2-hydroksy-4-p-tolilobutanotiol, 2-hydroksy-5-p-tolilopentanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-3-p-tolilopropanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-4-p-tolilobutanotiol, 2-hydroksy-2-metylo-5-p-tolilopentanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-3-p-tolilopropanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-4-p-tolilobutanotiol, 2-hydroksy-3,3-dwumetylo-5-p-tolilopentanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-3-p-tolilopropanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-4-p-tolilobutanotiol, 2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-5-p-tolilopentanotiol, i poddajac je reakcji z 2-/6-karbetoksyheptylo/-2-cyklopentanonem wytwarza sie: 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-p-toliloetylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3-p-tolilopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-4-p-tolilobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-5-p-tolilopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-3-p-tolilopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-4-p-tolilobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylo-5-p-tolilopentylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-3-p-tolilopropylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójnietylo-4-p-tolilobutylotio/-cyklopentanon, 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2,3,3-trójmetylo-5-p-tolilopentylotio/-cyklopentanon.Przyklad IV. Analogicznie jak podano w przykladzie I, wychodzac ze zwiazków 2-/4-karbetoksybutylo/-2-cyklopentenon, 2-/5-karbetoksypentylo/-2-cyklopentenon, 2-/7-karbetoksyheptylo/-2-cyklopentenon, 2-/8-karbetoksyoktylo/-2-cyklopentenon90170 11 i poddajac je reakcji z 2-hydroksyheptanotioiem, otrzymuje sie: 2-/4-karbetoksybutylo/-3-/2-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon, 2-/5-karbetoksypentylo/-3-/2-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon, 2-/7-karbetoksyheptylo/-372-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon, 2-/8-karbetoksyoktylo/-3-/2-hydroksyheptylotio/-cyklopentanon, lub w reakcji z 2-hydroksynonanotiolem otrzymuje sie: 2-/4-karbetoksybutylo/-3-/2-hydroksynonylotio/-cyklopentanonl 2-/5-karbetoksypentylo/-3-/2-hydroksynonylotio/-cyklopentanon, 2-/7-karbetoksyheptylo/-3-/2-hydroksynonylotio/-cyklopentanon, 2-/8-karbetoksyoktylo/-3-/2-hydroksynonylotio/-cyklopentanon, lub w reakcji z 2-hydroksy-3,3-dwumetyloheptanotiolem: 2-/4-karbetoksybutylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2-/5-karbetoksypentylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetyloheptylotio/-cyklopentanon, 2V7-karbetoksyheptylo/»3V2-hydroksy-3,3-dwumetylononylotio/-cyklopentanon, 2-/8-karbetoksyoktylo/-3-/2-hydroksy-3,3-dwumetylononylotio/-cyklopentanon.Przyklad V. Mieszanine 6 g 2-/6-karbetoksyheksylo/-2-cyklopentenonu, 10 ml propanotiolu i 7,2 ml piperydyny pozostawia sie 5 dni w temperaturze pokojowej, rozciencza 150 ml eteru, myje warstwe eterowa najpierw mieszanina 60 ml wody z lodem i 6 ml st. HC1, nastepnie nasyconym wodnym roztworem NaCl, suszy nad Na2 S04, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje po oczyszczeniu chromatograficznym pozostalosci (zel krzemionkowy, chloroform) 2-/6-karbetoksyheksylo/-3-/propylotio-cyklopentanon w postaci oleistej.Rf = 0,7 (zel krzemionkowy, chloroform).Analiza. Obliczono: 64,93% C, 9,61 %H, 10,2% S, otrzymano: 65,6%C, 9,7% H, 9,8% S.Widmo w podczerwieni, pasma: 1730, 2870 i 2950 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego, sygnaly: 1,0, 3,0 ppm oraz kwartet 4,0—4,22 ppm.Przyklad VI. 0,24 g sodu rozpuszcza sie w 20 ml suchego etanolu, dodaje kroplami roztwór 3,4 g 2-/6-karboksyheksylo/-2-heptylotio-cykloperjtanonu w 20 ml suchego etanolu, rozciencza 60 ml suchego eteru i odsacza wydzielona sól sodowa 2-/6-karboksyheksylo/-3-heptylotio-cyklopentanonu.Przyklad VII. Do roztworu 3,7 g soli sodowej 2-/6-karboksyheksylo/-2-heptylotio-cyklopentanonu w mieszaninie 30 ml wody i 30 ml etanolu dodaje sie 10 ml IN wodnego HC1, nasyca roztwór NaCl, wyciaga trzykrotnie po 20 ml benzenu, myje polaczone warstwy organiczne woda, suszy nad Na2 SO4, oddestylowuje rozpuszczalnik, oczyszcza pozostalosc chromatograficznie i otrzymuje 2-/6-karboksyheksylo/-3-heptylotio-cyklo- pentanon.Rf = 0,3 (zel krzemionkowy, chloroform:metanol = 95:5) Analiza. Obliczono: 66,62% C, 10,01% H, 9,36% S, otrzymano: 65,5% C, 9,71% H, 9,8% S.Widmo w podczerwieni, pasma: 1700, 1730, 2860 i 2940 cm-1 oraz szerokie pasmo 3000—3400 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego, sygnaly: 0,86, 3,0 i 9,75 ppm.W nastepujacych przykladach A oraz B podano sposób wytwarzania kilku zwiazków wyjsciowych stosowa¬ nych w sobie wedlug wynalazku.Przyklad A. 20 g zawiesiny 20% wodorku sodowego w oleju parafinowym przemywa sie trzykrotnie porcjami po 30 ml suchego pentanu, odparowuje rozpuszczalnik, dodaje 33 g jodku trójmetylosulfoksoniowego, dokrapla 100 ml dwumetylosulfotlenku, miesza 20 minut w temperaturze pokojowej az do zaprzestania wydziela¬ nia gazu, dokrapla roztwór 14,2 g 2-heptanonu w 15 ml dwumetylosulfotlenku, miesza dalsze 2 godziny, dodaje przy chlodzeniu woda z lodem 500 ml wody, wyciaga trzykrotnie eterem w porcjach po 250 ml, myje polaczone wyciagi eterowe woda, suszy nad Na2S04, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje po frakcjonowaniu pozosta¬ losci 2-metylo-2-pentylooksiran w postaci bezbarwnej cieczy, temperatura wrzenia 55°/20 mm Hg.Do 150 ml metanolu wpuszcza sie przy chlodzeniu lodem siarkowodór az do uzyskania zwiekszenia ciezaru o3,2g dodaje roztwór 370 ml dwuetyloaminy w 11 ml metanolu, nastepnie roztwór 4,8 g 2-mety- lo-2-pentylooksiranu w 18 ml metanolu, przepuszcza ponownie strumien siarkowodoru, pozostawia 12 godzin w temperaturze pokojowej, oddestylowuje rozpuszczalnik, rozpuszcza pozostalosc w 50 ml eteru naftowego (t.w. 50—70°), myje woda, suszy nad Na2S04, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje jako pozostalosc 2-hydroksy-2-metylo-heptanotiol w postaci bezbarwnej cieczy.Analiza. Obliczono: 59,2%C, li,18%H, 19,76% S, Otrzymano: 60,1% C, 11,6%H, 20,2% S Widmo w podczerwieni, pasma: 920, 1140, 1380, 1465, 2570 oraz 3450 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego, sygnaly: 0,96, 1J26, 2,27 i 2?67 ppm.12 90170 W sposób analogiczny mozna wytwarzac równiez inne siarczki 2-hydroksy~2-metylo-R4 o wzorze W-S-R4 stosujac jako substrat odpowiedni keton, szczególnie zas siarczki wymienione w przykladach I i II.Przyklad B. Do wrzacego roztworu 550 g estru etylowego kwasu 7-bromoenantowego w 61 toluenu dodaje sie przy mieszaniu 500 g soli potasowej estru etylowego kwasu 2-okso-cyklopentanokarboksylowego, ogrzewa do wrzenia, dodaje po 1 godzinie dodatkowo 250 g soli potasowej estru etylowego kwasu 2-oksocyklo- pentanokarboksylowego, ogrzewa do wrzenia przez dalsze 24 godziny, saczy po ochlodzeniu, oddestylowuje rozpuszczalnik, rozciencza pozostalosc 3 1 eteru, myje woda, suszy nad Na2S04, oddestylowuje rozpuszczalnik, pozostalosc poddaje frakcjonowaniu i otrzymuje 2-karbetoksy-2-/6-karbetoksy-heksylo/-cyklopentanon w posta¬ ci bezbarwnego oleju, t.w. 165°/0,3 mm Hg.Do roztworu 100 g 2-karboetoksy-2-/6-karboetoksyheksylo/-cyklopentanonu w 11 CHC13 dokrapla sie przy mieszaniu w czasie 2 godzin w 20° 48 g Br2 rozpuszczonego w 500 ml CHC13, oddestylowuje rozpuszczal¬ nik, przenosi mieszanine reakcyjna do mieszaniny z 41 etanolu, 1 kg H2S04 (d=l,84) i K)0 ml H20, ogrzewa do wrzenia 18 godzin pod N2, wylewa po ochlodzeniu na 10 kg lodu, wyciaga trzykrotnie porcjami po 5 1 eteru, suszy polaczone wyciagi eterowe nad Na2S04, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje pod chromatograficz¬ nym oczyszczeniu (zel krzemionkowy, eter naftowy :eter=l :1) pozostalosci 2-/6-karbetoksyheksylo/-2-cyklopen- tanon.Przyklad VIII. a) Analogicznie jak w przykladzie I przez reakcje 2-/6-karboksyheksylo/2-cyklopentenonu z 2-hydro- ksy-2-p-tolilo-etanotiolem (otrzymanym z 4-metylobenzaldehydu w sposób analogiczny jak w przykladzie A) otrzymuje sie 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-p-toliloetylotio/-cyklopentanon w postaci oleju. Widmo w podczerwieni: pasma 1500, 1620, 1700 i 1735 cm"1, szerokie pasmo 3500 cm"1. Widmo rezonansu jadrowe¬ go, sygnaly: 2,3 ppm (singlet), 2,88 ppm, 4,79 ppm (triplet) i pomiedzy 7,2 i 7,35 ppm (multiplet); i przez reakcje z 2-hydroksy-2-metylo-2-p-tolilo-etanotiolem (otrzymanym z 4-metyloacetofenonu w sposób analogiczny jak w przykladzie A) otrzymuje sie 2-(6-karboksyheksylo)-3-(2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetylotio)cyklopen- tanon w postaci oleju.Widmo w podczerwieni: pasma 1500,1620, 1700 i 1740 cm"1, szerokie pasmo 3400 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 1,55 ppm (singlet), 2,3 ppm (singlet) i pomiedzy 7,0 i 7,3 ppm (mul¬ tiplet). b) Analogicznie jak w przykladzie I przez reakcje 2-/6-karboksyheksylo/-4-hydroksy-2-cyklopentenonu z 2-hydroksy-2-metyloheptantiolem otrzymuje sie 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metyloheptylotio/- 4-hydroksy-cyklopentanon w postaci oleju.Widmo w podczerwieni: pasma 1710 i 1740 crrf1 szerokie pasmo 3450 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 0,85 ppm, 1,2 ppm, 2,3 ppm (triplet), 4,2 ppm i 5,8 ppm (multi¬ plet).Równiez stereoizomer otrzymuje sie w postaci oleju.Widmo w podczerwieni: pasma 1710 i 1740 cm"1, szerokie pasmo 3500 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 0,86 ppm, 1,2 ppm, 2,31 ppm (triplet), 4,2 ppm i 5,75 ppm (multi¬ plet); Przez reakcje z 2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetanotiolem otrzymuje sie 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydro- ksy-2-metylo-2-p-toliloetylotio/-4-hydroksy-cyklopentanon w postaci oleju.Widmo w podczerwieni: pasma 1510, 1707 i 1740 cm-1, szerokie pasmo 3400 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 1,6 ppm (singlet), 2,3 ppm (singlet), 4 2 ppm i pomiedzy 7,1 i 7,5 ppm (multiplet), jak równiez stereoizomer tego zwiazku (w postaci oleju).Widmo w podczerwieni: pasma 1506, 1705 i 1740 cm"1, szerokie pasmo 3420 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 1,6 ppm (singlet), 2,32 ppm (singlet), 4,25 ppm i pomiedzy 7,1 i 7,5 ppm (multiplet).Przez reakcje z 2-hydroksy-2-p-toliloetanotiolem otrzymuje sie 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydr,o- ksy-2-p-toliloetylotio/-4-hydroksy-cyklopentanon w postaci oleju; Przez reakcje z 2-hydroksy-2-metylo-3-fenylo-propanotiolem otrzymuje sie 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hy - droksy-2-metylo-3-fenylo-propylotio/-4-hydroksy-cyklopentanon w postaci oleju.Widmo w podczerwieni pasma 1500, 1715 i 1745 cm"1 szerokie pasmo 3450 cm"1; Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 1,2 ppm, 2,35 ppm (triplet), 5 ppm (szeroki multiplet) i 7,3 ppm, jak równiez stereoizomer tego zwiazku w postaci oleju.Widmo w podczerwieni pasma: 1600, 1745 i 1750 cm-1, szerokie pasmo 3400 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 1,2 ppm, 2,25 ppm (triplet), 4,25 ppm, 5,2 ppm (szeroki multiplet) i 7,3 ppm.90170 13 c) Rozpuszcza sie 2 g 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetylotio/4-hydroksycyklo- pentanonu w 50 ml metanolu, dodaje 2 krople wody, i podczas chlodzenia lodem i mieszania w ciagu 2 godzin 1,5 g NaBR-., 50 ml wody z lodem, zakwasza HC1 ekstrahuje trzykrotnie kazdorazowo po 50 ml dwuetyloeteru, przemywa polaczone fazy organiczne trzykrotnie porcjami po 20 ml nasyconego wodnego roztworu NaCl, suszy nad Na2 SO4, przesacza, oddestylowuje rozpuszczalnik i po oczyszczaniu chromatograficznym (zel krzemionko¬ wy/chlorofornr.metanol = 9:1) otrzymuje 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetylotio/-l,4- cyklopentanodiol w postaci oleju.Widmo w podczerwieni pasma: 1505 i 1705 cm"1 szerokie pasmo 3350 cm"1.Widmo rezonansu jadrowego sygnaly: 1,23 ppm, 2,3 ppm, 4,21 ppm (kwartet), 4,6 ppm (szeroki multi¬ plet) i pomiedzy 7,0 i 7,3 ppm.Analogicznie przez redukcje 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metyloheptylotio/4-hydroksy-cyklo - pentanonu za pomoca NaBH4 otrzymuje sie 2/6-karboksyheksylqt3-2-hydroksy-2-metyloheptylotio/-l,4-cyk- lopentadiol w postaci oleju. d) Do alkoholowego roztworu etylami sodu otrzymanego z 0,23 g sodu i 10 ml suchego etanolu podczas mieszania i chlodzenia * dodaje sie 4,0 g 2-/6-karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetylo/-l ,4- cyklopentadiolu, rozpuszcza w 15 ml suchego etanolu, oddestylowuje rozpuszczalnik i otrzymuje sól sodowa 2-/6r • karboksyheksylo/-3-/2-hydroksy-2-metylo-2-p-toliloetylo/-l,4-cyklopentadiolu. 3 Wzór 5 0R« .A-COOR' S-R4 Wzór 7 Wzór 4 0Rl Rs A-COOR' SR4 Wzór 6 qR° ACOOR' SR4 Rs Wzdr fl o A-COOR' S-R4 Rs Wzór 9 Wzór 10 Prac. Poligraf. UP PRL naklad 120+18 Cena 45 zl PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania nowych siarczków o wzorze ogólnym 1, w którym R1 oznacza atom H lub reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C, R2 oznacza O, (H,OH) lub (H, reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C), R3 oznacza H lub reszte OH, lub reszte acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, R4 oznacza reszte alkilowa zawierajaca do 12 atomów C, podstawiona ewentualnie atomem F, grupa OH, reszta acyloksylowa zawierajaca do 4 atomów C, reszta fenyle wa lub p-tolilowa, A oznacza reszte alkilenowa zawierajaca do 8 atomów C podstawiona ewentualnie jedno* lub wielokrotnie atomem F, zas wiazanie oznaczone ~-~ oznacza konfiguracje a lub j3, jak równiez soli tych zwiazków dopuszczalnych farmakologicznie, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze ogólnym 10 w którym D oznacza reszte -CH=C~A-COOR1 lub -CHX-CH—A—COOR1, X oznacza atom Cl, Br lub J lub reszte alkilosulfonyloksylowa zawierajaca do 4 ato¬ mów C lub arylosulfonyloksylowa zawierajaca do 10 atomów C, zas R1, R2, R3 oraz A posiadaja znaczenie jak podano wyzej, poddaje reakcji ze zwiazkiem o wzorze ogólnym W—S—R4, w którym W oznacza atom H lub równowaznik atomu metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych, a R4 posiada znaczenie jak podano wyzej i/lub przeprowadza wytworzony zwiazek o wzorze 1 w inny zwiazek o wzorze 1 przez poddanie dzialaniu srodków estryfikujacych lub solwolizujacych, i/lub rozdziela zwiazek o wzorze 1 na jego racematy i/lub antypody optycz¬ ne i/lub przeprowadza zwiazek o wzorze 1 dzialaniem zasady w jego sól dopuszczalna farmakologicznie, lub uwalnia taki zwiazek z jego soli dzialaniem kwasu.90 170 AC00R' SR4 R* a-coor' S-R< Wzór 2 A-COOR' SR4 A-COOR4 -n4 S-R Wzór 3 A-COOR' SR* PL