Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobójczy, który zawiera mieszanine róznych substancji czynnych.Znane jest stosowanie jako srodka grzybobójczego N-trójdecylo-2,6-dwumetylomorfoliny (opis patentowy RFN nr 1 164 152) lub dwutiokarbaminianów (opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 2 504 404).Stwierdzono, ze srodek grzybobójczy, który zawiera mieszanine N-trójdecylo-2,6-dwumetylomorfoliny idwutiokarbaminianu z grupy obejmujacej etyleno-bis-dwutiokarbaminian manganawy (Maneb), etylenodwu- amino-bis-dwutiokarbaminian manganawo-cynkowy (Mancozeb), etyleno-bis-dwutiokarbaminian cynkowy (Zineb), N,N'-propyleno-bis-dwutiokarbaminian cynkowy (Pripineb), zespolony zwiazek amonowy N,N'-etyle- no-bis-dwutiokarbaminianu cynkowego i dwusiarczku N,N'-polietyleno-bis-dwutiokarbamylowego (Metiram), ze¬ spolony zwiazek amonowy N,N'-propylerK-bis-dwutiokarbeminianu cynkowego i dwusiarczku N,N'-polipropy- leno-bis-tiokarbamylowego (Methyl-Metiram), posiada znacznie lepsze dzialanie grzybobójcze niz pojedyncze skladniki. Zwlaszcza korzystne sa srodki grzybobójcze zawierajace mieszanine N-trójdecylo-2,6-dwumetylo- morfoliny i etyleno-bis-dwutiokarbaminianu manganawego. • Srodki grzybobójcze wedlug wynalazku nadaja sie szczególnie do zwalczania chorób roslin jak np. Puccinia striiformis (rdza zólta) na pszenicy, Puccinia hordei (rdza karlowa) na jeczmieniu, Erysiphe graminis (macznik wlasciwy) na zbozu, Erysiphe cichoriacearum (macznik wlasciwy) na roslinach dyniowatych, Helminthosporium sativum (pasiastosc lisci) na jeczmieniu, Helminthosporium gramineum na zbozach, Rhynchosporium secalis na zbozach, Cercospora herpotrichoides (lamliwosc zdzbel) na zbozach, Fusarium nivale (plesn sniegowa) na psze¬ nicy i zycie, Fusarium culmorum na pszenicy, Rhizoctonia solani, Corticium salmonicolor na drzewach gumo¬ wych, Botrytis cinerea na poziomkach i roslinach ozdobnych, Mycosphaerella musicola (choroba-Sigatoka) na bananach, Penicillium expansum i Peniccilium digitatum na owocach cytrusowych.Stosunek substancji czynnych w mieszaninie moze wahac sie w szerokich granicach. Korzystnie stosunek wagowy substancji czynnych wynosi odpowiednio a : b jak 2 :1 do 1 :4, szczególnie 1 : 3 do 1 :4.Przy stosowaniu mieszanin wedlug wynalazku do traktowania roslin zuzycie wynosi 0,5—5 kg/ha powierz¬ chni. Do powierzchniowej ochrony drzew lub owoców moga takze byc stosowane mieszaniny w polaczeniu z dyspersjami tworzyw sztucznych w ilosci 0,25—5% w odniesieniu do ciezaru dyspersji.Stosowanie nastepuje w postaci dajacych sie bezposrednio rozpylac roztworów, proszków, suspensji lub dyspersji, emulsji, dyspersji olejowych, past, srodków do opylania, srodków do posypywania i granulatów. Postaci uzytkowe dostosowuje sie calkowicie do celu zastosowania; w kazdym przypadku powinny one gwarantowac mozliwie dobre rozprowadzenie substancji czynnych. •2 88 518 Do wytwarzania stosowanych do bezposredniego rozpylania roztworów, emulsji, past i dyspersji olejowych wchodza w rachube frakcje oleju mineralnego od srednich do wysokich temperatur wrzenia jak nafta swietlna lub olej Diesla, nastepnie oleje ze smoly weglowej, jak równiez oleje pochodzenia roslinnego i zwierzecego, zwiazki alifatyczne, cykliczne i aromatyczne np. metanol, etanol, propanol, butanol, chloroform, czterochlorek wegla, benzen, toluen, ksylen, cykloheksanol, cykloheksanon, chlorobenzen, parafina, czterowodoronaftalen, alkilowano naftaleny, izoforon, silnie polarne rozpuszczalniki, jak dwumetyloformamid, dwumetylosulfotlenek.Wodne formy uzytkowe moga byc przygotowywane przez dodanie wody, ze stezonych emulsji, past lub zwilzalnych proszków (proszków do natryskiwania), dyspersji olejowych. • W celu wytworzenia emulsji, past lub dyspersji olejowych moga byc homogenizowane w wodzie za pomoca srodków zwilzajacych, zwiekszajacych przyczepnosc, dyspergujacych lub emulgujacych, substancje jako takie albo rozpuszczone w rozpuszczalniku lub oleju. Mozna równiez wytworzyc koncentraty skladajace sie z czynnych substancji, srodków zwilzajacych, zwiekszajacych przyczepnosc, dyspergujacych i emulgujacych i ewentualnie rozpuszczalników i olejów, które nadaja sie do rozcienczania woda. < Jako substancje powierzchniowo-czynne wymienia sie: sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych i sole amonowe kwasu ligninosulfonowego, kwasów naftalenosulfonowych, kwasów fenolosulfonowych, alkilo- arylosulfoniany, siarczany alkilowe, alkanosulfoniany, sole metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych kwasu dwubutylonaftalenosulfonowego, siarczan laurylu, siarczany alkoholów tluszczowych, sole metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych kwasów tluszczowych, sole sulfonowanych heksadekanoli, heptadekanoli, oktadeka- noli, sole sulfonowanego eteru glikolu i alkoholów tluszczowych, produkty kondensacji sulfonowanego naftalenu i pochodnych naftalenu z formaldehydem, produkty kondensaq'i naftalenu wzglednie kwasów naftalenosulfo¬ nowych z fenolem i formaldehydem, eter oktylofenolowy polioksyetylenu, etoksylowany izooktylofenol, oktylo- fenol i nonylofenol, etery alkilofenolowe poliglikolu, eter trójbutylofenylowy poliglikolu, alkiloarylopolietertf- alkohole, alkohol izotrójdecylowy, produkty kondensacji alkoholów tluszczowych z tlenkiem etylenu, etoksylo¬ wany olej rycynowy, etery alkilowe pol ioks/etylenu, etoksylowany polioksypropylen, acetaloeter laurylowy poliglikolu estry sorbitu, ligniny, lugi posiarczynowe i metyloceluloza.Proszki i srodki do opylania mozna wytwarzac przez zmieszanie lub wspólne zmielenie substancji czynnych ze stalym nosnikiem.Srodki do posypywania mozna wytwarzac przez zmieszanie lub wspólne zmielenie substancji czynnych ze stalym nosnikiem. « Granulaty (granulaty w otoczkach, impregnowanie i homogeniczne) mozna np. wytwarzac przez zwiazanie czynnej substancji ze stalym nosnikiem.< { Stalymi nosnikami sa np. ziemie mineralne jak tonsil, silikazel, kwasy krzemowe, zele krzemiankowe, krzemiany, talk, kaolin, glinka Attaclay, wapien, kreda, wapno, glinka bolus, less, glina, colomit, ziemia okrzem¬ kowa, siarczan wapniowy i magnezowy tlenek magnezowy, zmielone tworzywa sztuczne, nawozy, jak np. siar¬ czan amonowy, fosforan amonowy, azotan amonowy, moczniki i produkty roslinne, jak maczki zbozowe, maczki z kory drzewnej, z drewna z lupin orzechowych, proszek celulozowy i inne stale nosniku Do mieszanin albo pojedynczych substancji czynnych mozna dodawac rózne typy olejów, srodki grzybo¬ bójcze, nicieniobójcze, owadobójcze, bakteriobójcze, pierwiastki sladowe, nawozy, srodki przeciwpienne (np. silikony), regulatory wzrostu, odtrutki i inne zwiazki.Zmieszanie tych substancji z substancjami czynnymi moze nastapic tak zjedna jak równiez z kilkoma substancjami z tej samej lub innej grupy w stosunku wagowym 1 : 10 lub 10 :1 Tosamo dotyczy olejów srodków grzybobójczych, nicieniobójczych, owadobójczych, bakteriobójczych, pierwiastków sladowych, nawozów, srod¬ ków przeciwpiennych i regulatorów wzrostu.Przyklad I. Próba na Botrytis. Do kolby stozkowej o pojemnosci 100 ml wlano 20 ml plynnej po¬ zywki zlozonej z soku winogronowego i wody w stosunku wagowym 1 :1 i domieszano substancje czynne wzglednie mieszaniny substancji czynnych przedstawione w tablicy 1. W koncu zaszczepiono uklady doswiad¬ czalne konidiami (zarodnikami) plesni szarej (Botrytis cinerea). Po okresie rozmnazania trwajacym 5 dni przy temperaturze 22—23° oceniono stopien rozwoju grzybów na powierzchni plynnej pozywki. * 0 = brak wzrostu grzybów 1 = pojedyncze kolonie grzybów 2 = 5-10% powierzchni pokryte darnia grzyba 3 = 10—30% powierzchni pokryte darnia grzyba 4 = 30—60% powierzchni pokryte darnia grzyba = 60—100% powierzchni pokryte darnia grzyba.88 518 3 ^fc-^ Substancja czynna N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina Maneb Mancozeb Zineb Propineb Metiram Methyl-Metiram N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina +Maneb N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina + Mancozeb N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina + Zineb N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina + Propineb N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina + Metiram N-trójdecylo2,6-dwu- metylomorfolina + Methyl-Metiram Próba wzorcowa (nietraktowana) Stosunek mieszaniny — — — — — — - 1 :1 1 :2 1 :3 1:4 1 :1 1 :2 1:3 1 :4 1 :1 1 :2 1 :3 1 :1 1 :2 1 :3 1 :4 2:1 1 :1 1 :2 1 :3 1 :4 1 :1 1 :2 1 :3 1 :4 Tablica 1 Ilosc substancji czynnej w wzgledi 40 1 1 2 3 4 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 w plynnej pozywce czesciach wagowych substancji czynnej lie mieszaniny substancji czynnych na milion 2 2 3 3 4 0 0 0 0 1 1- 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 czesci plynnej 3 2 3 1 1 1 1 1 2 2 2 1 2 2 1 1 2 2 1 1 1 2 2 1 1 2 j_2 3 4 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 1 1 2 2 3 1 1 2 _2 pozywki 4 2 2 .3 3 3 3 4 4 3 3 4 3 4 4 4 2 2 3 3 4 2 2 3 4 2,5 ^ Przy klad# II. Próba na Rkitoctonia solani Do kolby stozkowej o pojemnosci 100 ml wlano 20 ml plynnej pozywki, zawierajacej 5% ekstraktu slodowego (Biomalz) i dodano substancje czynne lub mieszaniny substancji czynnych przedstawione w tablicy II. W koncu uklady doswiadczalne zaszczepiono klaczkami grzybni grzyba Rhizoctonia solani. Po okresie rozmnazania trwajacym 8 dni w temperaturze 22—23° oceniono stopien rozwoju grzybów na powierzchni pozywki i w pozywce. ' 0 = brak wzrostu grzybów 1 = pojedyncze kolonie grzybów 2 * 5—10% powierzchni pokryte darnia grzyba, pojedyncze kolonie grzybów w pozywce 3 = 10—30% powierzchni pokryte darnia grzyba, liczne kolonie grzybów w pozywce 4 = 30—60% powierzchni pokryte darnia grzyba, zwarta grzybnia w pozywce = 60—100% powierzchni pokryte darnia grzyba, bardzo silny rozwój grzybni w pozywce.88 518 Substancja czynna N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina Maneb Metiram N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina + Maneb N-trójdecylo-2,6-dwu- metylomorfolina + Metiram Próba wzorcowa (nietraktowana) Ta Stosunek mieszaniny — — — 2:1 1 :1 1 :2 1 :3 2:1 1 :1 1 :2 blica II Ilosc substancji czynnej w plynnej w czesciach wagowych substancji wzgledi 40 4 4 4 2 pozywce czynnej lie mieszaniny substancji czynnych na milion czesci pozywki 1 1 2 2 2 2 3 , 5 2 1 2 3 3 3 3 % ~» —- Przyklad III. Próba na Fusarium nivale. Kolbe stozkowa o pojemnosci 100 ml napelniono plynna pozywka zawierajaca 5% ekstraktu slodowego (Biomalz) i dodano substancje czynne wzglednie mieszaniny sub¬ stancji czynnych przedstawione w TablicyIII.Po okresie rozmnazania trwajacym 8 dni w temperaturze 22-23° oceniono stopien rozwoju grzybów na po¬ wierzchni pozywki i w pozywce. 0 = brak wzrostu grzybów 1 = pojedyncze kolonie grzybów 2 = 5—10% powierzchni pokryte darnia grzyba;pojedyncze kolonie grzybów wpozywce 3 = 10X3Ó% powierzchni pokryte darnia grzyba, liczne kolonie grzybów w pozywce 4 ¦ 30-60% powierzchni pokryte darnia grzyba; zwarta grzybnia j wpozywce ' < » 60-100% powierzchni pokryte darnia grzyba, bardzo silny rozwój grzybni w pozywce. « Substancja czynna mm N-trójdecylo-2,6-metylo- morfolina Maneb N-trójdecylo-2,6-metylo- morfolina + Maneb Tabl Stosunek mieszaniny - — 2:1 1 :1 1 :2 1 :3 1 :4 ica III Ilosc substancji czynnej w plynnej pozywce v.' czesciach wagowych czynnej substanc |i wzglednie mieszaniny czynnych substancji 40 4 2 na milion czesci pozywki 4 2 4 2 2 2 2 1 S O CM CO 2 1 Próba wzorcowa (nietraktowana) 588 518 5 PL