Opis patentowy opublikowano: 20.07.1977 86313 MKP B63b 25/08 Int. Cl.2 B63B 25/08 Twórca wynalazku: — Uprawniany z patentu: Sener, Tecnica Indujstrial y Naval S.A., Las Are- nas (Hiszpania) Statek wyposazony w niezalezne zbiorniki cisnieniowe do przewozu ladunku zwlaszcza cieklych gazów Brzedimioitem wynalazku jest statek wyposazo¬ ny w niezalezne zbiorniki cisnieniowe do prze¬ wozu ladunku, zwlaszcza cieklych gazów, które to zbiorniki podparte sa w ciaglych powlokach.Transport morzem cieklych gazów wymaga roz¬ wiazania szeregu iprotblemów wynikajacych glów¬ nie z rodzaju ruchów jakie wykonuje statek jak i równiez z powodu niskich temperatur w jakich, w wiekszosci wypadków, ciekle gazy musza byc przewozone. W danym przypadku chodzi o ciekly azot, który musi b^c transportowany przy cisnie¬ niu zblizonym do atmosferycznego i w tempera¬ turze okolo minus 160°C.•' Kierujac sie powyzszym odpowiedzialne instytu¬ cje domagaly sie przewozenia cieklego azotu w zbiornikach o podwójnych sciankach, aby w przy¬ padku pekniecia pierwiszej oslony izolowana oslo¬ na pomocnicza utrzymywala czasowo ladunek o niskiej temperaturze, zapobiegaja w ten spo¬ sób zetknieciu sie cieklego azotu z kadlubem stat¬ ku, co mogloby obnizyc temperature kadluba do wartosci powodujacej kruchosc materialu, z któ¬ rego jest wykonany kadlub statku, a w rezulta¬ cie, do uszkodzenia tego kadluba.Jednakze konstrukcja dwusciennych naczyn po¬ woduje wzrost ogólnych kosztów budowy statku, co odpowiednio podraza .transport cieklych giazów.Niedawno, irózne wladze i instytucje odpowiedzial¬ ne za ustanawianie norm, zdecydowaly sie na wyeliminowanie pomocniczej oslony [podleglajacej klauzuli O' przepisach bezpieczenstwa.Zmiana postawy tych instytucji otworzyla wiec szerokie mozliwosci zmniejszenia kosztów budowy zbiorników przeznaczonych do przewozu cieklego azotu, w których pomocnicza oslona ze wzgledu na swa pracochlonnosc i dlugi czas budowy de¬ cydowala o znacznym podwyzszeniu calkowitego kosztu budowy statku, i glówne wysilki zostaly skierowane na konstrukcje zbiorników do prze¬ wozu cieklego gazu, nie posiadajacych dodatko¬ wej oslony.Najstosowniejsza metoda budowy takich zbior¬ ników iprzy jednoczesnym podporzadkowaniu sie wymogom przepisów bezpieczenstwa jest budo¬ wanie ich jako zbiorników tisnieniowych w po¬ staci odprezonej bryly obrotowej, najkorzystniej kuHsftej.Zbiorniki tego rodzaju, w postaci bryl obroto¬ wych najkorzystniej kuliste, sa trudnym proble- imem nile tylko jesli chodzi o ich budowe, ale rów¬ niez i sposób ich podparcia na statku ze wzgledu na duze rozmiary .tych zbiorników.W ramach zagadnienia zbiorników cisnieniowych stosowano ostatnio dwie podstawowe ich kon¬ strukcje posiadajace tylko pojedyncza oslone. Obie konstrukcje sa zbiornikami kulistymi, a zasadni¬ cza róznica miedzy nimi jest system podparcia tych zbiorników. 8631386313 3 4 W jednym przypadku, sjly dzialajace na kazdy zbiornik sa przejmowane przez szereg oddzielnyeh podpór rozmieszczonych wzdluz trzech duzych okregów. Poszczególne podpory zawieraja mecha¬ nizm dzwigniowy, którego zadaniem jest zmniej¬ szenie do minimum sil zginajacych przenoszonych przez kazda podpore na plaszcz zbiornika.W drugim przypadku, bedacym zasadniczo do¬ brze juz wypróbowanym morskim rozwiazaniem,- zbiornik jest podparty w ciaglej oslonie, która jest bryla obrotowa. Jej glówna cecha charakterysty¬ czna jest specjalna konstrukcja równikowej czesci, &tóra laczy rame podtrzymujaca z górna i dolna pólkula zbiornika. i^C^^^9diU^d»jffljego rozwiazania zglaszajacy za|Jjty£<|dow&C tyj&Sfcmme systemu podpór czy tez wsporników, opisane ?w hiszpanskim opisie paten¬ towym nr 401 734, ktj&ry zawiera obwodowa kon- staJuk^eT^P^t^^ do zbiornika i do czesci sciana zbiornika tworzacej pewna rozciaglosc, *i dwie ciagle nieusztywnione oslony zamocowane jedna ze' swych krawedzi do obwodowej kon¬ strukcji, a druga krawedzia do konstrukcji statku.Celem wynalazku jest opracowaniie uproszczo¬ nej konstrukcji stojaka wewnatrz statku zapew-" miajacej równomierne rozlozenie obciazenia za¬ montowanych na nim zbiorników wyzej opisane¬ go typu, które to obciazenie przenoszone jiest przez podpory zbiorników na konstrukcje statku, a po¬ nadto zabezpieczenie konstrukcji ©tatku przed dzialaniem ewentualnych przecieków ladunku o ni¬ skiej temperaturze.Oel wynalazku zostal osiagniety przez to, ze na górnej powierzchni podwójnego dennika statku, a ponizej powloki lub powlok tworzacych podpo¬ re kazdego zbiornika znajduje sie ciagla, odpo¬ wiednio 'Usztywniona scianka przymocowana swo¬ ja dolna kuawedzia do górnej plaszczyzny po¬ dwójnego dennika, a górna krawedzia, posiadaja¬ ca obwód równy obwodowi dolnej krawedzi wew¬ netrznej powloki tworzacej podparcie zbiornika, i znajdujaca sie naprzeciwko tej * ostatniej, zamo¬ cowana jest do odpowiednio usztywnionej, korzy¬ stnie poziomej platformy, która znajduje sie po¬ miedzy górna krawedzia scianki a wewnetrznym poszyciem kadluba statku, zas pomiedzy scianka a platforma znajduje sie szereg plyt prostopad¬ lych do zasadniczej plaszczyzny statku, odpowied¬ nio usztywnionych i usytuowanych naprzeciw ele¬ mentów dennika. Plyty te sa zespawame swoja górna i wewnetrzna krawedzia odpowiednio z pla- " tforma i ze scianka, a dolna krawedzia z górna plaszczyzna podwójnego dennika, podczas gdy zew¬ netrzna krawedz tych plyt, znajdujaca sie naprze¬ ciw elementów dennika, jest zespawana z wew¬ netrznym poszyciem kadluba statku, a plyty znaj¬ dujace sie naprzeciw blach kadluba zespawane sa z plaszczem sasiedniego zbiornika lub ze skrajna grodzia ladunkowej strefy zbiornika. A ponadto isitatek posiada miske sciekowa niezalezna od kon¬ strukcji statku i od konstrukcji podpory zbiorni¬ ka wyposazona w warstwe izolujaca i w pier¬ scien usztywniajacy, której swobodna krawedz znajduje sie w poblizu wewnetrznej powloki pod¬ pory zbiornika i ponizej odchylonej plytki umoco¬ wanej swa krawedzia zewnetrzna do wewnetrznej powloki podpory zbiornika.Dzieki takiemu ukladowi, sily pionowe przeno¬ szone sa z podpory zbiornika ma scianke jako sily zwykle, a ma plyty wzdluz calej dlugoisci spoiny — jako sily tnace, i dalej przenoszone sa na elemen¬ ty idemnika, rame poprzecznego sródnika, grodz pqprzeczna i na inne elementy konstrukcyjne statku.Poziome sily dynamiczne przemioszome sa z pod¬ parcia zbiornika na konstrukcje statku zasadniczo jako sily tnace, które sa rozlozone na cala pozio¬ ma platforme.W tym ukladzie, konstrukcja statku ma prosta budowe i jednoczesnie brak jest jakichkolwiek skupien naprezen rozciagajacych, które powsta¬ walyby w konstrukcjach statku, czy w podporach zbiornika.Po wewnetrznej stronie scianki znajduje sie sze~ reg wsporników i posrednich elementów uszty¬ wniajacych. Wsporniki znajduja sie w tej samej plaszczyznie, co plyty. Wsporniki zamocowane sa do scianki zewnetrzna krawedzia, a dolna krawe¬ dzia do górnej powierzchni podwójnego dennika.Dla wzmocnienia tego. zamocowania stosowac mozna pomocnicze scianki umieszczajac je pod po^ zioma platforma naprzeciw, zewnetrznej powloki podpory i mocujac je górna krawedzia do platfor¬ my, przy czym wysokosc ich jest mniejsza od wy¬ sokosci scianki zasadniczej. Scianki pomocnicze polaczone sa takze z plytami wzdluz linii ich wza¬ jemnego przenikania, a ze scianka zasadnicza za pomoca elementów posredniich. Korzystne jest, gdy wewnetrzna krawedz platformy bedzie znajdowac sie swa niewielka czescia w górnej krawedzi scianki zasadniczej.W celu korzystniejszego przeniesienia sil mozna wstawic pokrycie pomiedzy wewnetrznym i zew¬ netrznym poszyciem statku naprzeciw platformy.Usytuowanie platformy umozliwila usuniecie podwójnego dennika statku w obszarze nia zew¬ natrz scianki zasadniczej, od bliskosci dolnej kra¬ wedzi tej scianki. Dolne krawedzie plyt polaczone sa ze wspornikami naprzeciw elementów dennika.Z tego samego powodu mozna pominac wew* metrzne poszycie statku, co najmniej w miejscach znajdujacych sie ponizej platformy, a zewnetrzne krawedzie plyt znajdujace sie naprzeciw elemen¬ tów dennika zlaczone sa ze wspornikami przed rama poprzecznego sirodmika. Scianka zasadnicza imoze miec ksztalt stozkowy, albo cylindryczny, przy czym ten ostatni jest lepszy ze wzgledu ma ksztalt statku.Dzieki takiej konstrukcji obszar podwójnego dennika pod kazdym zbiornikiem przypomina pla¬ ski ruszt, który posiada prostokatny ksztalt, jezeli po wewnetrznej stronie scianki znajduja sie wspor¬ niki, a ksztalt okragly jezeli tydh wsporników nie ma. Ruszt jest podparty na oalym swym obwo¬ dzie, a na jego dolna plaszczyzne dziala cisnienie hydrauliczne.Plytki znajdujace sie pomiedzy scianka a plat¬ forma przenosza sily na rame (poprzecznego srod- 40 45 50 55 605 86313 6 nika jako sily tnace, ia na elementy dennika jako sily sciskajace.Wsporniki po wewnetrznej istromie scianki glów¬ nej powoduja korzystniejsze rozlozenie obciazenia i zapobiegaja rozluznieniu pomiedzy platami po¬ szycia podwójnego dennika.Poziome sily dzialajace na zbicirnliki, czy to po¬ przeczne czy wzdluzne, przenoszone sa przez pod¬ pore zbiornika jako sily tnace. Na kazdym pozio¬ mie sa one rozlozone wedlug wykresu funkcji co- sinus, której najwieksza wartosc znajduje sie na w plaszczyznie prostopadlej do kierunku sil na wykreslie. Sily tnace przenoszone sa .przez platfor¬ me na scianke glówna i z niej na górna po¬ wierzchnie podwójnego dennika.W przypadku transportu droga morska plyn¬ nych produktów w niskiej temperaturze w zbior¬ nikach cisnieniowych o odpowiednio cienkich sciankach, odpowiedzialne wladze zadaja zainsta¬ lowania czesciowej chocby oslony pomocniczej lub imiski sciekowej w celu zbierania niewielkich prze¬ cieków, które moga wystapic na skutek drobnych pekniec powlok zbiorników w ciagu przecietnie dwutygodniowego rejsu, i które, moglyby niebez¬ piecznie obnizyc temperature kadluba statku po¬ wodujac jego kruchosc. Do tej pory zwykle sto¬ sowano pokrycie konstrukcji statku, ponizej zbior¬ ników, wykonane z wodoodpornej warstwy mate¬ rialu izolacyjnego odpornego równiez na dziala¬ nie wycieków cieczy o niskiej temperaturze.Metoda ta ,jest niewygodna z tego wzgledu, ze konstrukcja musi byc wykanczana na statku jako, ze powyzsze czynnosci nie moga byc wykonywane w* tym samym czasie co budowa kadluba, montaz zbiorników i ich podpór. Przewidujac mozliwosc przecieków, ponizej zbiornika usytuowano zgodnie z wynalazkiem miske sciekowa, która jest nieza¬ lezna od konstrukcji statku i od podpory zbior¬ nika.Umozliwiono równiez zainstalowanie zbiornika, jego podpory i odpowiedniej miski sciekowej w jednej operacji. Mozna tego dokonac, kiedy miska sciekowa i podpora zbiornika zlaczone sa ze soba co najmniej podczas operacji instalowania, lub za pomoca unoszenia na powierzchni wody podczas zalewania doku woda, w Iktórym to przypadku górna krawedz miski sciekowej powinna znajdo¬ wac sie (ponad linia wodna unoszonego na wodzie zespolu.Montowanie zbiorników, za pomoca unoszenia na powierzchni wody, z ich odpowiednia podpora i maska sciekowa nalezy dokonac przed zamonto¬ waniem czesci platformy i 'scianek pomocniczych usytuowanych pomiedzy dwoma sasiednimi zbior¬ nikami, aby umozliwic przedostanie sie zbiorni¬ ków do miejsca ich przeznaczenia. Po umieszcze¬ niu zbionnik6w na swoich miejscach wstawiana jest plaitfouma i pomocnicze scianki i mionltuje sie nastepny zbiornik.Poniewaz miska sciekowa moze byc skonstruo¬ wana bez elementów usztywniajacych, a mimo niewielkiej grubosci swej scianki nie powinna byc narazona na nietoiezpieczenstwo odksztalcenia, ozy zgiecia podczas operacji montowania, wiec co naj¬ mniej srodkowa czesc miski sciekowej powinna byc równolegla do zewnetrznej dolnej powierzchni zbiornika tak, ze podparcie pomiedzy zbiornikiem i miska sciekowa uzyskuje sie za posrednictwem odpowiedniej izolacji na wystarczajacym obszarze.Pozostala czesc miski moze miec ksztalt stozkowy, styczny do powierzchni srodkowego obszaru.Miisika sciekowa moze posiadac wamstwe izoluja¬ ca po swej zewnetrznej lub wewnetrznej stronie.W pierwszym przypadku miska jest wykonana z metalu odpornego na dzialanie niskich tempe¬ ratur wyciekajacego plynu, korzystnie z tego sa¬ mego materialu, z którego^ wykonany jest zbior¬ nik, a warstwa izolujaca powinna byc chroniona, podczas unoszenia na wodzie, powloka wodoodpor¬ na np. powloka z tworzywa sztucznego^ W drugim przypadku miska jest wykonana z materialu, który nie jest odporny na dzialanie niskich temperatur, korzystnie ze zwyklej stali, poniewaz warstwa izolujaca ochroni ja przed dzia¬ laniem niskich temperatur. Jednakze w tym przy¬ padku warstwa izolujaca musi byc 'pokryta war¬ stwa wodoodporna, która jest jednoczesnie odpor¬ na na dzialanie niskich temperatur sciekajacego plynu.Wodoodporne pokrycie warstwy izolujacej, kie¬ dy warstwa izolujaca umieszczona jest na wew¬ netrznej stronie miski sciekowej, utworzona jest z jednego lub dwóch nalozonych na siebie wo¬ doodpornych materialów.W pierwszym przypadku warstwa wodoodpor¬ nego materialu moze przylegac do warstwy izolu¬ jacej pokrywajac ja calkowicie lub moga byc nie¬ zalezne od siebie bedac sklejone wzdluz calej swobodnej krawedzi lub wzdluz krawedzi miski sciekowej, tworzac w ten sposób wodoszczelny ze¬ spól okreslony na dole przez miske sciekowa, a u góry przez wodoodporna warstwe. Ta wodoodpor¬ na warstwa moze byc równiez zlaczona z war¬ stwa izolujaca w czesci srodkowej. Pozwala to na wykrywanie przecieków lub pekniec w wodood¬ pornej warstwie i w misce w dowolnej chwili za pomoca wprowadzania gazu pod cisnieniem bez koniecznosci dokonywania wizualnych ogledzin w trudno dostepnej przestrzeni pomiedzy miska scie¬ kowa a zbiornikiem.Jezeli wodoodporna warstwa jest utworzona z dwu nalozonych na isiebie warstw, to sa one oddzielone od warstwy izolujacej i polaczone sa ze soba wolnymi krawedziami tworzac pojemnik na podobienstwo worka, którego wodoszczelnosc moze byc latwo sprawdzona wprowadzajac do te¬ go worka gaz pod cisnieniem. Tak utworzony wo¬ rek przymocowany jest swoim obrzezem do miski sciekowej i spoczywa na warstwie izolujacej.Dwie warstwy nalozone na siebie moga byc po¬ laczone ze soba, i z warstwa izolujaca, w kilku posrednich punktach, zmniejszajac w ten sposób objetosc gazu niezbednego do sprawdzenia wo¬ doszczelnosci. W kazdym badz razie znieksztalce¬ nia warstwy lub warstw spowodowane sprezonym gazem beda zredukowane do okreslonej przestrze¬ ni pomiedzy zbiornikiem a miska sciekowa.Warstwa lub warstwy pokrywajace warstwe izo- 40 45 50 55 60mu s lujaca musza byc wykonane z materialu odporne¬ go na dzialanie niskich temperatur np. z wlókna szklanego.Zadne naprezenia nie powstana w wodoodpor¬ nych warstwach, spowodowane wyciekiem plynu o niskiej temperaturze, bez wzgledu na to czy zlozone sa one z jednej czy z dwu warstw, po¬ niewaz jakikolwiek skurcz moze byc zrównowa¬ zony znieksztalceniem tych czesci warstwy lub warstw, które odtwarzaja rodzaj przemieszczenia pomiedzy krawedzia miski sciekowej a zatrzymu¬ jaca opaska otaczajaca te miske.W przypadku, kiedy warstwa izolujaca znajduje sie na wewnetrznej stronie miski sciekowej, moze ona byc wykonalna z elementów wstepnie przy¬ gotowanych lub moze tworzyc ciagla calosc. W obydwu przypadkach warstwa ta jest wykonana z porowatego poliuretanu chlorku winylu, poli¬ styrenu lub jakiegokolwiek innego materialu, któ¬ ry odpowiadalby cieplnym wymaganiom i odzna¬ czal sie okreslona sztywnoscia.Jezeli warstwa izolujaca wykonana jest z ele¬ mentów gotowych, posiadajacych zmniejszone po¬ le powierzchni, wtedy skurcz spowodowany dzia¬ laniem niskich temperatur nie wytworzy bruzd o nadmiernej szerokosci, które moglyby spowodo¬ wac powstanie naprezen zginajacych w warstwie luib warstwach wodoodpornych, kiedy dziala na nie cisnienie 'plynu wydostajacego sie ze zbiorni¬ ka na skutek mozliwych przecieków.Z tego samego powodu, jezeli warstwa izolujaca jest wykonana z jednej ciaglej czesci, bruzdy wy¬ ciete sa w niej co najmniej w dwóch odmien¬ nych kierunkach. Bruzdy nie powinny wchodzic zbyt gleboko w material, a powinny okreslac po¬ srednie czesci warstwy izolujacej, które kurcza sie pod wplywem niskiej temperatury bez powodowa¬ nia powstawania nadmiernie szerokich bruzd po¬ srednich, które moglyby wytworzyc naprezenia zginajace w warstwie lub w warstwach wodood¬ pornych, spowodowane cisnieniem' wyciekajacego plynu zebranego w misce sciekowej. Bruzdy wy¬ konane na powierzchni warstwy izolujacej, beda wypelniane, w temperaturze pokojowej, wstepnie sprezonym materialem izolacyjnym np. welna z wlókna szklanego lub wiórami, który to ma¬ terial bedac wstepnie sprezony, bedzie nadal wy¬ pelniac bruzdy rozprezajac sie ma skutek ich roz¬ szerzania spowodowanego kurczeniem sie posred¬ nich czesci.Warstwa izolujaca moze zawierac takze wzmac¬ niajaca tkanine lub siatke o dobrych wlasciwos¬ ciach mechanicznych osadzona w materiale war¬ stwy izolujacej tuz pod wglebieniami bruzd w ce¬ lu zabezpieczenda przed powstawaniem pekniec w tym miejscu.Aby przeciekajacy plyn, zbierany w misce scie¬ kowej, nie wylewal sie na skutek kolysan statku, miska sciekowa jest wyposazona w opaske otacza¬ jaca ja wokól krawedzi i skierowana ku górze i/lub do wewnatrz.Zbieranie wszystkich przecieków zapewnione jest dzieki zastosowaniu plytki kierujacej, która od- 50 re zbiornika i wchodzi do wewnatrz miski poni^ zej jej swobodnej krawedzi.Miska sciekowa wyposazona jest równiez w cia¬ gly, zewnetrzny pierscien usztywniajacy, który moze byc zamontowany na swobodnej krawedzi miski, korzystnie odpowiednio do ustalajacej opa¬ ski, lub w posredniej pierscieniowej strefie. Pier¬ scien ten dziala zwykle sciskajaco. Oznacza to, ze jego zadaniem jest absorbowac powierzchniowe naprezenia powstajace w misce na skutek jej wla¬ snego ciezaru, ciezaru zebranego z przecieków ply¬ nu i pionowych przyspieszen.Po zainstalowaniu na statku miska sciekowa jest swobodnie podparta na odrebnych podporach za posrednictwem pierscienia wzmacniajacego.Pierscien wzmacniajacy posiada zewnetrzne wy¬ stepy wystajace ku dolowi lub korzystnie na zew¬ natrz, które wspólpracuja z bocznymi elementa¬ mi ustalajacymi, niezaleznymi od pierscienia, w celu zabezpieczenia przemieszczenia miski scieko¬ wej w jakimkolwiek kierunku prostopadlym do osi obrotu zbiornika, lecz umozliwiajacych kazde przesuniecie miski w kierunku równoleglym do osi obrotu zbiornika np. rozszerzanie sie i kurczenie promieniowe.Material izolujacy zastosowany jest zarówno po¬ miedzy pierscieniem wzmacniajacym a podporami jak i pomiedzy wystepami a elementami ustala¬ jacymi. Material ten powinien odznaczac sie szty¬ wnoscia wystarczajaca dla wytrzymania nacisku pochodzacego od ciezaru miski, zebranego w niej plynu i od przyspieszen dzialajacych równolegle i prostopadle do osi obrotu zbiornika. Material ten nie jest potrzebny, * jezeli warstwa izolujaca znajduje sie wewnatrz miski sciekowej.Podpory miski sciekowej i boczne elementy ustalajace moga byc zlaczone z zewnetrzna po¬ wloka podpory zbiornika lub z konstrukcja stoja¬ ka. W ten sposób podpory miski i boczne elemen¬ ty ustalajace moga byc niezalezne od siebie lub polaczone.Jezeli podpory isa polaczone z konstrukcja sto¬ jaka sa one wtedy polaczone ze wspornikami usytuowanymi na wewnetrznej powierzchni scian¬ ki zasadniczej lub dochodza bezposrednio do tej scianki, jezeli wsporniki maja zmniejszone wy¬ miary Jiuib gdy ich nie ma wogóle.Poza wyzej wymienionymi podporami okreslo¬ nymi jako glówne podpory, znajduja sie takze po¬ mocnicze podpory, które moga byc niezalezne lub polaczone z glównymi podporami, czy tez z bocz¬ nymi elementami ustalajacymi. Podpory te po¬ trzebne sa do zamontowania dzwigników, które umozliwiaja podnoszenie lub obnizanie, miski w celu sprawdzenia zewnetrznej powierzchni misfel i izolacji zbiornika, lussuwajac oczywiiscd£. przed¬ tem material izolacyjny usytuowany miedzy/glów¬ nymi podporami a pierscieniem wzmacniajacym.Przedmiot wynalazku uwidoczniony' jest^w przy¬ kladach wykonania na rysoinkiu, na Jfetórym fig. 1 przedstawia czesc konstrukcji stojaka, konstruk¬ cji statku i dolna czesc podparcia w widoku per¬ spektywicznym, fig. 2 — fragment statku w wi- chodzi od wewnetrznej powloki tworzacej podpo- 65 doku z góry, fig... 3 — fragment statku w prze-9 kroju III — III z fig. 2, fig. 4 — inny przyklad wykonania podobny do tego z fig. 3, fig. 5 — frag¬ ment statku w przekroju V — V z fig. 2, fig. 6 — fragment statku w przekroju VI — VI z fig. 2, fig. 7 — zbiornik na swoim podparciu z miska sciekowa usytuowana (ponizej, w czesciowym prze¬ kroju przez srednice zbiornika, fig. 8 — podpory miski sciekowej, w powiekszeniu, fig. 9 — pod¬ pory miski sciekowej w widoku „A" z fig. 8, fig. — podpory maski sciekowej w przekroju X—X z fig. 9, oraz fig. 11 — inny przyklad wykonania podobny do tego z fig. 8.Jak uwidoczniono na fig. 7, zbiornik 1 jest za¬ montowany na statku 2 za pomoca podpór o ob¬ wodowej konstrukcji 3, która tworzy czesc sciany zbiornika 1. Od obwodowej konstrukcji 3 odcho¬ dza powloki 4, 5. Powloki 4, 5 wzmocnione sa tyl¬ ko u diolu, a od góry nie sa wzmocnione. Powlo¬ ki 4 i 5 przeznaczone sa do przenoszenia odpo¬ wiednich sil na konstrukcje statku.Stojak do podparcia powlok 4 i 5, uwidocznio¬ ny na fig. 1, jest wykonany w postaci poziomej pHatformy 6 i ciaglej, wzmocnionej scianki 7, któ¬ ra biegnie pomiedzy platforma 6 i podwójnym dennikiem 8 statku, i która jest zlaczona swoja dolna krawedzia z podwójnym dennikiem B a gór¬ na krawedzia z platforma 6. Obwód górnej kra¬ wedzi scianki 7 jest równy obwodowi dolnej kra¬ wedzi wewnetrznej powloki 4 podpory zbiornika 1 i znajduje sie naprzeciwko dolnej krawedzi po¬ wloki 4. Platforma 6 biegnie pomiedzy górna kra¬ wedzia scianki 7 i wewnetrznymi poszyciem 9 ka¬ dluba statku.Pomiedzy platforma 6 a solanka 7, jak pokaza¬ no na fig. 1 i fig. 2, znajduje sie kilka plaskich plyt 10 zamocowanych prostopadle do plalszczyzny dna statku. Plyty 10 narysowane sa linia przery¬ wana, sa one wzmacniane i znajduja sie naprze¬ ciw elementów dennika. Plyty 10 sa zespawane wewnetrzna krawedzia ze scianka 7, górna kra¬ wedzia z platforma 6 i dolna krawedzia z górna powierzchnia podwójnego dennika 8.Wzdluz swojej zewnetrznej krawedzi, znajduja¬ cej sie naprzeciw elementów dennika 8, plyty 10 sa zespawane z wewnetrznym poszyciem 9, a wzdluz swojej wewnetrznej krawedzi, znajduja¬ cej fiie naprzeciw innych elementów dennika 8, plyty 10 sa zespawane z powloka sasiedniego zbiornika, albo ze skrajna poprzeczna belka gro¬ dziowa w przestrzeni ladunkowej.Zewnetrzna powloka 5 podpory zbiornika moze stykac sie z platforma 6 lub tez jej dolna kra¬ wedz moze znajdowac sie w pewnym oddaleniu od platformy 6. W pierwszym przypadku, gdy po¬ wloka 5 siega tak daleko jak platforma 6, pod ta platforma usytuowana jest pomocnicza mala scian¬ ka 11, jak to uwidoczniono na fig. 3, która znaj¬ duje sie naprzeoiiw zewnetrznej powloki 5 pod¬ pory.Pomocnicza scianka 11 ma zasadniczo mniejsza wysokosc od scianki glównej i jest polaczona swo¬ ja górna krawedzia z platforma 6, a z plytami 10 polaczona jest wzdluz linii przenikania z nilmi.Wreszcie pomocnicza scianka 11 jest polaczona 86313 z górna scianka 7 za pomoca posrednich blach 12, które sa zlaczone z pionowymi zebrami usztyw¬ niajacymi 12' scianki 7. Korzystnie jest, gdy wew¬ netrzna krawedz platformy 6 bedzie usytuowana troche wewnatrz scianki 7, tak jak uwidoczniono na fig. 3.Zgodnie z fig. 2, 4 i 5, po wewnetrznej stronie scianki 7 znajduja sie rzedy wsporników 13 o zao¬ kraglanych krawedziach 14 i wyposazonych w po- srednie zebra usztywniajace 13'. Na fig. 4 i fig. 5 nie uwidoczniono poszycia kadluba, czy tez po¬ dwójnego dennika statku jako, ze sa to rozwia¬ zania nioirmalne i znane.Na fig. 5, na której uwidoczniono fragment stalt- ku w przekroju V—V z fig. 2, przedstawiono uklad wsporników 13, ich zaokraglone krawedzie 14 oraz zebra usztywniajace 13' jiak i tez rozmie- fszczenie plyt 10 znajdujacych sie naprzeciw ele¬ mentów dennika pomiedzy dwoma kolejnymi sciankami 7 i V posiadajacymi wspólna platfor¬ me 6.Na fig. 6, przedstawiajacej fragment statku w przekroju VI—VI z fig. 2, równiez uwidoczniono uklad plyt 10, w tym przypadku znajdujacych sie naprzeciw elementów dennika, które swoimi zew¬ netrznymi krawedziami zespawane sa z wewnetrz¬ nym poszyciem 9 statku. Elementy usztywniajace plyt 10 narysowane sa linia przerywana 15, pod¬ czas gdy elementy usztywniajace platformy 6 oznaczone sa przez15'. Na fig. 6 uwidoczniona calosc podwójnego Cen¬ nika 8 i wewnetrznego poszycia 9 statku w ob¬ szarze lezacym ponizej platformy 6. Jednakowoz, 3g czesc podwójnego dennika i 'poszycia 9 usytuowa¬ nych ponizej platformy 6 moze1 byc pominieta^ w przypadku, gdy czesci te nie sa wzmocnione, po¬ zostawiajac elementy dennika i sklepienie po¬ przecznych plyt zebrujacych, do których przyspa- 4Ó wane sa odpowiednie krawedzie plyt 10. Oznacza ito, ze jesli podwójny dennik jest usuniety, wtedy dolne krawedzie plyt 10 zespawane sa z krawe¬ dziami odpowiednich elementów dennika. Kiedy zas usuniete jest wewnetrzne poszycie 9 statku, 45 zewnetrzne krawedzie plyt 10, skierowane ku ele¬ mentom dennika, zespawane sa z krawedziami sklepienia poprzecznych plyt zebrujacych.Scianka 7 moze byc cylindryczna, jak pokazano na fig. 3, lub moze miec ksztalt odwróconego stoz- 50 ka, tak jak na fig. 4, dla dopasowania do ksztaltu dzioba i rufy statku. Moze sie zdarzyc, ze jedna z zewnetrznych powlok 5, która tworzy czesc podpory zbiornika nie dochodzi do platformy 6.W tym .przypadku nie stosuje sie scianki pomoc- 55 niczej 11, pokazanej na fig. 3 lecz wylacznie glów¬ na scianke 7, podporzadkowujac sie uprzednio wymienionym wymaganiom odnosnie zeber uszty¬ wniajacych 12'.Na fig. 7 przedstawiono miske 17, usytuowana so ponizej zbiornika 1, przeznaczona do zbierania wyciekajjacego plynnego ladunku. Miska 17 jest niezwiazama z konstrukcja statku, ani z podpora zbiornika. Dla zabezpieczenia przed rozlaniem sie zebranych wycieków plynu, na skutek kolysania 65 statku, na obrzezu miski 17 zamocowana jest86313 11 12 opaska 18, usytuowana ku górze lub do wewnatrz miski 17.Zbieranie przecieków plynnego ladunku w masce 17 zapewnione jest za pomoca kierujacej plytki 19, która skierowana jest od wewnetrznej powlo¬ ki 4 podpory zbiornika do wnetrza wolnej kra¬ wedzi zatrzymujacej opaski 18.Misa 17 posiada zewnetrzny ciagly pierscien usztywniajacy 20, który moze byc usytuowany przy swobodnej krawedzi miski 17, jak to poka¬ zano ma fig. 11. W tym przypadku pierscien 20 odpowiada zatrzymujacej opasce 18 lub moze byc ulokowany w pierscieniowej posredniej strefie, jak przedstawiono na fig. 7 i fig. 8. Pierscien 20, który zwykle dziala sciskajaco, pracuje w ten spo¬ sób — ze absorbuje naprezenia wytworzone w misie 17 ma skutek jej wlasnego ciezaru, ciezaru zebranych przecieków plynnego ladunku i dzia¬ lania pionowyeh przyspieszen.Miska 17 jest zamontowana na podporach 21, które moga byc polaczone ze wspornikami 13 lub ze scianka 7, w sytuacji gdy konstrukcja stojaka wymaga stosowania wisporników lub gdy wspor¬ niki maja iniewielkie rozmiary, albo z wewnetrzna powloka 4 podpory, a jest (to zalezne od tego czy pierscien usztywniajacy 20 usytuowany jest w posredniej strefie misy 17, czy tez przy jej swo¬ bodnej krawedzi.Na fig. 7, 8, 9 i 10 uwidoczniono podpore 21, która jest wykonana w postaci ciaglego pomostu 22 ze wzmocnieniami 23 na jego swobodnym kon¬ cu ii z elementami podtrzymujacymi 24 usytuowa¬ nymi w odstepach zbiegajacych sie ze wsporni¬ kami 25 usytuowanymi w jednej plaszczyznie ze wspornikami. 13.Jezeli chodzi o pierscien wzmacniajacy 20 to tworzy go ciagla tasma 26 jak równiez niewielkie scianki 27 prostopadle do siebie i wzmocnione wspornikami 28 i 29. Od pierscienia 20 odchodza wysiegniki 30 posiadajace profil 31. Miedzy tym iprofilem a pomostem 22 znajduje sie izolacyjny material o wystarczajacej wytrzymalosci dla prze¬ ciwstawienia sie obciazeniu spowodowanemu cie¬ zarem "miski 17, ciezarem zebranego plynu i sila¬ mi dynamicznymi, na skutek dzialania przyspie¬ szen w kierunkach równoleglym i prostopadlym do osi obrotu zbiornika. Po obu stronach wysieg¬ nika 30 znajduje sie prowadnica 33, która zapo¬ biega bocznemu przemieszczaniu sie miski 17, lecz umozliwia poosiowy przesuw i promieniowa roz¬ szerzalnosc.Oprócz wyzej opisanej zasadniczej podpory znaj¬ duja sie równiez podpory (pomocnicze utworzone przez ten sam pomost 22 wykorzystywany dla glównego podparcia z elementami wzmacniajacy¬ mi 34. Pomiedzy podporami pomocniczymi a opa¬ ska 35 pierscienia 20 znajduja sie dzwigniki 36, które umozliwiaja podnoszenie lufb obnizanie mi¬ ski 17 ipo wyjeciu materialu wypelniajacego 32 dla dokonania ogledzin górnej powierzchni miski 17 w dowolnej chwili.W celu usytuowania dzwigników, podpory po- mocmicze moga byc niezalezne od podpory glów¬ nej 21. Takze prowadnice 23 moga byc niezalezne od podpory 21. Pierscien usztywniajacy 20 mialby wtedy wystepy wsuniete miedzy prowadnice 23 dla bocznego ustalenia miski 17.Przyklad wykonania uwidoczniony na fig. 11 po¬ siada ipodpory w ksztalcie pomostu 22' polaczo¬ nego z wewnetrzna powloka podpory zbiornika i posiadajacego elementy wzmacniajace 23'. Usta¬ lenie miski 17 w kierunku bocznym osiaga sie takze za pomoca prowadnic tego samego typu jak przedstawiono na fig. 9. Dzwigniki 36' usytuowa¬ ne sa pomiedzy rama 37, zaznaczona linia przery¬ wana, a opaska 26'.Glówne podpory i boczne elementy ustalajace lub prowadnice 23 moga byc polaczone z wew¬ netrzna powloka podpory zbiornika lub ze sto¬ jakiem konstrukcji. W obu przypadkach, podpory i elementy zabezpieczajace przed bocznym prze¬ mieszczaniem sie moiga byc polaczone ze soba, albo sa niezalezne. W ten sam sposób, podpory pomocnicze moga byc niezalezne lub zwiazanie z glównymi podporami lub z elementami zabez¬ pieczajacymi przed bocznym przemieszczaniem sie.Miska 17 posiada warstwe izolujaca 38, która chociaz w opisanym przykladzie znajduje sie na górnej powierzchni miski 17, równie dobrze mo¬ glaby byc usytuowana na dolnej powierzchni.W pierwszym przypadku warstwa izolujaca be¬ dzie miec wodoodporna warstwe 39 odporna na dzialanie ujemnych temperatur przeciekajacego ze zbiornika plynnego ladunku. Z tego samego po¬ wodu miska 17 moze byc wykonana ze zwyklej stali lub odpornej na niskie temperatury. W dru¬ gim przypadku, gdy warstwa izolujaca znajduje sie pod ispodem miski 17, miska ta winna byc wykonana z metalu odpornego na dzialanie ni¬ skich temperatur, korzystnie z tego samego ma¬ terialu, oo zbiornik do przewozeiniia plynnego la¬ dunku.Jak juz zaznaczono, wodoszczelna warstwa 39 moze byc utworzona z jednej lub kilku warstw.W pierwszym wypadku, warstwa wodoszczelna 59 jest polaczona z miska 17 przez sklejenie wzdluz calego jej obrzeza, tak ze nieszczelnosc moze byc wykryta wprowadzajac gaz pod cisnieniem po¬ miedzy oba elementy. Jesli warstwa wodoodporna 39 utworzona jest z dwu nalozonych na siebie od¬ dzielnych warstw, wtedy zlaczone sa one wzdluz swoich obrzezy tak, ze tworza worek, który za¬ mocowany jest z kolei swym obrzezem doi mi¬ ski 17.Taka metoda umozliwia okreslenie, doprowa¬ dzajac gaz pomiedzy miske a przylegajaca ochron¬ na warstwa, czy nie ma jakiejs nieszczelnosci w 'misce 17 lub w warstwie wodoodpornej 39.Kurczenie sie warstwy wodoodpornej 39 jest ab¬ sorbowane przez te jej czesci, które odtwarzaja przemiesziczeinie pojawiajace sie pomiedzy miska 17 i otaczajaca ja opaska mocujaca 18. Fakt, ze miska 17 jest niezalezna od zbiornika umozliwia zmontowanie zbiornika z jego podpora i odpor- wiednia miska w pojedynczej operacji. Wykonuje sie to albo iprzez podparcie zmontowanego zespo¬ lu, kiedy to misa jest przyczepiona do podpory, co najmniej podczas operacji montowania, albo 40 45 50 55 6013 przez unoszenie na wodzie zmontowanego zespolu po zalaniu woda doku, gdzie budowany jest sta¬ tek. W drugim przypadku, górna krawedz miski 17 powinna znajdowac sie ipowyzej linii wodnej i jezeli warstwa izolujaca znajduje sie na dolnej 'powierzchni miski 17, wtedy warstwe te nalezy pokryc wodoszczelnym filmem.Jezeli miska 17 wykonana jest bez zeber uszty¬ wniajacych i jest cienka, ale nie gietka, podczas unoszenia sie na wodzie zmontowianegio zespolu, co najmniej powierzchnie srodkowej czesci miski powinny byc równolegle do dolnej zewnetrznej powietrachmi zbiornika, tak ze powierzchnia pod¬ pierania miedzy zbiornikiem i miska bedzie wy¬ starczajaco wielka.Pozostala czesc miski moze miec ksztalt stozko¬ wy, jak pokazano na fig. 7, styczny do powierzchni strefy srodkowej. Przy opisanej konstrukcji naj¬ lepsze przenoszenie sil przez 'podpory zbiornika na konstrukcje statku osiaga sie przez zapewnienie prostoty samej konstrukcji statku.Miska jako, ze jest niezalezna od konstrukcji statku, i od ipodipory zbiornika, moze byc budo¬ wana poza statkiem i zmcntowama razem ze zbior¬ nikiem i jego podpora.Uklad podpór miski ima prosta konstrukcje za¬ pewniajac jednak dobre funkcjonowamie i umo¬ zliwiajac dokonanie przegladu górnej lub dolnej .powierzchni miski.W przypadku, gdy elementy zabezpieczajace przed bocznym przemieszczaniem sie lub prowad¬ nice 23 sa niezalezne od glównej podpory, odpo¬ wiedni material izolujacy jest tak usytuowany, ze konstrukcja statku bedzi3 w kazdej sytuacji za¬ bezpieczona przed wplywem dzialania niskich temperatur. PL